gǔ zhī xū lì zhě yī, jīn zhī xū lì zhě èr. gǔ zhě fǔ shǐ xū tú, suǒ yǐ shǒu bù shū, dìng qī huì zhě yě. qí bēn zǒu fú yì, zé yǐ xiāng hù chōng zhī. zì wáng ān shí gǎi chāi yì wèi gù yì, ér bēn zǒu fú yì zhě yì huà ér wèi xū lì yǐ. gù yù chú bēn zǒu fú yì lì xū zhī hài, zé fù chāi yì yù chú bù shū qī huì lì xū zhī hài, zé yòng shì rén.
古之胥吏者一，今之胥吏者二。古者府史胥徒，所以守簿書，定期會者也。其奔走服役，則以鄉戶充之。自王安石改差役為雇役，而奔走服役者亦化而為胥吏矣。故欲除奔走服役吏胥之害，則復差役；欲除簿書期會吏胥之害，則用士人。

hé wèi fù chāi yì? sòng shí chāi yì, yǒu yá qián sàn cóng chéng fú gōng shǒu shǒu lì qí zhǎng hù zhǎng zhuàng dīng sè mù. yá qián yǐ zhǔ guān wù, jīn kù zi jiě hù zhī lèi. hù zhǎng yǐ dū fù shuì, jīn fāng lǐ zhǎng. qí zhǎng gōng shǒu zhuàng dīng yǐ zhú bǔ dào zéi, jīn gōng bīng bǔ dào zhī lèi. chéng fú shǒu lì sàn cóng yǐ gōng qū shǐ, jīn zào lì kuài shǒu chéng chà zhī lèi.
何謂復差役？宋時差役，有衙前、散從、承符、弓手、手力、耆長、戶長、壯丁、色目。衙前以主官物，今庫子解戶之類。戶長以督賦稅，今坊里長。耆長、弓手、壯丁以逐捕盜賊，今弓兵、捕盜之類。承符、手力、散從以供驅使，今皂隸、快手、承差之類。

fán jīn kù zi jiě hù fāng lǐ zhǎng jiē wèi chāi yì, gōng bīng bǔ dào zào lì kuài shǒu chéng chà zé gù yì yě. yú yì fāng lǐ zhǎng zhí nián zhī hòu, cì nián réng chū yī rén yǐ gōng zá yì.
凡今庫子、解戶、坊里長皆為差役，弓兵、捕盜、皂隸、快手、承差則雇役也。余意坊里長值年之後，次年仍出一人以供雜役。

gài lì xū zhī gǎn yú wèi hài zhě, qí gù yǒu sān: qí yī, shì guān sī zhī lì, xiāng mín bù gǎn zhì nán chāi yì zhě, zé zhī wǒ zhī jīn suì zhì nán yú bǐ zhě, bù néng bǎo bǐ zhī lái suì bù zhì nán yú wǒ yě. qí èr, yī wèi guān fǔ zhī rén, yī wèi tián yě zhī rén, jì fēi tóng lèi, zì bù xiāng gù chāi yì zhě, zé chái bèi ěr rǔ, wú suǒ wèi jì. qí sān, jiǔ zài guān fǔ, zé gēn zhū kū xué láo bù kě pò chāi yì zhě, jì liǎ shēng shū, bù gǎn nòng fǎ. shì gù fāng lǐ zhǎng tóng gōu dāng yú guān fǔ, ér xiāng mín zhī yú fāng lǐ zhǎng bù yǐ wèi shén hài zhě, zé chà yǔ gù zhī fēn yě.
蓋吏胥之敢於為害者，其故有三：其一，恃官司之力，鄉民不敢致難；差役者，則知我之今歲致難於彼者，不能保彼之來歲不致難於我也。其二，一為官府之人，一為田野之人，既非同類，自不相顧；差役者，則儕輩爾汝，無所畏忌。其三，久在官府，則根株窟穴牢不可破；差役者，伎倆生疏，不敢弄法。是故坊里長同勾當於官府，而鄉民之於坊里長不以為甚害者，則差與雇之分也。

zhì tiān xià zhě yì shì qí shì, shì kě yǐ wèi è, suī jìn zhī ér yǒu suǒ bù zhǐ shì bù kě yǐ wèi è, qí zhǐ zhī yǒu bù dài jìn yě. chāi yì zhě, gù shì zhī bù kě yǐ wèi è zhě yě. yì zhě yuē: zì ān shí biàn fǎ, zhōng sòng zhī shì yù fù zhī ér bù néng, qǐ fēi yǐ rén bù ān yú chāi yì yǔ? yuē: chāi yì zhī hài, wéi yǒu yá qián, gù ān shí yǐ gù mù jiù zhī. jīn kù zi jiě hù qiě bù néng bù réng yú chāi yì, ér qí wú hài zhě gù fǎn bù kě fù hū? sòng rén yù fù chāi yì, yǐ mù qián wèi hài. wú wèi mù qián zhī hài xiǎo, ér xū lì zhī hài dà yě.
治天下者亦視其勢，勢可以為惡，雖禁之而有所不止；勢不可以為惡，其止之有不待禁也。差役者，固勢之不可以為惡者也。議者曰：自安石變法，終宋之世欲復之而不能，豈非以人不安於差役與？曰：差役之害，唯有衙前，故安石以雇募救之。今庫子、解戶且不能不仍於差役，而其無害者顧反不可復乎？宋人慾復差役，以募錢為害。吾謂募錢之害小，而胥吏之害大也。

hé wèi yòng shì rén? liù bù yuàn sì zhī lì, qǐng yǐ jìn shì zhī guān zhèng zhě wèi zhī, cì jí rèn zǐ, cì jí guó xué zhī yīng shì zhě. mǎn diào zé chū guān zhōu xiàn, huò lì bù yuàn shǔ guān bù néng zhě luò zhí. jùn xiàn zhī lì, gè shè liù cáo, qǐng yǐ dì zǐ yuán zhī dāng lǐn shí zhě chōng zhī. mǎn diào zé shēng zhī guó xué, huò jí bǔ liù bù yuàn sì zhī lì, bù néng zhě zhōng shēn bù tīng chū shì. jùn zhī jīng lì zhào mó zhī shì, xiàn zhī chéng bù diǎn shǐ, xī xíng tài qù. xíng shěng zhī fǎ, yī rú jùn xiàn.
何謂用士人？六部院寺之吏，請以進士之觀政者為之，次及任子，次及國學之應仕者。滿調則出官州縣，或歷部院屬官、不能者落職。郡縣之吏，各設六曹，請以弟子員之當廩食者充之。滿調則升之國學，或即補六部院寺之吏，不能者終身不聽出仕。郡之經歷、照磨、知事，縣之丞、簿、典史，悉行汰去。行省之法，一如郡縣。

gài lì xū zhī hài tiān xià, bù kě méi jǔ, ér dà yào yǒu sì: qí yī, jīn zhī lì xū, yǐ tú lì wèi zhī, suǒ wèi huáng huáng qiú lì zhě, ér dāng kě yǐ wèi lì zhī chù, zé yì hé suǒ bù zhì, chuàng wèi wén wǎng yǐ jì qí sī. fán jīn suǒ shè shī zhī kē tiáo, jiē chū yú lì, shì yǐ tiān xià yǒu lì zhī fǎ, wú cháo tíng zhī fǎ. qí èr, tiān xià zhī lì, jì wèi wú lài zi suǒ jù, ér zuǒ èr yòu wèi lì zhī chū shēn, shì rén mù wèi yì tú, xiū yǔ wèi wǔ.
蓋吏胥之害天下，不可枚舉，而大要有四：其一，今之吏胥，以徒隸為之，所謂皇皇求利者，而當可以為利之處，則亦何所不至，創為文網以濟其私。凡今所設施之科條，皆出於吏，是以天下有吏之法，無朝廷之法。其二，天下之吏，既為無賴子所據，而佐貳又為吏之出身，士人目為異途，羞與為伍。

chéng píng zhī shì, shì rén zhòng duō, chū shì zhī tú jì xiá, suì shǐ yǒu cái zhě lǎo sǐ qiū hè, fēi rú kǒng mèng zhī shí, wěi lì chéng tián bào guān jī tuò zhī jiē shì rén yě qí sān, gè yá mén zhī zuǒ èr, bù zì qí zhǎng pì zhào, yī yī quán zhī lì bù, jí qí míng xìng qiě bù néng piān, kuàng qí rén zhī xián bù xiào hū! gù quán bù huà wèi qiān bù, yí xiào qiān gǔ.
承平之世，士人眾多，出仕之途既狹，遂使有才者老死丘壑，非如孔孟之時，委吏、乘田、抱關、擊柝之皆士人也、其三，各衙門之佐貳，不自其長辟召，一一銓之吏部，即其名姓且不能偏，況其人之賢不肖乎！故銓部化為簽部，貽笑千古。

qí sì, jīng shī quán yào zhī lì, dǐng shǒu jiē shù qiān jīn, fù chuán zhī zǐ, xiōng chuán zhī dì, qí yī rén lì yú fǎ hòu ér jì yī rén yān, zé qí zi ruò dì yě, bù rán, zé qí chuán yī bō zhě yě. shì yǐ jīn tiān xià wú fēng jiàn zhī guó, yǒu fēng jiàn zhī lì. chéng shǐ lì xū jiē yòng shì rén, zé yī qiè fǎn shì, ér hài kě chú yǐ.
其四，京師權要之吏，頂首皆數千金，父傳之子，兄傳之弟，其一人麗於法後而繼一人焉，則其子若弟也，不然，則其傳衣缽者也。是以今天下無封建之國，有封建之吏。誠使吏胥皆用士人，則一切反是，而害可除矣。

qiě jīn gè yá mén zhī shǒu lǐng guān yǔ jùn xiàn zhī zuǒ èr, zài hàn zé wèi cáo yuàn zhī shǔ, qí zhǎng jiē dé zì pì, jí gǔ zhī lì xū yě. qí hòu xuǎn chú chū zì lì bù, qí zhǎng fù zì shè cáo yuàn yǐ wèi lì xū, xiāng yán zhì jīn, cáo yuàn zhī míng jì qù, ér lì xū zhī shí yì wáng yǐ. gù jīn zhī lì xū, nǎi cáo yuàn zhī chóng chū zhě yě. wú zhī fǎ, yì shǐ cáo yuàn dé qí shí, lì xū qù qí zhòng ér yǐ.
且今各衙門之首領官與郡縣之佐貳，在漢則為曹掾之屬，其長皆得自辟，即古之吏胥也。其後選除出自吏部，其長復自設曹掾以為吏胥，相沿至今，曹掾之名既去，而吏胥之實亦亡矣。故今之吏胥，乃曹掾之重出者也。吾之法，亦使曹掾得其實，吏胥去其重而已。