yǎn huàn zhī huò, lì hàn táng sòng ér xiāng xún wú yǐ, rán wèi yǒu ruò yǒu míng zhī wèi liè yě. hàn táng sòng yǒu gàn yǔ cháo zhèng zhī yǎn huàn, wú fèng xíng yǎn huàn zhī cháo zhèng. jīn fū zǎi xiàng liù bù, cháo zhèng suǒ zì chū yě. ér běn zhāng zhī pī dá, xiān yǒu kǒu chuán, hòu yǒu piào nǐ. tiān xià zhī cái fù, xiān nèi kù ér hòu tài cāng. tiān xià zhī xíng yù, xiān dōng chǎng ér hòu fǎ sī. qí tā wú bù jiē rán. zé shì zǎi xiàng liù bù, wèi yǎn huàn fèng xíng zhī yuán ér yǐ.
奄宦之禍，歷漢、唐、宋而相尋無已，然未有若有明之為烈也。漢、唐、宋有干與朝政之奄宦，無奉行奄宦之朝政。今夫宰相六部，朝政所自出也。而本章之批答，先有口傳，後有票擬。天下之財賦，先內庫而後太倉。天下之刑獄，先東廠而後法司。其他無不皆然。則是宰相六部，為奄宦奉行之員而已。

rén zhǔ yǐ tiān xià wèi jiā, gù yǐ fǔ kù zhī yǒu wèi jǐ yǒu, huán wèi zhī qiáng wèi jǐ qiáng zhě, shàng rán mò wáng zhī shì. jīn yě yī fú yǐn shí mǎ pǐ jiǎ zhàng lǐ lè huò huì zào zuò, wú bù qǔ bàn yú jìn chéng shù lǐ zhī nèi, ér wài tíng suǒ shè zhī yá mén, suǒ gōng zhī cái fù, yì suì shì zhī wèi fēi qí yǒu, xiāo xiāo ér zhēng. shǐ rén zhǔ zhī tiān xià bù guò cǐ jìn chéng shù lǐ zhī nèi zhě, jiē yǎn huàn wèi zhī yě.
人主以天下為家，故以府庫之有為己有，環衛之強為己強者，尚然末王之事。今也衣服、飲食、馬匹、甲仗、禮樂、貨賄、造作，無不取辦于禁城數里之內，而外庭所設之衙門，所供之財賦，亦遂視之為非其有，嘵嘵而爭。使人主之天下不過此禁城數里之內者，皆奄宦為之也。

hàn táng sòng zhī yǎn huàn, chéng rén zhǔ zhī hūn ér hòu kě yǐ dé zhì. yǒu míng zé gé jú yǐ dìng, qiān wǎn xiāng wéi, yǐ yì zōng zhī zhé wáng, shǐ ér yí zhī, zhōng bù néng shě zhī, zú zhī lín sǐ ér bù néng yǔ tíng chén yī jiàn, qí huò wèi yǒu ruò shì zhī liè yě!
漢、唐、宋之奄宦，乘人主之昏而後可以得志。有明則格局已定，牽挽相維，以毅宗之哲王，始而疑之，終不能舍之，卒之臨死而不能與廷臣一見，其禍未有若是之烈也！

qiě fú rén zhǔ zhī yǒu yǎn huàn, nú bì yě, qí yǒu tíng chén, shī yǒu yě. suǒ qiú hū nú bì zhě shǐ lìng, suǒ qiú hū shī yǒu zhě dào dé. gù nú bì yǐ cì xǐ nù wèi xián, shī yǒu ér xǐ nù qí xǐ nù, zé wèi róng yuè yǐ shī yǒu yǐ guī guò shī wèi xián, nú bì ér guò shī qí guò shī, zé wèi bèi nì yǐ.
且夫人主之有奄宦，奴婢也，其有廷臣，師友也。所求乎奴婢者使令，所求乎師友者道德。故奴婢以伺喜怒為賢，師友而喜怒其喜怒，則為容悅矣；師友以規過失為賢，奴婢而過失其過失，則為悖逆矣。

zì fū yǎn rén yǐ wèi nèi chén, shì dài fū yǐ wèi wài chén, yǎn rén jì yǐ nú bì zhī dào shì qí zhǔ, qí zhǔ zhī wàng xǐ wàng nù, wài chén cóng ér wéi zhī zhě, yǎn rén yuē: fū fēi jǐn rén zhī chén yǔ, nài zhī hé qí bù jìng yě! rén zhǔ yì jí yǐ nú bì zhī dào wèi rén chén zhī dào, yǐ qí xǐ nù jiā zhī yú yǎn rén ér shòu, jiā zhī yú shì dài fū ér bù shòu, zé yuē: fū fēi jǐn rén zhī chén yǔ, nài zhī hé yǒu jìng yǒu bù jìng yě! gài nèi chén ài wǒ zhě yě, wài chén zì ài zhě yě. yú shì tiān xià zhī wèi rén chén zhě, jiàn fū shàng zhī suǒ xián suǒ fǒu zhě zài shì, yì suì shě qí shī yǒu zhī dào ér xiāng qū yú nú yán bì xī zhī yī tú. xí zhī jì jiǔ, xiǎo rú bù tōng dà yì, yòu cóng ér fù huì zhī yuē: jūn fù, tiān yě.
自夫奄人以為內臣，士大夫以為外臣，奄人既以奴婢之道事其主，其主之妄喜妄怒，外臣從而違之者，奄人曰：「夫非盡人之臣與，奈之何其不敬也！」人主亦即以奴婢之道為人臣之道，以其喜怒加之於奄人而受，加之於士大夫而不受，則曰：「夫非盡人之臣與，奈之何有敬有不敬也！蓋內臣愛我者也，外臣自愛者也。」於是天下之為人臣者，見夫上之所賢所否者在是，亦遂舍其師友之道而相趨於奴顏婢膝之一途。習之既久，小儒不通大義，又從而附會之曰：「君父，天也。」

gù yǒu míng zòu shū, wú jiàn qí shì fēi shén míng yě, ér bù gǎn míng yán qí shì fēi, huò jǔ qí xiǎo guò ér yí qí dà è, huò miǎn yǐ jìn shì ér què yú gǔ zé, yǐ wèi shì jūn zhī dào dāng rán. qǐ zhī yī shì zhī rén xīn xué shù wèi nú bì zhī guī zhě, jiē yǎn huàn wèi zhī yě. huò bù ruò shì qí liè yǔ!
故有明奏疏，吾見其是非甚明也，而不敢明言其是非，或舉其小過而遺其大惡，或勉以近事而闕於古則，以為事君之道當然。豈知一世之人心學術為奴婢之歸者，皆奄宦為之也。禍不若是其烈與！

yǎn huàn zhī rú dú yào měng shòu, shù qiān nián yǐ lái, rén jǐn zhī zhī yǐ. nǎi zú zāo qí liè gān suì shǒu zhě, hé gù zāi? qǐ wú fǎ yǐ zhì zhī yǔ? zé yóu yú rén zhǔ zhī duō yù yě. fū rén zhǔ shòu mìng yú tiān, yuán fēi děi yǐ. gù xǔ yóu wù guāng zhī liú, shí jiàn qí yǐ tiān xià wèi zhì gù ér diào bì qù zhī. qǐ liào hòu shì zhī jūn, shì tiān xià wèi yú lè zhī jù.
奄宦之如毒藥猛獸，數千年以來，人盡知之矣。乃卒遭其裂肝碎首者，曷故哉？豈無法以制之與？則由於人主之多欲也。夫人主受命於天，原非得已。故許由、務光之流，實見其以天下為桎梏而掉臂去之。豈料後世之君，視天下為娛樂之具。

chóng qí gōng shì, bù dé bù yǐ nǚ yè chōng zhī: shèng qí nǚ yè, bù dé bù yǐ yǎn sì shǒu zhī. cǐ xiāng yīn zhī shì yě.
崇其宮室，不得不以女謁充之：盛其女謁，不得不以奄寺守之。此相因之勢也。

qí zài hòu shì zhī jūn, yì hé zú zé. ér zhèng xuán zhī zhù zhōu lǐ yě, nǎi wèi nǚ yù bā shí yī rén dāng jiǔ xī, shì fù èr shí qī rén dāng sān xī, jiǔ pín jiǔ rén dāng yī xī, sān fū rén dāng yī xī, hòu dāng yī xī, qí shì gǔ zhī xián wáng yǔ hòu shì wú yì, zé shì zhōu lǐ wèi huì yín zhī shū yě.
其在後世之君，亦何足責。而鄭玄之注《周禮》也，乃謂女御八十一人當九夕，世婦二十七人當三夕，九嬪九人當一夕，三夫人當一夕，後當一夕，其視古之賢王與後世無異，則是《周禮》為誨淫之書也。

mèng zǐ yán shì qiè shù bǎi rén, wǒ dé zhì fú wèi yě. shì shí qí liáng qín chǔ zhī jūn, gòng wèi shē jiàn, dōng xī èr zhōu qiě wú cǐ shì. ruò shǐ wèi zhōu gōng yí zhì, zé mèng zǐ yì ān wèi gù rán, dé zhì fú wèi, zé shì yǐ zhōu gōng wèi chuǎn cuò yǐ. gǒu rú xuán zhī wèi yán, wáng zhī fēi bǎi èr shí rén, fēi zhī xià yòu yǒu shì cóng, zé yǎn zhī shǒu wèi fú yì zhě shì dāng shù qiān rén. hòu rú yǐ sì rén lì yú zhǒng zǎi, wèi zhōu guān shēn dé zhì yǎn zhī fǎ.
孟子言「侍妾數百人，我得志弗為也。」是時齊、梁、秦、楚之君，共為奢僭，東西二周且無此事。若使為周公遺制，則孟子亦安為固然，「得志弗為」，則是以周公為舛錯矣。苟如玄之為言，王之妃百二十人，妃之下又有侍從，則奄之守衛服役者勢當數千人。後儒以寺人隸於冢宰，謂《周官》深得治奄之法。

fū xíng yú zhī rén, bù gù lǐ yì, xiōng bào shì wén, tiān xià jù xiōng bào mǎn wàn ér qū qū yǐ xì shǔ zhǒng zǎi, nà zhī qián jiàn, yǒu shì lǐ hū? qiě gǔ jīn bù guì qí néng zhì, ér guì qí néng bù luàn. yǎn rén zhī zhòng duō, jí wèi jí luàn, yì cuò huǒ jī xīn zhī xià yě.
夫刑餘之人，不顧禮義，凶暴是聞，天下聚凶暴滿萬、而區區以系屬冢宰，納之鈐鍵，有是理乎？且古今不貴其能治，而貴其能不亂。奄人之眾多，即未及亂，亦厝火積薪之下也。

wú yì wèi rén zhǔ zhě, zì sān gōng yǐ wài, yī qiè dāng bà. rú shì, zé yǎn zhī gěi shǐ lìng zhě, bù guò shù shí rén ér zú yǐ. yì zhě qiè yōu qí sì yù zhī bù guǎng yě. fū tiān xià hé cháng zhī yǒu! wú bù néng zhì tiān xià, shàng yù bì zhī, kuàng yú zi sūn hū! bǐ sāi sāi rán wéi kǒng hòu zhī yǒu tiān xià zhě bù chū yú qí zi sūn, shì nǎi liú sú fù wēng zhī jiàn. gù yáo shùn yǒu zi, shàng bù chuán zhī. sòng huī zōng wèi cháng bù duō zǐ, zhǐ yǐ gōng jīn rén zhī tú hǎi ěr.
吾意為人主者，自三宮以外，一切當罷。如是，則奄之給使令者，不過數十人而足矣。議者竊憂其嗣育之不廣也。夫天下何嘗之有！吾不能治天下，尚欲避之，況於子孫乎！彼鰓鰓然唯恐後之有天下者不出於其子孫，是乃流俗富翁之見。故堯、舜有子，尚不傳之。宋徽宗未嘗不多子，止以供金人之屠醢耳。