liáng běn jì xià
梁本纪下
tài zōng jiǎn wén huáng dì huì gāng, zì shì zàn, xiǎo zì liù tōng, wǔ dì dì sān zi, zhāo míng tài zǐ mǔ dì yě. tiān jiàn èr nián shí yuè dīng wèi, shēng yú xiǎn yáng diàn. wǔ nián, fēng jìn ān wáng. pǔ tōng sì nián, lèi qiān dū dū yōng zhōu cì shǐ. zhōng dà tōng sān nián, bèi zhēng rù cháo, wèi zhì, ér zhāo míng tài zǐ wèi zuǒ yòu yuē:" wǒ mèng yǔ jìn ān wáng duì yì rǎo dào, wǒ yǐ bān jiàn shòu zhī, wáng hái, dāng yǒu cǐ jiā hū." sì yuè, zhāo míng tài zǐ hōng. wǔ yuè bǐng shēn, lì jìn ān wáng wèi huáng tài zǐ. qī yuè yǐ hài, lín xuān cè bài. yǐ xiū shàn dōng gōng, quán jū dōng fǔ. sì nián jiǔ yuè, yí hái dōng gōng.
太宗简文皇帝讳纲,字世赞,小字六通,武帝第三子,昭 明太子母弟也。天监二年十月丁未,生于显阳殿。五年,封晋 安王。普通四年,累迁都督、雍州刺史。中大通三年,被征入 朝,未至,而昭明太子谓左右曰:“我梦与晋安王对奕扰道, 我以班剑授之,王还,当有此加乎。”四月,昭明太子薨。五 月丙申,立晋安王爲皇太子。七月乙亥,临轩策拜。以修缮东 宫,权居东府。四年九月,移还东宫。
tài qīng sān nián, tái chéng xiàn, tài zǐ zuò yǒng fú shěng jiàn hóu jǐng, shén sè zì ruò, wú jù róng. wǔ yuè bǐng chén, dì bēng. xīn sì, tài zǐ jí huáng dì wèi, dà shè. guǐ wèi, zhuī zūn mù guì pín wèi huáng tài hòu, zhuī shì fēi wáng shì wèi jiǎn huáng hòu.
太清三年,台城陷,太子坐永福省见侯景,神色自若,无 惧容。五月丙辰,帝崩。辛巳,太子即皇帝位,大赦。癸未, 追尊穆贵嫔爲皇太后,追諡妃王氏爲简皇后。
liù yuè bǐng xū, yǐ nán kāng wáng huì lǐ wèi sī kōng. dīng hài, lì xuān chéng wáng dà qì wèi huáng tài zǐ. rén chén, lì dāng yáng gōng dà xīn wèi xún yáng jùn wáng, shí chéng gōng dà kuǎn wèi jiāng xià jùn wáng, níng guó gōng dà lín wèi nán hǎi jùn wáng, lín chéng gōng dà lián wèi nán jùn wáng, xī fēng gōng dà chūn wèi ān lù jùn wáng, xīn gàn gōng dà chéng wèi shān yáng jùn wáng, lín xiāng gōng dà fēng wèi yí dū jùn wáng, gāo táng gōng dà zhuāng wèi xīn xīng jùn wáng.
六月丙戌,以南康王会理爲司空。丁亥,立宣城王大器爲 皇太子。壬辰,立当阳公大心爲寻阳郡王,石城公大款爲江夏 郡王,甯国公大临爲南海郡王,临城公大连爲南郡王,西丰公 大春爲安陆郡王,新淦公大成爲山阳郡王,临湘公大封爲宜都 郡王,高唐公大庄爲新兴郡王。
qiū qī yuè jiǎ yín, guǎng zhōu cì shǐ yuán jǐng zhòng móu yīng hóu jǐng, xī jiāng dū hù chén bà xiān gōng zhī, jǐng zhòng zì shā. bà xiān yíng dìng zhōu cì shǐ xiāo bó wèi cì shǐ. gēng wǔ, yǐ sī kōng nán kāng wáng huì lǐ wèi jiān shàng shū lìng. shì yuè, jiǔ jiāng dà jī, rén xiāng shí zhě shí sì wǔ.
秋七月甲寅,广州刺史元景仲谋应侯景,西江督护陈霸先 攻之,景仲自杀。霸先迎定州刺史萧勃爲刺史。庚午,以司空 南康王会理爲兼尚书令。是月,九江大饥,人相食者十四五。
bā yuè guǐ mǎo, zhēng dōng dà jiàng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī nán xú zhōu cì shǐ xiāo zǎo hōng. bǐng wǔ, hóu jǐng jiǎo zhào:" yí tóng sān sī wèi bǐ zhèng gōng, zì jīn xī bù jiā jiāng jūn, yǐ wèi dìng zhǔn."
八月癸卯,征东大将军、开府仪同三司、南徐州刺史萧藻 薨。丙午,侯景矫诏:“仪同三司位比正公,自今悉不加将军, 以爲定准。”
dōng shí yuè dīng wèi, dì zhèn. shì yuè, bǎi jì guó qiǎn shǐ cháo gòng, jiàn chéng sì huāng wú, kū yú què xià.
冬十月丁未,地震。是月,百济国遣使朝贡,见城寺荒芜, 哭于阙下。
dà bǎo yuán nián chūn zhēng yuè xīn hài shuò, dà shè, gǎi yuán. dīng sì, tiān yù huáng shā. jǐ wèi, xī wèi kè ān lù, zhí sī zhōu cì shǐ liǔ zhòng lǐ, jǐn yǒu hàn dōng dì. bǐng yín, yuè zhòu jiàn yú dōng fāng. guǐ yǒu, qián jiāng dū lìng zǔ hào qǐ yì bīng yú guǎng líng.
大宝元年春正月辛亥朔,大赦,改元。丁巳,天雨黄沙。 己未,西魏克安陆,执司州刺史柳仲礼,尽有汉东地。丙寅, 月昼见于东方。癸酉,前江都令祖皓起义兵于广陵。
èr yuè guǐ wèi, hóu jǐng gōng xià guǎng líng, hào jiàn hài. yǐ sì, yǐ shàng shū pú yè wáng kè wèi zuǒ pú yè. bǐng wǔ, hóu jǐng bī dì xìng xī zhōu.
二月癸未,侯景攻下广陵,皓见害。乙巳,以尚书仆射王 克爲左仆射。丙午,侯景逼帝幸西州。
xià wǔ yuè bǐng chén, dōng wèi jìng dì xùn wèi yú qí. gēng wǔ, kāi fǔ yí tóng sān sī pó yáng wáng fàn hōng. zì chūn qì xià dà hàn, rén xiāng shí, dū xià yóu shén.
夏五月丙辰,东魏静帝逊位于齐。庚午,开府仪同三司鄱 阳王范薨。自春迄夏大旱,人相食,都下尤甚。
liù yuè gēng zǐ, qián sī zhōu cì shǐ yáng yā rén zì shàng shū shěng chū bēn jiāng líng.
六月庚子,前司州刺史羊鸦仁自尚书省出奔江陵。
qiū qī yuè wù chén, zéi xíng tái rèn yuē kòu jiāng zhōu, cì shǐ xún yáng wáng dà xīn yǐ zhōu jiàng zhī.
秋七月戊辰,贼行台任约寇江州,刺史寻阳王大心以州降 之。
bā yuè jiǎ wǔ, xiāng dōng wáng yì qiǎn lǐng jūn jiāng jūn wáng sēng biàn bī yǐng zhōu, shào líng wáng lún qì yǐng zhōu zǒu.
八月甲午,湘东王绎遣领军将军王僧辩逼郢州,邵陵王纶 弃郢州走。
jiǔ yuè yǐ hài, hóu jǐng zì jìn wèi xiàng guó, fēng èr shí jùn wèi hàn wáng.
九月乙亥,侯景自进位相国,封二十郡爲汉王。
dōng shí yuè yǐ wèi, jǐng yòu bī dì xìng xī zhōu qū yàn, zì jiā yǔ zhòu dà jiàng jūn dōu dū liù hé zhū jūn shì. lì huáng zǐ dà jūn wèi xī yáng jùn wáng, dà wēi wèi wǔ níng jùn wáng, dà qiú wèi jiàn ān jùn wáng, dà xīn wèi yì ān jùn wáng, dà zhì wèi suí jiàn jùn wáng, dà huán wèi lè liáng jùn wáng. rén yín, hóu jǐng hài sī kōng nán kāng wáng huì lǐ.
冬十月乙未,景又逼帝幸西州曲宴,自加宇宙大将军、都 督六合诸军事。立皇子大钧爲西阳郡王,大威爲武甯郡王,大 球爲建安郡王,大昕爲义安郡王,大挚爲绥建郡王,大圜爲乐 梁郡王。壬寅,侯景害司空南康王会理。
shí yī yuè, rèn yuē jìn jù xī yáng, fēn bīng kòu qí chāng, zhí héng yáng wáng xiàn sòng dū xià, hài zhī. xiāng dōng wáng yì qiǎn qián níng zhōu cì shǐ xú wén shèng jù yuē, nán jùn wáng qián zhōng bīng cān jūn zhāng biāo qǐ yì yú kuài jī ruò xié shān, gōng pò zhè dōng zhū xiàn.
十一月,任约进据西阳,分兵寇齐昌,执衡阳王献送都下, 害之。湘东王绎遣前甯州刺史徐文盛拒约,南郡王前中兵参军 张彪起义于会稽若邪山,攻破浙东诸县。
èr nián chūn èr yuè, shào líng wáng lún zǒu zhì ān lù dǒng chéng, wèi wèi suǒ gōng, jiàn shā.
二年春二月,邵陵王纶走至安陆董城,爲魏所攻,见杀。
sān yuè gēng xū, wèi wén dì bēng.
三月庚戌,魏文帝崩。
xià sì yuè, hóu jǐng wéi bā líng.
夏四月,侯景围巴陵。
liù yuè yǐ sì, jiě wéi xiāo dùn.
六月乙巳,解围宵遁。
qiū qī yuè, jǐng hái zhì jiàn yè.
秋七月,景还至建邺。
bā yuè wù wǔ, jǐng qiǎn wěi wèi wèi qīng péng juàn xiāng gōng wáng sēng guì rù diàn, fèi dì wèi jìn ān wáng. hài huáng tài zǐ dà qì xún yáng wáng dà xīn xī yáng wáng dà jūn wǔ níng wáng dà wēi jiàn ān wáng dà qiú yì ān wáng dà xīn jí xún yáng wáng zhū zǐ èr shí yú rén. jiǎo wèi dì zhào, yǐ wèi cì dāng zhī shù, yí guī zhèng dí, shàn wèi yú yù zhāng wáng dòng. shǐ lǚ jì lüè sòng zhào, lìng dì xiě zhī. dì shū zhì" xiān huáng niàn shén qì zhī zhòng, sī shè jì zhī gù, yuè shēng fēi cì, suì zhǔ zhèn fāng", wū yè bù néng zì zhǐ, zéi zhòng jiē wèi yǎn qì. nǎi yōu dì yú yǒng fú shěng. dòng jí wèi, gǎi yuán tiān zhèng. shǐ hài nán hǎi wáng dà lín yú wú jùn nán jùn wáng dà lián yú gū shú ān lù wáng dà chūn yú kuài jī xīn xīng wáng dà zhuāng yú jīng kǒu.
八月戊午,景遣僞卫尉卿彭隽、厢公王僧贵入殿,废帝爲 晋安王。害皇太子大器、寻阳王大心、西阳王大钧、武甯王大 威、建安王大球、义安王大昕及寻阳王诸子二十馀人。矫爲帝 诏,以爲次当支庶,宜归正嫡,禅位于豫章王栋。使吕季略送 诏,令帝写之。帝书至“先皇念神器之重,思社稷之固,越升 非次,遂主震方”,呜咽不能自止,贼衆皆爲掩泣。乃幽帝于 永福省。栋即位,改元天正。使害南海王大临于吴郡、南郡王 大连于姑孰、安陆王大春于会稽、新兴王大庄于京口。
dōng shí yuè rén yín, dì bēng yú yǒng fú shěng, shí nián sì shí jiǔ. zéi wěi shì yuē míng huáng dì, miào chēng gāo zōng. míng nián sān yuè jǐ chǒu, wáng sēng biàn píng hóu jǐng, lǜ bǎi guān fèng zǐ gōng shēng miào táng. yuán dì zhuī chóng wèi jiǎn wén huáng dì, miào hào tài zōng. sì yuè yǐ chǒu, zàng zhuāng líng.
冬十月壬寅,帝崩于永福省,时年四十九。贼僞諡曰明皇 帝,庙称高宗。明年三月己丑,王僧辩平侯景,率百官奉梓宫 升庙堂。元帝追崇爲简文皇帝,庙号太宗。四月乙丑,葬庄陵。
dì yòu ér cōng ruì, liù suì biàn néng zhǔ wén, wǔ dì fú zhī xìn, yú qián miàn shì, dì lǎn bǐ lì chéng wén. wǔ dì tàn yuē:" cháng yǐ dōng ē wèi xū, jīn zé xìn yǐ." jí zhǎng, qì yǔ kuān hóng, wèi cháng jiàn xǐ yùn sè, zūn yán ruò shén. fāng yí fēng xià, xū bìn rú huà, zhí fà wěi dì, shuāng méi cuì sè. xiàng máo zuǒ xuán, lián qián rù bèi. shǒu zhí yù rú yì, bù xiāng fēn biàn. miàn lài zé mù guāng zhú rén. dú shū shí háng jù xià, cí zǎo yàn fā, bó zōng qún yán, shàn tán xuán lǐ. zì shí yī biàn néng qīn shù wù, lì shì fān zhèng, suǒ zài chēng měi. xìng gōng xiào, jū mù guì pín yōu, āi huǐ gǔ lì, suǒ zuò xí zhān shī jǐn làn. zài xiāng yáng bài biǎo qīn wèi, qiǎn zhǎng shǐ liǔ jīn sī mǎ dǒng dāng mén zhuàng wǔ jiàng jūn dù huái bǎo zhèn yuǎn jiāng jūn cáo yì zōng děng jìn jūn kè nán yáng xīn yě děng dōu, tà dì qiān yú lǐ.
帝幼而聪睿,六岁便能属文,武帝弗之信,于前面试,帝 揽笔立成文。武帝叹曰:“常以东阿爲虚,今则信矣。”及长, 器宇宽弘,未尝见喜愠色,尊严若神。方颐丰下,须鬓如画, 直发委地,双眉翠色。项毛左旋,连钱入背。手执玉如意,不 相分辨。眄睐则目光烛人。读书十行俱下,辞藻艳发,博综群 言,善谈玄理。自十一便能亲庶务,历试藩政,所在称美。性 恭孝,居穆贵嫔忧,哀毁骨立,所坐席沾湿尽烂。在襄阳拜表 侵魏,遣长史柳津、司马董当门、壮武将军杜怀宝、振远将军 曹义宗等进军克南阳、新野等都,拓地千馀里。
jí jū jiān fǔ, duō suǒ hóng yòu, wén àn bù lǐng, xiān háo bì chá. hóng nà wén xué zhī shì, shǎng jiē wú juàn. cháng yú xuán pǔ shù wǔ dì suǒ zhì wǔ jīng jiǎng shū, tīng zhě qīng cháo yě. yǎ hǎo fù shī, qí zì xù yún:" qī suì yǒu shī pǐ, zhǎng ér bù juàn." rán dì wén shāng yú qīng mí, shí hào" gōng tǐ". suǒ zhe zhāo míng tài zǐ chuán wǔ juǎn, zhū wáng chuán sān shí juǎn, lǐ dà yì èr shí juǎn, cháng chūn yì jì yī bǎi juǎn, fǎ bǎo lián bì sān bǎi juǎn, xiè kè wén jīng wèi sān juǎn, yù jiǎn wǔ shí juǎn, guāng míng fú shí èr juǎn, yì lín shí qī juǎn, zào jīng èr juǎn, mù yù jīng sān juǎn, mǎ shuò pǔ yī juàn, qí pǐn wǔ juǎn, dàn qí pǔ yī juàn, xīn zēng bái zé tú wǔ juǎn, rú yì fāng shí juǎn, wén jí yī bǎi juǎn, bìng xíng yú shì.
及居监抚,多所弘宥,文案簿领,纤豪必察。弘纳文学之 士,赏接无倦。尝于玄圃述武帝所制五经讲疏,听者倾朝野。 雅好赋诗,其自序云:“七岁有诗癖,长而不倦。”然帝文伤 于轻靡,时号“宫体”。所着昭明太子传五卷,诸王传三十卷, 礼大义二十卷,长春义记一百卷,法宝连璧三百卷,谢客文泾 渭三卷,玉简五十卷,光明符十二卷,易林十七卷,竈经二卷, 沐浴经三卷,马槊谱一卷,棋品五卷,弹棋谱一卷,新增白泽 图五卷,如意方十卷,文集一百卷,并行于世。
chū jí wèi, zhì nián hào jiāng yuē" wén míng", yǐ wài zhì qiáng chén, qǔ zhōu yì" nèi wén míng ér wài róu shùn" zhī yì. kǒng zéi jué, nǎi gǎi wèi dà bǎo. suī zài méng chén, shàng yǐn zhū rú lùn dào shuō yì, pī xún fén shǐ, wèi cháng zàn shì. jí jiàn nán kāng wáng huì lǐ zhū, zhī bù jiǔ, zhǐ suǒ jū diàn wèi shè rén yīn bù hài yuē:" páng juān sǐ cǐ xià." yòu yuē : " wú zuó mèng tūn tǔ, shì sī zhī." bù hài yuē:" xī zhòng ěr kuì kuài, zú fǎn jìn guó, bì xià suǒ mèng, jiāng fú shì hū." dì yuē:" tǎng yōu míng yǒu zhēng, jì sī yán bù wàng."
初即位,制年号将曰“文明”,以外制强臣,取周易“内 文明而外柔顺”之义。恐贼觉,乃改爲大宝。虽在蒙尘,尚引 诸儒论道说义,披寻坟史,未尝暂释。及见南康王会理诛,知 不久,指所居殿谓舍人殷不害曰:“庞涓死此下。”又曰 : “吾昨梦吞土,试思之。”不害曰:“昔重耳馈块,卒反晋国, 陛下所梦,将符是乎。”帝曰:“傥幽冥有征,冀斯言不妄。”
chū, jǐng nà dì nǚ lì yáng gōng zhǔ, gōng zhǔ yǒu měi sè, jǐng huò zhī, fáng yú zhèng shì, wáng wěi měi yǐ wèi yán, jǐng yǐ gào zhǔ, zhǔ chū è yán. wěi zhī zhī, jù jiàn chán, nǎi móu fèi dì ér hòu jiān zhǔ. kǔ quàn xíng shā, yǐ jué zhòng xīn. fèi hòu, wáng wěi nǎi yǔ péng juàn wáng xiū zuǎn jìn shāng yú dì yuē:" chéng xiàng yǐ bì xià yōu yōu jì jiǔ, shǐ chén shàng shòu." dì xiào yuē:" yǐ chán dì wèi, hé dé yán bì xià? cǐ shòu jiǔ jiāng bù jìn cǐ hū." yú shì juàn děng bìng jī jiǔ yáo qū xiàng pí pá, yǔ dì jí yǐn. dì zhī jiāng jiàn shā, nǎi jǐn hān, wèi yuē:" bù tú wèi lè, yī zhì yú sī." jì zuì ér qǐn, wěi nǎi chū, juàn jìn tǔ náng, wáng xiū zuǎn zuò shàng, nǎi bēng. jìng xié yú mèng. wěi chè hù fēi wèi guān, qiān bìn yú chéng běi jiǔ kù zhōng.
初,景纳帝女溧阳公主,公主有美色,景惑之,妨于政事, 王伟每以爲言,景以告主,主出恶言。伟知之,惧见谗,乃谋 废帝而后间主。苦劝行杀,以绝衆心。废后,王伟乃与彭隽、 王修纂进觞于帝曰:“丞相以陛下幽忧既久,使臣上寿。”帝 笑曰:“已禅帝位,何得言陛下?此寿酒将不尽此乎。”于是 隽等并齎酒肴、曲项琵琶,与帝极饮。帝知将见杀,乃尽酣, 谓曰:“不图爲乐,一至于斯。”既醉而寝,伟乃出,隽进土 囊,王修纂坐上,乃崩。竟协于梦。伟撤户扉爲棺,迁殡于城 北酒库中。
dì zì yōu zhí zhī hòu, zéi nǎi chè nèi wài shì wèi, shǐ tū qí wéi shǒu, qiáng yuán xī yǒu zhǐ jí. wú fù zhǐ, nǎi shū bì jí bǎn zhāng wèi wén. zì xù yún:" yǒu liáng zhèng shì lán líng xiāo shì zàn, lì shēn háng dào, zhōng shǐ ruò yī, fēng yǔ rú huì, jī míng bù yǐ. fú qī àn shì, qǐ kuàng sān guāng? shù zhì yú cǐ, mìng yě rú hé!" yòu wèi wén shù bǎi piān. bēng hòu, wáng wěi guān zhī, è qí cí qiè, jí shǐ guā qù. yǒu suí wěi rù zhě, sòng qí lián zhū sān shǒu, shī sì piān, jué jù wǔ piān, wén bìng qī chuàng yún.
帝自幽絷之后,贼乃撤内外侍卫,使突骑围守,墙垣悉有 枳棘。无复纸,乃书壁及板鄣爲文。自序云:“有梁正士兰陵 萧世赞,立身行道,终始若一,风雨如晦,鸡鸣不已。弗欺暗 室,岂况三光?数至于此,命也如何!”又爲文数百篇。崩后, 王伟观之,恶其辞切,即使刮去。有随伟入者,诵其连珠三首, 诗四篇,绝句五篇,文并凄怆云。
shì zǔ xiào yuán huáng dì huì yì, zì shì chéng, xiǎo zì qī fú, wǔ dì dì qī zǐ yě. chū, wǔ dì mèng miǎo mù sēng zhí xiāng lú, chēng tuō shēng wáng gōng. jì ér dì mǔ zài cǎi nǚ cì shì, shǐ qiān hù màn, yǒu fēng huí jū, wǔ dì yì gǎn xìng zhī. cǎi nǚ mèng yuè duò huái zhōng, suì yùn. tiān jiàn qī nián bā yuè dīng sì shēng dì, jǔ shì zhōng fēi cháng xiāng, yǒu zǐ bāo zhī yì. wǔ dì qí zhī, yīn cì cǎi nǚ xìng ruǎn, jìn wèi xiū róng. shí sān nián, fēng xiāng dōng wáng. tài qīng yuán nián, lèi qiān wèi zhèn xī jiāng jūn dū du jīng zhōu cì shǐ.
世祖孝元皇帝讳绎,字世诚,小字七符,武帝第七子也。 初,武帝梦眇目僧执香炉,称托生王宫。既而帝母在采女次侍, 始褰户幔,有风回裾,武帝意感幸之。采女梦月堕怀中,遂孕。 天监七年八月丁巳生帝,举室中非常香,有紫胞之异。武帝奇 之,因赐采女姓阮,进爲修容。十三年,封湘东王。太清元年, 累迁爲镇西将军、都督、荆州刺史。
sān nián sān yuè, hóu jǐng xiàn jiàn yè. sì yuè, shì zǐ fāng děng zhì zì jiàn yè, zhī tái chéng bù shǒu. dì mìng zhà jiāng líng chéng, zhōu huí qī shí lǐ. zhèn xī zhǎng shǐ wáng chōng děng bài jiān qǐng wèi tài wèi dū du zhōng wài zhū jūn shì, chéng zhì zhǔ méng. dì bù xǔ, yuē:" wú yú tiān xià bù jiàn, níng qí dū du zhī míng dì zi zhī zūn, hé jí shàng tái zhī wèi. yì zhě kě zhǎn." tóu bǐ liú lèi. chōng děng zhòng qǐng, bù cóng. yòu qǐng wèi sī kōng, yǐ zhǔ zhū hóu, yì fú tīng. nǎi kāi zhèn xī fǔ, pì tiān xià shì.
三年三月,侯景陷建邺。四月,世子方等至自建邺,知台 城不守。帝命栅江陵城,周回七十里。镇西长史王冲等拜笺请 爲太尉、都督中外诸军事,承制主盟。帝不许,曰:“吾于天 下不贱,甯俟都督之名;帝子之尊,何藉上台之位。议者可斩。” 投笔流泪。冲等重请,不从。又请爲司空,以主诸侯,亦弗 听。乃开镇西府,辟天下士。
shì yuè, dì zhēng bīng yú xiāng zhōu cì shǐ hé dōng wáng yù, yù jù mìng. xún shàng jiǎ hóu sháo zì jiàn yè zhì, xuān sān yuè shí wǔ rì mì zhào, shòu dì wèi jiǎ huáng yuè dà dū dū zhōng wài zhū jūn shì sī tú chéng zhì. yú shì lì xíng tái yú nán jùn ér zhì guān sī yān.
是月,帝徵兵于湘州刺史河东王誉,誉拒命。寻上甲侯韶 自建邺至,宣三月十五日密诏,授帝位假黄钺、大都督中外诸 军事、司徒、承制。于是立行台于南郡而置官司焉。
qī yuè, qiǎn shì zǐ fāng děng tǎo hé dōng wáng yù, jūn bài, sǐ zhī. yòu qiǎn zhèn bīng jiāng jūn bào quán tǎo yù.
七月,遣世子方等讨河东王誉,军败,死之。又遣镇兵将 军鲍泉讨誉。
jiǔ yuè yǐ mǎo, yōng zhōu cì shǐ yuè yáng wáng chá jǔ bīng kòu jiāng líng, qí jiāng dù zè xiōng dì lái jiàng, chá dùn zǒu. bào quán gōng xiāng zhōu, wèi kè yòu qiǎn zuǒ wèi jiāng jūn wáng sēng biàn dài jiāng.
九月乙卯,雍州刺史岳阳王察举兵寇江陵,其将杜崱兄弟 来降,察遁走。鲍泉攻湘州,未克;又遣左卫将军王僧辩代将。
jí jiǎn wén dì jí wèi, gǎi yuán wèi dà bǎo yuán nián. dì yǐ jiǎn wén zhì yú zéi chén, zú bù zūn yòng. zhēng yuè, shǐ shǎo zǐ fāng guǐ zhì yú wèi, wèi bù shòu zhì ér jié wèi xiōng dì.
及简文帝即位,改元爲大宝元年。帝以简文制于贼臣,卒 不遵用。正月,使少子方晷质于魏,魏不受质而结爲兄弟。
sì yuè, kè xiāng zhōu, zhǎn yù, xiāng zhōu píng. yōng zhōu cì shǐ yuè yáng wáng chá zì chēng liáng wáng, fān yú wèi, wèi qiǎn bīng zhù fá xiāng yáng. xiān shì, shào líng wáng lún shū yǐ yán xiōng shì, mì zhī, yǐ dài xiāng zhōu zhī jié. shì yuè rén yín, shǐ mìng chén yíng bào wǔ dì bēng wèn, dì kū yú zhèng qǐn.
四月,克湘州,斩誉,湘州平。雍州刺史岳阳王察自称梁 王,蕃于魏,魏遣兵助伐襄阳。先是,邵陵王纶书已言凶事, 秘之,以待湘州之捷。是月壬寅,始命陈莹报武帝崩问,帝哭 于正寝。
liù yuè, jiāng xià wáng dà kuǎn shān yáng wáng dà chéng yí dū wáng dà fēng zì xìn ān lái bēn.
六月,江夏王大款、山阳王大成、宜都王大封自信安来奔。
jiǔ yuè xīn yǒu, yǐ qián yǐng zhōu cì shǐ nán píng wáng kè wèi zhōng wèi jiāng jūn shàng shū lìng kāi fǔ yí tóng sān sī. gǎi fēng dà kuǎn wèi lín chuān jùn wáng, dà chéng wèi guì yáng jùn wáng, dà fēng wèi rǔ nán jùn wáng.
九月辛酉,以前郢州刺史南平王恪爲中卫将军、尚书令、 开府仪同三司。改封大款爲临川郡王,大成爲桂阳郡王,大封 爲汝南郡王。
shí yī yuè jiǎ zǐ, nán píng wáng kè děng fèng jiān jìn wèi xiàng guó, zǒng bǎi kuí. dì bù cóng. èr nián sān yuè, hóu jǐng xī bīng xī shàng.
十一月甲子,南平王恪等奉笺进位相国,总百揆。帝不从。 二年三月,侯景悉兵西上。
sì yuè, jǐng qiǎn qí jiāng sòng zǐ xiān rèn yuē xí yǐng zhōu, zhí cì shǐ fāng zhū. gēng xū, lǐng jūn wáng sēng biàn tún shī bā líng.
四月,景遣其将宋子仙、任约袭郢州,执刺史方诸。庚戌, 领军王僧辩屯师巴陵。
wǔ yuè guǐ wèi, dì qiǎn jiàng hú sēng yòu lù fǎ hé yuán bā líng.
五月癸未,帝遣将胡僧佑、陆法和援巴陵。
liù yuè, sēng yòu děng jī pò jǐng jiāng rèn yuē jūn, qín yuē, jǐng jiě wéi xiāo dùn. yǐ wáng sēng biàn wèi zhēng dōng jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī shàng shū lìng, shuài zhòng zhuī jǐng, suǒ zhì jiē jié. jìn wéi yǐng zhōu, huò zéi jiāng sòng zǐ xiān děng.
六月,僧佑等击破景将任约军,禽约,景解围宵遁。以王 僧辩爲征东将军、开府仪同三司、尚书令,帅衆追景,所至皆 捷。进围郢州,获贼将宋子仙等。
jiǔ yuè, pán pán guó xiàn xún xiàng.
九月,盘盘国献驯象。
shí yuè xīn chǒu shuò, zǐ yún rú gài lín jiāng líng chéng. shì yuè, jiǎn wén dì bēng, kāi fǔ yí tóng sān sī wáng sēng biàn děng fèng biǎo quàn jìn. dì fèng huì, dà lín sān rì, bǎi guān gǎo sù, dá biǎo bù xǔ. sī kōng nán píng wáng kè lǜ zōng shì, lǐng jūn jiāng jūn hú sēng yòu lǜ qún liáo, jiāng zhōu bié jià zhāng yì lǜ lì rén, bìng fèng jiān quàn jìn. dì gù ràng.
十月辛丑朔,紫云如盖临江陵城。是月,简文帝崩,开府 仪同三司王僧辩等奉表劝进。帝奉讳,大临三日,百官缟素, 答表不许。司空南平王恪率宗室,领军将军胡僧佑率群僚,江 州别驾张佚率吏人,并奉笺劝进。帝固让。
shí yī yuè yǐ hài, sēng biàn yòu fèng biǎo quàn jìn, yòu bù cóng. shí jù kòu shàng cún, dì wèi yù jí wèi, ér sì fāng biǎo quàn, qián hòu xiāng shǔ, nǎi xià lìng duàn biǎo.
十一月乙亥,僧辩又奉表劝进,又不从。时巨寇尚存,帝 未欲即位,而四方表劝,前后相属,乃下令断表。
chéng shèng yuán nián èr yuè, wáng sēng biàn zhòng jūn fā zì xún yáng, dì chí xí sì fāng, gòu huò jǐng jí nì zhě, fēng wàn hù kāi guó gōng, juàn bù wǔ wàn pǐ.
承圣元年二月,王僧辩衆军发自寻阳,帝驰檄四方,购获 景及逆者,封万户开国公,绢布五万疋。
sān yuè, sēng biàn děng píng jǐng, chuán shǒu jiāng líng. wù zǐ, yǐ zéi píng gào míng táng tài shè. jǐ chǒu, sēng biàn děng yòu biǎo quàn jìn yuē:
三月,僧辩等平景,传首江陵。戊子,以贼平告明堂、太 社。己丑,僧辩等又表劝进曰:
zhòng jūn yǐ jīn yuè wù zǐ, zǒng jí jiàn kāng, zéi jǐng niǎo fú shòu qióng, pín jī pín cuò, jiān jié zhà jǐn, shēn gōu zì gù. chén děng fēn lēi wǔ lǚ, bǎi dào tóng qū, tū qí duǎn bīng, xī hán tiě dùn, jié duì qiān qún, chí jǐ bǎi wàn, zhǐ zhòu qī bù, wéi xiàng sān chóng, hōng rán dà kuì, qún xiōng sì miè. jīng shī shào zhǎng, jù chēng wàn suì. cháng ān jiǔ shí, yú cǐ jià gāo. jiǔ xiàn yún kāi, liù hé qīng lǎng, shěn yī qián shǒu, shuí bù zài yuè.
衆军以今月戊子,总集建康,贼景鸟伏兽穷,频击频挫, 奸竭诈尽,深沟自固。臣等分勒武旅,百道同趋,突骑短兵, 犀函铁楯,结队千群,持戟百万,止纣七步,围项三重,轰然 大溃,群凶四灭。京师少长,俱称万岁。长安酒食,于此价高。 九县云开,六合清朗,矧伊黔首,谁不载跃。
fú wéi bì xià jǔ tòng rú āi, yīng fèn rěn kù. zì zǐ tíng jiàng quē, hú chén sì qǐ, ruán yuán hǎo zhì, jì mǎ yún tún, qì xuè lín bīng, cháng dǎn shì zhòng. ér wú chǔ yī jiā, fāng yǔ qī guó jù fǎn, guǎn cài liú yán, yòu yǐ sān jiān zuò luàn. xī liáng yì zhòng, zǔ qín sāi ér bù tōng, bīng zhōu yí lí, kuà fēi hú ér jiàn jué. chái láng dāng lù, fēi zhǐ yī rén, jīng ní bù xiāo, shū yān wǔ zài. yīng wǔ kè zhèn, yuàn chǐ bìng xuě, yǒng xún shuāng lù, yī hé kě shèng. chén děng zhé yī gù shí, fèng xiū shè miào, shǐ zhě chí jié, fēn gào yuán líng. sì hòu shēng xiá, lóng chūn wèi bìn, chéng huá yǎn yào, zǐ gōng mò cè. bìng jí suí yóu bèi bàn, lǐ jù xiōng huāng, sì hǎi tóng āi, liù jūn tǎn kū. shèng qíng xiào yǒu, lǐ dāng gǎn tòng.
伏惟陛下咀痛茹哀,婴愤忍酷。自紫庭绛阙,胡尘四起, 壖垣好畤,冀马云屯,泣血临兵,尝胆誓衆。而吴、楚一家, 方与七国俱反,管、蔡流言,又以三监作乱。西凉义衆,阻秦 塞而不通,并州遗黎,跨飞狐而见绝。豺狼当路,非止一人, 鲸鲵不枭,倏焉五载。英武克振,怨耻并雪,永寻霜露,伊何 可胜。臣等辄依故实,奉修社庙,使者持节,分告园陵。嗣后 升遐,龙輴未殡,承华掩曜,梓宫莫测。并即随由备办,礼具 凶荒,四海同哀,六军袒哭。圣情孝友,理当感恸。
rì zhě, bǎi sī yuè mù, yǎng qí chén jiàn, yǐ xī guī zhī gōng, jì guī yǒu dào, dāng bì zhī lǐ, yǔn shǔ shèng míng. ér yōu zhào qiān chōng, yǎo rán níng miǎo, fēi lóng kě jī, ér gàn yáo zài sì, dì hūn yún jiào, ér chāng hé wèi kāi. ōu gē zài chí, shì yòng qiáo shǒu. suǒ yǐ yuè rén gù zhí, xūn dān xué yǐ qiú jūn, zhōu rén lè tuī, yú qí shān ér shì zhǔ. hàn wáng bù jí wèi, wú yǐ guì gōng chén, guāng wǔ zhǐ xiāo wáng, qǐ wèi shào zōng miào. huáng dì yóu yú xiāng chéng, shàng fǎng yù rén zhī dào, fàng xūn jì yú gū shè, yóu shǐ zūn zǔ yǒu guī. yī cǐ tǎng lái, qǐ shèng rén suǒ yù, dì wáng suǒ yīng, bù huò yǐ ér rán. fú dú xǐ shū, xún fěng zhì zhǐ, lǐng huái wù wài, wèi fèng cí zhōng. bì xià rì jiǎo lóng yán zhī zī, biǎo yú xùn qí zhī rì, tóng yún sù líng zhī ruì, jī yú yìng wù zhī chū. bó xué zé dà zāi wú suǒ yǔ míng, shēn yán zé yè hū wén zhāng zhī guān. zhōng wèi lìng dé, xiào shí dòng tiān. jiā yǐ yīng wēi mào lüè, xióng tú wǔ suàn, zhǐ huī zé dān pǔ bù zhàn, gù miǎn zé bǎn quán zì dàng. dì wéi jué ér zhòng niǔ, tiān zhù qīng ér gèng zhí. záo hé jīn yú mèng mén, bǎi chuān fù qǐ bǔ qióng yí yǐ wǔ shí, wàn wù zài shēng. zòng bì xià fú zhěn yī ér yóu guǎng chéng, dēng kān shān ér qù dōng tǔ, qún chén ān dé yǎng sù, zhào shù hé suǒ guī rén. kuàng jiāo sì pèi tiān, léi fěi lǐ kuàng, zhāi gōng qīng miào, páo zhú bù chén. yǎng wàng luán yú, fěi cháo yī xī, zhān yán fǎ jià, zài kě qiě jī. qǐ kě jiǔ jī zhòng yì, yǒu kuàng yí zé. jiù bāng kǎi fù, hán luò yǐ píng, gāo nú lì yáng, gōng guǎn suī huǐ zhuó hé qīng wèi, jiā qì yóu cún. gāo mén yǒu kàng, gān quán sì chǎng, tǔ guī cè jǐng, xiān rén chéng lù. sī gài jiǔ zhōu zhī chì xiàn, liù hé zhī shū jī. bó shì pěng tú shū ér shāo hái, tài cháng dìng lǐ yí qí yǐ lì, qǐ dé bù yáng qīng jǐng ér fù míng dōu, jù yù luán ér xuán zhèng qǐn. xī dōng zhōu jì qiān, hào jīng suì qí bù fù, cháng ān yī luàn, jiá luò yǒng yǐ wèi jū. xià hòu yǐ wàn guó cháo zhū hóu, wén wáng yǐ liù zhōu kuāng tiān xià, fāng zhī jī jī bǎi lǐ, jiàn zhàng sān chǐ, yǐ cán chǔ zhī dì, kàng jù liù róng, yī lǚ zhī zú, jiǎn yí sān pàn, tǎn rán dà dìng, yù niǎn dōng guī. jiě wǔ niú yú jì zhōu, mò liù mǎ yú qiáo jùn, miǎn qiú qián gǔ, qí kě dé yú? duì yáng tiān mìng, wú suǒ ràng dé, yǒu lǐ cún yān, gǎn zhòng qí zòu. dì shàng wèi cóng. xīn mǎo, xuān měng jiàng jūn zhū mǎi chén fèng dì mì zhǐ, hài yù zhāng wáng dòng jí qí èr dì qiáo jiū.
日者,百司岳牧,仰祈宸鉴,以锡珪之功,既归有道,当 璧之礼,允属圣明。而优诏谦冲,杳然凝邈,飞龙可跻,而干 爻在四,帝阍云叫,而阊阖未开。讴歌再驰,是用翘首。所以 越人固执,熏丹穴以求君,周人乐推,踰岐山而事主。汉王不 即位,无以贵功臣,光武止萧王,岂谓绍宗庙。黄帝游于襄城, 尚访御人之道,放勋寂于姑射,犹使鐏俎有归。伊此傥来,岂 圣人所欲,帝王所应,不获已而然。伏读玺书,寻讽制旨,领 怀物外,未奉慈衷。陛下日角龙顔之姿,表于徇齐之日,彤云 素灵之瑞,基于应物之初。博学则大哉无所与名,深言则晔乎 文章之观。忠爲令德,孝实动天。加以英威茂略,雄图武算, 指麾则丹浦不战,顾眄则阪泉自荡。地维绝而重纽,天柱倾而 更植。凿河津于孟门,百川复啓;补穹仪以五石,万物再生。 纵陛下拂袗衣而游广成,登龛山而去东土,群臣安得仰诉,兆 庶何所归仁。况郊祀配天,罍篚礼旷,斋宫清庙,匏竹不陈。 仰望鸾舆,匪朝伊夕,瞻言法驾,载渴且饥。岂可久稽衆议, 有旷彜则。旧邦凯复,函、洛已平,高奴、栎阳,宫馆虽毁; 浊河清渭,佳气犹存。臯门有伉,甘泉四敞,土圭测景,仙人 承露。斯盖九州之赤县,六合之枢机。博士捧图书而稍还,太 常定礼仪其已立,岂得不扬清警而赴名都,具玉銮而旋正寝。 昔东周既迁,镐京遂其不复,长安一乱,郏、洛永以爲居。夏 后以万国朝诸侯,文王以六州匡天下,方之迹基百里,剑仗三 尺,以残楚之地,抗拒六戎,一旅之卒,翦夷三叛,坦然大定, 御辇东归。解五牛于冀州,秣六马于谯郡,缅求前古,其可得 欤?对扬天命,无所让德,有理存焉,敢重祈奏。帝尚未从。 辛卯,宣猛将军朱买臣奉帝密旨,害豫章王栋及其二弟桥、 樛。
sì yuè yǐ sì, yì zhōu cì shǐ xīn chú jiǎ huáng yuè tài wèi wǔ líng wáng jì jiàn wèi yú shǔ, nián hào tiān zhèng. dì qiǎn jiān sī kōng xiāo tài cí bù shàng shū lè zǐ yún bài yè yíng líng, xiū fù shè miào. dīng sì, xià lìng jiě yán.
四月乙巳,益州刺史、新除假黄钺、太尉武陵王纪僭位于 蜀,年号天正。帝遣兼司空萧泰、祠部尚书乐子云拜谒茔陵, 修复社庙。丁巳,下令解严。
wǔ yuè gēng wǔ, sī kōng nán píng wáng kè jí zōng shì wáng hóu dà dū dū wáng sēng biàn děng, fù bài biǎo shàng zūn hào. dì yóu gù ràng. jiǎ shēn, yǐ kāi fǔ yí tóng sān sī jiāng zhōu cì shǐ wáng sēng biàn wèi sī tú. yǐ yǒu, zhǎn zéi zuǒ pú yè wáng wěi shàng shū lǚ jì lüè shào fǔ qīng zhōu shí zhēn shè rén yán dǎn yú jiāng líng shì, nǎi xià lìng shè jìng nèi. qí jiāng pān lè xīn shù děng gōng qín jùn, wáng sēng biàn qiǎn jiàng dù zè shuài zhòng jù zhī. yǐ chén bà xiān wèi zhēng běi dà jiàng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī xú zhōu cì shǐ. qí rén hè píng hóu jǐng.
五月庚午,司空南平王恪及宗室王侯、大都督王僧辩等, 复拜表上尊号。帝犹固让。甲申,以开府仪同三司、江州刺史 王僧辩爲司徒。乙酉,斩贼左仆射王伟、尚书吕季略、少府卿 周石珍、舍人严亶于江陵市,乃下令赦境内。齐将潘乐、辛术 等攻秦郡,王僧辩遣将杜崱帅衆拒之。以陈霸先爲征北大将军、 开府仪同三司、徐州刺史。齐人贺平侯景。
bā yuè, wǔ líng wáng jì lǜ bā shǔ zhī zhòng dōng xià, qiǎn hù jūn jiāng jūn lù fǎ hé tún bā xiá yǐ jù zhī.
八月,武陵王纪率巴、蜀之衆东下,遣护军将军陆法和屯 巴峡以拒之。
jiǔ yuè jiǎ xū, sī kōng nán píng wáng kè hōng.
九月甲戌,司空南平王恪薨。
shí yuè yǐ wèi, qián liáng zhōu cì shǐ xiāo xún zì wèi zhì jiāng líng, yǐ wèi píng běi jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī. wù shēn, zhí xiāng zhōu cì shǐ wáng lín yú diàn nèi. gēng xū, lín zhǎng shǐ lù nà jí qí jiāng pān wū lèi děng jǔ bīng fǎn, gōng xiàn xiāng zhōu. shì yuè, sì fāng zhēng zhèn wáng gōng qīng shì fù quàn jìn biǎo, sān shàng, nǎi xǔ zhī.
十月乙未,前梁州刺史萧循自魏至江陵,以爲平北将军、 开府仪同三司。戊申,执湘州刺史王琳于殿内。庚戌,琳长史 陆纳及其将潘乌累等举兵反,攻陷湘州。是月,四方征镇王公 卿士复劝进表,三上,乃许之。
dōng shí yī yuè bǐng zǐ, huáng dì jí wèi yú jiāng líng, gǎi tài qīng liù nián wèi chéng shèng yuán nián. bū zū sù zé, bìng xǔ hóng yòu. xiào zǐ shùn sūn, xī jiē cì jué. zhǎng tú suǒ shì, tè jiā yuán yòu. jìn gù duó láo, yī jiē kuàng dàng. shì rì, dì bù shēng zhèng diàn, gōng qīng péi liè ér yǐ. shí yǒu liǎng rì jù jiàn. jǐ mǎo, lì wáng tài zǐ fāng jǔ wèi huáng tài zǐ, gǎi míng yuán liáng. lì huáng zǐ fāng zhì wèi jìn ān jùn wáng, fāng lüè wèi shǐ ān jùn wáng. zhuī zūn suǒ shēng bǐ ruǎn xiū róng wèi wén xuān tài hòu. gǎi shì zhōng zhuàng tài zǐ wèi wǔ liè tài zǐ, fēng wǔ liè zi zhuāng wèi yǒng jiā wáng. shì yuè, lù nà qiǎn jiàng jūn pān wū lèi děng pò héng zhōu cì shǐ dīng dào guì yú lù kǒu, dào guì zǒu líng líng. shí èr yuè, lù nà fēn bīng xí bā lù, xiāng zhōu cì shǐ xiāo xún jī zǒu zhī. tiān mén shān huò yě rén, chū shān sān rì ér sǐ. xīng yǔn wú jùn. huái nán yǒu yě xiàng shù bǎi, huài rén shì lú. xuān chéng jùn měng shòu bào shí rén.
冬十一月丙子,皇帝即位于江陵,改太清六年爲承圣元年。 逋租宿责,并许弘宥。孝子顺孙,悉皆赐爵。长徒锁士,特加 原宥。禁锢夺劳,一皆旷荡。是日,帝不升正殿,公卿陪列而 已。时有两日俱见。己卯,立王太子方矩爲皇太子,改名元良。 立皇子方智爲晋安郡王,方略爲始安郡王。追尊所生妣阮修容 爲文宣太后。改諡忠壮太子爲武烈太子,封武烈子庄爲永嘉王。 是月,陆纳遣将军潘乌累等破衡州刺史丁道贵于渌口,道贵走 零陵。 十二月,陆纳分兵袭巴陆,湘州刺史萧循击走之。天门山 获野人,出山三日而死。星陨吴郡。淮南有野象数百,坏人室 庐。宣城郡猛兽暴食人。
shì suì, wèi fèi dì yuán nián.
是岁,魏废帝元年。
èr nián chūn zhēng yuè yǐ chǒu, zhào wáng sēng biàn tǎo lù nà. wù yín, yǐ lì bù shàng shū wáng bāo wèi shàng shū yòu pú yè. jǐ mǎo, jiāng xià gōng nán mén yào mǔ fēi.
二年春正月乙丑,诏王僧辩讨陆纳。戊寅,以吏部尚书王 褒爲尚书右仆射。己卯,江夏宫南门钥牡飞。
sān yuè gēng yín, yǒu liǎng lóng jiàn xiāng zhōu xī jiāng.
三月庚寅,有两龙见湘州西江。
xià wǔ yuè jiǎ shēn, wèi dà jiàng yù chí jiǒng jìn bīng bī bā xī, tóng zhōu cì shǐ yáng gàn yùn yǐ chéng nà jiǒng. jǐ chǒu, wǔ líng wáng jì jūn zhì xī líng.
夏五月甲申,魏大将尉迟迥进兵逼巴西,潼州刺史杨干运 以城纳迥。己丑,武陵王纪军至西陵。
liù yuè yǐ mǎo, wáng sēng biàn píng xiāng zhōu.
六月乙卯,王僧辩平湘州。
qiū qī yuè, wǔ líng wáng jì zhòng dà kuì, jiàn shā.
秋七月,武陵王纪衆大溃,见杀。
bā yuè wù xū, yù chí jiǒng píng shǔ. jiǔ yuè, qí qiǎn guō yuán jiàn jí jiāng xíng gǎo yuǎn bù dà hàn sà dōng fāng lǎo shuài zhòng dùn hé féi. dōng shí yī yuè xīn yǒu, sēng biàn liú zhèn gū shú, yù zhōu cì shǐ hóu zhèn jù dōng guān lěi, zhēng wú xīng tài shǒu péi zhī héng shuài zhòng jì zhī. wù xū, yǐ shàng shū yòu pú yè wáng bāo wèi zuǒ pū shè, xiāng dōng tài shǒu zhāng wǎn wèi yòu pú yè.
八月戊戌,尉迟迥平蜀。 九月,齐遣郭元建及将邢杲远、步大汗萨、东方老帅衆顿 合肥。 冬十一月辛酉,僧辩留镇姑孰,豫州刺史侯瑱据东关垒, 征吴兴太守裴之横帅衆继之。戊戌,以尚书右仆射王褒爲左仆 射,湘东太守张绾爲右仆射。
shí èr yuè, sù yù tǔ rén dōng fāng guāng jù chéng guī huà, qí jiāng xī zhōu jùn jiē qǐ bīng yīng zhī.
十二月,宿预土人东方光据城归化,齐江西州郡皆起兵应 之。
sān nián chūn zhēng yuè, wèi dì wèi xiāng ān dìng gōng suǒ fèi, ér lì qí wáng kuò, shì wèi gōng dì yuán nián.
三年春正月,魏帝爲相安定公所废,而立齐王廓,是爲恭 帝元年。
sān yuè, zhǔ yī kù jiàn hēi shé zhǎng zhàng xǔ, shù shí xiǎo shé suí zhī, jǔ tóu gāo zhàng yú nán wàng, é shī suǒ zài. dì yòu yǔ gōng rén xìng xuán zhōu yuàn, fù jiàn dà shé pán qū yú qián, qún xiǎo shé rào zhī, bìng hēi sè. dì è zhī, gōng rén yuē:" cǐ fēi guài yě, kǒng shì qián lóng." dì chì suǒ sī jí rì qǔ shù qiān wàn qián zhèn yú shé chù yǐ yàn zhī. yīn shè fǎ huì, shè qiú tú, zhèn qióng fá, tuì jū qī xīn shěng. yòu yǒu shé cóng wū duò luò dì mào shàng, hū rán biàn shī. yòu lóng guāng diàn shàng suǒ yù jiān yú fù jiàn xiǎo shé yíng qū yú zhōng, yǐ tóu jià jiā xī qián jīn lóng tóu shàng, jiàn rén zǒu qù, zhú zhī bù jí. chéng háo zhōng lóng téng chū, huàn làn wǔ sè, sǒng yuè rù yún, liù qī xiǎo lóng xiāng suí fēi qù. qún yú téng yuè, zhuì sǐ yú lù dào. lóng chù wèi kū ruò shù bǎi hú chuán. jiù dài chéng shàng cháng yǒu zǐ qì, zhì shì shāo fù xiāo xiē. jiǎ chén, yǐ sī tú wáng sēng biàn wèi tài wèi chē qí dà jiàng jūn. wù shēn, yǐ hù jūn jiāng jūn yǐng zhōu cì shǐ lù fǎ hé wèi sī tú.
三月,主衣库见黑蛇长丈许,数十小蛇随之,举头高丈馀 南望,俄失所在。帝又与宫人幸玄洲苑,复见大蛇盘屈于前, 群小蛇遶之,并黑色。帝恶之,宫人曰:“此非怪也,恐是钱 龙。”帝敕所司即日取数千万钱镇于蛇处以厌之。因设法会, 赦囚徒,振穷乏,退居栖心省。又有蛇从屋堕落帝帽上,忽然 便失。又龙光殿上所御肩舆复见小蛇萦屈舆中,以头驾夹膝前 金龙头上,见人走去,逐之不及。城濠中龙腾出,焕烂五色, 竦跃入云,六七小龙相随飞去。群鱼腾跃,坠死于陆道。龙处 爲窟若数百斛圌。旧大城上常有紫气,至是稍复消歇。甲辰, 以司徒王僧辩爲太尉、车骑大将军。戊申,以护军将军、郢州 刺史陆法和爲司徒。
xià sì yuè guǐ yǒu, yǐ zhēng běi dà jiàng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī chén bà xiān wèi sī kōng.
夏四月癸酉,以征北大将军、开府仪同三司陈霸先爲司空。
liù yuè guǐ wèi, yǒu hēi qì rú lóng jiàn yú diàn nèi.
六月癸未,有黑气如龙见于殿内。
qiū jiǔ yuè xīn mǎo, dì yú lóng guāng diàn shù lǎo zi yì. xiān shì, wèi shǐ yǔ wén rén shù lái pìn, qí shǐ yòu zhì jiāng líng, dì jiē rén shù yǒu quē, wèi xiāng ān dìng gōng hàn yān. yǐ sì, shǐ zhù guó wàn niǔ yú jǐn lái gōng.
秋九月辛卯,帝于龙光殿述老子义。先是,魏使宇文仁恕 来聘,齐使又至江陵,帝接仁恕有阙,魏相安定公憾焉。乙巳, 使柱国万纽于谨来攻。
dōng shí yuè bǐng yín, wèi jūn zhì xiāng yáng, liáng wáng xiāo chá lǜ zhòng huì zhī. dīng mǎo, tíng jiǎng, nèi wài jiè yán, yú jià chū xíng chéng zhà, dà fēng bá mù. bǐng zǐ, xù jiǎng, bǎi liáo róng fú yǐ tīng. zhào zhēng wáng sēng biàn.
冬十月丙寅,魏军至襄阳,梁王萧察率衆会之。丁卯,停 讲,内外戒严,舆驾出行城栅,大风拔木。丙子,续讲,百僚 戎服以听。诏征王僧辩。
shí yī yuè jiǎ shēn, xìng jīn yáng mén jiǎng wǔ, zhì nán běi liǎng chéng zhǔ. dì qīn guān yuè, fēng yǔ zǒng jí, bù fèn wèi jiāo, qí zhì piāo luàn, dì qù jià ér huí, wú fù cì xù. fēng yǔ suí xī, zhòng qiè jīng yān. yǐ yǒu, yǐ lǐng jūn hú sēng yòu wèi dū du chéng dōng chéng běi zhū jūn shì, yòu pú yè zhāng wǎn wèi fù zuǒ pú yè wáng bāo dū du chéng xī chéng nán zhū jūn shì, zhí diàn shěng yuán jǐng liàng wèi fù. dīng hài, wèi jūn zhì zhà xià. bǐng shēn, zhēng guǎng zhōu cì shǐ wáng lín rù yuán. dīng yǒu, dà fēng, chéng nèi huǒ shāo jū rén shù qiān jiā. yǐ wèi shī zài fù rén, zhǎn shǒu shī zhī. shì rì, dì yóu fù shī wú fèi. yǐ hú sēng yòu wèi kāi fǔ yí tóng sān sī. gēng zǐ, xìn zhōu cì shǐ xú shì pǔ jìn ān wáng sī mǎ rèn yuē jūn cì mǎ tóu àn. shì yè, yǒu liú xīng zhuì chéng zhōng, dì yuán shī shì zhī, guà chéng, qǔ guī shì yàn zhī, yīn dǐ yú dì yuē:" wú ruò sǐ cǐ xià, qǐ fēi mìng hū ?" yīn liè bó wèi shū cuī sēng biàn yuē:" wú rěn sǐ dài gōng, kě yǐ zhì yǐ." wù shēn, hú sēng yòu zhū mǎi chén děng chū zhàn, mǎi chén bài jī. xīn hài, wèi jūn dà gōng, dì chū pí pá mén qīn lín zhèn dū zhàn. sēng yòu zhōng liú shǐ hōng, jūn bài, fǎn zhě zhǎn xī mén shǒu zú yǐ nà wèi jūn. dì jiàn zhí, rú liáng wáng xiāo chá yíng, shén jiàn jí rǔ. tā rì, nǎi jiàn wèi pú yè zhǎng sūn jiǎn, jué jiǎn yún:" mái jīn qiān jīn yú chéng nèi, yù yǐ xiāng zèng." jiǎn nǎi jiāng dì rù chéng, dì yīn shù chá xiāng rǔ zhuàng, wèi jiǎn yuē:" xiàng liáo xiāng jué, yù yán ěr qǐ yǒu tiān zǐ zì mái jīn hū?" jiǎn nǎi liú dì yú zhǔ yī kù.
十一月甲申,幸津阳门讲武,置南北两城主。帝亲观阅, 风雨总集,部分未交,旗帜飘乱,帝趣驾而回,无复次序。风 雨随息,衆窃惊焉。乙酉,以领军胡僧佑爲都督城东城北诸军 事,右仆射张绾爲副;左仆射王褒都督城西城南诸军事,直殿 省元景亮爲副。丁亥,魏军至栅下。丙申,征广州刺史王琳入 援。丁酉,大风,城内火烧居人数千家。以爲失在妇人,斩首 尸之。是日,帝犹赋诗无废。以胡僧佑爲开府仪同三司。庚子, 信州刺史徐世谱、晋安王司马任约军次马头岸。是夜,有流星 坠城中,帝援蓍筮之,卦成,取龟式验之,因抵于地曰:“吾 若死此下,岂非命乎 ?”因裂帛爲书催僧辩曰:“吾忍死待 公,可以至矣。”戊申,胡僧佑、朱买臣等出战,买臣败绩。 辛亥,魏军大攻,帝出枇杷门亲临阵督战。僧佑中流矢薨,军 败,反者斩西门守卒以纳魏军。帝见执,如梁王萧察营,甚见 诘辱。他日,乃见魏仆射长孙俭,谲俭云:“埋金千斤于城内, 欲以相赠。”俭乃将帝入城,帝因述察相辱状,谓俭曰:“向 聊相谲,欲言耳;岂有天子自埋金乎?”俭乃留帝于主衣库。
shí èr yuè bǐng chén, xú shì pǔ rèn yuē tuì shù bā líng. xīn wèi, wèi rén qiāng dì.
十二月丙辰,徐世谱、任约退戍巴陵。辛未,魏人戕帝。
míng nián sì yuè, liáng wáng fāng zhì chéng zhì, zhuī zūn wèi yuán huáng dì, miào hào shì zǔ. dì cōng wù jùn lǎng, tiān cái yīng fā, chū yán wèi lùn, yīn xiǎng ruò zhōng. nián wǔ liù suì, wǔ dì cháng wèn suǒ dú shū, duì yuē:" néng sòng qū lǐ." wǔ dì shǐ sòng zhī, jí sòng shàng piān. zuǒ yòu mò bù jīng tàn. chū shēng huàn yǎn, yī liáo bì zēng, wǔ dì zì xià yì liáo zhī, suì máng yī mù. nǎi yì xiān mèng, mí jiā mǐn ài. jí zhǎng hào xué, bó jí qún shū. wǔ dì cháng wèn yuē:" sūn cè zài jiāng dōng, yú shí nián jǐ?" dá yuē:" shí qī." wǔ dì yuē:" zhèng shì rǔ nián."
明年四月,梁王方智承制,追尊爲元皇帝,庙号世祖。 帝聪悟俊朗,天才英发,出言爲论,音响若锺。年五六岁, 武帝尝问所读书,对曰:“能诵曲礼。”武帝使诵之,即诵上 篇。左右莫不惊叹。初生患眼,医疗必增,武帝自下意疗之, 遂盲一目。乃忆先梦,弥加湣爱。及长好学,博极群书。武帝 尝问曰:“孙策在江东,于时年几?”答曰:“十七。”武帝 曰:“正是汝年。”
dì xìng bù hǎo shēng sè, pō mù gāo míng, wèi jīng zhōu cì shǐ, qǐ zhōu xué xuān ní miào. cháng zhì rú lín cān jūn yī rén, quàn xué cóng shì èr rén, shēng sān shí rén, jiā lǐn xì. dì gōng shū shàn huà, zì tú xuān ní xiàng, wèi zhī zàn ér shū zhī, shí rén wèi zhī sān jué. yǔ péi zi yě liú xiǎn xiāo zi yún zhāng zuǎn jí dāng shí cái xiù wèi bù yī jiāo. cháng zì bǐ zhū gě liàng huán wēn, wéi zuǎn xǔ yān.
帝性不好声色,颇慕高名,爲荆州刺史,起州学宣尼庙。 尝置儒林参军一人,劝学从事二人,生三十人,加廪饩。帝工 书善画,自图宣尼像,爲之赞而书之,时人谓之三绝。与裴子 野、刘显、萧子云、张缵及当时才秀爲布衣交。常自比诸葛亮、 桓温,惟缵许焉。
xìng hǎo jiǎo shì, duō cāi jì, yú míng wú suǒ jiǎ rén. wēi yǒu shèng jǐ zhě, bì jiā huǐ hài. dì gū yì xīng zhāo cháng gōng zhǔ zi wáng quán xiōng dì bā jiǔ rén yǒu shèng míng. dì dù hài qí měi, suì gǎi chǒng jī wáng shì xiōng wáng háng míng lín yǐ tóng qí fù míng. jì liú zhī lín xué, shǐ rén zhèn zhī. rú cǐ zhě shén zhòng, suī gǔ ròu yì biàn bèi qí huò. shǐ jū wén xuān tài hòu yōu, yī dīng lán zuò mù mǔ. jí wǔ dì bēng, mì sàng yú nián, nǎi fā xiōng wèn, fāng kè tán wèi xiàng, zhì yú bǎi fú diàn nèi, shì zhī shén jǐn. zhāo xī jìn shū shí, dòng jìng bì qǐ wén, jī qí xū jiǎo rú cǐ. xìng ài shū jí, jì huàn mù, duō bù zì zhí juǎn, zhì dú shū zuǒ yòu, fān cì shàng zhí, zhòu yè wèi cháng, lüè wú xiū yǐ, suī shuì, juǎn yóu bù shì. wǔ rén gè cì yī gēng, héng zhì dá xiǎo. cháng mián shú dà hān, zuǒ yòu yǒu shuì, dú shī cì dì, huò tōu juǎn dù zhǐ. dì bì jīng jué, gèng lìng zhuī dú, jiā yǐ jiǎ chǔ. suī róng lüè yīn còu, jī wù fán duō, jūn shū yǔ xí, wén zhāng zhào gào, diǎn háo biàn jiù, dài bù yóu shǒu. cháng yuē:" wǒ tāo yú wén shì, kuì yú wǔ fū." lùn zhě yǐ wèi dé yán.
性好矫饰,多猜忌,于名无所假人。微有胜己者,必加毁 害。帝姑义兴昭长公主子王铨兄弟八九人有盛名。帝妒害其美, 遂改宠姬王氏兄王珩名琳以同其父名。忌刘之遴学,使人鸩之。 如此者甚衆,虽骨肉亦遍被其祸。始居文宣太后忧,依丁兰作 木母。及武帝崩,秘丧逾年,乃发凶问,方刻檀爲像,置于百 福殿内,事之甚谨。朝夕进蔬食,动静必啓闻,迹其虚矫如此。 性爱书籍,既患目,多不自执卷,置读书左右,番次上直, 昼夜爲常,略无休已,虽睡,卷犹不释。五人各伺一更,恒致 达晓。常眠熟大鼾,左右有睡,读失次第,或偷卷度纸。帝必 惊觉,更令追读,加以檟楚。虽戎略殷凑,机务繁多,军书羽 檄,文章诏诰,点毫便就,殆不游手。常曰:“我韬于文士, 愧于武夫。”论者以爲得言。
shǐ zài xún yáng, mèng rén yuē:" tiān xià jiāng luàn, wáng bì wéi zhī." yòu bèi shēng hēi zi, wū ǎo jiàn yuē:" cǐ dà guì bù kě yán." chū, wǔ dì chì hè gé wèi dì fǔ zī yì, shǐ jiǎng sān lǐ. gé xī shàng, yì shén bù yuè, guò bié yù shǐ zhōng chéng jiāng gé. jiāng gé gào zhī yuē:" wú cháng mèng zhǔ shàng biàn jiàn zhū zǐ, zhì xiāng dōng wáng, tuō mào shòu zhī. cǐ rén hòu bì dāng bì, qīng qí xíng hū." gé hàn zhī. jí tài qīng zhī huò, suì yīng guī yùn.
始在寻阳,梦人曰:“天下将乱,王必维之。”又背生黑 子,巫媪见曰:“此大贵不可言。”初,武帝敕贺革爲帝府谘 议,使讲三礼。革西上,意甚不悦,过别御史中丞江革。江革 告之曰:“吾尝梦主上遍见诸子,至湘东王,脱帽授之。此人 后必当璧,卿其行乎。”革颔之。及太清之祸,遂膺归运。
zì hóu jǐng zhī nán, zhōu jùn tài bàn rù wèi, zì bā líng yǐ xià zhì jiàn kāng, yuán yǐ zhǎng jiāng wèi xiàn. jīng zhōu jiè běi jǐn wǔ níng, xī jù xiá kǒu zì lǐng yǐ nán, fù wèi xiāo bó suǒ jù. wén guǐ suǒ tóng, qiān lǐ ér jìn, rén hù zhe jí, bù yíng sān wàn. zhōng xīng zhī shèng, jǐn yú shì yǐ.
自侯景之难,州郡太半入魏,自巴陵以下至建康,缘以长 江爲限。荆州界北尽武宁,西拒峡口;自岭以南,复爲萧勃所 据。文轨所同,千里而近,人户着籍,不盈三万。中兴之盛, 尽于是矣。
wǔ líng zhī píng, yì zhě yù yīn qí zhōu jiàn qiān dū jiàn yè, zōng lǐn huáng luó hàn jiē chǔ rén, bù yuàn yí, dì jí hú sēng yòu yì jù wèi yù dòng. pú yè wáng bāo zuǒ hù shàng shū zhōu hóng zhèng zhòu yán jí chǔ fēi biàn. zōng lǐn jí yù shǐ zhōng chéng liú yì yǐ wèi jiàn yè wáng qì yǐ jǐn, qiě zhǔ gōng zhōu yǐ mǎn bǎi, yú shì nǎi liú. xún ér suì xīng zài jǐng, yíng huò shǒu xīn, dì guān zhī kǎi rán ér wèi cháo chén wén wǔ yuē:" wú guān xuán xiàng, jiāng kǒng yǒu zéi. dàn jí xiōng zài wǒ, yùn shù yóu tiān, bì zhī hé yì?" jí wèi jūn bī, hūn rén zhū mǎi chén àn jiàn jìn yuē : " wéi yǒu zhǎn zōng lǐn huáng luó hàn, kě yǐ xiè tiān xià." dì yuē:" nǎng shí wú yì, zōng huáng hé zuì." èr rén tuì rù yú rén zhōng.
武陵之平,议者欲因其舟舰迁都建邺,宗懔、黄罗汉皆楚 人,不愿移,帝及胡僧佑亦俱未欲动。仆射王褒、左户尚书周 弘正骤言即楚非便。宗懔及御史中丞刘懿以爲建邺王气已尽, 且渚宫洲已满百,于是乃留。寻而岁星在井,荧惑守心,帝观 之慨然而谓朝臣文武曰:“吾观玄象,将恐有贼。但吉凶在我, 运数由天,避之何益?”及魏军逼,阍人朱买臣按剑进曰 : “惟有斩宗懔、黄罗汉,可以谢天下。”帝曰:“曩实吾意, 宗、黄何罪。”二人退入于人中。
jí wèi rén shāo zhà, mǎi chén xiè dá rén quàn dì chéng àn kuì wéi chū jiù rèn yuē. dì sù bù biàn chí mǎ, yuē:" shì bì wú chéng, tú zēng rǔ ěr." dá rén yòu qiú zì fú, dì yǐ wèn pú yè wáng bāo. bāo yuē:" dá rén, hóu jǐng zhī dǎng, qǐ shì kě xìn? chéng bǐ zhī xūn, bù rú jiàng yě." nǎi jù tú shū shí yú wàn juǎn jǐn shāo zhī. dá rén yòu qǐng shǒu zǐ chéng, shōu bīng kě dé wǔ qiān rén. dì rán zhī, jí shòu chéng nèi dà dū dū, yǐ dì gǔ chuī gěi zhī, pèi yǐ gōng zhǔ. jì ér yòu zhào wáng bāo móu zhī, dá rén qǐng rù bù dé, ōu xuè ér qù. suì shǐ huáng tài zǐ wáng bāo chū zhì qǐng xiáng. yǒu qǐng, huáng mén láng péi zhèng fàn mén ér chū. dì chéng bái mǎ sù yī chū dōng mén, chōu jiàn jī hé yuē:" xiāo shì chéng yī zhì cǐ hū!" wèi shī zhì fán èr shí bā rì, zhēng bīng sì fāng, wèi zhì ér chéng jiàn kè.
及魏人烧栅,买臣、谢答仁劝帝乘暗溃围出就任约。帝素 不便驰马,曰:“事必无成,徒增辱耳。”答仁又求自扶,帝 以问仆射王褒。褒曰:“答仁,侯景之党,岂是可信?成彼之 勋,不如降也。”乃聚图书十余万卷尽烧之。答仁又请守子城, 收兵可得五千人。帝然之,即授城内大都督,以帝鼓吹给之, 配以公主。既而又召王褒谋之,答仁请入不得,欧血而去。遂 使皇太子、王褒出质请降。有顷,黄门郎裴政犯门而出。帝乘 白马素衣出东门,抽剑击阖曰:“萧世诚一至此乎!”魏师至 凡二十八日,徵兵四方,未至而城见克。
zài yōu bī, qiú jiǔ yǐn zhī, zhì shī sì jué. qí yī yuē:" nán fēng qiě jué chàng, xī líng zuì kě bēi, jīn rì hái hāo lǐ, zhōng fēi fēng shàn shí." qí èr yuē:" rén shì féng bǎi liù, tiān dào yì zhēn héng, hé yán yì lóu yǐ, yī dàn sǔn cóng péng." qí sān yuē : " sōng fēng qīn xiǎo āi, shuāng fēn dàng yè lái, jì liáo qiān zǎi hòu, shuí wèi xuān yuán tái." qí sì yuē:" yè zhǎng wú suì yuè, ān zhī qiū yǔ chūn? yuán líng wǔ shù xìng, kōng dé dòng gēng rén." liáng wáng chá qiǎn shàng shū fù zhǔn jiān xíng xíng, dì wèi zhī yuē:" qīng xìng wèi wǒ xuān xíng." zhǔn pěng shī, liú lèi bù néng jìn, jìn tǔ náng ér yǔn zhī . liáng wáng chá shǐ yǐ bù pà chán shī, liǎn yǐ pú xí, shù yǐ bái máo, yǐ chē yī chéng, zàng yú jīn yáng mén wài. mǐn huái tài zǐ yuán liáng jí shǐ ān wáng fāng lüè děng, jiē jiàn hài. xú shì pǔ rèn yuē zì mǎ tóu zǒu bā líng. yuē hòu jiàng yú qí. jiāng jūn péi jī jī dì jī bìng bèi hài. xiè dá rén sān rén xiāng bào, jù jiàn tú. rǔ nán wáng dà fēng shàng shū zuǒ pú yè wáng bāo yǐ xià, bìng wèi fú yǐ guī cháng ān. nǎi xuǎn bǎi xìng nán nǚ shù wàn kǒu, fēn wèi nú bì, xiǎo ruò zhě jiē shā zhī.
在幽逼,求酒饮之,制诗四绝。其一曰:“南风且绝唱, 西陵最可悲,今日还蒿里,终非封禅时。”其二曰:“人世逢 百六,天道异贞恒,何言异蝼蚁,一旦损从鹏。”其三曰 : “松风侵晓哀,霜雰当夜来,寂寥千载后,谁畏轩辕台。”其四 曰:“夜长无岁月,安知秋与春?原陵五树杏,空得动耕人。” 梁王察遣尚书傅准监行刑,帝谓之曰:“卿幸爲我宣行。”准 捧诗,流泪不能禁,进土囊而殒之 。梁王察使以布帊缠尸, 敛以蒲席,束以白茅,以车一乘,葬于津阳门外。湣怀太子元 良及始安王方略等,皆见害。徐世谱、任约自马头走巴陵。约 后降于齐。将军裴畿、畿弟机并被害。谢答仁三人相抱,俱见 屠。汝南王大封、尚书左仆射王褒以下,并爲俘以归长安。乃 选百姓男女数万口,分爲奴婢,小弱者皆杀之。
dì yú jì shù wú suǒ bù gāi, cháng bù dé nán xìn, shì zhī, yù bō zhī gěn. yuē" nán xìn yǐ zhì, jīn dāng qiǎn zuǒ yòu jì xīn wǎng kàn". guǒ rú suǒ shuō, bīn kè xián jīng qí miào. fán suǒ zhàn jué jiē rán. chū cóng liú jǐng shòu xiāng shù, yīn xùn yǐ nián, dá yuē:" wèi zhì wǔ shí, dāng yǒu xiǎo è, ráng zhī kě miǎn." dì zì miǎn yuē:" gǒu yǒu qī huì, ráng zhī hé yì?" gàn xù sì shí qī yǐ. tè duō jìn jì, qiáng bì bēng dǎo, wū yǔ qīng tuí, nián yuè bù biàn, zhōng bù xiū gǎi. tíng cǎo wú méi, lìng biān qù zhī, qí shèn hù rú cǐ.
帝于伎术无所不该,尝不得南信,筮之,遇剥之艮。曰“ 南信已至,今当遣左右季心往看”。果如所说,宾客咸惊其妙。 凡所占决皆然。初从刘景受相术,因讯以年,答曰:“未至五 十,当有小厄,禳之可免。”帝自勉曰:“苟有期会,禳之何 益?”灨叙四十七矣。特多禁忌,墙壁崩倒,屋宇倾颓,年月 不便,终不修改。庭草芜没,令鞭去之,其慎护如此。
zhe xiào dé chuán zhōng chén chuán gè sān shí juǎn, dān yáng yǐn chuán shí juǎn, zhù hàn shū yī bǎi shí wǔ juǎn, zhōu yì jiǎng shū shí juǎn, nèi diǎn bó yào bǎi juǎn, lián shān sān shí juǎn cí lín sān juǎn, yù tāo jīn lóu zǐ bǔ quē zi gè shí juǎn, lǎo zi jiǎng shū sì juǎn, huái jiù chuán èr juǎn, gǔ jīn quán dé zhì jīng nán dì jì gòng zhí tú gǔ jīn tóng xìng míng lù yī juàn, shì jīng shí èr juǎn, shì zàn sān juǎn, wén jí wǔ shí juǎn.
着孝德传、忠臣传各三十卷,丹阳尹传十卷,注汉书一百 十五卷,周易讲疏十卷,内典博要百卷,连山三十卷、词林三 卷,玉韬、金楼子、补阙子各十卷,老子讲疏四卷,怀旧传二 卷,古今全德志、荆南地记、贡职图、古今同姓名录一卷,筮 经十二卷,式赞三卷,文集五十卷。
chū, chéng shèng èr nián sān yuè, yǒu èr lóng zì nán jùn chéng xī shēng tiān, bǎi xìng jù guān, wǔ cǎi fēn míng. jiāng líng gù lǎo qiè xiāng qì yuē:" xī nián lóng chū jiàn kāng huái, ér tiān xià dà luàn, jīn fù yǒu yān, huò zhì wú rì yǐ." dì wén ér è zhī, yú nián ér gòu huò. yòu jiāng líng xiān yǒu jiǔ shí jiǔ zhōu, gǔ lǎo xiāng chéng yún:" zhōu mǎn bǎi, dāng chū tiān zǐ." huán xuán zhī wèi jīng zhōu cì shǐ, nèi huái cuàn nì zhī xīn, nǎi qiǎn záo pò yī zhōu, yǐ yīng bǎi shù. suí ér bēng sàn, jìng wú suǒ chéng. sòng wén dì wèi yí dū wáng, zài fān, yī zhōu zì lì, é ér wén dì zuǎn tǒng. hòu yù yuán xiōng zhī huò, cǐ zhōu hái méi. tài qīng mò, zhī jiāng yáng zhī gé pǔ fù shēng yī zhōu, qún gōng shàng shū chēng qìng, míng nián ér dì jí wèi. chéng shèng mò, qí zhōu yǔ dà àn xiāng tōng, wéi jiǔ shí jiǔ yún.
初,承圣二年三月,有二龙自南郡城西升天,百姓聚观, 五采分明。江陵故老窃相泣曰:“昔年龙出建康淮,而天下大 乱,今复有焉,祸至无日矣。”帝闻而恶之,踰年而遘祸。又 江陵先有九十九洲,古老相承云:“洲满百,当出天子。”桓 玄之爲荆州刺史,内怀篡逆之心,乃遣凿破一洲,以应百数。 随而崩散,竟无所成。宋文帝爲宜都王,在藩,一洲自立,俄 而文帝纂统。后遇元凶之祸,此洲还没。太清末,枝江杨之阁 浦复生一洲,群公上疏称庆,明年而帝即位。承圣末,其洲与 大岸相通,惟九十九云。
jìng huáng dì huì fāng zhì, zì huì xiāng, xiǎo zì fǎ zhēn, yuán dì dì jiǔ zǐ yě. tài qīng sān nián, fēng xìng liáng hóu.
敬皇帝讳方智,字慧相,小字法真,元帝第九子也。太清 三年,封兴梁侯。
chéng shèng yuán nián, fēng jìn ān jùn wáng. èr nián, chū wèi jiāng zhōu cì shǐ. sān nián shí yī yuè, wèi kè jiāng líng, tài wèi wáng sēng biàn sī kōng chén bà xiān dìng yì, yǐ dì wèi liáng wáng tài zǎi chéng zhì.
承圣元年,封晋安郡王。二年,出爲江州刺史。三年十一 月,魏克江陵,太尉王僧辩、司空陈霸先定议,以帝爲梁王、 太宰、承制。
sì nián èr yuè guǐ chǒu, yú jiāng zhōu fèng yíng zhì jiàn yè, rù jū cháo táng. yǐ tài wèi wáng sēng biàn wèi zhōng shū jiān lù shàng shū piào qí dà jiàng jūn dū du zhōng wài zhū jūn shì, jiā sī kōng chén bà xiān bān jiàn èr shí rén. yǐ xiāng zhōu cì shǐ xiāo xún wèi tài wèi, guǎng zhōu cì shǐ xiāo bó wèi sī tú.
四年二月癸丑,于江州奉迎至建邺,入居朝堂。以太尉王 僧辩爲中书监、录尚书、骠骑大将军、都督中外诸军事,加司 空陈霸先班剑二十人。以湘州刺史萧循爲太尉,广州刺史萧勃 爲司徒。
sān yuè, qí qiǎn qí shàng dǎng wáng gāo huàn sòng zhēn yáng hóu xiāo míng lái zhǔ liáng sì, zhì dōng guān, qiǎn wú xīng tài shǒu péi zhī héng jù zhī. yǔ zhàn, bài jī, sǐ zhī.
三月,齐遣其上党王高涣送贞阳侯萧明来主梁嗣,至东关, 遣吴兴太守裴之横拒之。与战,败绩,死之。
sì yuè, sī tú lù fǎ hé yǐ yǐng zhōu fù qí, qiǎn jiāng zhōu cì shǐ hóu zhèn tǎo zhī.
四月,司徒陆法和以郢州附齐,遣江州刺史侯瑱讨之。
qī yuè xīn chǒu, sēng biàn nà zhēn yáng hóu xiāo míng, zì cǎi shí jì jiāng. jiǎ chén, rù jiàn yè. bǐng wǔ, jí wěi wèi. nián hào tiān chéng, yǐ dì wèi huáng tài zǐ. sī kōng chén bà xiān xí shā wáng sēng biàn, chù xiāo míng ér fèng dì yān.
七月辛丑,僧辩纳贞阳侯萧明,自采石济江。甲辰,入建 邺。丙午,即僞位。年号天成,以帝爲皇太子。司空陈霸先袭 杀王僧辩,黜萧明而奉帝焉。
shào tài yuán nián qiū jiǔ yuè bǐng wǔ, huáng dì jí wèi. dōng shí yuè jǐ sì, dà shè, gǎi yuán. yǐ zhēn yáng hóu xiāo míng wèi sī tú, fēng jiàn ān jùn gōng. rén zǐ, jiā sī kōng chén bà xiān shàng shū lìng dū du zhōng wài zhū jūn shì. zhèn zhōu cì shǐ dù kān jǔ bīng, gōng xìn wǔ jiàng jūn chén qiàn yú cháng chéng, yì xīng tài shǒu wéi zài yīng zhī. guǐ chǒu, yǐ tài wèi xiāo xún wèi tài bǎo, yǐ sī tú xiāo míng wèi tài fù, sī tú xiāo bó wèi tài wèi, yǐ zhèn nán jiāng jūn wáng lín wèi chē qí jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī. wù wǔ, zūn suǒ shēng xià guì fēi wèi huáng tài hòu, lì fēi wáng shì wèi huáng hòu. xīn wèi, sī kōng chén bà xiān dōng tǎo wéi zài, jiàng zhī. bǐng zǐ, nán yù zhōu cì shǐ rèn yuē qiáo qín èr zhōu cì shǐ xú sì huī jǔ bīng jù shí tou fǎn.
绍泰元年秋九月丙午,皇帝即位。冬十月己巳,大赦,改 元。以贞阳侯萧明爲司徒,封建安郡公。壬子,加司空陈霸先 尚书令、都督中外诸军事。震州刺史杜龛举兵,攻信武将军陈 蒨于长城,义兴太守韦载应之。癸丑,以太尉萧循爲太保,以 司徒萧明爲太傅,司徒萧勃爲太尉,以镇南将军王琳爲车骑将 军、开府仪同三司。戊午,尊所生夏贵妃爲皇太后,立妃王氏 爲皇后。辛未,司空陈霸先东讨韦载,降之。丙子,南豫州刺 史任约、谯秦二州刺史徐嗣徽举兵据石头反。
shí yī yuè gēng chén, qí ān zhōu cì shǐ dí zi chóng chǔ zhōu cì shǐ liú shì róng huái zhōu cì shǐ liǔ dá mó lǜ zhòng fù rèn yuē, rù shí tou.
十一月庚辰,齐安州刺史翟子崇、楚州刺史刘仕荣、淮州 刺史柳达摩率衆赴任约,入石头。
shí èr yuè gēng xū, rèn yuē xú sì huī děng zhì cǎi shí yíng qí yuán. bǐng chén, qiǎn měng liè jiāng jūn hóu ān dōu yú jiāng níng yāo jī, bài zhī, yuē sì huī děng bēn jiāng xī. gēng shēn, dí zi chóng děng jiàng, bìng fàng hái běi.
十二月庚戌,任约、徐嗣徽等至采石迎齐援。丙辰,遣猛 烈将军侯安都于江宁邀击,败之,约、嗣徽等奔江西。庚申, 翟子崇等降,并放还北。
tài píng yuán nián chūn zhēng yuè wù yín, dà shè. zhuī zèng shì jiǎn wén dì zhū zǐ. fēng gù yǒng ān hóu què zi hòu wèi shào líng wáng, fèng xié wáng hòu. guǐ wèi, zhèn zhōu cì shǐ dù kān jiàng, zhào cì sǐ, shè wú xīng jùn. jǐ hài, yǐ tài bǎo yí fēng hóu xiāo xún xí fēng pó yáng wáng. dōng yáng zhōu cì shǐ zhāng biāo wéi lín hǎi tài shǒu wáng huái zhèn yú shàn yán.
太平元年春正月戊寅,大赦。追赠諡简文帝诸子。封故永 安侯确子后爲邵陵王,奉携王后。癸未,震州刺史杜龛降,诏 赐死,赦吴兴郡。己亥,乙太保宜丰侯萧循袭封鄱阳王。东扬 州刺史张彪围临海太守王怀振于剡岩。
èr yuè gēng xū, qiǎn zhōu wén yù chén qiàn xí kuài jī tǎo biāo, biāo bài zǒu. yǐ zhōng wèi jiāng jūn lín chuān wáng dà kuǎn jí běn hào kāi fǔ yí tóng sān sī. bǐng chén, ruò xié cūn rén zhǎn zhāng biāo, chuán shǒu jiàn yè, shè dōng yáng zhōu. jiǎ zǐ, yǐ dōng tǔ jīng dù kān zhāng biāo zhī luàn, qiǎn dà shǐ xún shěng. shì yuè, qí rén lái pìn, shǐ shì zhōng wáng kuò bào pìn.
二月庚戌,遣周文育、陈蒨袭会稽讨彪,彪败走。以中卫 将军临川王大款即本号开府仪同三司。丙辰,若邪村人斩张彪, 传首建邺,赦东扬州。甲子,以东土经杜龛、张彪之乱,遣大 使巡省。是月,齐人来聘,使侍中王廓报聘。
sān yuè rén wǔ, bān xià yuǎn jìn, bìng zá yòng jīn gǔ qián. wù xū, qí jiāng xiāo guǐ chū zhà kǒu, xiàng liáng shān, chén bà xiān dà bài zhī.
三月壬午,班下远近,并杂用今古钱。戊戌,齐将萧轨出 栅口,向梁山,陈霸先大败之。
xià sì yuè rén shēn, hóu ān dōu qīng bīng xí qí xíng tái sī mǎ gōng yú lì yáng, dà pò zhī.
夏四月壬申,侯安都轻兵袭齐行台司马恭于历阳,大破之。
wǔ yuè guǐ wèi, tài fù jiàn ān gōng xiāo míng hōng. gēng yín, qí jūn shuǐ bù rù dān yáng xiàn, nèi wài zuǎn yán.
五月癸未,太傅建安公萧明薨。庚寅,齐军水步入丹阳县, 内外纂严。
liù yuè rén zǐ, qí jūn zhì xuán wǔ hú xī běi. yǐ mǎo, chén bà xiān dà pò qí jūn.
六月壬子,齐军至玄武湖西北。乙卯,陈霸先大破齐军。
wù wǔ, dà shè. xīn yǒu, jiě yán.
戊午,大赦。辛酉,解严。
qiū qī yuè bǐng zǐ, sī kōng chén bà xiān jìn wèi sī tú. dīng hài, yǐ kāi fǔ yí tóng sān sī hóu zhèn wèi sī kōng.
秋七月丙子,司空陈霸先进位司徒。丁亥,以开府仪同三 司侯瑱爲司空。
bā yuè jǐ yǒu, tài bǎo pó yáng wáng xún hōng.
八月己酉,太保鄱阳王循薨。
jiǔ yuè rén yín, dà shè, gǎi yuán. sī tú chén bà xiān jìn wèi chéng xiàng lù shàng shū shì, gǎi fēng yì xīng jùn gōng. jiā zhōng quán jiāng jūn wáng chōng kāi fǔ yí tóng sān sī, yǐ lì bù shàng shū wáng tōng wèi shàng shū yòu pú yè.
九月壬寅,大赦,改元。司徒陈霸先进位丞相、录尚书事, 改封义兴郡公。加中权将军王冲开府仪同三司,以吏部尚书王 通爲尚书右仆射。
dōng shí yuè yǐ hài, wèi xiāng ān dìng gōng hōng.
冬十月乙亥,魏相安定公薨。
shí yī yuè, qǐ yún lóng shén wǔ mén.
十一月,起云龙、神武门。
shí èr yuè rén shēn, jìn tài wèi xiāo bó wèi tài bǎo. jiǎ wǔ, fēng qián shòu chāng lìng liú ruì wèi rǔ yīn wáng, qián zhèn xī fǎ cáo xíng cān jūn xiāo yǎn wèi bā líng wáng, fèng sòng qí èr dài hòu. gēng zǐ, wèi gōng dì xùn wèi yú zhōu. èr nián chūn zhēng yuè rén yín, zhào qiú lǔ guó kǒng shì zú wèi fèng shèng hóu, bìng shàn miào táng, gōng bèi sì diǎn. yòu zhào zhū zhōu gè zhì zhōng zhèng. jiù fàng jǔ xuǎn, bù dé zhé chéng dān zhuàng xù guān, jiē xū zhōng zhèng yā shàng, rán hòu liàng shòu. qí xuǎn zhòng zhèng, měi qiú qí dé gāi xī, yǐ tā guān lǐng zhī. yǐ kāi fǔ yí tóng sān sī wáng lín wèi sī kōng, yǐ shàng shū yòu pú yè wáng tōng wèi zuǒ pū shè.
十二月壬申,进太尉萧勃爲太保。甲午,封前寿昌令刘叡 爲汝阴王,前镇西法曹行参军萧沇爲巴陵王,奉宋、齐二代后。 庚子,魏恭帝逊位于周。 二年春正月壬寅,诏求鲁国孔氏族爲奉圣侯,并缮庙堂, 供备祀典。又诏诸州各置中正。旧放举选,不得辄承单状序官, 皆须中正押上,然后量授。其选中正,每求耆德该悉,以他官 领之。以开府仪同三司王琳爲司空,以尚书右仆射王通爲左仆 射。
èr yuè gēng wǔ, qiǎn lǐng jūn jiāng jūn xú dù rù dōng guān. tài bǎo guǎng zhōu cì shǐ xiāo bó jǔ bīng fǎn, zhào píng xī jiāng jūn zhōu wén yù píng nán jiāng jūn hóu ān dōu děng nán tǎo. wù zǐ, xú dù zhì hé féi, shāo qí chuán bó sān qiān sōu. guǐ sì, zhōu wén yù jūn yú bā shān, huò xiāo bó wěi shuài ōu yáng wěi.
二月庚午,遣领军将军徐度入东关。太保、广州刺史萧勃 举兵反,诏平西将军周文育、平南将军侯安都等南讨。戊子, 徐度至合肥,烧齐船舶三千艘。癸巳,周文育军于巴山,获萧 勃僞帅欧阳頠。
sān yuè jiǎ yín, dé zhōu cì shǐ chén fǎ wǔ qián héng zhōu cì shǐ tán yuǎn yú shǐ xīng gōng shā xiāo bó. xià sì yuè guǐ yǒu, qū shè jiāng guǎng héng sān zhōu, bìng dū nèi wèi zéi suǒ jū bī zhě. jǐ mǎo, zhù sì zhù qián, yī dāng èr shí. qí qiǎn shǐ tōng hé. rén chén, gǎi sì zhù qián, yī dāng shí. bǐng shēn, fù bì xì qián.
三月甲寅,德州刺史陈法武、前衡州刺史谭远于始兴攻杀 萧勃。 夏四月癸酉,曲赦江、广、衡三州,并督内爲贼所拘逼者。 己卯,铸四柱钱,一当二十。齐遣使通和。壬辰,改四柱钱, 一当十。丙申,复闭细钱。
wǔ yuè yǐ sì, píng xī jiāng jūn zhōu wén yù jìn hào zhèn nán jiāng jūn, píng nán jiāng jūn hóu ān dōu jìn hào zhèn běi jiāng jūn, bìng kāi fǔ yí tóng sān sī. wù chén, yú xiào qǐng qiǎn shǐ yì chéng xiàng fǔ qiú xiáng.
五月乙巳,平西将军周文育进号镇南将军,平南将军侯安 都进号镇北将军,并开府仪同三司。戊辰,馀孝顷遣使诣丞相 府求降。
qiū bā yuè, jiā chéng xiàng chén bà xiān shū lǐ.
秋八月,加丞相陈霸先殊礼。
jiǔ yuè, zhōu zhǒng zǎi yǔ wén hù shā mǐn dì. chéng xiàng chén bà xiān gǎi shòu xiàng guó, fēng chén guó gōng.
九月,周冢宰宇文护杀闵帝。丞相陈霸先改授相国,封陈 国公。
dōng shí yuè wù chén, jìn chén guó gōng jué wèi wáng. xīn wèi, dì xùn wèi yú chén. chén shòu mìng, fèng dì wèi jiāng yīn wáng, hōng yú wài dǐ, shí nián shí liù, zhuī shì jìng huáng dì.
冬十月戊辰,进陈国公爵爲王。辛未,帝逊位于陈。陈受 命,奉帝爲江阴王,薨于外邸,时年十六,追諡敬皇帝。
lùn yuē: dì wáng zhī wèi, tiān xià zhī zhòng zhí, wén wǔ zhī dào, shǒu guó suǒ cháng zūn. qí yú xíng yòng, yì jūn shuǐ huǒ, xiāng zī zé kě, zhuān rèn chéng luàn. guān fū yǒu liáng zhū dì, jiē yī zhī ér yǐ. jiǎn wén wén míng zhī zī, bǐng hū tiān shòu, yuè zì zhī shù, rù jū míng liǎng, jīng guó zhī suàn, qí dào fú wén. gōng tǐ suǒ chuán, qiě biàn cháo yě, suī zhǔ xū hào, hé jiù miè wáng. yuán dì jū shì shèng zhī dì, qǐ zhōng xīng zhī yè, jì xuě chóu chǐ, qiě yìng tiān rén. ér nèi jī cāi rěn, wài chóng jiǎo shì, pān hào zhī jié, rěn kù yú yú nián dìng shěng zhī zhì, shēn qíng yú mù ǒu. jìng ér yōng zhōu yǐn kòu, xìn qǐ hé dōng zhī lù, yì bù qīn xún, shì xí shào líng zhī jiǒng. bèi cí qū yú sēng biàn, cán nüè jí yú yuán zhèng, bú yì bù nì, ruò sī zhī shén. ér fù móu wú jīng yuǎn, xīn láo zhì dà, jìn shě zōng guó, yuǎn pò qiáng lín, wài chí fān lí, nèi chóng jiǎng sì, zú yú kè zhì qiāng yǔn, fāng zhuī shǐ huáng zhī jī, suī fù wén jí mǎn fù, hé jiù shè miào zhī xū. lì guān shū qì yǐ lái, gài yì fèi xìng dài yǒu, wèi jiàn sān yè gòu mǐn, dùn ruò xiāo zōng zhī kù. jìng huáng yǐ cǐ chōng nián, dāng sī tuí yùn, jiāng bù gāo yī, qí kě dé hū. chū, wǔ dì mò nián, dū xià yòng qián, měi bǎi jiē chú qí jiǔ, wèi wèi jiǔ bǎi, jìng ér yǒu hóu jǐng zhī luàn. jí jiāng líng jiāng fù, měi bǎi fù chú liù wén, chēng wèi liù bǎi. shí zhě yǐ wèi jiǔ zhě yáng jiǔ, liù zhě bǎi liù, gài fú lì shǔ, fēi rén shì yě.
论曰:帝王之位,天下之重职,文武之道,守国所常遵。 其于行用,义均水火,相资则可,专任成乱。观夫有梁诸帝, 皆一之而已。简文文明之姿,禀乎天授,粤自支庶,入居明两, 经国之算,其道弗闻。宫体所传,且变朝野,虽主虚号,何救 灭亡。元帝居势胜之地,啓中兴之业,既雪雠耻,且应天人。 而内积猜忍,外崇矫饰,攀号之节,忍酷于踰年;定省之制, 申情于木偶。竟而雍州引寇,衅起河东之戮,益部亲寻,事习 邵陵之窘。悖辞屈于僧辩,残虐极于圆正,不义不昵,若斯之 甚。而复谋无经远,心劳志大,近舍宗国,远迫强邻,外弛藩 篱,内崇讲肆,卒于溘至戕陨,方追始皇之迹,虽复文籍满腹, 何救社庙之墟。历观书契以来,盖亦废兴代有,未见三叶遘湣, 顿若萧宗之酷。敬皇以此冲年,当斯颓运,将不高揖,其可得 乎。初,武帝末年,都下用钱,每百皆除其九,谓爲九佰,竟 而有侯景之乱。及江陵将覆,每百复除六文,称爲六佰。识者 以爲九者阳九,六者百六,盖符历数,非人事也。
shàn hū zhèng wén zhēn gōng lùn zhī yuē: gāo zǔ gù tiān yōu zòng, cōng míng jī gǔ, dào yà shēng zhī, xué wèi bó wù, yǔn wén yǔn wǔ, duō yì duō cái. yuán zì zhū shēng, yǒu bù jī zhī dù, shǔ hūn xiōng sì nüè, tiān lún jí huò, jiū hé yì lǚ, jiāng xuě jiā yuān. yuē zhòu kě fá, bù qī ér huì, lóng yuè fán hàn, diàn jī xiāng yǐng. jiǎn lí dé rú zhèn gǎo, qǔ dú fū rú shí yí, qí xióng cái dà lüè, gù wú de ér chēng yǐ. jì xiàn bái qí zhī shǒu, fāng yīng huáng tiān zhī juàn, bù dé shī huì, yuè jìn lái yuǎn. kāi dàng dàng zhī wáng dào, gé mǐ mǐ zhī shāng sú. dà xiū wén jiào, shèng shì lǐ róng, gǔ shàn xuán fēng, chǎn yáng rú yè. jiè zhòu rén yì, zhé chōng zūn zǔ, shēng zhèn huán yǔ, zé liú xiá yì, gàn gē zǎi jí, fán shù shí nián, jì jì yān, yáng yáng yān, wèi jìn yǐ lái, wèi yǒu ruò sī zhī shèng yě. rán bù néng xī mò dūn běn, zhuó diāo wèi pǔ, mù míng hǎo shì, chóng shàng fú huá, yì yáng kǒng mò, liú lián shì lǎo. huò zhōng yè bù qǐn, huò rì gàn bù shí, fēi hóng dào yǐ lì wù, wéi shì zhì yǐ jīng yú. qiě xīn wèi yí róng, xū cè cāng tóu zhī wǔ, gāo tán tuō xǐ, zhōng liàn huáng wū zhī zūn. fū rén zhī dà yù, zài hu yǐn shí nán nǚ, zhì yú xuān miǎn diàn táng, fēi yǒu qiè shēn zhī jí. gāo zǔ bǐng chú shì yù, juàn liàn xuān miǎn, dé qí suǒ nán, ér zhì yú suǒ yì, kě wèi shén yǒu suǒ bù dá, zhì yǒu suǒ bù tōng yǐ. dǎi fū jīng huá shāo jié, fèng dé yǐ shuāi, huò yú tīng shòu, quán zài jiān nìng, chǔ hòu bǎi pì, mò néng jìn yán. xiǎn zào zhī xīn, mù nián yú shén, jiàn lì ér dòng, bì jiàn wéi bo. kāi mén yī dào, qì hǎo jí chóu, xìn qǐ xiāo qiáng, huò chéng róng jié, shēn yǔn fēi mìng, zāi bèi yì zhào. yì guān bì fēng dí zhī xià, lǎo yòu fěn róng mǎ zhī zú, zhān bǐ shǔ lí, tòng shēn zhōu miào yǒng yán mài xiù, bēi shén yīn xū. zì gǔ yǐ ān wèi wēi, jì chéng ér bài, diān fù zhī sù, shū qì suǒ wèi wén yě. yì yuē:" tiān zhī suǒ zhù zhě shùn, rén zhī suǒ zhù zhě xìn." gāo zǔ zhī yù sī tún bō, bù dé qí sǐ, gài dòng ér zhī xiǎn, bù yóu xìn shùn, shī tiān rén zhī zhù, qí néng miǎn yú cǐ hū. tài zōng mǐn ruì guò rén, shén cǎi xiù fā, duō wén bó dá, fù shàn cí zǎo. rán wén yàn yòng guǎ, huá ér bù shí, tǐ qióng yín lì, yì hǎn shū tōng, āi sī zhī yīn, suì yí fēng sú, yǐ cǐ ér zhēn wàn guó, yì hū zhōu sòng hàn zhuāng yǐ. wǒ shēng bù chén, zài lí duō nàn, jié nì gòu shàn, jù huá tāo tiān, shǐ tóng yǒu lǐ zhī jū, zhōng lèi wàng yí zhī huò, yōu yōu cāng hào, qí kě wèn zāi. xī guó bù chū tún, bīng chán wèi quē, qún hòu shì wèi, tóu mèi qín wáng. yuán dì yǐ pán shí zhī zōng, shòu fēn shǎn zhī rèn, shǔ jūn qīn zhī nán, jū lián lǜ zhī zhǎng, bù néng fǔ jiàn cháng dǎn, zhěn gē qì xuè, gōng xiān shì zú, zhì mìng qián qū. suì nǎi yōng zhòng qūn xún, nèi huái jué wàng, zuò guān guó biàn, yǐ wèi shēn xìng. bù jí mǎng zhuō zhī zhū, xiān xíng kūn dì zhī lù. yòu shěn cāi rěn kù, duō xíng wú lǐ, chěng zhì biàn yǐ shì fēi, sì fèn lì yǐ hài wù, zhǎo yá zhòng jiāng, xīn lǚ móu chén, huò gù miǎn yǐ jiù jū qiú, huò yī yán ér jí zū hǎi, cháo zhī jūn zǐ, xiāng gù lǐn rán. zì wèi ān ruò tài shān, suàn wú yí cè, chù yú xié shuō, jí ān jīng chǔ. suī yuán è kè jiǎn, shè jì wèi níng, ér xī lín zé yán, huò bài xuán jí, sī nǎi shàng líng jiàng jiàn, cǐ yān jiǎ shǒu, tiān dào rén shì, qí kě wū hū. qí dǔ zhì yì wén, cǎi fú huá ér qì zhōng xìn, róng zhāo guǒ yì, xiān gǔ ròu ér hòu kòu chóu. kǒu sòng liù jīng, xīn tōng bǎi shì, yǒu zhòng ní zhī xué, yǒu gōng dàn zhī cái, shì zú yǐ yì qí jiāo jīn, zēng qí huò huàn, hé bǔ jīn líng zhī fù mò, hé jiù jiāng líng zhī miè wáng zāi! jìng dì zāo jiā bù zào, shào zī tún yùn, zhēng fá yǒu suǒ zì chū, zhèng xíng bù yóu yú jǐ. shí wú yī huò zhī fǔ, yān dé bù wèi gāo ràng yú.
善乎郑文贞公论之曰:高祖固天攸纵,聪明稽古,道亚生 知,学爲博物,允文允武,多艺多才。爰自诸生,有不羁之度, 属昏凶肆虐,天伦及祸,纠合义旅,将雪家冤。曰纣可伐,不 期而会,龙跃樊、汉,电击湘、郢。翦离德如振槁,取独夫如 拾遗,其雄才大略,固无得而称矣。既县白旗之首,方应皇天 之眷,布德施惠,悦近来远。开荡荡之王道,革靡靡之商俗。 大修文教,盛饰礼容,鼓扇玄风,阐扬儒业。介胄仁义,折冲 尊俎,声振寰宇,泽流遐裔,干戈载戢,凡数十年,济济焉, 洋洋焉,魏、晋以来,未有若斯之盛也。然不能息末敦本,斲 雕爲朴,慕名好事,崇尚浮华,抑扬孔、墨,流连释、老。或 终夜不寝,或日旰不食,非弘道以利物,惟饰智以惊愚。且心 未遗荣,虚厕苍头之伍,高谈脱屣,终恋黄屋之尊。夫人之大 欲,在乎饮食男女,至于轩冕殿堂,非有切身之急。高祖屏除 嗜欲,眷恋轩冕,得其所难,而滞于所易,可谓神有所不达, 智有所不通矣。逮夫精华稍竭,凤德已衰,惑于听受,权在奸 佞,储后百辟,莫能尽言。险躁之心,暮年逾甚,见利而动, 愎谏违卜。开门揖盗,弃好即雠,衅起萧墙,祸成戎、羯,身 殒非命,灾被亿兆。衣冠毙锋镝之下,老幼粉戎马之足,瞻彼 黍离,痛深周庙;永言麦秀,悲甚殷墟。自古以安爲危,既成 而败,颠覆之速,书契所未闻也。易曰:“天之所助者顺,人 之所助者信。”高祖之遇斯屯剥,不得其死,盖动而之险,不 由信顺,失天人之助,其能免于此乎。太宗敏叡过人,神采秀 发,多闻博达,富赡词藻。然文艳用寡,华而不实,体穷淫丽, 义罕疏通,哀思之音,遂移风俗,以此而贞万国,异乎周诵、 汉庄矣。我生不辰,载离多难,桀逆构扇,巨猾滔天,始同牖 里之拘,终类望夷之祸,悠悠苍昊,其可问哉。昔国步初屯, 兵缠魏阙,群后释位,投袂勤王。元帝以磐石之宗,受分陕之 任,属君亲之难,居连率之长,不能抚剑尝胆,枕戈泣血,躬 先士卒,致命前驱。遂乃拥衆逡巡,内怀觖望,坐观国变,以 爲身幸。不急莽、卓之诛,先行昆弟之戮。又沈猜忍酷,多行 无礼,骋智辩以饰非,肆忿戾以害物,爪牙重将,心膂谋臣, 或顾眄以就拘囚,或一言而及葅醢,朝之君子,相顾懔然。自 谓安若泰山,算无遗策,怵于邪说,即安荆楚。虽元恶克翦, 社稷未宁,而西邻责言,祸败旋及,斯乃上灵降鉴,此焉假手, 天道人事,其可诬乎。其笃志艺文,采浮华而弃忠信,戎昭果 毅,先骨肉而后寇雠。口诵六经,心通百氏,有仲尼之学,有 公旦之才,适足以益其骄矜,增其祸患,何补金陵之覆没,何 救江陵之灭亡哉!敬帝遭家不造,绍兹屯运,征伐有所自出, 政刑不由于己。时无伊、霍之辅,焉得不爲高让欤。