strong lù xiào lián fǎng yàn yàn jīn chāng jīn diàn zhuàn guī zhuāng liú hù dú strong
陸孝廉訪艷宴金閶 金殿撰歸裝留滬瀆
huà shuō dà qīng cháo yīng tiān chéng yùn, yǎn yǒu wàn fāng, yī zhí zhào zhe zhōng guó xiàng lái de jiù zhì, yīn shì lì dǎo, guǒ rán fēng diào yǔ shùn, guó tài mín ān. liè shèng xiāng chéng, shéng shéng jì jì, zhèng shì shuō bù jǐn de gē gōng sòng dé, wàng rì zhān yún. zhí dào le xián fēng huáng dì shǒu lǐ, jiù shì jīn tián qǐ yì, rǎo luàn yī huí, què yī rán kào le nà bān jǔ rén jìn shì hàn lín chū shēn de dà yuán xūn, pàn zhe shù shí nián hàn xuè, zhuó zhe shí jǐ wàn tóu lú, bǎ nèi xiē gé mìng jūn sǎo dàng dé qián qián jìng jìng. sī shí zhèng shì dà qīng cháo tóng zhì wǔ nián, dà luàn mǐ píng, pǔ tiān tóng qìng, gòng dào dà qīng guó wàn nián yǒu dào zhī zhǎng. zhè zhōng xìng shèng zhǔ tóng zhì huáng dì, zhǔn le chén zǐ de zòu zhāng, yù lìng gè shěng fǔ xiàn, yǒu xiāng bīng tuán liàn píng luàn chū lì de dì fāng, zēng guǎng le jǐ gè shēng yuán shòu zhàn luàn yǐng xiǎng, jí dà bīng suǒ guò de dì fāng, zhuó miǎn le jǐ chéng qián liáng. sū sōng cháng zhèn tài jǐ zhōu, yīn wèi fù shuì zuì zhòng, ēn zhǔn jiǎn cáo, suǒ yǐ sū zhōu de rén mín, yóu wèi tì líng gǎn jī. què hǎo wù chén huì shì de nián chéng yòu dào le, běn lái yì bān dú shū rén, suī zài lí luàn bīng xiǎn, bā gǔ bā yùn, cháo kǎo juàn bái zhé zi de gōng fū, shì bù kěn diū diào, kuàng dāng gē wǔ hé shān bài yáng shén shèng de shí hòu ne! guǒ rán, gōng jiāo chē shì zǐ, yún jí niǎn gǔ, huì shì yǐ bì, chū le jīn bǎng. bù dì de zì rán chuí tóu sàng qì, fú bèi chū dōu, guò le lú gōu qiáo, dù le sāng gān hé, shǎo bu dé sǎ xià jǐ diǎn qióng chóu zhī lèi nà zhōng shì de jìn shì, què shì xīn xīn xiàng róng, bài lǎo shī, huì tóng nián, tuán bài qǐng jiǔ, yīng chóu dé fā hūn. yòu guò le diàn shì, dào le sān yuè guò hòu, lú chàng chū lái, nà yī jiǎ dì sān míng tàn huā huáng wén zài, shì shān xī jì shān rén dì èr míng bǎng yǎn wáng cí yuán, shì hú nán shàn huà rén dì yī míng zhuàng yuán shì shuí ne? què shì xìng jīn míng jūn, shì jiāng sū wú xiàn rén. wǒ xiǎng liè wèi guó mín, méi yǒu kàn guò dēng kē jì, bù xiǎo dé zhuàng yuán de chū sè jià zhí. zhè shì dì qiú gè guó, zhǐ yǒu dú yī wú èr zhī zhōng guó fāng shǐ yǒu de, ér qiě jī sān nián chū yī gè, yào lěi dài yīn gōng jī dé, yī shēng jiàn sè bù luàn, jīng zhōng rén qíng shú tòu, wén zhāng sòng yáng dé tǐ, fāng cái hé pèi. zhè jiào zuò qún xiān lǐng xiù, tiān zǐ mén shēng, yī zhǒng fù guì cōng míng, nà sū dōng pō lǐ tài bái hái yào tuì bì sān shè, hé kuàng yīng guó de péi gēn fǎ guó de lú sāo ne? huà qiě bù biǎo.
話說大清朝應天承運,奄有萬方,一直照着中國向來的舊制,因勢利導,果然風調雨順,國泰民安。列聖相承,繩繩繼繼,正是說不盡的歌功頌德,望日瞻雲。直到了咸豐皇帝手裡,就是金田起義,擾亂一回,卻依然靠了那班舉人、進士、翰林出身的大元勛,拚着數十年汗血,斫着十幾萬頭顱,把那些革命軍掃蕩得乾乾淨淨。斯時正是大清朝同治五年,大亂敉平,普天同慶,共道大清國萬年有道之長。這中興聖主同治皇帝,准了臣子的奏章,諭令各省府縣,有鄉兵團練平亂出力的地方,增廣了幾個生員;受戰亂影響,及大兵所過的地方,酌免了幾成錢糧。蘇、松、常、鎮、太幾州,因為賦稅最重,恩准減漕,所以蘇州的人民,尤為涕零感激。卻好戊辰會試的年成又到了,本來一般讀書人,雖在離亂兵燹,八股八韻,朝考卷白摺子的功夫,是不肯丟掉,況當歌舞河山、拜揚神聖的時候呢!果然,公交車士子,雲集輦轂,會試已畢,出了金榜。不第的自然垂頭喪氣,幞被出都,過了蘆溝橋,渡了桑乾河,少不得灑下幾點窮愁之淚;那中試的進士,卻是欣欣向榮,拜老師,會同年,團拜請酒,應酬得發昏。又過了殿試,到了三月過後,臚唱出來,那一甲第三名探花黃文載,是山西稷山人;第二名榜眼王慈源,是湖南善化人;第一名狀元是誰呢?卻是姓金名汮,是江蘇吳縣人。我想列位國民,沒有看過登科記,不曉得狀元的出色價值。這是地球各國,只有獨一無二之中國方始有的,而且積三年出一個,要累代陰功積德,一生見色不亂,京中人情熟透,文章頌揚得體,方才合配。這叫做群仙領袖,天子門生,一種富貴聰明,那蘇東坡、李太白還要退避三舍,何況英國的培根、法國的盧騷呢?話且不表。
dān shuō sū zhōu chéng nèi xuán miào guān, shì yī chéng de zhōng xīn diǎn, yǒu gè yǎ jù yuán chá fāng, yì tiān, yǒu sān gè rén zài nà lǐ tóng zuò zài yī gè zhuō zi hē chá yī gè yǒu xū de lǎo zhě, xìng pān, míng céng qí, hào shèng zhī, shì sū zhōu chéng nèi de lǎo xiāng shēn yī gè zhōng nián zhǎng lóng liǎn de xìng qián, míng duān mǐn, hào táng qīng, shì gè mò cái gāo shǒu xià shǒu zuò zhe de shì xiǎo yuán liǎn, xìng lù, míng jiào rén xiáng, hào běng rú, diàn juǎn bái zhé jí yǒu gōng fū. zhè sān gè dōu shì sū zhōu yǒu míng de rén wù. táng qīng yǐ dēng guǎn xuǎn, běng rú hái shì xiào lián. nà shí sān rén zhèng jiǎng dé rù gǎng. pān shèng zhī kāi kǒu dào: wǒ men sū zhōu rén, zhēn zhèng nán dé! běn cháo kāi kē yǐ lái, zǒng gòng jiǔ shí qī gè zhuàng yuán, jiāng sū dǎo shì wǔ shí wǔ gè. nà wǔ shí wǔ gè lǐ tóu, wǒ sū zhōu chéng nèi, jiù zhàn le qù shí wǔ gè. rú jīn nà yuán jiào xiàng de jīn wén qīng, yě zhōng le zhuàng yuán le, hǎo bù xiǎn huàn! qián táng qīng jiē kǒu dào: lǎo bó shuō de dōng wú wén xué zhī bāng, zhuàng yuán zì rán shì sū zhōu chū chǎn, ér qiě jù xiǎo zhí kàn lái, sū zhōu zhuàng yuán de shèng shuāi, yǔ guó yùn hěn yǒu guān xì. shèng zhī è rán dào: dào yào qǐng jiào. táng qīng dào: běn cháo guó yùn shèng dào qián lóng nián jiān, nà shí sū zhōu zhuàng yuán, yì chēng jí shèng: zhāng shū xūn tóng chén chū zhé, shí zuó táng tóng pān zhī xuān, dōu shì liǎng kē chán lián zhōng jiān qián xiāng líng suì sān yuán jí dì. zì jiā qìng shǒu lǐ, zhǐ chū le wú tíng chēn wú xìn zhōng liǎng gè. xìng kuī dé shí liù nián xīn wèi zhè yī kē, zhuàng yuán suī bú shì, nà bǎng yǎn tàn huā chuán lú dōu zài sū zhōu chéng lǐ, yě suàn yī duàn jiā huà. zì hòu dào guāng nián dài, jiù zhǐ wú zhōng jùn sōng fǔ nián bó, suàn wèi qián bèi zhēng yī kǒu qì, xià yī lì dú shū zhǒng zi. rán ér guó yùn shì yī dài bù rú yī dài le. zhì yú xián fēng shǒu lǐ, wǒ qīn jì dé shì kāi guò wǔ cì, yī fā huāng táng le, suǒ xìng tuō kē le. nà shí hòu táng qīng shuō dào zhè yī jù, jiù shēn zhe yī zhī dà mǔ zhǐ yáo le yáo tóu, jiē zhe shuō dào: nà shí hòu shì shū pān bā yíng xiān shēng, zhōng le yī gè tàn huā, cóng cǐ yǐ hòu, zhuàng yuán dǐng jiǎ, guǎng líng sàn jué xiǎng yú sū zhōu. rú jīn zhè wèi shèng tiān zǐ zhōng xìng yǒu dào, guó yùn shì yào wàn wàn nián, suǒ yǐ zhè yī kē de zhuàng yuán, wǒ zǎo jué dìng shì wǒ sū zhōu rén.
單說蘇州城內玄妙觀,是一城的中心點,有個雅聚園茶坊,一天,有三個人在那裡同坐在一個桌子喝茶;一個有須的老者,姓潘,名曾奇,號勝芝,是蘇州城內的老鄉紳;一個中年長龍臉的姓錢,名端敏,號唐卿,是個墨裁高手;下首坐着的是小圓臉,姓陸,名叫仁祥,號菶如,殿卷白折極有工夫。這三個都是蘇州有名的人物。唐卿已登館選,菶如還是孝廉。那時三人正講得入港。潘勝芝開口道:「我們蘇州人,真正難得!本朝開科以來,總共九十七個狀元,江蘇倒是五十五個。那五十五個裡頭,我蘇州城內,就占了去十五個。如今那圓嶠巷的金雯青,也中了狀元了,好不顯煥!」錢唐卿接口道:「老伯說的東吳文學之邦,狀元自然是蘇州出產,而且據小侄看來,蘇州狀元的盛衰,與國運很有關係。」勝芝愕然道:「倒要請教。」唐卿道:「本朝國運盛到乾隆年間,那時蘇州狀元,亦稱極盛:張書勛同陳初哲,石琢堂同潘芝軒,都是兩科蟬聯;中間錢湘舲遂三元及第。自嘉慶手裡,只出了吳廷琛、吳信中兩個。幸虧得十六年辛未這一科,狀元雖不是,那榜眼、探花、傳臚都在蘇州城裡,也算一段佳話。自後道光年代,就只吳鍾駿崧甫年伯,算為前輩爭一口氣,下一粒讀書種子。然而國運是一代不如一代了。至於咸豐手裡,我親記得是開過五次,一發荒唐了,索性脫科了。」那時候唐卿說到這一句,就伸着一隻大拇指搖了搖頭,接着說道:「那時候世叔潘八瀛先生,中了一個探花,從此以後,狀元鼎甲,廣陵散絕響於蘇州。如今這位聖天子中興有道,國運是要萬萬年,所以這一科的狀元,我早決定是我蘇州人。」
běng rú yě fù hè zhe dào: wú xiōng shuō de huà zhēn guān zhe yīn yáng xiāo xī, cān wǔ tiān dì. qí shí wǒ nà wén qīng tóng nián xiōng de xué wèn, shí zài shù yī shù èr! wén zhāng shū fǎ shì bù xiāo shuō. shǐ lùn yī mén gāng jiàn shú làn, yòu bù xiāo shuō. wǒ qù nián kàn tā zài shū fáng lǐ xiào bù yuán shǐ, zěn me qí wò wēn mù huá lí tū tū děng míng mù, wǒ dǒng yě bù dǒng. tīng tā shuō dé lián lián piān piān, hǎo xiàng yáng guǐ zi huà yì bān. shèng zhī zhèng dào: nǐ bú yào xiā shuō, zhè bú shì yáng guǐ zi huà, zhè dà yuán cháo fǎng fú tīng dé shuō jiù shì dà qīng guó. nǐ bù tīng dé, dāng jīn qīn wáng dà chén, bú shì jiào zuò sēng gé lín qìn ā lā xǐ chóng ā ma? shèng zhī zhèng yù shuō qù, táng qīng hū wàng zhe wài biān jiào dào: zhào tíng xiōng! dà jiā yī qí kàn qù, jiù jiàn yī gè xiàng mào hěn qīng shòu tǐ duàn hěn líng lì de rén, mī fèng zhuó yǎn, yī jiǎo yǐ kuà jìn yuán lái hòu tóu hái gēn zhe gè miàn rú guān yù méi zhǎng mù xiù de shū shēng. běng rú yě jiù bàn chōu shēn, yǔ zhe yāo, zhāo hū nà shū shēng dào: zěn me jué zhāi xiōng yě lái le! zhào tíng jiù xiào mī mī dì dī shēng jiē shuō dào: wǒ men shì tú yù de, xiǎo dé nǐ men dōu zài zhè lǐ, suǒ yǐ yī zhí zhǎo lái. jīn ér wǎn shàng xiè shān zhī zài cāng qiáo pìn zhū jiā tì nǐ jiàn xíng, nǐ zhī dào ma? běng rú diǎn diǎn tóu dào: hái zǎo lī. shuō zhe, jiù lā zhào tíng cháo lǐ zuò xià. táng qīng yě yǔ jué zhāi bìng jiān zuò le, bù zhī jiǎng xiē shén me, hū tīng jiàn xíng liǎng zì, jiù huí guò tóu lái duì běng rú dào: nǐ yào shàng nǎ lǐ qù? zěn me wǒ yī diǎn yě bù zhī dào! běng rú dào: bù guò shàng hǎi bà le. qián rì dé xìn, wén qīng xiōng qǐng jiǎ shěng qīn, yǐ huí shàng hǎi, yù míng lì zhàn, yuē xiōng dì qù yóu wán jǐ tiān. cóng qián xiōng dì jìn jīng huì shì, suī jīng guò jǐ cì, wén dé jìn lái yī fā fán huá, jí rú sū zhōu kāi qù dà zhāng, dà yá zhī kūn qū xì yuán, shēng yì bù è ér dān guì chá yuán jīn guì xuān zhī jīng xì yì hǎo. jīng cài yǒu tóng xìng tóng xīn, huī cài yě yǒu xīn xīn lóu fù xīn yuán. ruò yīng fǎ dà cān, zé xìng huā lóu tóng xiāng lóu yī pǐn xiāng yī jiā chūn, shàng bù céng qǐng jiào guò. jué zhāi chā kǒu dào: shàng hǎi suī fán huá shì jiè, jiū jìng wǔ fāng zá chù, suǒ zhù de wú fēi jiāng hú míng shì, jí rú xiě zì de mò yǒu zhī, huà huà de tāng xūn bó, fēi bù luò yáng zhǐ guì, míng zhèn yī shí, zǒng xián dài zhe jiāng hú qì. bǐ dào wǒ men sū fǔ lǐ yáo fèng shēng de kǎi shū, yáng yǒng chūn de zhuàn zì, rèn fù zhǎng de huà, jiù yǒu yǎ sú zhī fēn le. táng qīng dào: shàng hǎi yìn shū jiào zuò shén me shí yìn, qián tiān jiàn guò dé běn zhí shěng wéi mò, zhēn yìn dé zhǐ mò xiān míng, wén zhāng jiù fèn wài jué dé hǎo kàn, suǒ yǐ shū běn zǒng yào jiǎng jiū bǎn běn. yìn gōng hǎo, zhǐ zhāng hǎo, kuǎn shì hǎo, biàn shì shū lǐ miàn chà yī diǎn, kàn zhe zǒng jué huō mù shuǎng xīn. nà shèng zhī tīng zhe zhè bān shào nián tán dé gāo xìng, bù jué yě rěn bú zhù, yī tóu ná zhe zhǐ guā léng tú wǎn, lián chá pán tuō qǐ, wǎng kǒu biān sòng, yī miàn shuō dào: shàng hǎi fán huá zǒng huì, tīng shuō bǎo shàn jiē, nà jiù shì qián míng xú xiāng guó wén zhēn zhī mù dì. wén zhēn wèi xī fǎ kāi shān zhī zǔ, ér kāi bù yǐ lái, bù néng bǎo qí jiā chéng shí shì, céng yǒu rén zuò yī shǒu zhú zhī cí diào tā dào: jié bàn lái yóu bǎo shàn jiē, xiāng chén qīng ruǎn yìn gōng xié. jiù shí xiāng guó fén hé zài? bàn shǔ mín chán bàn guǎn wá. qǐ bù kě tàn ne! zhào tíng dào: cǐ kè wén qīng cóng jīng lǐ xià lái, zǒu de hàn dào ne, hái shì zuò huǒ lún chuán ne? běng rú dào: shì zuò de měi guó qí chāng yáng háng lún chuán. shèng zhī dào: shuō qǐ lún chuán, qián tiān jiàn zhāng xīn wén zhǐ, zài zhe gè chù lún chuán jìn chū kǒu, nà lún chuán de míng zì, duō jiè yòng zhōng guó dì míng rén míng, rú hàn yáng zhòng qìng nán jīng shàng hǎi jī lóng tái wān děng míng mù nǎi hòu tóu jìng yǒu gèng chà yì de, zǒu zhǎng jiāng de chuán jiào zuò kǒng fū zǐ. dà jiā tīng le è rán, jì ér dà xiào.
菶如也附和着道:「吾兄說的話真關着陰陽消息,參伍天地。其實我那雯青同年兄的學問,實在數一數二!文章書法是不消說。史論一門綱鑑熟爛,又不消說。我去年看他在書房裡校部《元史》,怎麼奇渥溫、木華黎、禿禿等名目,我懂也不懂。聽他說得聯聯翩翩,好像洋鬼子話一般。」勝芝正道:「你不要瞎說,這不是洋鬼子話,這大元朝彷佛聽得說就是大清國。你不聽得,當今親王大臣,不是叫做僧格林沁、阿拉喜崇阿嗎?」勝芝正欲說去,唐卿忽望着外邊叫道:「肇廷兄!」大家一齊看去,就見一個相貌很清瘦、體段很伶俐的人,瞇縫着眼,一腳已跨進園來;後頭還跟着個面如冠玉、眉長目秀的書生。菶如也就半抽身,傴着腰,招呼那書生道:「怎麼珏齋兄也來了!」肇廷就笑瞇瞇地低聲接說道:「我們是途遇的,曉得你們都在這裡,所以一直找來。今兒晚上謝山芝在倉橋聘珠家替你餞行,你知道嗎?」菶如點點頭道:「還早哩。」說着,就拉肇廷朝里坐下。唐卿也與珏齋並肩坐了,不知講些什麼,忽聽「餞行」兩字,就回過頭來對菶如道:「你要上哪裡去?怎麼我一點也不知道!」菶如道:「不過上海罷了。前日得信,雯青兄請假省親,已回上海,寓名利棧,約兄弟去遊玩幾天。從前兄弟進京會試,雖經過幾次,聞得近來一發繁華,即如蘇州開去大章,大雅之崑曲戲園,生意不惡;而丹桂茶園、金桂軒之京戲亦好。京菜有同興、同新,徽菜也有新新樓、復新園。若英法大餐,則杏花樓、同香樓、一品香、一家春,尚不曾請教過。」珏齋插口道:「上海雖繁華世界,究竟五方雜處,所住的無非江湖名士,即如寫字的莫友芝,畫畫的湯塤伯,非不洛陽紙貴,名震一時,總嫌帶着江湖氣。比到我們蘇府里姚鳳生的楷書,楊詠春的篆字,任阜長的畫,就有雅俗之分了。」唐卿道:「上海印書叫做什麼石印,前天見過得本直省闈墨,真印得紙墨鮮明,文章就分外覺得好看,所以書本總要講究版本。印工好,紙張好,款式好,便是書裡面差一點,看着總覺豁目爽心。」那勝芝聽着這班少年談得高興,不覺也忍不住,一頭拿着只瓜楞荼碗,連茶盤托起,往口邊送,一面說道:「上海繁華總匯,聽說寶善街,那就是前明徐相國文貞之墓地。文貞為西法開山之祖,而開埔以來,不能保其佳城石室,曾有人做一首《竹枝詞》吊他道:『結伴來游寶善街,香塵輕軟印弓鞋。舊時相國墳何在?半屬民廛半館娃。』豈不可嘆呢!」肇廷道:「此刻雯青從京里下來,走的旱道呢,還是坐火輪船呢?」菶如道:「是坐的美國旗昌洋行輪船。」勝芝道:「說起輪船,前天見張新聞紙,載着各處輪船進出口,那輪船的名字,多借用中國地名人名,如漢陽、重慶、南京、上海、基隆、台灣等名目;乃後頭竟有更詫異的,走長江的船叫做『孔夫子』。」大家聽了愕然,既而大笑。
yán cì, tài yáng rǎn rǎn xī chén, mù sè cāng rán le. shèng zhī lì qǐ shēn lái dào: bù zǎo le, wǒ xiān shī péi le. dào bà, gǒng shǒu bié qù. zhào tíng dào: běng rú, pìn zhū nà lǐ nǐ dào dǐ qù bù qù? yào qù, shì shí hòu le. běng rú dào: kě xī táng qīng jué zhāi cóng lái méi kāi guò jiè, bù rán qǐ bù gēng rè nào ma? zhào tíng dào: tā men shì dào xué xiān shēng, bù jiào xùn nǐ liǎng shēng jiù gòu le, nǐ hái xiǎng yǐn yòu liáng jiā zǐ dì, gāi dāng hé zuì! yuán lái zhè jué zhāi xìng hé, míng tài zhēn, sù lái huān xǐ jiǎng chéng zhū zhī xué, yǔ táng qīng zhì qīn, yì qì yě hěn xiāng tóu, dōu bù huì xún huā wèn liǔ, suǒ yǐ zhào tíng rú cǐ shuō zhe. dāng xià táng qīng jué zhāi dōu xiào le yī xiào, yě qǐ shēn chū guǎn, xiàng zhe běng rú dào: jiàn le wén qīng tóng nián, cuī tā zǎo diǎn huí lái, wǒ men dōu děng zhe lǐ! shuō bà, yáng zhǎng ér qù.
言次,太陽冉冉西沉,暮色蒼然了。勝芝立起身來道:「不早了,我先失陪了。」道罷,拱手別去。肇廷道:「菶如,聘珠那裡你到底去不去?要去,是時候了。」菶如道:「可惜唐卿、珏齋從來沒開過戒,不然豈不更熱鬧嗎?」肇廷道:「他們是道學先生,不教訓你兩聲就夠了,你還想引誘良家子弟,該當何罪!」原來這珏齋姓何,名太真,素來歡喜講程、朱之學,與唐卿至親,意氣也很相投,都不會尋花問柳,所以肇廷如此說着。當下唐卿、珏齋都笑了一笑,也起身出館,向着菶如道:「見了雯青同年,催他早點回來,我們都等着哩!」說罷,揚長而去。
zhào tíng běng rú liǎng rén bù xíng, wàng guān xī zhí zǒu, yóu guān dì miào qián, guò huáng lí fāng qiáo. hū rán hòu miàn lái le yī jiān jiào zi, liǎng rén zhàn zài yī miàn ràng tā guò qù. shuí zhī jiào zi lǐ miàn zuò zhe yī gè lì rén, yī jiàn zhào tíng běng rú, jiù dǎ zhe sū bái zhāo hū dào: gù lǎo yé, lù lǎo yé, cóng shà dì fāng lái? xiè lǎo yé zǎo yǐ dào ní dā, qǐng wú dǔ jiù qù ba! shuō huà jiān, jiào zi rú fēi qù le. liǎng rén dōu rèn dé jiù shì liáng pìn zhū, yīn jiù wān wān qū qū, chū zhuān zhū xiàng, chuān chāng mén dà jiē, zǒu xià táng, zhí fǎng liáng pìn zhū shū yù. guǒ rán, shān zhī yǐ zài, kàn jiàn gù lù liǎng rén, lián máng lì qǐ zhāo hū. zhào tíng xiào dào: dà shàn shì fā le cí bēi xīn, jīn tiān lái jiù dà shàn nǚ de jí le. shuō shí, qià pìn zhū shàng lái jìng guā zǐ, běng rú jiù dī shēng còu jìn pìn zhū dào: nài ā jí fú jí? pìn zhū yī niǔ shēn fàng le pén zi, yī pì gǔ jiù zuò xià dào: xiā sān huà sì, ní fú dǒng gè. nǐ dào zhào tíng wèi shén me jiào shān zhī dà shàn shì? yuán lái shān zhī, míng jiè fú, jiā dào shàng hǎo, xǐ xíng shàn jǔ, sū zhōu chéng lǐ yǒu xiè shàn shì zhī míng. dāng shí dà jiā dà xiào. běng rú huí guò tóu lái, jiàn shàng yǒu yī kè zuò zài nà lǐ, tǐ xióng wěi ér bù gāo, ér tuán luán ér fā liàng, shí fēn hé qì, yī piàn zhì chéng, nián jì yuē èr shí xǔ, kàn jiàn gù lù liǎng rén, lián máng mǎn liǎn duī xiào dì zhāo hū. shān zhī jiù dào: zhè wèi shì cháng zhōu chéng mù shēng xiōng, zuó rì fāng yóu shàng hǎi dào cǐ. bǐ cǐ dōu jiàn le, zhèng yù zuò dìng, xiāng bāng de hǎn dào: bèi dà rén lái le! běng rú tái tóu yī kàn, yuán lái shì rèn dé de cháng zhōu bèi xiào tíng míng yòu céng de, céng jīng shǔ guò yī rèn zhí lì niè sī, jiù shì huǒ shāo yuán míng yuán yī yì, yì hé lǐ tóu dé fǎ, rú jīn què bù zhī wèi shén me qì le guān huí lái le, què yù jū zài sū zhōu. yú shì dà jiā jiàn le, jiù bǎi qǐ tái miàn lái, pìn zhū qǐng gè rén jiào jú. běng rú jiào le wǔ měi xiān, zhào tíng jiào le zhū guì qīng, mù shēng jiào le yáo chū yùn. shān zhī dào: xiào tíng xiān shēng jiào shuí? xiào tíng dào: wén dé yǒu yī wèi háng zhōu lái de xìng chǔ de, jiào shén me ài lín, jiù jiào le tā ba. shān zhī jiù xiě le. běng rú dào: shuō qǐ chǔ ài lín, yǒu xiē gǔ guài, qián rì yǒu rén dǎ chá wéi, shuō tā fáng nèi bèi zhe duō shǎo zhēng pí xiāo dí, jiā zhe duō shǎo bēi tiè shū huà, shàng yǒu míng rén zhēn cáng de yìn hái yǒu yī yàng qí guài dōng xī, shuō shì yī gè yù yìn, hǎo xiàng shì hàn cháo yī gè fēi zǐ chuán xià lái de. kàn lái bú shì jiù jiā luò báo, biàn shì gè táo qiè lī! zhào tíng dào: mò fēi shì zhào fēi yàn de yù yìn ma? nà shi gōng dìng ān xiān shēng de shōu cáng. dìng gōng jí lǐ, hái yǒu sì shǒu shī jì zài cǐ shì. mù shēng dào: xiān liǎng tiān, dìng gōng de ér zi gōng xiào qí xiōng dì hái zài shàng hǎi yù jiàn. xiào tíng dào: kuài bié tí zhè rén, tā shì yǐ jīng tóu xiáng le wài guó rén le. shān zhī dào: tā wèi shén me hǎo duān duān dì yào tóu xiáng ne? zǒng shì wài guó rén xǔ le tā zhòng lì, suǒ yǐ kěn tì tā zuò xiàng dǎo. xiào tíng dào: dào yě bú shì. tā shì pí qì gǔ guài, yì lùn gèng huāng táng. tā shuō zhè gè tiān xià, yǔ qí gěi běn cháo, níng kě zèng gěi xī yáng rén. nǐ xiǎng zhè shì shén me huà? zhào tíng dào: zhè yě shì dìng gōng lì lùn tài qí, suǒ wèi qí fù bào chóu, qí zi shā rén. gǔ rén de huà dào dǐ bù chà de. mù shēng dào: zhè zhǒng rén bù chú, zhōng jiū shì běn cháo de dà hài! xiào tíng dào: kě bú shì me! gēng shēn zhī biàn, kuī dé yǒu xián wáng liú shǒu, zhǔ zhāng dà jú. nà shí xiōng dì yě bēn zǒu qí jiān, zhāo xī yǔ yīng guó wēi tuǒ mǎ cuō mó, zǒng suàn kào zhe liè zǔ liè zōng de hóng fú, wēi qiú dá yīng le péi kuǎn tōng shāng, lì shí tuì bīng. fǒu zé, nǐ xiǎng jīng dū yǐ shī shǒu le, wài shěng yòu yǒu tài píng jūn, zāo dé bù chéng yàng zi, zhēn zhèng bù kān shè xiǎng! suǒ yǐ nà shí xiōng dì jiù suàn shòu diǎn zi xīn kǔ, kàn zhe rú jīn dà jiā xiǎng tài píng rì zi, xiǎng lái hái suàn zhí de. shān zhī dào: rú cǐ shuō lái, xiào wēng dǎo shì běn cháo de dà gōng chén le. xiào tíng dào: qǐ gǎn! qǐ gǎn! mù shēng dào: jù xiōng dì kàn lái, xiàn zài de tiān xià suī rán tài píng, hái kào bú zhù. wài guó shì lì rì dà yī rì, jī qì rì duō yī rì lún chuán tiě lù diàn xiàn qiāng pào, wǒ guó yī yàng dōu méi yǒu bàn, nǎ lǐ néng gòu duì fù tā! zhèng shuō jiān, zhū jì lù xù ér lái. wǔ rén kāi huái chàng yǐn, dàn jué shēng qīng huáng nuǎn, yù xiào zhū xiāng, bù xiāo bèi shù, zhòng rén kàn zhe chǔ ài lín miàn mù, shà shì fēng yùn, jǔ zhǐ yì shén dà fāng, nián jì èr shí yú suì. wèn tā lái lì, zhǐ shì xiào ér bù dá, dàn xiǎo dé tā tóng jū zǐ mèi shàng yǒu yī gè xìng wāng de, jiē cóng háng zhōu lái sū. suì xiāng yuē xí sàn, zhì qí yù suǒ. bù yī huì, gè jì sàn qù, zhōng qiāo shí èr xià, shān zhī xiào tíng zhào tíng děng zì qù fǎng chǔ ài lín. běng rú yǐ jiāng fù shàng hǎi, shǎo bu dé bù shǔ xíng lǐ, xiān huàn jiào bān diǎn dēng cì hou, bié zhe zhòng rén huí jiā. huà qiě bù tí.
肇廷、菶如兩人步行,望觀西直走,由關帝廟前,過黃鸝坊橋。忽然後面來了一肩轎子,兩人站在一面讓它過去。誰知轎子裡面坐着一個麗人,一見肇廷、菶如,就打着蘇白招呼道:「顧老爺,陸老爺,從啥地方來?謝老爺早已到倪搭,請唔篤就去吧!」說話間,轎子如飛去了。兩人都認得就是梁聘珠,因就彎彎曲曲,出專諸巷,穿閶門大街,走下塘,直訪梁聘珠書寓。果然,山芝已在,看見顧、陸兩人,連忙立起招呼。肇廷笑道:「大善士發了慈悲心,今天來救大善女的急了。」說時,恰聘珠上來敬瓜子,菶如就低聲湊近聘珠道:「耐阿急弗急?」聘珠一扭身放了盆子,一屁股就坐下道:「瞎三話四,倪弗懂個。」你道肇廷為什麼叫山芝大善士?原來山芝,名介福,家道尚好,喜行善舉,蘇州城裡有謝善士之名。當時大家大笑。菶如回過頭來,見尚有一客坐在那裡,體雄偉而不高,而團圞而發亮,十分和氣,一片志誠,年紀約二十許,看見顧、陸兩人,連忙滿臉堆笑地招呼。山芝就道:「這位是常州成木生兄,昨日方由上海到此。」彼此都見了,正欲坐定,相幫的喊道:「貝大人來了!」菶如抬頭一看,原來是認得的常州貝效亭名佑曾的,曾經署過一任直隸臬司,就是火燒圓明園一役,議和裡頭得法,如今卻不知為什麼棄了官回來了,卻寓居在蘇州。於是大家見了,就擺起台面來,聘珠請各人叫局。菶如叫了武美仙,肇廷叫了諸桂卿,木生叫了姚初韻。山芝道:「效亭先生叫誰?」效亭道:「聞得有一位杭州來的姓褚的,叫什麼愛林,就叫了她吧。」山芝就寫了。菶如道:「說起褚愛林,有些古怪,前日有人打茶圍,說她房內備着多少箏、琵、簫、笛,夾着多少碑、帖、書、畫,上有名人珍藏的印;還有一樣奇怪東西,說是一個玉印,好像是漢朝一個妃子傳下來的。看來不是舊家落薄,便是個逃妾哩!」肇廷道:「莫非是趙飛燕的玉印嗎?那是龔定庵先生的收藏。定公集裡,還有四首詩記載此事。」木生道:「先兩天,定公的兒子龔孝琪兄弟還在上海遇見。」效亭道:「快別提這人,他是已經投降了外國人了。」山芝道:「他為什麼好端端的要投降呢?總是外國人許了他重利,所以肯替他做嚮導。」效亭道:「到也不是。他是脾氣古怪,議論更荒唐。他說這個天下,與其給本朝,寧可贈給西洋人。你想這是什麼話?」肇廷道:「這也是定公立論太奇,所謂其父報仇,其子殺人。古人的話到底不差的。」木生道:「這種人不除,終究是本朝的大害!」效亭道:「可不是麼!庚申之變,虧得有賢王留守,主張大局。那時兄弟也奔走其間,朝夕與英國威妥瑪磋磨,總算靠着列祖列宗的洪福,威酋答應了賠款通商,立時退兵。否則,你想京都已失守了,外省又有太平軍,糟得不成樣子,真正不堪設想!所以那時兄弟就算受點子辛苦,看着如今大家享太平日子,想來還算值得。」山芝道:「如此說來,效翁倒是本朝的大功臣了。」效亭道:「豈敢!豈敢!」木生道:「據兄弟看來,現在的天下雖然太平,還靠不住。外國勢力日大一日,機器日多一日;輪船鐵路、電線槍炮,我國一樣都沒有辦,哪裡能夠對付他!」正說間,諸妓陸續而來。五人開懷暢飲,但覺笙清簧暖,玉笑珠香,不消備述,眾人看着褚愛林面目,煞是風韻,舉止亦甚大方,年紀二十餘歲。問她來歷,只是笑而不答,但曉得她同居姊妹尚有一個姓汪的,皆從杭州來蘇。遂相約席散,至其寓所。不一會,各妓散去,鐘敲十二下,山芝、效亭、肇廷等自去訪褚愛林。菶如以將赴上海,少不得部署行李,先喚轎班點燈伺候,別着眾人回家。話且不提。
què shuō jīn diàn zhuàn qǐng jiǎ shěng qīn, chéng zhe fēi shì hǎi mǎ de lún chuán dào shàng hǎi, zhù míng lì zhàn nèi, shǎo bu dé bài huì shàng hǎi dào xiàn jí gè chù xiǎn guān, zì rán yǒu yī fān yīng chóu, qǐng jiǔ kàn xì, gèng yǒu yī bān tóng xiāng dōu lái tàn wàng. yī rì, jiā dīng tóu jìn tiě zǐ, shuō féng dà rén lái dá bài. wén qīng kàn zhe shì féng guì fēn sān zì, jí máng lì qǐ shēn, shuō yǒu qǐng. jiā dīng yáng zhe tiě zǐ, zǒu zhì mén kǒu, zhàn zài yī páng, jiāng mén lián qíng qǐ. dàn jiàn jìn lái yī gè lǎo zhě, yuē liù shí yú suì guāng jǐng, bái xū chuí hàn, liǎng mù yì yì yǒu shén, bèi jǐ wēi yǔ, jiàn zhe wén qīng, jí hē hē zuò xiào shēng. wén qīng gǎn zhe qiǎng shàng yī bù, jiào shēng jǐng tíng lǎo bó, zuò xià yī qù. jiàn lǐ bì, jiù zuò, chá fáng sòng shàng chá lái. liǎng rén xiān shuō xiē jīng zhōng fēng jǐng. jǐng tíng dào: wén qīng, wǒ gōng xǐ nǐ fēi huáng téng dá. xiàn zài shì wǔ zhōu wàn guó jiāo tōng shí dài, cóng qián duō shǎo cí zhāng kǎo jù de xué wèn, shì bù jǐn kě yǐ yòng shì de. xī kǒng zǐ fān bǎi èr shí guó zhī bǎo shū, wǒ kàn xiàn zài dú shū, zuì hǎo néng tōng wài guó yǔ yán wén zì, xiǎo dé tā suǒ yǐ fù qiáng de yuán gù, yī qiè shēng guāng huà diàn de xué wèn, lún chuán qiāng pào de zhì zào, yī jiàn jiàn dōu yào xué tā, nà cái suàn de gè jīng jì! wǒ què xiǎo dé qù nián sān yuè, jīng lǐ kāi le tóng wén guǎn, kǎo qǔ cōng jùn zǐ dì, xué xí tuī bù jí gè guó yǔ yán. lùn qǐ yī wù bù zhī, rú zhě zhī chǐ de dào lǐ, zhè shì zhèng dāng bàn fǎ, ér tíng chén jiāo zhāng jiàn zǔ. wō liáng fēng wèi yī dài lǐ xué míng chén, ér yì shàng yī shū. yǒu gè jīng guān chāo jì wǒ kàn, wǒ shí zài bù yǐ wèi rán. wén dé jìn lái tóng wén guǎn xué shēng, rén rén jiào tā yáng hàn lín yáng jǔ rén ne. wén qīng diǎn tóu. jǐng tíng yòu dào: nǐ xiàn zài qīng huá gāo guì, suàn de zhōng guó dì yī liú rén wù. ruò néng zhōu zhī sì guó, tōng dá shí wù, qǐ bù gēng shàng yī céng ne! wǒ xiàn zài rèn dé yī wèi xú xuě cén xiān shēng, shì xué guàn tiān rén zhōng xī hé zhuàn de dà rú. yī gè lìng láng, zì zhōng huá, nián jì yǔ nǐ bù xiāng shàng xià, bìng bù kǎo jiū yīng shì xué wèn, tiān tiān shì jiǎng zhe xī xué lī! wén qīng fāng yù yǒu yán, jiā dīng fù jìn lái dào: sū zhōu yǒu wèi xìng lù de lái huì. jǐng tíng wèn shì hé rén, wén qīng dào: dà yuē shì běng rú. guǒ rán zǒu jìn lái yī wèi shào nián, shèn shì yīng fā, jiàn èr rén, jí máng jiàn lǐ zuò dìng. chá fáng duān shàng chá lái. bǐ cǐ shuō le xiē qì kuò de huà, wú fēi jǐ shí dòng shēn, jǐ shí dào bù, xiǎo dé běng rú zhù zài zhǎng fā zhàn nèi. jǐng tíng dào: èr wèi zài cǐ shén hǎo, wén dé yīng lǐng shì shǔ hòu yuán yǒu sài huā huì, zhào lì měi nián sì yuè jǔ xíng, xī yáng gè guó qí huā yáo cǎo bǎi liè bù shǎo, hěn kě kàn kàn. wǒ hòu rì lái qǐng tóng qù ba. duān le chá, hē zhe èr kǒu, qǐ shēn gào cí.
卻說金殿撰請假省親,乘着飛似海馬的輪船到上海,住名利棧內,少不得拜會上海道、縣及各處顯官,自然有一番應酬,請酒看戲,更有一班同鄉都來探望。一日,家丁投進帖子,說馮大人來答拜。雯青看着是「馮桂芬」三字,即忙立起身,說「有請。」家丁揚着帖子,走至門口,站在一旁,將門帘擎起。但見進來一個老者,約六十餘歲光景,白須垂頷,兩目奕奕有神,背脊微傴,見着雯青,即呵呵作笑聲。雯青趕着搶上一步,叫聲景亭老伯,作下揖去。見禮畢,就坐,茶房送上茶來。兩人先說些京中風景。景亭道:「雯青,我恭喜你飛黃騰達。現在是五洲萬國交通時代,從前多少詞章考據的學問,是不盡可以用世的。昔孔子翻百二十國之寶書,我看現在讀書,最好能通外國語言文字,曉得他所以富強的緣故,一切聲、光、化、電的學問,輪船、槍炮的製造,一件件都要學他,那才算得個經濟!我卻曉得去年三月,京里開了同文館,考取聰俊子弟,學習推步及各國語言。論起『一物不知,儒者之恥』的道理,這是正當辦法,而廷臣交章諫阻。倭良峰為一代理學名臣,而亦上一疏。有個京官抄寄我看,我實在不以為然。聞得近來同文館學生,人人叫他洋翰林、洋舉人呢。」雯青點頭。景亭又道:「你現在清華高貴,算得中國第一流人物。若能周知四國,通達時務,豈不更上一層呢!我現在認得一位徐雪岑先生,是學貫天人、中西合撰的大儒。一個令郎,字忠華,年紀與你不相上下,並不考究應試學問,天天是講着西學哩!」雯青方欲有言,家丁復進來道:「蘇州有位姓陸的來會。」景亭問是何人,雯青道:「大約是菶如。」果然走進來一位少年,甚是英發,見二人,即忙見禮坐定。茶房端上茶來。彼此說了些契闊的話,無非幾時動身,幾時到埠,曉得菶如住在長發棧內。景亭道:「二位在此甚好,聞得英領事署後園有賽花會,照例每年四月舉行,西洋各國琪花瑤草擺列不少,很可看看。我後日來請同去吧。」端了茶,喝着二口,起身告辭。
èr rén sòng jǐng tíng chū fáng, jìn lái zhòng xù hán xuān, tán jí yóu wán. wén qīng dào: jìng ān sì xú jiā huì huā yuán yǐ jīng yóu guò, bìng bù jiàn jiā, bù rú yóu gōng jiā huā yuán. nǐ kě zài cǐ yòng shàn, shàn hòu jiào bù mǎ chē tóng qù. běng rú yīng yǔn. wén qīng suì fēn fù kāi shàn, yī miàn guān zhào zhàng fáng, dài jiào pí péng mǎ chē yī bù. èr rén yòng shàn yǐ bì, xǐ liǎn shù kǒu. chá fáng huí shuō, mǎ chē yǐ zài mén kǒu cì hou. wén qīng zài shēn biān qǔ chū yào shi, kāi le xiāng zi, huàn chū yī shēn xīn yī fú chuān shang, wò le tuán shàn, ràng běng rú xiān chū suǒ le fáng mén, zhǔ fù le jiā dīng jí chá fáng jǐ jù, jiāng yào shi jiāo dài zhàng fáng, chū mén shàng le mǎ chē. nà mǎ fū dǒu lēi jiāng shéng, dàn jiàn nà pǐ ā lá bó huáng sè jùn mǎ sì tí fān zhǎn, rú fēi dì wàng huáng pǔ tān ér qù. yán zhe huáng pǔ tān běi zhí xíng, zhēn gè liù pèi zài shǒu, yī chén bù jīng. dàn jiàn huáng pǔ nèi bō píng rú jìng, fān qiáng lín lì. měng rán tái tóu, jiàn zhe gē dēng tóng xiàng, chù lì jiāng biǎo zài xíng guò qù, yíng miàn yī gè shí tǎ, xiǎo dé shì jì niàn bēi. èr rén zhèng tán lùn, nà chē hū rán tíng zhù. èr rén xià chē, rù yuán mén, guǒ rán tíng tái qīng kuàng, huā mù zhēn qí. èr rén zuò zài yī gè tíng zi shàng, kàn zhe chū rù de duǎn yī yìng lǐng xì yāo zhǎng qún tuán shàn qīng shān jìng zhuāng xuàn fú de zhōng xī shì nǚ. zhèng zài chū shén, hū jiàn duì miàn zǒu jìn yī gè wài guó rén lái, hòu tóu gēn zhe yī gè zhōng guó rén, nián jì sì shí yú suì, liǎng yǎn rú mǎ nǎo yì bān, hàn shàng wēi xū yì zuò huáng sè, yě zuò zài tíng zi nèi. liǎng rén jī lī gū la, shuō zhe wài guó huà. wén qīng běng rú máng rán bù zhī suǒ wèi. é jiàn xī yáng xī tuí, lín mù yǎn yìng, èr rén xú bù chū mén, zhāo hū mǎ chē, réng yán huáng pǔ tān jìn dà mǎ lù, xiàng sì mǎ lù dōu gè quān zi, dàn jiàn liǎng páng fáng wū shàng zài jiàn zào. zhèng yù zǒu mài jiā quān, guò bǎo shàn jiē, hū jiàn wén qīng de jiā dīng ná zhe yī zhāng qǐng kè piào tóu, zhāo hū dào: xuē dà rén qǐng lǎo yé jí zài yī pǐn xiāng dì bā hào dà cān. wén qīng xiǎo dé shì wú xī xuē shū yún qǐng kè, suì yě diǎn tóu. běng rú zì yù huí zhàn, zài qí pán jiē xià chē. wén qīng yī rén chū qí pán jiē, wàng dōng zhuǎn wān, dào yī pǐn xiāng mén qián tíng zhù shàng lóu. lóu xià àn zhe diàn líng, shì zhě shàng lái wèn guò, lǐng dào bā hào. shū yún yǐ zài, qǐ shēn xiāng yíng. zuò jiān shàng yǒu wǔ wèi, gè gè wèn xùn. yī wèi lǚ shùn zhāi, gān sù zūn yì lǐn gòng shēng, shàng wàn yán shū, yīng zhào chén yán, yǐ zhī xiàn fā wǎng jiāng sū hòu bǔ. nà sān gè shì chóng míng lǐ tái xiá, míng bǎo fēng dān tú mǎ měi shū, míng zhōng jiān jiā yīng wáng zǐ dù, míng gōng xiàn: jiē shì xué guàn zhōng xī. hái yǒu yī wèi wú xī xú zhōng huá, jiù shì rì jiān féng jǐng tíng xiān shēng suǒ shuō de rén. gè dào jiǔ yǎng zuò dìng, shì zhě sòng shàng cài dān, zhòng rén diǎn qì shū yún gèng mìng kāi zhe dà píng xiāng bīn jiǔ, qiě yǐn qiě tán. hū rán mén wài yī zhèn pí xuē shēng yīn, wén qīng tái tóu yī kàn, què shì zài gōng yuán nèi jiàn zhe de yī gè zhōng guó rén yī gè wài guó rén, wàng lǐ miàn zǒu qù. shū yún zhǐ zhe nà zhōng guó rén dào: zhū jūn rèn dé cǐ rén ma? jiē dào bù zhī. shū yún dào: cǐ rén jí gōng xiào qí. shùn zhāi dào: mò fēi shì dìng ān xiān shēng de ér zi ma? shū yún dào: zhèng shì. tā běn lái bù shí yīng yǔ, yīn wèi nà wēi tuǒ mǎ yào dú zhōng guó hàn shū, qǐng yī rén qù jiǎng, wú rén gǎn qù, xiào qí suì tǐng shēn zì jiàn, wēi qiú shén wèi xìn yòng. tīng dé huǒ shāo yuán míng yuán, hái shì tā de zhǔ zhāng lī! měi shū dào: nà wài guó rén wǒ suī bù xiǎo dé míng zì, dàn rèn dé shì lǐng shì guǎn lǐ rén. shū yún dào: nà xiào qí yǒu liǎng gè qiè, zài shàng hǎi tǎo de, chǒng duó zhuān fáng. xiào qí yǒu suǒ zhù zuò, yī gè mó mò, yī gè huà hóng sī gé, zǒng suàn de qīng cái yàn fú. shuí zhī zhēng yuè lǐ nà èr qiè hū rán táo qù yī shuāng, zhì jīn sì chù fǎng chá, yǎo wú zōng jī, qǐ bù kě xiào ne. zhòng rén zhèng tán dé gāo xìng, hū rán mén wài yòu zǒu guò yī rén, xiàng zhe bā hào yī zhāng. shùn zhāi lì qǐ lái, yǔ nà rén shuō huà. zhè rén yī lái, yǒu fèn jiào:
二人送景亭出房,進來重敘寒暄,談及遊玩。雯青道:「靜安寺、徐家匯花園已經游過,並不見佳,不如游公家花園。你可在此用膳,膳後叫部馬車同去。」菶如應允。雯青遂吩咐開膳,一面關照賬房,代叫皮篷馬車一部。二人用膳已畢,洗臉漱口。茶房回說,馬車已在門口伺候。雯青在身邊取出鑰匙,開了箱子,換出一身新衣服穿上,握了團扇,讓菶如先出;鎖了房門,囑咐了家丁及茶房幾句,將鑰匙交代賬房,出門上了馬車。那馬夫抖勒韁繩,但見那匹阿剌伯黃色駿馬四蹄翻盞,如飛地望黃浦灘而去。沿着黃浦灘北直行,真箇六轡在手,一塵不驚。但見黃浦內波平如鏡,帆檣林立。猛然抬頭,見着戈登銅像,矗立江表;再行過去,迎面一個石塔,曉得是紀念碑。二人正談論,那車忽然停住。二人下車,入園門,果然亭台清曠,花木珍奇。二人坐在一個亭子上,看着出入的短衣硬領、細腰長裙、團扇輕衫、靚妝炫服的中西士女。正在出神,忽見對面走進一個外國人來,後頭跟着一個中國人,年紀四十餘歲,兩眼如瑪瑙一般,頷上微須亦作黃色,也坐在亭子內。兩人咭哩呱啦,說着外國話。雯青、菶如茫然不知所謂。俄見夕陽西頹,林木掩映,二人徐步出門,招呼馬車,仍沿黃浦灘進大馬路,向四馬路兜個圈子,但見兩旁房屋尚在建造。正欲走麥家圈,過寶善街,忽見雯青的家丁拿着一張請客票頭,招呼道:「薛大人請老爺即在一品香第八號大餐。」雯青曉得是無錫薛淑雲請客,遂也點頭。菶如自欲回棧,在棋盤街下車。雯青一人出棋盤街,望東轉彎,到一品香門前停住上樓。樓下按着電鈴,侍者上來問過,領到八號。淑雲已在,起身相迎。座間尚有五位,各各問訊。一位呂順齋,甘肅遵義廩貢生,上萬言書,應詔陳言,以知縣發往江蘇候補。那三個是崇明李台霞,名葆豐;丹徒馬美菽,名中堅;嘉應王子度,名恭憲:皆是學貫中西。還有一位無錫徐忠華,就是日間馮景亭先生所說的人。各道久仰坐定,侍者送上菜單,眾人點訖;淑雲更命開着大瓶香賓酒,且飲且談。忽然門外一陣皮靴聲音,雯青抬頭一看,卻是在公園內見着的一個中國人、一個外國人,望裡面走去。淑雲指着那中國人道:「諸君認得此人嗎?」皆道不知。淑雲道:「此人即龔孝琪。」順齋道:「莫非是定庵先生的兒子嗎?」淑雲道:「正是。他本來不識英語,因為那威妥瑪要讀中國漢書,請一人去講,無人敢去,孝琪遂挺身自薦,威酋甚為信用。聽得火燒圓明園,還是他的主張哩!」美菽道:「那外國人我雖不曉得名字,但認得是領事館裡人。」淑雲道:「那孝琪有兩個妾,在上海討的,寵奪專房。孝琪有所著作,一個磨墨,一個畫紅絲格,總算得清才艷福。誰知正月里那二妾忽然逃去一雙,至今四處訪查,杳無蹤跡,豈不可笑呢。」眾人正談得高興,忽然門外又走過一人,向着八號一張。順齋立起來,與那人說話。這人一來,有分教:
qún jī zhāo yāo, jiāng shàng xiàng féng míng shì
裙屐招邀,江上相逢名士;
jiāng hú luò tuò, shì jiān zì yǒu qí rén.
江湖落拓,世間自有奇人。
bù zhī cǐ rén xìng shén míng shuí, qiě tīng xià huí fēn jiě.
不知此人姓甚名誰,且聽下回分解。