strong lǔ xiǎo jiě zhì yì nán xīn láng yáng sī xùn xiāng fǔ jiàn xián shì strong
魯小姐制義難新郎 楊司訓相府薦賢士
huà shuō qú gōng sūn zhāo zhuì lǔ fǔ, jiàn xiǎo jiě shí fēn měi mào, yǐ shì zuì xīn, hái bù zhī xiǎo jiě yòu shì gè cái nǚ. qiě tā zhè gè cái nǚ, yòu bǐ xún cháng de cái nǚ bù tóng. lǔ biān xiū yīn wú gōng zǐ, jiù bǎ nǚ ér dāng zuò ér zi, wǔ liù suì shàng qǐng xiān shēng kāi méng, jiù dú de shì sì shū wǔ jīng shí yī èr suì jiù jiǎng shū dú wén zhāng, xiān bǎ yī bù wáng shǒu xī de gǎo zi dú de gǔn guā làn shú. jiào tā zuò pò tí pò chéng qǐ jiǎng tí bǐ zhōng bǐ chéng piān. sòng xiān shēng de shù xiū. nà xiān shēng dū kè, tóng nán zǐ yī yàng. zhè xiǎo jiě zī xìng yòu gāo, jì xīn yòu hǎo dào cǐ shí, wáng táng qú xuē, yǐ jí zhū dà jiā zhī wén, lì kē chéng mò, gè shěng zōng shī kǎo juàn, dù lǐ jì dé sān qiān yú piān zì jǐ zuò chū lái de wén zhāng, yòu lǐ zhēn fǎ lǎo, huā tuán jǐn cù. lǔ biān xiū měi cháng tàn dào: jiǎ ruò shì gè ér zi, jǐ shí gè jìn shì zhuàng yuán dōu zhōng lái le! xián jū wú shì, biàn hé nǚ ér tán shuō: bā gǔ wén zhāng ruò zuò de hǎo, suí nǐ zuò shén me dōng xī, yào shī jiù shī, yào fù jiù fù, dōu shì yī biān yī tiáo hén, yī guāi yī zhǎng xuè ruò shì bā gǔ wén zhāng qiàn jiǎng jiū, rèn nǐ zuò chū shén me lái, dōu shì yě hú chán, xié mó wài dào! xiǎo jiě tīng le fù qīn de jiào xùn, xiǎo zhuāng tái pàn, cì xiù chuáng qián, bǎi mǎn le yī bù yī bù de wén zhāng měi rì dān huáng làn rán, yíng tóu xì pī. rén jiā sòng lái de shī cí gē fù, zhèng yǎn ér yě bù kàn tā. jiā lǐ suī yǒu jǐ běn shén me qiān jiā shī, jiě xué tǔ shī, dōng pō xiǎo mèi shī huà zhī lèi, dǎo bǎ yǔ bàn dú de shì nǚ cǎi píng shuāng hóng men kàn xián xiá yě jiào tā zhōu jǐ jù shī, yǐ wèi xiào huà. cǐ fān zhāo zhuì jìn qú gōng sūn lái, mén hù yòu xiāng chēng, cái mào yòu xiāng dāng, zhēn gè shì cái zǐ jiā rén, yī shuāng liǎng hǎo liào xiǎng gōng sūn jǔ yè yǐ chéng, bù rì jiù shì gè shào nián jìn shì. dàn zhuì jìn mén lái shí duō rì, xiāng fáng lǐ mǎn jià dōu shì wén zhāng, gōng sūn què quán bù zài yì. xiǎo jiě xīn lǐ dào: zhè xiē zì rán dōu shì tā làn shú yú xiōng zhōng de le. yòu yí dào: tā yīn xīn hūn yàn ěr, zhèng tān huān xiào, hái lǐ lùn bú dào zhè shì shàng. yòu guò le jǐ rì, jiàn gōng sūn fù yàn huí fáng, xiù lǐ lóng le yī běn shī lái dēng xià yín é, yě lā zhe xiǎo jiě bìng zuò tóng kàn. xiǎo jiě cǐ shí hái hài xiū, bù hǎo wèn tā, zhǐ de qiáng miǎn kàn le yī gè shí chén, bǐ cǐ shuì xià. dào cì rì, xiǎo jiě rěn bú zhù le, zhī dào gōng sūn zuò zài qián biān shū fáng lǐ, jí qǔ hóng zhǐ yī tiáo, xiě xià yī xíng tí mù, shì shēn xiū ér hòu jiā qí, jiào cǎi píng guò lái, shuō dào: nǐ qù sòng yǔ gū yé, shuō shì lǎo yé yào qǐng jiào yī piān wén zì de. gōng sūn jiē le, fù zhī yī xiào, huí shuō dào: wǒ yú cǐ shì bù shèn zài háng. kuàng dào zūn fǔ wèi jīng mǎn yuè, yào zuò liǎng jiàn yǎ shì zhè yàng sú shì, hái bù nài fán zuò lī. gōng sūn xīn lǐ zhī dào shuō, xiàng cái nǚ shuō zhè yàng huà shì jí yǎ de le, bù xiǎng zhèng fàn zhe jì huì.
話說蘧公孫招贅魯府,見小姐十分美貌,已是醉心,還不知小姐又是個才女。且他這個才女,又比尋常的才女不同。魯編修因無公子,就把女兒當作兒子,五六歲上請先生開蒙,就讀的是《四書》、《五經》;十一二歲就講書、讀文章,先把一部王守溪的稿子讀的滾瓜爛熟。教他做「破題」、「破承」、「起講」、「題比」、「中比」成篇。送先生的束修。那先生督課,同男子一樣。這小姐資性又高,記心又好;到此時,王、唐、瞿、薛,以及諸大家之文,歷科程墨,各省宗師考卷,肚裡記得三千餘篇;自己作出來的文章,又理真法老,花團錦簇。魯編修每常嘆道:「假若是個兒子,幾十個進士、狀元都中來了!」閒居無事,便和女兒談說:「八股文章若做的好,隨你做甚麼東西,──要詩就詩,要賦就賦,──都是一鞭一條痕,一摑一掌血;若是八股文章欠講究,任你做出甚麼來,都是野狐禪,邪魔外道!」小姐聽了父親的教訓,曉妝檯畔,刺繡床前,擺滿了一部一部的文章;每日丹黃爛然,蠅頭細批。人家送來的詩詞歌賦,正眼兒也不看他。家裡雖有幾本甚麼《千家詩》,《解學土詩》,東坡小妹詩話之類,倒把與伴讀的侍女采苹、雙紅們看;閒暇也教他謅幾句詩,以為笑話。此番招贅進蘧公孫來,門戶又相稱,才貌又相當,真箇是「才子佳人,一雙兩好」;料想公孫舉業已成,不日就是個少年進士。但贅進門來十多日,香房裡滿架都是文章,公孫卻全不在意。小姐心裡道:「這些自然都是他爛熟於胸中的了。」又疑道:「他因新婚燕爾,正貪歡笑,還理論不到這事上。」又過了幾日,見公孫赴宴回房,袖裡籠了一本詩來燈下吟哦,也拉着小姐並坐同看。小姐此時還害羞,不好問他,只得強勉看了一個時辰,彼此睡下。到次日,小姐忍不住了,知道公孫坐在前邊書房裡,即取紅紙一條,寫下一行題目,是「身修而後家齊」,──叫采苹過來,說道:「你去送與姑爺,說是老爺要請教一篇文字的。」公孫接了,付之一笑,回說道:「我於此事不甚在行。況到尊府未經滿月,要做兩件雅事;這樣俗事,還不耐煩做哩。」公孫心裡只道說,向才女說這樣話是極雅的了,不想正犯着忌諱。
dāng wǎn, yǎng niáng zǒu jìn fáng lái kàn xiǎo jiě, zhǐ jiàn chóu méi lèi yǎn, zhǎng xū duǎn tàn. yǎng niáng dào: xiǎo jiě, nǐ cái gōng xǐ, zhāo zhuì le zhè yàng hǎo gū yé, yǒu hé xīn shì, zuò chū zhè děng mó yàng? xiǎo jiě bǎ rì lǐ de shì gào sù le yī biàn, shuō dào: wǒ zhī dào tā jǔ yè yǐ chéng, bù rì jiù shì jǔ rén jìn shì shuí xiǎng rú cǐ guāng jǐng, qǐ bù wù wǒ zhōng shēn! yǎng niáng quàn le yī huí. gōng sūn jìn lái, dài tā cí sè jiù yǒu xiē bù shàn. gōng sūn zì zhī cán kuì, bǐ cǐ yě bù biàn míng yán. cóng cǐ jiū jiū jī jī, xiǎo jiě xīn lǐ nà mèn. dàn shuō dào jǔ yè shàng, gōng sūn zǒng bù zhāo lǎn. quàn de jǐn le, fǎn shuō xiǎo jiě sú qì. xiǎo jiě yuè fā mèn shàng jiā mèn, zhěng rì méi tóu bù zhǎn. fū rén zhī dào, zǒu lái quàn nǚ ér dào: wǒ ér, nǐ bú yào nèn bān dāi qì. wǒ kàn xīn gū yé rén wù yǐ shì shí fēn le kuàng nǐ diē yuán ài tā shì gè shào nián míng shì. xiǎo jiě dào: mǔ qīn, zì gǔ jí jīn, jǐ céng kàn jiàn bù huì zhōng jìn shì de rén kě yǐ jiào zuò gè míng shì de? shuō zhe, yuè yào nǎo nù qǐ lái. fū rén hé yǎng niáng dào: zhè gè shì nǐ zhōng shēn dà shì, bú yào rú cǐ. kuàng qiě xiàn fàng zhe liǎng jiā dǐng shèng, jiù suàn gū yé bù zhōng jìn shì, zuò guān, nán dào zhè yī shēng hái shǎo le nǐ yòng de? xiǎo jiě dào: hǎo nán bù chī fēn jiā fàn, hǎo nǚ bù chuān jià shí yī. yī hái ér de yì sī, zǒng shì zì zhēng de gōng míng hǎo, kào zhe zǔ fù, zhǐ suàn zuò bù chéng qì! fū rén dào: jiù shì rú cǐ, yě zhǐ hǎo màn màn quàn tā. zhè shì jí bù dé de. yǎng niáng dào: dāng zhēn gū yé bù dé zhòng, nǐ jiāng lái shēng chū xiǎo gōng zǐ lái, zì xiǎo yī nǐ de jiào xùn, bú yào xué tā fù qīn, jiā lǐ fàng zhe nǐ nèn gè hǎo xiān shēng, pà jiào bù chū gè zhuàng yuán lái? jiù tì nǐ zhēng kǒu qì. nǐ zhè fēng gào shì wěn de. shuō zhe, hé fū rén yī qí xiào qǐ lái. xiǎo jiě tàn le yī kǒu qì, yě jiù bà le. luò hòu lǔ biān xiū tīng jiàn zhè xiē huà, yě chū le liǎng gè tí qǐng jiào gōng sūn. gōng sūn miǎn qiáng chéng piān. biān xiū gōng kàn le, dōu shì xiē shī cí shàng de huà, yòu yǒu liǎng jù xiàng lí sāo, yòu yǒu liǎng jù zi shū, bú shì zhèng jīng wén zì yīn cǐ, xīn lǐ yě mèn, shuō bù chū lái. què quán kuī fū rén téng ài zhè nǚ xù, rú tóng xīn tóu yī kuài ròu.
當晚,養娘走進房來看小姐,只見愁眉淚眼,長吁短嘆。養娘道:「小姐,你才恭喜,招贅了這樣好姑爺,有何心事,做出這等模樣?」小姐把日裡的事告訴了一遍,說道:「我只道他舉業已成,不日就是舉人、進士;誰想如此光景,豈不誤我終身!」養娘勸了一回。公孫進來,待他詞色就有些不善。公孫自知慚愧,彼此也不便明言。從此啾啾唧唧,小姐心裡納悶。但說到舉業上,公孫總不招攬。勸的緊了,反說小姐俗氣。小姐越發悶上加悶,整日眉頭不展。夫人知道,走來勸女兒道:「我兒,你不要恁般呆氣。我看新姑爺人物已是十分了;況你爹原愛他是個少年名士。」小姐道:「母親,自古及今,幾曾看見不會中進士的人可以叫做個名士的?」說着,越要惱怒起來。夫人和養娘道:「這個是你終身大事,不要如此。況且現放着兩家鼎盛,就算姑爺不中進士,做官,難道這一生還少了你用的?」小姐道:「『好男不吃分家飯,好女不穿嫁時衣。』依孩兒的意思,總是自掙的功名好,靠着祖父,只算做不成器!」夫人道:「就是如此,也只好慢慢勸他。這是急不得的。」養娘道:「當真姑爺不得中,你將來生出小公子來,自小依你的教訓,不要學他父親,家裡放着你恁個好先生,怕教不出個狀元來?就替你爭口氣。你這封誥是穩的。」說着,和夫人一齊笑起來。小姐嘆了一口氣,也就罷了。落後魯編修聽見這些話,也出了兩個題請教公孫。公孫勉強成篇。編修公看了,都是些詩詞上的話,又有兩句像《離騷》,又有兩句「子書」,不是正經文字;因此,心裡也悶,說不出來。卻全虧夫人疼愛這女婿,如同心頭一塊肉。
kàn kàn guò le cán dōng. xīn nián zhēng yuè, gōng sūn huí jiā bài zǔ fù mǔ qīn de nián huí lái. zhēng yuè shí èr rì, lóu fǔ liǎng gōng zǐ qǐng chī chūn jiǔ. gōng sūn dào le. liǎng gōng zǐ jiē zài shū fáng lǐ zuò, wèn le qú tài shǒu zài jiā de ān, shuō dào: jīn rì yě bìng wú wài kè yīn shì lìng jié, yuē xián zhí dào lái, jiā yàn sān bēi. gāng cái zuò xià, kàn mén rén jìn lái bǐng: kàn fén de zōu jí fǔ lái le.
看看過了殘冬。新年正月,公孫回家拜祖父、母親的年回來。正月十二日,婁府兩公子請吃春酒。公孫到了。兩公子接在書房裡坐,問了蘧太守在家的安,說道:「今日也並無外客;因是令節,約賢侄到來,家宴三杯。」剛才坐下,看門人進來稟:「看墳的鄒吉甫來了。」
liǎng gōng zǐ zì cóng suì nèi wèi qú gōng sūn bì yīn zhī shì, máng le yuè yú, yòu luàn zhe dù suì, bǎ nà yáng zhí zhōng de huà yǐ diū zài jiǔ xiāo yún wài jīn jiàn zōu jí fǔ lái, yòu hū rán xiǎng qǐ, jiào qǐng jìn lái. liǎng gōng zǐ tóng qú gōng sūn dōu zǒu chū tīng shàng, jiàn tā tóu shàng dài zhe xīn zhān mào, shēn chuān yī jiàn qīng bù hòu mián dào páo, jiǎo xià tà zhe nuǎn xié. tā ér zi xiǎo èr, shǒu lǐ ná zhe gè bù kǒu dài, zhuāng le xǔ duō chǎo mǐ dòu fǔ gān, jìn lái fàng xià. liǎng gōng zǐ hé tā shī lǐ, shuō dào: jí fǔ, nǐ zì nèn kōng shēn lái zǒu zǒu bà le, wèi shén me dài jiāng lǐ lái? wǒ men yòu bù hǎo bù shōu nǐ de. zōu jí fǔ dào: èr wèi shǎo lǎo yé shuō zhè xiào huà, kě bù bǎ wǒ xiū sǐ le. xiāng xià duì xiàng, dài lái yǔ lǎo yé shǎng rén. liǎng gōng zǐ fēn fù jiāng lǐ shōu jìn qù, zōu èr gē qǐng zài wài biān zuò, jiāng zōu jí fǔ ràng jìn shū fáng lái. jí fǔ wèn le, zhī dào shì qú xiǎo gōng zǐ, yòu wèn qú gū lǎo yé de ān, yīn shuō dào: hái shì nà nián wǒ jiā tài lǎo yé xià zàng, huì zhe gū lǎo yé de. zhěng zhěng èr shí qī nián le, jiào wǒ men zěn de bù lǎo! gū lǎo yé hú zi yě quán bái le me? gōng sūn dào: quán bái le sān sì nián le. zōu jí fǔ bù kěn jiàn gōng sūn de zuò, sān gōng zǐ dào: tā shì wǒ men biǎo zhí, nǐ lǎo rén jiā nián zūn, lǎo shí zuò bà. jí fǔ zūn mìng zuò xià, xiān chī guò fàn, chóng xīn bǎi xià dié zǐ, zhēn shàng jiǔ lái. liǎng gōng zǐ shuō qǐ liǎng fān fǎng yáng zhí zhōng de huà, cóng tóu zhì wěi, shuō le yī biàn. zōu jí fǔ dào: tā zì rán bù xiǎo dé. zhè gè què yīn wǒ zhè jǐ gè yuè zhù zài dōng zhuāng, bù céng qù dào xīn shì zhèn, suǒ yǐ zhè xiē huà méi rén xiàng yáng xiān shēng shuō. yáng xiān shēng shì gè zhōng hòu bù guò de rén, nán dào huì zhuāng shēn fèn, gù yì duǒ zhe bù jiàn? tā yòu shì gè jí kěn xiāng yǔ rén de tīng dé èr wèi shǎo lǎo yé fǎng tā, tā bā bù dé lián yè lái huì lī. míng rì wǒ huí qù xiàng tā shuō le, tóng tā lái jiàn èr wèi shǎo lǎo yé. sì gōng zǐ dào: nǐ qiě zhù guò le dēng jié, dào shí wǔ rì nà rì, tóng wǒ zhè biǎo zhí wǎng jiē fāng shǎng qù kàn kàn dēng, suǒ xìng dào shí qī bā jiān, wǒ men jiào yī zhī chuán, tóng nǐ dào yáng xiān shēng jiā. hái shì xiān qù bài tā cái shì. jí fǔ dào: zhè gèng hǎo le.
兩公子自從歲內為蘧公孫畢姻之事,忙了月余,又亂着度歲,把那楊執中的話已丟在九霄雲外;今見鄒吉甫來,又忽然想起,叫請進來。兩公子同蘧公孫都走出廳上,見他頭上戴着新氈帽,身穿一件青布厚棉道袍,腳下踏着暖鞋。他兒子小二,手裡拿着個布口袋,裝了許多炒米、豆腐乾,進來放下。兩公子和他施禮,說道:「吉甫,你自恁空身來走走罷了,為甚麼帶將禮來?我們又不好不收你的。」鄒吉甫道:「二位少老爺說這笑話,可不把我羞死了。鄉下對象,帶來與老爺賞人。」兩公子吩咐將禮收進去,鄒二哥請在外邊坐,將鄒吉甫讓進書房來。吉甫問了,知道是蘧小公子,又問蘧姑老爺的安,因說道:「還是那年我家太老爺下葬,會着姑老爺的。整整二十七年了,叫我們怎的不老!姑老爺鬍子也全白了麼?」公孫道:「全白了三四年了。」鄒吉甫不肯僭公孫的坐,三公子道:「他是我們表侄,你老人家年尊,老實坐罷。」吉甫遵命坐下,先吃過飯,重新擺下碟子,斟上酒來。兩公子說起兩番訪楊執中的話,從頭至尾,說了一遍。鄒吉甫道:「他自然不曉得。這個卻因我這幾個月住在東莊,不曾去到新市鎮,所以這些話沒人向楊先生說。楊先生是個忠厚不過的人,難道會裝身分,故意躲着不見?他又是個極肯相與人的;聽得二位少老爺訪他,他巴不得連夜來會哩。明日我回去向他說了,同他來見二位少老爺。」四公子道:「你且住過了燈節,到十五日那日,同我這表侄往街坊上去看看燈,索性到十七八間,我們叫一隻船,同你到楊先生家。還是先去拜他才是。」吉甫道:「這更好了。」
dāng yè chī wán le jiǔ, sòng qú gōng sūn huí lǔ zhái qù, jiù liú zōu jí fǔ zài shū fáng xiē sù. cì rì nǎi shì dēng zhī qī, lóu fǔ zhèng tīng shàng xuán guà yī duì dà zhū dēng, nǎi shì wǔ yīng diàn zhī wù, xiàn zōng huáng dì yù cì de. nà dēng shì nèi fǔ zhì zào, shí fēn jīng qiǎo. zōu jí fǔ jiào tā de ér zi zōu èr lái kàn, yě gěi tā jiàn jiàn guǎng dà. dào shí sì rì, xiān dǎ fā tā xià xiāng qù, shuō dào: wǒ guò le dēng jié, yào tóng lǎo yé men dào xīn shì zhèn, shùn biàn dào nǐ jiě jie jiā, yào dào èr shí wài cái jiā lǐ qù. nǐ xiān qù bà. zōu èr yīng nuò qù le.
當夜吃完了酒,送蘧公孫回魯宅去,就留鄒吉甫在書房歇宿。次日乃試燈之期,婁府正廳上懸掛一對大珠燈,乃是武英殿之物,憲宗皇帝御賜的。那燈是內府製造,十分精巧。鄒吉甫叫他的兒子鄒二來看,也給他見見廣大。到十四日,先打發他下鄉去,說道:「我過了燈節,要同老爺們到新市鎮,順便到你姐姐家,要到二十外才家裡去。你先去罷。」鄒二應諾去了。
dào shí wǔ wǎn shàng, qú gōng sūn zhèng zài lǔ zhái tóng fū rén xiǎo jiě jiā yàn. yàn bà, lóu fǔ qíng lái chī jiǔ, tóng zài jiē shàng yóu wán. hú zhōu fǔ tài shǒu yá qián zhā zhe yī zuò biē shān dēng. qí yú gè miào, shè huǒ bàn huì, luó gǔ xuān tiān. rén jiā shì nǚ, dōu chū lái kàn dēng tà yuè. zhēn nǎi jīn wú bù jìn, nào le bàn yè. cì zǎo, zōu jí fǔ xiàng liǎng gōng zǐ shuō, yào xiān dào xīn shì zhèn nǚ ér jiā qù, yuē dìng liǎng gōng zǐ shí bā rì xià xiāng, tóng dào yáng jiā. liǎng gōng zǐ yī le, sòng tā chū mén. dā le gè biàn chuán dào xīn shì zhèn. nǚ ér jiē zhe, xīn nián kē le lǎo zi de tóu, shōu shí jiǔ fàn chī le.
到十五晚上,蘧公孫正在魯宅同夫人、小姐家宴。宴罷,婁府情來吃酒,同在街上遊玩。湖州府太守衙前扎着一座鱉山燈。其餘各廟,社火扮會,鑼鼓喧天。人家士女,都出來看燈踏月。真乃金吾不禁,鬧了半夜。次早,鄒吉甫向兩公子說,要先到新市鎮女兒家去,約定兩公子十八日下鄉,同到楊家。兩公子依了,送他出門。搭了個便船到新市鎮。女兒接着,新年磕了老子的頭,收拾酒飯吃了。
dào shí bā rì, zōu jí fǔ yào xiān dào yáng jiā qù hòu liǎng gōng zǐ. zì xīn lǐ xiǎng: yáng xiān shēng shì gè qióng jí de rén, gōng zǐ men dào, què jiāng shén me guǎn dài? yīn wèn nǚ ér yào le yī zhī jī, shù qián qù zhèn shàng dǎ le sān jīn yī fāng ròu, yòu gū le yī píng jiǔ, hé xiē shū cài zhī lèi, xiàng lín jū jiā jiè le yī zhī xiǎo chuán, bǎ zhè jiǔ hé jī ròu, dōu fàng zài chuán cāng lǐ, zì jǐ zhào zhe, lái dào yáng jiā mén kǒu, jiāng chuán pō zài àn bàng, shǎng qù qiāo kāi le mén. yáng zhí zhōng chū lái, shǒu lǐ pěng zhe yī gè lú, ná yī fāng pà zǐ zài nà lǐ yòng lì de cā jiàn shì zōu jí fǔ, diū xià lú chàng nuò. bǐ cǐ jiàn guò jié, zōu jí fǔ bǎ nèi xiē dōng xī bān le jìn lái. yáng zhí zhōng kàn jiàn, xià le yī tiào dào: āi yō! zōu lǎo diē! nǐ wèi shén me dài zhè xiē jiǔ ròu lái? wǒ cóng qián pò fèi nǐ de hái shǎo lī, nǐ zěn de yòu zhè yàng duō qíng? zōu jí fǔ dào: lǎo xiān shēng, nǐ qiě shōu le jìn qù. wǒ jīn rì suī shì zhè xiē xū cūn sú dōng xī, què bú shì wèi nǐ yào zài nǐ zhè lǐ děng liǎng wèi guì rén. nǐ qiě bǎ zhè jī hé ròu xiàng nǐ tài tài shuō, zhěng zhì hǎo le, wǒ hǎo tóng nǐ shuō zhè liǎng gè rén. yáng zhí zhōng bǎ liǎng shǒu xiù zhe xiào dào: zōu lǎo diē, què shì gào sù bù dé nǐ. wǒ zì cóng qù nián zài xiàn lǐ chū lái, jiā xià yī wú suǒ yǒu, cháng rì zhǐ hǎo chī yī cān zhōu. zhí dào chú xī nà wǎn, wǒ zhè zhèn shàng kāi xiǎo yā de wāng jiā diàn lǐ, xiǎng zhe wǒ zhè zuò xīn ài de lú, chū èr shí sì liǎng yín zi, fēn míng shì suàn dìng wǒ jié xià méi yǒu xiē chái mǐ. yào lái tǎo zhè qiǎo. wǒ shuō: yào wǒ zhè gè lú, xū shì sān bǎi liǎng xiàn yín zi, shǎo yī lí yě chéng bù de. jiù shì dāng zài nà lǐ, guò bàn nián, yě yào yī bǎi liǎng. xiàng nǐ zhè jǐ liǎng yín zi, hái bù gòu wǒ shāo lú mǎi tàn de qián lī!, nà rén jiāng yín zi ná le huí qù. zhè yī wǎn dào dǐ méi yǒu chái mǐ, wǒ hé lǎo qī liǎng gè, diǎn le yī zhī là zhú, bǎ zhè lú mó nòng le yī yè, jiù guò le nián. yīn jiāng lú qǔ zài shǒu nèi, zhǐ yǔ zōu jí fǔ kàn, dào: nǐ kàn zhè shàng miàn bāo jiāng, hǎo yán sè! jīn rì yòu qià hǎo méi yǒu zǎo fàn mǐ, suǒ yǐ fāng cái zài cǐ mó nòng zhè lú, xiāo qiǎn rì zi. bù xiǎng yù zhe nǐ lái. zhè xiē jiǔ hé cài, dōu yǒu le, zhǐ shì bù dé yǒu fàn. zōu jí fǔ dào: yuán lái rú cǐ, zhè biàn zěn me yàng? zài yāo jiān dǎ kāi chāo dài yī xún, xún chū èr qián duō yín zi, dì yǔ yáng zhí zhōng dào: xiān shēng, nǐ qiě kuài jiào rén qù mǎi jǐ shēng mǐ lái, cái hǎo zuò le shuō huà. yáng zhí zhōng jiāng zhè yín zi, huàn chū lǎo yù, ná gè jiā huǒ dào zhèn shàng dí mǐ. bù duō shí, lǎo yù dí mǐ huí lái, wǎng chú xià shāo fàn qù le. yáng zhí zhōng guān le mén lái, zuò xià wèn dào: nǐ shuō shì jīn rì nà liǎng gè shén me guì rén lái? zōu jí fǔ dào: lǎo xiān shēng, nǐ wèi yán diàn lǐ de shì lèi zài xiàn lǐ, què shì zěn yàng dé chū lái de? yáng zhí zhōng dào: zhèng shì, wǒ yě bù zhī. nà rì xiàn fù mǔ hū rán bǎ wǒ fàng le chū lái, wǒ zài xiàn mén kǒu wèn, shuō shì gè xìng jìn de jù bǎo zhuàng bǎo wǒ chū lái. wǒ zì jǐ xì xiǎng, bù céng rèn dé zhè wèi xìng jìn de lǎo diē. nǐ dào de zài nà lǐ zhī dào xiē yǐng zi de? zōu jí fǔ dào: nà lǐ shì shèn me xìng jìn de! zhè rén jiào zuò jìn jué, jiù shì lóu tài shī fǔ lǐ sān shǎo lǎo yé de guǎn jiā. shǎo lǎo yé dì xiōng liǎng wèi yīn zài wǒ zhè lǐ tīng jiàn nǐ lǎo xiān shēng de dà míng, huí jiā jiù jiāng zì jǐ yín zi duì chū qī bǎi liǎng shàng le kù, jiào jiā rén jìn jué jù bǎo zhuàng. zhè xiē shì, xiān shēng huí jiā zhī hòu, liǎng wèi shǎo lǎo yé qīn zì dào fǔ shàng fǎng le liǎng cì, xiān shēng nán dào bù zhī dào me? yáng zhí zhōng huǎng rán xǐng wù dào: shì le! shì le! zhè shì bèi wǒ zhè gè lǎo yù suǒ wù! wǒ tóu yī cì kàn dǎ yú huí lái, lǎo yù xiàng wǒ shuō chéng lǐ yǒu yī gè xìng liǔ de. wǒ yí huò shì qián rì nà gè xìng liǔ de yuán chà, jiù yǒu xiē pà huì tā. hòu yī cì yòu shì wǎn shàng huí jiā, tā shuō nà xìng liǔ de jīn rì yòu lái, shì wǒ huí tā qù le. shuō zhe, yě jiù bà le. rú jīn xiǎng lái, liǔ zhě, lóu yě. wǒ nà lǐ cāi de dào shì lóu fǔ, zhǐ yí huò shì xiàn lǐ yuán chà. zōu jí fǔ dào: nǐ lǎo rén jiā yīn dǎ zhè nián bǎ guān sī, cháng yán dào dé hǎo: sān nián qián bèi dú shé yǎo le, rú jīn mèng jiàn yī tiáo shéng zi yě shì hài pà. zhǐ shì xīn zhōng yí huò shì chāi rén. zhè yě bà le. yīn qián rì shí èr wǒ zài lóu fǔ kòu jié, liǎng wèi shǎo lǎo yé shuō dào zhè huà, yuē wǒ jīn rì tóng dào zūn fǔ. wǒ kǒng pà xiān shēng yī shí méi yǒu bèi bàn, suǒ yǐ dài zhè diǎn dōng xī lái tì nǐ zuò gè zhǔ rén. hǎo me? yáng zhí zhōng dào: jì shì liǎng gōng cuò ài, wǒ biàn gāi xiān dào chéng lǐ qù huì tā, hé yǐ yòu láo tā lái? zōu jí fǔ dào: jì yǐ shuō lái, bù xiāo xiān qù, hòu tā lái huì biàn liǎo.
到十八日,鄒吉甫要先到楊家去候兩公子。自心裡想:「楊先生是個窮極的人,公子們到,卻將甚麼管待?」因問女兒要了一隻雞,數錢去鎮上打了三斤一方肉,又沽了一瓶酒,和些蔬菜之類,向鄰居家借了一隻小船,把這酒和雞、肉,都放在船艙里,自己棹着,來到楊家門口,將船泊在岸傍,上去敲開了門。楊執中出來,手裡捧着一個爐,拿一方帕子在那裡用力的擦;見是鄒吉甫,丟下爐唱諾。彼此見過節,鄒吉甫把那些東西搬了進來。楊執中看見,嚇了一跳道:「哎喲!鄒老爹!你為甚麼帶這些酒肉來?我從前破費你的還少哩,你怎的又這樣多情?」鄒吉甫道:「老先生,你且收了進去。我今日雖是這些須村俗東西,卻不是為你;要在你這裡等兩位貴人。你且把這雞和肉向你太太說,整治好了,我好同你說這兩個人。」楊執中把兩手袖着笑道:「鄒老爹,卻是告訴不得你。我自從去年在縣裡出來,家下一無所有,常日只好吃一餐粥。直到除夕那晚,我這鎮上開小押的汪家店裡,想着我這座心愛的爐,出二十四兩銀子,分明是算定我節下沒有些柴米。要來討這巧。我說:『要我這個爐,須是三百兩現銀子,少一厘也成不的。就是當在那裡,過半年,也要一百兩。像你這幾兩銀子,還不夠我燒爐買炭的錢哩!,那人將銀子拿了回去。這一晚到底沒有柴米,我和老妻兩個,點了一枝蠟燭,把這爐摩弄了一夜,就過了年。」因將爐取在手內,指與鄒吉甫看,道:「你看這上麵包漿,好顏色!今日又恰好沒有早飯米,所以方才在此摩弄這爐,消遣日子。不想遇着你來。這些酒和菜,都有了,只是不得有飯。」鄒吉甫道:「原來如此,這便怎麼樣?」在腰間打開鈔袋一尋,尋出二錢多銀子,遞與楊執中道:「先生,你且快叫人去買幾升米來,才好坐了說話。」楊執中將這銀子,喚出老嫗,拿個傢伙到鎮上糴米。不多時,老嫗糴米回來,往廚下燒飯去了。楊執中關了門來,坐下問道:「你說是今日那兩個什麼貴人來?」鄒吉甫道:「老先生,你為鹽店裡的事累在縣裡,卻是怎樣得出來的?」楊執中道:「正是,我也不知。那日縣父母忽然把我放了出來,我在縣門口問,說是個姓晉的具保狀保我出來。我自己細想,不曾認得這位姓晉的老爹。你到的在那裡知道些影子的?」鄒吉甫道:「那裡是甚么姓晉的!這人叫做晉爵,就是婁太師府里三少老爺的管家。少老爺弟兄兩位因在我這裡聽見你老先生的大名,回家就將自己銀子兌出七百兩上了庫,叫家人晉爵具保狀。這些事,──先生回家之後,兩位少老爺親自到府上訪了兩次,──先生難道不知道麼?」楊執中恍然醒悟道:「是了!是了!這事被我這個老嫗所誤!我頭一次看打魚回來,老嫗向我說『城裡有一個姓柳的。』我疑惑是前日那個姓柳的原差,就有些怕會他。後一次又是晚上回家,他說『那姓柳的今日又來,是我回他去了』。說着,也就罷了。如今想來,柳者,婁也。我那裡猜的到是婁府,只疑惑是縣裡原差。」鄒吉甫道:「你老人家因打這年把官司,常言道得好:『三年前被毒蛇咬了,如今夢見一條繩子也是害怕。』只是心中疑惑是差人。這也罷了。因前日十二我在婁府叩節,兩位少老爺說到這話,約我今日同到尊府。我恐怕先生一時沒有備辦,所以帶這點東西來替你做個主人。好麼?」楊執中道:「既是兩公錯愛,我便該先到城裡去會他,何以又勞他來?」鄒吉甫道:「既已說來,不消先去,候他來會便了。」
zuò le yī huì, yáng zhí zhōng pēng chū chá lái chī le, tīng dé kòu mén shēng, zōu jí fǔ dào: shì shǎo lǎo yé lái le, kuài qù kāi mén. cái kāi le mén, zhǐ jiàn yī gè xī zuì de zuì hàn chuǎng jiāng jìn lái, jìn mén jiù diē le yī jiāo, bā qǐ lái, mō yī mō tóu, xiàng nèi lǐ zhí pǎo. yáng zhí zhōng dìng jīng kàn shí, biàn shì tā dì èr gè ér zi yáng lǎo liù, zài zhèn shàng dǔ shū le, yòu chuáng le jǐ bēi shāo jiǔ, chuáng de làn zuì, xiǎng zhe lái jiā wèn mǔ qīn yào qián zài qù dǔ, yī zhí wǎng lǐ pǎo. yáng zhí zhōng dào: chù shēng! nà lǐ qù! hái bù guò lái jiàn le zōu lǎo diē de lǐ! nà lǎo liù diē diē zhuàng zhuàng, zuò le gè yī, jiù dào chú xià qù le. kàn jiàn guō lǐ zhǔ de jī hé ròu pēn bí xiāng, yòu mèn zhe yī guō hǎo fàn, fáng lǐ yòu fàng zhe yī píng jiǔ, bù zhī shì nà lǐ lái de bù yóu fēn shuō, jiē kāi guō jiù yào lāo le chī. tā niáng pī shǒu bà guō gài gài le. yáng zhí zhōng mà dào: nǐ yòu bù hài chán láo bìng! zhè shì bié rén ná lái de dōng xī, hái yào děng zhe qǐng kè! tā nà lǐ kěn yī, zuì de dōng dào xī wāi, zhǐ shì qiǎng le chī. yáng zhí zhōng mà tā, tā hái zhēng zhe zuì yǎn hùn huí zuǐ. yáng zhí zhōng jí le, ná huǒ chā gǎn zhe yī zhí dǎ le chū lái. zōu lǎo diē qiě chě quàn le yī huí, shuō dào: jiǔ cài shì hòu lóu fǔ liǎng wèi shǎo yé de. nà yáng lǎo liù suī shì chǔn, yòu shì jiǔ hòu, dàn tīng jiàn lóu fǔ, yě jiù bù gǎn hú nào le. tā niáng jiàn tā jiǔ lüè xǐng xiē, sī le yī zhī jī tuǐ, shèng le yī dà wǎn fàn, pào shàng xiē tāng, mán zhe lǎo zi dì yǔ tā chī. chī bà, bā shàng chuáng, tǐng jué qù le.
坐了一會,楊執中烹出茶來吃了,聽得叩門聲,鄒吉甫道:「是少老爺來了,快去開門。」才開了門,只見一個稀醉的醉漢闖將進來,進門就跌了一交,扒起來,摸一摸頭,向內里直跑。楊執中定睛看時,便是他第二個兒子楊老六,在鎮上賭輸了,又噇了幾杯燒酒,噇的爛醉,想着來家問母親要錢再去賭,一直往裡跑。楊執中道:「畜生!那裡去!還不過來見了鄒老爹的禮!」那老六跌跌撞撞,作了個揖,就到廚下去了。看見鍋里煮的雞和肉噴鼻香,又悶着一鍋好飯,房裡又放着一瓶酒,不知是那裡來的;不由分說,揭開鍋就要撈了吃。他娘劈手把鍋蓋蓋了。楊執中罵道:「你又不害饞勞病!這是別人拿來的東西,還要等着請客!」他那裡肯依,醉的東倒西歪,只是搶了吃。楊執中罵他,他還睜着醉眼混回嘴。楊執中急了,拿火叉趕着一直打了出來。鄒老爹且扯勸了一回,說道:「酒菜是候婁府兩位少爺的。」那楊老六雖是蠢,又是酒後,但聽見婁府,也就不敢胡鬧了。他娘見他酒略醒些,撕了一隻雞腿,盛了一大碗飯,泡上些湯,瞞着老子遞與他吃。吃罷,扒上床,挺覺去了。
liǎng gōng zǐ zhí zhì rì mù fāng dào, qú gōng sūn yě tóng le lái. zōu jí fǔ yáng zhí zhōng yíng le chū qù. liǎng gōng zǐ tóng qú gōng sūn jìn lái, jiàn shì yī jiān kè zuò, liǎng biān fàng zhe liù zhāng jiù zhú yǐ zi, zhōng jiān yī zhāng shū àn bì shàng xuán de huà shì kǎi shū zhū zǐ zhì jiā gé yán liǎng biān yī fú jiān zhǐ de lián, shàng xiě zhe: sān jiān dōng dào xī wāi wū, yī gè nán qiāng běi diào rén shàng miàn tiē le yī gè bào tiē, shàng xiě: jié bào guì fǔ lǎo yé yáng huì yǔn, qīn xuǎn yīng tiān huái ān fǔ mù yáng xiàn rú xué zhèng táng. jīng bào bù céng kàn wán, yáng zhí zhōng shàng lái xíng lǐ fèng zuò, zì jǐ jìn qù qǔ pán zi pěng chū chá lái, xiàn yǔ gè wèi. chá bà, bǐ cǐ shuō le xiē wén shēng xiāng sī de huà. sān gōng zǐ zhǐ zhe bào tiē, wèn dào: zhè róng xuǎn shì jìn lái de xìn me? yáng zhí zhōng dào: shì sān nián qián xiǎo dì bù céng bèi huò de shí hòu yǒu cǐ shì. zhǐ wèi dāng chū wú yì zhōng bǔ dé yī gè lǐn, xiāng shì guò shí liù qī cì, bìng bù néng guà míng bǎng mò chuí lǎo dé zhè yī gè jiào guān, yòu yào qù dì shǒu běn, xíng tíng cān, zì jué dé yāo kuà yìng le, zuò bù lái zhè yàng de shì. dāng chū lì cí le huàn bìng bù qù, yòu yào jīng dì fāng guān yàn bìng chū jié, fèi le xǔ duō zhōu zhé! nǎ zhī cí guān wèi jiǔ, bèi le zhè yī chǎng héng huò, shòu xiǎo rén zǎng kuài zhī qī! nà shí ào nǎo bù rú jìng dào mù yáng, yě miǎn de yǔ yù lì wèi wǔ. ruò fēi sān xiān shēng sì xiān shēng xiàng shǎng yú fēng chén zhī wài, yǐ dà lì chuí shǒu xiàng yuán, zé xiǎo dì zhè jǐ gēn lǎo gǔ tóu, zhǐ hǎo yǔ sǐ líng yǔ zhī zhōng yǐ! cǐ ēn cǐ dé, hé rì dé bào! sān gōng zǐ dào: xiē xū xiǎo shì, hé bì guà huái. jīn tīng xiān shēng cí guān yī jié, gèng zú yǎng pǐn gāo dé zhòng. sì gōng zǐ dào: péng yǒu yuán yǒu tōng cái zhī yì, hé zú guà chǐ. xiǎo dì men hái hèn dé zhī cǐ shì yǐ chí, wèi néng zǎo wèi xiān shēng xǐ tuō, xīn qiè bù ān, yáng zhí zhōng tīng le zhè fān huà, gèng jiā qīn jìng, yòu hé qú gōng sūn hán xuān le jǐ jù. zōu jí fǔ dào: èr wèi shǎo lǎo yé hé qú shǎo yé lái lù yuǎn, xiǎng shì jī le? yáng zhí zhōng dào: fǔ fàn yǐ jīng tíng dāng, qǐng dào hòu miàn zuò.
兩公子直至日暮方到,蘧公孫也同了來。鄒吉甫、楊執中迎了出去。兩公子同蘧公孫進來,見是一間客座,兩邊放着六張舊竹椅子,中間一張書案;壁上懸的畫是楷書《朱子治家格言》;兩邊一幅箋紙的聯,上寫着:「三間東倒西歪屋,一個南腔北調人」;上面貼了一個報帖,上寫:「捷報貴府老爺楊諱允,欽選應天淮安府沐陽縣儒學正堂。京報……」不曾看完,楊執中上來行禮奉坐,自己進去取盤子捧出茶來,獻與各位。茶罷,彼此說了些聞聲相思的話。三公子指着報帖,問道:「這榮選是近來的信麼?」楊執中道:「是三年前小弟不曾被禍的時候有此事。只為當初無意中補得一個廩,鄉試過十六七次,並不能掛名榜末;垂老得這一個教官,又要去遞手本,行庭參,自覺得腰胯硬了,做不來這樣的事。當初力辭了患病不去,又要經地方官驗病出結,費了許多周折!那知辭官未久,被了這一場橫禍,受小人駔儈之欺!那時懊惱不如竟到沐陽,也免得與獄吏為伍。若非三先生、四先生相賞於風塵之外,以大力垂手相援,則小弟這幾根老骨頭,只好瘐死囹圄之中矣!此恩此德,何日得報!」三公子道:「些須小事,何必掛懷。今聽先生辭官一節,更足仰品高德重。」四公子道:「朋友原有通財之義,何足掛齒。小弟們還恨得知此事已遲,未能早為先生洗脫,心切不安,」楊執中聽了這番話,更加欽敬,又和蘧公孫寒暄了幾句。鄒吉甫道:「二位少老爺和蘧少爺來路遠,想是飢了?」楊執中道:「腐飯已經停當,請到後面坐。」
dāng xià qǐng zài yī jiān cǎo wū nèi, shì yáng zhí zhōng xiū qì de yī gè xiǎo xiǎo de shū wū, miàn zhe yī fāng xiǎo tiān jǐng, yǒu jǐ shù méi huā, zhè jǐ rì tiān nuǎn, kāi le liǎng sān zhī. shū fáng nèi mǎn bì shī huà, zhōng jiān yī fú jiān zhǐ lián, shàng xiě dào: xiù chuāng qián hán méi shù diǎn, qiě rèn wǒ fǔ yǎng yǐ xī pān yuè zhōng xiān guì yī zhī, jiǔ ràng rén pó zī ér wǔ. liǎng gōng zǐ kàn le, bù shèng tàn xī, cǐ shēn piāo piāo rú yóu xiān jìng. yáng zhí zhōng pěng chū jī ròu jiǔ fàn. dāng xià chī le jǐ bēi jiǔ, yòng guò fàn, bù chī le, chè le guò qù, pēng míng qīng tán. tán dào liǎng cì xiāng fǎng, bèi lóng lǎo yù wù chuán de huà, bǐ cǐ dà xiào. liǎng gōng zǐ yào yāo yáng zhí zhōng dào jiā pán huán jǐ rì. yáng zhí zhōng shuō: xīn nián lüè yǒu sú wù, sān sì rì hòu, zì dāng jìng zào gāo zhāi, wèi píng yuán shí rì zhī yǐn. tán dào qǐ gēng shí hòu, yī tíng yuè sè, zhào mǎn shū chuāng, méi huā yī zhī zhī rú huà zài shàng miàn xiāng sì, liǎng gōng zǐ liú lián bù rěn xiāng bié. yáng zhí zhōng dào: běn gāi liú sān xiān shēng sì xiān shēng cǎo tà, nài xiāng xià wō jū, èr wèi xiān shēng kǒng bù shèn biàn. yú shì zhí shǒu tà zhe yuè yǐng, bǎ liǎng gōng zǐ tóng qú gōng sūn sòng dào chuán shàng, zì tóng zōu jí fǔ huí qù le.
當下請在一間草屋內,是楊執中修葺的一個小小的書屋,面着一方小天井,有幾樹梅花,這幾日天暖,開了兩三枝。書房內滿壁詩畫,中間一幅箋紙聯,上寫道:「嗅窗前寒梅數點,且任我俛仰以嬉;攀月中仙桂一枝,久讓人婆姿而舞。」兩公子看了,不勝嘆息,此身飄飄如遊仙境。楊執中捧出雞肉酒飯。當下吃了幾杯酒,用過飯,不吃了,撤了過去,烹茗清談。談到兩次相訪,被聾老嫗誤傳的話,彼此大笑。兩公子要邀楊執中到家盤桓幾日。楊執中說:「新年略有俗務,三四日後,自當敬造高齋,為平原十日之飲。」談到起更時候,一庭月色,照滿書窗,梅花一枝枝如畫在上面相似,兩公子留連不忍相別。楊執中道:「本該留三先生、四先生草榻,奈鄉下蝸居,二位先生恐不甚便。」於是執手踏着月影,把兩公子同蘧公孫送到船上,自同鄒吉甫回去了。
liǎng gōng zǐ tóng qú gōng sūn cái dào jiā, kàn mén de bǐng dào: lǔ dà lǎo yé yǒu yào jǐn shì, qǐng qú shǎo yé huí qù, lái guò sān cì rén le. qú gōng sūn huāng huí qù, jiàn le lǔ fū rén. fū rén gào sù shuō, biān xiū gōng yīn nǚ xù bù kěn zuò jǔ yè, xīn lǐ zhe qì, shāng liáng yào qǔ yī gè rú jūn, zǎo yǎng chū yī gè ér zi lái jiào tā dú shū, jiē jìn shì de shū xiāng. fū rén shuō nián jì dà le, quàn tā bù bì, tā jiù zhe le zhòng qì. zuó wǎn diē le yī jiāo, bàn shēn má mù, kǒu yǎn yǒu xiē wāi xié. xiǎo jiě zài bàng lèi yǎn wāng wāng, zhǐ shì tàn qì. gōng sūn yě wú nài hé, máng zǒu dào shū fáng qù wèn hòu. chén hé fǔ zhèng zài nà lǐ qiè mài. qiè le mài, chén hé fǔ dào: lǎo xiān shēng zhè mài xī, yòu cùn lüè jiàn xián huá. fèi wèi qì zhī zhǔ, huá nǎi tán zhī zhēng. zǒng shì lǎo xiān shēng shēn zài jiāng hú, xīn xuán wèi què, gù ěr yōu chóu yì yù, xiàn chū cǐ zhèng. zhì fǎ dāng xiān yǐ shùn qì qū tán wèi zhǔ. wǎn shēng měi jiàn jìn rì yī jiā xián bàn xià zào, yī guò tán zhèng, jiù gǎi yòng bèi mǔ bù zhī yòng bèi mǔ liáo shī tán, fǎn wèi bù měi. lǎo xiān shēng cǐ zhèng, dāng yòng sì jūn zǐ, jiā rù èr chén, fàn qián wēn fú. zhǐ xiāo liǎng sān jì, shǐ qí shèn qì cháng hé, xū huǒ bù zhì wàng dòng, zhè bìng jiù tuì le. yú shì xiě lì yào fāng. yī lián chī le sì wǔ jì, kǒu bù wāi le, zhǐ shì shé gēn hái yǒu xiē qiáng. chén hé fǔ yòu kàn guò le mài, gǎi yòng yī gè wán jì de fāng zǐ, jiā rù jǐ wèi qū fēng de yào, jiàn jiàn jiàn xiào.
兩公子同蘧公孫才到家,看門的稟道:「魯大老爺有要緊事,請蘧少爺回去,來過三次人了。」蘧公孫慌回去,見了魯夫人。夫人告訴說,編修公因女婿不肯做舉業,心裡着氣,商量要娶一個如君,早養出一個兒子來教他讀書,接進士的書香。夫人說年紀大了,勸他不必,他就着了重氣。昨晚跌了一交,半身麻木,口眼有些歪斜。小姐在傍淚眼汪汪,只是嘆氣。公孫也無奈何,忙走到書房去問候。陳和甫正在那裡切脈。切了脈,陳和甫道:「老先生這脈息,右寸略見弦滑。肺為氣之主,滑乃痰之徵。總是老先生身在江湖,心懸魏闕,故爾憂愁抑鬱,現出此症。治法當先以順氣祛痰為主。晚生每見近日醫家嫌半夏燥,一過痰症,就改用貝母;不知用貝母療濕痰,反為不美。老先生此症,當用四君子,加入二陳,飯前溫服。只消兩三劑,使其腎氣常和,虛火不致妄動,這病就退了。」於是寫立藥方。一連吃了四五劑,口不歪了,只是舌根還有些強。陳和甫又看過了脈,改用一個丸劑的方子,加入幾味祛風的藥,漸漸見效。
qú gōng sūn yī lián péi bàn le shí duō rì, bìng bù dé xián. nà rì zhí biān xiū gōng wǔ shuì, tōu kòng zǒu dào lóu fǔ, jìn le shū fáng mén, tīng jiàn yáng zhí zhōng zài nèi huài huài ér tán, zhī dào shì tā yǐ lái le, jìn qù zuō yī, tóng zuò xià. yáng zhí zhōng jiē zhe shuō dào: wǒ fāng cái shuō de, èr wèi xiān shēng zhè yàng lǐ xián hǎo shì: rú xiǎo dì hé zú dào wǒ yǒu gè péng yǒu, zài xiāo shān xiàn shān lǐ zhù, zhè rén zhēn yǒu jīng tiān wěi dì zhī cái, kōng gǔ jué jīn zhī xué, zhēn nǎi chù zé bù shī wèi zhēn rú, chū zé kě yǐ wèi wáng zuǒ, sān xiān shēng sì xiān shēng rú hé bú yào jié shí tā? liǎng gōng zǐ jīng wèn: nà lǐ yǒu zhè yàng yī wèi gāo rén? yáng zhí zhōng dié zhe zhǐ tóu, shuō chū zhè gè rén lái. zhǐ yīn zhè yī fān, yǒu fèn jiào:
蘧公孫一連陪伴了十多日,並不得閒。那日值編修公午睡,偷空走到婁府,進了書房門,聽見楊執中在內咶咶而談,知道是他已來了,進去作揖,同坐下。楊執中接着說道:「我方才說的,二位先生這樣禮賢好士:如小弟何足道;我有個朋友,在蕭山縣山里住,這人真有經天緯地之才,空古絕今之學,真乃『處則不失為真儒,出則可以為王佐』,──三先生、四先生如何不要結識他?」兩公子驚問:「那裡有這樣一位高人?」楊執中迭着指頭,說出這個人來。只因這一番,有分教:
xiāng fǔ yán bīn, yòu jù jǐ duō yīng jié míng bāng shèng huì, néng xiāo wú xiàn zhuàng xīn.
相府延賓,又聚幾多英傑;名邦勝會,能消無限壯心。
bù zhī yáng zhí zhōng shuō chū shén me rén lái, qiě tīng xià huí fēn jiě.
不知楊執中說出甚麼人來,且聽下回分解。