kū zǔ miào yī wáng sǐ xiào rù xī chuān èr shì zhēng gōng
哭祖庙一王死孝 入西川二士争功
què shuō hòu zhǔ zài chéng dū, wén dèng ài qǔ le mián zhú, zhū gě zhān fù zǐ yǐ wáng, dà jīng, jí zhào wén wǔ shāng yì. jìn chén zòu yuē:" chéng wài bǎi xìng, fú lǎo xié yòu, kū shēng dà zhèn, gè táo shēng mìng." hòu zhǔ jīng huáng wú cuò. hū shào mǎ bào dào, shuō wèi bīng jiāng jìn chéng xià. duō guān yì yuē:" bīng wēi jiàng guǎ, nán yǐ yíng dí bù rú zǎo qì chéng dū, bēn nán zhōng qī jùn. qí dì xiǎn jùn, kě yǐ zì shǒu, jiù jiè mán bīng, zài lái kè fù wèi chí." guāng lù dài fu qiáo zhōu yuē:" bù kě. nán mán jiǔ fǎn zhī rén, píng xī wú huì jīn ruò tóu zhī, bì zāo dà huò." duō guān yòu zòu yuē:" shǔ wú jì tóng méng, jīn shì jí yǐ, kě yǐ tóu zhī." zhōu yòu jiàn yuē:" zì gǔ yǐ lái, wú jì tā guó wèi tiān zǐ zhě. chén liào wèi néng tūn wú, wú bù néng tūn wèi. ruò chēng chén yú wú, shì yī rǔ yě ruò wú bèi wèi suǒ tūn, bì xià zài chēng chén yú wèi, shì liǎng fān zhī rǔ yǐ. bù rú bù tóu wú ér jiàng wèi. wèi bì liè tǔ yǐ fēng bì xià, zé shàng néng zì shǒu zōng miào, xià kě yǐ bǎo ān lí mín. yuàn bì xià sī zhī." hòu zhǔ wèi jué, tuì rù gōng zhōng. cì rì, zhòng yì fēn rán. qiáo zhōu jiàn shì jí, fù shàng shū zhēng zhī. hòu zhǔ cóng qiáo zhōu zhī yán, zhèng yù chū jiàng hū píng fēng hòu zhuǎn chū yī rén, lì shēng ér mà zhōu yuē:" tōu shēng fǔ rú, qǐ kě wàng yì shè jì dà shì! zì gǔ ān yǒu jiàng tiān zǐ zāi!" hòu zhǔ shì zhī, nǎi dì wǔ zǐ běi dì wáng liú chén yě. hòu zhǔ shēng qī zǐ: zhǎng zǐ liú xuán, cì zǐ liú yáo, sān zi liú cóng, sì zǐ liú zàn, wǔ zǐ jí běi dì wáng liú chén, liù zǐ liú xún, qī zǐ liú qú. qī zǐ zhōng wéi chén zì yòu cōng míng, yīng mǐn guò rén, yú jiē nuò shàn. hòu zhǔ wèi chén yuē:" jīn dà chén jiē yì dāng jiàng, rǔ dú zhàng xuè qì zhī yǒng, yù lìng mǎn chéng liú xiě yé?" chén yuē:" xī xiān dì zài rì, qiáo zhōu wèi cháng gàn yù guó zhèng jīn wàng yì dà shì, zhé qǐ luàn yán, shén fēi lǐ yě. chén qiè liào chéng dū zhī bīng, shàng yǒu shù wàn jiāng wéi quán shī, jiē zài jiàn gé, ruò zhī wèi bīng fàn quē, bì lái jiù yìng: nèi wài gōng jī, kě huò dà gōng. qǐ kě tīng fǔ rú zhī yán, qīng fèi xiān dì zhī jī yè hū?" hòu zhǔ chì zhī yuē:" rǔ xiǎo ér qǐ shí tiān shí!" chén kòu tóu kū yuē:" ruò shì qióng lì jí, huò bài jiàng jí, biàn dāng fù zǐ jūn chén bèi chéng yī zhàn, tóng sǐ shè jì, yǐ jiàn xiān dì kě yě. nài hé jiàng hū!" hòu zhǔ bù tīng. chén fàng shēng dà kū yuē:" xiān dì fēi róng yì chuàng lì jī yè, jīn yī dàn qì zhī, wú níng sǐ bù rǔ yě!" hòu zhǔ lìng jìn chén tuī chū gōng mén, suì lìng qiáo zhōu zuò jiàng shū, qiǎn sī shǔ shì zhōng zhāng shào fù mǎ dū wèi dèng liáng tóng qiáo zhōu jī yù xǐ lái luò chéng qǐng xiáng. shí dèng ài měi rì lìng shù bǎi tiě qí lái chéng dū shào tàn. dāng rì jiàn lì le jiàng qí, ài dà xǐ. bù yī shí, zhāng shào děng zhì, ài lìng rén yíng rù. sān rén bài fú yú jiē xià, chéng shàng jiàng kuǎn yù xǐ. ài chāi jiàng shū shì zhī, dà xǐ, shòu xià yù xǐ, zhòng dài zhāng shào qiáo zhōu dèng liáng děng. ài zuò huí shū, fù sān rén jī huí chéng dū, yǐ ān rén xīn. sān rén bài cí dèng ài, jìng hái chéng dū, rù jiàn hòu zhǔ, chéng shàng huí shū, xì yán dèng ài xiāng dài zhī shàn. hòu zhǔ chāi fēng shì zhī, dà xǐ, jí qiǎn tài pú jiǎng xiǎn jī chì lìng jiāng wéi zǎo jiàng qiǎn shàng shū láng lǐ hǔ, sòng wén bù yǔ ài: gòng hù èr shí bā wàn, nán nǚ jiǔ shí sì wàn, dài jiǎ jiàng shì shí wàn èr qiān, guān lì sì wàn, cāng liáng sì shí yú wàn, jīn yín gè èr qiān jīn, jǐn qǐ cǎi juàn gè èr shí wàn pǐ. yú wù zài kù, bù jí jù shù. zé shí èr yuè chū yī rì, jūn chén chū jiàng. běi dì wáng liú chén wén zhī, nù qì chōng tiān, nǎi dài jiàn rù gōng. qí qī cuī fū rén wèn yuē:" dài wáng jīn rì yán sè yì cháng, hé yě?" chén yuē:" wèi bīng jiāng jìn, fù huáng yǐ nà xiáng kuǎn, míng rì jūn chén chū jiàng, shè jì cóng cǐ tiǎn miè. wú yù xiān sǐ yǐ jiàn xiān dì yú dì xià, bù qū xī yú tā rén yě!" cuī fū rén yuē:" xián zāi! xián zāi! dé qí sǐ yǐ! qiè qǐng xiān sǐ, wáng sǐ wèi chí." chén yuē:" rǔ hé sǐ yé?" cuī fū rén yuē:" wáng sǐ fù, qiè sǐ fū: qí yì tóng yě. fū wáng qī sǐ, hé bì wèn yān!" yán qì, chù zhù ér sǐ. chén nǎi zì shā qí sān zi, bìng gē qī tóu, tí zhì zhāo liè miào zhōng, fú dì kū yuē:" chén xiū jiàn jī yè qì yú tā rén, gù xiān shā qī zǐ, yǐ jué guà niàn, hòu jiāng yī mìng bào zǔ! zǔ rú yǒu líng, zhī sūn zhī xīn!" dà kū yī chǎng, yǎn zhōng liú xiě, zì wěn ér sǐ. shǔ rén wén zhī, wú bù āi tòng. hòu rén yǒu shī zàn yuē:" jūn chén gān qū xī, yī zi dú bēi shāng. qù yǐ xī chuān shì, xióng zāi běi dì wáng! juān shēn chóu liè zǔ, sāo shǒu qì qióng cāng. lǐn lǐn rén rú zài, shuí yún hàn yǐ wáng?" hòu zhǔ tīng zhī běi dì wáng zì wěn, nǎi lìng rén zàng zhī. cì rì, wèi bīng dà zhì. hòu zhǔ lǜ tài zǐ zhū wáng, jí qún chén liù shí yú rén, miàn fù yú chèn, chū běi mén shí lǐ ér jiàng. dèng ài fú qǐ hòu zhǔ, qīn jiě qí fù, fén qí yú chèn, bìng chē rù chéng. hòu rén yǒu shī tàn yuē:" wèi bīng shù wàn rù chuān lái, hòu zhǔ tōu shēng shī zì cái. huáng hào zhōng cún qī guó yì, jiāng wéi kōng fù jì shí cái. quán zhōng yì shì xīn hé liè, shǒu jié wáng sūn zhì kě āi. zhāo liè jīng yíng liáng bù yì, yī zhāo gōng yè dùn chéng huī."
却说后主在成都,闻邓艾取了绵竹,诸葛瞻父子已亡,大惊,急召文武商议。近臣奏曰:“城外百姓,扶老携幼,哭声大震,各逃生命。”后主惊惶无措。忽哨马报到,说魏兵将近城下。多官议曰:“兵微将寡,难以迎敌;不如早弃成都,奔南中七郡。其地险峻,可以自守,就借蛮兵,再来克复未迟。”光禄大夫谯周曰:“不可。南蛮久反之人,平昔无惠;今若投之,必遭大祸。”多官又奏曰:“蜀、吴既同盟,今事急矣,可以投之。”周又谏曰:“自古以来,无寄他国为天子者。臣料魏能吞吴,吴不能吞魏。若称臣于吴,是一辱也;若吴被魏所吞,陛下再称臣于魏,是两番之辱矣。不如不投吴而降魏。魏必裂土以封陛下,则上能自守宗庙,下可以保安黎民。愿陛下思之。”后主未决,退入宫中。次日,众议纷然。谯周见事急,复上疏诤之。后主从谯周之言,正欲出降;忽屏风后转出一人,厉声而骂周曰:“偷生腐儒,岂可妄议社稷大事!自古安有降天子哉!”后主视之,乃第五子北地王刘谌也。后主生七子:长子刘璿,次子刘瑶,三子刘琮,四子刘瓚,五子即北地王刘谌,六子刘恂,七子刘璩。七子中惟谌自幼聪明,英敏过人,余皆懦善。后主谓谌曰:“今大臣皆议当降,汝独仗血气之勇,欲令满城流血耶?”谌曰:“昔先帝在日,谯周未尝干预国政;今妄议大事,辄起乱言,甚非理也。臣切料成都之兵,尚有数万;姜维全师,皆在剑阁,若知魏兵犯阙,必来救应:内外攻击,可获大功。岂可听腐儒之言,轻废先帝之基业乎?”后主叱之曰:“汝小儿岂识天时!”谌叩头哭曰:“若势穷力极,祸败将及,便当父子君臣背城一战,同死社稷,以见先帝可也。奈何降乎!”后主不听。谌放声大哭曰:“先帝非容易创立基业,今一旦弃之,吾宁死不辱也!”后主令近臣推出宫门,遂令谯周作降书,遣私署侍中张绍、驸马都尉邓良同谯周赍玉玺来雒城请降。时邓艾每日令数百铁骑来成都哨探。当日见立了降旗,艾大喜。不一时,张绍等至,艾令人迎入。三人拜伏于阶下,呈上降款玉玺。艾拆降书视之,大喜,受下玉玺,重待张绍、谯周、邓良等。艾作回书,付三人赍回成都,以安人心。三人拜辞邓艾,径还成都,入见后主,呈上回书,细言邓艾相待之善。后主拆封视之,大喜,即遣太仆蒋显赍敕令姜维早降;遣尚书郎李虎,送文簿与艾:共户二十八万,男女九十四万,带甲将士十万二千,官吏四万,仓粮四十余万,金银各二千斤,锦绮彩绢各二十万匹。余物在库,不及具数。择十二月初一日,君臣出降。北地王刘谌闻知,怒气冲天,乃带剑入宫。其妻崔夫人问曰:“大王今日颜色异常,何也?”谌曰:“魏兵将近,父皇已纳降款,明日君臣出降,社稷从此殄灭。吾欲先死以见先帝于地下,不屈膝于他人也!”崔夫人曰:“贤哉!贤哉!得其死矣!妾请先死,王死未迟。”谌曰:“汝何死耶?”崔夫人曰:“王死父,妾死夫:其义同也。夫亡妻死,何必问焉!”言讫,触柱而死。谌乃自杀其三子,并割妻头,提至昭烈庙中,伏地哭曰:“臣羞见基业弃于他人,故先杀妻子,以绝挂念,后将一命报祖!祖如有灵,知孙之心!”大哭一场,眼中流血,自刎而死。蜀人闻知,无不哀痛。后人有诗赞曰:“君臣甘屈膝,一子独悲伤。去矣西川事,雄哉北地王!捐身酬烈祖,搔首泣穹苍。凛凛人如在,谁云汉已亡?”后主听知北地王自刎,乃令人葬之。次日,魏兵大至。后主率太子诸王,及群臣六十余人,面缚舆榇,出北门十里而降。邓艾扶起后主,亲解其缚,焚其舆榇,并车入城。后人有诗叹曰:“魏兵数万入川来,后主偷生失自裁。黄皓终存欺国意,姜维空负济时才。全忠义士心何烈,守节王孙志可哀。昭烈经营良不易,一朝功业顿成灰。”
yú shì chéng dū zhī rén, jiē jù xiāng huā yíng jiē. ài bài hòu zhǔ wèi piào qí jiāng jūn, qí yú wén wǔ, gè suí gāo xià bài guān qǐng hòu zhǔ hái gōng, chū bǎng ān mín, jiāo gē cāng kù. yòu lìng tài cháng zhāng jùn yì zhōu bié jià zhāng shào, zhāo ān gè jùn jūn mín. yòu lìng rén shuō jiāng wéi guī xiáng. yī miàn qiǎn rén fù luò yáng bào jié. ài wén huáng hào jiān xiǎn, yù zhǎn zhī. hào yòng jīn bǎo lù qí zuǒ yòu, yīn cǐ dé miǎn. zì shì hàn wáng. hòu rén yīn hàn zhī wáng, yǒu zhuī sī wǔ hòu shī yuē:" yú niǎo yóu yí wèi jiǎn shū, fēng yún zhǎng wèi hù chǔ xū. tú lìng shàng jiàng huī shén bǐ, zhōng jiàn jiàng wáng zǒu chuán chē. guǎn yuè yǒu cái zhēn bù tiǎn, guān zhāng wú mìng yù hé rú! tā nián jǐn lǐ jīng cí miào, liáng fù yín chéng hèn yǒu yú!"
于是成都之人,皆具香花迎接。艾拜后主为骠骑将军,其余文武,各随高下拜官;请后主还宫,出榜安民,交割仓库。又令太常张峻、益州别驾张绍,招安各郡军民。又令人说姜维归降。一面遣人赴洛阳报捷。艾闻黄皓奸险,欲斩之。皓用金宝赂其左右,因此得免。自是汉亡。后人因汉之亡,有追思武侯诗曰:“鱼鸟犹疑畏简书,风云长为护储胥。徒令上将挥神笔,终见降王走传车。管乐有才真不忝,关张无命欲何如!他年锦里经祠庙,《梁父》吟成恨有余!”
qiě shuō tài pú jiǎng xiǎn dào jiàn gé, rù jiàn jiāng wéi, chuán hòu zhǔ chì mìng, yán guī xiáng zhī shì. wéi dà jīng shī yǔ. zhàng xià zhòng jiāng tīng zhī, yī qí yuàn hèn, yǎo yá nù mù, xū fà dào shù, bá dāo kǎn shí dà hū yuē:" wú děng sǐ zhàn, hé gù xiān jiàng yé!" hào kū zhī shēng, wén shù shí lǐ. wéi jiàn rén xīn sī hàn, nǎi yǐ shàn yán fǔ zhī yuē:" zhòng jiāng wù yōu. wú yǒu yī jì, kě fù hàn shì." zhòng jiē qiú wèn. jiāng wéi yǔ zhū jiàng fù ěr dī yán, shuō le jì cè. jí yú jiàn gé guān biàn shù jiàng qí, xiān lìng rén bào rù zhōng huì zhài zhōng, shuō jiāng wéi yǐn zhāng yì liào huà dǒng jué děng lái jiàng. huì dà xǐ, lìng rén yíng jiē wéi rù zhàng. huì yuē:" bó yuē lái hé chí yě?" wéi zhèng sè liú tì yuē:" guó jiā quán jūn zài wú, jīn rì zhì cǐ, yóu wèi sù yě." huì shén qí zhī, xià zuò xiāng bài. dài wèi shàng bīn. wéi shuō huì yuē:" wén jiāng jūn zì huái nán yǐ lái. suàn wú yí cè sī mǎ shì zhī shèng, jiē jiāng jūn zhī lì, wéi gù gān xīn fǔ shǒu. rú dèng shì zài, dāng yǔ jué yī sǐ zhàn, ān kěn jiàng zhī hū?" huì suì shé jiàn wéi shì, yǔ wéi jié wèi xiōng dì, qíng ài shén mì, réng lìng zhào jiù lǐng bīng. wéi àn xǐ, suì lìng jiǎng xiǎn huí chéng dū qù le.
且说太仆蒋显到剑阁,入见姜维,传后主敕命,言归降之事。维大惊失语。帐下众将听知,一齐怨恨,咬牙怒目,须发倒竖,拔刀砍石大呼曰:“吾等死战,何故先降耶!”号哭之声,闻数十里。维见人心思汉,乃以善言抚之曰:“众将勿忧。吾有一计,可复汉室。”众皆求问。姜维与诸将附耳低言,说了计策。即于剑阁关遍竖降旗,先令人报入钟会寨中,说姜维引张翼、廖化、董厥等来降。会大喜,令人迎接维入帐。会曰:“伯约来何迟也?”维正色流涕曰:“国家全军在吾,今日至此,犹为速也。”会甚奇之,下座相拜。待为上宾。维说会曰:“闻将军自淮南以来。算无遗策;司马氏之盛,皆将军之力,维故甘心俯首。如邓士载,当与决一死战,安肯降之乎?”会遂折箭为誓,与维结为兄弟,情爱甚密,仍令照旧领兵。维暗喜,遂令蒋显回成都去了。
què shuō dèng ài fēng shī zuǎn wèi yì zhōu cì shǐ, qiān hóng wáng qí děng gè lǐng zhōu jùn yòu yú mián zhú zhù tái yǐ zhāng zhàn gōng, dà huì shǔ zhōng zhū guān yǐn yàn. ài jiǔ zhì bàn hān, nǎi zhǐ zhòng guān yuē:" rǔ děng xìng yù wǒ, gù yǒu jīn rì ěr. ruò yù tā jiāng, bì jiē tiǎn miè yǐ." duō guān qǐ shēn bài xiè. hū jiǎng xiǎn zhì, shuō jiāng wéi zì jiàng zhōng zhèn xī le. ài yīn cǐ tòng hèn zhōng huì. suì xiū shū lìng rén jī fù luò yáng, zhì jìn gōng sī mǎ zhāo. zhāo dé shū shì zhī. shū yuē:" chén ài qiè wèi bīng yǒu xiān shēng ér hòu shí zhě, jīn yīn píng shǔ zhī shì yǐ chéng wú, cǐ xí juǎn zhī shí yě. rán dà jǔ zhī hòu, jiàng shì pí láo, bù kě biàn yòng yí liú lǒng yòu bīng èr wàn shǔ bīng èr wàn, zhǔ yán xìng yě, bìng zào zhōu chuán, yù bèi shùn liú zhī jì rán hòu fā shǐ, gào yǐ lì hài, wú kě bù zhēng ér dìng yě. jīn yí hòu dài liú chán, yǐ zhì sūn xiū ruò biàn sòng chán lái jīng, wú rén bì yí, zé yú xiàng huà zhī xīn bù quàn. qiě quán liú zhī yú shǔ, xū lái nián dōng yuè dǐ jīng. jīn jí kě fēng shàn wèi fú fēng wáng, xī yǐ zī cái, gōng qí zuǒ yòu, jué qí zi wèi gōng hóu, yǐ xiǎn guī mìng zhī chǒng: zé wú rén wèi wēi huái dé, wàng fēng ér cóng yǐ." sī mǎ zhāo lǎn bì, shēn yí dèng ài yǒu zì zhuān zhī xīn, nǎi xiān fā shǒu shū yǔ wèi guàn, suí hòu jiàng fēng ài zhào yuē:" zhēng xī jiāng jūn dèng ài: yào wēi fèn wǔ, shēn rù dí jìng, shǐ jiàn hào zhī zhǔ, xì jǐng guī xiáng bīng bù yú shí, zhàn bù zhōng rì, yún chè xí juǎn, dàng dìng bā shǔ suī bái qǐ pò qiáng chǔ, hán xìn kè jìn zhào, bù zú bǐ xūn yě. qí yǐ ài wèi tài wèi, zēng yì èr wàn hù, fēng èr zi wèi tíng hòu, gè shí yì qiān hù." dèng ài shòu zhào bì, jiān jūn wèi guàn qǔ chū sī mǎ zhāo shǒu shū yǔ ài. shū zhōng shuō dèng ài suǒ yán zhī shì, xū hòu zòu bào, bù kě zhé xíng. ài yuē:" jiāng zài wài, jūn mìng yǒu suǒ bù shòu. wú jì fèng zhào zhuān zhēng, rú hé zǔ dāng?" suì yòu zuò shū, jīn lái shǐ jī fù luò yáng. shí cháo zhōng jiē yán dèng ài bì yǒu fǎn yì, sī mǎ zhāo yù jiā yí jì. hū shǐ mìng huí, chéng shàng dèng ài zhī shū. zhāo chāi fēng shì zhī. shū yuē:" ài xián mìng xī zhēng, yuán è jì fú, dāng quán yí xíng shì, yǐ ān chū fù. ruò dài guó mìng, zé wǎng fù dào tú, yán yǐn rì yuè. chūn qiū zhī yì: dài fū chū jiāng, yǒu kě yǐ ān shè jì lì guó jiā, zhuān zhī kě yě. jīn wú wèi bīn, shì yǔ shǔ lián, bù kě jū cháng yǐ shī shì jī. bīng fǎ: jìn bù qiú míng, tuì bù bì zuì. ài suī wú gǔ rén zhī jié, zhōng bù zì xián yǐ sǔn yú guó yě. xiān cǐ shēn zhuàng, jiàn kě shī xíng."
却说邓艾封师纂为益州刺史,牵弘、王颀等各领州郡;又于绵竹筑台以彰战功,大会蜀中诸官饮宴。艾酒至半酣,乃指众官曰:“汝等幸遇我,故有今日耳。若遇他将,必皆殄灭矣。”多官起身拜谢。忽蒋显至,说姜维自降钟镇西了。艾因此痛恨钟会。遂修书令人赍赴洛阳,致晋公司马昭。昭得书视之。书曰:“臣艾切谓兵有先声而后实者,今因平蜀之势以乘吴,此席卷之时也。然大举之后,将士疲劳,不可便用;宜留陇右兵二万、蜀兵二万,煮盐兴冶,并造舟船,预备顺流之计;然后发使,告以利害,吴可不征而定也。今宜厚待刘禅,以致孙休;若便送禅来京,吴人必疑,则于向化之心不劝。且权留之于蜀,须来年冬月抵京。今即可封禅为扶风王,锡以资财,供其左右,爵其子为公侯,以显归命之宠:则吴人畏威怀德,望风而从矣。”司马昭览毕,深疑邓艾有自专之心,乃先发手书与卫瓘,随后降封艾诏曰:“征西将军邓艾:耀威奋武,深入敌境,使僭号之主,系颈归降;兵不逾时,战不终日,云彻席卷,荡定巴、蜀;虽白起破强楚,韩信克劲赵,不足比勋也。其以艾为太尉,增邑二万户,封二子为亭侯,各食邑千户。”邓艾受诏毕,监军卫瓘取出司马昭手书与艾。书中说邓艾所言之事,须候奏报,不可辄行。艾曰:“将在外,君命有所不受。吾既奉诏专征,如何阻当?”遂又作书,今来使赍赴洛阳。时朝中皆言邓艾必有反意,司马昭愈加疑忌。忽使命回,呈上邓艾之书。昭拆封视之。书曰:“艾衔命西征,元恶既服,当权宜行事,以安初附。若待国命,则往复道途,延引日月。《春秋》之义:大夫出疆,有可以安社稷、利国家,专之可也。今吴未宾,势与蜀连,不可拘常以失事机。兵法:进不求名,退不避罪。艾虽无古人之节,终不自嫌以损于国也。先此申状,见可施行。”
sī mǎ zhāo kàn bì dà jīng, máng yǔ jiǎ chōng jì yì yuē:" dèng ài shì gōng ér jiāo, rèn yì xíng shì, fǎn xíng lù yǐ. rú zhī nài hé?" jiǎ chōng yuē:" zhǔ gōng hé bù fēng zhōng huì yǐ zhì zhī?" zhāo cóng qí yì, qiǎn shǐ jī zhào fēng huì wèi sī tú, jiù lìng wèi guàn jiān dū liǎng lù jūn mǎ, yǐ shǒu shū fù guàn, shǐ yù huì cì chá dèng ài, yǐ fáng qí biàn. huì jiē dú zhào shū. zhào yuē:" zhèn xī jiāng jūn zhōng huì: suǒ xiàng wú dí, qián wú qiáng liáng, jié zhì zhòng chéng, wǎng luó bèng yì shǔ zhī háo shuài, miàn fù guī mìng móu wú yí cè, jǔ wú fèi gōng. qí yǐ huì wèi sī tú, jìn fēng xiàn hóu, zēng yì wàn hù, fēng zǐ èr rén tíng hòu, yì gè qiān hù." zhōng huì jì shòu fēng, jí qǐng jiāng wéi jì yì yuē:" dèng ài gōng zài wú zhī shàng, yòu fēng tài wèi zhī zhí jīn sī mǎ gōng yí ài yǒu fǎn zhì, gù lìng wèi guàn wèi jiān jūn, zhào wú zhì zhī. bó yuē yǒu hé gāo jiàn?" wéi yuē:" yú wén dèng ài chū shēn wēi jiàn, yòu wèi nóng jiā yǎng dú, jīn jiǎo xìng zì yīn píng xié jìng, pān mù xuán yá, chéng cǐ dà gōng fēi chū liáng móu, shí lài guó jiā hóng fú ěr. ruò fēi jiāng jūn yǔ wéi xiāng jù yú jiàn gé, ài ān néng chéng cǐ gōng yé? jīn yù fēng shǔ zhǔ wèi fú fēng wáng, nǎi dà jié shǔ rén zhī xīn, qí fǎn qíng bù yán kě jiàn yǐ. jìn gōng yí zhī shì yě." huì shēn xǐ qí yán. wéi yòu yuē:" qǐng tuì zuǒ yòu, wéi yǒu yī shì mì gào." huì lìng zuǒ yòu jǐn tuì. wéi xiù zhōng qǔ yī tú yù huì, yuē:" xī rì wǔ hòu chū cǎo lú shí, yǐ cǐ tú xiàn xiān dì, qiě yuē: yì zhōu zhī dì, wò yě qiān lǐ, mín yīn guó fù, kě wèi bà yè. xiān dì yīn cǐ suì chuàng chéng dū. jīn dèng ài zhì cǐ, ān dé bù kuáng?" huì dà xǐ, zhǐ wèn shān chuān xíng shì. wéi yī yī yán zhī. huì yòu wèn yuē:" dāng yǐ hé cè chú ài?" wéi yuē:" chéng jìn gōng yí jì zhī jì, dāng jí shàng biǎo, yán ài fǎn zhuàng jìn gōng bì lìng jiāng jūn tǎo zhī. yī jǔ ér kě qín yǐ." huì yī yán, jí qiǎn rén jī biǎo jìn fù luò yáng, yán dèng ài zhuān quán zì sì, jié hǎo shǔ rén, zǎo wǎn bì fǎn yǐ. yú shì cháo zhōng wén wǔ jiē jīng. huì yòu lìng rén yú zhōng tú jié le dèng ài biǎo wén, àn ài bǐ fǎ, gǎi xiě ào màn zhī cí, yǐ shí jǐ zhī yǔ.
司马昭看毕大惊,忙与贾充计议曰:“邓艾恃功而骄,任意行事,反形露矣。如之奈何?”贾充曰:“主公何不封钟会以制之?”昭从其议,遣使赍诏封会为司徒,就令卫瓘监督两路军马,以手书付瓘,使与会伺察邓艾,以防其变。会接读诏书。诏曰:“镇西将军钟会:所向无敌,前无强梁,节制众城,网罗迸逸;蜀之豪帅,面缚归命;谋无遗策,举无废功。其以会为司徒,进封县侯,增邑万户,封子二人亭侯,邑各千户。”钟会既受封,即请姜维计议曰:“邓艾功在吾之上,又封太尉之职;今司马公疑艾有反志,故令卫瓘为监军,诏吾制之。伯约有何高见?”维曰:“愚闻邓艾出身微贱,幼为农家养犊,今侥幸自阴平斜径,攀木悬崖,成此大功;非出良谋,实赖国家洪福耳。若非将军与维相拒于剑阁,艾安能成此功耶?今欲封蜀主为扶风王,乃大结蜀人之心,其反情不言可见矣。晋公疑之是也。”会深喜其言。维又曰:“请退左右,维有一事密告。”会令左右尽退。维袖中取一图与会,曰:“昔日武侯出草庐时,以此图献先帝,且曰:益州之地,沃野千里,民殷国富,可为霸业。先帝因此遂创成都。今邓艾至此,安得不狂?”会大喜,指问山川形势。维一一言之。会又问曰:“当以何策除艾?”维曰:“乘晋公疑忌之际,当急上表,言艾反状;晋公必令将军讨之。一举而可擒矣。”会依言,即遣人赍表进赴洛阳,言邓艾专权恣肆,结好蜀人,早晚必反矣。于是朝中文武皆惊。会又令人于中途截了邓艾表文,按艾笔法,改写傲慢之辞,以实己之语。
sī mǎ zhāo jiàn le dèng ài biǎo zhāng, dà nù, jí qiǎn rén dào zhōng huì jūn qián, lìng huì shōu ài yòu qiǎn jiǎ chōng yǐn sān wàn bīng rù xié gǔ, zhāo nǎi tóng wèi zhǔ cáo huàn yù jià qīn zhēng. xī cáo yuàn shào tì jiàn yuē:" zhōng huì zhī bīng, duō ài liù bèi, dāng lìng huì shōu ài zú yǐ, hé bì míng gōng zì xíng yé?" zhāo xiào yuē:" rǔ wàng le jiù rì zhī yán yé? rǔ céng dào huì hòu bì fǎn. wú jīn cǐ xíng, fēi wéi ài, shí wèi huì ěr." tì xiào yuē" mǒu kǒng míng gōng wàng zhī, gù yǐ xiāng wèn. jīn jì yǒu cǐ yì, qiè yí mì zhī, bù kě xiè lòu." zhāo rán qí yán, suì tí dà bīng qǐ chéng. shí jiǎ chōng yì yí zhōng huì yǒu biàn, mì gào sī mǎ zhāo. zhāo yuē:" rú qiǎn rǔ, yì yí rǔ yé? wú dào cháng ān, zì yǒu míng bái." zǎo yǒu xì zuò bào zhī zhōng huì, shuō zhāo yǐ zhì cháng ān. huì huāng qǐng jiāng wéi shāng yì shōu ài zhī cè. zhèng shì: cái kàn xī shǔ shōu xiáng jiāng, yòu jiàn cháng ān dòng dà bīng.
司马昭见了邓艾表章,大怒,即遣人到钟会军前,令会收艾;又遣贾充引三万兵入斜谷,昭乃同魏主曹奂御驾亲征。西曹掾邵悌谏曰:“钟会之兵,多艾六倍,当令会收艾足矣,何必明公自行耶?”昭笑曰:“汝忘了旧日之言耶?汝曾道会后必反。吾今此行,非为艾,实为会耳。”悌笑曰“某恐明公忘之,故以相问。今既有此意,切宜秘之,不可泄漏。”昭然其言,遂提大兵起程。时贾充亦疑钟会有变,密告司马昭。昭曰:“如遣汝,亦疑汝耶?吾到长安,自有明白。”早有细作报知钟会,说昭已至长安。会慌请姜维商议收艾之策。正是:才看西蜀收降将,又见长安动大兵。
bù zhī jiāng wéi yǐ hé cè pò ài, qiě kàn xià wén fēn jiě.
不知姜维以何策破艾,且看下文分解。