zhōng huì fēn bīng hàn zhōng dào wǔ hòu xiǎn shèng dìng jūn shān
钟会分兵汉中道 武侯显圣定军山
què shuō sī mǎ zhāo wèi xī cáo yuàn shào tì yuē:" cháo chén jiē yán shǔ wèi kě fá, shì qí xīn qiè ruò shǐ qiáng zhàn, bì bài zhī dào yě. jīn zhōng huì dú jiàn fá shǔ zhī cè, shì qí xīn bù qiè xīn bù qiè, zé pò shǔ bì yǐ. shǔ jì pò, zé shǔ rén xīn dǎn yǐ liè bài jūn zhī jiàng, bù kě yǐ yán yǒng wáng guó zhī dài fū, bù kě yǐ tú cún. huì jí yǒu yì zhì, shǔ rén ān néng zhù zhī hū? zhì ruò wèi rén dé shèng sī guī, bì bù cóng huì ér fǎn, gèng bù zú lǜ ěr. cǐ yán nǎi wú yǔ rǔ zhī zhī, qiè bù kě xiè lòu." shào tì bài fú.
却说司马昭谓西曹掾邵悌曰:“朝臣皆言蜀未可伐,是其心怯;若使强战,必败之道也。今钟会独建伐蜀之策,是其心不怯;心不怯,则破蜀必矣。蜀既破,则蜀人心胆已裂;败军之将,不可以言勇;亡国之大夫,不可以图存。会即有异志,蜀人安能助之乎?至若魏人得胜思归,必不从会而反,更不足虑耳。此言乃吾与汝知之,切不可泄漏。”邵悌拜服。
què shuō zhōng huì xià zhài yǐ bì, shēng zhàng dà jí zhū jiàng tīng lìng. shí yǒu jiān jūn wèi guàn, hù jūn hú liè, dà jiàng tián xù páng huì tián zhāng yuán qīng shān qiū jiàn xià hóu xián wáng mǎi huáng fǔ kǎi jù ān děng bā shí yú yuán. huì yuē:" bì xū yī dà jiàng wèi xiān fēng, féng shān kāi lù, yù shuǐ dié qiáo. shuí gǎn dāng zhī?" yī rén yīng shēng yuē:" mǒu yuàn wǎng." huì shì zhī, nǎi hǔ jiàng xǔ chǔ zhī zǐ xǔ yí yě. zhòng jiē yuē:" fēi cǐ rén bù kě wèi xiān fēng." huì huàn xǔ yí yuē:" rǔ nǎi hǔ tǐ yuán bān zhī jiāng. fù zǐ yǒu míng jīn zhòng jiāng yì jiē bǎo rǔ. rǔ kě guà xiān fēng yìn, lǐng wǔ qiān mǎ jūn yī qiān bù jūn, jìng qǔ hàn zhōng. bīng fēn sān lù: rǔ lǐng zhōng lù, chū xié gǔ zuǒ jūn chū luò gǔ yòu jūn chū zǐ wǔ gǔ. cǐ jiē qí qū shān xiǎn zhī dì, dāng lìng jūn tián píng dào lù, xiū lǐ qiáo liáng, záo shān pò shí, wù shǐ zǔ ài. rú wéi bì àn jūn fǎ." xǔ yí shòu mìng, lǐng bīng ér jìn. zhōng huì suí hòu tí shí wàn yú zhòng, xīng yè qǐ chéng.
却说钟会下寨已毕,升帐大集诸将听令。时有监军卫瓘,护军胡烈,大将田续、庞会、田章、爰青彡、丘建、夏侯咸、王买、皇甫闿、句安等八十余员。会曰:“必须一大将为先锋,逢山开路,遇水叠桥。谁敢当之?”一人应声曰:“某愿往。”会视之,乃虎将许褚之子许仪也。众皆曰:“非此人不可为先锋。”会唤许仪曰:“汝乃虎体猿班之将。父子有名;今众将亦皆保汝。汝可挂先锋印,领五千马军、一千步军,径取汉中。兵分三路:汝领中路,出斜谷;左军出骆谷;右军出子午谷。此皆崎岖山险之地,当令军填平道路,修理桥梁,凿山破石,勿使阻碍。如违必按军法。”许仪受命,领兵而进。钟会随后提十万余众,星夜起程。
què shuō dèng ài zài lǒng xī, jì shòu fá shǔ zhī zhào, yī miàn lìng sī mǎ wàng wǎng è qiāng rén, yòu qiǎn yōng zhōu cì shǐ zhū gě xù, tiān shuǐ tài shǒu wáng qí, lǒng xī tài shǒu qiān hóng, jīn chéng tài shǒu yáng xīn, gè diào běn bù bīng qián lái tīng lìng. bǐ jí jūn mǎ yún jí, dèng ài yè zuò yī mèng: mèng jiàn dēng gāo shān, wàng hàn zhōng, hū yú jiǎo xià bèng chū yī quán, shuǐ shì shàng yǒng. xū yú jīng jué, hún shēn hàn liú suì zuò ér dài dàn, nǎi zhào hù wèi yuán shào wèn zhī. shào sù míng zhōu yì, ài bèi yán qí mèng, shào dá yuē:" yì yún: shān shàng yǒu shuǐ yuē jiǎn. jiǎn guà zhě:' lì xī nán, bù lì dōng běi.' kǒng zǐ yún:' jiǎn lì xī nán, wǎng yǒu gōng yě bù lì dōng běi, qí dào qióng yě.' jiāng jūn cǐ xíng, bì rán kè shǔ dàn kě xī jiǎn zhì bù néng hái." ài wén yán, qiǎo rán bù lè. hū zhōng huì xí wén zhì, yuē ài qǐ bīng, yú hàn zhōng qǔ qí. ài suì qiǎn yōng zhōu cì shǐ zhū gě xù, yǐn bīng yī wàn wǔ qiān, xiān duàn jiāng wéi guī lù cì qiǎn tiān shuǐ tài shǒu wáng qí, yǐn bīng yī wàn wǔ qiān, cóng zuǒ gōng dá zhōng lǒng xī tài shǒu qiān hóng, yǐn yī wàn wǔ qiān rén, cóng yòu gōng dá zhōng yòu qiǎn jīn chéng tài shǒu yáng xīn, yǐn yī wàn wǔ qiān rén, yú gān sōng yāo jiāng wéi zhī hòu. ài zì yǐn bīng sān wàn, wǎng lái jiē yìng. què shuō zhōng huì chū shī zhī shí, yǒu bǎi guān sòng chū chéng wài, jīng qí bì rì, kǎi jiǎ níng shuāng, rén qiáng mǎ zhuàng, wēi fēng lǐn rán. rén jiē chēng xiàn, wéi yǒu xiàng guó cān jūn liú shí, wēi xiào bù yǔ. tài wèi wáng xiáng jiàn shí lěng xiào, jiù mǎ shàng wò qí shǒu ér wèn yuē:" zhōng dèng èr rén, cǐ qù kě píng shǔ hū?" shí yuē:" pò shǔ bì yǐ. dàn kǒng jiē bù dé hái dōu ěr." wáng xiáng wèn qí gù, liú shí dàn xiào ér bù dá. xiáng suì bù fù wèn.
却说邓艾在陇西,既受伐蜀之诏,一面令司马望往遏羌人,又遣雍州刺史诸葛绪,天水太守王颀,陇西太守牵弘,金城太守杨欣,各调本部兵前来听令。比及军马云集,邓艾夜作一梦:梦见登高山,望汉中,忽于脚下迸出一泉,水势上涌。须臾惊觉,浑身汗流;遂坐而待旦,乃召护卫爰邵问之。邵素明《周易》,艾备言其梦,邵答曰:“《易》云:山上有水曰《蹇》。《蹇卦》者:‘利西南,不利东北。’孔子云:‘《蹇》利西南,往有功也;不利东北,其道穷也。’将军此行,必然克蜀;但可惜蹇滞不能还。”艾闻言,愀然不乐。忽钟会檄文至,约艾起兵,于汉中取齐。艾遂遣雍州刺史诸葛绪,引兵一万五千,先断姜维归路;次遣天水太守王颀,引兵一万五千,从左攻沓中;陇西太守牵弘,引一万五千人,从右攻沓中;又遣金城太守杨欣,引一万五千人,于甘松邀姜维之后。艾自引兵三万,往来接应。却说钟会出师之时,有百官送出城外,旌旗蔽日,铠甲凝霜,人强马壮,威风凛然。人皆称羡,惟有相国参军刘寔,微笑不语。太尉王祥见寔冷笑,就马上握其手而问曰:“钟、邓二人,此去可平蜀乎?”寔曰:“破蜀必矣。但恐皆不得还都耳。”王祥问其故,刘寔但笑而不答。祥遂不复问。
què shuō wèi bīng jì fā, zǎo yǒu xì zuò rù dá zhōng bào zhī jiāng wéi. wéi jí jù biǎo shēn zòu hòu zhǔ:" qǐng xiáng zhào qiǎn zuǒ chē qí jiāng jūn zhāng yì lǐng bīng shǒu hù yáng ān guān, yòu chē qí jiāng jūn liào huà lǐng bīng shǒu yīn píng qiáo: zhè èr chù zuì wéi yào jǐn, ruò shī èr chù, hàn zhōng bù bǎo yǐ. yī miàn dāng qiǎn shǐ rù wú qiú jiù. chén yī miàn zì qǐ dá zhōng zhī bīng jù dí." shí hòu zhǔ gǎi jǐng yào liù nián wèi yán xìng yuán nián, rì yǔ huàn guān huáng hào zài gōng zhōng yóu lè. hū jiē jiāng wéi zhī biǎo, jí zhào huáng hào wèn yuē:" jīn wèi guó qiǎn zhōng huì dèng ài dà qǐ rén mǎ, fēn dào ér lái, rú zhī nài hé?" hào zòu yuē:" cǐ nǎi jiāng wéi yù lì gōng míng, gù shàng cǐ biǎo. bì xià kuān xīn, wù shēng yí lǜ. chén wén chéng zhōng yǒu yī shī pó, gòng fèng yī shén, néng zhī jí xiōng, kě zhào lái wèn zhī." hòu zhǔ cóng qí yán, yú hòu diàn chén shè xiāng huā zhǐ zhú xiǎng jì lǐ wù, lìng huáng hào yòng xiǎo chē qǐng rù gōng zhōng, zuò yú lóng chuáng zhī shàng. hòu zhǔ fén xiāng zhù bì, shī pó hū rán pī fà xiǎn zú, jiù diàn shàng tiào yuè shù shí biàn, pán xuán yú àn shàng. hào yuē:" cǐ shén rén jiàng yǐ. bì xià kě tuì zuǒ yòu, qīn dǎo zhī." hòu zhǔ jǐn tuì shì chén, zài bài zhù zhī. shī pó dà jiào yuē:" wú nǎi xī chuān tǔ shén yě. bì xià xīn lè tài píng, hé wéi qiú wèn tā shì? shù nián zhī hòu, wèi guó jiāng tǔ yì guī bì xià yǐ. bì xià qiē wù yōu lǜ." yán qì, hūn dǎo yú dì, bàn shǎng fāng sū. hòu zhǔ dà xǐ, zhòng jiā shǎng cì. zì cǐ shēn xìn shī pó zhī shuō, suì bù tīng jiāng wéi zhī yán, měi rì zhī zài gōng zhōng yǐn yàn huān lè. jiāng wéi lèi shēn gào jí biǎo wén, jiē bèi huáng hào yǐn nì, yīn cǐ wù le dà shì. què shuō zhōng huì dà jūn, yǐ lǐ wàng hàn zhōng jìn fā. qián jūn xiān fēng xǔ yí, yào lì tóu gōng, xiān lǐng bīng zhì nán zhèng guān. yí wèi bù jiàng yuē:" guò cǐ guān jí hàn zhōng yǐ. guān shàng bù duō rén mǎ, wǒ děng biàn kě fèn lì qiǎng guān." zhòng jiàng lǐng mìng, yī qí bìng lì xiàng qián. yuán lái shǒu guān shǔ jiāng lú xùn, zǎo zhī wèi bīng jiāng dào, xiān yú guān qián mù qiáo zuǒ yòu, fú xià jūn shì, zhuāng qǐ wǔ hòu suǒ yí shí shǐ lián nǔ bǐ jí xǔ yí bīng lái qiǎng guān shí, yī shēng bāng zi xiǎng chù, shǐ shí rú yǔ. yí jí tuì shí, zǎo shè dào shǔ shí qí. wèi bīng dà bài. yí huí bào zhōng huì. huì zì tí zhàng xià jiǎ shì bǎi yú qí lái kàn, guǒ rán jiàn nǔ yī qí shè xià. huì bō mǎ biàn huí, guān shàng lú xùn yǐn wǔ bǎi jūn shā xià lái. huì pāi mǎ guò qiáo, qiáo shàng tǔ tā, xiàn zhù mǎ tí, zhēng xiē ér xiān xià mǎ lái. mǎ zhēng bù qǐ, huì qì mǎ bù xíng pǎo xià qiáo shí, lú xùn gǎn shàng, yī qiāng cì lái, què bèi wèi bīng zhōng xún kǎi huí shēn yī jiàn, shè lú xùn luò mǎ. zhōng huì huī zhòng chéng shì qiǎng guān, guān shàng jūn shì yīn yǒu shǔ bīng zài guān qián, bù gǎn fàng jiàn, bèi zhōng huì shā sàn, duó le shān guān. jí yǐ xún kǎi wèi hù jūn, yǐ quán fù ān mǎ kǎi jiǎ cì zhī.
却说魏兵既发,早有细作入沓中报知姜维。维即具表申奏后主:“请降诏遣左车骑将军张翼领兵守护阳安关,右车骑将军廖化领兵守阴平桥:这二处最为要紧,若失二处,汉中不保矣。一面当遣使入吴求救。臣一面自起沓中之兵拒敌。”时后主改景耀六年为炎兴元年,日与宦官黄皓在宫中游乐。忽接姜维之表,即召黄皓问曰:“今魏国遣钟会、邓艾大起人马,分道而来,如之奈何?”皓奏曰:“此乃姜维欲立功名,故上此表。陛下宽心,勿生疑虑。臣闻城中有一师婆,供奉一神,能知吉凶,可召来问之。”后主从其言,于后殿陈设香花纸烛、享祭礼物,令黄皓用小车请入宫中,坐于龙床之上。后主焚香祝毕,师婆忽然披发跣足,就殿上跳跃数十遍,盘旋于案上。皓曰:“此神人降矣。陛下可退左右,亲祷之。”后主尽退侍臣,再拜祝之。师婆大叫曰:“吾乃西川土神也。陛下欣乐太平,何为求问他事?数年之后,魏国疆土亦归陛下矣。陛下切勿忧虑。”言讫,昏倒于地,半晌方苏。后主大喜,重加赏赐。自此深信师婆之说,遂不听姜维之言,每日只在宫中饮宴欢乐。姜维累申告急表文,皆被黄皓隐匿,因此误了大事。却说钟会大军,迤逦望汉中进发。前军先锋许仪,要立头功,先领兵至南郑关。仪谓部将曰:“过此关即汉中矣。关上不多人马,我等便可奋力抢关。”众将领命,一齐并力向前。原来守关蜀将卢逊,早知魏兵将到,先于关前木桥左右,伏下军士,装起武侯所遗十矢连弩;比及许仪兵来抢关时,一声梆子响处,矢石如雨。仪急退时,早射倒数十骑。魏兵大败。仪回报钟会。会自提帐下甲士百余骑来看,果然箭弩一齐射下。会拨马便回,关上卢逊引五百军杀下来。会拍马过桥,桥上土塌,陷住马蹄,争些儿掀下马来。马挣不起,会弃马步行;跑下桥时,卢逊赶上,一枪刺来,却被魏兵中荀恺回身一箭,射卢逊落马。钟会麾众乘势抢关,关上军士因有蜀兵在关前,不敢放箭,被钟会杀散,夺了山关。即以荀恺为护军,以全副鞍马铠甲赐之。
huì huàn xǔ yí zhì zhàng xià, zé zhī yuē:" rǔ wèi xiān fēng, lǐ hé féng shān kāi lù, yù shuǐ dié qiáo, zhuān yī xiū lǐ qiáo liáng dào lù, yǐ biàn xíng jūn. wú fāng cái dào qiáo shàng, xiàn zhù mǎ tí, jī hū duò qiáo ruò fēi xún kǎi, wú yǐ bèi shā yǐ! rǔ jì wéi jūn lìng, dāng àn jūn fǎ!" chì zuǒ yòu tuī chū zhǎn zhī. zhū jiàng gào yuē:" qí fù xǔ chǔ yǒu gōng yú cháo tíng, wàng dū dū shù zhī." huì nù yuē:" jūn fǎ bù míng, hé yǐ lìng zhòng?" suì lìng zhǎn shǒu shì zhòng. zhū jiàng wú bù hài rán. shí shǔ jiāng wáng hán shǒu lè chéng, jiǎng bīn shǒu hàn chéng, jiàn wèi bīng shì dà, bù gǎn chū zhàn, zhǐ bì mén zì shǒu. zhōng huì xià lìng yuē:" bīng guì shén sù, bù kě shǎo tíng." nǎi lìng qián jūn lǐ fǔ wéi lè chéng, hù jūn xún kǎi wéi hàn chéng, zì yǐn dà jūn qǔ yáng ān guān. shǒu guān shǔ jiāng fù qiān yǔ fù jiāng jiǎng shū shāng yì zhàn shǒu zhī cè, shū yuē:" wèi bīng shén zhòng, shì bù kě dāng, bù rú jiān shǒu wèi shàng." qiān yuē:" bù rán. wèi bīng yuǎn lái, bì rán pí kùn, suī duō bù zú jù. wǒ děng ruò bù xià guān zhàn shí, hàn lè èr chéng xiū yǐ." jiǎng shū mò rán bù dá. hū bào wèi bīng dà duì yǐ zhì guān qián, jiǎng fù èr rén zhì guān shàng shì zhī. zhōng huì yáng biān dà jiào yuē:" wú jīn tǒng shí wàn zhī zhòng dào cǐ, rú zǎo zǎo chū jiàng, gè yī pǐn jí shēng yòng rú zhí mí bù jiàng, dǎ pò guān ài, yù shí jù fén!" fù qiān dà nù, lìng jiǎng shū bǎ guān, zì yǐn sān qiān bīng shā xià guān lái. zhōng huì biàn zǒu, wèi bīng jǐn tuì. qiān chéng shì zhuī zhī, wèi bīng fù hé. qiān yù tuì rù guān shí, guān shàng yǐ shù qǐ wèi jiā qí hào, zhī jiàn jiǎng shū jiào yuē:" wú yǐ jiàng le wèi yě!" qiān dà nù, lì shēng mà yuē:" wàng ēn bèi yì zhī zéi, yǒu hé miàn mù jiàn tiān xià rén hū!" bō huí mǎ fù yǔ wèi bīng jiē zhàn. wèi bīng sì miàn hé lái, jiāng fù qiān wéi zài gāi xīn. qiān zuǒ chōng yòu tū, wǎng lái sǐ zhàn, bù néng dé tuō suǒ lǐng shǔ bīng, shí shāng bā jiǔ. qiān nǎi yǎng tiān tàn yuē:" wú shēng wèi shǔ chén, sǐ yì dāng wèi shǔ guǐ!" nǎi fù pāi mǎ chōng shā, shēn bèi shù qiāng, xuè yíng páo kǎi zuò xià mǎ dào, qiān zì wěn ér sǐ. hòu rén yǒu shī tàn yuē:" yī rì shū zhōng fèn, qiān qiū yǎng yì míng. níng wèi fù qiān sǐ, bù zuò jiǎng shū shēng."
会唤许仪至帐下,责之曰:“汝为先锋,理合逢山开路,遇水叠桥,专一修理桥梁道路,以便行军。吾方才到桥上,陷住马蹄,几乎堕桥;若非荀恺,吾已被杀矣!汝既违军令,当按军法!”叱左右推出斩之。诸将告曰:“其父许褚有功于朝廷,望都督恕之。”会怒曰:“军法不明,何以令众?”遂令斩首示众。诸将无不骇然。时蜀将王含守乐城,蒋斌守汉城,见魏兵势大,不敢出战,只闭门自守。钟会下令曰:“兵贵神速,不可少停。”乃令前军李辅围乐城,护军荀恺围汉城,自引大军取阳安关。守关蜀将傅佥与副将蒋舒商议战守之策,舒曰:“魏兵甚众,势不可当,不如坚守为上。”佥曰:“不然。魏兵远来,必然疲困,虽多不足惧。我等若不下关战时,汉、乐二城休矣。”蒋舒默然不答。忽报魏兵大队已至关前,蒋、傅二人至关上视之。钟会扬鞭大叫曰:“吾今统十万之众到此,如早早出降,各依品级升用;如执迷不降,打破关隘,玉石俱焚!”傅佥大怒,令蒋舒把关,自引三千兵杀下关来。钟会便走,魏兵尽退。佥乘势追之,魏兵复合。佥欲退入关时,关上已竖起魏家旗号,只见蒋舒叫曰:“吾已降了魏也!”佥大怒,厉声骂曰:“忘恩背义之贼,有何面目见天下人乎!”拨回马复与魏兵接战。魏兵四面合来,将傅佥围在垓心。佥左冲右突,往来死战,不能得脱;所领蜀兵,十伤八九。佥乃仰天叹曰:“吾生为蜀臣,死亦当为蜀鬼!”乃复拍马冲杀,身被数枪,血盈袍铠;坐下马倒,佥自刎而死。后人有诗叹曰:“一日抒忠愤,千秋仰义名。宁为傅佥死,不作蒋舒生。”
zhōng huì de le yáng ān guān, guān nèi suǒ jī liáng cǎo jūn qì jí duō, dà xǐ, suì kào sān jūn. shì yè, wèi bīng sù yú yáng ān chéng zhōng, hū wén xī nán shàng hǎn shēng dà zhèn. zhōng huì huāng máng chū zhàng shì zhī, jué wú dòng jìng. wèi jūn yī yè bù gǎn shuì. cì yè sān gēng, xī nán shàng hǎn shēng yòu qǐ. zhōng huì jīng yí, xiàng xiǎo, shǐ rén tàn zhī. huí bào yuē:" yuǎn shào shí yú lǐ, bìng wú yī rén." huì jīng yí bù dìng, nǎi zì yǐn shù bǎi qí, jù quán zhuāng guàn dài, wàng xī nán xún shào. qián zhì yī shān, zhī jiàn shā qì sì miàn tū qǐ, chóu yún bù hé, wù suǒ shān tóu. huì lēi zhù mǎ, wèn xiàng dǎo guān yuē:" cǐ hé shān yě?" dá yuē:" cǐ nǎi dìng jūn shān, xī rì xià hóu yuān mò yú cǐ chù." huì wén zhī, chàng rán bù lè, suì lè mǎ ér huí. zhuǎn guò shān pō, hū rán kuáng fēng dà zuò, bèi hòu shù qiān qí tū chū, suí fēng shā lái. huì dà jīng, yǐn zhòng zòng mǎ ér zǒu. zhū jiàng zhuì mǎ zhě, bù jì qí shù. jí bēn dào yáng ān guān shí, bù céng zhé yī rén yī qí, zhǐ diē sǔn miàn mù, shī le tóu kuī. jiē yán yuē:" dàn jiàn yīn yún zhōng rén mǎ shā lái, bǐ jí jìn shēn, què bù shāng rén, zhǐ shì yī zhèn xuàn fēng ér yǐ." huì wèn xiáng jiàng jiǎng shū yuē:" dìng jūn shān yǒu shén miào hū?" shū yuē:" bìng wú shén miào, wéi yǒu zhū gě wǔ hòu zhī mù." huì jīng yuē:" cǐ bì wǔ hòu xiǎn shèng yě. wú dāng qīn wǎng jì zhī." cì rì, zhōng huì bèi jì lǐ, zǎi tài láo, zì dào wǔ hòu mù qián zài bài zhì jì. jì bì, kuáng fēng dùn xī, chóu yún sì sàn. hū rán qīng fēng xí xí, xì yǔ fēn fēn. yī zhèn guò hòu, tiān sè qíng lǎng. wèi bīng dà xǐ, jiē bài xiè huí yíng. shì yè, zhōng huì zài zhàng zhōng fú jǐ ér qǐn, hū rán yī zhèn qīng fēng guò chù, zhī jiàn yī rén, guān jīn yǔ shàn, shēn yī hè chǎng, sù lǚ zào tāo, miàn rú guān yù, chún ruò mǒ zhū, méi qīng mù lǎng, shēn cháng bā chǐ, piāo piāo rán yǒu shén xiān zhī gài. qí rén bù rù zhàng zhōng, huì qǐ shēn yíng zhī yuē:" gōng hé rén yě?" qí rén yuē:" jīn zǎo zhòng chéng jiàn gù. wú yǒu piàn yán xiāng gào: suī hàn zuò yǐ shuāi, tiān mìng nán wéi, rán liǎng chuān shēng líng, héng lí bīng gé, chéng kě lián mǐn. rǔ rù jìng zhī hòu, wàn wù wàng shā shēng líng." yán qì, fú xiù ér qù. huì yù wǎn liú zhī, hū rán jīng xǐng, nǎi shì yī mèng. huì zhī shì wǔ hòu zhī líng, bù shèng jīng yì. yú shì chuán lìng qián jūn, lì yī bái qí, shàng shū" bǎo guó ān mín" sì zì suǒ dào zhī chù, rú wàng shā yī rén zhě cháng mìng. yú shì hàn zhōng rén mín, jìn jiē chū chéng bài yíng. huì yī yī fǔ wèi, qiū háo wú fàn. hòu rén yǒu shī zàn yuē:" shù wàn yīn bīng rào dìng jūn, zhì lìng zhōng huì bài líng shén. shēng néng jué cè fú liú shì, sǐ shàng yí yán bǎo shǔ mín."
钟会得了阳安关,关内所积粮草、军器极多,大喜,遂犒三军。是夜,魏兵宿于阳安城中,忽闻西南上喊声大震。钟会慌忙出帐视之,绝无动静。魏军一夜不敢睡。次夜三更,西南上喊声又起。钟会惊疑,向晓,使人探之。回报曰:“远哨十余里,并无一人。”会惊疑不定,乃自引数百骑,俱全装惯带,望西南巡哨。前至一山,只见杀气四面突起,愁云布合,雾锁山头。会勒住马,问向导官曰:“此何山也?”答曰:“此乃定军山,昔日夏侯渊殁于此处。”会闻之,怅然不乐,遂勒马而回。转过山坡,忽然狂风大作,背后数千骑突出,随风杀来。会大惊,引众纵马而走。诸将坠马者,不计其数。及奔到阳安关时,不曾折一人一骑,只跌损面目,失了头盔。皆言曰:“但见阴云中人马杀来,比及近身,却不伤人,只是一阵旋风而已。”会问降将蒋舒曰:“定军山有神庙乎?”舒曰:“并无神庙,惟有诸葛武侯之墓。”会惊曰:“此必武侯显圣也。吾当亲往祭之。”次日,钟会备祭礼,宰太牢,自到武侯墓前再拜致祭。祭毕,狂风顿息,愁云四散。忽然清风习习,细雨纷纷。一阵过后,天色晴朗。魏兵大喜,皆拜谢回营。是夜,钟会在帐中伏几而寝,忽然一阵清风过处,只见一人,纶巾羽扇,身衣鹤氅,素履皂绦,面如冠玉,唇若抹朱,眉清目朗,身长八尺,飘飘然有神仙之概。其人步入帐中,会起身迎之曰:“公何人也?”其人曰:“今早重承见顾。吾有片言相告:虽汉祚已衰,天命难违,然两川生灵,横罹兵革,诚可怜悯。汝入境之后,万勿妄杀生灵。”言讫,拂袖而去。会欲挽留之,忽然惊醒,乃是一梦。会知是武侯之灵,不胜惊异。于是传令前军,立一白旗,上书“保国安民”四字;所到之处,如妄杀一人者偿命。于是汉中人民,尽皆出城拜迎。会一一抚慰,秋毫无犯。后人有诗赞曰:“数万阴兵绕定军,致令钟会拜灵神。生能决策扶刘氏,死尚遗言保蜀民。”
què shuō jiāng wéi zài dá zhōng, tīng zhī wèi bīng dà zhì, chuán xí liào huà zhāng yì dǒng jué tí bīng jiē yìng yī miàn zì fēn bīng liè jiāng yǐ dài zhī. hū bào wèi bīng zhì, wéi yǐn bīng yíng zhī. wèi zhèn zhōng wéi shǒu dà jiàng nǎi tiān shuǐ tài shǒu wáng qí yě. qí chū mǎ dà hū yuē:" wú jīn dà bīng bǎi wàn, shàng jiàng qiān yuán, fēn èr shí lù ér jìn, yǐ dào chéng dū. rǔ bù sī zǎo jiàng, yóu yù kàng jù, hé bù zhī tiān mìng yé!" wéi dà nù, tǐng qiāng zòng mǎ, zhí qǔ wáng qí. zhàn bù sān hé, qí dà bài ér zǒu. jiāng wéi qū bīng zhuī shā zhì èr shí lǐ, zhǐ tīng dé jīn gǔ qí míng, yī zhī bīng bǎi kāi, qí shàng dà shū" lǒng xī tài shǒu qiān hóng" zì yàng. wéi xiào yuē:" cǐ děng shǔ bèi, fēi wú dí shǒu!" suì cuī bīng zhuī zhī. yòu gǎn dào shí lǐ, què yù dèng ài lǐng bīng shā dào. liǎng jūn hùn zhàn. wéi dǒu sǒu jīng shén, yǔ ài zhàn yǒu shí yú hé, bù fēn shèng fù, hòu miàn luó gǔ yòu míng. wéi jí tuì shí, hòu jūn bào shuō:" gān sōng zhū zhài, jǐn bèi jīn chéng tài shǒu yáng xīn shāo huǐ le." wéi dà jīng, jí lìng fù jiāng xū lì qí hào, yǔ dèng ài xiāng jù. wéi zì chè hòu jūn, xīng yè lái jiù gān sōng, zhèng yù yáng xīn. xīn bù gǎn jiāo zhàn, wàng shān lù ér zǒu. wéi suí hòu gǎn lái. jiāng zhì shān yán xià, yán shàng mù shí rú yǔ, wéi bù néng qián jìn. bǐ jí huí dào bàn lù, shǔ bīng yǐ bèi dèng ài shā bài. wèi bīng dà duì ér lái, jiāng jiāng wéi wéi zhù.
却说姜维在沓中,听知魏兵大至,传檄廖化、张翼、董厥提兵接应;一面自分兵列将以待之。忽报魏兵至,维引兵迎之。魏阵中为首大将乃天水太守王颀也。颀出马大呼曰:“吾今大兵百万,上将千员,分二十路而进,已到成都。汝不思早降,犹欲抗拒,何不知天命耶!”维大怒,挺枪纵马,直取王颀。战不三合,颀大败而走。姜维驱兵追杀至二十里,只听得金鼓齐鸣,一枝兵摆开,旗上大书“陇西太守牵弘”字样。维笑曰:“此等鼠辈,非吾敌手!”遂催兵追之。又赶到十里,却遇邓艾领兵杀到。两军混战。维抖擞精神,与艾战有十余合,不分胜负,后面锣鼓又鸣。维急退时,后军报说:“甘松诸寨,尽被金城太守杨欣烧毁了。”维大惊,急令副将虚立旗号,与邓艾相拒。维自撤后军,星夜来救甘松,正遇杨欣。欣不敢交战,望山路而走。维随后赶来。将至山岩下,岩上木石如雨,维不能前进。比及回到半路,蜀兵已被邓艾杀败。魏兵大队而来,将姜维围住。
wéi yǐn zhòng qí shā chū chóng wéi, bēn rù dà zhài jiān shǒu, yǐ dài jiù bīng. hū rán liú xīng mǎ dào, bào shuō:" zhōng huì dǎ pò yáng ān guān, shǒu jiāng jiǎng shū guī xiáng, fù qiān zhàn sǐ, hàn zhōng yǐ shǔ wèi yǐ. lè chéng shǒu jiāng wáng hán, hàn chéng shǒu jiāng jiǎng bīn, zhī hàn zhōng yǐ shī, yì kāi mén ér jiàng. hú jì dǐ dí bú zhù, táo huí chéng dū qiú yuán qù le." wéi dà jīng, jí chuán lìng bá zhài.
维引众骑杀出重围,奔入大寨坚守,以待救兵。忽然流星马到,报说:“钟会打破阳安关,守将蒋舒归降,傅佥战死,汉中已属魏矣。乐城守将王含,汉城守将蒋斌,知汉中已失,亦开门而降。胡济抵敌不住,逃回成都求援去了。”维大惊,即传令拔寨。
shì yè bīng zhì jiāng chuān kǒu, qián miàn yī jūn bǎi kāi, wéi shǒu wèi jiāng, nǎi shì jīn chéng tài shǒu yáng xīn. wéi dà nù, zòng mǎ jiāo fēng, zhǐ yī hé, yáng xīn bài zǒu, wéi niān gōng shè zhī, lián shè sān jiàn jiē bù zhōng. wéi zhuǎn nù, zì zhé qí gōng, tǐng qiāng gǎn lái. zhàn mǎ qián shī, jiāng wéi diē zài dì shàng. yáng xīn bō huí mǎ lái shā jiāng wéi. wéi yuè qǐ shēn, yī qiāng cì qù, zhèng zhōng yáng xīn mǎ nǎo. bèi hòu wèi bīng zhòu zhì, jiù xīn qù le. wéi qí shàng cóng mǎ, yù dài zhuī shí, hū bào hòu miàn dèng ài bīng dào. wéi shǒu wěi bù néng xiāng gù, suì shōu bīng yào duó hàn zhōng. shào mǎ bào shuō:" yōng zhōu cì shǐ zhū gě xù yǐ duàn le guī lù." wéi nǎi jù shān xiǎn xià zhài. wèi bīng tún yú yīn píng qiáo tóu. wéi jìn tuì wú lù, cháng tàn yuē:" tiān sàng wǒ yě!" fù jiāng níng suí yuē:" wèi bīng suī duàn yīn píng qiáo tóu, yōng zhōu bì rán bīng shǎo, jiāng jūn ruò cóng kǒng hán gǔ, jìng qǔ yōng zhōu, zhū gě xù bì chè yīn píng zhī bīng jiù yōng zhōu, jiāng jūn què yǐn bīng bēn jiàn gé shǒu zhī, zé hàn zhōng kě fù yǐ." wéi cóng zhī, jí fā bīng rù kǒng hán gǔ, zhà qǔ yōng zhōu. xì zuò bào zhī zhū gě xù. xù dà jīng yuē:" yōng zhōu shì wú hé shǒu zhī dì, tǎng yǒu shū shī, cháo tíng bì rán wèn zuì." jí chè dà bīng cóng nán lù qù jiù yōng zhōu, zhǐ liú yī zhī bīng shǒu qiáo tóu. jiāng wéi rù běi dào, yuē xíng sān shí lǐ, liào zhī wèi bīng qǐ xíng, nǎi lēi huí bīng, hòu duì zuò qián duì, jìng dào qiáo tóu, guǒ rán wèi bīng dà duì yǐ qù, zhǐ yǒu xiē xiǎo bīng bǎ qiáo, bèi wéi yī zhèn shā sàn, jǐn shāo qí zhài zhà. zhū gě xù tīng zhī qiáo tóu huǒ qǐ, fù yǐn bīng huí, jiāng wéi bīng yǐ guò bàn rì le, yīn cǐ bù gǎn zhuī gǎn. què shuō jiāng wéi yǐn bīng guò le qiáo tóu, zhèng xíng zhī jiān, qián miàn yī jūn lái dào, nǎi zuǒ jiāng jūn zhāng yì yòu jiāng jūn liào huà yě. wéi wèn zhī, yì yuē:" huáng hào tīng xìn shī wū zhī yán, bù kěn fā bīng. yì wén hàn zhōng yǐ wēi, zì qǐ bīng lái shí, yáng ān guān yǐ bèi zhōng huì suǒ qǔ. jīn wén jiāng jūn shòu kùn, tè lái jiē yìng." suì hé bīng yī chù, qián fù bái shuǐ guān. huà yuē:" jīn sì miàn shòu dí, liáng dào bù tōng, bù rú tuì shǒu jiàn gé, zài zuò liáng tú." wéi yí lǜ wèi jué. hū bào zhōng huì dèng ài fēn bīng shí yú lù shā lái. wéi yù yǔ yì huà fēn bīng yíng zhī. huà yuē:" bái shuǐ dì xiá lù duō, fēi zhēng zhàn zhī suǒ, bù rú qiě tuì qù jiù jiàn gé kě yě ruò jiàn gé yī shī, shì jué lù yǐ." wéi cóng zhī, suì yǐn bīng lái tóu jiàn gé. jiāng jìn guān qián, hū rán gǔ jiǎo qí míng, hǎn shēng dà qǐ, jīng qí biàn shù, yī zhī jūn bǎ zhù guān kǒu. zhèng shì: hàn zhōng xiǎn jùn yǐ wú yǒu, jiàn gé fēng bō yòu hū shēng.
是夜兵至疆川口,前面一军摆开,为首魏将,乃是金城太守杨欣。维大怒,纵马交锋,只一合,杨欣败走,维拈弓射之,连射三箭皆不中。维转怒,自折其弓,挺枪赶来。战马前失,将维跌在地上。杨欣拨回马来杀姜维。维跃起身,一枪刺去,正中杨欣马脑。背后魏兵骤至,救欣去了。维骑上从马,欲待追时,忽报后面邓艾兵到。维首尾不能相顾,遂收兵要夺汉中。哨马报说:“雍州刺史诸葛绪已断了归路。”维乃据山险下寨。魏兵屯于阴平桥头。维进退无路,长叹曰:“天丧我也!”副将宁随曰:“魏兵虽断阴平桥头,雍州必然兵少,将军若从孔函谷,径取雍州,诸葛绪必撤阴平之兵救雍州,将军却引兵奔剑阁守之,则汉中可复矣。”维从之,即发兵入孔函谷,诈取雍州。细作报知诸葛绪。绪大惊曰:“雍州是吾合守之地,倘有疏失,朝廷必然问罪。”急撤大兵从南路去救雍州,只留一枝兵守桥头。姜维入北道,约行三十里,料知魏兵起行,乃勒回兵,后队作前队,径到桥头,果然魏兵大队已去,只有些小兵把桥,被维一阵杀散,尽烧其寨栅。诸葛绪听知桥头火起,复引兵回,姜维兵已过半日了,因此不敢追赶。却说姜维引兵过了桥头,正行之间,前面一军来到,乃左将军张翼、右将军廖化也。维问之,翼曰:“黄皓听信师巫之言,不肯发兵。翼闻汉中已危,自起兵来时,阳安关已被钟会所取。今闻将军受困,特来接应。”遂合兵一处,前赴白水关。化曰:“今四面受敌,粮道不通,不如退守剑阁,再作良图。”维疑虑未决。忽报钟会、邓艾分兵十余路杀来。维欲与翼、化分兵迎之。化曰:“白水地狭路多,非争战之所,不如且退去救剑阁可也;若剑阁一失,是绝路矣。”维从之,遂引兵来投剑阁。将近关前,忽然鼓角齐鸣,喊声大起,旌旗遍竖,一枝军把住关口。正是:汉中险峻已无有,剑阁风波又忽生。
wèi zhī hé chǔ zhī bīng, qiě kàn xià wén fēn jiě.
未知何处之兵,且看下文分解。