dèng shì zài tōu dù yīn píng zhū gě zhān zhàn sǐ mián zhú
邓士载偷度阴平 诸葛瞻战死绵竹
què shuō fǔ guó dà jiàng jūn dǒng jué, wén wèi bīng shí yú lù rù jìng, nǎi yǐn èr wàn bīng shǒu zhù jiàn gé dāng rì wàng chén tóu dà qǐ, yí shì wèi bīng, jí yǐn jūn bǎ zhù guān kǒu. dǒng jué zì lín jūn qián shì zhī, nǎi jiāng wéi liào huà zhāng yì yě. jué dà xǐ, jiē rù guān shàng, lǐ bì, kū sù hòu zhǔ huáng hào zhī shì. wéi yuē:" gōng wù yōu lǜ. ruò yǒu wéi zài, bì bù róng wèi lái tūn shǔ yě. qiě shǒu jiàn gé, xú tú tuì dí zhī jì." jué yuē:" cǐ guān suī rán kě shǒu, zhēng nài chéng dū wú rén tǎng wèi dí rén suǒ xí, dà shì wǎ jiě yǐ." wéi yuē:" chéng dū shān xiǎn dì jùn, fēi kě yì qǔ, bù bì yōu yě." zhèng yán jiān, hū bào zhū gě xù lǐng bīng shā zhì guān xià, wéi dà nù, jí yǐn wǔ qiān bīng shā xià guān lái, zhí zhuàng rù wèi zhèn zhōng, zuǒ chōng yòu tū, shā dé zhū gě xù dà bài ér zǒu, tuì shù shí lǐ xià zhài, wèi jūn sǐ zhě wú shù. shǔ bīng qiǎng le xǔ duō mǎ pǐ qì xiè, wéi shōu bīng huí guān.
却说辅国大将军董厥,闻魏兵十余路入境,乃引二万兵守住剑阁;当日望尘头大起,疑是魏兵,急引军把住关口。董厥自临军前视之,乃姜维、廖化、张翼也。厥大喜,接入关上,礼毕,哭诉后主黄皓之事。维曰:“公勿忧虑。若有维在,必不容魏来吞蜀也。且守剑阁,徐图退敌之计。”厥曰:“此关虽然可守,争奈成都无人;倘为敌人所袭,大势瓦解矣。”维曰:“成都山险地峻,非可易取,不必忧也。”正言间,忽报诸葛绪领兵杀至关下,维大怒,急引五千兵杀下关来,直撞入魏阵中,左冲右突,杀得诸葛绪大败而走,退数十里下寨,魏军死者无数。蜀兵抢了许多马匹器械,维收兵回关。
què shuō zhōng huì lí jiàn gé èr shí lǐ xià zhài, zhū gě xù zì lái fú zuì. huì nù yuē:" wú lìng rǔ shǒu bǎ yīn píng qiáo tóu, yǐ duàn jiāng wéi guī lù, rú hé shī le! jīn yòu bù dé wú lìng, shàn zì jìn bīng, yǐ zhì cǐ bài!" xù yuē:" wéi guǐ jì duō duān, zhà qǔ yōng zhōu xù kǒng yōng zhōu yǒu shī, yǐn bīng qù jiù, wéi chéng jī zǒu tuō xù yīn gǎn zhì guān xià, bù xiǎng yòu wèi suǒ bài." huì dà nù, chì lìng zhǎn zhī. jiān jūn wèi guàn yuē:" xù suī yǒu zuì, nǎi dèng zhēng xī suǒ dū zhī rén bù zhēng jiāng jūn shā zhī, kǒng shāng hé qi." huì yuē:" wú fèng tiān zǐ míng zhào jìn gōng jūn mìng, tè lái fá shǔ. biàn shì dèng ài yǒu zuì, yì dāng zhǎn zhī!" zhòng jiē lì quàn. huì nǎi jiāng zhū gě xù yòng jiàn chē zài fù luò yáng, rèn jìn gōng fā luò suí jiāng xù suǒ lǐng zhī bīng, shōu zài bù xià diào qiǎn.
却说钟会离剑阁二十里下寨,诸葛绪自来伏罪。会怒曰:“吾令汝守把阴平桥头,以断姜维归路,如何失了!今又不得吾令,擅自进兵,以致此败!”绪曰:“维诡计多端,诈取雍州;绪恐雍州有失,引兵去救,维乘机走脱;绪因赶至关下,不想又为所败。”会大怒,叱令斩之。监军卫瓘曰:“绪虽有罪,乃邓征西所督之人;不争将军杀之,恐伤和气。”会曰:“吾奉天子明诏、晋公钧命,特来伐蜀。便是邓艾有罪,亦当斩之!”众皆力劝。会乃将诸葛绪用槛车载赴洛阳,任晋公发落;随将绪所领之兵,收在部下调遣。
yǒu rén bào yǔ dèng ài. ài dà nù yuē:" wú yǔ rǔ guān pǐn yì bān, wú jiǔ zhèn biān jiāng, yú guó duō láo, rǔ ān gǎn wàng zì zūn dà yé!" zi dèng zhōng quàn yuē:" xiǎo bù rěn zé luàn dà móu, fù qīn ruò yǔ tā bù mù, bì wù guó jiā dà shì. wàng qiě róng rěn zhī." ài cóng qí yán. rán bì jìng xīn zhōng huái nù, nǎi yǐn shí shù qí lái jiàn zhōng huì. huì wén ài zhì, biàn wèn zuǒ yòu:" ài yǐn duō shǎo jūn lái?" zuǒ yòu dá yuē:" zhǐ yǒu shí shù qí." huì nǎi lìng zhàng shàng zhàng xià liè wǔ shì shù bǎi rén.
有人报与邓艾。艾大怒曰:“吾与汝官品一般,吾久镇边疆,于国多劳,汝安敢妄自尊大耶!”子邓忠劝曰:“小不忍则乱大谋,父亲若与他不睦,必误国家大事。望且容忍之。”艾从其言。然毕竟心中怀怒,乃引十数骑来见钟会。会闻艾至,便问左右:“艾引多少军来?”左右答曰:“只有十数骑。”会乃令帐上帐下列武士数百人。
ài xià mǎ rù jiàn. huì jiē rù zhàng lǐ bì. ài jiàn jūn róng shén sù, xīn zhōng bù ān, nǎi yǐ yán tiāo zhī yuē:" jiāng jūn dé le hàn zhōng, nǎi cháo tíng zhī dà xìng yě, kě dìng cè zǎo qǔ jiàn gé." huì yuē:" jiāng jūn míng jiàn ruò hé?" ài zài sān tuī chēng wú néng. huì gù wèn zhī. ài dá yuē:" yǐ yú yì dù zhī, kě yǐn yī jūn cóng yīn píng xiǎo lù chū hàn zhōng dé yáng tíng, yòng qí bīng jìng qǔ chéng dū, jiāng wéi bì chè bīng lái jiù, jiāng jūn chéng xū jiù qǔ jiàn gé, kě huò quán gōng." huì dà xǐ yuē:" jiāng jūn cǐ jì shén miào! kě jí yǐn bīng qù. wú zài cǐ zhuān hòu jié yīn!" èr rén yǐn jiǔ xiāng bié. huì huí běn zhàng yǔ zhū jiàng yuē:" rén jiē wèi dèng ài yǒu néng. jīn rì guān zhī, nǎi yōng cái ěr!" zhòng wèn qí gù. huì yuē:" yīn píng xiǎo lù, jiē gāo shān jùn lǐng, ruò shǔ yǐ bǎi yú rén shǒu qí xiǎn yào, duàn qí guī lù, zé dèng ài zhī bīng jiē è sǐ yǐ. wú zhǐ yǐ zhèng dào ér xíng, hé chóu shǔ dì bù pò hū!" suì zhì yún tī pào jià, zhǐ dǎ jiàn gé guān.
艾下马入见。会接入帐礼毕。艾见军容甚肃,心中不安,乃以言挑之曰:“将军得了汉中,乃朝廷之大幸也,可定策早取剑阁。”会曰:“将军明见若何?”艾再三推称无能。会固问之。艾答曰:“以愚意度之,可引一军从阴平小路出汉中德阳亭,用奇兵径取成都,姜维必撤兵来救,将军乘虚就取剑阁,可获全功。”会大喜曰:“将军此计甚妙!可即引兵去。吾在此专候捷音!”二人饮酒相别。会回本帐与诸将曰:“人皆谓邓艾有能。今日观之,乃庸才耳!”众问其故。会曰:“阴平小路,皆高山峻岭,若蜀以百余人守其险要,断其归路,则邓艾之兵皆饿死矣。吾只以正道而行,何愁蜀地不破乎!”遂置云梯炮架,只打剑阁关。
què shuō dèng ài chū yuán mén shàng mǎ, huí gù cóng zhě yuē:" zhōng huì dài wú ruò hé?" cóng zhě yuē:" guān qí cí sè, shén bù yǐ jiāng jūn zhī yán wéi rán, dàn yǐ kǒu qiáng yīng ér yǐ." ài xiào yuē:" bǐ liào wǒ bù néng qǔ chéng dū, wǒ piān yù qǔ zhī!" huí dào běn zhài, shī zuǎn dèng zhōng yī bān jiàng shì jiē wèn yuē:" jīn rì yǔ zhōng zhèn xī yǒu hé gāo lùn?" ài yuē:" wú yǐ shí xīn gào bǐ, bǐ yǐ yōng cái shì wǒ. bǐ jīn dé hàn zhōng, yǐ wéi mò dà zhī gōng ruò fēi wú tún dá zhōng bàn zhù jiāng wéi, bǐ ān néng chéng gōng yé! wú jīn ruò qǔ le chéng dū, shèng qǔ hàn zhōng yǐ!" dàng yè xià lìng, jǐn bá zhài wàng yīn píng xiǎo lù jìn bīng, lí jiàn gé qī bǎi lǐ xià zhài, yǒu rén bào zhōng huì, shuō:" dèng ài yào qù qǔ chéng dū le." huì xiào ài bù zhì.
却说邓艾出辕门上马,回顾从者曰:“钟会待吾若何?”从者曰:“观其辞色,甚不以将军之言为然,但以口强应而已。”艾笑曰:“彼料我不能取成都,我偏欲取之!”回到本寨,师纂、邓忠一班将士接问曰:“今日与钟镇西有何高论?”艾曰:“吾以实心告彼,彼以庸才视我。彼今得汉中,以为莫大之功;若非吾屯沓中绊住姜维,彼安能成功耶!吾今若取了成都,胜取汉中矣!”当夜下令,尽拔寨望阴平小路进兵,离剑阁七百里下寨,有人报钟会,说:“邓艾要去取成都了。”会笑艾不智。
què shuō dèng ài yī miàn xiū mì shū qiǎn shǐ chí bào sī mǎ zhāo, yī miàn jù zhū jiàng yú zhàng xià wèn yuē:" wú jīn chéng xū qù qǔ chéng dū, yǔ rǔ děng lì gōng míng yú bù xiǔ, rǔ děng kěn cóng hū?" zhū jiàng yīng yuē:" yuàn zūn jūn lìng, wàn sǐ bù cí!" ài nǎi xiān lìng zǐ dèng zhōng yǐn wǔ qiān jīng bīng, bù chuān yì jiǎ, gè zhí fǔ záo qì jù, fán yù jùn wēi zhī chù, záo shān kāi lù, dā zào qiáo gé, yǐ biàn jūn xíng. ài xuǎn bīng sān wàn, gè dài gān liáng shéng suǒ jìn fā. yuē xíng bǎi yú lǐ, xuǎn xià sān qiān bīng, jiù bǐ zā zhài yòu xíng bǎi yú lǐ, yòu xuǎn sān qiān bīng xià zhài. shì nián shí yuè zì yīn píng jìn bīng, zhì yú diān yá xiá gǔ zhī zhōng, fán èr shí yú rì, xíng qī bǎi yú lǐ, jiē shì wú rén zhī dì. wèi bīng yán tú xià le shù zhài, zhǐ shèng xià èr qiān rén mǎ. qián zhì yī lǐng, míng mó tiān lǐng, mǎ bù kān xíng, ài bù xíng shàng lǐng, zhèng jiàn dèng zhōng yǔ kāi lù zhuàng shì jìn jiē kū qì. ài wèn qí gù. zhōng gào yuē:" cǐ lǐng xī jiē shì jùn bì diān yá, bù néng kāi záo, xū fèi qián láo, yīn cǐ kū qì." ài yuē:" wú jūn dào cǐ, yǐ xíng le qī bǎi yú lǐ, guò cǐ biàn shì jiāng yóu, qǐ kě fù tuì?" nǎi huàn zhū jūn yuē:" bù rù hǔ xué, yān dé hǔ zǐ? wú yǔ rǔ děng lái dào cǐ dì, ruò dé chéng gōng, fù guì gòng zhī." zhòng jiē yīng yuē:" yuàn cóng jiāng jūn zhī mìng." ài lìng xiān jiāng jūn qì cuān jiāng xià qù. ài qǔ zhān zì guǒ qí shēn, xiān gǔn xià qù. fù jiāng yǒu zhān shān zhě guǒ shēn gǔn xià, wú zhān shān zhě gè yòng shéng suǒ shù yāo, pān mù guà shù, yú guàn ér jìn. dèng ài dèng zhōng, bìng èr qiān jūn, jí kāi shān zhuàng shì, jiē dù le mó tiān lǐng. fāng cái zhěng dùn yì jiǎ qì xiè ér xíng, hū jiàn dào bàng yǒu yī shí jié, shàng kè:" chéng xiàng zhū gě wǔ hòu tí". qí wén yún:" èr huǒ chū xìng, yǒu rén yuè cǐ. èr shì zhēng héng, bù jiǔ zì sǐ." ài guān qì dà jīng, huāng máng duì jié zài bài yuē:" wǔ hòu zhēn shén rén yě! ài bù néng yǐ shī shì zhī, xī zāi!" hòu rén yǒu shī yuē:" yīn píng jùn lǐng yǔ tiān qí, xuán hè pái huái shàng qiè fēi. dèng ài guǒ zhān cóng cǐ xià, shéi zhī zhū gě yǒu xiān jǐ."
却说邓艾一面修密书遣使驰报司马昭,一面聚诸将于帐下问曰:“吾今乘虚去取成都,与汝等立功名于不朽,汝等肯从乎?”诸将应曰:“愿遵军令,万死不辞!”艾乃先令子邓忠引五千精兵,不穿衣甲,各执斧凿器具,凡遇峻危之处,凿山开路,搭造桥阁,以便军行。艾选兵三万,各带干粮绳索进发。约行百余里,选下三千兵,就彼紥寨;又行百余里,又选三千兵下寨。是年十月自阴平进兵,至于巅崖峡谷之中,凡二十余日,行七百余里,皆是无人之地。魏兵沿途下了数寨,只剩下二千人马。前至一岭,名摩天岭,马不堪行,艾步行上岭,正见邓忠与开路壮士尽皆哭泣。艾问其故。忠告曰:“此岭西皆是峻壁巅崖,不能开凿,虚废前劳,因此哭泣。”艾曰:“吾军到此,已行了七百余里,过此便是江油,岂可复退?”乃唤诸军曰:“不入虎穴,焉得虎子?吾与汝等来到此地,若得成功,富贵共之。”众皆应曰:“愿从将军之命。”艾令先将军器撺将下去。艾取毡自裹其身,先滚下去。副将有毡衫者裹身滚下,无毡衫者各用绳索束腰,攀木挂树,鱼贯而进。邓艾、邓忠,并二千军,及开山壮士,皆度了摩天岭。方才整顿衣甲器械而行,忽见道傍有一石碣,上刻:“丞相诸葛武侯题”。其文云:“二火初兴,有人越此。二士争衡,不久自死。”艾观讫大惊,慌忙对碣再拜曰:“武侯真神人也!艾不能以师事之,惜哉!”后人有诗曰:“阴平峻岭与天齐,玄鹤徘徊尚怯飞。邓艾裹毡从此下,谁知诸葛有先几。”
què shuō dèng ài àn dù yīn píng, yǐn bīng xíng shí, yòu jiàn yí gè dà kōng zhài. zuǒ yòu gào yuē:" wén wǔ hòu zài rì, céng bō yī qiān bīng shǒu cǐ xiǎn ài. jīn shǔ zhǔ liú chán fèi zhī." ài jiē ya bù yǐ, nǎi wèi zhòng rén yuē:" wú děng yǒu lái lù ér wú guī lù yǐ! qián jiāng yóu chéng zhōng, liáng shí zú bèi: rǔ děng qián jìn kě huó, hòu tuì jí sǐ, xū bìng lì gōng zhī." zhòng jiē yīng yuē:" yuàn sǐ zhàn!" yú shì dèng ài bù xíng, yǐn èr qiān yú rén, xīng yè bèi dào lái qiǎng jiāng yóu chéng. què shuō jiāng yóu chéng shǒu jiāng mǎ miǎo, wén dōng chuān yǐ shī, suī wéi zhǔn bèi, zhǐ shì dī fáng dà lù yòu zhàng zhe jiāng wéi quán shī shǒu zhù jiàn gé guān, suì jiāng jūn qíng bù yǐ wéi zhòng. dāng rì cāo liàn rén mǎ huí jiā, yǔ qī lǐ shì yōng lú yǐn jiǔ. qí qī wèn yuē:" lǚ wén biān qíng shén jí, jiāng jūn quán wú yōu sè, hé yě?" miǎo yuē:" dà shì zì yǒu jiāng bó yuē zhǎng wò, gàn wǒ shén shì?" qí qī yuē:" suī rán rú cǐ, jiāng jūn suǒ shǒu chéng chí, bù wéi bù zhòng." miǎo yuē:" tiān zǐ tīng xìn huáng hào, nì yú jiǔ sè, wú liào huò bù yuǎn yǐ. wèi bīng ruò dào, jiàng zhī wèi shàng, hé bì lǜ zāi?" qí qī dà nù, tuò miǎo miàn yuē:" rǔ wèi nán zǐ, xiān huái bù zhōng bú yì zhī xīn, wǎng shòu guó jiā jué lù, wú yǒu hé miàn mù yǔ rǔ xiāng jiàn yé!" mǎ miǎo xiū cán wú yǔ. hū jiā rén huāng rù bào yuē:" wèi jiāng dèng ài bù zhī cóng hé ér lái, yǐn èr qiān yú rén, yī yōng ér rù chéng yǐ!" miǎo dà jīng, huāng chū nà xiáng, bài fú yú gōng táng zhī xià, qì gào yuē:" mǒu yǒu xīn guī xiáng jiǔ yǐ. jīn yuàn zhāo chéng zhōng jū mín, jí běn bù rén mǎ, jǐn xiáng jiàng jūn." ài zhǔn qí jiàng. suì shōu jiāng yóu jūn mǎ yú bù xià diào qiǎn, jí yòng mǎ miǎo wèi xiàng dǎo guān. hū bào mǎ miǎo fū rén zì yì shēn sǐ. ài wèn qí gù, miǎo yǐ shí gào. ài gǎn qí xián, lìng hòu lǐ zàng zhī, qīn wǎng zhì jì. wèi rén wén zhě, wú bù jiē tàn. hòu rén yǒu shī zàn yuē:" hòu zhǔ hūn mí hàn zuò diān, tiān chà dèng ài qǔ xī chuān. kě lián bā shǔ duō míng jiàng, bù jí jiāng yóu lǐ shì xián."
却说邓艾暗度阴平,引兵行时,又见一个大空寨。左右告曰:“闻武侯在日,曾拨一千兵守此险隘。今蜀主刘禅废之。”艾嗟呀不已,乃谓众人曰:“吾等有来路而无归路矣!前江油城中,粮食足备:汝等前进可活,后退即死,须并力攻之。”众皆应曰:“愿死战!”于是邓艾步行,引二千余人,星夜倍道来抢江油城。却说江油城守将马邈,闻东川已失,虽为准备,只是提防大路;又仗着姜维全师守住剑阁关,遂将军情不以为重。当日操练人马回家,与妻李氏拥炉饮酒。其妻问曰:“屡闻边情甚急,将军全无忧色,何也?”邈曰:“大事自有姜伯约掌握,干我甚事?”其妻曰:“虽然如此,将军所守城池,不为不重。”邈曰:“天子听信黄皓,溺于酒色,吾料祸不远矣。魏兵若到,降之为上,何必虑哉?”其妻大怒,唾邈面曰:“汝为男子,先怀不忠不义之心,枉受国家爵禄,吾有何面目与汝相见耶!”马邈羞惭无语。忽家人慌入报曰:“魏将邓艾不知从何而来,引二千余人,一拥而入城矣!”邈大惊,慌出纳降,拜伏于公堂之下,泣告曰:“某有心归降久矣。今愿招城中居民,及本部人马,尽降将军。”艾准其降。遂收江油军马于部下调遣,即用马邈为向导官。忽报马邈夫人自缢身死。艾问其故,邈以实告。艾感其贤,令厚礼葬之,亲往致祭。魏人闻者,无不嗟叹。后人有诗赞曰:“后主昏迷汉祚颠,天差邓艾取西川。可怜巴蜀多名将,不及江油李氏贤。”
dèng ài qǔ le jiāng yóu, suì jiē yīn píng xiǎo lù zhū jūn, jiē dào jiāng yóu qǔ qí, jìng lái gōng fú chéng. bù jiàng tián xù yuē:" wǒ jūn shè xiǎn ér lái, shèn shì láo dùn, qiě dāng xiū yǎng shù rì, rán hòu jìn bīng." ài dà nù yuē:" bīng guì shén sù, rǔ gǎn luàn wǒ jūn xīn yé!" hè lìng zuǒ yòu tuī chū zhǎn zhī. zhòng jiāng kǔ gào fāng miǎn. ài zì qū bīng zhì fú chéng. chéng nèi guān lì jūn mín yí cóng tiān jiàng, jìn jiē tóu xiáng.
邓艾取了江油,遂接阴平小路诸军,皆到江油取齐,径来攻涪城。部将田续曰:“我军涉险而来,甚是劳顿,且当休养数日,然后进兵。”艾大怒曰:“兵贵神速,汝敢乱我军心耶!”喝令左右推出斩之。众将苦告方免。艾自驱兵至涪城。城内官吏军民疑从天降,尽皆投降。
shǔ rén fēi bào rù chéng dū. hòu zhǔ wén zhī, huāng zhào huáng hào wèn zhī. hào zòu yuē:" cǐ zhà chuán ěr. shén rén bì bù kěn wù bì xià yě." hòu zhǔ yòu xuān shī pó wèn shí, què bù zhī hé chǔ qù le. cǐ shí yuǎn jìn gào jí biǎo wén, yī sì xuě piàn, wǎng lái shǐ zhě, lián luò bù jué. hòu zhǔ shè cháo jì yì, duō guān miàn miàn xiāng qù, bìng wú yī yán. xì zhèng chū bān zòu yuē:" shì yǐ jí yǐ! bì xià kě xuān wǔ hòu zhī zǐ shāng yì tuì bīng zhī cè." yuán lái wǔ hòu zhī zǐ zhū gě zhān, zì sī yuǎn. qí mǔ huáng shì, jí huáng chéng yàn zhī nǚ yě. mǔ mào shén lòu, ér yǒu qí cái: shàng tōng tiān wén, xià chá dì lǐ fán tāo lüè dùn jiǎ zhū shū, wú suǒ bù xiǎo. wǔ hòu zài nán yáng shí, wén qí xián, qiú yǐ wéi shì. wǔ hòu zhī xué, fū rén duō suǒ zàn zhù yān. jí wǔ hòu sǐ hòu, fū rén xún shì, lín zhōng yí jiào, wéi yǐ zhōng xiào miǎn qí zi zhān. zhān zì yòu cōng mǐn, shàng hòu zhǔ nǚ, wèi fù mǎ dū wèi. hòu xí fù wǔ xiāng hòu zhī jué. jǐng yào sì nián, qiān xíng jūn hù wèi jiāng jūn. shí wéi huáng hào yòng shì, gù tuō bìng bù chū. dāng xià hòu zhǔ cóng xì zhèng zhī yán, jí shí lián fā sān zhào, zhào zhān zhì diàn xià. hòu zhǔ qì sù yuē:" dèng ài bīng yǐ tún fú chéng, chéng dū wēi yǐ. qīng kàn xiān jūn zhī miàn, jiù zhèn zhī mìng!" zhān yì qì zòu yuē:" chén fù zǐ méng xiān dì hòu ēn bì xià shū yù, suī gān nǎo tú dì, bù néng bǔ bào. yuàn bì xià jǐn fā chéng dū zhī bīng, yǔ chén lǐng qù jué yī sǐ zhàn." hòu zhǔ jí bō chéng dū bīng jiāng qī wàn yǔ zhān. zhān cí le hòu zhǔ, zhěng dùn jūn mǎ, jù jí zhū jiàng wèn yuē:" shuí gǎn wéi xiān fēng?" yán wèi qì, yī shào nián jiāng chū yuē:" fù qīn jì zhǎng dà quán, ér yuàn wèi xiān fēng." zhòng shì zhī, nǎi zhān zhǎng zǐ zhū gě shàng yě. shàng shí nián yī shí jiǔ suì. bó lǎn bīng shū. duō xí wǔ yì. zhān dà xǐ, suì mìng shàng wèi xiān fēng. shì rì, dà jūn lí le chéng dū, lái yíng wèi bīng.
蜀人飞报入成都。后主闻知,慌召黄皓问之。皓奏曰:“此诈传耳。神人必不肯误陛下也。”后主又宣师婆问时,却不知何处去了。此时远近告急表文,一似雪片,往来使者,联络不绝。后主设朝计议,多官面面相觑,并无一言。郤正出班奏曰:“事已急矣!陛下可宣武侯之子商议退兵之策。”原来武侯之子诸葛瞻,字思远。其母黄氏,即黄承彦之女也。母貌甚陋,而有奇才:上通天文,下察地理;凡韬略遁甲诸书,无所不晓。武侯在南阳时,闻其贤,求以为室。武侯之学,夫人多所赞助焉。及武侯死后,夫人寻逝,临终遗教,惟以忠孝勉其子瞻。瞻自幼聪敏,尚后主女,为驸马都尉。后袭父武乡侯之爵。景耀四年,迁行军护卫将军。时为黄皓用事,故托病不出。当下后主从郤正之言,即时连发三诏,召瞻至殿下。后主泣诉曰:“邓艾兵已屯涪城,成都危矣。卿看先君之面,救朕之命!”瞻亦泣奏曰:“臣父子蒙先帝厚恩、陛下殊遇,虽肝脑涂地,不能补报。愿陛下尽发成都之兵,与臣领去决一死战。”后主即拨成都兵将七万与瞻。瞻辞了后主,整顿军马,聚集诸将问曰:“谁敢为先锋?”言未讫,一少年将出曰:“父亲既掌大权,儿愿为先锋。”众视之,乃瞻长子诸葛尚也。尚时年一十九岁。博览兵书。多习武艺。瞻大喜,遂命尚为先锋。是日,大军离了成都,来迎魏兵。
què shuō dèng ài dé mǎ miǎo xiàn dì lǐ tú yī běn, bèi xiě fú chéng zhì chéng dū sān bǎi liù shí lǐ shān chuān dào lù, kuò xiá xiǎn jùn, yī yī fēn míng. ài kàn bì, dà jīng yuē:" ruò zhǐ shǒu fú chéng, tǎng bèi shǔ rén jù zhù qián shān, hé néng chéng gōng yé? rú qiān yán rì jiǔ, jiāng wéi bīng dào, wǒ jūn wēi yǐ." sù huàn shī zuǎn bìng zi dèng zhōng, fēn fù yuē:" rǔ děng kě yǐn yī jūn, xīng yè jìng qù mián zhú, yǐ jù shǔ bīng. wú suí hòu biàn zhì. qiè bù kě dài huǎn. ruò zòng tā xiān jù le xiǎn yào, jué zhǎn rǔ shǒu!"
却说邓艾得马邈献地理图一本,备写涪城至成都三百六十里山川道路,阔狭险峻,一一分明。艾看毕,大惊曰:“若只守涪城,倘被蜀人据住前山,何能成功耶?如迁延日久,姜维兵到,我军危矣。”速唤师纂并子邓忠,分付曰:“汝等可引一军,星夜径去绵竹,以拒蜀兵。吾随后便至。切不可怠缓。若纵他先据了险要,决斩汝首!”
shī dèng èr rén yǐn bīng jiāng zhì mián zhú, zǎo yù shǔ bīng. liǎng jūn gè bù chéng zhèn. shī dèng èr rén lè mǎ yú mén qí xià, zhī jiàn shǔ bīng liè chéng bā zhèn. sān dōng gǔ bà, mén qí liǎng fēn, shù shí yuán jiāng cù yōng yī liàng sì lún chē, chē shàng duān zuò yī rén: guān jīn yǔ shàn, hè chǎng fāng jū. chē bàng zhǎn kāi yī miàn huáng qí, shàng shū:" hàn chéng xiàng zhū gě wǔ hòu". háo dé shī dèng èr rén hàn liú biàn shēn, huí gù jūn shì yuē:" yuán lái kǒng míng shàng zài, wǒ děng xiū yǐ!" jí lè bīng huí shí, shǔ bīng yǎn shā jiāng lái, wèi bīng dà bài ér zǒu. shǔ bīng yǎn shā èr shí yú lǐ, yù jiàn dèng ài yuán bīng jiē yìng. liǎng jiā gè zì shōu bīng. ài shēng zhàng ér zuò, huàn shī zuǎn dèng zhōng zé zhī yuē:" rǔ èr rén bù zhàn ér tuì, hé yě?" zhōng yuē:" dàn jiàn shǔ zhèn zhōng zhū gě kǒng míng lǐng bīng, yīn cǐ bēn hái." ài nù yuē:" zòng shǐ kǒng míng gēng shēng, wǒ hé jù zāi! rǔ děng qīng tuì, yǐ zhì yú bài, yí sù zhǎn yǐ zhèng jūn fǎ!" zhòng jiē kǔ quàn, ài fāng xī nù. lìng rén shào tàn, huí shuō kǒng míng zhī zǐ zhū gě zhān wèi dà jiàng, zhān zhī zǐ zhū gě shàng wèi xiān fēng. chē shàng zuò zhě nǎi mù kè kǒng míng yí xiàng yě.
师、邓二人引兵将至绵竹,早遇蜀兵。两军各布成阵。师、邓二人勒马于门旗下,只见蜀兵列成八阵。三冬鼓罢,门旗两分,数十员将簇拥一辆四轮车,车上端坐一人:纶巾羽扇,鹤氅方裾。车傍展开一面黄旗,上书:“汉丞相诸葛武侯”。諕得师、邓二人汗流遍身,回顾军士曰:“原来孔明尚在,我等休矣!”急勒兵回时,蜀兵掩杀将来,魏兵大败而走。蜀兵掩杀二十余里,遇见邓艾援兵接应。两家各自收兵。艾升帐而坐,唤师纂、邓忠责之曰:“汝二人不战而退,何也?”忠曰:“但见蜀阵中诸葛孔明领兵,因此奔还。”艾怒曰:“纵使孔明更生,我何惧哉!汝等轻退,以致于败,宜速斩以正军法!”众皆苦劝,艾方息怒。令人哨探,回说孔明之子诸葛瞻为大将,瞻之子诸葛尚为先锋。——车上坐者乃木刻孔明遗像也。
ài wén zhī, wèi shī zuǎn dèng zhōng yuē:" chéng bài zhī jī, zài cǐ yī jǔ. rǔ èr rén zài bù qǔ shèng, bì dāng zhǎn shǒu!" shī dèng èr rén yòu yǐn yī wàn bīng lái zhàn. zhū gě shàng pǐ mǎ dān qiāng, dǒu sǒu jīng shén, zhàn tuì èr rén. zhū gě zhān zhǐ huī liǎng yē bīng chōng chū, zhí zhuàng rù wèi zhèn zhōng, zuǒ chōng yòu tū, wǎng lái shā yǒu shù shí fān, wèi bīng dà bài, sǐ zhě bù jì qí shù. shī zuǎn dèng zhōng zhòng shāng ér táo. zhān qū shì mǎ suí hòu yǎn shā èr shí yú lǐ, zā yíng xiāng jù. shī zuǎn dèng zhōng huí jiàn dèng ài, ài jiàn èr rén jù shāng, wèi biàn jiā zé, nǎi yǔ zhòng jiāng shāng yì yuē:" shǔ yǒu zhū gě zhān shàn jì fù zhì, liǎng fān shā wú wàn yú rén mǎ, jīn ruò bù sù pò, hòu bì wèi huò." jiān jūn qiū běn yuē:" hé bù zuò yī shū yǐ yòu zhī?" ài cóng qí yán, suì zuò shū yī fēng, qiǎn shǐ sòng rén shǔ zhài. shǒu mén jiāng yǐn zhì zhàng xià, chéng shàng qí shū. zhān chāi fēng shì zhī. shū yuē:" zhēng xī jiāng jūn dèng ài, zhì shū yú xíng jūn hù wèi jiāng jūn zhū gě sī yuǎn huī xià: qiè guān jìn dài xián cái, wèi yǒu rú gōng zhī zūn fù yě. xī zì chū máo lú, yī yán yǐ fēn sān guó, sǎo píng jīng yì, suì chéng bà yè, gǔ jīn xiān yǒu jí zhě hòu liù chū qí shān, fēi qí zhì lì bù zú, nǎi tiān shù ěr. jīn hòu zhǔ hūn ruò, wáng qì yǐ zhōng, ài fèng tiān zǐ zhī mìng, yǐ zhòng bīng fá shǔ, yǐ jiē dé qí dì yǐ. chéng dū wēi zài dàn xī, gōng hé bù yìng tiān shùn rén, zhàng yì lái guī? ài dāng biǎo gōng wèi láng yá wáng, yǐ guāng yào zǔ zōng, jué bù xū yán. xìng cún zhào jiàn." zhān kàn bì, bó rán dà nù, chě suì qí shū, chì wǔ shì lì zhǎn lái shǐ, lìng cóng zhě chí shǒu jí huí wèi yíng jiàn dèng ài. ài dà nù, jí yù chū zhàn. qiū běn jiàn yuē:" jiāng jūn bù kě qīng chū, dāng yòng qí bīng shèng zhī." ài cóng qí yán, suì lìng tiān shuǐ tài shǒu wáng qí lǒng xī tài shǒu qiān hóng, fú liǎng jūn yú hòu, ài zì yǐn bīng ér lái. cǐ shí zhū gě zhān zhèng yù nuò zhàn, hū bào dèng ài zì yǐn bīng dào. zhān dà nù, jí yǐn bīng chū, jìng shā rù wèi zhèn zhōng. dèng ài bài zǒu, zhān suí hòu yǎn shā jiāng lái. hū rán liǎng xià fú bīng shā chū. shǔ bīng dà bài, tuì rù mián zhú. ài lìng wéi zhī. yú shì wèi bīng yī qí nà hǎn, jiāng mián zhú wéi de tiě tǒng xiāng sì. zhū gě zhān zài chéng zhōng, jiàn shì shì yǐ pò, nǎi lìng péng hé jī shū shā chū, wǎng dōng wú qiú jiù. hé zhì dōng wú, jiàn le wú zhǔ sūn xiū, chéng shàng gào jí zhī shū. wú zhǔ kàn bà, yǔ qún chén jì yì yuē:" jì shǔ zhōng wēi jí, gū qǐ kě zuò shì bù jiù." jí lìng lǎo jiàng dīng fèng wéi zhǔ shuài, dīng fēng sūn yì wèi fù jiāng, lǜ bīng wǔ wàn, qián wǎng jiù shǔ. dīng fèng lǐng zhǐ chū shī, fēn bō dīng fēng sūn yì yǐn bīng èr wàn xiàng miǎn zhōng ér jìn, zì lǜ bīng sān wàn xiàng shòu chūn ér jìn: fēn bīng sān lù lái yuán.
艾闻之,谓师纂、邓忠曰:“成败之机,在此一举。汝二人再不取胜,必当斩首!”师、邓二人又引一万兵来战。诸葛尚匹马单枪,抖擞精神,战退二人。诸葛瞻指挥两掖兵冲出,直撞入魏阵中,左冲右突,往来杀有数十番,魏兵大败,死者不计其数。师纂、邓忠中伤而逃。瞻驱士马随后掩杀二十余里,紥营相拒。师纂、邓忠回见邓艾,艾见二人俱伤,未便加责,乃与众将商议曰:“蜀有诸葛瞻善继父志,两番杀吾万余人马,今若不速破,后必为祸。”监军丘本曰:“何不作一书以诱之?”艾从其言,遂作书一封,遣使送人蜀寨。守门将引至帐下,呈上其书。瞻拆封视之。书曰:“征西将军邓艾,致书于行军护卫将军诸葛思远麾下:切观近代贤才,未有如公之尊父也。昔自出茅庐,一言已分三国,扫平荆、益,遂成霸业,古今鲜有及者;后六出祁山,非其智力不足,乃天数耳。今后主昏弱,王气已终,艾奉天子之命,以重兵伐蜀,已皆得其地矣。成都危在旦夕,公何不应天顺人,仗义来归?艾当表公为琅琊王,以光耀祖宗,决不虚言。幸存照鉴。”瞻看毕,勃然大怒,扯碎其书,叱武士立斩来使,令从者持首级回魏营见邓艾。艾大怒,即欲出战。丘本谏曰:“将军不可轻出,当用奇兵胜之。”艾从其言,遂令天水太守王颀、陇西太守牵弘,伏两军于后,艾自引兵而来。此时诸葛瞻正欲搦战,忽报邓艾自引兵到。瞻大怒,即引兵出,径杀入魏阵中。邓艾败走,瞻随后掩杀将来。忽然两下伏兵杀出。蜀兵大败,退入绵竹。艾令围之。于是魏兵一齐呐喊,将绵竹围的铁桶相似。诸葛瞻在城中,见事势已迫,乃令彭和赍书杀出,往东吴求救。和至东吴,见了吴主孙休,呈上告急之书。吴主看罢,与群臣计议曰:“既蜀中危急,孤岂可坐视不救。”即令老将丁奉为主帅,丁封、孙异为副将,率兵五万,前往救蜀。丁奉领旨出师,分拨丁封、孙异引兵二万向沔中而进,自率兵三万向寿春而进:分兵三路来援。
què shuō zhū gě zhān jiàn jiù bīng bù zhì, wèi zhòng jiāng yuē:" jiǔ shǒu fēi liáng tú." suì liú zi shàng yǔ shàng shū zhāng zūn shǒu chéng, zhān zì pī guà shàng mǎ, yǐn sān jūn dà kāi sān mén shā chū. dèng ài jiàn bīng chū, biàn chè bīng tuì. zhān fèn lì zhuī shā, hū rán yī shēng pào xiǎng, sì miàn bīng hé, bǎ zhān kùn zài gāi xīn. zhān yǐn bīng zuǒ chōng yòu tū, shā sǐ shù bǎi rén. ài lìng zhòng jūn fàng jiàn shè zhī, shǔ bīng sì sàn. zhān zhòng jiàn luò mǎ, nǎi dà hū yuē:" wú lì jié yǐ, dāng yǐ yī sǐ bào guó!" suì bá jiàn zì wěn ér sǐ. qí zi zhū gě shàng zài chéng shàng, jiàn fù sǐ yú jūn zhōng, bó rán dà nù, suì pī guà shàng mǎ. zhāng zūn jiàn yuē:" xiǎo jiàng jūn wù dé qīng chū." shàng tàn yuē:" wú fù zǐ zǔ sūn, hé guó hòu ēn, jīn fù jì sǐ yú dí, wǒ hé yòng shēng wèi!" suì cè mǎ shā chū, sǐ yú zhèn zhōng. hòu rén yǒu shī zàn zhān shàng fù zǐ yuē:" bú shì zhōng chén dú shǎo móu, cāng tiān yǒu yì jué yán liú. dāng nián zhū gě liú jiā yìn, jié yì zhēn kān jì wǔ hòu." dèng ài lián qí zhōng, jiāng fù zǐ hé zàng. chéng xū gōng dǎ mián zhú. zhāng zūn huáng chóng lǐ qiú sān rén, gè yǐn yī jūn shā chū. shǔ bīng guǎ, wèi bīng zhòng, sān rén yì jiē zhàn sǐ. ài yīn cǐ dé le mián zhú. láo jūn yǐ bì, suì lái qǔ chéng dū. zhèng shì: shì guān hòu zhǔ lín wēi rì, wú yì liú zhāng shòu bī shí.
却说诸葛瞻见救兵不至,谓众将曰:“久守非良图。”遂留子尚与尚书张遵守城,瞻自披挂上马,引三军大开三门杀出。邓艾见兵出,便撤兵退。瞻奋力追杀,忽然一声炮响,四面兵合,把瞻困在垓心。瞻引兵左冲右突,杀死数百人。艾令众军放箭射之,蜀兵四散。瞻中箭落马,乃大呼曰:“吾力竭矣,当以一死报国!”遂拔剑自刎而死。其子诸葛尚在城上,见父死于军中,勃然大怒,遂披挂上马。张遵谏曰:“小将军勿得轻出。”尚叹曰:“吾父子祖孙,荷国厚恩,今父既死于敌,我何用生为!”遂策马杀出,死于阵中。后人有诗赞瞻、尚父子曰:“不是忠臣独少谋,苍天有意绝炎刘。当年诸葛留嘉胤,节义真堪继武侯。”邓艾怜其忠,将父子合葬。乘虚攻打绵竹。张遵、黄崇、李球三人,各引一军杀出。蜀兵寡,魏兵众,三人亦皆战死。艾因此得了绵竹。劳军已毕,遂来取成都。正是:试观后主临危日,无异刘璋受逼时。
wèi zhī chéng dū rú hé shǒu yù, qiě kàn xià wén fēn jiě.
未知成都如何守御,且看下文分解。