zhào bān shī hòu zhǔ xìn chán tuō tún tián jiāng wéi bì huò
诏班师后主信谗 托屯田姜维避祸
què shuō shǔ hàn jǐng yào wǔ nián, dōng shí yuè, dà jiàng jūn jiāng wéi, chāi rén lián yè xiū le zhàn dào, zhěng dùn jūn liáng bīng qì, yòu yú hàn zhōng shuǐ lù tiáo bō chuán zhī. jù yǐ wán bèi, shàng biǎo zòu hòu zhǔ yuē:" chén lèi chū zhàn, suī wèi chéng dà gōng, yǐ cuò dòng wèi rén xīn dǎn. jīn yǎng bīng rì jiǔ, bù zhàn zé lǎn, lǎn zé zhì bìng. kuàng jīn jūn sī xiào sǐ, jiāng sī yòng mìng. chén rú bù shèng, dāng shòu sǐ zuì." hòu zhǔ lǎn biǎo, yóu yù wèi jué. qiáo zhōu chū bān zòu yuē:" chén yè guān tiān wén, jiàn xī shǔ fēn yě, jiāng xīng àn ér bù míng. jīn dà jiàng jūn yòu yù chū shī, cǐ xíng shèn shì bù lì. bì xià kě jiàng zhào zhǐ zhī." hòu zhǔ yuē:" qiě kàn cǐ xíng ruò hé. guǒ rán yǒu shī, què dāng zǔ zhī." qiáo zhōu zài sān kǔ jiàn bù cóng, nǎi guī jiā tàn xī bù yǐ, suì tuī bìng bù chū.
却说蜀汉景耀五年,冬十月,大将军姜维,差人连夜修了栈道,整顿军粮兵器,又于汉中水路调拨船只。俱已完备,上表奏后主曰:“臣累出战,虽未成大功,已挫动魏人心胆。今养兵日久,不战则懒,懒则致病。况今军思效死,将思用命。臣如不胜,当受死罪。”后主览表,犹豫未决。谯周出班奏曰:“臣夜观天文,见西蜀分野,将星暗而不明。今大将军又欲出师,此行甚是不利。陛下可降诏止之。”后主曰:“且看此行若何。果然有失,却当阻之。”谯周再三苦谏不从,乃归家叹息不已,遂推病不出。
què shuō jiāng wéi lín xīng bīng, nǎi wèn liào huà yuē:" wú jīn chū shī, shì yù huī fù zhōng yuán, dāng xiān qǔ hé chǔ?" huà yuē:" lián nián zhēng fá, jūn mín bù níng jiān wèi yǒu dèng ài, zú zhì duō móu, fēi děng xián zhī bèi: jiāng jūn qiáng yù xíng nán wéi zhī shì, cǐ huà suǒ yǐ wèi gǎn zhuān yě." wéi bó rán dà nù yuē:" xī chéng xiàng liù chū qí shān, yì wèi guó yě. wú jīn bā cì fá wèi, qǐ wèi yī jǐ zhī sī zāi? jīn dāng xiān qǔ táo yáng. rú yǒu nì wú zhě bì zhǎn!" suì liú liào huà shǒu hàn zhōng, zì tóng zhū jiàng tí bīng sān shí wàn, jìng qǔ táo yáng ér lái. zǎo yǒu chuān kǒu rén bào rù qí shān zhài zhōng. shí dèng ài zhèng yǔ sī mǎ wàng tán bīng, wén zhī cǐ xìn, suì lìng rén shào tàn. huí bào shǔ bīng jǐn cóng táo yáng ér chū. sī mǎ wàng yuē:" jiāng wéi duō jì, mò fēi xū qǔ táo yáng ér shí lái qǔ qí shān hū?" dèng ài yuē:" jīn jiāng wéi shí chū táo yáng yě." wàng yuē:" gōng hé yǐ zhī zhī?" ài yuē:" xiàng zhě jiāng wéi lèi chū wú yǒu liáng zhī dì, jīn táo yáng wú liáng, wéi bì liào wú zhǐ shǒu qí shān, bù shǒu táo yáng, gù jìng qǔ táo yáng rú dé cǐ chéng, tún liáng jī cǎo, jié lián qiāng rén, yǐ tú jiǔ jì ěr." wàng yuē:" ruò cǐ, rú zhī nài hé?" ài yuē:" kě jǐn chè cǐ chù zhī bīng, fēn wéi liǎng lù qù jiù táo yáng. lí táo yáng èr shí wǔ lǐ, yǒu hóu hé xiǎo chéng, nǎi táo yáng yān hóu zhī dì. gōng yǐn yī jūn fú yú táo yáng, yǎn qí xī gǔ, dà kāi sì mén, rú cǐ rú cǐ ér xíng wǒ què yǐn yī jūn fú hóu hé, bì huò dà shèng yě." chóu huà yǐ dìng, gè gè yī jì ér xíng. zhǐ liú piān jiàng shī zuǎn shǒu qí shān zhài.
却说姜维临兴兵,乃问廖化曰:“吾今出师,誓欲恢复中原,当先取何处?”化曰:“连年征伐,军民不宁;兼魏有邓艾,足智多谋,非等闲之辈:将军强欲行难为之事,此化所以未敢专也。”维勃然大怒曰:“昔丞相六出祁山,亦为国也。吾今八次伐魏,岂为一己之私哉?今当先取洮阳。如有逆吾者必斩!”遂留廖化守汉中,自同诸将提兵三十万,径取洮阳而来。早有川口人报入祁山寨中。时邓艾正与司马望谈兵,闻知此信,遂令人哨探。回报蜀兵尽从洮阳而出。司马望曰:“姜维多计,莫非虚取洮阳而实来取祁山乎?”邓艾曰:“今姜维实出洮阳也。”望曰:“公何以知之?”艾曰:“向者姜维累出吾有粮之地,今洮阳无粮,维必料吾只守祁山,不守洮阳,故径取洮阳;如得此城,屯粮积草,结连羌人,以图久计耳。”望曰:“若此,如之奈何?”艾曰:“可尽撤此处之兵,分为两路去救洮阳。离洮阳二十五里,有侯河小城,乃洮阳咽喉之地。公引一军伏于洮阳,偃旗息鼓,大开四门,如此如此而行;我却引一军伏侯河,必获大胜也。”筹画已定,各各依计而行。只留偏将师纂守祁山寨。
què shuō jiāng wéi lìng xià hóu bà wèi qián bù, xiān yǐn yī jūn jìng qǔ táo yáng. bà tí bīng qián jìn, jiāng jìn táo yáng, wàng jiàn chéng shàng bìng wú yī gān jīng qí, sì mén dà kāi. bà xīn xià yí huò, wèi gǎn rù chéng, huí gù zhū jiàng yuē:" mò fēi zhà hū?" zhū jiàng yuē:" yǎn jiàn de shì kōng chéng, zhǐ yǒu xiē xiǎo bǎi xìng, tīng zhī dà jiàng jūn bīng dào, jǐn qì chéng ér zǒu le." bà wèi xìn, zì zòng mǎ yú chéng nán shì zhī, zhī jiàn chéng hòu lǎo xiǎo wú shù, jiē wàng xī běi ér táo. bà dà xǐ yuē:" guǒ kōng chéng yě." suì dāng xiān shā rù, yú zhòng suí hòu ér jìn. fāng dào wèng chéng biān, hū rán yī shēng pào xiǎng, chéng shàng gǔ jiǎo qí míng, jīng qí biàn shù, zhuāi qǐ diào qiáo. bà dà jīng yuē:" wù zhòng jì yǐ!" huāng yù tuì shí, chéng shàng shǐ shí rú yǔ. kě lián xià hóu bà tóng wǔ bǎi jūn, jiē sǐ yú chéng xià. hòu rén yǒu shī tàn yuē:" dà dǎn jiāng wéi miào suàn zhǎng, shéi zhī dèng ài àn dī fáng. kě lián tóu hàn xià hóu bà, qǐng kè chéng biān jiàn xià wáng." sī mǎ wàng cóng chéng nèi shā chū, shǔ bīng dà bài ér táo. suí hòu jiāng wéi yǐn jiē yìng bīng dào, shā tuì sī mǎ wàng, jiù bàng chéng xià zhài. wéi wén xià hóu bà shè sǐ, jiē shāng bù yǐ. shì yè èr gēng, dèng ài zì hóu hé chéng nèi, àn yǐn yī jūn qián dì shā rù shǔ zhài. shǔ bīng dà luàn, jiāng wéi jìn zhǐ bú zhù. chéng shàng gǔ jiǎo xuān tiān, sī mǎ wàng yǐn bīng shā chū. liǎng xià jiā gōng, shǔ bīng dà bài. wéi zuǒ chōng yòu tū, sǐ zhàn dé tuō, tuì èr shí yú lǐ xià zhài. shǔ bīng liǎng fān bài zǒu zhī hòu, xīn zhōng yáo dòng. wéi yǔ zhòng jiāng yuē:" shèng bài nǎi bīng jiā zhī cháng, jīn suī sǔn bīng zhé jiàng, bù zú wèi yōu. chéng bài zhī shì, zài cǐ yī jǔ, rǔ děng shǐ zhōng wù gǎi. rú yǒu yán tuì zhě lì zhǎn." zhāng yì jìn yán yuē:" wèi bīng jiē zài cǐ chù, qí shān bì rán kōng xū. jiāng jūn zhěng bīng yǔ dèng ài jiāo fēng, gōng dǎ táo yáng hóu hé mǒu yǐn yī jūn qǔ qí shān. qǔ le qí shān jiǔ zhài, biàn qū bīng xiàng cháng ān. cǐ wèi shàng jì." wéi cóng zhī, jí lìng zhāng yì yǐn hòu jūn jìng qǔ qí shān.
却说姜维令夏侯霸为前部,先引一军径取洮阳。霸提兵前进,将近洮阳,望见城上并无一杆旌旗,四门大开。霸心下疑惑,未敢入城,回顾诸将曰:“莫非诈乎?”诸将曰:“眼见得是空城,只有些小百姓,听知大将军兵到,尽弃城而走了。”霸未信,自纵马于城南视之,只见城后老小无数,皆望西北而逃。霸大喜曰:“果空城也。”遂当先杀入,余众随后而进。方到瓮城边,忽然一声炮响,城上鼓角齐鸣,旌旗遍竖,拽起吊桥。霸大惊曰:“误中计矣!”慌欲退时,城上矢石如雨。可怜夏侯霸同五百军,皆死于城下。后人有诗叹曰:“大胆姜维妙算长,谁知邓艾暗提防。可怜投汉夏侯霸,顷刻城边箭下亡。”司马望从城内杀出,蜀兵大败而逃。随后姜维引接应兵到,杀退司马望,就傍城下寨。维闻夏侯霸射死,嗟伤不已。是夜二更,邓艾自侯河城内,暗引一军潜地杀入蜀寨。蜀兵大乱,姜维禁止不住。城上鼓角喧天,司马望引兵杀出。两下夹攻,蜀兵大败。维左冲右突,死战得脱,退二十余里下寨。蜀兵两番败走之后,心中摇动。维与众将曰:“胜败乃兵家之常,今虽损兵折将,不足为忧。成败之事,在此一举,汝等始终勿改。如有言退者立斩。”张翼进言曰:“魏兵皆在此处,祁山必然空虚。将军整兵与邓艾交锋,攻打洮阳、侯河;某引一军取祁山。取了祁山九寨,便驱兵向长安。此为上计。”维从之,即令张翼引后军径取祁山。
wéi zì yǐn bīng dào hóu hé nuò dèng ài jiāo zhàn. ài yǐn jūn chū yíng. liǎng jūn duì yuán, èr rén jiāo fēng shù shí yú hé, bù fēn shèng fù, gè shōu bīng huí zhài. cì rì, jiāng wéi yòu yǐn bīng tiǎo zhàn, dèng ài àn bīng bù chū. jiāng wéi lìng jūn rǔ mà. dèng ài xún sī yuē:" shǔ rén bèi wú dà shā yī zhèn, quán rán bù tuì, lián rì fǎn lái nuò zhàn: bì fēn bīng qù xí qí shān zhài yě. shǒu zhài jiāng shī zuǎn, bīng shǎo zhì guǎ, bì rán bài yǐ. wú dāng qīn wǎng jiù zhī." nǎi huàn zi dèng zhōng fēn fù yuē:" rǔ yòng xīn shǒu bǎ cǐ chù, rèn tā nuò zhàn, què wù qīng chū. wú jīn yè yǐn bīng qù qí shān jiù yìng."
维自引兵到侯河搦邓艾交战。艾引军出迎。两军对圆,二人交锋数十余合,不分胜负,各收兵回寨。次日,姜维又引兵挑战,邓艾按兵不出。姜维令军辱骂。邓艾寻思曰:“蜀人被吾大杀一阵,全然不退,连日反来搦战:必分兵去袭祁山寨也。守寨将师纂,兵少智寡,必然败矣。吾当亲往救之。”乃唤子邓忠分付曰:“汝用心守把此处,任他搦战,却勿轻出。吾今夜引兵去祁山救应。”
shì yè èr gēng, jiāng wéi zhèng zài zhài zhōng shè jì, hū tīng dé zhài wài hǎn shēng zhèn dì, gǔ jiǎo xuān tiān, rén bào dèng ài yǐn sān qiān jīng bīng yè zhàn. zhū jiàng yù chū, wéi zhǐ zhī yuē:" wù dé wàng dòng." yuán lái dèng ài yǐn bīng zhì shǔ zhài qián shào tàn le yī biàn, chéng shì qù jiù qí shān, dèng zhōng zì rù chéng qù le. jiāng wéi huàn zhū jiàng yuē:" dèng ài xū zuò yè zhàn zhī shì, bì rán qù jiù qí shān zhài yǐ." nǎi huàn fù qiān fēn fù yuē:" rǔ shǒu cǐ zhài, wù qīng yǔ dí." zhǔ bì, wéi zì yǐn sān qiān bīng lái zhù zhāng yì.
是夜二更,姜维正在寨中设计,忽听得寨外喊声震地,鼓角喧天,人报邓艾引三千精兵夜战。诸将欲出,维止之曰:“勿得妄动。”原来邓艾引兵至蜀寨前哨探了一遍,乘势去救祁山,邓忠自入城去了。姜维唤诸将曰:“邓艾虚作夜战之势,必然去救祁山寨矣。”乃唤傅佥分付曰:“汝守此寨,勿轻与敌。”嘱毕,维自引三千兵来助张翼。
què shuō zhāng yì zhèng dào qí shān gōng dǎ, shǒu zhài jiāng shī zuǎn bīng shǎo, zhī chí bú zhù. kàn kàn dài pò, hū rán dèng ài bīng zhì, chōng shā le yī zhèn, shǔ bīng dà bài, bǎ zhāng yì gé zài shān hòu, jué le guī lù. zhèng huāng jí zhī jiān, hū tīng de hǎn shēng dà zhèn, gǔ jiǎo xuān tiān, zhī jiàn wèi bīng fēn fēn dào tuì. zuǒ yòu bào yuē:" dà jiàng jūn jiāng bó yuē shā dào!" yì chéng shì qū bīng xiāng yìng. liǎng xià jiā gōng, dèng ài zhé le yī zhèn, jí tuì shàng qí shān zhài bù chū. jiāng wéi lìng bīng sì miàn gōng wéi. huà fēn liǎng tóu. què shuō hòu zhǔ zài chéng dū, tīng xìn huàn guān huáng hào zhī yán, yòu nì yú jiǔ sè, bù lǐ cháo zhèng. shí yǒu dà chén liú yǎn qī hú shì, jí yǒu yán sè yīn rù gōng cháo jiàn huáng hòu, hòu liú zài gōng zhōng, yī yuè fāng chū. yǎn yí qí qī yǔ hòu zhǔ sī tōng, nǎi huàn zhàng xià jūn shì wǔ bǎi rén, liè yú qián, jiāng qī bǎng fù, lìng jūn yǐ lǚ tà qí miàn shù shí, jǐ sǐ fù sū. hòu zhǔ wén zhī dà nù, lìng yǒu sī yì liú yǎn zuì. yǒu sī yì dé:" zú fēi tà qī zhī rén, miàn fēi shòu xíng zhī dì: hé dāng qì shì." suì zhǎn liú yǎn. zì cǐ mìng fù bù xǔ rù cháo. rán yī shí guān liáo yǐ hòu zhǔ huāng yín, duō yǒu yí yuàn zhě. yú shì xián rén jiàn tuì, xiǎo rén rì jìn. shí yòu jiāng jūn yán yǔ, shēn wú cùn gōng, zhǐ yīn ē fù huáng hào, suì dé zhòng jué wén jiāng wéi tǒng bīng zài qí shān, nǎi shuō hào zòu hòu zhǔ yuē:" jiāng wéi lǚ zhàn wú gōng, kě mìng yán yǔ dài zhī." hòu zhǔ cóng qí yán, qiǎn shǐ jī zhào, zhào huí jiāng wéi. wéi zhèng zài qí shān gōng dǎ zhài zhà, hū yī rì sān dào zhào zhì, xuān wéi bān shī. wéi zhǐ de zūn mìng, xiān lìng táo yáng bīng tuì, cì hòu yǔ zhāng yì xú xú ér tuì. dèng ài zài zhài zhōng, zhǐ tīng dé yī yè gǔ jiǎo xuān tiān, bù zhī hé yì. zhì píng míng, rén bào shǔ bīng jǐn tuì, zhǐ liú kòng zhài. ài yí yǒu jì, bù gǎn zhuī xí. jiāng wéi jìng dào hàn zhōng, xiē zhù rén mǎ, zì yǔ shǐ mìng rù chéng dū jiàn hòu zhǔ. hòu zhǔ yī lián shí rì bù cháo. wéi xīn zhōng yí huò. shì rì zhì dōng huá mén, yù jiàn mì shū láng xì. wéi wèn yuē:" tiān zǐ zhào wéi bān shī, gōng zhī qí gù fǒu?" zhèng xiào yuē:" dà jiàng jūn hé shàng bù zhī? huáng hào yù shǐ yán yǔ lì gōng, zòu wén cháo tíng, fā zhào qǔ huí jiāng jūn. jīn wén dèng ài shàn néng yòng bīng, yīn cǐ qǐn qí shì yǐ." wéi dà nù yuē:" wǒ bì shā cǐ huàn shù!" xì zhèng zhǐ zhī yuē:" dà jiàng jūn jì wǔ hòu zhī shì, rèn dà zhí zhòng, qǐ kě zào cì? tǎng ruò tiān zǐ bù róng, fǎn wèi bù měi yǐ." wéi xiè yuē:" xiān shēng zhī yán shì yě." cì rì, hòu zhǔ yǔ huáng hào zài hòu yuán yàn yǐn, wéi yǐn shù rén jìng rù. zǎo yǒu rén bào zhī huáng hào, hào jí bì yú hú shān zhī cè. wéi zhì tíng xià, bài le hòu zhǔ, qì zòu yuē:" chén kùn dèng ài yú qí shān, bì xià lián jiàng sān zhào, zhào chén huí cháo, wèi shěn shèng yì wèi hé?" hòu zhǔ mò rán bù yǔ. wéi yòu zòu yuē:" huáng hào jiān qiǎo zhuān quán, nǎi líng dì shí shí cháng shì yě. bì xià jìn zé jiàn yú zhāng ràng, yuǎn zé jiàn yú zhào gāo. zǎo shā cǐ rén, cháo tíng zì rán qīng píng, zhōng yuán fāng kě huī fù." hòu zhǔ xiào yuē:" huáng hào nǎi qū zǒu xiǎo chén, zòng shǐ zhuān quán, yì wú néng wéi. xī zhě dǒng yǔn měi qiè chǐ hèn hào, zhèn shén guài zhī. qīng hé bì jiè yì?" wéi kòu tóu zòu yuē:" bì xià jīn rì bù shā huáng hào, huò bù yuǎn yě." hòu zhǔ yuē:" ài zhī yù qí shēng, è zhī yù qí sǐ. qīng hé bù róng yī huàn guān yé?" lìng jìn shì yú hú shān zhī cè, huàn chū huáng hào zhì tíng xià, mìng bài jiāng wéi fú zuì. hào kū bài wéi yuē:" mǒu zǎo wǎn qū shì shèng shàng ér yǐ, bìng bù gān yù guó zhèng. jiāng jūn xiū tīng wài rén zhī yán, yù shā mǒu yě. mǒu mìng xì yú jiāng jūn, wéi jiāng jūn lián zhī!" yán bà, kòu tóu liú tì. wéi fèn fèn ér chū, jí wǎng jiàn xì zhèng, bèi jiāng cǐ shì gào zhī. zhèng yuē:" jiāng jūn huò bù yuǎn yǐ. jiāng jūn ruò wēi, guó jiā suí miè!" wéi yuē:" xiān shēng xìng jiào wǒ yǐ bǎo guó ān shēn zhī cè. zhèng yuē:" lǒng xī yǒu yī qù chù, míng yuē dá zhōng, cǐ dì jí qí féi zhuàng. jiāng jūn hé bù xiào wǔ hòu tún tián zhī shì, zòu zhī tiān zǐ, qián qù dá zhōng tún tián? yī zhě, dé mài shú yǐ zhù jūn shí èr zhě, kě yǐ jǐn tú lǒng yòu zhū jùn sān zhě, wèi rén bù gǎn zhèng shì hàn zhōng sì zhě, jiāng jūn zài wài zhǎng wò bīng quán, rén bù néng tú, kě yǐ bì huò: cǐ nǎi bǎo guó ān shēn zhī cè yě, yí zǎo xíng zhī." wéi dà xǐ, xiè yuē:" xiān shēng jīn yù zhī yán yě." cì rì, jiāng wéi biǎo zòu hòu zhǔ, qiú dá zhōng tún tián, xiào wǔ hòu zhī shì. hòu zhǔ cóng zhī. wéi suì hái hàn zhōng, jù zhū jiàng yuē:" mǒu lèi chū shī, yīn liáng bù zú, wèi néng chéng gōng. jīn wú tí bīng bā wàn, wǎng dá zhōng zhǒng mài tún tián, xú tú jìn qǔ. rǔ děng jiǔ zhàn láo kǔ, jīn qiě liǎn bīng jù gǔ, tuì shǒu hàn zhōng wèi bīng qiān lǐ yùn liáng, jīng shè shān lǐng, zì rán pí fá pí fá bì tuì: nà shí chéng xū zhuī xí. wú bù shèng yǐ." suì lìng hú jì shǒu hàn shòu chéng, wáng hán shǒu lè chéng, jiǎng bīn shǒu hàn chéng, jiǎng shū fù qiān tóng shǒu guān ài. fēn bō yǐ bì, wéi zì yǐn bīng bā wàn, lái dá zhōng zhǒng mài, yǐ wéi jiǔ jì.
却说张翼正到祁山攻打,守寨将师纂兵少,支持不住。看看待破,忽然邓艾兵至,冲杀了一阵,蜀兵大败,把张翼隔在山后,绝了归路。正慌急之间,忽听的喊声大震,鼓角喧天,只见魏兵纷纷倒退。左右报曰:“大将军姜伯约杀到!”翼乘势驱兵相应。两下夹攻,邓艾折了一阵,急退上祁山寨不出。姜维令兵四面攻围。话分两头。却说后主在成都,听信宦官黄皓之言,又溺于酒色,不理朝政。时有大臣刘琰妻胡氏,极有颜色;因入宫朝见皇后,后留在宫中,一月方出。琰疑其妻与后主私通,乃唤帐下军士五百人,列于前,将妻绑缚,令军以履挞其面数十,几死复苏。后主闻之大怒,令有司议刘琰罪。有司议得:“卒非挞妻之人,面非受刑之地:合当弃市。”遂斩刘琰。自此命妇不许入朝。然一时官僚以后主荒淫,多有疑怨者。于是贤人渐退,小人日进。时右将军阎宇,身无寸功,只因阿附黄皓,遂得重爵;闻姜维统兵在祁山,乃说皓奏后主曰:“姜维屡战无功,可命阎宇代之。”后主从其言,遣使赍诏,召回姜维。维正在祁山攻打寨栅,忽一日三道诏至,宣维班师。维只得遵命,先令洮阳兵退,次后与张翼徐徐而退。邓艾在寨中,只听得一夜鼓角喧天,不知何意。至平明,人报蜀兵尽退,止留空寨。艾疑有计,不敢追袭。姜维径到汉中,歇住人马,自与使命入成都见后主。后主一连十日不朝。维心中疑惑。是日至东华门,遇见秘书郎郤。维问曰:“天子召维班师,公知其故否?”正笑曰:“大将军何尚不知?黄皓欲使阎宇立功,奏闻朝廷,发诏取回将军。今闻邓艾善能用兵,因此寝其事矣。”维大怒曰:“我必杀此宦竖!”郤正止之曰:“大将军继武侯之事,任大职重,岂可造次?倘若天子不容,反为不美矣。”维谢曰:“先生之言是也。”次日,后主与黄皓在后园宴饮,维引数人径入。早有人报知黄皓,皓急避于湖山之侧。维至亭下,拜了后主,泣奏曰:“臣困邓艾于祁山,陛下连降三诏,召臣回朝,未审圣意为何?”后主默然不语。维又奏曰:“黄皓奸巧专权,乃灵帝时十常侍也。陛下近则鉴于张让,远则鉴于赵高。早杀此人,朝廷自然清平,中原方可恢复。”后主笑曰:“黄皓乃趋走小臣,纵使专权,亦无能为。昔者董允每切齿恨皓,朕甚怪之。卿何必介意?”维叩头奏曰:“陛下今日不杀黄皓,祸不远也。”后主曰:“爱之欲其生,恶之欲其死。卿何不容一宦官耶?”令近侍于湖山之侧,唤出黄皓至亭下,命拜姜维伏罪。皓哭拜维曰:“某早晚趋侍圣上而已,并不干与国政。将军休听外人之言,欲杀某也。某命系于将军,惟将军怜之!”言罢,叩头流涕。维忿忿而出,即往见郤正,备将此事告之。正曰:“将军祸不远矣。将军若危,国家随灭!”维曰:“先生幸教我以保国安身之策。正曰:“陇西有一去处,名曰沓中,此地极其肥壮。将军何不效武侯屯田之事,奏知天子,前去沓中屯田?一者,得麦熟以助军实;二者,可以尽图陇右诸郡;三者,魏人不敢正视汉中;四者,将军在外掌握兵权,人不能图,可以避祸:此乃保国安身之策也,宜早行之。”维大喜,谢曰:“先生金玉之言也。”次日,姜维表奏后主,求沓中屯田,效武侯之事。后主从之。维遂还汉中,聚诸将曰:“某累出师,因粮不足,未能成功。今吾提兵八万,往沓中种麦屯田,徐图进取。汝等久战劳苦,今且敛兵聚谷,退守汉中;魏兵千里运粮,经涉山岭,自然疲乏;疲乏必退:那时乘虚追袭。无不胜矣。”遂令胡济守汉寿城,王含守乐城,蒋斌守汉城,蒋舒、傅佥同守关隘。分拨已毕,维自引兵八万,来沓中种麦,以为久计。
què shuō dèng ài wén jiāng wéi zài dá zhōng tún tián, yú lù xià sì shí yú yíng, lián luò bù jué, rú cháng shé zhī shì. ài suì lìng xì zuò xiāng le dì xíng, huà chéng tú běn, jù biǎo shēn zòu. jìn gōng sī mǎ zhāo jiàn zhī, dà nù yuē:" jiāng wéi lǚ fàn zhōng yuán, bù néng jiǎo chú, shì wú xīn fù zhī huàn yě." jiǎ chōng yuē:" jiāng wéi shēn dé kǒng míng chuán shòu, jí nàn tuì zhī. xū de yī zhì yǒng zhī jiāng, wǎng cì shā zhī, kě miǎn dòng bīng zhī láo." cóng shì zhōng láng xún xù yuē:" bù rán. jīn shǔ zhǔ liú chán nì yú jiǔ sè, xìn yòng huáng hào, dà chén jiē yǒu bì huò zhī xīn. jiāng wéi zài dá zhōng tún tián, zhèng bì huò zhī jì yě. ruò lìng dà jiàng fá zhī, wú yǒu bù shèng, hé bì yòng cì kè hū?" zhāo dà xiào yuē:" cǐ yán zuì shàn. wú yù fá shǔ, shuí kě wèi jiāng?" xún xù yuē:" dèng ài nǎi shì zhī liáng cái, gèng dé zhōng huì wèi fù jiāng, dà shì chéng yǐ." zhāo dà xǐ yuē:" cǐ yán zhèng hé wú yì." nǎi zhào zhōng huì rù ér wèn yuē:" wú yù lìng rǔ wèi dà jiàng, qù fá dōng wú, kě hū?" huì yuē:" zhǔ gōng zhī yì, běn bù yù fá wú, shí yù fá shǔ yě." zhāo dà xiào yuē:" zi chéng shí wú xīn yě.
却说邓艾闻姜维在沓中屯田,于路下四十余营,连络不绝,如长蛇之势。艾遂令细作相了地形,画成图本,具表申奏。晋公司马昭见之,大怒曰:“姜维屡犯中原,不能剿除,是吾心腹之患也。”贾充曰:“姜维深得孔明传授,急难退之。须得一智勇之将,往刺杀之,可免动兵之劳。”从事中郎荀勖曰:“不然。今蜀主刘禅溺于酒色,信用黄皓,大臣皆有避祸之心。姜维在沓中屯田,正避祸之计也。若令大将伐之,无有不胜,何必用刺客乎?”昭大笑曰:“此言最善。吾欲伐蜀,谁可为将?”荀勖曰:“邓艾乃世之良材,更得钟会为副将,大事成矣。”昭大喜曰:“此言正合吾意。”乃召钟会入而问曰:“吾欲令汝为大将,去伐东吴,可乎?”会曰:“主公之意,本不欲伐吴,实欲伐蜀也。”昭大笑曰:“子诚识吾心也。——
dàn qīng wǎng fá shǔ, dāng yòng hé cè?" huì yuē:" mǒu liào zhǔ gōng yù fá shǔ, yǐ huà tú běn zài cǐ." zhāo zhǎn kāi shì zhī, tú zhōng xì zài yí lù ān yíng xià zhài tún liáng jī cǎo zhī chù, cóng hé ér jìn, cóng hé ér tuì, jiē yǒu fǎ dù. zhāo kàn le dà xǐ yuē:" zhēn liáng jiàng yě! qīng yǔ dèng ài hé bīng qǔ shǔ, hé rú?" huì yuē:" shǔ chuān dào guǎng, fēi yí lù kě jìn dāng shǐ dèng ài fēn bīng gè jìn, kě yě."
但卿往伐蜀,当用何策?”会曰:“某料主公欲伐蜀,已画图本在此。”昭展开视之,图中细载一路安营下寨屯粮积草之处,从何而进,从何而退,——皆有法度。昭看了大喜曰:“真良将也!卿与邓艾合兵取蜀,何如?”会曰:“蜀川道广,非一路可进;当使邓艾分兵各进,可也。”
zhāo suì bài zhōng huì wèi zhèn xī jiāng jūn, jiǎ jié yuè, dū du guān zhōng rén mǎ, diào qiǎn qīng xú yǎn yù jīng yáng děng chù yī miàn chāi rén chí jié lìng dèng ài wèi zhēng xī jiāng jūn, dū du guān wài lǒng shàng, shǐ yuē qī fá shǔ. cì rì, sī mǎ zhāo yú cháo zhòng jì yì cǐ shì, qián jiāng jūn dèng dūn yuē:" jiāng wéi lǚ fàn zhōng yuán, wǒ bīng zhé shāng shén duō, zhǐ jīn shǒu yù, shàng zì wèi bǎo nài hé shēn rù shān chuān wēi xiǎn zhī dì, zì qǔ huò luàn yé?" zhāo nù yuē:" wú yù xīng rén yì zhī shī, fá wú dào zhī zhǔ, rǔ ān gǎn nì wú yì!" chì wǔ shì tuī chū zhǎn zhī. xū yú, chéng dèng dūn shǒu jí yú jiē xià. zhòng jiē shī sè. zhāo yuē:" wú zì zhēng dōng yǐ lái, xī xiē liù nián, zhì bīng shàn jiǎ, jiē yǐ wán bèi, yù fá wú shǔ jiǔ yǐ. jīn xiān dìng xī shǔ, chéng shùn liú zhī shì, shuǐ lù bìng jìn, bìng tūn dōng wú cǐ miè guó qǔ yú zhī dào yě. wú liào xī shǔ jiàng shì, shǒu chéng dū zhě bā jiǔ wàn, shǒu biān jìng zhě bù guò sì wǔ wàn, jiāng wéi tún tián zhě bù guò liù qī wàn. jīn wú yǐ lìng dèng ài yǐn guān wài lǒng yòu zhī bīng shí yú wàn, bàn zhù jiāng wéi yú dá zhōng, shǐ bù dé dōng gù qiǎn zhōng huì yǐn guān zhōng jīng bīng èr sān shí wàn, zhí dǐ luò gǔ, sān lù yǐ xí hàn zhōng. shǔ zhǔ liú chán hūn àn, biān chéng wài pò, shì nǚ nèi zhèn. qí wáng kě bì yǐ." zhòng jiē bài fú.
昭遂拜钟会为镇西将军,假节钺,都督关中人马,调遣青、徐、兖、豫、荆、扬等处;一面差人持节令邓艾为征西将军,都督关外陇上,使约期伐蜀。次日,司马昭于朝中计议此事,前将军邓敦曰:“姜维屡犯中原,我兵折伤甚多,只今守御,尚自未保;奈何深入山川危险之地,自取祸乱耶?”昭怒曰:“吾欲兴仁义之师,伐无道之主,汝安敢逆吾意!”叱武士推出斩之。须臾,呈邓敦首级于阶下。众皆失色。昭曰:“吾自征东以来,息歇六年,治兵缮甲,皆已完备,欲伐吴、蜀久矣。今先定西蜀,乘顺流之势,水陆并进,并吞东吴;此灭虢取虞之道也。吾料西蜀将士,守成都者八九万,守边境者不过四五万,姜维屯田者不过六七万。今吾已令邓艾引关外陇右之兵十余万,绊住姜维于沓中,使不得东顾;遣钟会引关中精兵二三十万,直抵骆谷,三路以袭汉中。蜀主刘禅昏暗,边城外破,士女内震。其亡可必矣。”众皆拜服。
què shuō zhōng huì shòu le zhèn xī jiāng jūn zhī yìn, qǐ bīng fá shǔ. huì kǒng jī móu huò xiè, què yǐ fá wú wéi míng, lìng qīng yǎn yù jīng yáng děng wǔ chù gè zào dà chuán yòu qiǎn táng zī yú dēng lái děng zhōu bàng hǎi zhī chù, jū jí hǎi chuán. sī mǎ zhāo bù zhī qí yì, suì zhào zhōng huì wèn zhī yuē:" zi cóng hàn lù shōu chuān, hé yòng zào chuán yé?" huì yuē:" shǔ ruò wén wǒ bīng dà jìn, bì qiú jiù yú dōng wú yě. gù xiān bù shēng shì, zuò fá wú zhī zhuàng, wú bì bù gǎn wàng dòng. yī nián zhī nèi, shǔ yǐ pò, chuán yǐ chéng, ér fá wú, qǐ bù shùn hū?" zhāo dà xǐ, xuǎn rì chū shī. shí wèi jǐng yuán sì nián qiū qī yuè chū sān rì, zhōng huì chū shī. sī mǎ zhāo sòng zhī yú chéng wài shí lǐ fāng huí. xī cáo yuàn shào tì mì wèi sī mǎ zhāo yuē:" jīn zhǔ gōng qiǎn zhōng huì lǐng shí wàn bīng fá shǔ, yú liào huì zhì dà xīn gāo, bù kě shǐ dú zhǎng dà quán." zhāo xiào yuē:" wú qǐ bù zhī zhī?" tì yuē:" zhǔ gōng jì zhī, hé bù shǐ rén tóng lǐng qí zhí?" zhāo yán wú shù yǔ, shǐ shào tì yí xīn dùn shì. zhèng shì: fāng dāng shì mǎ qū chí rì, zǎo shí jiāng jūn bá hù xīn.
却说钟会受了镇西将军之印,起兵伐蜀。会恐机谋或泄,却以伐吴为名,令青、兖、豫、荆、扬等五处各造大船;又遣唐咨于登、莱等州傍海之处,拘集海船。司马昭不知其意,遂召钟会问之曰:“子从旱路收川,何用造船耶?”会曰:“蜀若闻我兵大进,必求救于东吴也。故先布声势,作伐吴之状,吴必不敢妄动。一年之内,蜀已破,船已成,而伐吴,岂不顺乎?”昭大喜,选日出师。时魏景元四年秋七月初三日,钟会出师。司马昭送之于城外十里方回。西曹掾邵悌密谓司马昭曰:“今主公遣钟会领十万兵伐蜀,愚料会志大心高,不可使独掌大权。”昭笑曰:“吾岂不知之?”悌曰:“主公既知,何不使人同领其职?”昭言无数语,使邵悌疑心顿释。正是:方当士马驱驰日,早识将军跋扈心。
wèi zhī qí yán ruò hé, qiě kàn xià wén fēn jiě.
未知其言若何,且看下文分解。