fán shì mò bù yǐ qí suǒ yǐ luàn zhě zhì, gù xiǎo zhì ér xiǎo luàn, dà zhì ér dà luàn, rén zhǔ mò néng shì zhì qí mín, shì wú bù luàn zhī guó. xī wèi yǐ qí suǒ yǐ luàn zhě zhì? fū jǔ xián néng, shì zhī suǒ zhì yě, ér zhì zhī suǒ yǐ luàn. shì zhī suǒ wèi xián zhě, yán zhèng yě suǒ yǐ wèi shàn zhèng yě, dǎng yě. tīng qí yán yě, zé yǐ wèi néng wèn qí dǎng, yǐ wèi rán. gù guì zhī bù dài qí yǒu gōng, zhū zhī bù dài qí yǒu zuì yě. cǐ qí shì zhèng shǐ wū lì yǒu zī ér chéng qí jiān xiǎn, xiǎo rén yǒu zī ér shī qí qiǎo zhà. chū jiǎ lì mín jiān zhà zhī běn, ér qiú duān què qí mò, yǔ bù néng yǐ shǐ shí rén zhī zhòng, yōng zhǔ ān néng yǐ yù yī guó zhī mín? bǐ ér dǎng yǔ rén zhě, bù dài wǒ ér yǒu chéng shì zhě yě. shàng jǔ yī yǔ mín, mín bèi zhǔ wèi ér xiàng sī jiāo. mín bèi zhǔ wèi ér xiàng sī jiāo, zé jūn ruò ér chén qiáng. jūn rén zhě bù chá yě, fēi qīn yú zhū hóu, bì jié yú bǎi xìng. bǐ yán shuō zhī shì, yú zhì tóng xué zhī, shì xué yú yán shuō zhī rén, zé mín shì shí shì ér sòng xū cí. mín shì shí shì ér sòng xū cí, zé lì shǎo ér fēi duō. jūn rén zhě bù chá yě, yǐ zhàn bì sǔn qí jiāng, yǐ shǒu bì mài qí chéng.
凡世莫不以其所以亂者治，故小治而小亂，大治而大亂，人主莫能世治其民，世無不亂之國。奚謂以其所以亂者治？夫舉賢能，世之所治也，而治之所以亂。世之所謂賢者，言正也；所以為善正也，黨也。聽其言也，則以為能；問其黨，以為然。故貴之不待其有功，誅之不待其有罪也。此其勢正使污吏有資而成其奸險，小人有資而施其巧詐。初假吏民奸詐之本，而求端愨其末，禹不能以使十人之眾，庸主安能以御一國之民？彼而黨與人者，不待我而有成事者也。上舉一與民，民倍主位而向私交。民倍主位而向私交，則君弱而臣強。君人者不察也，非侵於諸侯，必劫於百姓。彼言說之勢，愚智同學之，士學於言說之人，則民釋實事而誦虛詞。民釋實事而誦虛詞，則力少而非多。君人者不察也，以戰必損其將，以守必賣其城。

gù yǒu míng zhǔ zhōng chén chǎn yú jīn shì ér sàn lǐng qí guó zhě, bù kě yǐ xū yú wàng yú fǎ. pò shèng dǎng rèn, jié qù yán tán, rèn fǎ ér zhì yǐ. shǐ lì fēi fǎ wú yǐ shǒu, zé suī qiǎo bù dé wèi jiān shǐ mín fēi zhàn wú yǐ xiào qí néng, zé suī xiǎn bù dé wèi zhà. fū yǐ fǎ xiāng zhì, yǐ shù xiāng jǔ zhě, bù néng xiāng yì zī yán zhě, bù néng xiāng sǔn. mín jiàn xiāng yù wú yì, xiāng guǎn fù è jiàn zī yán wú sǔn, xí xiāng zēng bù xiāng hài yě. fū ài rén zhě bù ā, zēng rén zhě bù hài, ài è gè yǐ qí zhèng, zhì zhī zhì yě. chén gù yuē: fǎ rèn ér guó zhì yǐ.
故有明主忠臣產於今世而散領其國者，不可以須臾忘於法。破勝黨任，節去言談，任法而治矣。使吏非法無以守，則雖巧不得為奸；使民非戰無以效其能，則雖險不得為詐。夫以法相治，以數相舉者，不能相益；訾言者，不能相損。民見相譽無益，相管附惡；見訾言無損，習相憎不相害也。夫愛人者不阿，憎人者不害，愛惡各以其正，治之至也。臣故曰：法任而國治矣。

qiān shèng néng yǐ shǒu zhě, zì cún yě wàn chéng néng yǐ zhàn zhě, zì wán yě suī jié wèi zhǔ, bù kěn qū bàn cí yǐ xià qí dí. wài bù néng zhàn, nèi bù néng shǒu, suī yáo wèi zhǔ, bù néng yǐ bù chén xié suǒ wèi bù ruò zhī guó. zì cǐ guān zhī, guó zhī suǒ yǐ zhòng, zhǔ zhī suǒ yǐ zūn zhě, lì yě. yú cǐ èr zhě lì běn, ér shì zhǔ mò néng zhì lì zhě, hé yě? shǐ mín zhī suǒ kǔ zhě wú gēng, wēi zhě wú zhàn. èr zhě, xiào zǐ nán yǐ wèi qí qīn, zhōng chén nán yǐ wèi qí jūn. jīn yù qū qí zhòng mín, yǔ zhī xiào zǐ zhōng chén zhī suǒ nán, chén yǐ wèi fēi jié yǐ xíng ér qū yǐ shǎng mò kě. ér jīn fū shì sú zhì zhě, mò bù shì fǎ dù ér rèn biàn huì, hòu gōng lì ér jìn rén yì, mín gù bù wù gēng zhàn. bǐ mín bù guī qí lì yú gēng, jí shí qū yú nèi bù guī qí jié yú zhàn, zé bīng ruò yú wài. rù ér shí qū yú nèi, chū ér bīng ruò yú wài, suī yǒu dì wàn lǐ dài jiǎ bǎi wàn, yǔ dú lì píng yuán yī guàn yě. qiě xiān wáng néng lìng qí mín dǎo bái rèn, bèi shǐ shí. qí mín zhī yù wèi zhī? fēi. rú xué zhī, suǒ yǐ bì hài. gù wú jiào lìng: mín zhī yù lì zhě, fēi gēng bù dé bì hài zhě, fēi zhàn bù miǎn. jìng nèi zhī mín mò bù xiān wù gēng zhàn, ér hòu dé qí suǒ lè. gù dì shǎo sù duō, mín shǎo bīng qiáng. néng xíng èr zhě yú jìng nèi, zé bà wáng zhī dào bì yǐ.
千乘能以守者，自存也；萬乘能以戰者，自完也；雖桀為主，不肯詘半辭以下其敵。外不能戰，內不能守，雖堯為主，不能以不臣諧所謂不若之國。自此觀之，國之所以重，主之所以尊者，力也。於此二者力本，而世主莫能致力者，何也？使民之所苦者無耕，危者無戰。二者，孝子難以為其親，忠臣難以為其君。今欲驅其眾民，與之孝子忠臣之所難，臣以為非劫以刑而驅以賞莫可。而今夫世俗治者，莫不釋法度而任辯慧，後功力而進仁義，民故不務耕戰。彼民不歸其力於耕，即食屈於內；不歸其節於戰，則兵弱於外。入而食屈於內，出而兵弱於外，雖有地萬里、帶甲百萬，與獨立平原一貫也。且先王能令其民蹈白刃，被矢石。其民之欲為之？非。如學之，所以避害。故吾教令：民之欲利者，非耕不得；避害者，非戰不免。境內之民莫不先務耕戰，而後得其所樂。故地少粟多，民少兵強。能行二者於境內，則霸王之道畢矣。