xī shī shū jì chéng, ér máo kǒng lì chuán. chuán zhī shí yì, yǐ xùn gǔ wèi zhǔ, yì yóu chūn qiū zhī chuán, pèi jīng ér xíng yě. jiàng jí zhōng gǔ, shǐ míng chuán yuē zhù. gài chuán zhě zhuǎn yě, zhuǎn shòu yú wú qióng zhù zhě liú yě, liú tōng ér mí jué. wéi cǐ èr míng, qí guī yī kuí. rú hán dài fú zhèng, zuān yǎng liù jīng, péi lǐ yīng jìn, xùn jiě sān shǐ, kāi dǎo hòu xué, fā míng xiān yì, gǔ jīn chuán shòu, shì yuē rú zōng.
昔《詩》、《書》既成，而毛、孔立《傳》。《傳》之時義，以訓詁為主，亦猶《春秋》之傳，配經而行也。降及中古，始名傳曰注。蓋傳者轉也，轉授於無窮；注者流也，流通而靡絕。惟此二名，其歸一揆。如韓、戴、服、鄭，鑽仰《六經》，裴、李、應、晉，訓解《三史》，開導後學，發明先義，古今傳授，是曰儒宗。

jì ér shǐ chuán xiǎo shū, rén wù zá jì, ruò zhì yú zhī sān fǔ jué lù, chén shòu zhī jì hàn fǔ chén, zhōu chù zhī yáng xiàn fēng tǔ, cháng qú zhī huá yáng shì nǚ, wén yán měi cí liè yú zhāng jù, wěi qū xù shì cún yú xì shū. cǐ zhī zhù shì, yì fū rú shì zhě yǐ.
既而史傳小書，人物雜記，若摯虞之《三輔決錄》，陳壽之《季漢輔臣》，周處之《陽羨風土》，常璩之《華陽士女》，文言美辭列於章句，委曲敘事存於細書。此之注釋，異夫儒士者矣。

cì yǒu hǎo shì zhī zǐ, sī guǎng yì wén, ér cái duǎn lì wēi, bù néng zì dá, shù píng jì wěi, qiān lǐ jué qún, suì nǎi duō zhòng shǐ zhī yì cí, bǔ qián shū zhī suǒ què. ruò péi sōng zhī sān guó zhì, lù chéng liú zhāo liǎng hàn shū, liú tóng jìn jì, liú xiào biāo shì shuō zhī lèi shì yě.
次有好事之子，思廣異聞，而才短力微，不能自達，庶憑驥尾，千里絕群，遂乃掇眾史之異辭，補前書之所闕。若裴松之《三國志》，陸澄、劉昭兩《漢書》，劉彤《晉紀》，劉孝標《世說》之類是也。

yì yǒu gōng wèi shǐ chén, shǒu zì kān bǔ, suī zhì cún gāi bó, ér cái què lún xù, chú fán zé yì yǒu suǒ lìn, bì zài zé yán yǒu suǒ fáng, suì nǎi dìng bǐ zhēn ruò, liè wèi zi zhù. ruò xiāo dà huán huái hǎi luàn lí zhì, yáng xuàn zhī luò yáng jiā lán jì, sòng xiào wáng guān dōng fēng sú chuán, wáng shào qí zhì zhī lèi shì yě.
亦有躬為史臣，手自刊補，雖志存該博，而才闕倫敘，除煩則意有所吝，畢載則言有所妨，遂乃定彼榛楉，列為子注。若蕭大圜《淮海亂離志》，羊衒之《洛陽伽藍記》，宋孝王《關東風俗傳》，王劭《齊志》之類是也。

què qí dé shī, qiú qí lì hài, shǎo qī jí zhù guó zhì, yǐ guǎng chéng zuò suǒ yí, ér xǐ jù yì tóng, bù jiā kān dìng, zì qí jī nán, zuò zhǎng fán wú. guān qí shū chéng biǎo xiàn, zì cǐ mì fēng jiān cǎi, dàn gān kǔ bù fēn, nán yǐ wèi tóng píng shí zhě yǐ. lù chéng suǒ zhù bān shǐ, duō yǐn sī mǎ qiān zhī shū, ruò cǐ quē yī yán, bǐ zēng bàn jù, jiē cǎi zhāi chéng zhù, biāo wèi yì shuō, yǒu hūn ěr mù, nán wèi pī lǎn. qiè wéi fàn yè zhī shān hòu hàn yě, jiǎn ér qiě zhōu, shū ér bù lòu, gài yún bèi yǐ. ér liú zhāo cǎi qí suǒ juān sǔn, yǐ wèi bǔ zhù, yán jǐn fēi yào, shì jiē bù jí. pì fū rén yǒu tǔ guǒ zhī hé, qì yào zhī zǐ, ér yú zhě nǎi zhòng jiā jùn shí, jié yǐ dēng jiàn, chí cǐ wèi gōng, duō jiàn qí wú shí yě. xiào biāo shàn yú gōng móu, bó ér qiě jīng, gù yǐ chá jí quán yú, biàn qióng hé shǐ. jiē hū! yǐ jùn zhī cái shí, zú kān yuǎn dà, ér bù néng tàn zé biāo jiào, wǎng luó bān mǎ, fāng fù liú qíng yú wěi xiàng xiǎo shuō, ruì sī yú liú sú duǎn shū. kě wèi láo ér wú gōng, fèi ér wú dāng zhě yǐ. zì zī yǐ jiàng, qí shī yú shén. ruò xiāo yáng zhī suǒ zá, wáng sòng zhī bǐ suì, yán shū jiǎn jīn, shì bǐ jī lē, yì tǐ tóng bìng, yān kě shèng yán.
榷其得失，求其利害，少期集注《國志》，以廣承祚所遺，而喜聚異同，不加刊定，恣其擊難，坐長煩蕪。觀其書成表獻，自此蜜蜂兼采，但甘苦不分，難以味同萍實者矣。陸澄所注班史，多引司馬遷之書，若此缺一言，彼增半句，皆採摘成注，標為異說，有昏耳目，難為披覽。竊惟范曄之刪《後漢》也，簡而且周，疏而不漏，蓋雲備矣。而劉昭采其所捐損，以為補註，言盡非要，事皆不急。譬夫人有吐果之核，棄藥之滓，而愚者乃重加捃拾，潔以登薦，持此為工，多見其無識也。孝標善於攻繆，博而且精，固以察及泉魚，辨窮河豕。嗟乎！以峻之才識，足堪遠大，而不能探賾彪、嶠，網羅班、馬，方復留情於委巷小說，銳思於流俗短書。可謂勞而無功，費而無當者矣。自茲已降，其失逾甚。若蕭、羊之瑣雜，王、宋之鄙碎，言殊揀金，事比雞肋，異體同病，焉可勝言。

dà dǐ zhuàn shǐ jiā zhù zhě, huò yīn rén chéng shì, huò zì wǒ zuò gù, jì lù wú xiàn, guī jiǎn bù cún, nán yǐ cún yī jiā zhī gé yán, qiān zài zhī kǎi zé. fán zhū zuò zhě, kě bù xiáng zhī?
大抵撰史加注者，或因人成事，或自我作故，記錄無限，規檢不存，難以存一家之格言，千載之楷則。凡諸作者，可不詳之？

zhì ruò zhèng xuán wáng sù shù wǔ jīng ér gè yì, hé xiū mǎ róng lùn sān chuán ér jìng shuǎng. yù jiā shāng què, qí liú shí fán. sī zé yì shè rú jiā, yán fēi shǐ shì, jīn bìng bù shū yú cǐ yān.
至若鄭玄、王肅述《五經》而各異，何休、馬融論《三傳》而競爽。欲加商榷，其流實繁。斯則義涉儒家，言非史氏，今並不書於此焉。