gài wén fāng yǐ lèi jù, wù yǐ qún fēn, xūn yóu bù tóng qì, xiāo luán bù bǐ yì. ruò nǎi shāng chén mò dú, nán mán běi dí, wàn lǐ zhī shū yě yī yǐn huò guāng, yīn nián hàn rì, qiān zǎi zhī gé yě. ér shì zhī chēng bèi nì, zé yún shāng mào lùn zhōng shùn zé yuē yī huò zhě, hé zāi? gài jué jī xiāng fú, zé suī gé yuè wèi ǒu, xī bì chà jiān jiē wǔ, fāng chēng lián lèi zhě hū?
盖闻方以类聚,物以群分,薰莸不同器,枭鸾不比翼。若乃商臣、冒顿,南蛮、北狄,万里之殊也;伊尹、霍光,殷年汉日,千载之隔也。而世之称悖逆,则云商、冒;论忠顺则曰伊、霍者,何哉?盖厥迹相符,则虽隔越为偶,奚必差肩接武,方称连类者乎?
shǐ shì zì qiān gù zuò chuán, shǐ yǐ pǐn huì xiāng cóng. rán qí zhōng huò yǐ nián shì pò cù, huò yǐ rén wù guǎ xiān, qiú qí jù tǐ bì tóng, bù kě duō de. shì yǐ hán fēi lǎo zi, gòng zài yī piān dǒng zhuō yuán shào, wú wén èr lù. qǐ fēi hán lǎo jù chēng shù zhě, shū yǒu zi míng yuán dǒng bìng yuē yīng xióng, shēng dāng hàn mò. yòng cǐ wèi duàn, cū dé qí lún. yì yǒu jué lèi zhòng huǒ, yí wèi liú bié, ér bù néng dìng qí tóng kē, shēn qí yì pǐn, yòng shǐ lán ài xiāng zá, zhū zǐ bù fēn, shì shuí zhī guò yú? gài shǐ guān zhī zé yě.
史氏自迁、固作传,始以品汇相从。然其中或以年世迫促,或以人物寡鲜,求其具体必同,不可多得。是以韩非、老子,共在一篇;董卓、袁绍,无闻二录。岂非韩、老俱称述者,书有子名;袁、董并曰英雄,生当汉末。用此为断,粗得其伦。亦有厥类众夥,宜为流别,而不能定其同科,申其异品,用使兰艾相杂,朱紫不分,是谁之过欤?盖史官之责也。
àn bān shū gǔ jīn rén biǎo, yǎng bāo yì zài, páng guàn bǎi jiā, fēn zhī yǐ sān kē, dìng zhī yǐ jiǔ děng. qí yán shén gāo, qí yì shén qiè. jí zhì piān zhōng suǒ liè, xī bù lèi yú qí xù zāi! ruò kǒng mén dá zhě, yán chēng dài shù, zhì yú tā zi, nán wéi děng cuī. jīn nǎi xiān bó niú ér hòu zēng shēn, jìn zhòng gōng ér tuì rǎn yǒu, qiú zhū zhé zhōng, jué lǐ wú wén. yòu chǔ wáng guò dèng, sān shēng qǐng shā zhī, dèng hóu bù xǔ, zú wáng dèng guó. jīn dìng dèng hóu rù xià yú zhī shàng, fū níng rén fù wǒ, wéi shàn huò lì, chí cǐ zhì yóu, jiāng hé quàn shàn? rú wèi xiǎo bù rěn luàn dà móu, shī yú yòng quán, gù jiā qí zuì. shì zé sān shēng jiàn jǐ ér zuò, jué zài wèi méng, zì dāng gāo lì biāo gé, zhì zhū yún hàn, hé dé zhǐ yǔ dèng hóu lín wǔ, liè zài qí zhōng yōng xià liú ér yǐ zāi? yòu qí xù jìn wén zhī chén zuǒ yě, zhōu zhī qiáo wèi shàng, yáng chù fù cì zhī, shì huì wéi xià. qí xù yàn dān zhī bīn kè yě, gāo jiàn lí jū shǒu, jīng kē yà zhī, qín wǔ yáng jū mò. sī bìng shì fēi mào luàn, shàn è fēn ná, huò zhēn líng dì ér jiàn fán yú, huò cè nú dài ér shě qí jì. yǐ zī wèi jiān, yù shuí qī hū?
案班书《古今人表》,仰包亿载,旁贯百家,分之以三科,定之以九等。其言甚高,其义甚惬。及至篇中所列,奚不类于其叙哉!若孔门达者,颜称殆庶,至于他子,难为等衰。今乃先伯牛而后曾参,进仲弓而退冉有,求诸折中,厥理无闻。又楚王过邓,三甥请杀之,邓侯不许,卒亡邓国。今定邓侯入下愚之上,夫宁人负我,为善获戾,持此致尤,将何劝善?如谓小不忍乱大谋,失于用权,故加其罪。是则三甥见几而作,决在未萌,自当高立标格,置诸云汉,何得止与邓侯邻伍,列在其中庸下流而已哉?又其叙晋文之臣佐也,舟之侨为上,阳处父次之,士会为下。其序燕丹之宾客也,高渐离居首,荆轲亚之,秦舞阳居末。斯并是非瞀乱,善恶纷拏,或珍瓴甋而贱璠玙,或策驽骀而舍骐骥。以兹为监,欲谁欺乎?
yòu jiāng chōng xī fū gōng chán chǎn huò shàng, shǐ huò yán chǔ hòu, dú jí zhōng liáng. lùn qí jiān xiōng, guò yú shí xiǎn yuǎn yǐ. ér gù xù zhī, bù liè nìng xìng. yáng wáng sūn luǒ zàng bèi lǐ, kuáng juàn zhī tú, kǎo qí yī shēng, gèng wú tā shì, ér yǔ zhū yún tóng liè, guān zhī chuán shǒu, bù qí huì yú?
又江充、息夫躬馋谄惑上,使祸延储后,毒及忠良。论其奸凶,过于石显远矣。而固叙之,不列佞幸。杨王孙裸葬悖礼,狂狷之徒,考其一生,更无他事,而与朱云同列,冠之传首,不其秽欤?
ruò nǎi páng qiú bié lù, cè kuī zá chuán, zhū rú cǐ miù, qí lèi shí duō. àn liú xiàng liè nǚ zhuàn zài lǔ zhī qiū hú qī zhě, xún qí shǐ mò, liǎo wú cái xíng kě chēng, zhí yǐ yuàn duì jué fū, tóu chuān ér sǐ. qīng shēng tóng yú gǔ yě, xùn jié yì yú cáo é, cǐ nǎi xiōng xiǎn zhī wán rén, qiáng liáng zhī hàn fù, zhé yǔ zhēn liè wéi wǔ, yǒu guāi qí shí zhě yān. yòu jī kāng gāo shì chuán, qí suǒ zài zhě guǎng yǐ, ér yán huí qú yuàn, dú bú jiàn shū. gài yǐ èr zi suī lè dào yí róng, ān pín shǒu zhì, ér jū jì míng jiào, wèi miǎn liú sú yě. zhèng rú dǒng zhòng shū yáng zi yún, yì zuān yǎng sì kē, chí qū liù jí, jiàn kǒng mén zhī jiào yì, fú lǔ guó zhī rú fēng, yǔ cǐ hé shū, ér bìng kě zhēn lù. fū huí yuàn kě qì, ér yáng dǒng huò shēng, kě wèi shí èr wǔ ér bù zhī shí zhě yě.
若乃旁求别录,侧窥杂传,诸如此谬,其累实多。案刘向《列女传》载鲁之秋胡妻者,寻其始末,了无才行可称,直以怨怼厥夫,投川而死。轻生同于古冶,殉节异于曹娥,此乃凶险之顽人,强梁之悍妇,辄与贞烈为伍,有乖其实者焉。又嵇康《高士传》,其所载者广矣,而颜回、蘧瑗,独不见书。盖以二子虽乐道遗荣,安贫守志,而拘忌名教,未免流俗也。正如董仲舒、扬子云,亦钻仰四科,驰驱六籍,渐孔门之教义,服鲁国之儒风,与此何殊,而并可甄录。夫回、瑗可弃,而扬、董获升,可谓识二五而不知十者也。
yuán jí jìn dài, shǐ chén suǒ shū, qiú qí guāi shī, yì wǎng wǎng ér yǒu. jiè rú yáng zàn xiào jié biān chéng, juān qū sǐ dí, dāng yǒu sòng zhī dài, yì liú bo zhī tú yú? ér shěn shì jìng bù bié jiā biāo bǎng, wéi jì biān yú suǒ lǔ piān nèi. jì sēng zhēn dǐ jié lì xíng, zhōng shǐ wú xiá, ér xiāo shì nǎi yǔ qún xiǎo hùn shū, dōu yǐ ēn xìng wèi mù. wáng kuǐ wén zhāng bù zú, wǔ yì jū duō, gōng yì qī fān, shǒu jiē nì luàn. zhuàn suí shǐ zhě rú bù néng yǔ xiāo gǎn bìng liè, jí yí fù chū yáng liàng chuán zhōng, zhé yǔ cí rén gòng biān, jí shì wéi wǔ. fán sī zuǎn lù, qǐ qí lèi hū?
爰及近代,史臣所书,求其乖失,亦往往而有。借如阳瓒效节边城,捐躯死敌,当有宋之代,抑刘、卜之徒欤?而沈氏竟不别加标榜,唯寄编于《索虏》篇内。纪僧真砥节砺行,终始无瑕,而萧氏乃与群小混书,都以《恩幸》为目。王頍文章不足,武艺居多,躬诣戚藩,首阶逆乱。撰隋史者如不能与枭感并列,即宜附出《杨谅传》中,辄与词人共编,吉士为伍。凡斯纂录,岂其类乎?
zǐ yuē:" yǐ mào qǔ rén, shī zhī zǐ yǔ yǐ yán qǔ rén, shī zhī zǎi wǒ." guāng wǔ zé shòu wù yú páng méng, cáo gōng zé jiàn qī yú zhāng miǎo. shì liè zài fāng shū, wéi shàn yǔ è, zhāo rán kě jiàn. bù jiǎ xǔ guō zhī shēn jiàn, péi wáng zhī miào chá, ér zuò zhě cún zhū jiǎn dú, bù néng shǐ shàn è qū fēn, gù yuē shuí zhī guò yú? shǐ guān zhī zé yě.
子曰:“以貌取人,失之子羽;以言取人,失之宰我。”光武则受误于庞萌,曹公则见欺于张邈。事列在方书,惟善与恶,昭然可见。不假许、郭之深鉴,裴、王之妙詧,而作者存诸简牍,不能使善恶区分,故曰谁之过欤?史官之责也。
fū néng shēn zǎo jìng, bié liú pǐn, shǐ xiǎo rén jūn zǐ chòu wèi dé péng, shàng zhì zhōng yōng děng chà yǒu xù, zé chéng è quàn shàn, yǒng sù jiāng lái, jī zhuó yáng qīng, yù wèi bù xiǔ zhě yǐ.
夫能申藻镜,别流品,使小人君子臭味得朋,上智中庸等差有叙,则惩恶劝善,永肃将来,激浊扬清,郁为不朽者矣。