fū rén bǐng wǔ cháng, shì jiān bǎi xíng, xié zhèng yǒu bié, qū zhí bù tóng. ruò xié qū zhě, rén zhī suǒ jiàn, ér xiǎo rén zhī dào yě zhèng zhí zhě, rén zhī suǒ guì, ér jūn zǐ zhī dé yě. rán shì duō qū xié ér qì zhèng, bù jiàn jūn zǐ zhī jī, ér xíng yóu xiǎo rén zhě, hé zāi? yǔ yuē: zhí rú xián, sǐ dào biān qū rú gōu, fǎn fēng hóu. gù níng shùn cóng yǐ bǎo jí, bù wéi wǔ yǐ shòu hài yě. kuàng shǐ zhī wèi wù, shēn yǐ quàn jiè, shù zhī fēng shēng. qí yǒu zéi chén nì zǐ, yín luàn jūn zhǔ, gǒu zhí shū qí shì, bù yǎn qí xiá, zé huì jī zhāng yú yī zhāo, è míng bèi yú qiān zài. yán zhī ruò shì, xū kě wèi hū!
夫人稟五常，士兼百行，邪正有別，曲直不同。若邪曲者，人之所賤，而小人之道也；正直者，人之所貴，而君子之德也。然世多趨邪而棄正，不踐君子之跡，而行由小人者，何哉？語曰：「直如弦，死道邊；曲如鈎，反封侯。」故寧順從以保吉，不違忤以受害也。況史之為務，申以勸誡，樹之風聲。其有賊臣逆子，淫亂君主，苟直書其事，不掩其瑕，則穢跡彰於一朝，惡名被於千載。言之若是，吁可畏乎！

fū wèi yú kě wèi zhī shí zé cóng, wèi yú bù kě wèi zhī shí zé xiōng. rú dǒng hú zhī shū fǎ bù yǐn, zhào dùn zhī wèi fǎ shòu qū, bǐ wǒ wú wǔ, xíng zhī bù yí, rán hòu néng chéng qí liáng zhí, shàn míng jīn gǔ. zhì ruò qí shǐ zhī shū cuī shì, mǎ qiān zhī shù hàn fēi, wéi zhāo zhàng zhèng yú wú cháo, cuī hào fàn huì yú wèi guó, huò shēn gāo fǔ yuè, qǔ xiào dāng shí huò shū tián kēng jiào, wú wén hòu dài. fū shì shì rú cǐ, ér zé shǐ chén bù néng shēn qí qiáng xiàng zhī fēng, lì qí fěi gōng zhī jié, gài yì nán yǐ. shì yǐ zhāng yǎn fā fèn, sī cún hēi jì zhī wén sūn shèng bù píng, qiè zhuàn liáo dōng zhī běn. yǐ zī bì huò, xìng ér huò quán. zú yǐ yàn shì tú zhī duō ài, zhī shí lù zhī nán yù ěr.
夫為於可為之時則從，為於不可為之時則凶。如董狐之書法不隱，趙盾之為法受屈，彼我無忤，行之不疑，然後能成其良直，擅名今古。至若齊史之書崔弒，馬遷之述漢非，韋昭仗正於吳朝，崔浩犯諱於魏國，或身膏斧鉞，取笑當時；或書填坑窖，無聞後代。夫世事如此，而責史臣不能申其強項之風，勵其匪躬之節，蓋亦難矣。是以張儼發憤，私存《嘿記》之文；孫盛不平，竊撰遼東之本。以茲避禍，幸而獲全。足以驗世途之多隘，知實錄之難遇耳。

rán zé lì kǎo qián shǐ, zhēng zhū zhí cí, suī gǔ rén zāo pò, zhēn wěi xiāng luàn, ér pī shā jiǎn jīn, yǒu shí huò bǎo. àn jīn xíng zài lì, shǐ shì yóu duō. dāng xuān jǐng kāi jī zhī shǐ, cáo mǎ gòu fēn zhī jì, huò liè yíng wèi qū, jiàn qū wǔ hòu, huò fā zhàng yún tái, qǔ shāng chéng jì. chén shòu wáng yǐn, xián dù kǒu ér wú yán, lù jī yú yù, gè qī háo ér mí shù. zhì xí jiàn chǐ, nǎi shēn yǐ sǐ gé zǒu dá zhī shuō, chōu gē fàn bì zhī yán. lì dài hòu wū, yī zhāo rú xuě. kǎo sī rén zhī shū shì, gài jìn gǔ zhī yí zhí yú? cì yǒu sòng xiào wáng fēng sú chuán wáng shào qí zhì, qí xù shù dāng shí, yì wù zài shěn shí. àn yú shí hé shuò wáng gōng, jī qiú wèi yǔn yè chéng jiāng xiāng, xīn gòu réng cún. ér èr zi shū qí suǒ huì, céng wú dàn sè. gāng yì bù tǔ, qí sī rén yú?
然則歷考前史，徵諸直詞，雖古人糟粕，真偽相亂，而披沙揀金，有時獲寶。案金行在歷，史氏尤多。當宣、景開基之始，曹、馬構紛之際，或列營渭曲，見屈武侯，或發仗雲台，取傷成濟。陳壽、王隱，咸杜口而無言，陸機、虞預，各棲毫而靡述。至習鑒齒，乃申以死葛走達之說，抽戈犯蹕之言。歷代厚誣，一朝如雪。考斯人之書事，蓋近古之遺直歟？次有宋孝王《風俗傳》、王劭《齊志》，其敘述當時，亦務在審實。案於時河朔王公，箕裘未隕；鄴城將相，薪構仍存。而二子書其所諱，曾無憚色。剛亦不吐，其斯人歟？

gài liè shì xùn míng, zhuàng fū zhòng qì, níng wèi lán cuī yù zhé, bù zuò wǎ lì zhǎng cún. ruò nán dǒng zhī zhàng qì zhí shū, bù bì qiáng yù wéi cuī zhī sì qíng fèn bǐ, wú suǒ ā róng. suī zhōu shēn zhī fáng yǒu suǒ bù zú, ér yí fāng yú liè, rén dào yú jīn chēng zhī. yǔ fū wáng shěn wèi shū, jiǎ huí xié yǐ qiè wèi, dǒng tǒng yàn shǐ, chí zhōu mèi yǐ tōu róng, guàn sān guāng ér dòng jiǔ quán, céng wèi zú yù qí gāo xià yě.
蓋列士徇名，壯夫重氣，寧為蘭摧玉折，不作瓦礫長存。若南、董之仗氣直書，不避強御；韋、崔之肆情奮筆，無所阿容。雖周身之防有所不足，而遺芳餘烈，人到於今稱之。與夫王沈《魏書》，假回邪以竊位，董統《燕史》，持謅媚以偷榮，貫三光而洞九泉，曾未足喻其高下也。