yīn lè zhōng
音樂中
qí shén wǔ bà jī zhào chuàng, qiān dōu yú yè, yóu yuē rén chén, gù xián zūn wèi diǎn. jí wén xuān chū chán, shàng wèi gǎi jiù zhāng. gōng xuán gè shè shí èr bó zhōng yú qí chén wèi, sì miàn bìng shè biān zhōng pán gè yī sǔn jù, hé èr shí jià. shè jiàn gǔ yú sì yú. jiāo miào cháo huì tóng yòng zhī. qí hòu jiāng yǒu chuàng gé, shàng yào diǎn yù zǔ tǐng zì yán, jiù zài là xià, xiǎo zhī jiù lè, shàng shū yuē: wèi shì lái zì yún shuò, zhào yǒu zhū huá, lè cāo tǔ fēng, wèi yí qí sú. zhì dào wǔ dì huáng shǐ yuán nián, pò mù róng bǎo yú zhōng shān, huò jìn lè qì, bù zhī cǎi yòng, jiē wěi qì zhī. tiān xìng chū, lì bù láng dèng yàn hǎi zòu shàng miào lè, chuàng zhì gōng xuán, ér zhōng guǎn bù bèi. lè zhāng jì què, zá yǐ bǒ luó huí gē. chū yòng bā yì, zuò huáng shǐ zhī wǔ. zhì tài wǔ dì píng hé xī, dé jǔ qú méng xùn zhī jì, bīn jiā dà lǐ, jiē zá yòng yān. cǐ shēng suǒ xìng, gài fú jiān zhī mò, lǚ guāng chū píng xī yù, dé hú róng zhī lè, yīn yòu gǎi biàn, zá yǐ qín shēng, suǒ wèi qín hàn lè yě. zhì yǒng xī zhōng, lù shàng shū zhǎng sūn chéng yè, gòng chén xiān rén tài táng qīng yíng děng, zhēn zhuó shàn xiū, róng huá jiān cǎi, zhì yú zhōng lǜ, huàn rán dà bèi. zì gǔ xiāng xí, sǔn yì kě zhī, jīn zhī chuàng zhì, qǐng yǐ wèi zhǔn. tǐng yīn cǎi wèi ān fēng wáng yán míng jí xìn dōu fāng děng suǒ zhe lè shuō ér dìng zhèng shēng. shǐ jù gōng xuán zhī qì, réng zá xī liáng zhī qū, lè míng guǎng chéng, ér wǔ bù lì hào, suǒ wèi luò yáng jiù lè zhě yě.
齊神武霸跡肇創,遷都於鄴,猶曰人臣,故咸遵魏典。及文宣初禪,尚未改舊 章。宮懸各設十二鎛鍾於其辰位,四面並設編鐘磐各一簨虡,合二十架。設建鼓於 四隅。郊廟朝會同用之。其後將有創革,尚藥典御祖珽自言,舊在落下,曉知舊樂, 上書曰:「魏氏來自雲、朔,肇有諸華,樂操土風,未移其俗。至道武帝皇始元年, 破慕容寶於中山,獲晉樂器,不知採用,皆委棄之。天興初,吏部郎鄧彥海奏上廟 樂,創製宮懸,而鍾管不備。樂章既闕,雜以《簸邏回歌》。初用八佾,作《皇始》 之舞。至太武帝平河西,得沮渠蒙遜之伎,賓嘉大禮,皆雜用焉。此聲所興,蓋苻 堅之末,呂光出平西域,得胡戎之樂,因又改變,雜以秦聲,所謂秦漢樂也。至永 熙中,錄尚書長孫承業,共臣先人太堂卿瑩等,斟酌繕修,戎華兼采,至於鐘律, 煥然大備。自古相襲,損益可知,今之創製,請以為準。」珽因采魏安豐王延明及 信都芳等所著《樂說》而定正聲。始具宮懸之器,仍雜西涼之曲,樂名《廣成》, 而舞不立號,所謂「洛陽舊樂」者也。
wǔ chéng zhī shí, shǐ dìng sì jiāo zōng miào sān cháo zhī lè. qún chén rù chū, zòu sì xià. shēng rù chū, jiàn máo xuè, bìng zòu zhāo xià. yíng sòng shén jí huáng dì chū xiàn lǐ wǔ fāng shàng dì, bìng zòu gāo míng zhī lè, wèi fù shòu zhī wǔ. huáng dì rù tán mén jí shēng tán yǐn fú jiǔ, jiù liáo wèi, hái biàn diàn, bìng zòu huáng xià. yǐ gāo zǔ pèi xiǎng, zòu wǔ dé zhī lè. wèi zhāo liè zhī wǔ. luǒ dì, zòu dēng gē. qí sì shí jì miào jí dì xiá huáng liù shì zǔ sī kōng wǔ shì zǔ lì bù shàng shū gāo zǔ qín zhōu cì shǐ zēng zǔ tài wèi wǔ zhēn gōng zǔ wén mù huáng dì zhū shén shì, bìng zòu shǐ jī zhī lè, wèi huī zuò zhī wǔ. gāo zǔ shén wǔ huáng dì shén shì, zòu wǔ dé zhī lè, wèi zhāo liè zhī wǔ. wén xiāng huáng dì shén shì, zòu wén dé zhī lè, wèi xuān zhèng zhī wǔ. xiǎn zǔ wén xuān huáng dì shén shì, zòu wén zhèng zhī lè, wèi guāng dà zhī wǔ. sù zōng xiào zhāo huáng dì shén shì, zòu wén míng zhī lè, wèi xiū dé zhī wǔ. qí rù chū zhī yí, tóng sì jiāo zhī lǐ. jīn liè qí cí yún.
武成之時,始定四郊、宗廟、三朝之樂。群臣入出,奏《肆夏》。牲入出,薦 毛血,並奏《昭夏》。迎送神及皇帝初獻、禮五方上帝,並奏《高明》之樂,為 《覆壽》之舞。皇帝入壇門及升壇飲福酒,就燎位,還便殿,並奏《皇夏》。以高 祖配饗,奏《武德》之樂。為《昭烈》之舞。裸地,奏登歌。其四時祭廟及禘祫皇 六世祖司空、五世祖吏部尚書、高祖秦州刺史、曾祖太慰武貞公、祖文穆皇帝諸神 室,並奏《始基》之樂,為《恢祚》之舞。高祖神武皇帝神室,奏《武德》之樂, 為《昭烈》之舞。文襄皇帝神室,奏《文德》之樂,為《宣政》之舞。顯祖文宣皇 帝神室,奏《文正》之樂,為《光大》之舞。肅宗孝昭皇帝神室,奏《文明》之樂, 為《休德》之舞。其入出之儀,同四郊之禮。今列其辭雲。
dà dì yuán qiū jí běi jiāo gē cí:
大禘圜丘及北郊歌辭:
xī shēng qún chén rù mén, zòu sì xià lè cí:
夕牲群臣入門,奏《肆夏》樂辭:
zhào yīng líng xù, yǎn zì lí rén. nǎi cháo wàn guó, yuán zhēng bǎi shén. zhī zhǎn fāng wàng, yōu xiǎn xián zhēn. lǐ chóng shēng xié, zhì liè guī chén. yì chà lín cì, duān hù chuí shēn. lái qū dòng sè, shì zàn tiān rén.
肇應靈序,奄字黎人。乃朝萬國,爰徵百神。祗展方望,幽顯咸臻。禮崇聲協, 贄列珪陳。翼差鱗次,端笏垂紳。來趨動色,式贊天人。
yíng shén zòu gāo míng lè cí dēng gē cí tóng
迎神奏《高明樂》辭登歌辭同
wéi shén jiān yǐ, běi jiāo yún: wéi zhī jiān yǐ. huáng líng sù zhǐ. yuán bì zhǎn shì, běi jiāo yún: fāng cóng zhǎn shì chéng wén jí shǐ. běi jiāo yún: jí yīn chéng lǐ shì bèi bā néng, lè hé liù biàn. běi jiāo yún: lè hé bā biàn. fēng còu yī yǎ, guāng huá xí jiàn. chén wèi téng jǐng, líng jià fēi yān. yán tán shēng bái, qǐ xí níng xuán.
惟神監矣,北郊云:惟祗監矣。皇靈肅止。圓璧展事,北郊云:方琮展事成文 即始。北郊云:即陰成理士備八能,樂合六變。北郊云:樂合八變。風湊伊雅,光 華襲薦。宸衛騰景,靈駕霏煙。嚴壇生白,綺席凝玄。
shēng chū rù, zòu zhāo xià cí:
牲出入,奏《昭夏》辭:
gāng róu shè wèi, wéi huáng pèi zhī. yán sù qí lǐ, niàn chàng zài zī. shì shēng jǔ shòu, zài gē qiě wǔ. jì shě yī tú, zhì jīng líng fǔ. wù sè wéi diǎn, zhāi mù jiā gōng. zōng zú xián jì, wǎng bù lǜ cóng.
剛柔設位,惟皇配之。言肅其禮,念暢在茲。飾牲舉獸,載歌且舞。既舍伊腯, 致精靈府。物色惟典,齋沐加恭。宗族咸暨,罔不率從。
jiàn máo xuè, zòu zhāo xià cí: qún chén chū, zòu sì xià, jìn shú, qún chén rù, zòu sì xià, cí tóng chū rù.
薦毛血,奏《昭夏》辭:群臣出,奏《肆夏》,進熟,群臣入,奏《肆夏》, 辭同初入。
zhǎn lǐ shàng yuè, sù shì yīng shí. jiǎn lì wèi yòng, jiāo chàng yǒu qī. gōng shǐ sī fā, pén jiāng shì. yuán shén zhì sì, běi jiāo yún: fāng zhī zhì sì. lǜ yóu xiān zhì. hé yǐ luán dāo, chòu yǐ xuè liáo. zhì zāi jìng yǐ, jué yì kǒng gāo.
展禮上月,肅事應時。繭栗為用,交暢有期。弓矢斯發,盆{}將事。圓神 致祀,北郊云:方祗致祀。率由先志。和以鑾刀,臭以血膋。致哉敬矣,厥義孔高。
jìn shú, huáng dì rù mén, zòu huáng xià cí:
進熟,皇帝入門,奏《皇夏》辭:
dì jìng zhāo xuān, huáng chéng sù zhì. yù bó qí guǐ, píng shè xián cì. sān gāi shàng liè, běi jiāo yún: zhòng gāi shàng liè sì bì páng shēng. běi jiāo yún: fēn bì páng shēng lóng chén wàn qí, fèng dòng qiān shèng. shén yí tiān ǎi, suì róng lí yào. jīn gēn tíng zhěn, fèng guāng xiān dǎo.
帝敬昭宣,皇誠肅致。玉帛齊軌,屏攝咸次。三垓上列,北郊云:重垓上列四 陛旁升。北郊云:分陛旁升龍陳萬騎,鳳動千乘。神儀天藹,睟容離曜。金根停軫, 奉光先導。
huáng dì shēng qiū, zòu huáng xià cí: tán shàng dēng gē cí tóng
皇帝升丘,奏《皇夏》辭:壇上登歌辭同
zǐ tán yún nuǎn, běi jiāo yún: céng tán yún nuǎn gàn wò xiá qiān. běi jiāo yún: yán wò xiá qiān wǒ qí zhì zhǐ, zài zhì qí qián. bǎi líng sǒng tīng, wàn guó xián yǎng. rén shén zhǐ chǐ, xuán yīng xī xiǎng.
紫壇雲暖,北郊云:層壇雲暖紺幄霞褰。北郊云:嚴幄霞褰我其陟止,載致其 虔。百靈竦聽,萬國咸仰。人神咫尺,玄應肸蠁。
huáng dì chū xiàn, zòu gāo míng lè cí:
皇帝初獻,奏《高明樂》辭:
shàng xià juàn, páng wǔ cóng. jué yǐ zhì, xiàn yǐ gōng. xián sī chàng, lè wéi yōng. xiào jìng chǎn, lín wàn bāng.
上下眷,旁午從。爵以質,獻以恭。咸斯暢,樂惟雍。孝敬闡,臨萬邦。
huáng dì diàn jué qì, zòu gāo míng lè fù dào zhī wǔ cí:
皇帝奠爵訖,奏《高明樂》、《覆燾》之舞辭:
zì tiān zǐ zhī, huì chāng shén dào. qiū líng sù shì, běi jiāo yún: fāng zé zhī shì kè guāng tiān bǎo. jiǔ guān dòng kāi, bǎi líng huán liè. bā zūn chéng bèi, wǔ shēng tóu jié.
自天子之,會昌神道。丘陵肅事,北郊云:方澤祗事克光天保。九關洞開,百 靈環列。八樽呈備,五聲投節。
huáng dì xiàn tài zǔ pèi xiǎng shén zuò, zòu wǔ dé zhī lè zhāo liè zhī wǔ cí: huáng dì xiǎo tuì, dāng hào tiān shàng dì shén zuò qián, zòu huáng xià, cí tóng shàng huáng xià.
皇帝獻太祖配饗神座,奏《武德》之樂、《昭烈》之舞辭:皇帝小退,當昊天 上帝神座前,奏《皇夏》,辭同上《皇夏》。
pèi shén dēng shèng, zhǔ jí zūn líng. jìng xuān zhāo zhú, xián dá yǎo míng. lǐ hóng huà dìng, lè zàn gōng chéng. rǎng rǎng jiè fú, xià bèi qún shēng.
配神登聖,主極尊靈。敬宣昭燭,咸達窅冥。禮弘化定,樂贊功成。穰穰介福, 下被群生。
huáng dì yǐn fú jiǔ, zòu huáng xià zhī lè: huáng dì yì dōng bì, hái biàn zuò, yòu zòu huáng xià, cí tóng chū rù mén.
皇帝飲福酒,奏《皇夏》之樂:皇帝詣東陛,還便坐,又奏《皇夏》,辭同初 入門。
huáng xīn miǎn qiě gǎn, jí juān fèng zhì chéng. hè zāi guāng shèng dé, gān chuān zhào bǎi líng. bào fú guī chāng yùn, chéng yòu bō xiū míng. fēng yún chí jiǔ yù, lóng jiāo yuè sì míng. fú mù chéng guāng qì, lì xiàng zhú huá jīng. hù wǔ fāng zhī chǐ, sháo xià jǐn tóng shēng.
皇心緬且感,吉蠲奉至誠。赫哉光盛德,乾巛詔百靈。報福歸昌運,承祐播休 明。風雲馳九域,龍蛟躍四溟。浮幕呈光氣,儷象燭華精。《護》《武》方知恥, 《韶》《夏》僅同聲。
sòng shén, jiàng qiū nán bì, zòu gāo míng lè cí: huáng dì zhī wàng liáo wèi, yòu zòu huáng xià, cí tóng shàng huáng xià.
送神,降丘南陛,奏《高明樂》辭:皇帝之望燎位,又奏《皇夏》,辭同上 《皇夏》。
xiàn xiǎng bì, xuán yì zhōu. shén zhī jià, jiāng shàng yóu. běi jiāo yún: jiāng xià yóu. chāo dòu jí, běi jiāo yún: chāo huāng jí. jué hé liú. běi jiāo yún: qì kūn qiū. huái wàn guó, níng jiǔ zhōu. xīn dì dào, xīn gù liú. bì shàng xià, hé huáng xiū.
獻享畢,懸佾周。神之駕,將上游。北郊云:將下游。超斗極,北郊云:超荒 極。絕河流。北郊云:憩昆丘。懷萬國,寧九州。欣帝道,心顧留。幣上下,荷皇 休。
zǐ tán jì liáo, zòu zhāo xià lè cí: huáng dì zì wàng liáo hái běn wèi, zòu huáng xià, cí tóng shàng huáng xià.
紫壇既燎,奏《昭夏》樂辭:皇帝自望燎還本位,奏《皇夏》,辭同上《皇夏》。
xuán huáng fù zài, yuán shǒu zhào lín. hé dé zhì lǐ, yǒu qì qí xīn. jìng shēn shì què, jié chéng yún bào. yù bó zài shēng, běi jiāo yún: shēng yù zài chén. yù pǔ sī liáo. liáo kuò yōu ài, bō yǐ xīn xiāng. huáng líng wéi jiān, jiàng fú wú jiāng.
玄黃覆載,元首照臨。合德致禮,有契其心。敬申事闋,潔誠雲報。玉帛載升, 北郊云:牲玉載陳。棫樸斯燎。寥廓幽曖,播以馨香。皇靈惟監,降福無疆。
huáng dì hái biàn diàn, zòu huáng xià cí: qún chén chū, zòu sì xià, cí tóng shàng sì xià. cí gǎn dì yòng yuán qiū cí.
皇帝還便殿,奏《皇夏》辭:群臣出,奏《肆夏》,辭同上《肆夏》。祠感帝 用圜丘辭。
tiān dà qīn yán, fěi jìng yī xiào. yǒng yán sì xiǎng, chén míng zēng yào. yáng qiū jì chàng, běi jiāo yún: yīn zé yún chàng. dà diǎn yú guāng. nǎi ān sī xī, qīn ruò jiù zhāng. tiān huí dì xuán, míng luán yǐn jǐng. qiě wàn qiě yì, huáng lì wéi yǒng.
天大親嚴,匪敬伊孝。永言肆饗,宸明增耀。陽丘既暢,北郊云:陰澤雲暢。 大典逾光。乃安斯息,欽若舊章。天回地旋,鳴鑾引警。且萬且億,皇曆惟永。
wǔ jiāo yíng qì lè cí:
五郊迎氣樂辭:
qīng dì jiàng shén, zòu gāo míng lè cí:
青帝降神,奏《高明樂》辭:
suì yún xiàn, gǔ fēng guī. dòu dōng zhǐ, yàn běi fēi. diàn biān jī, léi chē jù. hóng jīng mí, qīng lóng yù. hé qì qià, jù wù zī. fān jiàng zhǐ, yīng dì qī.
歲雲獻,谷風歸。斗東指,雁北飛。電鞭激,雷車遽。虹旌靡,青龍馭。和氣 洽,具物滋。翻降止,應帝期。
chì dì jiàng shén, zòu gāo míng lè cí:
赤帝降神,奏《高明樂》辭:
wù nǚ sī dàn zhōng lǚ xuān, zhū jīng yù jié lí jǐng yán. gēn gāi jùn mào wēn fēng fā, zhè huǒ fēng shuǐ yīng yán yuè. zhí héng zhǎng wù dé kǒng zhāo, chì qí xiá yè huì jīn zhāo.
婺女司旦中呂宣,硃精御節離景延。根荄俊茂溫風發,柘火風水應炎月。執衡 長物德孔昭,赤旂霞曳會今朝。
huáng dì jiàng shén, zòu gāo míng lè cí:
黃帝降神,奏《高明樂》辭:
jū zhōng shì wǔ yùn, chéng héng bì sì shí. hán yǎng zī qún wù, xié dé gù huáng jī. chǎn huǎn qì wáng fēng, chí zài fú jūn dé. liáng chén dòng líng jià, chéng sì chāng bāng guó.
居中市五運,乘衡畢四時。含養資群物,協德固皇基。嘽緩契王風,持載符君 德。良辰動靈駕,承祀昌邦國。
bái dì jiàng shén, zòu gāo míng lè cí:
白帝降神,奏《高明樂》辭:
fēng liáng lù jiàng, chí yáng yì hán jīng. shān chuān yáo luò, píng zhì zài xī chéng. gài cáng chéng jī, zhēng rén bèi jiā zhǐ. cóng xiǎng lái yí, hóng xiū yì qiān sì.
風涼露降,馳颺易寒精。山川搖落,平秩在西成。蓋藏成積,蒸人被嘉祉。從 享來儀,鴻休溢千祀。
hēi dì jiàng shén, zòu gāo míng lè cí:
黑帝降神,奏《高明樂》辭:
hóng cáng zhì huà gào hán, bīng zhuàng dì chè nián dān. rì cì yuè jì fāng jí, jiǔ zhōu wàn bāng xiàn lì. xié guāng shì jì suì qióng, wēi yáng qián guāng fāng róng. tiān zǐ hè hè míng shèng, xiǎng shén jiàng fú wéi jìng.
虹藏雉化告寒,冰壯地坼年殫。日次月紀方極,九州萬邦獻力。協光是紀歲窮, 微陽潛光方融。天子赫赫明聖,享神降福惟敬。
cí wǔ dì yú míng táng lè gē cí:
祠五帝於明堂樂歌辭:
xiān sì yī rì, xī shēng, qún guān rù zì mén, zòu sì xià:
先祀一日,夕牲,群官入自門,奏《肆夏》:
guó yáng chóng sì, yán gōng yǒu wén. huāng huá xū jì, lè wǒ dà jūn. miǎn ruì yǒu liè, qín bó gōng xù. qún hòu shī shī, wēi yí róng yǔ. zhí lǐ biàn wù, sī lè kǎo zhāng. lǜ yóu mí zhuì, xiū yǒu liè guāng.
國陽崇祀,嚴恭有聞。荒華胥暨,樂我大君。冕瑞有列,禽帛恭敘。群後師師, 威儀容與。執禮辨物,司樂考章。率由靡墜,休有烈光。
tài zhù lìng yíng shén, zòu gāo míng lè fù dào wǔ cí:
太祝令迎神,奏《高明樂》、《覆燾舞》辭:
zǔ dé guāng, guó tú chāng. zhī shàng dì, lǐ sì fāng. pì zǐ gōng, dòng huá què. lóng shòu fèn, fēng yún fā. fēi zhū què, cóng xuán wǔ. xié rì yuè, dài léi yǔ. yào yǔ nèi, yì qū zhōng. juàn dì dào, gǎn huáng fēng. dì dào kāng, huáng fēng shàn. zī shèng liè, jiāo xǔ jiàn. shén qiě níng, huì wǔ jīng. guī fú lù, xìng lǘ tíng.
祖德光,國圖昌。祗上帝,禮四方。辟紫宮,洞華闕。龍獸奮,風雲發。飛硃 雀,從玄武。攜日月,帶雷雨。耀宇內,溢區中。眷帝道,感皇風。帝道康,皇風 扇。粢盛列,椒糈薦。神且寧,會五精。歸福祿,幸閭亭。
tài zǔ pèi xiǎng, zòu wǔ dé lè zhāo liè wǔ cí: wǔ fāng tiān dì zòu gāo míng zhī lè fù dào zhī wǔ, cí tóng yíng qì.
太祖配饗,奏《武德樂》、《昭烈舞》辭:五方天帝奏《高明》之樂、《覆燾》 之舞,辭同迎氣。
wǒ wéi wǒ zǔ, zì tiān zhī mìng. dào bèi guī rén, shí tún qǐ shèng. yùn zhōng qiān sì, shòu shǒu wàn xìng. yí xiōng yǎn nüè, kuāng tuí yì zhèng. zài jīng zài yíng, shù shì xián níng. jiǔ gōng yǐ qià, qī dé jiān yíng. dān shū rù gào, xuán yù lái chéng. lù gān quán bái, yún yù hé qīng. shēng jiào xián wǎng, zhōu chē bì huì. rén jiā yǒu xíng, huà qià wú wài. yán qīn wéi zhòng, zhì pèi wéi dà. jì yòu sī gē, lǜ tǔ yōu lài.
我惟我祖,自天之命。道被歸仁,時屯啟聖。運鍾千祀,授手萬姓。夷凶掩虐, 匡頹翼正。載經載營,庶士咸寧。九功以洽,七德兼盈。丹書入告,玄玉來呈。露 甘泉白,雲郁河清。聲教咸往,舟車畢會。仁加有形,化洽無外。嚴親惟重,陟配 惟大。既祐斯歌,率土攸賴。
shēng chū rù, zòu zhāo xià lè cí:
牲出入,奏《昭夏樂》辭:
xiào xiǎng bù guì, jīng jié lín nián. dí láo wěi yì, xíng sè bó quán. yú yǐ yòng zhī, yán chéng xīn sì. sù sù wēi yí, gǎn bù jìng zhǐ. zài shì zài shěng, wéi niú wéi yáng. míng shén yǒu chá, bǎo zī wàn fāng.
孝饗不匱,精潔臨年。滌牢委溢,形色博牷。於以用之,言承歆祀。肅肅威儀, 敢不敬止。載飾載省,維牛維羊。明神有察,保茲萬方。
jiàn xuè máo, zòu zhāo xià cí: qún chén chū, zòu sì xià, jìn shú, qún chén rù, zòu sì xià, tóng shàng sì xià cí.
薦血毛,奏《昭夏》辭:群臣出,奏《肆夏》,進熟,群臣入,奏《肆夏》, 同上《肆夏》辭。
wǒ jiāng zōng sì, yín xiàn jué chéng. jū gōng rú zài, cè tīng wú shēng. jiàn sè sī chún, chéng qì sī chòu. yǒu dí yǒu zhuó, wéi shén qí yòu. wǔ fāng lái gé, yī rén duō zhǐ. míng dé wéi xīn, yú mù bù yǐ.
我將宗祀,夤獻厥誠。鞠躬如在,側聽無聲。薦色斯純,呈氣斯臭。有滌有濯, 惟神其祐。五方來格,一人多祉。明德惟馨,於穆不已。
jìn shú, huáng dì rù mén, zòu huáng xià cí: huáng dì shēng tán, zòu huáng xià, cí tóng.
進熟,皇帝入門,奏《皇夏》辭:皇帝升壇,奏《皇夏》,辭同。
xiàng gān shàng gòu, yí chuān xià jī. jí líng chóng zǔ, yǒng yán xiào sī. shì chén guǐ dòu, tíng luó xuán yì. sù yè wèi wēi, bǎo zī zhēn jí. wǔ guì qí yè, gē zhòng qí shēng. jiàng sī bǎi lù, wéi xiǎng wéi yīng.
象乾上構,儀巛下基。集靈崇祖,永言孝思。室陳簋豆,庭羅懸佾。夙夜畏威, 保茲貞吉。舞貴其夜,歌重其升。降斯百錄,惟響惟應。
huáng dì chū xiàn, zòu gāo míng lè fù dào wǔ cí:
皇帝初獻,奏《高明樂》、《覆燾舞辭》:
dù jǐ yán, pì yǒu hù. lǐ shàng dì, gǎn huáng zǔ. zhuó wéi jié, dí yǐ qīng. jiàn xīn kuǎn, dá shén míng.
度几筵,辟牖戶。禮上帝,感皇祖。酌惟潔,滌以清。薦心款,達神明。
huáng dì luǒ xiàn, zòu gāo míng lè fù dào wǔ cí:
皇帝裸獻,奏《高明樂》、《覆燾舞》辭:
dì jīng qiú xiáng, yīng wǒ míng dé. lǐ dān yì zhǎn, liú zhǐ bāng guó. jì shòu duō zhǐ, shí zī xiào jìng. sì jié qí chéng, hé tiān xiū mìng.
帝精求降,應我明德。禮殫義展,流祉邦國。既受多祉,實資孝敬。祀竭其誠, 荷天休命。
huáng dì yǐn fú jiǔ, zòu huáng xià cí:
皇帝飲福酒,奏《皇夏》辭:
gōng sì qià, shèng lǐ xuān. yīng yóu làn céng jǐng, guǎng zé tóng shēn quán. shàng líng zhōng bǎi fú, qún shén guī wàn nián. yuè guǐ xián tī xiù, rì yù jǐn fú chuān. ruì niǎo fēi xuán hù, qián lín yuè cuì lián. huáng jiā yīng bǎo lì, liǎng dì fù cān tiān.
恭祀洽,盛禮宣。英猷爛層景,廣澤同深泉。上靈鍾百福,群神歸萬年。月軌 咸梯岫,日域盡浮川。瑞鳥飛玄扈,潛鱗躍翠漣。皇家膺寶曆,兩地復參天。
tài zhù sòng shén, zòu gāo míng lè fù dào wǔ cí:
太祝送神,奏《高明樂》、《覆燾舞》辭:
qīng yáng zòu, fā zhū míng. gē xī hào, chàng xuán míng. dà lǐ qìng, guǎng lè chéng. shén xīn yì, jiāng yuǎn zhēng. shì lóng jià, jiǎo fèng qì. zhǐ chāng hé, qì céng chéng. chū wēn gǔ, mài yán tíng. kuà xī sì, guò běi míng. hū wàn yì, yào guāng jīng. bǐ diàn wù, yǔ léi xíng. jiē huáng dào, huái wàn líng. gù wáng yè, zhèn tiān shēng.
青陽奏,發硃明。歌西皓,唱玄冥。大禮罄,廣樂成。神心懌,將遠征。飾龍 駕,矯鳳憩。指閶闔,憩層城。出溫谷,邁炎庭。跨西汜,過北溟。忽萬億,耀光 精。比電騖,與雷行。嗟皇道,懷萬靈。固王業,震天聲。
huáng dì hái biàn diàn, zòu huáng xià cí:
皇帝還便殿,奏《皇夏》辭:
jiāo wù bèi yǐ, shēng míng yǒu zhāng. dēng jiàn wéi sù, lǐ miǎo qián wáng. chàng qí yún zhōng, zhé xuán gào qìng. mù mù liú miǎn, yùn chéng bì jìng. tún wèi àn bù, luán bì huí tú. zàn liú zǐ diàn, jiāng jí qīng dōu.
交物備矣,聲明有章。登薦唯肅,禮邈前王。鬯齊雲終,折旋告罄。穆穆旒冕, 蘊誠畢敬。屯衛按部,鑾蹕回途。暫留紫殿,將及清都。
xiǎng miào lè cí:
享廟樂辭:
xiān sì yī rì, xī shēng, qún chén rù, zòu sì xià cí:
先祀一日,夕牲,群臣入,奏《肆夏》辭:
shuāng qī yǔ chàng, zhēng zāi dì xīn. yǒu jìng qí sì, sù shì wéi xīn. zhāo zhāo chē fú, jì jì yī zān. jū gōng gòng zhòu, qìng zhé fèng chēn. chà yǐ wǔ liè, hé yǐ bā yīn. shì zhī wáng dù, rú yù rú jīn.
霜淒雨暢,烝哉帝心。有敬其祀,肅事惟歆。昭昭車服,濟濟衣簪。鞠躬貢酎, 磬折奉琛。差以五列,和以八音。式祗王度,如玉如金。
yíng shén zòu gāo míng dēng gē lè cí:
迎神奏《高明》登歌樂辭:
rì bo wéi jí, chén zé qí liáng, yì yì qīng miào, fǔ fú zhōu zhāng. dà lǚ wèi jiǎo, yīng zhōng wèi yǔ. lù táo yīn zhú, dé gē zhāo wǔ. sì shì kǒng míng, bǎi shén yǔn mù. shén xīn nǎi gù, bǎo zī jiè fú.
日卜惟吉,辰擇其良,奕奕清廟,黼黻周張。大呂為角,應鐘為羽。路鞀陰竹, 德歌昭舞。祀事孔明,百神允穆。神心乃顧,保茲介福。
shēng chū rù, zòu zhāo xià lè cí:
牲出入,奏《昭夏樂》辭:
dà sì yún shì, xiàn diàn yǒu yí. jì gē jì zhǎn, zàn gù yíng shēng. zhí cóng yī sǒng, chú shì wéi lì. qí yòng yú tíng, jiāng shēng yú shì. qiě wò qiě yì, yǐ zhì qí chéng. huì wǒ yí sòng, jiàng zhǐ qiān líng.
大祀雲事,獻奠有儀。既歌既展,贊顧迎牲。執從伊竦,芻飾惟栗。俟用於庭, 將升於室。且握且驛,以致其誠。惠我貽頌,降祉千齡。
jiàn xuè máo, zòu zhāo xià cí: sān gōng chū, zòu sì xià, jìn shú, qún chén rù, zòu sì xià, cí tóng.
薦血毛,奏《昭夏》辭:三公出,奏《肆夏》,進熟,群臣入,奏《肆夏》, 辭同。
miǎn bǐ xiá kǎi, yōu rán yǒng sī. liú lián qī xiǎng, chán mián sì shí. shén shēng pò shěn, mí wén mí jiàn. yīn yáng zài qí, chòu shēng jiān jiàn. zǔ kǎo qí jiàn, yán cuì wáng xiū. jiàng shén fū xī, bǎi fú shì yóu.
愐彼遐慨,悠然永思。留連七享,纏綿四時。神升魄沈,靡聞靡見。陰陽載俟, 臭聲兼薦。祖考其鑒,言萃王休。降神敷錫,百福是由。
jìn shú, huáng dì rù běi mén, zòu huáng xià lè cí:
進熟,皇帝入北門,奏《皇夏樂》辭:
qí jū yán diàn, sù jià céng wéi. chē lüè chuí cǎi, liú gǔn téng huī. sǒng chéng zài yǎng, qiào xīn yǒu mù. dòng dòng zì xíng, jīn jīn biǎo bù. bì gōng yǒu suì, shén dào yī xī. xiào xīn miǎn miǎo, yuán shǔ yuán yī.
齊居嚴殿,夙駕層闈。車略垂彩,旒袞騰輝。聳誠載仰,翹心有慕。洞洞自形, 斤斤表步。閟宮有邃,神道依稀。孝心緬邈,爰屬爰依。
tài zhù luǒ dì, zòu dēng gē lè cí: huáng dì yì dōng bì, zòu huáng xià, shēng diàn, yòu zòu huáng xià, cí tóng.
太祝裸地,奏登歌樂辭:皇帝詣東陛,奏《皇夏》,升殿,又奏《皇夏》,辭 同。
tài shì yǎo yǎo, shén jū sù shè. yù chàng wéi fēn, guī zhāng wéi jié. yí jiǎ yīng shí, lóng pú dài yòng. jí máo wú jiù, fú lù yōu jiàng. duān gǎn huì shì, yǎn sī xiū lǐ. qí qí wù wù, é é jì jì.
太室窅窅,神居宿設。郁鬯惟芬,珪璋惟潔。彝斝應時,龍蒲代用。藉茅無咎, 福祿攸降。端感會事,儼思修禮。齊齊勿勿,俄俄濟濟。
huáng dì shēng diàn, diàn shàng zuò dēng gē lè cí:
皇帝升殿,殿上作登歌樂辭:
wǒ cí wǒ zǔ, yǒng wéi jué xiān. yán nóng zhào shèng, líng zhǐ chán lián. bà tú zhōng zào, dì yè fāng xuān. dào chāng jī gòu, fǔ yùn chéng tiān. yǎn jiā liù hé, yuán guāng bā shān. zūn shén zhì lǐ, xiào sī wéi chán. hán lái shǔ fǎn, tì jiàn zài nián. fěi jìng yī mù, bèi wù bù qiān. shè jù shè yè, táo gǔ tián tián. pì gōng zài wèi, yǒu róng yī qián. dēng gē qǐ yì, xià guǎn yīng xuán. jué róng wú shuǎng, yōu míng sù rán. chéng bì hòu dì, hé dá qióng xuán. jì diào fēng yǔ, zài xié shān chuān. zhōu tíng yǒu liè, tāng sūn yǒng yán. jiào shēng wéi bèi, mài hòu guāng qián.
我祠我祖,永惟厥先。炎農肇聖,靈祉蟬聯。霸圖中造,帝業方宣。道昌基構, 撫運承天。奄家六合,爰光八埏。尊神致禮,孝思惟纏。寒來暑反,惕薦在年。匪 敬伊慕,備物不愆。設虡設業,鞉鼓填填。辟公在位,有容伊虔。登歌啟佾,下管 應懸。厥容無爽,幽明肅然。誠幣厚地,和達穹玄。既調風雨,載協山川。周庭有 列,湯孫永延。教聲惟被,邁後光前。
huáng dì chū xiàn huáng zǔ sī kōng gōng shén shì, zòu shǐ jī lè huī zuò wǔ cí:
皇帝初獻皇祖司空公神室,奏《始基樂》、《恢祚舞》辭:
kè míng kè jùn, zǔ wǔ wéi chāng. yè hóng yíng tǔ, shēng bèi hǎi fāng. yǒu liú jué dé, zhōng yào qí guāng. míng shén yōu zàn, jǐng zuò yōu zhǎng.
克明克俊,祖武惟昌。業弘營土,聲被海方。有流厥德,終耀其光。明神幽贊, 景祚攸長。
huáng dì chū xiàn huáng zǔ lì bù shàng shū shén shì, zòu shǐ jī lè huī zuò wǔ cí:
皇帝初獻皇祖吏部尚書神室,奏《始基樂》、《恢祚舞》辭:
xiǎn yǔn shèng dé, lóng wǒ qián gòu. yáo yuán mí xiè, qióng gēn yù xiù. dàn wéi yǒu zú, pī xù kè mào. dà yè chóng xīn, hóng jī zēng jiù.
顯允盛德,隆我前構。瑤源彌瀉,瓊根愈秀。誕惟有族,丕緒克茂。大業崇新, 洪基增舊。
huáng dì chū xiàn huáng zǔ qín zhōu shǐ jūn shén shì, zòu shǐ jī lè huī zuò wǔ cí:
皇帝初獻皇祖秦州使君神室,奏《始基樂》、《恢祚舞》辭:
zǔ dé pī xiǎn, míng zhé zhī jī. bào biàn dōng guó, què qǐ xī guī. lǐ shēn guān cì, mìng gǎi cháo yī. jìng sī xiào xiǎng, duō fú wú wéi.
祖德丕顯,明哲知機。豹變東國,鵲起西歸。禮申官次,命改朝衣。敬思孝享, 多福無違。
huáng dì xiàn tài zǔ tài wèi wǔ zhēn gōng shén shì, zòu shǐ jī lè huī zuò wǔ cí:
皇帝獻太祖太尉武貞公神室,奏《始基樂》、《恢祚舞》辭:
zhào líng yǒu yè, qián dé wú shēng. tāo guāng jí yào, guàn yōu dòng míng. dào hóng shū juǎn, shī bó cáng xíng. miǎn zhuī suì shì, yè jù bù níng.
兆靈有業,潛德無聲。韜光戢耀,貫幽洞冥。道弘舒捲,施博藏行。緬追歲事, 夜遽不寧。
huáng dì xiàn huáng zǔ wén mù huáng dì shén shì, zòu shǐ qí lè huī zuò wǔ cí:
皇帝獻皇祖文穆皇帝神室,奏《始其樂》、《恢祚舞》辭:
huáng huáng zǔ dé, mù mù qí fēng. yǔ mò zì jǐ, míng ruì zài gōng. hé tiān zhī xī, shèng biǎo kè lóng. gāo shān zuò yǐ, bǎo zuò qí chóng. lí guāng dàn dàn, zài huàn zài róng. gǎn jiàn wéi yǒng, shén bǎo wú qióng.
皇皇祖德,穆穆其風。語默自己,明睿在躬。荷天之錫,聖表克隆。高山作矣, 寶祚其崇。離光旦旦,載煥載融。感薦惟永,神保無穹。
huáng dì xiàn gāo zǔ shén wǔ huáng dì shén shì, zòu wǔ dé lè zhāo liè wǔ cí:
皇帝獻高祖神武皇帝神室,奏《武德樂》、《昭烈舞》辭:
tiān zào cǎo mèi, shí nán jiū fēn. dūn zhěng sī nì, mí jiù qí fén. dà rén lì jiàn, wěi wǔ jīng wén. gù zhǐ wéi jí, tǔ xī fēng yún. kāi tiān pì dì, jùn yuè yí hǎi. míng gōng yǎn jī, shàng dé bù zǎi. shén xīn yǒu yīng, lóng huà wú dài. yì zhēng jiǔ fú, rén bīng gào kǎi. shàng píng xià chéng, mí huò bù níng. fěi wáng yī dì, ǒu jí chóng líng. xiǎng qīn zé xiào, jié sì wéi chéng. lǐ bèi lè xù, sù zàn shén míng.
天造草昧,時難糾紛。敦拯斯溺,靡救其焚。大人利見,緯武經文。顧指惟極, 吐吸風雲。開天闢地,峻岳夷海。冥工掩跡,上德不宰。神心有應,龍化無待。義 征九服,仁兵告凱。上平下成,靡或不寧。匪王伊帝,偶極崇靈。享親則孝,潔祀 惟誠。禮備樂序,肅贊神明。
huáng dì xiàn wén xiāng huáng dì shén shì, zòu wén dé lè xuān zhèng wǔ cí:
皇帝獻文襄皇帝神室,奏《文德樂》、《宣政舞》辭:
shèng wǔ pī jī, ruì wén xiǎn tǒng. miǎo zāi shén qǐ, yù yǐ tiān zòng. dào zé rén hóng, dé yún mài zhǒng. zhāo míng xián xù, chóng shēn bì zōng. zì zhōng cú wài, jīng cháo bì yě. zhèng fǎn lún fēng, wēi hái quē yǎ. páng zuò mù mù, gé yú shàng xià. wéi xiǎng wéi zōng, lái jiàn lái jiǎ.
聖武丕基,睿文顯統。眇哉神啟,郁矣天縱。道則人弘,德雲邁種。昭冥咸敘, 崇深畢綜。自中徂外,經朝庇野。政反淪風,威還缺雅。旁作穆穆,格於上下。維 享維宗,來鑒來假。
huáng dì xiàn xiǎn zǔ wén xuān huáng dì, zòu wén zhèng lè guāng dà wǔ cí:
皇帝獻顯祖文宣皇帝,奏《文正樂》、《光大舞》辭:
xuán lì yǐ xiè, cāng líng gào qī. tú xǐ yǒu shǔ, yī ràng wéi shí. lóng shēng shòu biàn, hóng wǒ dì jī. duì yáng qióng hào, shí qǐ yōng xī. qīn ruò huáng yóu, yǒng huái wáng dù. xīn shǎng sī mù, wēi xíng yǔn cuò. guǐ wù jù xuān, xiàn zhāng xián bù. sú wú xié zhǐ, xià guī zhèng lù. máng máng jiǔ yù, zhèn yǐ gān gāng. hùn tōng huá yì, pèi kuò tiān rǎng. zuò lǐ shì dé, liè lè chuán xiǎng. jiàn sì wéi qián, yì guān zài yǎng.
玄歷已謝,蒼靈告期。圖璽有屬,揖讓惟時。龍升獸變,弘我帝基。對揚穹昊, 實啟雍熙。欽若皇猷,永懷王度。欣賞斯穆,威刑允措。軌物俱宣,憲章咸布。俗 無邪指,下歸正路。茫茫九域,振以乾綱。混通華裔,配括天壤。作禮視德,列樂 傳響。薦祀惟虔,衣冠載仰。
huáng dì hái dōng bì, yǐn fú jiǔ, zòu huáng xià lè cí:
皇帝還東壁,飲福酒,奏《皇夏》樂辭:
xiào xīn yì yì, lǜ lǐ jīng jīng. shí xǐ shí jiàn, huò jiàng huò shēng. zài táng zài hù, zài zhàn zài níng. duō pǐn sī diàn, bèi wù yōu yīng. lán fēn jìng yì, yù zǔ gōng chéng. shòu jì zhī hù, rú bǐ gāng líng.
孝心翼翼,率禮兢兢。時洗時薦,或降或升。在堂在戶,載湛載凝。多品斯奠, 備物攸膺。蘭芬敬挹,玉俎恭承。受祭之祜,如彼岡陵。
sòng shén, zòu gāo míng lè cí:
送神,奏《高明樂》辭:
yǎng cuī jué, mù yì guān. lǐ yún qìng, sì jiāng lán. shén zhī jià, fēn yì yì. chéng bái yún, wú bù shì. qióng zhāo yù, jí yōu tú. guī dì zhǐ, juàn huáng dōu.
仰榱桷,慕衣冠。禮雲罄,祀將闌。神之駕,紛奕奕。乘白雲,無不適。窮昭 域,極幽途。歸帝祉,眷皇都。
huáng dì yì biàn diàn, zòu huáng xià lè cí: qún guān chū, zòu sì xià, cí tóng.
皇帝詣便殿,奏《皇夏》樂辭:群官出,奏《肆夏》,辭同。
lǐ xíng sī bì, lè zòu yǐ zhōng. shòu gǔ xiān tuì, zài chàng qí zhōng. luán xuān xún zhé, huī jīng fù lù. guāng jǐng pái huái, xián gē gù mù, líng zhī xiāng yǐ, yǒu xī wú jiāng. guó tú rì jìng, jiā lì tiān zhǎng.
禮行斯畢,樂奏以終。受嘏先退,載暢其衷。鑾軒循轍,麾旌復路。光景徘徊, 弦歌顧慕,靈之相矣,有錫無疆。國圖日競,家歷天長。
yuán huì dà xiǎng, xié lǜ bù dé shēng bì, huáng mén jǔ huī yú diàn shàng. jīn liè qí gē cí yún.
元會大饗,協律不得升陛,黃門舉麾於殿上。今列其歌辭雲。
bīn rù mén, sì xiāng zòu sì xià cí:
賓入門,四箱奏《肆夏》辭:
hào cāng juàn mìng, xìng wáng tǒng tiān. yè gāo dì shǐ, dào miǎo huáng xiān. lǐ chéng huà mù, lè hé fēng xuān. bīn cháo huāng xià, yáng duì qióng xuán.
昊蒼眷命,興王統天。業高帝始,道邈皇先。禮成化穆,樂合風宣。賓朝荒夏, 揚對穹玄。
huáng dì chū gé, zòu huáng xià lè cí:
皇帝出閣,奏《皇夏樂》辭:
xià zhèng zhào dàn, zhōu wù chōng tíng. jù liáo zài wèi, fǔ fú wú shēng. dà jūn mù mù, chén yí dòng suì. rì xù tiān huí, wàn líng xū cuì.
夏正肇旦,周物充庭。具僚在位,俯伏無聲。大君穆穆,宸儀動睟。日煦天回, 萬靈胥萃。
huáng dì dāng yǐ, qún chén fèng hè, zòu huáng xià cí:
皇帝當扆,群臣奉賀,奏《皇夏》辭:
tiān zǐ nán miàn, gān fù lí míng. sān qiān xián liè, wàn guó tián bìng. yóu cóng yǔ huì, rú cì tāng tíng. fèng zī yī dé, shàng xià hé píng.
天子南面,乾覆離明。三千咸列,萬國填並。猶從禹會,如次湯庭。奉茲一德, 上下和平。
huáng dì rù níng biàn fú, huáng zhōng tài cù èr xiāng zòu huáng xià cí:
皇帝入寧變服,黃鐘、太簇二箱奏《皇夏》辭:
wǒ yīng tiān lì, sì hǎi wèi jiā. xié tóng nèi wài, hùn yī róng huá. hè gài lóng mǎ, fēng chéng yún chē. xià zhāng yí fú, qí huì rú má. jiǔ bīn yǒu yí, bā yīn yǒu jié. sù sù yú wèi, yǐn hé zài liè. sì xù yīn yūn, sān guāng zhāo zhé. jūn zāi dà yǐ, xuān táng bǐ zhé.
我應天曆,四海為家。協同內外,混一戎華。鶴蓋龍馬,風乘雲車。夏章夷服, 其會如麻。九賓有儀,八音有節。肅肅於位,飲和在列。四序氤氳,三光昭晣。君 哉大矣,軒唐比轍。
huáng dì biàn fú, yí wò zuò yú xī xiāng, dì chū shēng yù zuò, gū xǐ zòu huáng xià cí:
皇帝變服,移幄坐於西箱,帝出升御坐,姑洗奏《皇夏》辭:
huáng yùn yīng lù, kuò dìng qū yǔ. shòu zhōng yǐ wén, gòu yè yǐ wǔ. yáo xī mìng shùn, shùn yì mìng yǔ. dà rén yù lì, zhòng guī dá jǔ. qīn míng zài shàng, zhāo nà rù yín. cóng líng tǐ jí, dàn shèng qióng shén. huà shēng qún pǐn, táo yù zhēng rén. zhǎn lǐ sì lè, xié cǐ yuán chūn.
皇運應籙,廓定區宇。受終以文,構業以武。堯昔命舜,舜亦命禹。大人馭歷, 重規沓矩。欽明在上,昭納入夤。從靈體極,誕聖窮神。化生群品,陶育蒸人。展 禮肆樂,協此元春。
wáng gōng diàn bì, zòu sì xià cí:
王公奠璧,奏《肆夏》辭:
wàn fāng xián jì, sān yī yǐ shēn. chuí liú féng yù, wǔ ruì jiāo chén. bài jī yǒu zhāng, shēng jiàng yǒu jié. shèng huáng fù yǐ, yú táng bǐ liè.
萬方咸暨,三揖以申。垂旒馮玉,五瑞交陳。拜稽有章,升降有節。聖皇負扆, 虞唐比烈。
shàng shòu, huáng zhōng xiāng zòu shàng shòu qū cí:
上壽,黃鐘箱奏上壽曲辭:
yǎng sān guāng, zòu wàn shòu. rén huáng yù liù qì, tiān dì tóng zhǎng jiǔ.
仰三光,奏萬壽。人皇御六氣,天地同長久。
huáng tài zǐ rù, zhì zuò wèi, jiǔ zhì yù, diàn shàng zòu dēng gē cí:
皇太子入,至坐位,酒至御,殿上奏登歌辭:
dà qí tǒng lì, dào huà guāng míng. mǎ tú chéng bǎo, guī lù gào líng. bǎi mán fēi zhòng, bā huāng fēi tì. tóng zuò yáo rén, jù bāo yǔ jī. qí yī
大齊統歷,道化光明。馬圖呈寶,龜籙告靈。百蠻非眾,八荒非逖。同作堯人, 俱包禹跡。其一
tiān fù dì zài, chéng yǐ sì shí. wéi huáng shì zé, bǐ dà yú zī. qún xīng gǒng jí, zhòng chuān fù hǎi. wàn yǔ jùn bēn, yī zhāo xián zài. qí èr
天覆地載,成以四時。惟皇是則,比大於茲。群星拱極,眾川赴海。萬宇駿奔, 一朝咸在。其二
qí zhī yǐ lǐ, xiāng qū dì tíng. yīng guī dǎo jǔ, yù sè jīn shēng. dòng zhī yǐ lè, hé fēng sì bù. lóng shēn fèng wǔ, luán gē lín bù. qí sān
齊之以禮,相趨帝庭。應規蹈矩,玉色金聲。動之以樂,和風四布。龍申鳳舞, 鸞歌麟步。其三
shí zhì yù qián, fèng shí jǔ lè cí:
食至御前,奉食舉樂辭:
sān duān zhèng qǐ, wàn fāng guān lǐ. jù wù chōng tíng, èr yí hé tǐ. bǎi huá zhào xiǎo, qiān mén dòng chén. huò huá huò yì, fèng zhì wéi xīn. yōu yōu gèn liù hé, yuán shǒu mò bù chén. yǎng shī rú yǔ, xī hé yóu chūn. fēng huà biǎo shēng yōng, gē ōu bèi qín sè. shuí yán wén guǐ yì, jīn zhāo hùn wèi yī. qí yī
三端正啟,萬方觀禮。具物充庭,二儀合體。百華照曉,千門洞晨。或華或裔, 奉贄惟新。悠悠亘六合,員首莫不臣。仰施如雨,晞和猶春。風化表笙鏞,歌謳被 琴瑟。誰言文軌異,今朝混為一。其一
tóng tíng làn jǐng, dān bì liú guāng. huái huáng wǎn bái, yuān lù chéng háng. wén zàn bǎi kuí, wǔ zhèn sì fāng. zhé chōng gǔ léi diàn, xiàn tì xié yīn yáng. dà yǐ zāi, dào mài shàng huáng. lòu wǔ dì, xiá sān wáng. qióng lǐ wù, gāi lè zhāng. xù guān dài, chuí yī shang. qí èr
彤庭爛景,丹陛流光。懷黃綰白,鵷鷺成行。文贊百揆,武鎮四方。折衝鼓雷 電,獻替協陰陽。大矣哉,道邁上皇。陋五帝,狹三王。窮禮物,該樂章。序冠帶, 垂衣裳。其二
tiān rǎng hé, jiā guó mù. yōu yōu wàn lèi xián yùn yù. qì míng huà, móu dà zào. líng xiào zhēn, shén guī bǎo. xìng yún qì, fēi lóng cāng. lín yī jiǎo, fèng wǔ guāng. zhū què jiàng, huáng yù biǎo. jiǔ wěi xún, sān zú rǎo. huà zhī dìng, zhì yǐ zāi. ruì gǎn dé, sì fāng lái. qí sān
天壤和,家國穆。悠悠萬類咸孕育。契冥化,侔大造。靈效珍,神歸寶。興雲 氣,飛龍蒼。麟一角,鳳五光。硃雀降,黃玉表。九尾馴,三足擾。化之定,至矣 哉。瑞感德,四方來。其三
líng yǔ kōng, shuǐ huǒ shū sù. qiú xián zhèn zhì qì zhū yù. yī bù mí, gōng yǐ bēi. dāng yáng duān mò, chuí gǒng wú wèi. yún yún wàn yǒu, qí lè bù zī. qí sì
囹圄空,水火菽粟。求賢振滯棄珠玉。衣不靡,宮以卑。當陽端默,垂拱無為。 云云萬有,其樂不訾。其四
jiē cǐ jǔ shí, féng zhì dào. xiào xíng xián zì chí, fù mìng wú shāng yāo. xíng qì jìn huáng yú, yóu lóng fú dì zǎo. shèng zhǔ níng qū yǔ, qián kūn yǒng xiāng bǎo. qí wǔ
嗟此舉時,逢至道。肖形咸自持,賦命無傷夭。行氣進皇輿,游龍服帝早。聖 主寧區宇,乾坤永相保。其五
mù yě zhēng, míng tiáo zhàn. dà qí jiā wàn guó, gǒng yī yīng zhōng chán. ào zhǔ kuò qīng dōu, dà jūn lín chì xiàn. gāo jū shēn shì, dāng yǐ zhèng diàn. dàn mù zhī qī jīn yī jiàn. qí liù
牧野征,鳴條戰。大齊家萬國,拱揖應終禪。奧主廓清都,大君臨赤縣。高居 深視,當扆正殿。旦暮之期今一見。其六
liǎng yí fēn, mù yǐ jūn. táo yǒu xiàng, huà wú yín. dà qí dé, miǎo shuí qún. chāo fèng huǒ, guān lóng yún. lù yǐ jié, fēng yǐ xūn. róng guāng zhì, qì yīn yūn. qí qī
兩儀分,牧以君。陶有象,化無垠。大齊德,邈誰群。超鳳火,冠龍雲。露以 潔,風以薰。榮光至,氣氤氳。其七
shén huà yuǎn, rén líng xié. hán shǔ diào, fēng yǔ biàn. pī ní jiǎn, shòu tú dié. tú dié qǐ, qī yùn chāng. fēn sì xù, zhuì sān guāng. yán bǎo zuò, miǎo wú jiāng. qí bā
神化遠,人靈協。寒暑調,風雨變。披泥檢,受圖諜。圖諜啟,期運昌。分四 序,綴三光。延寶祚,眇無疆。其八
wéi huáng dào, shēng píng rì. hé shuǐ qīng, hǎi bù yì. yún gàn lǚ, fēng rù lǜ. qū qián shǒu, rù rén shòu. yǔ tiān gāo, bìng dì hòu. qí jiǔ
惟皇道,昇平日。河水清,海不溢。雲干呂,風入律。驅黔首,入仁壽。與天 高,並地厚。其九
xíng yǐ cuò, sòng shēng yáng. huáng qíng miǎo, juàn fén xiāng. dài shān gāo, pèi lín zhuàng. tíng tíng sǒng, yún yún wàng. qí wēi ruí, jià kuí kuí. kān jīn què, diàn yù guī. qí shí
刑以厝,頌聲揚。皇情邈,眷汾襄。岱山高,配林壯。亭亭聳,云云望。旗葳 蕤,駕騤騤。刊金闕,奠玉龜。其十
wén wǔ jiāng zuò, xiān shè jiē bù cí:
文舞將作,先設階步辭:
wǒ hòu jiàng dé, zhào jùn huáng jī. yáo líng dà hào, zhèn duó mìng qī. yún xíng yǔ qià, tiān lín dì chí. máng máng qū yǔ, wàn dài yī shí. wén lái wǔ sù, chéng dìng yú zī. xiàng róng zé wǔ, gē dé yán shī. qiāng qiāng jīn shí, liè liè páo sī. fèng yí lóng zhì, lè wǒ yōng xī.
我後降德,肇峻皇基。搖鈴大號,振鐸命期。雲行雨洽,天臨地持。茫茫區宇, 萬代一時。文來武肅,成定於茲。象容則舞,歌德言詩。鏘鏘金石,列列匏絲。鳳 儀龍至,樂我雍熙。
wén wǔ cí:
文舞辭:
huáng tiān yǒu mìng, guī wǒ dà qí. shòu zī huá yù, yuán xī xuán guī. yǎn jiā huán hǎi, shí zi zhēng lí. tú kāi bǎo xiá, jiǎn fēng zhī ní. wú sī bù shùn, zì dōng cú xī. jiào nán jì shuò, wǎng gǎn huò xié. bǐ rì zhī míng, rú tiān zhī dà. shén huà sī qià, lǜ tǔ wú wài. miǎo miǎo zhōu chē, huá róng bì huì. cí wǒ chūn qiū, fú wǒ guān dài. yí xié zhèn xiàng, lè jūn tiān lài. dǎo wǔ zài tíng, qí róng ǎi ǎi.
皇天有命,歸我大齊。受茲華玉,爰錫玄珪。奄家環海,實子蒸黎。圖開寶匣, 檢封芝泥。無思不順,自東徂西。教南暨朔,罔敢或攜。比日之明,如天之大。神 化斯洽,率土無外。眇眇舟車,華戎畢會。祠我春秋,服我冠帶。儀協震象,樂均 天籟。蹈武在庭,其容藹藹。
wǔ wǔ jiāng zuò, xiān shè jiē bù cí:
武舞將作,先設階步辭:
dà qí tǒng lì, tiān jiàn kǒng zhāo. jīn rén jiàng fàn, huǒ fèng lái cháo. miǎo jūn yú dé, gàn qī jiàng miáo. sù shā gōng zhǔ, guī wǒ xuān cháo. lǐ fú yī ràng, lè qì xián sháo. dǎo yáng wéi xù, lǜ dù shí diào.
大齊統歷,天鑒孔昭。金人降泛,火鳳來巢。眇均虞德,干戚降苗。夙沙攻主, 歸我軒朝。禮符揖讓,樂契《咸》《韶》。蹈揚惟序,律度時調。
wǔ wǔ cí:
武舞辭:
tiān juàn héng liú, zhái xīn xuán shèng. zǔ gōng zōng dé, chóng guāng xí yìng. wǒ huáng gōng jǐ, dàn yīng líng mìng. yǔ wài sī zhú, yù zhōng xián jìng. yōu yōu lǜ tǔ, shí wéi bǎo dìng. wēi wēi dòng zhí, mò wéi qí xìng. rén fēng shù wù, shī qià qún shēng. hǎi níng luò biàn, qì cǐ xiū míng. yǎ xuān mào liè, sòng jì yīng shēng. kēng huáng zhōng gǔ, yǎn yì xiāo shēng. gē zhī bù zú, wǔ yǐ lǐ chéng. shuò yǐ wáng dù, miǎn mài qiān líng.
天眷橫流,宅心玄聖。祖功宗德,重光襲映。我皇恭己,誕膺靈命。宇外斯燭, 域中咸鏡。悠悠率土,時惟保定。微微動植,莫違其性。仁豐庶物,施洽群生。海 寧洛變,契此休明。雅宣茂烈,頌紀英聲。鏗皇鐘鼓,掩抑簫笙。歌之不足,舞以 禮成。鑠矣王度,緬邁千齡。
huáng dì rù, zhōng gǔ zòu huáng xià cí:
皇帝入,鐘鼓奏《皇夏》辭:
lǐ zhōng sān jué, lè zòu jiǔ chéng. yǔn yě tiān zǐ, qióng rǎng hé píng. zài sè zài xiào, fǎn qǐn yàn xī. yī rén yǒu zhǐ, bǎi shén fèng zhí.
禮終三爵,樂奏九成。允也天子,穹壤和平。載色載笑,反寢宴息。一人有祉, 百神奉職。
gǔ chuī èr shí qū, jiē gǎi gǔ míng, yǐ xù gōng dé. dì yī, hàn zhū lù gǎi míng shuǐ dé xiè, yán wèi xiè qí xìng yě. dì èr, hàn sī bēi wēng gǎi míng chū shān dōng, yán shén wǔ dì zhàn guǎng ā, chuàng dà yè, pò ěr zhū zhào yě. dì sān, hàn ài rú zhāng gǎi míng zhàn hán líng, yán shén wǔ miè sì hú, dìng jīng luò, yuǎn jìn bīn fú yě. dì sì, hàn shàng zhī huí gǎi míng tiǎn guān lǒng, yán shén wǔ qiǎn hóu mò chén yuè zhū hè bá yuè, dìng guān lǒng, píng hé wài, mò běi kuǎn, qín zhōng fù yě. dì wǔ, hàn yōng lí gǎi míng miè shān hú, yán shén wǔ tú liú lí shēng, gāo chē huái shū sú, rú rú lái xiàng huà yě. dì liù, hàn zhàn chéng nán gǎi míng lì wǔ dìng, yán shén wǔ lì wèi zhǔ, tiān xià jì ān, ér néng qiān yú yè yě. dì qī, hàn wū shān gāo gǎi míng zhàn máng shān, yán shén wǔ zhǎn zhōu shí wàn zhī zhòng, qí jūn jiāng tuō shēn zǒu miǎn yě. dì bā, hàn shàng líng gǎi míng qín xiāo míng, yán liáng qiǎn xiōng zi zhēn yáng hóu lái kòu péng sòng, wén xiāng dì qiǎn tài wèi qīng hé wáng yuè, yī zhàn qín tiǎn, fú guó wàn jì yě. dì jiǔ, hàn jiāng jìn jiǔ gǎi míng pò hóu jǐng, yán wén xiāng qiǎn qīng hé wáng yuè cuī tiǎn hóu jǐng, kè fù hé nán yě. dì shí, hàn jūn mǎ huáng gǎi míng dìng rǔ yǐng, yán wén xiāng qiǎn qīng hé wáng yuè, qín zhōu dà jiāng jūn wáng sī zhèng yú zhǎng gé, rǔ yǐng xī píng yě. dì shí yī, hàn fāng shù gǎi míng kè huái nán. yán wén xiāng qiǎn qīng hé wáng yuè, nán jiǎn liáng guó, huò qí sī tú lù fǎ hé, kè shòu chūn hé féi zhōng lí huái yīn, jǐn qǔ jiāng běi zhī dì yě. dì shí èr, hàn yǒu suǒ sī gǎi míng sì pī jī, yán wén xuān dì tǒng zuǎn dà yè yě. dì shí sān, hàn zhì zǐ bān gǎi míng shèng dào qià, yán wén xuān kè lóng táng gòu, wú sī bù fú yě. dì shí sì, hàn shèng rén chū gǎi míng shòu wèi chán, yán wén xuān yīng tiān shùn rén yě. dì shí wǔ, hàn shàng xié gǎi míng píng hàn hǎi, yán rú rú jǐn bù luò rù kòu wǔ zhōu zhī sāi, ér wén xuān mìng jiāng chū zhēng, píng tiǎn běi huāng, miè qí guó yě. dì shí liù, hàn lín gāo tái gǎi míng fú jiāng nán, yán wén xuān dào qià wú wài, liáng zhǔ xiāo yì lái fù huà yě. dì shí qī, hàn yuǎn rú qī gǎi míng xíng fá zhōng, yán xiào zhāo dì jǔ zhí cuò wǎng, yù sòng wú yuàn yě. dì shí bā, hàn shí liú xíng gǎi míng yuǎn yí zhì, yán shí zhǔ huà zhān hǎi wài, xī yí zhū guó, qiǎn shǐ cháo gòng yě. dì shí jiǔ, hàn wù chéng gǎi míng jiā ruì zhēn, yán shí zhǔ yīng qī, hé qīng lóng jiàn, fú ruì zǒng zhì yě. dì èr shí, hàn xuán yún gǎi míng chéng lǐ lè, yán shí zhǔ gōng chéng huà qià, zhì lǐ zuò lè yě. gǔ yòu yǒu huáng què diào gān èr qǔ, lüè ér bù yòng, bìng yì dìng qí míng, bèi yú gǔ chuī. zhū zhōu zhèn shù, gè gěi gǔ chuī lè, duō shǎo gè yǐ dà xiǎo děng jí wèi chà. zhū wáng wèi zhōu, jiē gěi chì gǔ chì jiǎo, huáng zi zé zēng gěi wú gǔ zhǎng míng jiǎo, shàng zhōu cì shǐ jiē gěi qīng gǔ qīng jiǎo, zhōng zhōu yǐ xià jí zhū zhèn shù, jiē gěi hēi gǔ hēi jiǎo. lè qì jiē yǒu yī, bìng tóng gǔ sè.
鼓吹二十曲,皆改古名,以敘功德。第一,漢《硃鷺》改名《水德謝》,言魏 謝齊興也。第二,漢《思悲翁》改名《出山東》,言神武帝戰廣阿,創大業,破爾 硃兆也。第三,漢《艾如張》改名《戰韓陵》,言神武滅四胡,定京洛,遠近賓服 也。第四,漢《上之回》改名《殄關隴》,言神武遣侯莫陳悅誅賀拔岳,定關、隴, 平河外,漠北款,秦中附也。第五,漢《擁離》改名《滅山胡》,言神武屠劉蠡升, 高車懷殊俗,蠕蠕來向化也。第六,漢《戰城南》改名《立武定》,言神武立魏主, 天下既安,而能遷於鄴也。第七,漢《巫山高》改名《戰芒山》,言神武斬周十萬 之眾,其軍將脫身走免也。第八,漢《上陵》改名《擒蕭明》,言梁遣兄子貞陽侯 來寇彭、宋,文襄帝遣太尉、清河王岳,一戰擒殄,俘馘萬計也。第九,漢《將進 酒》改名《破侯景》,言文襄遣清河王岳摧殄侯景,克復河南也。第十,漢《君馬 黃》改名《定汝潁》,言文襄遣清河王岳,擒周大將軍王思政於長葛,汝、潁悉平 也。第十一,漢《芳樹》改名《克淮南》。言文襄遣清河王岳,南翦梁國,獲其司 徒陸法和,克壽春、合肥、鍾離、淮陰,盡取江北之地也。第十二,漢《有所思》 改名《嗣丕基》,言文宣帝統纘大業也。第十三,漢《稚子班》改名《聖道洽》, 言文宣克隆堂構,無思不服也。第十四,漢《聖人出》改名《受魏禪》,言文宣應 天順人也。第十五,漢《上邪》改名《平瀚海》,言蠕蠕盡部落入寇武州之塞,而 文宣命將出征,平殄北荒,滅其國也。第十六,漢《臨高台》改名《服江南》,言 文宣道洽無外,梁主蕭繹來附化也。第十七,漢《遠如期》改名《刑罰中》,言孝 昭帝舉直措枉,獄訟無怨也。第十八,漢《石留行》改名《遠夷至》,言時主化沾 海外,西夷諸國,遣使朝貢也。第十九,漢《務成》改名《嘉瑞臻》,言時主應期, 河清龍見,符瑞總至也。第二十,漢《玄雲》改名《成禮樂》,言時主功成化洽, 制禮作樂也。古又有《黃雀》、《釣竿》二曲,略而不用,並議定其名,被於鼓吹。 諸州鎮戍,各給鼓吹樂,多少各以大小等級為差。諸王為州,皆給赤鼓、赤角,皇 子則增給吳鼓、長鳴角,上州刺史皆給青鼓、青角,中州已下及諸鎮戍,皆給黑鼓、 黑角。樂器皆有衣,並同鼓色。
zá lè yǒu xī liáng pí wǔ qīng lè guī zī děng. rán chuī dí dàn pí pá wǔ xián jí gē wǔ zhī jì, zì wén xiāng yǐ lái, jiē suǒ ài hǎo. zhì hé qīng yǐ hòu, chuán xí yóu shèng. hòu zhǔ wéi shǎng hú róng lè, dān ài wú yǐ. yú shì fán shǒu yín shēng, zhēng xīn āi yuàn. gù cáo miào dá ān wèi ruò ān mǎ jū zhī tú, zhì yǒu fēng wáng kāi fǔ zhě, suì fú zān yīng ér wèi líng rén zhī shì. hòu zhǔ yì zì néng dù qǔ, qīn zhí lè qì, yuè wán wú juàn, yǐ xián ér gē. bié cǎi xīn shēng, wèi wú chóu qū, yīn yùn yǎo tiǎo, jí yú āi sī, shǐ hú ér yān guān zhī bèi, qí chàng hè zhī, qū zhōng lè què, mò bù yǔn tì. suī xíng xìng dào lù, huò shí mǎ shàng zòu zhī, lè wǎng āi lái, jìng yǐ wáng guó.
雜樂有西涼鼙舞、清樂、龜茲等。然吹笛、彈琵琶、五弦及歌舞之伎,自文襄 以來,皆所愛好。至河清以後,傳習尤盛。後主唯賞胡戎樂,耽愛無已。於是繁手 淫聲,爭新哀怨。故曹妙達、安未弱、安馬駒之徒,至有封王開府者,遂服簪纓而 為伶人之事。後主亦自能度曲,親執樂器,悅玩無倦,倚弦而歌。別采新聲,為 《無愁曲》,音韻窈窕,極於哀思,使胡兒閹官之輩,齊唱和之,曲終樂闋,莫不 殞涕。雖行幸道路,或時馬上奏之,樂往哀來,竟以亡國。
zhōu tài zǔ yíng wèi wǔ rù guān, lè shēng jiē què. gōng dì yuán nián, píng jīng zhōu, dà huò liáng shì lè qì, yǐ shǔ yǒu sī. jí jiàn liù guān, nǎi zhào yuē: liù lè shàng yǐ, qí shēng gē zhī jié, wǔ dǎo zhī róng, jì liáo yǐ jué, bù kě dé ér xiáng yě. dàn fāng xíng gǔ rén zhī shì, kě bù běn yú zī hū? zì yí yī zhǔn, zhì qí gē wǔ, sì wǔ dì rì yuè xīng chén. yú shì yǒu sī xiáng dìng: jiāo miào sì wǔ dì rì yuè xīng chén, yòng huáng dì lè, gē dà lǚ, wǔ yún mén. jì jiǔ zhōu shè jì shuǐ hàn yú xǔ, yòng táng yáo lè, gē yīng zhōng, wǔ dà xián. sì sì wàng, xiǎng zhū hóu, yòng yú shùn lè, gē nán lǚ, wǔ dà sháo. sì sì lèi, xìng bì yōng, yòng xià yǔ lè, gē hán zhōng, wǔ dà xià. jì shān chuān, yòng yīn tāng lè, gē xiǎo lǚ, wǔ dà hù. xiǎng zōng miào, yòng zhōu wǔ wáng lè, gē jiā zhōng, wǔ dà wǔ. huáng dì chū rù, zòu huáng xià. bīn chū rù, zòu sì xià. shēng chū rù, zòu zhāo xià. fān guó kè chū rù, zòu nà xià. yǒu gōng chén chū rù, zòu zhāng xià. huáng hòu jìn xiū, zòu shēn xià. zōng shì huì jù, zòu zú xià. shàng jiǔ yàn lè, zòu gāi xià. zhū hóu xiāng jiàn, zòu ào xià. huáng dì dà shè, gē zōu yú, zhū hóu gē lí shǒu, dài fū gē cǎi píng, shì gē cǎi fán. suī zhe qí wén, jìng wèi zhī xíng yě.
周太祖迎魏武入關,樂聲皆闕。恭帝元年,平荊州,大獲梁氏樂器,以屬有司。 及建六官,乃詔曰:「六樂尚矣,其聲歌之節,舞蹈之容,寂寥已絕,不可得而詳 也。但方行古人之事,可不本於茲乎?自宜依准,制其歌舞,祀五帝日月星辰。」 於是有司詳定:郊廟祀五帝日月星辰,用黃帝樂,歌大呂,舞《雲門》。祭九州、 社稷、水旱雩珝,用唐堯樂,歌應鐘,舞《大咸》。祀四望,饗諸侯,用虞舜樂, 歌南呂,舞《大韶》。祀四類,幸辟雍,用夏禹樂,歌函鍾,舞《大夏》。祭山川, 用殷湯樂,歌小呂,舞《大護》。享宗廟,用周武王樂,歌夾鍾,舞《大武》。皇 帝出入,奏《皇夏》。賓出入,奏《肆夏》。牲出入,奏《昭夏》。蕃國客出入, 奏《納夏》。有功臣出入,奏《章夏》。皇后進羞,奏《深夏》。宗室會聚,奏 《族夏》。上酒宴樂,奏《陔夏》。諸侯相見,奏《驁夏》。皇帝大射,歌《騶虞》, 諸侯歌《狸首》,大夫歌《采苹》,士歌《采蘩》。雖著其文,竟未之行也。
jí mǐn dì shòu chán, jū wèi rì qiǎn. míng dì jiàn zuò, suī gé wèi shì zhī lè, ér wèi zhēn yǎ zhèng. tiān hé yuán nián, wǔ dì chū zào shān yún wǔ, yǐ bèi liù dài. nán běi jiāo yú tán tài miào dì xiá jù yòng liù wǔ. nán jiāo zé dà xià jiàng shén, dà hù xiàn shú, cì zuò dà wǔ zhèng dé wǔ dé shān yún zhī wǔ. běi jiāo zé dà hù jiàng shén, dà xià xiàn shú, cì zuò dà wǔ zhèng dé wǔ dé shān yún zhī wǔ. yú tán yǐ dà wǔ jiàng shén, zhèng dé xiàn shú, cì zuò dà xià dà hù wǔ dé shān yún zhī wǔ. tài miào xiá dì, zé dà wǔ jiàng shén, shān yún xiàn shú, cì zuò zhèng dé dà xià dà hù wǔ dé zhī wǔ. shí xiǎng tài miào, yǐ shān yún jiàng shén, dà xià xiàn shú, cì zuò wǔ dé zhī wǔ. bài shè, yǐ dà hù jiàng shén, dà wǔ xiàn shú, cì zuò zhèng dé zhī wǔ. wǔ jiāo cháo rì, yǐ dà xià jiàng shén, dà hù xiàn shú. shén zhōu xī yuè jí tián, yǐ zhèng dé jiàng shén, dà hù xiàn shú.
及閔帝受禪,居位日淺。明帝踐阼,雖革魏氏之樂,而未臻雅正。天和元年, 武帝初造《山雲舞》,以備六代。南北郊、雩壇、太廟、禘祫、俱用六舞。南郊則 《大夏》降神,《大護》獻熟,次作《大武》、《正德》、《武德》、《山雲之舞》。 北郊則《大護》降神,《大夏》獻熟,次作《大武》、《正德》、《武德》、《山 雲之舞》。雩壇以《大武》降神,《正德》獻熟,次作《大夏》、《大護》、《武 德》、《山雲之舞》。太廟祫帝,則《大武》降神,《山雲》獻熟,次作《正德》、 《大夏》、《大護》、《武德之舞》。時享太廟,以《山雲》降神,《大夏》獻熟, 次作《武德之舞》。拜社,以《大護》降神,《大武》獻熟,次作《正德之舞》。 五郊朝日,以《大夏》降神,《大護》獻熟。神州、夕月、籍田,以《正德》降神, 《大護》獻熟。
jiàn dé èr nián shí yuè jiǎ chén, liù dài lè chéng, zòu yú chóng xìn diàn. qún chén xián guān. qí gōng xuán, yī liáng sān shí liù jià. cháo huì zé huáng dì chū rù, zòu huáng xià. huáng tài zǐ chū rù, zòu sì xià. wáng gōng chū rù, zòu ào xià. wǔ děng zhū hóu zhèng rì xiàn yù bó, zòu nà xià. yàn zú rén, zòu zú xià. dà huì zhì zūn zhí jué, zòu dēng gē shí bā qū. shí jǔ, zòu shēn xià, wǔ liù dài dà shà dà hù dà wǔ zhèng dé wǔ dé shān yún zhī wǔ. yú shì zhèng dìng yǎ yīn, wèi jiāo miào lè. chuàng zào zhōng lǜ, pō dé qí yí. xuān dì sì wèi, jiāo miào jiē xún yòng zhī, wú suǒ gǎi zuò. jīn cǎi qí cí yún.
建德二年十月甲辰,六代樂成,奏於崇信殿。群臣咸觀。其宮懸,依梁三十六 架。朝會則皇帝出入,奏《皇夏》。皇太子出入,奏《肆夏》。王公出入,奏《驁 夏》。五等諸侯正日獻玉帛,奏《納夏》。宴族人,奏《族夏》。大會至尊執爵, 奏登歌十八曲。食舉,奏《深夏》,舞六代《大廈》、《大護》、《大武》、《正 德》、《武德》、《山雲之舞》。於是正定雅音,為郊廟樂。創造鐘律,頗得其宜。 宣帝嗣位,郊廟皆循用之,無所改作。今采其辭雲。
yuán qiū gē cí:
員丘歌辭:
jiàng shén, zòu zhāo xià:
降神,奏《昭夏》:
zhòng yáng yīn sì dà bào tiān, bǐng wǔ fēng tán sù qiě huán. gū zhú zhī guǎn yún hé xián, shén guāng wèi xià fēng sù rán. wáng chéng qī lǐ tōng tiān tāi, zǐ wēi xié zhào yǐng pái huái. lián zhū hé bì chóng guāng lái, tiān cè zàn zhuǎn gōu chén kāi.
重陽禋祀大報天,丙午封壇肅且圜。孤竹之管雲和弦,神光未下風肅然。王城 七里通天台,紫微斜照影徘徊。連珠合璧重光來,天策暫轉鈎陳開。
huáng dì jiāng rù mén, zòu huáng xià:
皇帝將入門,奏《皇夏》:
jīng huí wài wěi, bì jìng jiāo mén. qiān shèng àn pèi, wàn qí yún tún. jí máo wú jiù, sǎo dì wéi zūn. yī ràng zhǎn lǐ, héng huáng jié bù. xīng hàn jiù liè, fēng yún xiāng gù. qǔ fǎ yú tiān, jiàng qí yǒng zuò.
旌回外壝,蹕靜郊門。千乘按轡,萬騎雲屯。藉茅無咎,掃地惟尊。揖讓展禮, 衡璜節步。星漢就列,風雲相顧。取法於天,降其永祚。
zǔ rù, zòu zhāo xià:
俎入,奏《昭夏》:
rì zhì dà lǐ, fēng xī shàng chén. shēng láo xiū mù, jiǎn lì máo chún. zǔ dòu sī lì, táo páo yǐ chén. dà bào fǎn mìng, jū yáng zhào rì. liù biàn gǔ zhōng, sān hé qín sè. zǔ qí dòu ǒu, wéi chéng wéi zhì.
日至大禮,豐犧上辰。牲牢修牧,繭栗毛純。俎豆斯立,陶匏以陳。大報反命, 居陽兆日。六變鼓鍾,三和琴瑟。俎奇豆偶,惟誠惟質。
diàn yù bó, zòu zhāo xià:
奠玉帛,奏《昭夏》:
yuán yù yǐ diàn, cāng bì sī chén. ruì xíng chéng xiàng, bì qì hán chūn. lǐ cóng tiān shù, zhì zǒng yuán shén. wèi qí wèi sì, zhì jìng xián zūn.
員玉已奠,蒼幣斯陳。瑞形成象,璧氣含春。禮從天數,智總員神。為祈為祀, 至敬咸遵。
huáng dì shēng tán, zòu huáng xià:
皇帝升壇,奏《皇夏》:
qī xīng shì yǎng, bā bì yǒu píng. jiù yáng zhī wèi, rú rì zhī shēng. sī qián sù sù, shī jìng shéng shéng. zhù shǐ chén xìn, xuán xiàng sī gé. wéi lèi zhī diǎn, wéi líng zhī zé. yōu xiǎn duì yáng, rén shén zhǐ chǐ.
七星是仰,八陛有憑。就陽之位,如日之升。思虔肅肅,施敬繩繩。祝史陳信, 玄象斯格。惟類之典,惟靈之澤。幽顯對揚,人神咫尺。
huáng dì chū xiàn, zuò yún mén zhī wǔ:
皇帝初獻,作《雲門》之舞:
xiàn yǐ chéng, yù yǐ qīng. shān léi jǔ, shěn qí qīng. wéi shàng xiǎng, qià huáng qíng. jiàng jǐng fú, tōng shén míng.
獻以誠,郁以清。山罍舉,沈齊傾。惟尚饗,洽皇情。降景福,通神明。
huáng dì chū xiàn pèi dì, zuò yún mén zhī wǔ:
皇帝初獻配帝,作《雲門》之舞:
zhǎng qiū yuǎn lì, dà diàn yáo yuán. gōng cáng gāo lǒng, dǐng méi hán mén. rén shēng yú zǔ, wù běn yú tiān. zūn shén pèi dé, qì yòng kāng nián.
長丘遠歷,大電遙源。弓藏高隴,鼎沒寒門。人生於祖,物本於天。尊神配德, 迄用康年。
huáng dì chū xiàn jí xiàn pèi dì bì, zòu dēng gē:
皇帝初獻及獻配帝畢,奏登歌:
suì zhī xiáng, guó zhī yáng. cāng líng jìng, cuì yún zhǎng. xiàng wèi shì, lóng wèi zhāng. chéng zhǎng rì, pī zhé hù. liè yún hàn, yíng fēng yǔ, dà lǚ gē, yún mén wǔ. shěng dí zhuó, diàn shēng quán. yù jīn jiǔ, fèng huáng zūn. huí tiān juàn, gù zhōng yuán.
歲之祥,國之陽。蒼靈敬,翠雲長。象為飾,龍為章。乘長日,坯蟄戶。列雲 漢,迎風雨,大呂歌,雲門舞。省滌濯,奠牲牷。鬱金酒,鳳凰樽。回天眷,顧中 原。
huáng dì yǐn fú jiǔ, zòu huáng xià:
皇帝飲福酒,奏《皇夏》:
guó mìng zài lǐ, jūn mìng zài tiān. chén chéng wéi sù, qīn fú wéi qián. qià sī bǎi lǐ, fú yǐ qiān nián. gōu chén yǎn yìng, tiān sì pái huái. diāo hé shì jiǎ, cuì yǔ chéng léi. shòu sī mào zhǐ, cóng tiān zhī lái.
國命在禮,君命在天。陳誠惟肅,欽福惟虔。洽斯百禮,福以千年。鈎陳掩映, 天駟徘徊。雕禾飾斝,翠羽承罍。受斯茂祉,從天之來。
chè diàn zòu yōng lè:
撤奠奏《雍樂》:
lǐ jiāng bì, lè jiāng lán. huí rì pèi, dòng tiān guān. cuì fèng yáo, hé luán xiǎng. wǔ yún fēi, sān bù shàng. fēng wèi yù, léi wèi chē. wú zhé jī, yǒu yān xiá. chàng huáng qíng, xiū líng mìng. yǔ liú gān, yún yú qìng.
禮將畢,樂將闌。回日轡,動天關。翠鳳搖,和鑾響。五雲飛,三步上。風為 馭,雷為車。無轍跡,有煙霞。暢皇情,休靈命。雨留甘,雲餘慶。
dì jiù wàng liáo wèi, zòu huáng xià:
帝就望燎位,奏《皇夏》:
liù qū lián shì, jiǔ sī xián zé. lǜ yóu jiù zhāng, yú yān yǔn sāi. zhǎng lǐ yí cì, fán chái zài yān. yān shēng yù bó, qì liǎn shēng niu quán. xiū qì xīn xiāng, liáo fāng zhāo xī. yì yì qián xīn, míng míng shàng chè.
六曲聯事,九司咸則。率由舊章,於焉允塞。掌禮移次,燔柴在焉。煙升玉帛, 氣斂牲牜全。休氣馨香,膋芳昭晰。翼翼虔心,明明上徹。
dì hái biàn zuò, zòu huáng xià:
帝還便座,奏《皇夏》:
yù bó lǐ bì, rén shén shì fēn. yán chéng nǎi juàn, zhān yǎng huí yún. niǎn lù qiān mén, wáng chéng jiǔ guǐ. shì dào yí hòu, sī fāng huí zhǐ. dé yī wéi qīng, yú wàn sī níng. shòu zī jǐng mìng, yú tiān gào chéng.
玉帛禮畢,人神事分。嚴承乃眷,瞻仰回雲。輦路千門,王城九軌。式道移候, 司方回指。得一惟清,於萬斯寧。受茲景命,於天告成。
fāng zé gē cí:
方澤歌辭:
jiàng shén, zòu zhāo xià:
降神,奏《昭夏》:
bào gōng yīn zé, zhǎn lǐ xuán jiāo. píng cóng zhèn ruì, fāng dǐng shēng páo. diào gē sī zhú, suō jiǔ jiāng máo, shēng shū zhōng gǔ, qì zhì táo páo. liè yào xiù huá, níng fāng dōu lì. chuān zé mào zhǐ, qiū líng róng wèi. yún shì shān léi, lán fú fàn qí. rì zhì zhī lǐ, xīn zī dà jì.
報功陰澤,展禮玄郊。平琮鎮瑞,方鼎升庖。調歌絲竹,縮酒江茅,聲舒鐘鼓, 器質陶匏。列耀秀華,凝芳都荔。川澤茂祉,丘陵容衛。雲飾山罍,蘭浮泛齊。日 至之禮,歆茲大祭。
diàn yù, zòu zhāo xià:
奠玉,奏《昭夏》:
yuē ruò hòu zài, qīn míng fāng zé. gǎn yǐ jìng gōng, chén zhī yù bó. dé bāo hán yǎng, gōng cáng líng jī. sī xiāng jì qiān, zi sūn zé bǎi.
曰若厚載,欽明方澤。敢以敬恭,陳之玉帛。德包含養,功藏靈跡。斯箱既千, 子孫則百。
chū xiàn, zòu dēng gē cí: wǔ cí tóng yuán qiū.
初獻,奏登歌辭:舞詞同員丘。
zhì míng xiào jìng, qiú yīn shùn yáng. tán yǒu sì bì, cóng wèi bā fāng. shēng quán dàng dí, xiāo hé xīn xiāng. hé luán lì zhǐ, zhèn lù lái xiáng. wēi yí jiǎn jiǎn, zhōng gǔ huáng qǔ. shēng hé gū zhú, yùn rù kōng sāng. fēng zhōng yún qì, kǎn shàng shén guāng. xià yuán zhī zhǔ, gōng shēn gài cáng.
質明孝敬,求陰順陽。壇有四陛,琮為八方。牲牷蕩滌,蕭合馨香。和鑾戾止, 振鷺來翔。威儀簡簡,鐘鼓喤娶。聲和孤竹,韻入空桑。封中雲氣,坎上神光。下 元之主,功深蓋藏。
wàng kǎn wèi, zòu huáng xià:
望坎位,奏《皇夏》:
sī yán chè xí, zhǎng lǐ yí cì, huí gù fēng tán, gōng lín kǎn wèi. yì yù mái zǔ, cáng fēn liǎn qì. shì yuē jiù yōu, chéng sī dì yì.
司筵撤席,掌禮移次,回顧封壇,恭臨坎位。瘞玉埋俎,藏芬斂氣。是曰就幽, 成斯地意。
sì wǔ dì gē cí:
祀五帝歌辭:
diàn yù bó, zòu huáng xià cí:
奠玉帛,奏《皇夏》辭:
jiā yù wéi fāng, jiā bì wéi liàng. chéng xíng yī lǐ, bǐng sè suí fāng. shén bān yǒu cì, suì lǐ wéi cháng. wēi yí yì yì, lǜ yóu jiù zhāng.
嘉玉惟芳,嘉幣惟量。成形依禮,稟色隨方。神班有次,歲禮惟常。威儀抑抑, 率由舊章。
chū xiàn, zòu huáng xià:
初獻,奏《皇夏》:
wéi lìng zhī yuè, wéi jiā zhī chén. sī tán sù shè, zhǎng shǐ chéng chén. gǎn yòng míng lǐ, yán gōng shàng shén. gōu chén dàn pì, chāng hé cháo fēn. liú chuí xiàng miǎn, lè zòu shān yún. jiāng huí tíng cè, zàn zhuǎn tiān wén. wǔ yùn zhōu huán, sì shí dài xù. lín cì yù bó, xún huí zūn zǔ. shén qí jiàng zhī, jiè fú sī xǔ.
惟令之月,惟嘉之辰。司壇宿設,掌史誠陳。敢用明禮,言功上神。鈎陳旦辟, 閶闔朝分。旒垂象冕,樂奏《山雲》。將回霆策,暫轉天文。五運周環,四時代序。 鱗次玉帛,循回樽俎。神其降之,介福斯許。
huáng dì chū xiàn qīng dì, zòu yún mén wǔ:
皇帝初獻青帝,奏《雲門舞》:
jiǎ zài rì, niǎo zhōng xīng. lǐ dōng hòu, diàn cāng líng. shù chūn qí, mìng qīng shǐ. hòu yàn hái, dōng fēng qǐ. gē mù dé, wǔ zhèn gōng. sì bīn shí, lóng mén tóng. mèng zhī yuè, yáng zhī tiān. yì sī qìng, zhào sī nián.
甲在日,鳥中星。禮東後,奠蒼靈。樹春旗,命青史。候雁還,東風起。歌木 德,舞震宮。泗濱石,龍門桐。孟之月,陽之天。億斯慶,兆斯年。
huáng dì chū xiàn pèi dì, zòu wǔ:
皇帝初獻配帝,奏舞:
dì chū yú zhèn, cāng dé yú shén. qí míng zài rì, qí wèi jū chūn. láo yǐ dìng guó, gōng yǐ shī rén. yán cóng pèi sì, jìn qǔ zhū shēn.
帝出于震,蒼德於神。其明在日,其位居春。勞以定國,功以施人。言從配祀, 近取諸身。
huáng dì chū xiàn chì dì, zòu yún mén wǔ:
皇帝初獻赤帝,奏《雲門舞》:
zhāo yáo zhǐ wǔ duì nán gōng, rì yuè xiàng huì shí shěn zhōng. lí guāng bù zhèng dòng wēn fēng, chún yáng zhī yuè lè yán jīng. chì què dān shū fēi sòng yíng, zhū xián jiàng gǔ qìng qián chéng, wàn wù hán yǎng gè zhǎng shēng.
招搖指午對南宮,日月相會實沈中。離光布政動溫風,純陽之月樂炎精。赤雀 丹書飛送迎,硃弦絳鼓罄虔誠,萬物含養各長生。
huáng dì xiàn pèi dì, zòu wǔ:
皇帝獻配帝,奏舞:
yǐ yán wèi zhèng, yǐ huǒ wèi guān, wèi sī nán lù, xiǎng pèi lí tán. sān hé shí zǔ, bǎi wèi fú lán. shén qí mào yù, tiān bù jiān nán.
以炎為政,以火為官,位司南陸,享配離壇。三和實俎,百味浮蘭。神其茂豫, 天步艱難。
huáng dì chū xiàn huáng dì, zòu yún mén wǔ:
皇帝初獻黃帝,奏《雲門舞》:
sān guāng yí biǎo zhèng, sì qì fēng yún tóng. wù jǐ xíng chū lì, huáng zhōng shǐ biàn gōng. píng cóng lǐ nèi zhèn, yīn guǎn zòu sī zhōng. zhāi tán zhī yè yè, qīng yě guì féng féng. xī láo fēn liù dǐng, ān gē yùn bā fēng. shén guāng nǎi chāo hū, jiā qì héng cōng cōng.
三光儀表正,四氣風雲同。戊己行初歷,黃鐘始變宮。平琮禮內鎮,陰管奏司 中。齋壇芝曄曄,清野桂馮馮。夕牢芬六鼎,安歌韻八風。神光乃超忽,佳氣恆蔥 蔥。
huáng dì chū xiàn pèi dì, zòu wǔ:
皇帝初獻配帝,奏舞:
sì shí xián yī dé, wǔ qì huò tóng lùn. yóu chuī fèng huáng guǎn, shàng duì wú tóng yuán. qì huán jū tǔ hòu, wèi zǒng pèi shén zūn. shǐ zhī jīn zòu lè, hái yòng wǒ yún mén.
四時咸一德,五氣或同論。猶吹鳳凰管,尚對梧桐園。器圜居土厚,位總配神 尊。始知今奏樂,還用我《雲門》。
huáng dì chū xiàn bái dì, zòu yún mén wǔ:
皇帝初獻白帝,奏《雲門舞》:
sù líng duì jǐng, chéng pèi qiū tán. yún gāo huǒ luò, lòu bái chán hán. dì lǜ dēng nián, jīn jīng xíng lìng. ruì shòu shuāng huī, xiáng qín xuě yìng. sī cáng sù shā, wàn bǎo xián yí. jué tián shàng shàng, shōu gōng zài sī.
肅靈兌景,承配秋壇。雲高火落,露白蟬寒。帝律登年,金精行令。瑞獸霜輝, 祥禽雪映。司藏肅殺,萬保咸宜。厥田上上,收功在斯。
huáng dì chū xiàn pèi dì, zòu wǔ:
皇帝初獻配帝,奏舞:
jīn xíng qiū lìng, bái dì zhū xuān. sī zhèng wǔ zhì, gē yōng jiǔ chuān. zhí wén zhī dé, duì yuè bǐ tiān. jiè yǐ fú zhǐ, jūn zǐ wàn nián.
金行秋令,白帝硃宣。司正五雉,歌庸九川。執文之德,對越彼天。介以福祉, 君子萬年。
huáng dì chū xiàn hēi dì, zòu yún mén wǔ:
皇帝初獻黑帝,奏《雲門舞》:
běi chén wèi zhèng xuán tán, běi lù zhī sì yuán guān. sù shè xuán guī yù lán, kǎn dé yīn fēng yù hán. cì lǜ jiāng huí qióng jì, wēi yáng yù dòng xì quán. guǎn yóu diào yú yīn zhú, shēng wèi rù yú chūn xián. dài guī yú yú sòng lì, fāng lǚ qìng yú sī nián.
北辰為政玄壇,北陸之祀員官。宿設玄圭浴蘭,坎德陰風禦寒。次律將回窮紀, 微陽欲動細泉。管猶調於陰竹,聲未入於春弦。待歸餘於送歷,方履慶於斯年。
huáng dì chū xiàn pèi dì, zòu wǔ:
皇帝初獻配帝,奏舞:
dì shǐ chè, hóng shǐ cáng. fú xuán yù, jū xuán táng. mù huì qì, yù lán tāng. páo qì jié, shuǐ quán xiāng. zhì pèi bǐ, fú wú jiāng. jūn xīn xīn, cǐ lè kāng.
地始坼,虹始藏。服玄玉,居玄堂。沐蕙氣,浴蘭湯。匏器潔,水泉香。陟配 彼,福無疆。君欣欣,此樂康。
zōng miào gē cí:
宗廟歌辭:
huáng dì rù miào mén, zòu huáng xià:
皇帝入廟門,奏《皇夏》:
sù sù qīng miào, yán yán qǐn mén. yī qì fáng mǎn, jīn rén jiè yán. yīng xuán gǔ, chóng yá shù yǔ. jiē biàn shēng gē, tíng fēn xiàng wǔ. xián ān xiàng shè, jī xī qīng diàn. chūn wěi chū dēng, xīn píng xiān jiàn. rén ài rán rù shì, yǎn hū qí wèi. qī chuàng lǚ zhī, fēi hán zhī wèi.
肅肅清廟,嚴嚴寢門。欹器防滿,金人戒言。應懸鼓,崇牙樹羽。階變升歌, 庭紛象舞。閒安象設,緝熙清奠。春鮪初登,新萍先薦。亻愛然入室,儼乎其位。 悽愴履之,非寒之謂。
jiàng shén zòu zhāo xià:
降神奏《昭夏》:
yǒng wéi zǔ wǔ, qián qìng líng zhǎng. lóng tú gé mìng, fèng lì guī chāng. gōng yí shàng chěn, dé yào zhōng yáng. qīng miào sù sù, měng jù huáng huáng. qū gāo dà xià, shēng hé shèng táng. shēng quán dàng dí, xiāo hé shēng xiāng. hé luán lì zhǐ, zhèn lù lái xiáng. yǒng fū wàn guó, shì zé sì fāng.
永惟祖武,潛慶靈長。龍圖革命,鳳歷歸昌。功移上墋,德耀中陽。清廟肅肅, 猛虡煌煌。曲高大夏,聲和盛唐。牲牷蕩滌,蕭合聲香。和鑾戾止,振鷺來翔。永 敷萬國,是則四方。
zǔ rù, huáng dì shēng jiē, zòu huáng xià:
俎入,皇帝升階,奏《皇夏》:
nián xiáng biàn rì, shàng xié guī yán. fèng zhòu chéng liè, lái tíng jùn bēn. diāo hé shì jiǎ, cuì yǔ chéng zūn. jìng dān rú cǐ, gōng wéi zhí fán.
年祥辯日,上協龜言。奉酎承列,來庭駿奔。雕禾飾斝,翠羽承樽。敬殫如此, 恭惟執燔。
huáng dì xiàn huáng gāo zǔ, zòu huáng xià:
皇帝獻皇高祖,奏《皇夏》:
qìng xù qiān zhòng xiù, hóng yuán wàn lǐ zhǎng. wú shí yóu jí yì, yǒu dào gù tāo guāng. shèng dé bì yǒu hòu, rén yì zhōng kè chāng. míng xīng chū zhào qìng, dà diàn jiǔ chéng xiáng.
慶緒千重秀,鴻源萬里長。無時猶戢翼,有道故韜光。盛德必有後,仁義終克 昌。明星初肇慶,大電久呈祥。
huáng dì xiàn huáng zēng zǔ dé huáng dì, zòu huáng xià:
皇帝獻皇曾祖德皇帝,奏《皇夏》:
kè chāng guāng shàng liè, jī shèng mù xī fān. chóng rén gāo shè wèi, jī dé bèi jū yuán. dì tú zhāng wǎng jī, wáng yè mào qián zūn. zhòng fēn dé yáng miào, dié qìng shòu líng yuán. bǎi líng guāng zǔ wǔ, qiān nián fú xiào sūn.
克昌光上烈,基聖穆西籓。崇仁高涉渭,積德被居原。帝圖張往跡,王業茂前 尊。重芬德陽廟,疊慶壽陵園。百靈光祖武,千年福孝孫。
huáng dì xiàn huáng zǔ tài zǔ wén huáng dì, zòu huáng xià:
皇帝獻皇祖太祖文皇帝,奏《皇夏》:
xióng tú shǔ tiān zào, hóng lüè yù qún fēi. fēng yún yóu tīng mìng, lóng yuè suì chéng jī. bǎi èr dāng tiān xiǎn, sān fēn jù lè tuī. hán gǔ fēng chén sàn, hé yáng fēn wù xī. jì ruò lún fēng qǐ, fú wēi tuí yùn guī. dì niǔ bēng hái zhèng, tiān shū luò gèng zhuī. yuán cí zhà chāo hū, bì lǒng huò mián wēi. zhōng fēng sān chǐ jiàn, zhǎng juǎn yī róng yī.
雄圖屬天造,宏略遇群飛。風雲猶聽命,龍躍遂乘機。百二當天險,三分拒樂 推。函谷風塵散,河陽氛霧晞。濟弱淪風起,扶危頹運歸。地紐崩還正,天樞落更 追。原祠乍超忽,畢隴或綿微。終封三尺劍,長卷一戎衣。
huáng dì xiàn wén xuān huáng tài hòu, zòu huáng xià:
皇帝獻文宣皇太后,奏《皇夏》:
yuè líng xìng qìng, shā xiáng fā yuán. gōng cān yǔ jī, dé zàn yáo mén. yán róng diǎn lǐ, shì yú dí huī zhāng. yí xíng wēn dé, lìng wèn zhāo yáng. rì yuè bù jū, suì shí wǎn wǎn. ruì yún chán xīn, bì gōng wéi yuǎn.
月靈興慶,沙祥發源。功參禹跡,德贊堯門。言容典禮,礻俞狄徽章。儀形溫 德,令問昭陽。日月不居,歲時宛晚。瑞雲纏心,閟宮惟遠。
huáng dì xiàn mǐn huáng dì, zòu huáng xià:
皇帝獻閔皇帝,奏《皇夏》:
lóng tú jī dài dé, tiān bù shǔ jiān nán. ōu gē hái shòu ruì, yī ràng nǎi dēng tán. shēng yǔ máng cì zhòng, rù wèi jù guān hán. juǎn shū yún fàn làn, yóu yáng rì jìn wēi. chū zhèng zhōng wú fǎn, jū tóng jìng bù guī. sì xià jīn wéi jiù, zūn líng shì gèng zhuī.
龍圖基代德,天步屬艱難。謳歌還受瑞,揖讓乃登壇。升與芒刺重,入位據關 寒。卷舒雲泛濫,游揚日浸微。出鄭終無反,居桐竟不歸。祀夏今惟舊,尊靈諡更 追。
huáng dì xiàn míng huáng dì, zòu huáng xià:
皇帝獻明皇帝,奏《皇夏》:
ruò shuǐ féng jiàng jūn, qióng sāng shǔ wéi zhèng. pī zāi yù dì lù, yù yǐ dāng tiān mìng. fāng dìng wǔ yún guān, xiān qí bā fēng lìng. wén chāng qì shì zhū, tài shǐ hé rú jìng. nán gōng xué yǐ kāi, dōng guān shū hái jù. wén cí jīn shí yùn, háo hàn fēng biāo shù. qīng shì guì féng féng, zhāi fáng zhī xǔ xǔ. níng sī yù guǎn dí, kōng jiàn líng yī wǔ.
若水逢降君,窮桑屬惟政。丕哉馭帝籙,郁矣當天命。方定五雲官,先齊八風 令。文昌氣似珠,太史河如鏡。南宮學已開,東觀書還聚。文辭金石韻,毫翰風飈 豎。清室桂馮馮,齋房芝詡詡。寧思玉管笛,空見靈衣舞。
huáng dì xiàn gāo zǔ wǔ huáng dì, zòu huáng xià:
皇帝獻高祖武皇帝,奏《皇夏》:
nán hé tǔ yún qì, běi dǒu jiàng xīng shén. bǎi líng xián yǎng dé, qiān nián yī shèng rén. shū chéng zǐ wēi dòng, lǜ dìng fèng huáng xún. liù jūn mìng xī tǔ, jiǎ zǐ chén dōng lín. róng yī cǐ yí dìng, wàn lǐ gèng wú chén. yān yún tóng wǔ sè, rì yuè bìng zhòng lún. liú shā jì xī jìng, pán mù yòu dōng chén. kǎi lè wén zhū yàn, náo gē jiàn bái lín. jīn wèi liù dài sì, hái dé jiǔ yí bīn.
南河吐雲氣,北斗降星神。百靈咸仰德,千年一聖人。書成紫微動,律定鳳凰 馴。六軍命西土,甲子陳東鄰。戎衣此一定,萬里更無塵。煙雲同五色,日月並重 輪。流沙既西靜,盤木又東臣。凱樂聞硃雁,鐃歌見白麟。今為六代祀,還得九疑 賓。
huáng dì hái dōng bì, yǐn fú jiǔ, zòu huáng xià:
皇帝還東壁,飲福酒,奏《皇夏》:
lǐ dān luǒ xiàn, lè jí xiū chéng. zhǎng lí qián shàn, zōng sì wén míng. suō zhuó fú lán, chéng léi hé chàng. qìng zhé lǐ róng, xuán huí líng kuàng. shòu lí chè zǔ, yǐn fú yí zūn. wéi guāng wéi liè, wén zi wén sūn.
禮殫裸獻,樂極休成。長離前掞,宗祀文明。縮酌浮蘭,澄罍合鬯。磬折禮容, 旋迴靈貺。受厘徹俎,飲福移樽。惟光惟烈,文子文孫。
huáng dì hái biàn zuò, zòu huáng xià:
皇帝還便坐,奏《皇夏》:
tíng què sì shǐ, yán zhōng sān jiàn. gù bù jiē chí, pái huái yú diàn. liù lóng jiǎo shǒu, qī cuì jǐng tú. gǔ yí háng lòu, fēng zhuǎn xiāng wū. yì yì cóng shì, mián mián sì shí. wéi shén jiàng gǔ, yǒng yán bǎo zhī.
庭闋四始,筵終三薦。顧步階墀,徘徊餘奠。六龍矯首,七萃警途。鼓移行漏, 風轉相烏。翼翼從事,綿綿四時。惟神降嘏,永言保之。
tài zǔ fǔ wèi zhī shí, gāo chāng kuǎn fù, nǎi dé qí jì, jiào xí yǐ bèi xiǎng yàn zhī lǐ. jí tiān hé liù nián, wǔ dì bà yè tíng sì yí lè. qí hòu dì pīng huáng hòu yú běi dí, dé qí suǒ huò kāng guó guī zī děng lè, gèng zá yǐ gāo chāng zhī jiù, bìng yú dà sī lè xí yān. cǎi yòng qí shēng, bèi yú zhōng shí, qǔ zhōu guān zhì yǐ chén zhī.
太祖輔魏之時,高昌款附,乃得其伎,教習以備饗宴之禮。及天和六年,武帝 罷掖庭四夷樂。其後帝娉皇后於北狄,得其所獲康國、龜茲等樂,更雜以高昌之舊, 並於大司樂習焉。採用其聲,被於鍾石,取《周官》制以陳之。
míng dì wǔ chéng èr nián, zhēng yuè shuò dàn, huì qún chén yú zǐ jí diàn, shǐ yòng bǎi xì. wǔ dì bǎo dìng yuán nián, zhào bà zhī. jí xuān dì jí wèi, ér guǎng zhào zá jì, zēng xiū bǎi xì. yú lóng màn yǎn zhī jì, cháng chén diàn qián, lèi rì jì yè, bù zhī xiū xī. hǎo lìng chéng shì shào nián yǒu róng mào zhě, fù rén fú ér gē wǔ xiāng suí, yǐn rù hòu tíng, yǔ gōng rén guān tīng. xì lè guò dù, yóu xìng wú jié yān.
明帝武成二年,正月朔旦,會群臣於紫極殿,始用百戲。武帝保定元年,詔罷 之。及宣帝即位,而廣召雜伎,增修百戲。魚龍漫衍之伎,常陳殿前,累日繼夜, 不知休息。好令城市少年有容貌者,婦人服而歌舞相隨,引入後庭,與宮人觀聽。 戲樂過度,游幸無節焉。
wǔ dì yǐ liáng gǔ chuī xióng pí shí èr àn, měi yuán zhèng dà huì, liè yú xuán jiān, yǔ zhèng lè hé zòu. xuān dì shí, gé qián dài gǔ chuī, zhì wèi shí wǔ qū. dì yī, gǎi hàn zhū lù wèi xuán jīng jì, yán wèi dào líng chí, tài zǔ zhào kāi wáng yè yě. dì èr, gǎi hàn sī bēi wēng wèi zhēng lǒng xī, yán tài zǔ qǐ bīng, zhū hóu mò chén yuè, sǎo qīng lǒng yòu yě. dì sān, gǎi hàn ài rú zhāng wèi yíng wèi dì, yán wǔ dì xī xìng, tài zǔ fèng yíng, zhái guān zhōng yě. dì sì, gǎi hàn shàng zhī huí wèi píng dòu tài, yán tài zǔ yōng bīng tǎo tài, xī qín zhǎn yě. dì wǔ, gǎi hàn yōng lí wèi fù héng nóng, yán tài zǔ gōng fù shǎn chéng, guān dōng zhèn sù yě. dì liù, gǎi hàn zhàn chéng nán wèi kè shā yuàn, yán tài zǔ fú zhǎn qí shí wàn zhòng yú shā yuàn, shén wǔ tuō shēn zhì hé, dān zhōu zǒu miǎn yě. dì qī, gǎi hàn wū shān gāo wèi zhàn hé yīn, yán tài zǔ pò shén wǔ yú hé shàng, zhǎn qí jiāng gāo áo cáo mò duō lóu dài wén yě. dì bā, gǎi hàn shàng líng wèi píng hàn dōng, yán tài zǔ mìng jiāng píng suí jùn ān lù, fú guó wàn jì yě. dì jiǔ, gǎi hàn jiāng jìn jiǔ wèi qǔ bā shǔ, yán tài zǔ qiǎn jūn píng dìng shǔ dì yě. dì shí, gǎi hàn yǒu suǒ sī wèi bá jiāng líng, yán tài zǔ mìng jiāng qín xiāo yì, píng nán tǔ yě. dì shí yī, gǎi hàn fāng shù wèi shòu wèi chán, yán mǐn dì shòu zhōng yú wèi, jūn lín wàn guó yě. dì shí èr, gǎi hàn shàng xié wèi xuān chóng guāng, yán míng dì rù chéng dà tǒng, zài lóng huáng dào yě. dì shí sān, gǎi hàn jūn mǎ huáng wèi zhé huáng chū, yán gāo zǔ yǐ shèng dé jì tiān, tiān xià xiàng fēng yě. dì shí sì, gǎi hàn zhì zǐ bān wèi píng dōng xià, yán gāo zǔ qīn lǜ liù shī pò qí, qín qí zhǔ yú qīng zhōu, yī jǔ ér dìng shān dōng yě. dì shí wǔ, gǎi gǔ shèng rén chū wèi qín míng chè, yán chén jiāng wú míng chè qīn yì xú bù, gāo zǔ qiǎn jiāng jǐn fú qí zhòng yě. xuān dì chén chū yè hái, héng chén gǔ chuī. cháng xìng tóng zhōu, zì yīng mén zhì chì àn, shù shí lǐ jiān, gǔ lè jù zuò. qí yǔ zhòng shān hái, lìng jīng chéng shì nǚ yú qú xiàng zòu lè yǐ yíng zhī. gōng sī dùn bì, yǐ zhì yú wáng.
武帝以梁鼓吹熊羆十二案,每元正大會,列於懸間,與正樂合奏。宣帝時,革 前代鼓吹,制為十五曲。第一,改漢《硃鷺》為《玄精季》,言魏道陵遲,太祖肇 開王業也。第二,改漢《思悲翁》為《征隴西》,言太祖起兵,誅侯莫陳悅,掃清 隴右也。第三,改漢《艾如張》為《迎魏帝》,言武帝西幸,太祖奉迎,宅關中也。 第四,改漢《上之回》為《平竇泰》,言太祖擁兵討泰,悉擒斬也。第五,改漢 《擁離》為《復恆農》,言太祖攻復陝城,關東震肅也。第六,改漢《戰城南》為 《克沙苑》,言太祖俘斬齊十萬眾於沙苑,神武脫身至河,單舟走免也。第七,改 漢《巫山高》為《戰河陰》,言太祖破神武於河上,斬其將高敖曹、莫多婁貸文也。 第八,改漢《上陵》為《平漢東》,言太祖命將平隨郡安陸,俘馘萬計也。第九, 改漢《將進酒》為《取巴蜀》,言太祖遣軍平定蜀地也。第十,改漢《有所思》為 《拔江陵》,言太祖命將擒蕭繹,平南土也。第十一,改漢《芳樹》為《受魏禪》, 言閔帝受終於魏,君臨萬國也。第十二,改漢《上邪》為《宣重光》,言明帝入承 大統,載隆皇道也。第十三,改漢《君馬黃》為哲皇出,言高祖以聖德繼天,天下 向風也。第十四,改漢《稚子班》為《平東夏》,言高祖親率六師破齊,擒齊主於 青州,一舉而定山東也。第十五,改古《聖人出》為《擒明徹》,言陳將吳明徹侵 軼徐部,高祖遣將盡俘其眾也。宣帝晨出夜還,恆陳鼓吹。嘗幸同州,自應門至赤 岸,數十裡間,鼓樂俱作。祈雨仲山還,令京城士女於衢巷奏樂以迎之。公私頓敝, 以至於亡。
gāo zǔ jì shòu mìng, dìng lìng, gōng xuán sì miàn gè èr jù, tōng shí èr bó zhōng, wèi èr shí jù. jù gè yī rén. jiàn gǔ sì rén, zhù yǔ gè yī rén. gē qín sè xiāo zhú zhēng qiā zhēng wò kōng hóu xiǎo pí pá, sì miàn gè shí rén, zài biān qìng xià. shēng yú zhǎng dí héng dí xiāo bì lì chí xūn, sì miàn gè bā rén, zài biān zhōng xià, wǔ gè bā yì. gōng xuán sǔn jù, jīn wǔ bó shān, shì yǐ liú sū shù yǔ. qí lè qì yīng qī zhě, tiān dì zhī shén jiē zhū, zōng miào jiā wǔ sè qī huà. tiān shén xuán nèi jiā léi gǔ, dì qí jiā líng gǔ, zōng miào jiā lù gǔ, dēng gē, zhōng yī jù, qìng yī jù, gè yī rén gē sì rén, jiān qín sè xiāo shēng yú héng dí chí xūn gè yī rén. qí qī huà jí bó shān liú sū shù yǔ, yǔ gōng xuán tóng. dēng gē rén jiè zé zhū lián shang wū pí lǚ. gōng xuán jí xià guǎn rén, píng jīn zé, zhū lián shang. kǎi lè rén, wǔ biàn, zhū gōu yī, lǚ wà. wén wǔ, jìn xián guān, jiàng shā lián shang, bó nèi dān, zào lǐng xiù gōu, wū pí, zuǒ zhí yuè, yòu zhí dí. èr rén zhí dào, yǐn qián, zài wǔ rén shù wài, yì guān tóng wǔ rén. wǔ biàn, zhū gōu yī, wū pí lǚ. sān shí èr rén, zhí gē, lóng dùn. sān shí èr rén zhí qī, guī. èr rén zhí jīng, jū qián. èr rén zhí táo, èr rén zhí duó, èr rén zhí náo, èr rén zhí jīn xiǎng. sì rén zhí gōng shǐ, sì rén zhí shū, sì rén zhí jǐ, sì rén zhí máo. zì jīng yǐ xià jiā yǐn, bìng zài wǔ rén shù wài, yì guān tóng wǔ rén.
高祖既受命,定令,宮懸四面各二虡,通十二鎛鍾,為二十虡。虡各一人。建 鼓四人,祝敔各一人。歌、琴、瑟、簫、築、箏、掐箏、臥箜篌、小琵琶,四面各 十人,在編磬下。笙、竽、長笛、橫笛、簫、篳篥、篪、熏,四面各八人,在編 鐘下,舞各八佾。宮懸簨虡,金五博山,飾以旒蘇樹羽。其樂器應漆者,天地之神 皆硃,宗廟加五色漆畫。天神懸內加雷鼓,地祇加靈鼓,宗廟加路鼓,登歌,鍾一 虡,磬一虡,各一人;歌四人,兼琴瑟;簫、笙、竽、橫笛、篪、熏各一人。其 漆畫及博山旒蘇樹羽,與宮懸同。登歌人介幘、硃連裳、烏皮履。宮懸及下管人, 平巾幘,硃連裳。凱樂人,武弁,硃褠衣,履襪。文舞,進賢冠,絳紗連裳,帛內 單,皁領袖褠,烏皮,左執籥,右執翟。二人執纛,引前,在舞人數外,衣冠同舞 人。武弁,硃褠衣,烏皮履。三十二人,執戈,龍楯。三十二人執戚,龜。二人執 旍,居前。二人執鞀,二人執鐸,二人執鐃,二人執釒享。四人執弓矢,四人執殳, 四人執戟,四人執矛。自旍已下夾引,並在舞人數外,衣冠同舞人。
huáng dì gōng xuán jí dēng gē, yǔ qián tóng. yīng qī zhě jiē wǔ sè qī huà. xuán nèi bù shè gǔ.
皇帝宮懸及登歌,與前同。應漆者皆五色漆畫。懸內不設鼓。
huáng tài zǐ xuān xuán, qù nán miàn, shè sān bó zhōng yú chén chǒu shēn. sān jiàn gǔ yì rú zhī. qí dēng gē, qù jiān gē zhě, jiǎn èr rén. qí sǔn jù jīn sān bó shān. lè qì qī zhě, jiē zhū qī zhī. qí yú yǔ gōng xuán tóng.
皇太子軒懸,去南面,設三鎛鍾於辰丑申。三建鼓亦如之。其登歌,去兼歌者, 減二人。其簨虡金三博山。樂器漆者,皆硃漆之。其餘與宮懸同。
dà gǔ xiǎo gǔ dà jià gǔ chuī, bìng zhū qī huà. dà gǔ jiā jīn zhuó, kǎi lè jí jié gǔ, shì yǐ yǔ bǎo. qí zhǎng míng zhōng míng héng chuī, jiē wǔ cǎi yī fān, fēi zhǎng, huà jiāo lóng, wǔ cǎi jiǎo. dà jiǎo fān yì rú zhī. dà gǔ zhǎng míng gōng rén, zào dì jù wén jīn zhēng gǔ xiǎo gǔ zhōng míng wú héng chuī gōng rén, qīng dì jù wén kǎi lè gōng rén, wǔ biàn, zhū gōu yī, héng chuī, fēi dì jù wén. bìng wèi mào kù zhě. dà jiǎo gōng rén, píng jīn zé fēi shān, bái bù dà kǒu kù. nèi gōng gǔ lè fú sè, jiē zhǔn cǐ.
大鼓、小鼓、大駕鼓吹,並硃漆畫。大鼓加金鐲,凱樂及節鼓,飾以羽葆。其 長鳴、中鳴、橫吹,皆五采衣幡,緋掌,畫交龍,五采腳。大角幡亦如之。大鼓、 長鳴工人,皁地苣文;金鉦、鼓、小鼓、中鳴、吳橫吹工人,青地苣文;凱樂工 人,武弁,硃褠衣,橫吹,緋地苣文。並為帽、袴褶。大角工人,平巾幘、緋衫, 白布大口袴。內宮鼓樂服色,皆準此。
huáng tài zǐ náo jí jié gǔ, zhū qī huà, shì yǐ yǔ bǎo. yú gǔ chuī bìng zhū qī. dà gǔ xiǎo gǔ wú jīn zhuó. zhǎng míng zhōng míng héng chuī, wǔ cǎi yī fān, fēi zhǎng, huà dūn shòu, wǔ cǎi jiǎo. dà jiǎo fān yì rú zhī. dà gǔ zhǎng míng héng chuī gōng rén, zǐ mào, fēi kù zhě. jīn zhēng gǔ xiǎo gǔ zhōng míng gōng rén, qīng mào, qīng kù zhě. náo chuī gōng rén, wǔ biàn, zhū gōu yī. dà jiǎo gōng rén, píng jīn zé, fēi shān, bái bù dà kǒu kù.
皇太子鐃及節鼓,硃漆畫,飾以羽葆。余鼓吹並硃漆。大鼓、小鼓無金鐲。長 鳴、中鳴、橫吹,五采衣幡,緋掌,畫蹲獸,五采腳。大角幡亦如之。大鼓、長鳴、 橫吹工人,紫帽,緋袴褶。金鉦、鼓、小鼓、中鳴工人,青帽,青袴褶。鐃吹工 人,武弁,硃褠衣。大角工人,平巾幘,緋衫,白布大口袴。
zhèng yī pǐn, náo jí jié gǔ, zhū qī huà, shì yǐ yǔ bǎo. yú gǔ chuī bìng zhū qī. zhǎng míng zhōng míng héng chuī, wǔ cǎi yī fān, fēi zhǎng, huà dūn shòu, wǔ cǎi jiǎo. dà jiǎo fān yì rú zhī. dà gǔ zhǎng míng héng chuī gōng rén, zǐ mào, chì bù kù zhě. jīn zhēng gǔ xiǎo gǔ zhōng míng gōng rén, qīng mào, qīng bù kù zhě. ráo chuī gōng rén, wǔ biàn, zhū gōu yī. dà jiǎo gōng rén, píng jīn zé, fēi shān, bái bù dà kǒu kù. sān pǐn yǐ shàng, zhū qī ráo, shì yǐ wǔ cǎi. zōu hōng gōng rén, wǔ biàn, zhū gōu yī. yú tóng zhèng yī pǐn. sì pǐn, náo jí gōng rén yī fú tóng sān pǐn. yú gǔ jiē lǜ shěn. jīn zhēng gǔ dà gǔ gōng rén, qīng mào, qīng bù kù zhě.
正一品,鐃及節鼓,硃漆畫,飾以羽葆。余鼓吹並硃漆。長鳴、中鳴、橫吹, 五采衣幡,緋掌,畫蹲獸,五采腳。大角幡亦如之。大鼓、長鳴、橫吹工人,紫帽, 赤布袴褶。金鉦、鼓、小鼓、中鳴工人,青帽,青布袴褶。饒吹工人,武弁,硃 褠衣。大角工人,平巾幘,緋衫,白布大口袴。三品以上,硃漆饒,飾以五采。騶、 哄工人,武弁,硃褠衣。余同正一品。四品,鐃及工人衣服同三品。余鼓皆綠沈。 金鉦、鼓、大鼓工人,青帽,青布袴褶。
kāi huáng èr nián, qí huáng mén shì láng yán zhī tuī shàng yán: lǐ bēng lè huài, qí lái zì jiǔ. jīn tài cháng yǎ lè, bìng yòng hú shēng, qǐng féng liáng guó jiù shì, kǎo xún gǔ diǎn. gāo zǔ bù cóng, yuē: liáng lè wáng guó zhī yīn, nài hé qiǎn wǒ yòng xié? shì shí shàng yīn zhōu lè, mìng gōng rén qí shù tí jiǎn xiào lè fǔ, gǎi huàn shēng lǜ, yì bù néng tōng. é ér zhù guó pèi gōng zhèng yì zòu shàng, qǐng gèng xiū zhèng. yú shì zhào tài cháng qīng niú hóng guó zi jì jiǔ xīn yàn zhī guó zi bó shì hé tuǒ děng yì zhèng lè. rán lún miù jì jiǔ, yīn lǜ duō guāi, jī nián yì bù dìng. gāo zǔ dà nù yuē: wǒ shòu tiān mìng qī nián, lè fǔ yóu gē qián dài gōng dé xié? mìng zhì shū shì yù shǐ lǐ è yǐn hóng děng xià, jiāng zuì zhī. è zòu: wǔ wáng kè yīn, zhì zhōu gōng xiāng chéng wáng, shǐ zhì lǐ lè. sī shì tǐ dà, bù kě sù chéng. gāo zǔ yì shāo jiě. yòu zhào qiú zhī yīn zhī shì, jí shàng shū, cān dìng yīn lè. yì yún: kǎo xún lè fǔ zhōng shí lǜ lǚ, jiē yǒu gōng shāng jiǎo zhēng yǔ biàn gōng biàn zhēng zhī míng. qī shēng zhī nèi, sān shēng guāi yīng, měi héng qiú fǎng, zhōng mò néng tōng. xiān shì zhōu wǔ dì shí, yǒu guī zī rén yuē sū zhī pó, cóng tū jué huáng hòu rù guó, shàn hú pí pá. tīng qí suǒ zòu, yī jūn zhī zhōng jiān yǒu qī shēng. yīn ér wèn zhī, dá yún: fù zài xī yù, chēng wèi zhī yīn. dài xiāng chuán xí, diào yǒu qī zhǒng. yǐ qí qī diào, kān jiào qī shēng, míng ruò hé fú. yī yuē suō tuó lì, huá yán píng shēng, jí gōng shēng yě. èr yuē jī shí, huá yán zhǎng shēng, jí shāng shēng yě. sān yuē shā shí, huá yán zhì zhí shēng, jí jiǎo shēng yě. sì yuē shā hóu jiā làn, huá yán yīng shēng, jí biàn zhēng shēng yě. wǔ yuē shā là, huá yán yīng hé shēng, jí zhēng shēng yě. liù yuē bān shàn, huá yán wǔ shēng, jí yǔ shēng yě. qī yuē qí lì, huá yán hú niú shēng, jí biàn gōng shēng yě. yì yīn xí ér dàn zhī, shǐ dé qī shēng zhī zhèng. rán qí jiù cǐ qī diào, yòu yǒu wǔ dàn zhī míng, dàn zuò qī diào. yǐ huá yán yì zhī, dàn zhě zé wèi jūn yě. qí shēng yì yīng huáng zhōng tài cù lín zhōng nán lǚ gū xǐ wǔ jūn, yǐ wài qī lǜ, gèng wú diào shēng. yì suì yīn qí suǒ niǎn pí pá xián zhù xiāng yǐn wèi jūn, tuī yǎn qí shēng, gèng lì qī jūn. hé chéng shí èr, yǐ yīng shí èr lǜ. lǜ yǒu qī yīn, yīn lì yī diào, gù chéng qī diào shí èr lǜ, hé bā shí sì diào, xuán zhuǎn xiāng jiāo, jǐn jiē hé hé. réng yǐ qí shēng kǎo xiào tài lè suǒ zòu, lín zhōng zhī gōng, yīng yòng lín zhōng wèi gōng, nǎi yòng huáng zhōng wèi gōng yīng yòng nán lǚ wèi shāng, nǎi yòng tài cù wèi shāng yīng yòng yīng zhōng wèi jiǎo, nǎi qǔ gū xǐ wèi jiǎo. gù lín zhōng yī gōng qī shēng, sān shēng bìng lì. qí shí yī gōng qī shí qī yīn, lì jiē guāi yuè, mò yǒu tōng zhě, yòu yǐ biān xuán yǒu bā, yīn zuò bā yīn zhī lè. qī yīn zhī wài, gèng lì yī shēng, wèi zhī yīng shēng. yì yīn zuò shū èr shí yú piān, yǐ míng qí zhǐ. zhì shì yì yǐ qí shū xuān shì cháo tíng, bìng lì yì zhèng zhī. shí pī guó gōng shì zǐ sū kuí, yì chēng míng lè, bó yì yuē: hán shī wài chuán suǒ zài lè shēng gǎn rén, jí yuè lìng suǒ zài wǔ yīn suǒ zhōng, bìng jiē yǒu wǔ, bù yán biàn gōng biàn zhēng. yòu chūn qiū zuǒ shì suǒ yún: qī yīn liù lǜ, yǐ fèng wǔ shēng. zhǔn cǐ ér yán, měi gōng yīng lì wǔ diào, bù wén gèng jiā biàn gōng biàn zhēng èr diào wèi qī diào. qī diào zhī zuò, suǒ chū wèi xiáng. yì dá zhī yuē: zhōu yǒu qī yīn zhī lǜ, hàn shū lǜ lì zhì, tiān dì rén jí sì shí, wèi zhī qī shǐ. huáng zhōng wèi tiān shǐ, lín zhōng wèi dì shǐ, tài cù wèi rén shǐ, shì wèi sān shǐ. gū xǐ wèi chūn, ruí bīn wèi xià, nán lǚ wèi qiū, yīng zhōng wèi dōng, shì wèi sì shí. sì shí sān shǐ, shì yǐ wèi qī. jīn ruò bù yǐ èr biàn wèi diào qū, zé shì dōng xià shēng què, sì shí bù bèi. shì gù měi gōng xū lì qī diào. zhòng cóng yì yì. yì yòu yǔ kuí jù yún: àn jīn lè fǔ huáng zhōng, nǎi yǐ lín zhōng wèi diào shǒu, shī jūn chén zhī yì, qīng lè huáng zhōng gōng, yǐ xiǎo lǚ wèi biàn zhēng, guāi xiāng shēng zhī dào. jīn qǐng yǎ lè huáng zhōng gōng yǐ huáng zhōng wèi diào shǒu, qīng lè qù xiǎo lǚ, hái yòng ruí bīn wèi biàn zhēng. zhòng jiē cóng zhī. kuí yòu yǔ yì yì, yù lèi shǔ lì fēn, zhèng dìng lǜ lǚ. shí yǐ yīn lǜ jiǔ bù tōng, yì kuí děng yī zhāo néng wèi zhī, yǐ wèi lè shēng kě dìng. ér hé tuǒ jiù yǐ xué wén, yǎ wèi gāo zǔ suǒ xìn. gāo zǔ sù bù yuè xué, bù zhī lè, tuǒ yòu chǐ jǐ sù rú, bù dǎi yì děng, yù jǔ huài qí shì. nǎi lì yì fēi shí èr lǜ xuán xiāng wèi gōng, yuē: jīng wén suī dào xuán xiāng wèi gōng, kǒng shì zhí yán qí lǐ, yì bù tōng suí yuè yòng diào, shì yǐ gǔ lái bù qǔ. ruò yī zhèng xuán jí sī mǎ biāo, xū yòng liù shí lǜ fāng dé hé yùn. jīn yì wéi qǔ huáng zhōng zhī zhèng gōng, jiān dé qī shǐ zhī miào yì. fēi zhǐ jīn shí xié yùn, yì nǎi sǔn jù bù fán, kě yǐ xiǎng bǎi shén, kě yǐ hé wàn wǔ yǐ. ér yòu fēi qí qī diào zhī yì, yuē: jìn dài shū jì suǒ zài, màn lè gǔ qín chuī dí zhī rén, duō yún sān diào. sān diào zhī shēng, qí lái jiǔ yǐ. qǐng cún sān diào ér yǐ. shí niú hóng zǒng zhī lè shì, hóng bù néng jīng zhī yīn lǜ. yòu yǒu shí yīn rén wàn bǎo cháng, xiū luò yáng jiù qū, yán yòu xué yīn lǜ, shī yú zǔ xiào zhēng, zhī qí shàng dài xiū diào gǔ lè. zhōu zhī bì shà, yīn zhī chóng yá, xuán bā yòng qī, jǐn yī zhōu lǐ bèi yǐ. suǒ wèi zhèng shēng, yòu jìn qián hàn zhī lè, bù kě fèi yě. shì shí jìng wèi yì yì, gè lì péng dǎng, shì fēi zhī lǐ, fēn rán xiáo luàn. huò yù lìng gè xiū zào, dài chéng, zé qí shàn zhě ér cóng zhī. tuǒ kǒng lè chéng, shàn è yì jiàn, nǎi qǐng gāo zǔ zhāng lè shì zhī. suì xiān shuō yuē: huáng zhōng zhě, yǐ xiàng rén jūn zhī dé. jí zòu huáng zhōng zhī diào, gāo zǔ yuē: tāo tāo hé yǎ, shén yǔ wǒ xīn huì. tuǒ yīn chén yòng huáng zhōng yī gōng, bù jiǎ yú lǜ, gāo zǔ dà yuè, bān cì tuǒ děng xiū lè zhě. zì shì yì děng yì qǐn.
開皇二年,齊黃門侍郎顏之推上言:「禮崩樂壞,其來自久。今太常雅樂,並 用胡聲,請馮梁國舊事,考尋古典。」高祖不從,曰:「梁樂亡國之音,奈何遣我 用邪?」是時尚因周樂,命工人齊樹提檢校樂府,改換聲律,益不能通。俄而柱國、 沛公鄭譯奏上,請更修正。於是詔太常卿牛弘、國子祭酒辛彥之、國子博士何妥等 議正樂。然淪謬既久,音律多乖,積年議不定。高祖大怒曰:「我受天命七年,樂 府猶歌前代功德邪?」命治書侍御史李諤引弘等下,將罪之。諤奏:「武王克殷, 至周公相成王,始制禮樂。斯事體大,不可速成。」高祖意稍解。又詔求知音之士, 集尚書,參定音樂。譯云:「考尋樂府鍾石律呂,皆有宮、商、角、徵、羽、變宮、 變徵之名。七聲之內,三聲乖應,每恆求訪,終莫能通。先是周武帝時,有龜茲人 曰蘇祗婆,從突厥皇后入國,善胡琵琶。聽其所奏,一均之中間有七聲。因而問之, 答云:『父在西域,稱為知音。代相傳習,調有七種。』以其七調,勘校七聲,冥 若合符。一曰『娑陀力』,華言平聲,即宮聲也。二曰『雞識』,華言長聲,即商 聲也。三曰『沙識』,華言質直聲,即角聲也。四曰『沙侯加濫』,華言應聲,即 變徵聲也。五曰『沙臘』,華言應和聲,即徵聲也。六曰『般贍』,華言五聲,即 羽聲也。七曰『俟利』,華言斛牛聲,即變宮聲也。」譯因習而彈之,始得七聲 之正。然其就此七調,又有五旦之名,旦作七調。以華言譯之,旦者則謂均也。其 聲亦應黃鐘、太簇、林鐘、南呂、姑洗五均,已外七律,更無調聲。譯遂因其所捻 琵琶弦柱相飲為均,推演其聲,更立七均。合成十二,以應十二律。律有七音,音 立一調,故成七調十二律,合八十四調,旋轉相交,盡皆和合。仍以其聲考校太樂 所奏,林鐘之宮,應用林鐘為宮,乃用黃鐘為宮;應用南呂為商,乃用太簇為商; 應用應鐘為角,乃取姑洗為角。故林鐘一宮七聲,三聲並戾。其十一宮七十七音, 例皆乖越,莫有通者,又以編懸有八,因作八音之樂。七音之外,更立一聲,謂之 應聲。譯因作書二十餘篇,以明其指。至是譯以其書宣示朝廷,並立議正之。時邳 國公世子蘇夔,亦稱明樂,駁譯曰:「《韓詩外傳》所載樂聲感人,及《月令》所 載五音所中,並皆有五,不言變宮、變徵。又《春秋左氏》所云:『七音六律,以 奉五聲。』准此而言,每宮應立五調,不聞更加變宮、變徵二調為七調。七調之作, 所出未詳。」譯答之曰:「周有七音之律,《漢書·律曆志》,天地人及四時,謂 之七始。黃鐘為天始,林鐘為地始,太簇為人始,是為三始。姑洗為春,蕤賓為夏, 南呂為秋,應鐘為冬,是為四時。四時三始,是以為七。今若不以二變為調曲,則 是冬夏聲闕,四時不備。是故每宮須立七調。」眾從譯議。譯又與夔俱云:「案今 樂府黃鐘,乃以林鐘為調首,失君臣之義,清樂黃鐘宮,以小呂為變徵,乖相生之 道。今請雅樂黃鐘宮以黃鐘為調首,清樂去小呂,還用蕤賓為變徵。」眾皆從之。 夔又與譯議,欲累黍立分,正定律呂。時以音律久不通,譯、夔等一朝能為之,以 為樂聲可定。而何妥舊以學聞,雅為高祖所信。高祖素不悅學,不知樂,妥又恥己 宿儒,不逮譯等,欲沮壞其事。乃立議非十二律旋相為宮,曰:「經文雖道旋相為 宮,恐是直言其理,亦不通隨月用調,是以古來不取。若依鄭玄及司馬彪,須用六 十律方得和韻。今譯唯取黃鐘之正宮,兼得七始之妙義。非止金石諧韻,亦乃簨虡 不繁,可以享百神,可以合萬舞矣。」而又非其七調之義,曰:「近代書記所載, 縵樂鼓琴吹笛之人,多雲三調。三調之聲,其來久矣。請存三調而已。」時牛弘總 知樂事,弘不能精知音律。又有識音人萬寶常,修洛陽舊曲,言幼學音律,師於祖 孝徵,知其上代修調古樂。周之璧翣,殷之崇牙,懸八用七,盡依《周禮》備矣。 所謂正聲,又近前漢之樂,不可廢也。是時競為異議,各立朋黨,是非之理,紛然 淆亂。或欲令各修造,待成,擇其善者而從之。妥恐樂成,善惡易見,乃請高祖張 樂試之。遂先說曰:「黃鐘者,以象人君之德。」及奏黃鐘之調,高祖曰:「滔滔 和雅,甚與我心會。」妥因陳用黃鐘一宮,不假餘律,高祖大悅,班賜妥等修樂者。 自是譯等議寢。