yīn yuè zhōng
音乐中
qí shén wǔ bà jī zhào chuàng, qiān dū yú yè, yóu yuē rén chén, gù xián zūn wèi diǎn. jí wén xuān chū chán, shàng wèi gǎi jiù zhāng. gōng xuán gè shè shí èr bó zhōng yú qí chén wèi, sì miàn bìng shè biān zhōng pán gè yī sǔn jù, hé èr shí jià. shè jiàn gǔ yú sì yú. jiāo miào cháo huì tóng yòng zhī. qí hòu jiāng yǒu chuàng gé, shàng yào diǎn yù zǔ tǐng zì yán, jiù zài là xià, xiǎo zhī jiù lè, shàng shū yuē:" wèi shì lái zì yún shuò, zhào yǒu zhū huá, lè cāo tǔ fēng, wèi yí qí sú. zhì dào wǔ dì huáng shǐ yuán nián, pò mù róng bǎo yú zhōng shān, huò jìn yuè qì, bù zhī cǎi yòng, jiē wěi qì zhī. tiān xìng chū, lì bù láng dèng yàn hǎi zòu shàng miào lè, chuàng zhì gōng xuán, ér zhōng guǎn bù bèi. yuè zhāng jì quē, zá yǐ bǒ luó huí gē. chū yòng bā yì, zuò huáng shǐ zhī wǔ. zhì tài wǔ dì píng hé xī, dé jǔ qú méng xùn zhī jì, bīn jiā dà lǐ, jiē zá yòng yān. cǐ shēng suǒ xìng, gài fú jiān zhī mò, lǚ guāng chū píng xī yù, dé hú róng zhī lè, yīn yòu gǎi biàn, zá yǐ qín shēng, suǒ wèi qín hàn lè yě. zhì yǒng xī zhōng, lù shàng shū zhǎng sūn chéng yè, gòng chén xiān rén tài táng qīng yíng děng, zhēn zhuó shàn xiū, róng huá jiān cǎi, zhì yú zhōng lǜ, huàn rán dà bèi. zì gǔ xiāng xí, sǔn yì kě zhī, jīn zhī chuàng zhì, qǐng yǐ wéi zhǔn." tǐng yīn cǎi wèi ān fēng wáng yán míng jí xìn dōu fāng děng suǒ zhe lè shuō ér dìng zhèng shēng. shǐ jù gōng xuán zhī qì, réng zá xī liáng zhī qū, lè míng guǎng chéng, ér wǔ bù lì hào, suǒ wèi" luò yáng jiù lè" zhě yě.
齐神武霸迹肇创,迁都于鄴,犹曰人臣,故咸遵魏典。及文宣初禅,尚未改旧 章。宫悬各设十二镈钟于其辰位,四面并设编钟磐各一簨虡,合二十架。设建鼓于 四隅。郊庙朝会同用之。其后将有创革,尚药典御祖珽自言,旧在落下,晓知旧乐, 上书曰:“魏氏来自云、朔,肇有诸华,乐操土风,未移其俗。至道武帝皇始元年, 破慕容宝于中山,获晋乐器,不知采用,皆委弃之。天兴初,吏部郎邓彦海奏上庙 乐,创制宫悬,而钟管不备。乐章既阙,杂以《簸逻回歌》。初用八佾,作《皇始》 之舞。至太武帝平河西,得沮渠蒙逊之伎,宾嘉大礼,皆杂用焉。此声所兴,盖苻 坚之末,吕光出平西域,得胡戎之乐,因又改变,杂以秦声,所谓秦汉乐也。至永 熙中,录尚书长孙承业,共臣先人太堂卿莹等,斟酌缮修,戎华兼采,至于钟律, 焕然大备。自古相袭,损益可知,今之创制,请以为准。”珽因采魏安丰王延明及 信都芳等所著《乐说》而定正声。始具宫悬之器,仍杂西凉之曲,乐名《广成》, 而舞不立号,所谓“洛阳旧乐”者也。
wǔ chéng zhī shí, shǐ dìng sì jiāo zōng miào sān cháo zhī lè. qún chén rù chū, zòu sì xià. shēng rù chū, jiàn máo xuè, bìng zòu zhāo xià. yíng sòng shén jí huáng dì chū xiàn lǐ wǔ fāng shàng dì, bìng zòu gāo míng zhī lè, wèi fù shòu zhī wǔ. huáng dì rù tán mén jí shēng tán yǐn fú jiǔ, jiù liáo wèi, hái biàn diàn, bìng zòu huáng xià. yǐ gāo zǔ pèi xiǎng, zòu wǔ dé zhī lè. wèi zhāo liè zhī wǔ. luǒ dì, zòu dēng gē. qí sì shí jì miào jí dì xiá huáng liù shì zǔ sī kōng wǔ shì zǔ lì bù shàng shū gāo zǔ qín zhōu cì shǐ zēng zǔ tài wèi wǔ zhēn gōng zǔ wén mù huáng dì zhū shén shì, bìng zòu shǐ jī zhī lè, wèi huī zuò zhī wǔ. gāo zǔ shén wǔ huáng dì shén shì, zòu wǔ dé zhī lè, wèi zhāo liè zhī wǔ. wén xiāng huáng dì shén shì, zòu wén dé zhī lè, wèi xuān zhèng zhī wǔ. xiǎn zǔ wén xuān huáng dì shén shì, zòu wén zhèng zhī lè, wèi guāng dà zhī wǔ. sù zōng xiào zhāo huáng dì shén shì, zòu wén míng zhī lè, wèi xiū dé zhī wǔ. qí rù chū zhī yí, tóng sì jiāo zhī lǐ. jīn liè qí cí yún.
武成之时,始定四郊、宗庙、三朝之乐。群臣入出,奏《肆夏》。牲入出,荐 毛血,并奏《昭夏》。迎送神及皇帝初献、礼五方上帝,并奏《高明》之乐,为 《覆寿》之舞。皇帝入坛门及升坛饮福酒,就燎位,还便殿,并奏《皇夏》。以高 祖配飨,奏《武德》之乐。为《昭烈》之舞。裸地,奏登歌。其四时祭庙及禘祫皇 六世祖司空、五世祖吏部尚书、高祖秦州刺史、曾祖太慰武贞公、祖文穆皇帝诸神 室,并奏《始基》之乐,为《恢祚》之舞。高祖神武皇帝神室,奏《武德》之乐, 为《昭烈》之舞。文襄皇帝神室,奏《文德》之乐,为《宣政》之舞。显祖文宣皇 帝神室,奏《文正》之乐,为《光大》之舞。肃宗孝昭皇帝神室,奏《文明》之乐, 为《休德》之舞。其入出之仪,同四郊之礼。今列其辞云。
dà dì yuán qiū jí běi jiāo gē cí:
大禘圜丘及北郊歌辞:
xī shēng qún chén rù mén, zòu sì xià lè cí:
夕牲群臣入门,奏《肆夏》乐辞:
zhào yīng líng xù, yǎn zì lí rén. nǎi cháo wàn guó, yuán zhēng bǎi shén. zhī zhǎn fāng wàng, yōu xiǎn xián zhēn. lǐ chóng shēng xié, zhì liè guī chén. yì chà lín cì, duān hù chuí shēn. lái qū dòng sè, shì zàn tiān rén.
肇应灵序,奄字黎人。乃朝万国,爰徵百神。祗展方望,幽显咸臻。礼崇声协, 贽列珪陈。翼差鳞次,端笏垂绅。来趋动色,式赞天人。
yíng shén zòu gāo míng lè cí dēng gē cí tóng
迎神奏《高明乐》辞登歌辞同
wéi shén jiān yǐ, běi jiāo yún: wéi zhī jiān yǐ. huáng líng sù zhǐ. yuán bì zhǎn shì, běi jiāo yún: fāng cóng zhǎn shì chéng wén jí shǐ. běi jiāo yún: jí yīn chéng lǐ shì bèi bā néng, lè hé liù biàn. běi jiāo yún: lè hé bā biàn. fēng còu yī yǎ, guāng huá xí jiàn. chén wèi téng jǐng, líng jià fēi yān. yán tán shēng bái, qǐ xí níng xuán.
惟神监矣,北郊云:惟祗监矣。皇灵肃止。圆璧展事,北郊云:方琮展事成文 即始。北郊云:即阴成理士备八能,乐合六变。北郊云:乐合八变。风凑伊雅,光 华袭荐。宸卫腾景,灵驾霏烟。严坛生白,绮席凝玄。
shēng chū rù, zòu zhāo xià cí:
牲出入,奏《昭夏》辞:
gāng róu shè wèi, wéi huáng pèi zhī. yán sù qí lǐ, niàn chàng zài zī. shì shēng jǔ shòu, zài gē qiě wǔ. jì shě yī tú, zhì jīng líng fǔ. wù sè wéi diǎn, zhāi mù jiā gōng. zōng zú xián jì, wǎng bù lǜ cóng.
刚柔设位,惟皇配之。言肃其礼,念暢在兹。饰牲举兽,载歌且舞。既舍伊腯, 致精灵府。物色惟典,斋沐加恭。宗族咸暨,罔不率从。
jiàn máo xuè, zòu zhāo xià cí: qún chén chū, zòu sì xià, jìn shú, qún chén rù, zòu sì xià, cí tóng chū rù.
荐毛血,奏《昭夏》辞:群臣出,奏《肆夏》,进熟,群臣入,奏《肆夏》, 辞同初入。
zhǎn lǐ shàng yuè, sù shì yìng shí. jiǎn lì wèi yòng, jiāo chàng yǒu qī. gōng shǐ sī fā, pén jiāng shì. yuán shén zhì sì, běi jiāo yún: fāng zhī zhì sì. lǜ yóu xiān zhì. hé yǐ luán dāo, chòu yǐ xuè liáo. zhì zāi jìng yǐ, jué yì kǒng gāo.
展礼上月,肃事应时。茧栗为用,交暢有期。弓矢斯发,盆{}将事。圆神 致祀,北郊云:方祗致祀。率由先志。和以銮刀,臭以血膋。致哉敬矣,厥义孔高。
jìn shú, huáng dì rù mén, zòu huáng xià cí:
进熟,皇帝入门,奏《皇夏》辞:
dì jìng zhāo xuān, huáng chéng sù zhì. yù bó qí guǐ, píng shè xián cì. sān gāi shàng liè, běi jiāo yún: zhòng gāi shàng liè sì bì páng shēng. běi jiāo yún: fēn bì páng shēng lóng chén wàn qí, fèng dòng qiān shèng. shén yí tiān ǎi, suì róng lí yào. jīn gēn tíng zhěn, fèng guāng xiān dǎo.
帝敬昭宣,皇诚肃致。玉帛齐轨,屏摄咸次。三垓上列,北郊云:重垓上列四 陛旁升。北郊云:分陛旁升龙陈万骑,凤动千乘。神仪天蔼,睟容离曜。金根停轸, 奉光先导。
huáng dì shēng qiū, zòu huáng xià cí: tán shàng dēng gē cí tóng
皇帝升丘,奏《皇夏》辞:坛上登歌辞同
zǐ tán yún nuǎn, běi jiāo yún: céng tán yún nuǎn gàn wò xiá qiān. běi jiāo yún: yán wò xiá qiān wǒ qí zhì zhǐ, zài zhì qí qián. bǎi líng sǒng tīng, wàn guó xián yǎng. rén shén zhǐ chǐ, xuán yīng xī xiàng.
紫坛云暖,北郊云:层坛云暖绀幄霞褰。北郊云:严幄霞褰我其陟止,载致其 虔。百灵竦听,万国咸仰。人神咫尺,玄应肸蚃。
huáng dì chū xiàn, zòu gāo míng lè cí:
皇帝初献,奏《高明乐》辞:
shàng xià juàn, páng wǔ cóng. jué yǐ zhì, xiàn yǐ gōng. xián sī chàng, lè wéi yōng. xiào jìng chǎn, lín wàn bāng.
上下眷,旁午从。爵以质,献以恭。咸斯暢,乐惟雍。孝敬阐,临万邦。
huáng dì diàn jué qì, zòu gāo míng lè fù dào zhī wǔ cí:
皇帝奠爵讫,奏《高明乐》、《覆焘》之舞辞:
zì tiān zǐ zhī, huì chāng shén dào. qiū líng sù shì, běi jiāo yún: fāng zé zhī shì kè guāng tiān bǎo. jiǔ guān dòng kāi, bǎi líng huán liè. bā zūn chéng bèi, wǔ shēng tóu jié.
自天子之,会昌神道。丘陵肃事,北郊云:方泽祗事克光天保。九关洞开,百 灵环列。八樽呈备,五声投节。
huáng dì xiàn tài zǔ pèi xiǎng shén zuò, zòu wǔ dé zhī lè zhāo liè zhī wǔ cí: huáng dì xiǎo tuì, dāng hào tiān shàng dì shén zuò qián, zòu huáng xià, cí tóng shàng huáng xià.
皇帝献太祖配飨神座,奏《武德》之乐、《昭烈》之舞辞:皇帝小退,当昊天 上帝神座前,奏《皇夏》,辞同上《皇夏》。
pèi shén dēng shèng, zhǔ jí zūn líng. jìng xuān zhāo zhú, xián dá yǎo míng. lǐ hóng huà dìng, lè zàn gōng chéng. rǎng rǎng jiè fú, xià bèi qún shēng.
配神登圣,主极尊灵。敬宣昭烛,咸达窅冥。礼弘化定,乐赞功成。穰穰介福, 下被群生。
huáng dì yǐn fú jiǔ, zòu huáng xià zhī lè: huáng dì yì dōng bì, hái biàn zuò, yòu zòu huáng xià, cí tóng chū rù mén.
皇帝饮福酒,奏《皇夏》之乐:皇帝诣东陛,还便坐,又奏《皇夏》,辞同初 入门。
huáng xīn miǎn qiě gǎn, jí juān fèng zhì chéng. hè zāi guāng shèng dé, gān chuān zhào bǎi líng. bào fú guī chāng yùn, chéng yòu bō xiū míng. fēng yún chí jiǔ yù, lóng jiāo yuè sì míng. fú mù chéng guāng qì, lì xiàng zhú huá jīng. hù wǔ fāng zhī chǐ, sháo xià jǐn tóng shēng.
皇心缅且感,吉蠲奉至诚。赫哉光盛德,乾巛诏百灵。报福归昌运,承祐播休 明。风云驰九域,龙蛟跃四溟。浮幕呈光气,俪象烛华精。《护》《武》方知耻, 《韶》《夏》仅同声。
sòng shén, jiàng qiū nán bì, zòu gāo míng lè cí: huáng dì zhī wàng liáo wèi, yòu zòu huáng xià, cí tóng shàng huáng xià.
送神,降丘南陛,奏《高明乐》辞:皇帝之望燎位,又奏《皇夏》,辞同上 《皇夏》。
xiàn xiǎng bì, xuán yì zhōu. shén zhī jià, jiāng shàng yóu. běi jiāo yún: jiāng xià yóu. chāo dòu jí, běi jiāo yún: chāo huāng jí. jué hé liú. běi jiāo yún: qì kūn qiū. huái wàn guó, níng jiǔ zhōu. xīn dì dào, xīn gù liú. bì shàng xià, hé huáng xiū.
献享毕,悬佾周。神之驾,将上游。北郊云:将下游。超斗极,北郊云:超荒 极。绝河流。北郊云:憩昆丘。怀万国,宁九州。欣帝道,心顾留。币上下,荷皇 休。
zǐ tán jì liáo, zòu zhāo xià lè cí: huáng dì zì wàng liáo huán běn wèi, zòu huáng xià, cí tóng shàng huáng xià.
紫坛既燎,奏《昭夏》乐辞:皇帝自望燎还本位,奏《皇夏》,辞同上《皇夏》。
xuán huáng fù zài, yuán shǒu zhào lín. hé dé zhì lǐ, yǒu qì qí xīn. jìng shēn shì què, jié chéng yún bào. yù bó zài shēng, běi jiāo yún: shēng yù zài chén. yù pǔ sī liáo. liáo kuò yōu ài, bō yǐ xīn xiāng. huáng líng wéi jiān, jiàng fú wú jiāng.
玄黄覆载,元首照临。合德致礼,有契其心。敬申事阕,洁诚云报。玉帛载升, 北郊云:牲玉载陈。棫朴斯燎。寥廓幽暧,播以馨香。皇灵惟监,降福无疆。
huáng dì hái biàn diàn, zòu huáng xià cí: qún chén chū, zòu sì xià, cí tóng shàng sì xià. cí gǎn dì yòng yuán qiū cí.
皇帝还便殿,奏《皇夏》辞:群臣出,奏《肆夏》,辞同上《肆夏》。祠感帝 用圜丘辞。
tiān dà qīn yán, fěi jìng yī xiào. yǒng yán sì xiǎng, chén míng zēng yào. yáng qiū jì chàng, běi jiāo yún: yīn zé yún chàng. dà diǎn yú guāng. nǎi ān sī xī, qīn ruò jiù zhāng. tiān huí dì xuán, míng luán yǐn jǐng. qiě wàn qiě yì, huáng lì wéi yǒng.
天大亲严,匪敬伊孝。永言肆飨,宸明增耀。阳丘既暢,北郊云:阴泽云暢。 大典逾光。乃安斯息,钦若旧章。天回地旋,鸣銮引警。且万且亿,皇历惟永。
wǔ jiāo yíng qì lè cí:
五郊迎气乐辞:
qīng dì jiàng shén, zòu gāo míng lè cí:
青帝降神,奏《高明乐》辞:
suì yún xiàn, gǔ fēng guī. dòu dōng zhǐ, yàn běi fēi. diàn biān jī, léi chē jù. hóng jīng mí, qīng lóng yù. hé qì qià, jù wù zī. fān jiàng zhǐ, yīng dì qī.
岁云献,谷风归。斗东指,雁北飞。电鞭激,雷车遽。虹旌靡,青龙驭。和气 洽,具物滋。翻降止,应帝期。
chì dì jiàng shén, zòu gāo míng lè cí:
赤帝降神,奏《高明乐》辞:
wù nǚ sī dàn zhōng lǚ xuān, zhū jīng yù jié lí jǐng yán. gēn gāi jùn mào wēn fēng fā, zhè huǒ fēng shuǐ yīng yán yuè. zhí héng cháng wù dé kǒng zhāo, chì qí xiá yè huì jīn zhāo.
婺女司旦中吕宣,硃精御节离景延。根荄俊茂温风发,柘火风水应炎月。执衡 长物德孔昭,赤旂霞曳会今朝。
huáng dì jiàng shén, zòu gāo míng lè cí:
黄帝降神,奏《高明乐》辞:
jū zhōng shì wǔ yùn, chéng héng bì sì shí. hán yǎng zī qún wù, xié dé gù huáng jī. chǎn huǎn qì wáng fēng, chí zài fú jūn dé. liáng chén dòng líng jià, chéng sì chāng bāng guó.
居中市五运,乘衡毕四时。含养资群物,协德固皇基。啴缓契王风,持载符君 德。良辰动灵驾,承祀昌邦国。
bái dì jiàng shén, zòu gāo míng lè cí:
白帝降神,奏《高明乐》辞:
fēng liáng lù jiàng, chí yáng yì hán jīng. shān chuān yáo luò, píng zhì zài xī chéng. gài cáng chéng jī, zhēng rén bèi jiā zhǐ. cóng xiǎng lái yí, hóng xiū yì qiān sì.
风凉露降,驰飏易寒精。山川摇落,平秩在西成。盖藏成积,蒸人被嘉祉。从 享来仪,鸿休溢千祀。
hēi dì jiàng shén, zòu gāo míng lè cí:
黑帝降神,奏《高明乐》辞:
hóng cáng zhì huà gào hán, bīng zhuàng dì chè nián dān. rì cì yuè jì fāng jí, jiǔ zhōu wàn bāng xiàn lì. xié guāng shì jì suì qióng, wēi yáng qián guāng fāng róng. tiān zǐ hè hè míng shèng, xiǎng shén jiàng fú wéi jìng.
虹藏雉化告寒,冰壮地坼年殚。日次月纪方极,九州万邦献力。协光是纪岁穷, 微阳潜光方融。天子赫赫明圣,享神降福惟敬。
cí wǔ dì yú míng táng yuè gē cí:
祠五帝于明堂乐歌辞:
xiān sì yī rì, xī shēng, qún guān rù zì mén, zòu sì xià:
先祀一日,夕牲,群官入自门,奏《肆夏》:
guó yáng chóng sì, yán gōng yǒu wén. huāng huá xū jì, lè wǒ dà jūn. miǎn ruì yǒu liè, qín bó gōng xù. qún hòu shī shī, wēi yí róng yǔ. zhí lǐ biàn wù, sī lè kǎo zhāng. lǜ yóu mí zhuì, xiū yǒu liè guāng.
国阳崇祀,严恭有闻。荒华胥暨,乐我大君。冕瑞有列,禽帛恭叙。群后师师, 威仪容与。执礼辨物,司乐考章。率由靡坠,休有烈光。
tài zhù lìng yíng shén, zòu gāo míng lè fù dào wǔ cí:
太祝令迎神,奏《高明乐》、《覆焘舞》辞:
zǔ dé guāng, guó tú chāng. zhī shàng dì, lǐ sì fāng. pì zǐ gōng, dòng huá quē. lóng shòu fèn, fēng yún fā. fēi zhū què, cóng xuán wǔ. xié rì yuè, dài léi yǔ. yào yǔ nèi, yì qū zhōng. juàn dì dào, gǎn huáng fēng. dì dào kāng, huáng fēng shàn. zī shèng liè, jiāo xǔ jiàn. shén qiě níng, huì wǔ jīng. guī fú lù, xìng lǘ tíng.
祖德光,国图昌。祗上帝,礼四方。辟紫宫,洞华阙。龙兽奋,风云发。飞硃 雀,从玄武。携日月,带雷雨。耀宇内,溢区中。眷帝道,感皇风。帝道康,皇风 扇。粢盛列,椒糈荐。神且宁,会五精。归福禄,幸闾亭。
tài zǔ pèi xiǎng, zòu wǔ dé lè zhāo liè wǔ cí: wǔ fāng tiān dì zòu gāo míng zhī lè fù dào zhī wǔ, cí tóng yíng qì.
太祖配飨,奏《武德乐》、《昭烈舞》辞:五方天帝奏《高明》之乐、《覆焘》 之舞,辞同迎气。
wǒ wéi wǒ zǔ, zì tiān zhī mìng. dào bèi guī rén, shí tún qǐ shèng. yùn zhōng qiān sì, shòu shǒu wàn xìng. yí xiōng yǎn nüè, kuāng tuí yì zhèng. zài jīng zài yíng, shù shì xián níng. jiǔ gōng yǐ qià, qī dé jiān yíng. dān shū rù gào, xuán yù lái chéng. lù gān quán bái, yún yù hé qīng. shēng jiào xián wǎng, zhōu chē bì huì. rén jiā yǒu xíng, huà qià wú wài. yán qīn wéi zhòng, zhì pèi wéi dà. jì yòu sī gē, lǜ tǔ yōu lài.
我惟我祖,自天之命。道被归仁,时屯启圣。运钟千祀,授手万姓。夷凶掩虐, 匡颓翼正。载经载营,庶士咸宁。九功以洽,七德兼盈。丹书入告,玄玉来呈。露 甘泉白,云郁河清。声教咸往,舟车毕会。仁加有形,化洽无外。严亲惟重,陟配 惟大。既祐斯歌,率土攸赖。
shēng chū rù, zòu zhāo xià lè cí:
牲出入,奏《昭夏乐》辞:
xiào xiǎng bù kuì, jīng jié lín nián. dí láo wěi yì, xíng sè bó quán. yú yǐ yòng zhī, yán chéng xīn sì. sù sù wēi yí, gǎn bù jìng zhǐ. zài shì zài shěng, wéi niú wéi yáng. míng shén yǒu chá, bǎo zī wàn fāng.
孝飨不匮,精洁临年。涤牢委溢,形色博牷。于以用之,言承歆祀。肃肃威仪, 敢不敬止。载饰载省,维牛维羊。明神有察,保兹万方。
jiàn xuè máo, zòu zhāo xià cí: qún chén chū, zòu sì xià, jìn shú, qún chén rù, zòu sì xià, tóng shàng sì xià cí.
荐血毛,奏《昭夏》辞:群臣出,奏《肆夏》,进熟,群臣入,奏《肆夏》, 同上《肆夏》辞。
wǒ jiāng zōng sì, yín xiàn jué chéng. jū gōng rú zài, cè tīng wú shēng. jiàn sè sī chún, chéng qì sī chòu. yǒu dí yǒu zhuó, wéi shén qí yòu. wǔ fāng lái gé, yī rén duō zhǐ. míng dé wéi xīn, yú mù bù yǐ.
我将宗祀,夤献厥诚。鞠躬如在,侧听无声。荐色斯纯,呈气斯臭。有涤有濯, 惟神其祐。五方来格,一人多祉。明德惟馨,于穆不已。
jìn shú, huáng dì rù mén, zòu huáng xià cí: huáng dì shēng tán, zòu huáng xià, cí tóng.
进熟,皇帝入门,奏《皇夏》辞:皇帝升坛,奏《皇夏》,辞同。
xiàng gān shàng gòu, yí chuān xià jī. jí líng chóng zǔ, yǒng yán xiào sī. shì chén guǐ dòu, tíng luó xuán yì. sù yè wèi wēi, bǎo zī zhēn jí. wǔ guì qí yè, gē zhòng qí shēng. jiàng sī bǎi lù, wéi xiǎng wéi yīng.
象乾上构,仪巛下基。集灵崇祖,永言孝思。室陈簋豆,庭罗悬佾。夙夜畏威, 保兹贞吉。舞贵其夜,歌重其升。降斯百录,惟响惟应。
huáng dì chū xiàn, zòu gāo míng lè fù dào wǔ cí:
皇帝初献,奏《高明乐》、《覆焘舞辞》:
dù jǐ yán, pì yǒu hù. lǐ shàng dì, gǎn huáng zǔ. zhuó wéi jié, dí yǐ qīng. jiàn xīn kuǎn, dá shén míng.
度几筵,辟牖户。礼上帝,感皇祖。酌惟洁,涤以清。荐心款,达神明。
huáng dì luǒ xiàn, zòu gāo míng lè fù dào wǔ cí:
皇帝裸献,奏《高明乐》、《覆焘舞》辞:
dì jīng qiú xiáng, yīng wǒ míng dé. lǐ dān yì zhǎn, liú zhǐ bāng guó. jì shòu duō zhǐ, shí zī xiào jìng. sì jié qí chéng, hé tiān xiū mìng.
帝精求降,应我明德。礼殚义展,流祉邦国。既受多祉,实资孝敬。祀竭其诚, 荷天休命。
huáng dì yǐn fú jiǔ, zòu huáng xià cí:
皇帝饮福酒,奏《皇夏》辞:
gōng sì qià, shèng lǐ xuān. yīng yóu làn céng jǐng, guǎng zé tóng shēn quán. shàng líng zhōng bǎi fú, qún shén guī wàn nián. yuè guǐ xián tī xiù, rì yù jǐn fú chuān. ruì niǎo fēi xuán hù, qián lín yuè cuì lián. huáng jiā yīng bǎo lì, liǎng dì fù cān tiān.
恭祀洽,盛礼宣。英猷烂层景,广泽同深泉。上灵钟百福,群神归万年。月轨 咸梯岫,日域尽浮川。瑞鸟飞玄扈,潜鳞跃翠涟。皇家膺宝历,两地复参天。
tài zhù sòng shén, zòu gāo míng lè fù dào wǔ cí:
太祝送神,奏《高明乐》、《覆焘舞》辞:
qīng yáng zòu, fā zhū míng. gē xī hào, chàng xuán míng. dà lǐ qìng, guǎng yuè chéng. shén xīn yì, jiāng yuǎn zhēng. shì lóng jià, jiǎo fèng qì. zhǐ chāng hé, qì céng chéng. chū wēn gǔ, mài yán tíng. kuà xī sì, guò běi míng. hū wàn yì, yào guāng jīng. bǐ diàn wù, yǔ léi xíng. jiē huáng dào, huái wàn líng. gù wáng yè, zhèn tiān shēng.
青阳奏,发硃明。歌西皓,唱玄冥。大礼罄,广乐成。神心怿,将远征。饰龙 驾,矫凤憩。指阊阖,憩层城。出温谷,迈炎庭。跨西汜,过北溟。忽万亿,耀光 精。比电骛,与雷行。嗟皇道,怀万灵。固王业,震天声。
huáng dì hái biàn diàn, zòu huáng xià cí:
皇帝还便殿,奏《皇夏》辞:
jiāo wù bèi yǐ, shēng míng yǒu zhāng. dēng jiàn wéi sù, lǐ miǎo qián wáng. chàng qí yún zhōng, zhé xuán gào qìng. mù mù liú miǎn, yùn chéng bì jìng. tún wèi àn bù, luán bì huí tú. zàn liú zǐ diàn, jiāng jí qīng dōu.
交物备矣,声明有章。登荐唯肃,礼邈前王。鬯齐云终,折旋告罄。穆穆旒冕, 蕴诚毕敬。屯卫按部,銮跸回途。暂留紫殿,将及清都。
xiǎng miào lè cí:
享庙乐辞:
xiān sì yī rì, xī shēng, qún chén rù, zòu sì xià cí:
先祀一日,夕牲,群臣入,奏《肆夏》辞:
shuāng qī yǔ chàng, zhēng zāi dì xīn. yǒu jìng qí sì, sù shì wéi xīn. zhāo zhāo chē fú, jì jì yī zān. jū gōng gòng zhòu, qìng zhé fèng chēn. chà yǐ wǔ liè, hé yǐ bā yīn. shì zhī wáng dù, rú yù rú jīn.
霜凄雨暢,烝哉帝心。有敬其祀,肃事惟歆。昭昭车服,济济衣簪。鞠躬贡酎, 磬折奉琛。差以五列,和以八音。式祗王度,如玉如金。
yíng shén zòu gāo míng dēng gē lè cí:
迎神奏《高明》登歌乐辞:
rì bo wéi jí, chén zé qí liáng, yì yì qīng miào, fǔ fú zhōu zhāng. dà lǚ wèi jiǎo, yīng zhōng wèi yǔ. lù táo yīn zhú, dé gē zhāo wǔ. sì shì kǒng míng, bǎi shén yǔn mù. shén xīn nǎi gù, bǎo zī jiè fú.
日卜惟吉,辰择其良,奕奕清庙,黼黻周张。大吕为角,应钟为羽。路鼗阴竹, 德歌昭舞。祀事孔明,百神允穆。神心乃顾,保兹介福。
shēng chū rù, zòu zhāo xià lè cí:
牲出入,奏《昭夏乐》辞:
dà sì yún shì, xiàn diàn yǒu yí. jì gē jì zhǎn, zàn gù yíng shēng. zhí cóng yī sǒng, chú shì wéi lì. qí yòng yú tíng, jiāng shēng yú shì. qiě wò qiě yì, yǐ zhì qí chéng. huì wǒ yí sòng, jiàng zhǐ qiān líng.
大祀云事,献奠有仪。既歌既展,赞顾迎牲。执从伊竦,刍饰惟栗。俟用于庭, 将升于室。且握且驿,以致其诚。惠我贻颂,降祉千龄。
jiàn xuè máo, zòu zhāo xià cí: sān gōng chū, zòu sì xià, jìn shú, qún chén rù, zòu sì xià, cí tóng.
荐血毛,奏《昭夏》辞:三公出,奏《肆夏》,进熟,群臣入,奏《肆夏》, 辞同。
miǎn bǐ xiá kǎi, yōu rán yǒng sī. liú lián qī xiǎng, chán mián sì shí. shén shēng pò shěn, mí wén mí jiàn. yīn yáng zài qí, chòu shēng jiān jiàn. zǔ kǎo qí jiàn, yán cuì wáng xiū. jiàng shén fū xī, bǎi fú shì yóu.
愐彼遐慨,悠然永思。留连七享,缠绵四时。神升魄沈,靡闻靡见。阴阳载俟, 臭声兼荐。祖考其鉴,言萃王休。降神敷锡,百福是由。
jìn shú, huáng dì rù běi mén, zòu huáng xià lè cí:
进熟,皇帝入北门,奏《皇夏乐》辞:
qí jū yán diàn, sù jià céng wéi. chē lüè chuí cǎi, liú gǔn téng huī. sǒng chéng zài yǎng, qiào xīn yǒu mù. dòng dòng zì xíng, jīn jīn biǎo bù. bì gōng yǒu suì, shén dào yī xī. xiào xīn miǎn miǎo, yuán shǔ yuán yī.
齐居严殿,夙驾层闱。车略垂彩,旒衮腾辉。耸诚载仰,翘心有慕。洞洞自形, 斤斤表步。閟宫有邃,神道依稀。孝心缅邈,爰属爰依。
tài zhù luǒ dì, zòu dēng gē lè cí: huáng dì yì dōng bì, zòu huáng xià, shēng diàn, yòu zòu huáng xià, cí tóng.
太祝裸地,奏登歌乐辞:皇帝诣东陛,奏《皇夏》,升殿,又奏《皇夏》,辞 同。
tài shì yǎo yǎo, shén jū sù shè. yù chàng wéi fēn, guī zhāng wéi jié. yí jiǎ yìng shí, lóng pú dài yòng. jí máo wú jiù, fú lù yōu jiàng. duān gǎn huì shì, yǎn sī xiū lǐ. qí qí wù wù, é é jì jì.
太室窅窅,神居宿设。郁鬯惟芬,珪璋惟洁。彝斝应时,龙蒲代用。藉茅无咎, 福禄攸降。端感会事,俨思修礼。齐齐勿勿,俄俄济济。
huáng dì shēng diàn, diàn shàng zuò dēng gē lè cí:
皇帝升殿,殿上作登歌乐辞:
wǒ cí wǒ zǔ, yǒng wéi jué xiān. yán nóng zhào shèng, líng zhǐ chán lián. bà tú zhōng zào, dì yè fāng xuān. dào chāng jī gòu, fǔ yùn chéng tiān. yǎn jiā liù hé, yuán guāng bā shān. zūn shén zhì lǐ, xiào sī wéi chán. hán lái shǔ fǎn, tì jiàn zài nián. fěi jìng yī mù, bèi wù bù qiān. shè jù shè yè, táo gǔ tián tián. pì gōng zài wèi, yǒu róng yī qián. dēng gē qǐ yì, xià guǎn yīng xuán. jué róng wú shuǎng, yōu míng sù rán. chéng bì hòu dì, hé dá qióng xuán. jì diào fēng yǔ, zài xié shān chuān. zhōu tíng yǒu liè, tāng sūn yǒng yán. jiào shēng wéi bèi, mài hòu guāng qián.
我祠我祖,永惟厥先。炎农肇圣,灵祉蝉联。霸图中造,帝业方宣。道昌基构, 抚运承天。奄家六合,爰光八埏。尊神致礼,孝思惟缠。寒来暑反,惕荐在年。匪 敬伊慕,备物不愆。设虡设业,鞉鼓填填。辟公在位,有容伊虔。登歌启佾,下管 应悬。厥容无爽,幽明肃然。诚币厚地,和达穹玄。既调风雨,载协山川。周庭有 列,汤孙永延。教声惟被,迈后光前。
huáng dì chū xiàn huáng zǔ sī kōng gōng shén shì, zòu shǐ jī lè huī zuò wǔ cí:
皇帝初献皇祖司空公神室,奏《始基乐》、《恢祚舞》辞:
kè míng kè jùn, zǔ wǔ wéi chāng. yè hóng yíng tǔ, shēng bèi hǎi fāng. yǒu liú jué dé, zhōng yào qí guāng. míng shén yōu zàn, jǐng zuò yōu zhǎng.
克明克俊,祖武惟昌。业弘营土,声被海方。有流厥德,终耀其光。明神幽赞, 景祚攸长。
huáng dì chū xiàn huáng zǔ lì bù shàng shū shén shì, zòu shǐ jī lè huī zuò wǔ cí:
皇帝初献皇祖吏部尚书神室,奏《始基乐》、《恢祚舞》辞:
xiǎn yǔn shèng dé, lóng wǒ qián gòu. yáo yuán mí xiè, qióng gēn yù xiù. dàn wéi yǒu zú, pī xù kè mào. dà yè chóng xīn, hóng jī zēng jiù.
显允盛德,隆我前构。瑶源弥泻,琼根愈秀。诞惟有族,丕绪克茂。大业崇新, 洪基增旧。
huáng dì chū xiàn huáng zǔ qín zhōu shǐ jūn shén shì, zòu shǐ jī lè huī zuò wǔ cí:
皇帝初献皇祖秦州使君神室,奏《始基乐》、《恢祚舞》辞:
zǔ dé pī xiǎn, míng zhé zhī jī. bào biàn dōng guó, què qǐ xī guī. lǐ shēn guān cì, mìng gǎi cháo yī. jìng sī xiào xiǎng, duō fú wú wéi.
祖德丕显,明哲知机。豹变东国,鹊起西归。礼申官次,命改朝衣。敬思孝享, 多福无违。
huáng dì xiàn tài zǔ tài wèi wǔ zhēn gōng shén shì, zòu shǐ jī lè huī zuò wǔ cí:
皇帝献太祖太尉武贞公神室,奏《始基乐》、《恢祚舞》辞:
zhào líng yǒu yè, qián dé wú shēng. tāo guāng jí yào, guàn yōu dòng míng. dào hóng shū juàn, shī bó cáng xíng. miǎn zhuī suì shì, yè jù bù níng.
兆灵有业,潜德无声。韬光戢耀,贯幽洞冥。道弘舒卷,施博藏行。缅追岁事, 夜遽不宁。
huáng dì xiàn huáng zǔ wén mù huáng dì shén shì, zòu shǐ qí lè huī zuò wǔ cí:
皇帝献皇祖文穆皇帝神室,奏《始其乐》、《恢祚舞》辞:
huáng huáng zǔ dé, mù mù qí fēng. yǔ mò zì jǐ, míng ruì zài gōng. hé tiān zhī xī, shèng biǎo kè lóng. gāo shān zuò yǐ, bǎo zuò qí chóng. lí guāng dàn dàn, zài huàn zài róng. gǎn jiàn wéi yǒng, shén bǎo wú qióng.
皇皇祖德,穆穆其风。语默自己,明睿在躬。荷天之锡,圣表克隆。高山作矣, 宝祚其崇。离光旦旦,载焕载融。感荐惟永,神保无穹。
huáng dì xiàn gāo zǔ shén wǔ huáng dì shén shì, zòu wǔ dé lè zhāo liè wǔ cí:
皇帝献高祖神武皇帝神室,奏《武德乐》、《昭烈舞》辞:
tiān zào cǎo mèi, shí nán jiū fēn. dūn zhěng sī nì, mí jiù qí fén. dà rén lì jiàn, wěi wǔ jīng wén. gù zhǐ wéi jí, tǔ xī fēng yún. kāi tiān pì dì, jùn yuè yí hǎi. míng gōng yǎn jī, shàng dé bù zǎi. shén xīn yǒu yīng, lóng huà wú dài. yì zhēng jiǔ fú, rén bīng gào kǎi. shàng píng xià chéng, mí huò bù níng. fěi wáng yī dì, ǒu jí chóng líng. xiǎng qīn zé xiào, jié sì wéi chéng. lǐ bèi lè xù, sù zàn shén míng.
天造草昧,时难纠纷。敦拯斯溺,靡救其焚。大人利见,纬武经文。顾指惟极, 吐吸风云。开天辟地,峻岳夷海。冥工掩迹,上德不宰。神心有应,龙化无待。义 征九服,仁兵告凯。上平下成,靡或不宁。匪王伊帝,偶极崇灵。享亲则孝,洁祀 惟诚。礼备乐序,肃赞神明。
huáng dì xiàn wén xiāng huáng dì shén shì, zòu wén dé lè xuān zhèng wǔ cí:
皇帝献文襄皇帝神室,奏《文德乐》、《宣政舞》辞:
shèng wǔ pī jī, ruì wén xiǎn tǒng. miǎo zāi shén qǐ, yù yǐ tiān zòng. dào zé rén hóng, dé yún mài zhǒng. zhāo míng xián xù, chóng shēn bì zōng. zì zhōng cú wài, jīng cháo bì yě. zhèng fǎn lún fēng, wēi hái quē yǎ. páng zuò mù mù, gé yú shàng xià. wéi xiǎng wéi zōng, lái jiàn lái jiǎ.
圣武丕基,睿文显统。眇哉神启,郁矣天纵。道则人弘,德云迈种。昭冥咸叙, 崇深毕综。自中徂外,经朝庇野。政反沦风,威还缺雅。旁作穆穆,格于上下。维 享维宗,来鉴来假。
huáng dì xiàn xiǎn zǔ wén xuān huáng dì, zòu wén zhèng lè guāng dà wǔ cí:
皇帝献显祖文宣皇帝,奏《文正乐》、《光大舞》辞:
xuán lì yǐ xiè, cāng líng gào qī. tú xǐ yǒu shǔ, yī ràng wéi shí. lóng shēng shòu biàn, hóng wǒ dì jī. duì yáng qióng hào, shí qǐ yōng xī. qīn ruò huáng yóu, yǒng huái wáng dù. xīn shǎng sī mù, wēi xíng yǔn cuò. guǐ wù jù xuān, xiàn zhāng xián bù. sú wú xié zhǐ, xià guī zhèng lù. máng máng jiǔ yù, zhèn yǐ gān gāng. hùn tōng huá yì, pèi kuò tiān rǎng. zuò lǐ shì dé, liè lè chuán xiǎng. jiàn sì wéi qián, yì guān zài yǎng.
玄历已谢,苍灵告期。图玺有属,揖让惟时。龙升兽变,弘我帝基。对扬穹昊, 实启雍熙。钦若皇猷,永怀王度。欣赏斯穆,威刑允措。轨物俱宣,宪章咸布。俗 无邪指,下归正路。茫茫九域,振以乾纲。混通华裔,配括天壤。作礼视德,列乐 传响。荐祀惟虔,衣冠载仰。
huáng dì hái dōng bì, yǐn fú jiǔ, zòu huáng xià lè cí:
皇帝还东壁,饮福酒,奏《皇夏》乐辞:
xiào xīn yì yì, lǜ lǐ jīng jīng. shí xǐ shí jiàn, huò jiàng huò shēng. zài táng zài hù, zài zhàn zài níng. duō pǐn sī diàn, bèi wù yōu yīng. lán fēn jìng yì, yù zǔ gōng chéng. shòu jì zhī hù, rú bǐ gāng líng.
孝心翼翼,率礼兢兢。时洗时荐,或降或升。在堂在户,载湛载凝。多品斯奠, 备物攸膺。兰芬敬挹,玉俎恭承。受祭之祜,如彼冈陵。
sòng shén, zòu gāo míng lè cí:
送神,奏《高明乐》辞:
yǎng cuī jué, mù yì guān. lǐ yún qìng, sì jiāng lán. shén zhī jià, fēn yì yì. chéng bái yún, wú bù shì. qióng zhāo yù, jí yōu tú. guī dì zhǐ, juàn huáng dōu.
仰榱桷,慕衣冠。礼云罄,祀将阑。神之驾,纷奕奕。乘白云,无不适。穷昭 域,极幽途。归帝祉,眷皇都。
huáng dì yì biàn diàn, zòu huáng xià lè cí: qún guān chū, zòu sì xià, cí tóng.
皇帝诣便殿,奏《皇夏》乐辞:群官出,奏《肆夏》,辞同。
lǐ xíng sī bì, lè zòu yǐ zhōng. shòu gǔ xiān tuì, zài chàng qí zhōng. luán xuān xún zhé, huī jīng fù lù. guāng jǐng pái huái, xián gē gù mù, líng zhī xiāng yǐ, yǒu xī wú jiāng. guó tú rì jìng, jiā lì tiān cháng.
礼行斯毕,乐奏以终。受嘏先退,载暢其衷。銮轩循辙,麾旌复路。光景徘徊, 弦歌顾慕,灵之相矣,有锡无疆。国图日竞,家历天长。
yuán huì dà xiǎng, xié lǜ bù dé shēng bì, huáng mén jǔ huī yú diàn shàng. jīn liè qí gē cí yún.
元会大飨,协律不得升陛,黄门举麾于殿上。今列其歌辞云。
bīn rù mén, sì xiāng zòu sì xià cí:
宾入门,四箱奏《肆夏》辞:
hào cāng juàn mìng, xìng wáng tǒng tiān. yè gāo dì shǐ, dào miǎo huáng xiān. lǐ chéng huà mù, lè hé fēng xuān. bīn cháo huāng xià, yáng duì qióng xuán.
昊苍眷命,兴王统天。业高帝始,道邈皇先。礼成化穆,乐合风宣。宾朝荒夏, 扬对穹玄。
huáng dì chū gé, zòu huáng xià lè cí:
皇帝出阁,奏《皇夏乐》辞:
xià zhèng zhào dàn, zhōu wù chōng tíng. jù liáo zài wèi, fǔ fú wú shēng. dà jūn mù mù, chén yí dòng suì. rì xù tiān huí, wàn líng xū cuì.
夏正肇旦,周物充庭。具僚在位,俯伏无声。大君穆穆,宸仪动睟。日煦天回, 万灵胥萃。
huáng dì dāng yǐ, qún chén fèng hè, zòu huáng xià cí:
皇帝当扆,群臣奉贺,奏《皇夏》辞:
tiān zǐ nán miàn, gān fù lí míng. sān qiān xián liè, wàn guó tián bìng. yóu cóng yǔ huì, rú cì tāng tíng. fèng zī yī dé, shàng xià hé píng.
天子南面,乾覆离明。三千咸列,万国填并。犹从禹会,如次汤庭。奉兹一德, 上下和平。
huáng dì rù níng biàn fú, huáng zhōng tài cù èr xiāng zòu huáng xià cí:
皇帝入宁变服,黄钟、太簇二箱奏《皇夏》辞:
wǒ yìng tiān lì, sì hǎi wéi jiā. xié tóng nèi wài, hùn yī róng huá. hè gài lóng mǎ, fēng chéng yún chē. xià zhāng yí fú, qí huì rú má. jiǔ bīn yǒu yí, bā yīn yǒu jié. sù sù yú wèi, yǐn hé zài liè. sì xù yīn yūn, sān guāng zhāo zhé. jūn zāi dà yǐ, xuān táng bǐ zhé.
我应天历,四海为家。协同内外,混一戎华。鹤盖龙马,风乘云车。夏章夷服, 其会如麻。九宾有仪,八音有节。肃肃于位,饮和在列。四序氤氲,三光昭晣。君 哉大矣,轩唐比辙。
huáng dì biàn fú, yí wò zuò yú xī xiāng, dì chū shēng yù zuò, gū xǐ zòu huáng xià cí:
皇帝变服,移幄坐于西箱,帝出升御坐,姑洗奏《皇夏》辞:
huáng yùn yīng lù, kuò dìng qū yǔ. shòu zhōng yǐ wén, gòu yè yǐ wǔ. yáo xī mìng shùn, shùn yì mìng yǔ. dà rén yù lì, chóng guī tà jǔ. qīn míng zài shàng, zhāo nà rù yín. cóng líng tǐ jí, dàn shèng qióng shén. huà shēng qún pǐn, táo yù zhēng rén. zhǎn lǐ sì lè, xié cǐ yuán chūn.
皇运应箓,廓定区宇。受终以文,构业以武。尧昔命舜,舜亦命禹。大人驭历, 重规沓矩。钦明在上,昭纳入夤。从灵体极,诞圣穷神。化生群品,陶育蒸人。展 礼肆乐,协此元春。
wáng gōng diàn bì, zòu sì xià cí:
王公奠璧,奏《肆夏》辞:
wàn fāng xián jì, sān yī yǐ shēn. chuí liú féng yù, wǔ ruì jiāo chén. bài jī yǒu zhāng, shēng jiàng yǒu jié. shèng huáng fù yǐ, yú táng bǐ liè.
万方咸暨,三揖以申。垂旒冯玉,五瑞交陈。拜稽有章,升降有节。圣皇负扆, 虞唐比烈。
shàng shòu, huáng zhōng xiāng zòu shàng shòu qǔ cí:
上寿,黄钟箱奏上寿曲辞:
yǎng sān guāng, zòu wàn shòu. rén huáng yù liù qì, tiān dì tóng cháng jiǔ.
仰三光,奏万寿。人皇御六气,天地同长久。
huáng tài zǐ rù, zhì zuò wèi, jiǔ zhì yù, diàn shàng zòu dēng gē cí:
皇太子入,至坐位,酒至御,殿上奏登歌辞:
dà qí tǒng lì, dào huà guāng míng. mǎ tú chéng bǎo, guī lù gào líng. bǎi mán fēi zhòng, bā huāng fēi tì. tóng zuò yáo rén, jù bāo yǔ jī. qí yī
大齐统历,道化光明。马图呈宝,龟箓告灵。百蛮非众,八荒非逖。同作尧人, 俱包禹迹。其一
tiān fù dì zǎi, chéng yǐ sì shí. wéi huáng shì zé, bǐ dà yú zī. qún xīng gǒng jí, zhòng chuān fù hǎi. wàn yǔ jùn bēn, yī zhāo xián zài. qí èr
天覆地载,成以四时。惟皇是则,比大于兹。群星拱极,众川赴海。万宇骏奔, 一朝咸在。其二
qí zhī yǐ lǐ, xiāng qū dì tíng. yīng guī dǎo jǔ, yù sè jīn shēng. dòng zhī yǐ lè, hé fēng sì bù. lóng shēn fèng wǔ, luán gē lín bù. qí sān
齐之以礼,相趋帝庭。应规蹈矩,玉色金声。动之以乐,和风四布。龙申凤舞, 鸾歌麟步。其三
shí zhì yù qián, fèng shí jǔ lè cí:
食至御前,奉食举乐辞:
sān duān zhèng qǐ, wàn fāng guān lǐ. jù wù chōng tíng, èr yí hé tǐ. bǎi huá zhào xiǎo, qiān mén dòng chén. huò huá huò yì, fèng zhì wéi xīn. yōu yōu gèn liù hé, yuán shǒu mò bù chén. yǎng shī rú yǔ, xī hé yóu chūn. fēng huà biǎo shēng yōng, gē ōu bèi qín sè. shuí yán wén guǐ yì, jīn zhāo hùn wèi yī. qí yī
三端正启,万方观礼。具物充庭,二仪合体。百华照晓,千门洞晨。或华或裔, 奉贽惟新。悠悠亘六合,员首莫不臣。仰施如雨,晞和犹春。风化表笙镛,歌讴被 琴瑟。谁言文轨异,今朝混为一。其一
tóng tíng làn jǐng, dān bì liú guāng. huái huáng wǎn bái, yuān lù chéng háng. wén zàn bǎi kuí, wǔ zhèn sì fāng. zhé chōng gǔ léi diàn, xiàn tì xié yīn yáng. dà yǐ zāi, dào mài shàng huáng. lòu wǔ dì, xiá sān wáng. qióng lǐ wù, gāi yuè zhāng. xù guàn dài, chuí yī shang. qí èr
彤庭烂景,丹陛流光。怀黄绾白,鹓鹭成行。文赞百揆,武镇四方。折冲鼓雷 电,献替协阴阳。大矣哉,道迈上皇。陋五帝,狭三王。穷礼物,该乐章。序冠带, 垂衣裳。其二
tiān rǎng hé, jiā guó mù. yōu yōu wàn lèi xián yùn yù. qì míng huà, móu dà zào. líng xiào zhēn, shén guī bǎo. xìng yún qì, fēi lóng cāng. lín yī jiǎo, fèng wǔ guāng. zhū què jiàng, huáng yù biǎo. jiǔ wěi xún, sān zú rǎo. huà zhī dìng, zhì yǐ zāi. ruì gǎn dé, sì fāng lái. qí sān
天壤和,家国穆。悠悠万类咸孕育。契冥化,侔大造。灵效珍,神归宝。兴云 气,飞龙苍。麟一角,凤五光。硃雀降,黄玉表。九尾驯,三足扰。化之定,至矣 哉。瑞感德,四方来。其三
líng yǔ kōng, shuǐ huǒ shū sù. qiú xián zhèn zhì qì zhū yù. yī bù mí, gōng yǐ bēi. dāng yáng duān mò, chuí gǒng wú wéi. yún yún wàn yǒu, qí lè bù zī. qí sì
囹圄空,水火菽粟。求贤振滞弃珠玉。衣不靡,宫以卑。当阳端默,垂拱无为。 云云万有,其乐不訾。其四
jiē cǐ jǔ shí, féng zhì dào. xiào xíng xián zì chí, fù mìng wú shāng yāo. xíng qì jìn huáng yú, yóu lóng fú dì zǎo. shèng zhǔ níng qū yǔ, qián kūn yǒng xiāng bǎo. qí wǔ
嗟此举时,逢至道。肖形咸自持,赋命无伤夭。行气进皇舆,游龙服帝早。圣 主宁区宇,乾坤永相保。其五
mù yě zhēng, míng tiáo zhàn. dà qí jiā wàn guó, gǒng yī yīng zhōng chán. ào zhǔ kuò qīng dōu, dà jūn lín chì xiàn. gāo jū shēn shì, dāng yǐ zhèng diàn. dàn mù zhī qī jīn yī jiàn. qí liù
牧野征,鸣条战。大齐家万国,拱揖应终禅。奥主廓清都,大君临赤县。高居 深视,当扆正殿。旦暮之期今一见。其六
liǎng yí fēn, mù yǐ jūn. táo yǒu xiàng, huà wú yín. dà qí dé, miǎo shuí qún. chāo fèng huǒ, guān lóng yún. lù yǐ jié, fēng yǐ xūn. róng guāng zhì, qì yīn yūn. qí qī
两仪分,牧以君。陶有象,化无垠。大齐德,邈谁群。超凤火,冠龙云。露以 洁,风以薰。荣光至,气氤氲。其七
shén huà yuǎn, rén líng xié. hán shǔ diào, fēng yǔ biàn. pī ní jiǎn, shòu tú dié. tú dié qǐ, qī yùn chāng. fēn sì xù, zhuì sān guāng. yán bǎo zuò, miǎo wú jiāng. qí bā
神化远,人灵协。寒暑调,风雨变。披泥检,受图谍。图谍启,期运昌。分四 序,缀三光。延宝祚,眇无疆。其八
wéi huáng dào, shēng píng rì. hé shuǐ qīng, hǎi bù yì. yún gàn lǚ, fēng rù lǜ. qū qián shǒu, rù rén shòu. yǔ tiān gāo, bìng dì hòu. qí jiǔ
惟皇道,升平日。河水清,海不溢。云干吕,风入律。驱黔首,入仁寿。与天 高,并地厚。其九
xíng yǐ cuò, sòng shēng yáng. huáng qíng miǎo, juàn fén xiāng. dài shān gāo, pèi lín zhuàng. tíng tíng sǒng, yún yún wàng. qí wēi ruí, jià kuí kuí. kān jīn quē, diàn yù guī. qí shí
刑以厝,颂声扬。皇情邈,眷汾襄。岱山高,配林壮。亭亭耸,云云望。旗葳 蕤,驾骙骙。刊金阙,奠玉龟。其十
wén wǔ jiāng zuò, xiān shè jiē bù cí:
文舞将作,先设阶步辞:
wǒ hòu jiàng dé, zhào jùn huáng jī. yáo líng dà hào, zhèn duó mìng qī. yún xíng yǔ qià, tiān lín dì chí. máng máng qū yǔ, wàn dài yī shí. wén lái wǔ sù, chéng dìng yú zī. xiàng róng zé wǔ, gē dé yán shī. qiāng qiāng jīn shí, liè liè páo sī. fèng yí lóng zhì, lè wǒ yōng xī.
我后降德,肇峻皇基。摇铃大号,振铎命期。云行雨洽,天临地持。茫茫区宇, 万代一时。文来武肃,成定于兹。象容则舞,歌德言诗。锵锵金石,列列匏丝。凤 仪龙至,乐我雍熙。
wén wǔ cí:
文舞辞:
huáng tiān yǒu mìng, guī wǒ dà qí. shòu zī huá yù, yuán xī xuán guī. yǎn jiā huán hǎi, shí zi zhēng lí. tú kāi bǎo xiá, jiǎn fēng zhī ní. wú sī bù shùn, zì dōng cú xī. jiào nán jì shuò, wǎng gǎn huò xié. bǐ rì zhī míng, rú tiān zhī dà. shén huà sī qià, lǜ tǔ wú wài. miǎo miǎo zhōu chē, huá róng bì huì. cí wǒ chūn qiū, fú wǒ guàn dài. yí xié zhèn xiàng, lè jūn tiān lài. dǎo wǔ zài tíng, qí róng ǎi ǎi.
皇天有命,归我大齐。受兹华玉,爰锡玄珪。奄家环海,实子蒸黎。图开宝匣, 检封芝泥。无思不顺,自东徂西。教南暨朔,罔敢或携。比日之明,如天之大。神 化斯洽,率土无外。眇眇舟车,华戎毕会。祠我春秋,服我冠带。仪协震象,乐均 天籁。蹈武在庭,其容蔼蔼。
wǔ wǔ jiāng zuò, xiān shè jiē bù cí:
武舞将作,先设阶步辞:
dà qí tǒng lì, tiān jiàn kǒng zhāo. jīn rén jiàng fàn, huǒ fèng lái cháo. miǎo jūn yú dé, gàn qī jiàng miáo. sù shā gōng zhǔ, guī wǒ xuān cháo. lǐ fú yī ràng, lè qì xián sháo. dǎo yáng wéi xù, lǜ dù shí diào.
大齐统历,天鉴孔昭。金人降泛,火凤来巢。眇均虞德,干戚降苗。夙沙攻主, 归我轩朝。礼符揖让,乐契《咸》《韶》。蹈扬惟序,律度时调。
wǔ wǔ cí:
武舞辞:
tiān juàn héng liú, zhái xīn xuán shèng. zǔ gōng zōng dé, chóng guāng xí yìng. wǒ huáng gōng jǐ, dàn yīng líng mìng. yǔ wài sī zhú, yù zhōng xián jìng. yōu yōu lǜ tǔ, shí wéi bǎo dìng. wēi wēi dòng zhí, mò wéi qí xìng. rén fēng shù wù, shī qià qún shēng. hǎi níng luò biàn, qì cǐ xiū míng. yǎ xuān mào liè, sòng jì yīng shēng. kēng huáng zhōng gǔ, yǎn yì xiāo shēng. gē zhī bù zú, wǔ yǐ lǐ chéng. shuò yǐ wáng dù, miǎn mài qiān líng.
天眷横流,宅心玄圣。祖功宗德,重光袭映。我皇恭己,诞膺灵命。宇外斯烛, 域中咸镜。悠悠率土,时惟保定。微微动植,莫违其性。仁丰庶物,施洽群生。海 宁洛变,契此休明。雅宣茂烈,颂纪英声。铿皇钟鼓,掩抑箫笙。歌之不足,舞以 礼成。铄矣王度,缅迈千龄。
huáng dì rù, zhōng gǔ zòu huáng xià cí:
皇帝入,钟鼓奏《皇夏》辞:
lǐ zhōng sān jué, lè zòu jiǔ chéng. yǔn yě tiān zǐ, qióng rǎng hé píng. zài sè zài xiào, fǎn qǐn yàn xī. yī rén yǒu zhǐ, bǎi shén fèng zhí.
礼终三爵,乐奏九成。允也天子,穹壤和平。载色载笑,反寝宴息。一人有祉, 百神奉职。
gǔ chuī èr shí qū, jiē gǎi gǔ míng, yǐ xù gōng dé. dì yī, hàn zhū lù gǎi míng shuǐ dé xiè, yán wèi xiè qí xìng yě. dì èr, hàn sī bēi wēng gǎi míng chū shān dōng, yán shén wǔ dì zhàn guǎng ā, chuàng dà yè, pò ěr zhū zhào yě. dì sān, hàn ài rú zhāng gǎi míng zhàn hán líng, yán shén wǔ miè sì hú, dìng jīng luò, yuǎn jìn bīn fú yě. dì sì, hàn shàng zhī huí gǎi míng tiǎn guān lǒng, yán shén wǔ qiǎn hóu mò chén yuè zhū hè bá yuè, dìng guān lǒng, píng hé wài, mò běi kuǎn, qín zhōng fù yě. dì wǔ, hàn yōng lí gǎi míng miè shān hú, yán shén wǔ tú liú lí shēng, gāo chē huái shū sú, rú rú lái xiàng huà yě. dì liù, hàn zhàn chéng nán gǎi míng lì wǔ dìng, yán shén wǔ lì wèi zhǔ, tiān xià jì ān, ér néng qiān yú yè yě. dì qī, hàn wū shān gāo gǎi míng zhàn máng shān, yán shén wǔ zhǎn zhōu shí wàn zhī zhòng, qí jūn jiāng tuō shēn zǒu miǎn yě. dì bā, hàn shàng líng gǎi míng qín xiāo míng, yán liáng qiǎn xiōng zi zhēn yáng hóu lái kòu péng sòng, wén xiāng dì qiǎn tài wèi qīng hé wáng yuè, yī zhàn qín tiǎn, fú guó wàn jì yě. dì jiǔ, hàn jiāng jìn jiǔ gǎi míng pò hóu jǐng, yán wén xiāng qiǎn qīng hé wáng yuè cuī tiǎn hóu jǐng, kè fù hé nán yě. dì shí, hàn jūn mǎ huáng gǎi míng dìng rǔ yǐng, yán wén xiāng qiǎn qīng hé wáng yuè, qín zhōu dà jiàng jūn wáng sī zhèng yú cháng gě, rǔ yǐng xī píng yě. dì shí yī, hàn fāng shù gǎi míng kè huái nán. yán wén xiāng qiǎn qīng hé wáng yuè, nán jiǎn liáng guó, huò qí sī tú lù fǎ hé, kè shòu chūn hé féi zhōng lí huái yīn, jǐn qǔ jiāng běi zhī dì yě. dì shí èr, hàn yǒu suǒ sī gǎi míng sì pī jī, yán wén xuān dì tǒng zuǎn dà yè yě. dì shí sān, hàn zhì zǐ bān gǎi míng shèng dào qià, yán wén xuān kè lóng táng gòu, wú sī bù fú yě. dì shí sì, hàn shèng rén chū gǎi míng shòu wèi chán, yán wén xuān yīng tiān shùn rén yě. dì shí wǔ, hàn shàng xié gǎi míng píng hàn hǎi, yán rú rú jǐn bù luò rù kòu wǔ zhōu zhī sāi, ér wén xuān mìng jiāng chū zhēng, píng tiǎn běi huāng, miè qí guó yě. dì shí liù, hàn lín gāo tái gǎi míng fú jiāng nán, yán wén xuān dào qià wú wài, liáng zhǔ xiāo yì lái fù huà yě. dì shí qī, hàn yuǎn rú qī gǎi míng xíng fá zhōng, yán xiào zhāo dì jǔ zhí cuò wǎng, yù sòng wú yuàn yě. dì shí bā, hàn shí liú xíng gǎi míng yuǎn yí zhì, yán shí zhǔ huà zhān hǎi wài, xī yí zhū guó, qiǎn shǐ cháo gòng yě. dì shí jiǔ, hàn wù chéng gǎi míng jiā ruì zhēn, yán shí zhǔ yīng qī, hé qīng lóng jiàn, fú ruì zǒng zhì yě. dì èr shí, hàn xuán yún gǎi míng chéng lǐ yuè, yán shí zhǔ gōng chéng huà qià, zhì lǐ zuò yuè yě. gǔ yòu yǒu huáng què diào gān èr qǔ, lüè ér bù yòng, bìng yì dìng qí míng, bèi yú gǔ chuī. zhū zhōu zhèn shù, gè gěi gǔ chuī lè, duō shǎo gè yǐ dà xiǎo děng jí wèi chà. zhū wáng wèi zhōu, jiē gěi chì gǔ chì jiǎo, huáng zi zé zēng gěi wú gǔ cháng míng jiǎo, shàng zhōu cì shǐ jiē gěi qīng gǔ qīng jiǎo, zhōng zhōu yǐ xià jí zhū zhèn shù, jiē gěi hēi gǔ hēi jiǎo. yuè qì jiē yǒu yī, bìng tóng gǔ sè.
鼓吹二十曲,皆改古名,以叙功德。第一,汉《硃鹭》改名《水德谢》,言魏 谢齐兴也。第二,汉《思悲翁》改名《出山东》,言神武帝战广阿,创大业,破尔 硃兆也。第三,汉《艾如张》改名《战韩陵》,言神武灭四胡,定京洛,远近宾服 也。第四,汉《上之回》改名《殄关陇》,言神武遣侯莫陈悦诛贺拔岳,定关、陇, 平河外,漠北款,秦中附也。第五,汉《拥离》改名《灭山胡》,言神武屠刘蠡升, 高车怀殊俗,蠕蠕来向化也。第六,汉《战城南》改名《立武定》,言神武立魏主, 天下既安,而能迁于鄴也。第七,汉《巫山高》改名《战芒山》,言神武斩周十万 之众,其军将脱身走免也。第八,汉《上陵》改名《擒萧明》,言梁遣兄子贞阳侯 来寇彭、宋,文襄帝遣太尉、清河王岳,一战擒殄,俘馘万计也。第九,汉《将进 酒》改名《破侯景》,言文襄遣清河王岳摧殄侯景,克复河南也。第十,汉《君马 黄》改名《定汝颍》,言文襄遣清河王岳,擒周大将军王思政于长葛,汝、颍悉平 也。第十一,汉《芳树》改名《克淮南》。言文襄遣清河王岳,南翦梁国,获其司 徒陆法和,克寿春、合肥、钟离、淮阴,尽取江北之地也。第十二,汉《有所思》 改名《嗣丕基》,言文宣帝统缵大业也。第十三,汉《稚子班》改名《圣道洽》, 言文宣克隆堂构,无思不服也。第十四,汉《圣人出》改名《受魏禅》,言文宣应 天顺人也。第十五,汉《上邪》改名《平瀚海》,言蠕蠕尽部落入寇武州之塞,而 文宣命将出征,平殄北荒,灭其国也。第十六,汉《临高台》改名《服江南》,言 文宣道洽无外,梁主萧绎来附化也。第十七,汉《远如期》改名《刑罚中》,言孝 昭帝举直措枉,狱讼无怨也。第十八,汉《石留行》改名《远夷至》,言时主化沾 海外,西夷诸国,遣使朝贡也。第十九,汉《务成》改名《嘉瑞臻》,言时主应期, 河清龙见,符瑞总至也。第二十,汉《玄云》改名《成礼乐》,言时主功成化洽, 制礼作乐也。古又有《黄雀》、《钓竿》二曲,略而不用,并议定其名,被于鼓吹。 诸州镇戍,各给鼓吹乐,多少各以大小等级为差。诸王为州,皆给赤鼓、赤角,皇 子则增给吴鼓、长鸣角,上州刺史皆给青鼓、青角,中州已下及诸镇戍,皆给黑鼓、 黑角。乐器皆有衣,并同鼓色。
zá lè yǒu xī liáng pí wǔ qīng lè qiū cí děng. rán chuī dí dàn pí pá wǔ xián jí gē wǔ zhī jì, zì wén xiāng yǐ lái, jiē suǒ ài hào. zhì hé qīng yǐ hòu, chuán xí yóu shèng. hòu zhǔ wéi shǎng hú róng lè, dān ài wú yǐ. yú shì fán shǒu yín shēng, zhēng xīn āi yuàn. gù cáo miào dá ān wèi ruò ān mǎ jū zhī tú, zhì yǒu fēng wáng kāi fǔ zhě, suì fú zān yīng ér wèi líng rén zhī shì. hòu zhǔ yì zì néng dù qǔ, qīn zhí yuè qì, yuè wán wú juàn, yǐ xián ér gē. bié cǎi xīn shēng, wèi wú chóu qū, yīn yùn yǎo tiǎo, jí yú āi sī, shǐ hú ér yān guān zhī bèi, qí chàng hè zhī, qū zhōng lè què, mò bù yǔn tì. suī xíng xìng dào lù, huò shí mǎ shàng zòu zhī, lè wǎng āi lái, jìng yǐ wáng guó.
杂乐有西凉鼙舞、清乐、龟兹等。然吹笛、弹琵琶、五弦及歌舞之伎,自文襄 以来,皆所爱好。至河清以后,传习尤盛。后主唯赏胡戎乐,耽爱无已。于是繁手 淫声,争新哀怨。故曹妙达、安未弱、安马驹之徒,至有封王开府者,遂服簪缨而 为伶人之事。后主亦自能度曲,亲执乐器,悦玩无倦,倚弦而歌。别采新声,为 《无愁曲》,音韵窈窕,极于哀思,使胡兒阉官之辈,齐唱和之,曲终乐阕,莫不 殒涕。虽行幸道路,或时马上奏之,乐往哀来,竟以亡国。
zhōu tài zǔ yíng wèi wǔ rù guān, yuè shēng jiē quē. gōng dì yuán nián, píng jīng zhōu, dà huò liáng shì yuè qì, yǐ shǔ yǒu sī. jí jiàn liù guān, nǎi zhào yuē:" liù lè shàng yǐ, qí shēng gē zhī jié, wǔ dǎo zhī róng, jì liáo yǐ jué, bù kě dé ér xiáng yě. dàn fāng xíng gǔ rén zhī shì, kě bù běn yú zī hū? zì yí yī zhǔn, zhì qí gē wǔ, sì wǔ dì rì yuè xīng chén." yú shì yǒu sī xiáng dìng: jiāo miào sì wǔ dì rì yuè xīng chén, yòng huáng dì lè, gē dà lǚ, wǔ yún mén. jì jiǔ zhōu shè jì shuǐ hàn yú xǔ, yòng táng yáo lè, gē yīng zhōng, wǔ dà xián. sì sì wàng, xiǎng zhū hóu, yòng yú shùn lè, gē nán lǚ, wǔ dà sháo. sì sì lèi, xìng bì yōng, yòng xià yǔ lè, gē hán zhōng, wǔ dà xià. jì shān chuān, yòng yīn tāng lè, gē xiǎo lǚ, wǔ dà hù. xiǎng zōng miào, yòng zhōu wǔ wáng lè, gē jiā zhōng, wǔ dà wǔ. huáng dì chū rù, zòu huáng xià. bīn chū rù, zòu sì xià. shēng chū rù, zòu zhāo xià. fān guó kè chū rù, zòu nà xià. yǒu gōng chén chū rù, zòu zhāng xià. huáng hòu jìn xiū, zòu shēn xià. zōng shì huì jù, zòu zú xià. shàng jiǔ yàn lè, zòu gāi xià. zhū hóu xiāng jiàn, zòu ào xià. huáng dì dà shè, gē zōu yú, zhū hóu gē lí shǒu, dài fū gē cǎi píng, shì gē cǎi fán. suī zhe qí wén, jìng wèi zhī xíng yě.
周太祖迎魏武入关,乐声皆阙。恭帝元年,平荆州,大获梁氏乐器,以属有司。 及建六官,乃诏曰:“六乐尚矣,其声歌之节,舞蹈之容,寂寥已绝,不可得而详 也。但方行古人之事,可不本于兹乎?自宜依准,制其歌舞,祀五帝日月星辰。” 于是有司详定:郊庙祀五帝日月星辰,用黄帝乐,歌大吕,舞《云门》。祭九州、 社稷、水旱雩珝,用唐尧乐,歌应钟,舞《大咸》。祀四望,飨诸侯,用虞舜乐, 歌南吕,舞《大韶》。祀四类,幸辟雍,用夏禹乐,歌函钟,舞《大夏》。祭山川, 用殷汤乐,歌小吕,舞《大护》。享宗庙,用周武王乐,歌夹钟,舞《大武》。皇 帝出入,奏《皇夏》。宾出入,奏《肆夏》。牲出入,奏《昭夏》。蕃国客出入, 奏《纳夏》。有功臣出入,奏《章夏》。皇后进羞,奏《深夏》。宗室会聚,奏 《族夏》。上酒宴乐,奏《陔夏》。诸侯相见,奏《骜夏》。皇帝大射,歌《驺虞》, 诸侯歌《狸首》,大夫歌《采苹》,士歌《采蘩》。虽著其文,竟未之行也。
jí mǐn dì shòu shàn, jū wèi rì qiǎn. míng dì jiàn zuò, suī gé wèi shì zhī lè, ér wèi zhēn yǎ zhèng. tiān hé yuán nián, wǔ dì chū zào shān yún wǔ, yǐ bèi liù dài. nán běi jiāo yú tán tài miào dì xiá jù yòng liù wǔ. nán jiāo zé dà xià jiàng shén, dà hù xiàn shú, cì zuò dà wǔ zhèng dé wǔ dé shān yún zhī wǔ. běi jiāo zé dà hù jiàng shén, dà xià xiàn shú, cì zuò dà wǔ zhèng dé wǔ dé shān yún zhī wǔ. yú tán yǐ dà wǔ jiàng shén, zhèng dé xiàn shú, cì zuò dà xià dà hù wǔ dé shān yún zhī wǔ. tài miào xiá dì, zé dà wǔ jiàng shén, shān yún xiàn shú, cì zuò zhèng dé dà xià dà hù wǔ dé zhī wǔ. shí xiǎng tài miào, yǐ shān yún jiàng shén, dà xià xiàn shú, cì zuò wǔ dé zhī wǔ. bài shè, yǐ dà hù jiàng shén, dà wǔ xiàn shú, cì zuò zhèng dé zhī wǔ. wǔ jiāo cháo rì, yǐ dà xià jiàng shén, dà hù xiàn shú. shén zhōu xī yuè jí tián, yǐ zhèng dé jiàng shén, dà hù xiàn shú.
及闵帝受禅,居位日浅。明帝践阼,虽革魏氏之乐,而未臻雅正。天和元年, 武帝初造《山云舞》,以备六代。南北郊、雩坛、太庙、禘祫、俱用六舞。南郊则 《大夏》降神,《大护》献熟,次作《大武》、《正德》、《武德》、《山云之舞》。 北郊则《大护》降神,《大夏》献熟,次作《大武》、《正德》、《武德》、《山 云之舞》。雩坛以《大武》降神,《正德》献熟,次作《大夏》、《大护》、《武 德》、《山云之舞》。太庙祫帝,则《大武》降神,《山云》献熟,次作《正德》、 《大夏》、《大护》、《武德之舞》。时享太庙,以《山云》降神,《大夏》献熟, 次作《武德之舞》。拜社,以《大护》降神,《大武》献熟,次作《正德之舞》。 五郊朝日,以《大夏》降神,《大护》献熟。神州、夕月、籍田,以《正德》降神, 《大护》献熟。
jiàn dé èr nián shí yuè jiǎ chén, liù dài lè chéng, zòu yú chóng xìn diàn. qún chén xián guān. qí gōng xuán, yī liáng sān shí liù jià. cháo huì zé huáng dì chū rù, zòu huáng xià. huáng tài zǐ chū rù, zòu sì xià. wáng gōng chū rù, zòu ào xià. wǔ děng zhū hóu zhèng rì xiàn yù bó, zòu nà xià. yàn zú rén, zòu zú xià. dà huì zhì zūn zhí jué, zòu dēng gē shí bā qū. shí jǔ, zòu shēn xià, wǔ liù dài dà shà dà hù dà wǔ zhèng dé wǔ dé shān yún zhī wǔ. yú shì zhèng dìng yǎ yīn, wèi jiāo miào lè. chuàng zào zhōng lǜ, pō dé qí yí. xuān dì sì wèi, jiāo miào jiē xún yòng zhī, wú suǒ gǎi zuò. jīn cǎi qí cí yún.
建德二年十月甲辰,六代乐成,奏于崇信殿。群臣咸观。其宫悬,依梁三十六 架。朝会则皇帝出入,奏《皇夏》。皇太子出入,奏《肆夏》。王公出入,奏《骜 夏》。五等诸侯正日献玉帛,奏《纳夏》。宴族人,奏《族夏》。大会至尊执爵, 奏登歌十八曲。食举,奏《深夏》,舞六代《大厦》、《大护》、《大武》、《正 德》、《武德》、《山云之舞》。于是正定雅音,为郊庙乐。创造钟律,颇得其宜。 宣帝嗣位,郊庙皆循用之,无所改作。今采其辞云。
yuán qiū gē cí:
员丘歌辞:
jiàng shén, zòu zhāo xià:
降神,奏《昭夏》:
chóng yáng yīn sì dà bào tiān, bǐng wǔ fēng tán sù qiě huán. gū zhú zhī guǎn yún hé xián, shén guāng wèi xià fēng sù rán. wáng chéng qī lǐ tōng tiān tāi, zǐ wēi xié zhào yǐng pái huái. lián zhū hé bì chóng guāng lái, tiān cè zàn zhuǎn gōu chén kāi.
重阳禋祀大报天,丙午封坛肃且圜。孤竹之管云和弦,神光未下风肃然。王城 七里通天台,紫微斜照影徘徊。连珠合璧重光来,天策暂转钩陈开。
huáng dì jiāng rù mén, zòu huáng xià:
皇帝将入门,奏《皇夏》:
jīng huí wài wěi, bì jìng jiāo mén. qiān shèng àn pèi, wàn qí yún tún. jí máo wú jiù, sǎo dì wéi zūn. yī ràng zhǎn lǐ, héng huáng jié bù. xīng hàn jiù liè, fēng yún xiāng gù. qǔ fǎ yú tiān, jiàng qí yǒng zuò.
旌回外壝,跸静郊门。千乘按辔,万骑云屯。藉茅无咎,扫地惟尊。揖让展礼, 衡璜节步。星汉就列,风云相顾。取法于天,降其永祚。
zǔ rù, zòu zhāo xià:
俎入,奏《昭夏》:
rì zhì dà lǐ, fēng xī shàng chén. shēng láo xiū mù, jiǎn lì máo chún. zǔ dòu sī lì, táo páo yǐ chén. dà bào fǎn mìng, jū yáng zhào rì. liù biàn gǔ zhōng, sān hé qín sè. zǔ qí dòu ǒu, wéi chéng wéi zhì.
日至大礼,丰牺上辰。牲牢修牧,茧栗毛纯。俎豆斯立,陶匏以陈。大报反命, 居阳兆日。六变鼓钟,三和琴瑟。俎奇豆偶,惟诚惟质。
diàn yù bó, zòu zhāo xià:
奠玉帛,奏《昭夏》:
yuán yù yǐ diàn, cāng bì sī chén. ruì xíng chéng xiàng, bì qì hán chūn. lǐ cóng tiān shù, zhì zǒng yuán shén. wèi qí wèi sì, zhì jìng xián zūn.
员玉已奠,苍币斯陈。瑞形成象,璧气含春。礼从天数,智总员神。为祈为祀, 至敬咸遵。
huáng dì shēng tán, zòu huáng xià:
皇帝升坛,奏《皇夏》:
qī xīng shì yǎng, bā bì yǒu píng. jiù yáng zhī wèi, rú rì zhī shēng. sī qián sù sù, shī jìng shéng shéng. zhù shǐ chén xìn, xuán xiàng sī gé. wéi lèi zhī diǎn, wéi líng zhī zé. yōu xiǎn duì yáng, rén shén zhǐ chǐ.
七星是仰,八陛有凭。就阳之位,如日之升。思虔肃肃,施敬绳绳。祝史陈信, 玄象斯格。惟类之典,惟灵之泽。幽显对扬,人神咫尺。
huáng dì chū xiàn, zuò yún mén zhī wǔ:
皇帝初献,作《云门》之舞:
xiàn yǐ chéng, yù yǐ qīng. shān léi jǔ, shěn qí qīng. wéi shàng xiǎng, qià huáng qíng. jiàng jǐng fú, tōng shén míng.
献以诚,郁以清。山罍举,沈齐倾。惟尚飨,洽皇情。降景福,通神明。
huáng dì chū xiàn pèi dì, zuò yún mén zhī wǔ:
皇帝初献配帝,作《云门》之舞:
zhǎng qiū yuǎn lì, dà diàn yáo yuán. gōng cáng gāo lǒng, dǐng méi hán mén. rén shēng yú zǔ, wù běn yú tiān. zūn shén pèi dé, qì yòng kāng nián.
长丘远历,大电遥源。弓藏高陇,鼎没寒门。人生于祖,物本于天。尊神配德, 迄用康年。
huáng dì chū xiàn jí xiàn pèi dì bì, zòu dēng gē:
皇帝初献及献配帝毕,奏登歌:
suì zhī xiáng, guó zhī yáng. cāng líng jìng, cuì yún zhǎng. xiàng wèi shì, lóng wèi zhāng. chéng cháng rì, pī zhé hù. liè yún hàn, yíng fēng yǔ, dà lǚ gē, yún mén wǔ. shěng dí zhuó, diàn shēng quán. yù jīn jiǔ, fèng huáng zūn. huí tiān juàn, gù zhōng yuán.
岁之祥,国之阳。苍灵敬,翠云长。象为饰,龙为章。乘长日,坯蛰户。列云 汉,迎风雨,大吕歌,云门舞。省涤濯,奠牲牷。郁金酒,凤凰樽。回天眷,顾中 原。
huáng dì yǐn fú jiǔ, zòu huáng xià:
皇帝饮福酒,奏《皇夏》:
guó mìng zài lǐ, jūn mìng zài tiān. chén chéng wéi sù, qīn fú wéi qián. qià sī bǎi lǐ, fú yǐ qiān nián. gōu chén yǎn yìng, tiān sì pái huái. diāo hé shì jiǎ, cuì yǔ chéng léi. shòu sī mào zhǐ, cóng tiān zhī lái.
国命在礼,君命在天。陈诚惟肃,钦福惟虔。洽斯百礼,福以千年。钩陈掩映, 天驷徘徊。雕禾饰斝,翠羽承罍。受斯茂祉,从天之来。
chè diàn zòu yōng lè:
撤奠奏《雍乐》:
lǐ jiāng bì, lè jiāng lán. huí rì pèi, dòng tiān guān. cuì fèng yáo, hé luán xiǎng. wǔ yún fēi, sān bù shàng. fēng wèi yù, léi wèi chē. wú zhé jī, yǒu yān xiá. chàng huáng qíng, xiū líng mìng. yǔ liú gān, yún yú qìng.
礼将毕,乐将阑。回日辔,动天关。翠凤摇,和銮响。五云飞,三步上。风为 驭,雷为车。无辙迹,有烟霞。暢皇情,休灵命。雨留甘,云馀庆。
dì jiù wàng liáo wèi, zòu huáng xià:
帝就望燎位,奏《皇夏》:
liù qū lián shì, jiǔ sī xián zé. shuài yóu jiù zhāng, yú yān yǔn sāi. zhǎng lǐ yí cì, fán chái zài yān. yān shēng yù bó, qì liǎn shēng niu quán. xiū qì xīn xiāng, liáo fāng zhāo xī. yì yì qián xīn, míng míng shàng chè.
六曲联事,九司咸则。率由旧章,于焉允塞。掌礼移次,燔柴在焉。烟升玉帛, 气敛牲牜全。休气馨香,膋芳昭晰。翼翼虔心,明明上彻。
dì hái biàn zuò, zòu huáng xià:
帝还便座,奏《皇夏》:
yù bó lǐ bì, rén shén shì fēn. yán chéng nǎi juàn, zhān yǎng huí yún. niǎn lù qiān mén, wáng chéng jiǔ guǐ. shì dào yí hòu, sī fāng huí zhǐ. dé yī wéi qīng, yú wàn sī níng. shòu zī jǐng mìng, yú tiān gào chéng.
玉帛礼毕,人神事分。严承乃眷,瞻仰回云。辇路千门,王城九轨。式道移候, 司方回指。得一惟清,于万斯宁。受兹景命,于天告成。
fāng zé gē cí:
方泽歌辞:
jiàng shén, zòu zhāo xià:
降神,奏《昭夏》:
bào gōng yīn zé, zhǎn lǐ xuán jiāo. píng cóng zhèn ruì, fāng dǐng shēng páo. diào gē sī zhú, suō jiǔ jiāng máo, shēng shū zhōng gǔ, qì zhì táo páo. liè yào xiù huá, níng fāng dōu lì. chuān zé mào zhǐ, qiū líng róng wèi. yún shì shān léi, lán fú fàn qí. rì zhì zhī lǐ, xīn zī dà jì.
报功阴泽,展礼玄郊。平琮镇瑞,方鼎升庖。调歌丝竹,缩酒江茅,声舒钟鼓, 器质陶匏。列耀秀华,凝芳都荔。川泽茂祉,丘陵容卫。云饰山罍,兰浮泛齐。日 至之礼,歆兹大祭。
diàn yù, zòu zhāo xià:
奠玉,奏《昭夏》:
yuē ruò hòu zài, qīn míng fāng zé. gǎn yǐ jìng gōng, chén zhī yù bó. dé bāo hán yǎng, gōng cáng líng jī. sī xiāng jì qiān, zǐ sūn zé bǎi.
曰若厚载,钦明方泽。敢以敬恭,陈之玉帛。德包含养,功藏灵迹。斯箱既千, 子孙则百。
chū xiàn, zòu dēng gē cí: wǔ cí tóng yuán qiū.
初献,奏登歌辞:舞词同员丘。
zhì míng xiào jìng, qiú yīn shùn yáng. tán yǒu sì bì, cóng wèi bā fāng. shēng quán dàng dí, xiāo hé xīn xiāng. hé luán lì zhǐ, zhèn lù lái xiáng. wēi yí jiǎn jiǎn, zhōng gǔ huáng qǔ. shēng hé gū zhú, yùn rù kōng sāng. fēng zhōng yún qì, kǎn shàng shén guāng. xià yuán zhī zhǔ, gōng shēn gài cáng.
质明孝敬,求阴顺阳。坛有四陛,琮为八方。牲牷荡涤,萧合馨香。和銮戾止, 振鹭来翔。威仪简简,钟鼓喤娶。声和孤竹,韵入空桑。封中云气,坎上神光。下 元之主,功深盖藏。
wàng kǎn wèi, zòu huáng xià:
望坎位,奏《皇夏》:
sī yán chè xí, zhǎng lǐ yí cì, huí gù fēng tán, gōng lín kǎn wèi. yì yù mái zǔ, cáng fēn liǎn qì. shì yuē jiù yōu, chéng sī dì yì.
司筵撤席,掌礼移次,回顾封坛,恭临坎位。瘗玉埋俎,藏芬敛气。是曰就幽, 成斯地意。
sì wǔ dì gē cí:
祀五帝歌辞:
diàn yù bó, zòu huáng xià cí:
奠玉帛,奏《皇夏》辞:
jiā yù wéi fāng, jiā bì wéi liàng. chéng xíng yī lǐ, bǐng sè suí fāng. shén bān yǒu cì, suì lǐ wéi cháng. wēi yí yì yì, shuài yóu jiù zhāng.
嘉玉惟芳,嘉币惟量。成形依礼,禀色随方。神班有次,岁礼惟常。威仪抑抑, 率由旧章。
chū xiàn, zòu huáng xià:
初献,奏《皇夏》:
wéi lìng zhī yuè, wéi jiā zhī chén. sī tán sù shè, zhǎng shǐ chéng chén. gǎn yòng míng lǐ, yán gōng shàng shén. gōu chén dàn pì, chāng hé cháo fēn. liú chuí xiàng miǎn, lè zòu shān yún. jiāng huí tíng cè, zàn zhuǎn tiān wén. wǔ yùn zhōu huán, sì shí dài xù. lín cì yù bó, xún huí zūn zǔ. shén qí jiàng zhī, jiè fú sī xǔ.
惟令之月,惟嘉之辰。司坛宿设,掌史诚陈。敢用明礼,言功上神。钩陈旦辟, 阊阖朝分。旒垂象冕,乐奏《山云》。将回霆策,暂转天文。五运周环,四时代序。 鳞次玉帛,循回樽俎。神其降之,介福斯许。
huáng dì chū xiàn qīng dì, zòu yún mén wǔ:
皇帝初献青帝,奏《云门舞》:
jiǎ zài rì, niǎo zhōng xīng. lǐ dōng hòu, diàn cāng líng. shù chūn qí, mìng qīng shǐ. hòu yàn hái, dōng fēng qǐ. gē mù dé, wǔ zhèn gōng. sì bīn shí, lóng mén tóng. mèng zhī yuè, yáng zhī tiān. yì sī qìng, zhào sī nián.
甲在日,鸟中星。礼东后,奠苍灵。树春旗,命青史。候雁还,东风起。歌木 德,舞震宫。泗滨石,龙门桐。孟之月,阳之天。亿斯庆,兆斯年。
huáng dì chū xiàn pèi dì, zòu wǔ:
皇帝初献配帝,奏舞:
dì chū yú zhèn, cāng dé yú shén. qí míng zài rì, qí wèi jū chūn. láo yǐ dìng guó, gōng yǐ shī rén. yán cóng pèi sì, jìn qǔ zhū shēn.
帝出于震,苍德于神。其明在日,其位居春。劳以定国,功以施人。言从配祀, 近取诸身。
huáng dì chū xiàn chì dì, zòu yún mén wǔ:
皇帝初献赤帝,奏《云门舞》:
zhāo yáo zhǐ wǔ duì nán gōng, rì yuè xiàng huì shí shěn zhōng. lí guāng bù zhèng dòng wēn fēng, chún yáng zhī yuè lè yán jīng. chì què dān shū fēi sòng yíng, zhū xián jiàng gǔ qìng qián chéng, wàn wù hán yǎng gè cháng shēng.
招摇指午对南宫,日月相会实沈中。离光布政动温风,纯阳之月乐炎精。赤雀 丹书飞送迎,硃弦绛鼓罄虔诚,万物含养各长生。
huáng dì xiàn pèi dì, zòu wǔ:
皇帝献配帝,奏舞:
yǐ yán wéi zhèng, yǐ huǒ wèi guān, wèi sī nán lù, xiǎng pèi lí tán. sān hé shí zǔ, bǎi wèi fú lán. shén qí mào yù, tiān bù jiān nán.
以炎为政,以火为官,位司南陆,享配离坛。三和实俎,百味浮兰。神其茂豫, 天步艰难。
huáng dì chū xiàn huáng dì, zòu yún mén wǔ:
皇帝初献黄帝,奏《云门舞》:
sān guāng yí biǎo zhèng, sì qì fēng yún tóng. wù jǐ xíng chū lì, huáng zhōng shǐ biàn gōng. píng cóng lǐ nèi zhèn, yīn guǎn zòu sī zhōng. zhāi tán zhī yè yè, qīng yě guì féng féng. xī láo fēn liù dǐng, ān gē yùn bā fēng. shén guāng nǎi chāo hū, jiā qì héng cōng cōng.
三光仪表正,四气风云同。戊己行初历,黄钟始变宫。平琮礼内镇,阴管奏司 中。斋坛芝晔晔,清野桂冯冯。夕牢芬六鼎,安歌韵八风。神光乃超忽,佳气恆葱 葱。
huáng dì chū xiàn pèi dì, zòu wǔ:
皇帝初献配帝,奏舞:
sì shí xián yī dé, wǔ qì huò tóng lùn. yóu chuī fèng huáng guǎn, shàng duì wú tóng yuán. qì huán jū tǔ hòu, wèi zǒng pèi shén zūn. shǐ zhī jīn zòu yuè, hái yòng wǒ yún mén.
四时咸一德,五气或同论。犹吹凤凰管,尚对梧桐园。器圜居土厚,位总配神 尊。始知今奏乐,还用我《云门》。
huáng dì chū xiàn bái dì, zòu yún mén wǔ:
皇帝初献白帝,奏《云门舞》:
sù líng duì jǐng, chéng pèi qiū tán. yún gāo huǒ luò, lòu bái chán hán. dì lǜ dēng nián, jīn jīng xíng lìng. ruì shòu shuāng huī, xiáng qín xuě yìng. sī cáng sù shā, wàn bǎo xián yí. jué tián shàng shàng, shōu gōng zài sī.
肃灵兑景,承配秋坛。云高火落,露白蝉寒。帝律登年,金精行令。瑞兽霜辉, 祥禽雪映。司藏肃杀,万保咸宜。厥田上上,收功在斯。
huáng dì chū xiàn pèi dì, zòu wǔ:
皇帝初献配帝,奏舞:
jīn xíng qiū lìng, bái dì zhū xuān. sī zhèng wǔ zhì, gē yōng jiǔ chuān. zhí wén zhī dé, duì yuè bǐ tiān. jiè yǐ fú zhǐ, jūn zǐ wàn nián.
金行秋令,白帝硃宣。司正五雉,歌庸九川。执文之德,对越彼天。介以福祉, 君子万年。
huáng dì chū xiàn hēi dì, zòu yún mén wǔ:
皇帝初献黑帝,奏《云门舞》:
běi chén wéi zhèng xuán tán, běi lù zhī sì yuán guān. sù shè xuán guī yù lán, kǎn dé yīn fēng yù hán. cì lǜ jiāng huí qióng jì, wēi yáng yù dòng xì quán. guǎn yóu diào yú yīn zhú, shēng wèi rù yú chūn xián. dài guī yú yú sòng lì, fāng lǚ qìng yú sī nián.
北辰为政玄坛,北陆之祀员官。宿设玄圭浴兰,坎德阴风御寒。次律将回穷纪, 微阳欲动细泉。管犹调于阴竹,声未入于春弦。待归余于送历,方履庆于斯年。
huáng dì chū xiàn pèi dì, zòu wǔ:
皇帝初献配帝,奏舞:
dì shǐ chè, hóng shǐ cáng. fú xuán yù, jū xuán táng. mù huì qì, yù lán tāng. páo qì jié, shuǐ quán xiāng. zhì pèi bǐ, fú wú jiāng. jūn xīn xīn, cǐ lè kāng.
地始坼,虹始藏。服玄玉,居玄堂。沐蕙气,浴兰汤。匏器洁,水泉香。陟配 彼,福无疆。君欣欣,此乐康。
zōng miào gē cí:
宗庙歌辞:
huáng dì rù miào mén, zòu huáng xià:
皇帝入庙门,奏《皇夏》:
sù sù qīng miào, yán yán qǐn mén. yī qì fáng mǎn, jīn rén jiè yán. yīng xuán gǔ, chóng yá shù yǔ. jiē biàn shēng gē, tíng fēn xiàng wǔ. xián ān xiàng shè, jī xī qīng diàn. chūn wěi chū dēng, xīn píng xiān jiàn. rén ài rán rù shì, yǎn hū qí wèi. qī chuàng lǚ zhī, fēi hán zhī wèi.
肃肃清庙,严严寝门。欹器防满,金人戒言。应悬鼓,崇牙树羽。阶变升歌, 庭纷象舞。闲安象设,缉熙清奠。春鲔初登,新萍先荐。亻爱然入室,俨乎其位。 凄怆履之,非寒之谓。
jiàng shén zòu zhāo xià:
降神奏《昭夏》:
yǒng wéi zǔ wǔ, qián qìng líng zhǎng. lóng tú gé mìng, fèng lì guī chāng. gōng yí shàng chěn, dé yào zhōng yáng. qīng miào sù sù, měng jù huáng huáng. qū gāo dà xià, shēng hé shèng táng. shēng quán dàng dí, xiāo hé shēng xiāng. hé luán lì zhǐ, zhèn lù lái xiáng. yǒng fū wàn guó, shì zé sì fāng.
永惟祖武,潜庆灵长。龙图革命,凤历归昌。功移上墋,德耀中阳。清庙肃肃, 猛虡煌煌。曲高大夏,声和盛唐。牲牷荡涤,萧合声香。和銮戾止,振鹭来翔。永 敷万国,是则四方。
zǔ rù, huáng dì shēng jiē, zòu huáng xià:
俎入,皇帝升阶,奏《皇夏》:
nián xiáng biàn rì, shàng xié guī yán. fèng zhòu chéng liè, lái tíng jùn bēn. diāo hé shì jiǎ, cuì yǔ chéng zūn. jìng dān rú cǐ, gōng wéi zhí fán.
年祥辩日,上协龟言。奉酎承列,来庭骏奔。雕禾饰斝,翠羽承樽。敬殚如此, 恭惟执燔。
huáng dì xiàn huáng gāo zǔ, zòu huáng xià:
皇帝献皇高祖,奏《皇夏》:
qìng xù qiān zhòng xiù, hóng yuán wàn lǐ cháng. wú shí yóu jí yì, yǒu dào gù tāo guāng. shèng dé bì yǒu hòu, rén yì zhōng kè chāng. míng xīng chū zhào qìng, dà diàn jiǔ chéng xiáng.
庆绪千重秀,鸿源万里长。无时犹戢翼,有道故韬光。盛德必有后,仁义终克 昌。明星初肇庆,大电久呈祥。
huáng dì xiàn huáng zēng zǔ dé huáng dì, zòu huáng xià:
皇帝献皇曾祖德皇帝,奏《皇夏》:
kè chāng guāng shàng liè, jī shèng mù xī fān. chóng rén gāo shè wèi, jī dé bèi jū yuán. dì tú zhāng wǎng jī, wáng yè mào qián zūn. zhòng fēn dé yáng miào, dié qìng shòu líng yuán. bǎi líng guāng zǔ wǔ, qiān nián fú xiào sūn.
克昌光上烈,基圣穆西籓。崇仁高涉渭,积德被居原。帝图张往迹,王业茂前 尊。重芬德阳庙,叠庆寿陵园。百灵光祖武,千年福孝孙。
huáng dì xiàn huáng zǔ tài zǔ wén huáng dì, zòu huáng xià:
皇帝献皇祖太祖文皇帝,奏《皇夏》:
xióng tú shǔ tiān zào, hóng lüè yù qún fēi. fēng yún yóu tīng mìng, lóng yuè suì chéng jī. bǎi èr dàng tiān xiǎn, sān fēn jù lè tuī. hán gǔ fēng chén sàn, hé yáng fēn wù xī. jì ruò lún fēng qǐ, fú wēi tuí yùn guī. dì niǔ bēng hái zhèng, tiān shū luò gèng zhuī. yuán cí zhà chāo hū, bì lǒng huò mián wēi. zhōng fēng sān chǐ jiàn, cháng juàn yī róng yī.
雄图属天造,宏略遇群飞。风云犹听命,龙跃遂乘机。百二当天险,三分拒乐 推。函谷风尘散,河阳氛雾晞。济弱沦风起,扶危颓运归。地纽崩还正,天枢落更 追。原祠乍超忽,毕陇或绵微。终封三尺剑,长卷一戎衣。
huáng dì xiàn wén xuān huáng tài hòu, zòu huáng xià:
皇帝献文宣皇太后,奏《皇夏》:
yuè líng xīng qìng, shā xiáng fā yuán. gōng cān yǔ jī, dé zàn yáo mén. yán róng diǎn lǐ, shì yú dí huī zhāng. yí xíng wēn dé, lìng wèn zhāo yáng. rì yuè bù jū, suì shí wǎn wǎn. ruì yún chán xīn, bì gōng wéi yuǎn.
月灵兴庆,沙祥发源。功参禹迹,德赞尧门。言容典礼,礻俞狄徽章。仪形温 德,令问昭阳。日月不居,岁时宛晚。瑞云缠心,閟宫惟远。
huáng dì xiàn mǐn huáng dì, zòu huáng xià:
皇帝献闵皇帝,奏《皇夏》:
lóng tú jī dài dé, tiān bù shǔ jiān nán. ōu gē hái shòu ruì, yī ràng nǎi dēng tán. shēng yǔ máng cì zhòng, rù wèi jù guān hán. juǎn shū yún fàn làn, yóu yáng rì jìn wēi. chū zhèng zhōng wú fǎn, jū tóng jìng bù guī. sì xià jīn wéi jiù, zūn líng shì gèng zhuī.
龙图基代德,天步属艰难。讴歌还受瑞,揖让乃登坛。升与芒刺重,入位据关 寒。卷舒云泛滥,游扬日浸微。出郑终无反,居桐竟不归。祀夏今惟旧,尊灵谥更 追。
huáng dì xiàn míng huáng dì, zòu huáng xià:
皇帝献明皇帝,奏《皇夏》:
ruò shuǐ féng jiàng jūn, qióng sāng shǔ wéi zhèng. pī zāi yù dì lù, yù yǐ dàng tiān mìng. fāng dìng wǔ yún guān, xiān qí bā fēng lìng. wén chāng qì shì zhū, tài shǐ hé rú jìng. nán gōng xué yǐ kāi, dōng guān shū hái jù. wén cí jīn shí yùn, háo hàn fēng biāo shù. qīng shì guì féng féng, zhāi fáng zhī xǔ xǔ. níng sī yù guǎn dí, kōng jiàn líng yī wǔ.
若水逢降君,穷桑属惟政。丕哉驭帝箓,郁矣当天命。方定五云官,先齐八风 令。文昌气似珠,太史河如镜。南宫学已开,东观书还聚。文辞金石韵,毫翰风飚 竖。清室桂冯冯,斋房芝诩诩。宁思玉管笛,空见灵衣舞。
huáng dì xiàn gāo zǔ wǔ huáng dì, zòu huáng xià:
皇帝献高祖武皇帝,奏《皇夏》:
nán hé tǔ yún qì, běi dǒu jiàng xīng shén. bǎi líng xián yǎng dé, qiān nián yī shèng rén. shū chéng zǐ wēi dòng, lǜ dìng fèng huáng xún. liù jūn mìng xī tǔ, jiǎ zǐ chén dōng lín. róng yī cǐ yí dìng, wàn lǐ gèng wú chén. yān yún tóng wǔ sè, rì yuè bìng zhòng lún. liú shā jì xī jìng, pán mù yòu dōng chén. kǎi lè wén zhū yàn, náo gē jiàn bái lín. jīn wèi liù dài sì, hái dé jiǔ yí bīn.
南河吐云气,北斗降星神。百灵咸仰德,千年一圣人。书成紫微动,律定凤凰 驯。六军命西土,甲子陈东邻。戎衣此一定,万里更无尘。烟云同五色,日月并重 轮。流沙既西静,盘木又东臣。凯乐闻硃雁,铙歌见白麟。今为六代祀,还得九疑 宾。
huáng dì hái dōng bì, yǐn fú jiǔ, zòu huáng xià:
皇帝还东壁,饮福酒,奏《皇夏》:
lǐ dān luǒ xiàn, lè jí xiū chéng. zhǎng lí qián shàn, zōng sì wén míng. suō zhuó fú lán, chéng léi hé chàng. qìng zhé lǐ róng, xuán huí líng kuàng. shòu lí chè zǔ, yǐn fú yí zūn. wéi guāng wéi liè, wén zǐ wén sūn.
礼殚裸献,乐极休成。长离前掞,宗祀文明。缩酌浮兰,澄罍合鬯。磬折礼容, 旋回灵贶。受厘彻俎,饮福移樽。惟光惟烈,文子文孙。
huáng dì hái biàn zuò, zòu huáng xià:
皇帝还便坐,奏《皇夏》:
tíng què sì shǐ, yán zhōng sān jiàn. gù bù jiē chí, pái huái yú diàn. liù lóng jiǎo shǒu, qī cuì jǐng tú. gǔ yí háng lòu, fēng zhuǎn xiāng wū. yì yì cóng shì, mián mián sì shí. wéi shén jiàng gǔ, yǒng yán bǎo zhī.
庭阕四始,筵终三荐。顾步阶墀,徘徊馀奠。六龙矫首,七萃警途。鼓移行漏, 风转相乌。翼翼从事,绵绵四时。惟神降嘏,永言保之。
tài zǔ fǔ wèi zhī shí, gāo chāng kuǎn fù, nǎi dé qí jì, jiào xí yǐ bèi xiǎng yàn zhī lǐ. jí tiān hé liù nián, wǔ dì bà yè tíng sì yí lè. qí hòu dì pīng huáng hòu yú běi dí, dé qí suǒ huò kāng guó qiū cí děng lè, gèng zá yǐ gāo chāng zhī jiù, bìng yú dà sī lè xí yān. cǎi yòng qí shēng, bèi yú zhōng shí, qǔ zhōu guān zhì yǐ chén zhī.
太祖辅魏之时,高昌款附,乃得其伎,教习以备飨宴之礼。及天和六年,武帝 罢掖庭四夷乐。其后帝娉皇后于北狄,得其所获康国、龟兹等乐,更杂以高昌之旧, 并于大司乐习焉。采用其声,被于钟石,取《周官》制以陈之。
míng dì wǔ chéng èr nián, zhēng yuè shuò dàn, huì qún chén yú zǐ jí diàn, shǐ yòng bǎi xì. wǔ dì bǎo dìng yuán nián, zhào bà zhī. jí xuān dì jí wèi, ér guǎng zhào zá jì, zēng xiū bǎi xì. yú lóng màn yǎn zhī jì, cháng chén diàn qián, lèi rì jì yè, bù zhī xiū xī. hǎo lìng chéng shì shào nián yǒu róng mào zhě, fù rén fú ér gē wǔ xiāng suí, yǐn rù hòu tíng, yǔ gōng rén guān tīng. xì lè guò dù, yóu xìng wú jié yān.
明帝武成二年,正月朔旦,会群臣于紫极殿,始用百戏。武帝保定元年,诏罢 之。及宣帝即位,而广召杂伎,增修百戏。鱼龙漫衍之伎,常陈殿前,累日继夜, 不知休息。好令城市少年有容貌者,妇人服而歌舞相随,引入后庭,与宫人观听。 戏乐过度,游幸无节焉。
wǔ dì yǐ liáng gǔ chuī xióng pí shí èr àn, měi yuán zhèng dà huì, liè yú xuán jiān, yǔ zhèng lè hé zòu. xuān dì shí, gé qián dài gǔ chuī, zhì wèi shí wǔ qū. dì yī, gǎi hàn zhū lù wèi xuán jīng jì, yán wèi dào líng chí, tài zǔ zhào kāi wáng yè yě. dì èr, gǎi hàn sī bēi wēng wèi zhēng lǒng xī, yán tài zǔ qǐ bīng, zhū hóu mò chén yuè, sǎo qīng lǒng yòu yě. dì sān, gǎi hàn ài rú zhāng wèi yíng wèi dì, yán wǔ dì xī xìng, tài zǔ fèng yíng, zhái guān zhōng yě. dì sì, gǎi hàn shàng zhī huí wèi píng dòu tài, yán tài zǔ yōng bīng tǎo tài, xī qín zhǎn yě. dì wǔ, gǎi hàn yōng lí wèi fù héng nóng, yán tài zǔ gōng fù shǎn chéng, guān dōng zhèn sù yě. dì liù, gǎi hàn zhàn chéng nán wèi kè shā yuàn, yán tài zǔ fú zhǎn qí shí wàn zhòng yú shā yuàn, shén wǔ tuō shēn zhì hé, dān zhōu zǒu miǎn yě. dì qī, gǎi hàn wū shān gāo wèi zhàn hé yīn, yán tài zǔ pò shén wǔ yú hé shàng, zhǎn qí jiāng gāo áo cáo mò duō lóu dài wén yě. dì bā, gǎi hàn shàng líng wèi píng hàn dōng, yán tài zǔ mìng jiāng píng suí jùn ān lù, fú guó wàn jì yě. dì jiǔ, gǎi hàn qiāng jìn jiǔ wèi qǔ bā shǔ, yán tài zǔ qiǎn jūn píng dìng shǔ dì yě. dì shí, gǎi hàn yǒu suǒ sī wèi bá jiāng líng, yán tài zǔ mìng jiāng qín xiāo yì, píng nán tǔ yě. dì shí yī, gǎi hàn fāng shù wèi shòu wèi chán, yán mǐn dì shòu zhōng yú wèi, jūn lín wàn guó yě. dì shí èr, gǎi hàn shàng xié wèi xuān chóng guāng, yán míng dì rù chéng dà tǒng, zài lóng huáng dào yě. dì shí sān, gǎi hàn jūn mǎ huáng wèi zhé huáng chū, yán gāo zǔ yǐ shèng dé jì tiān, tiān xià xiàng fēng yě. dì shí sì, gǎi hàn zhì zǐ bān wèi píng dōng xià, yán gāo zǔ qīn lǜ liù shī pò qí, qín qí zhǔ yú qīng zhōu, yī jǔ ér dìng shān dōng yě. dì shí wǔ, gǎi gǔ shèng rén chū wèi qín míng chè, yán chén jiāng wú míng chè qīn yì xú bù, gāo zǔ qiǎn jiàng jǐn fú qí zhòng yě. xuān dì chén chū yè hái, héng chén gǔ chuī. cháng xìng tóng zhōu, zì yìng mén zhì chì àn, shù shí lǐ jiān, gǔ yuè jù zuò. qí yǔ zhòng shān hái, lìng jīng chéng shì nǚ yú qú xiàng zòu yuè yǐ yíng zhī. gōng sī dùn bì, yǐ zhì yú wáng.
武帝以梁鼓吹熊罴十二案,每元正大会,列于悬间,与正乐合奏。宣帝时,革 前代鼓吹,制为十五曲。第一,改汉《硃鹭》为《玄精季》,言魏道陵迟,太祖肇 开王业也。第二,改汉《思悲翁》为《征陇西》,言太祖起兵,诛侯莫陈悦,扫清 陇右也。第三,改汉《艾如张》为《迎魏帝》,言武帝西幸,太祖奉迎,宅关中也。 第四,改汉《上之回》为《平窦泰》,言太祖拥兵讨泰,悉擒斩也。第五,改汉 《拥离》为《复恆农》,言太祖攻复陕城,关东震肃也。第六,改汉《战城南》为 《克沙苑》,言太祖俘斩齐十万众于沙苑,神武脱身至河,单舟走免也。第七,改 汉《巫山高》为《战河阴》,言太祖破神武于河上,斩其将高敖曹、莫多娄贷文也。 第八,改汉《上陵》为《平汉东》,言太祖命将平随郡安陆,俘馘万计也。第九, 改汉《将进酒》为《取巴蜀》,言太祖遣军平定蜀地也。第十,改汉《有所思》为 《拔江陵》,言太祖命将擒萧绎,平南土也。第十一,改汉《芳树》为《受魏禅》, 言闵帝受终于魏,君临万国也。第十二,改汉《上邪》为《宣重光》,言明帝入承 大统,载隆皇道也。第十三,改汉《君马黄》为哲皇出,言高祖以圣德继天,天下 向风也。第十四,改汉《稚子班》为《平东夏》,言高祖亲率六师破齐,擒齐主于 青州,一举而定山东也。第十五,改古《圣人出》为《擒明彻》,言陈将吴明彻侵 轶徐部,高祖遣将尽俘其众也。宣帝晨出夜还,恆陈鼓吹。尝幸同州,自应门至赤 岸,数十里间,鼓乐俱作。祈雨仲山还,令京城士女于衢巷奏乐以迎之。公私顿敝, 以至于亡。
gāo zǔ jì shòu mìng, dìng lìng, gōng xuán sì miàn gè èr jù, tōng shí èr bó zhōng, wèi èr shí jù. jù gè yī rén. jiàn gǔ sì rén, zhù yǔ gè yī rén. gē qín sè xiāo zhù zhēng qiā zhēng wò kōng hóu xiǎo pí pá, sì miàn gè shí rén, zài biān qìng xià. shēng yú cháng dí héng dí xiāo bì lì chí xūn, sì miàn gè bā rén, zài biān zhōng xià, wǔ gè bā yì. gōng xuán sǔn jù, jīn wǔ bó shān, shì yǐ liú sū shù yǔ. qí yuè qì yīng qī zhě, tiān dì zhī shén jiē zhū, zōng miào jiā wǔ sè qī huà. tiān shén xuán nèi jiā léi gǔ, dì qí jiā líng gǔ, zōng miào jiā lù gǔ, dēng gē, zhōng yī jù, qìng yī jù, gè yī rén gē sì rén, jiān qín sè xiāo shēng yú héng dí chí xūn gè yī rén. qí qī huà jí bó shān liú sū shù yǔ, yǔ gōng xuán tóng. dēng gē rén jiè zé zhū lián shang wū pí lǚ. gōng xuán jí xià guǎn rén, píng jīn zé, zhū lián shang. kǎi lè rén, wǔ biàn, zhū gōu yī, lǚ wà. wén wǔ, jìn xián guān, jiàng shā lián shang, bó nèi dān, zào lǐng xiù gōu, wū pí, zuǒ zhí yuè, yòu zhí dí. èr rén zhí dào, yǐn qián, zài wǔ rén shù wài, yì guān tóng wǔ rén. wǔ biàn, zhū gōu yī, wū pí lǚ. sān shí èr rén, zhí gē, lóng dùn. sān shí èr rén zhí qī, guī. èr rén zhí jīng, jū qián. èr rén zhí táo, èr rén zhí duó, èr rén zhí náo, èr rén zhí jīn xiǎng. sì rén zhí gōng shǐ, sì rén zhí shū, sì rén zhí jǐ, sì rén zhí máo. zì jīng yǐ xià jiā yǐn, bìng zài wǔ rén shù wài, yì guān tóng wǔ rén.
高祖既受命,定令,宫悬四面各二虡,通十二镈钟,为二十虡。虡各一人。建 鼓四人,祝敔各一人。歌、琴、瑟、箫、筑、筝、掐筝、卧箜篌、小琵琶,四面各 十人,在编磬下。笙、竽、长笛、横笛、箫、筚篥、篪、熏,四面各八人,在编 钟下,舞各八佾。宫悬簨虡,金五博山,饰以旒苏树羽。其乐器应漆者,天地之神 皆硃,宗庙加五色漆画。天神悬内加雷鼓,地祇加灵鼓,宗庙加路鼓,登歌,钟一 虡,磬一虡,各一人;歌四人,兼琴瑟;箫、笙、竽、横笛、篪、熏各一人。其 漆画及博山旒苏树羽,与宫悬同。登歌人介帻、硃连裳、乌皮履。宫悬及下管人, 平巾帻,硃连裳。凯乐人,武弁,硃褠衣,履袜。文舞,进贤冠,绛纱连裳,帛内 单,皁领袖褠,乌皮,左执籥,右执翟。二人执纛,引前,在舞人数外,衣冠同舞 人。武弁,硃褠衣,乌皮履。三十二人,执戈,龙楯。三十二人执戚,龟。二人执 旍,居前。二人执鼗,二人执铎,二人执铙,二人执钅享。四人执弓矢,四人执殳, 四人执戟,四人执矛。自旍已下夹引,并在舞人数外,衣冠同舞人。
huáng dì gōng xuán jí dēng gē, yǔ qián tóng. yīng qī zhě jiē wǔ sè qī huà. xuán nèi bù shè gǔ.
皇帝宫悬及登歌,与前同。应漆者皆五色漆画。悬内不设鼓。
huáng tài zǐ xuān xuán, qù nán miàn, shè sān bó zhōng yú chén chǒu shēn. sān jiàn gǔ yì rú zhī. qí dēng gē, qù jiān gē zhě, jiǎn èr rén. qí sǔn jù jīn sān bó shān. yuè qì qī zhě, jiē zhū qī zhī. qí yú yǔ gōng xuán tóng.
皇太子轩悬,去南面,设三镈钟于辰丑申。三建鼓亦如之。其登歌,去兼歌者, 减二人。其簨虡金三博山。乐器漆者,皆硃漆之。其余与宫悬同。
dà gǔ xiǎo gǔ dà jià gǔ chuī, bìng zhū qī huà. dà gǔ jiā jīn zhuó, kǎi lè jí jié gǔ, shì yǐ yǔ bǎo. qí cháng míng zhōng míng héng chuī, jiē wǔ cǎi yī fān, fēi zhǎng, huà jiāo lóng, wǔ cǎi jiǎo. dà jiǎo fān yì rú zhī. dà gǔ cháng míng gōng rén, zào dì jù wén jīn zhēng gǔ xiǎo gǔ zhōng míng wú héng chuī gōng rén, qīng dì jù wén kǎi yuè gōng rén, wǔ biàn, zhū gōu yī, héng chuī, fēi dì jù wén. bìng wèi mào kù zhě. dà jiǎo gōng rén, píng jīn zé fēi shān, bái bù dà kǒu kù. nèi gōng gǔ yuè fú sè, jiē zhǔn cǐ.
大鼓、小鼓、大驾鼓吹,并硃漆画。大鼓加金镯,凯乐及节鼓,饰以羽葆。其 长鸣、中鸣、横吹,皆五采衣幡,绯掌,画交龙,五采脚。大角幡亦如之。大鼓、 长鸣工人,皁地苣文;金钲、鼓、小鼓、中鸣、吴横吹工人,青地苣文;凯乐工 人,武弁,硃褠衣,横吹,绯地苣文。并为帽、袴褶。大角工人,平巾帻、绯衫, 白布大口袴。内宫鼓乐服色,皆准此。
huáng tài zǐ náo jí jié gǔ, zhū qī huà, shì yǐ yǔ bǎo. yú gǔ chuī bìng zhū qī. dà gǔ xiǎo gǔ wú jīn zhuó. zhǎng míng zhōng míng héng chuī, wǔ cǎi yī fān, fēi zhǎng, huà dūn shòu, wǔ cǎi jiǎo. dà jiǎo fān yì rú zhī. dà gǔ cháng míng héng chuī gōng rén, zǐ mào, fēi kù zhě. jīn zhēng gǔ xiǎo gǔ zhōng míng gōng rén, qīng mào, qīng kù zhě. náo chuī gōng rén, wǔ biàn, zhū gōu yī. dà jiǎo gōng rén, píng jīn zé, fēi shān, bái bù dà kǒu kù.
皇太子铙及节鼓,硃漆画,饰以羽葆。余鼓吹并硃漆。大鼓、小鼓无金镯。长 鸣、中鸣、横吹,五采衣幡,绯掌,画蹲兽,五采脚。大角幡亦如之。大鼓、长鸣、 横吹工人,紫帽,绯袴褶。金钲、鼓、小鼓、中鸣工人,青帽,青袴褶。铙吹工 人,武弁,硃褠衣。大角工人,平巾帻,绯衫,白布大口袴。
zhèng yī pǐn, náo jí jié gǔ, zhū qī huà, shì yǐ yǔ bǎo. yú gǔ chuī bìng zhū qī. cháng míng zhōng míng héng chuī, wǔ cǎi yī fān, fēi zhǎng, huà dūn shòu, wǔ cǎi jiǎo. dà jiǎo fān yì rú zhī. dà gǔ cháng míng héng chuī gōng rén, zǐ mào, chì bù kù zhě. jīn zhēng gǔ xiǎo gǔ zhōng míng gōng rén, qīng mào, qīng bù kù zhě. ráo chuī gōng rén, wǔ biàn, zhū gōu yī. dà jiǎo gōng rén, píng jīn zé, fēi shān, bái bù dà kǒu kù. sān pǐn yǐ shàng, zhū qī ráo, shì yǐ wǔ cǎi. zōu hōng gōng rén, wǔ biàn, zhū gōu yī. yú tóng zhèng yī pǐn. sì pǐn, náo jí gōng rén yī fú tóng sān pǐn. yú gǔ jiē lǜ shěn. jīn zhēng gǔ dà gǔ gōng rén, qīng mào, qīng bù kù zhě.
正一品,铙及节鼓,硃漆画,饰以羽葆。余鼓吹并硃漆。长鸣、中鸣、横吹, 五采衣幡,绯掌,画蹲兽,五采脚。大角幡亦如之。大鼓、长鸣、横吹工人,紫帽, 赤布袴褶。金钲、鼓、小鼓、中鸣工人,青帽,青布袴褶。饶吹工人,武弁,硃 褠衣。大角工人,平巾帻,绯衫,白布大口袴。三品以上,硃漆饶,饰以五采。驺、 哄工人,武弁,硃褠衣。余同正一品。四品,铙及工人衣服同三品。余鼓皆绿沈。 金钲、鼓、大鼓工人,青帽,青布袴褶。
kāi huáng èr nián, qí huáng mén shì láng yán zhī tuī shàng yán:" lǐ bēng yuè huài, qí lái zì jiǔ. jīn tài cháng yǎ yuè, bìng yòng hú shēng, qǐng féng liáng guó jiù shì, kǎo xún gǔ diǎn." gāo zǔ bù cóng, yuē:" liáng lè wáng guó zhī yīn, nài hé qiǎn wǒ yòng xié?" shì shí shàng yīn zhōu lè, mìng gōng rén qí shù tí jiǎn jiào yuè fǔ, gǎi huàn shēng lǜ, yì bù néng tōng. é ér zhù guó pèi gōng zhèng yì zòu shàng, qǐng gèng xiū zhèng. yú shì zhào tài cháng qīng niú hóng guó zǐ jì jiǔ xīn yàn zhī guó zǐ bó shì hé tuǒ děng yì zhèng lè. rán lún miù jì jiǔ, yīn lǜ duō guāi, jī nián yì bù dìng. gāo zǔ dà nù yuē:" wǒ shòu tiān mìng qī nián, lè fǔ yóu gē qián dài gōng dé xié?" mìng zhì shū shì yù shǐ lǐ è yǐn hóng děng xià, jiāng zuì zhī. è zòu:" wǔ wáng kè yīn, zhì zhōu gōng xiāng chéng wáng, shǐ zhì lǐ yuè. sī shì tǐ dà, bù kě sù chéng." gāo zǔ yì shāo jiě. yòu zhào qiú zhī yīn zhī shì, jí shàng shū, cān dìng yīn yuè. yì yún:" kǎo xún yuè fǔ zhōng shí lǜ lǚ, jiē yǒu gōng shāng jiǎo zhēng yǔ biàn gōng biàn zhēng zhī míng. qī shēng zhī nèi, sān shēng guāi yīng, měi héng qiú fǎng, zhōng mò néng tōng. xiān shì zhōu wǔ dì shí, yǒu qiū cí rén yuē sū zhī pó, cóng tū jué huáng hòu rù guó, shàn hú pí pá. tīng qí suǒ zòu, yī jūn zhī zhōng jiān yǒu qī shēng. yīn ér wèn zhī, dá yún:' fù zài xī yù, chēng wéi zhī yīn. dài xiāng chuán xí, diào yǒu qī zhǒng.' yǐ qí qī diào, kān jiào qī shēng, míng ruò hé fú. yī yuē' suō tuó lì', huá yán píng shēng, jí gōng shēng yě. èr yuē' jī shí', huá yán zhǎng shēng, jí shāng shēng yě. sān yuē' shā shí', huá yán zhì zhí shēng, jí jiǎo shēng yě. sì yuē' shā hóu jiā làn', huá yán yīng shēng, jí biàn zhēng shēng yě. wǔ yuē' shā là', huá yán yìng hè shēng, jí zhēng shēng yě. liù yuē' bān shàn', huá yán wǔ shēng, jí yǔ shēng yě. qī yuē' qí lì', huá yán hú niú shēng, jí biàn gōng shēng yě." yì yīn xí ér dàn zhī, shǐ dé qī shēng zhī zhèng. rán qí jiù cǐ qī diào, yòu yǒu wǔ dàn zhī míng, dàn zuò qī diào. yǐ huá yán yì zhī, dàn zhě zé wèi jūn yě. qí shēng yì yīng huáng zhōng tài cù lín zhōng nán lǚ gū xǐ wǔ jūn, yǐ wài qī lǜ, gèng wú diào shēng. yì suì yīn qí suǒ niǎn pí pá xián zhù xiāng yǐn wèi jūn, tuī yǎn qí shēng, gèng lì qī jūn. hé chéng shí èr, yǐ yīng shí èr lǜ. lǜ yǒu qī yīn, yīn lì yī diào, gù chéng qī diào shí èr lǜ, hé bā shí sì diào, xuán zhuǎn xiāng jiāo, jìn jiē hé hé. réng yǐ qí shēng kǎo xiào tài lè suǒ zòu, lín zhōng zhī gōng, yìng yòng lín zhōng wèi gōng, nǎi yòng huáng zhōng wèi gōng yìng yòng nán lǚ wèi shāng, nǎi yòng tài cù wèi shāng yìng yòng yīng zhōng wèi jiǎo, nǎi qǔ gū xǐ wèi jiǎo. gù lín zhōng yī gōng qī shēng, sān shēng bìng lì. qí shí yī gōng qī shí qī yīn, lì jiē guāi yuè, mò yǒu tōng zhě, yòu yǐ biān xuán yǒu bā, yīn zuò bā yīn zhī lè. qī yīn zhī wài, gèng lì yī shēng, wèi zhī yīng shēng. yì yīn zuò shū èr shí yú piān, yǐ míng qí zhǐ. zhì shì yì yǐ qí shū xuān shì cháo tíng, bìng lì yì zhèng zhī. shí pī guó gōng shì zǐ sū kuí, yì chēng míng lè, bó yì yuē:" hán shī wài zhuàn suǒ zài yuè shēng gǎn rén, jí yuè lìng suǒ zài wǔ yīn suǒ zhōng, bìng jiē yǒu wǔ, bù yán biàn gōng biàn zhēng. yòu chūn qiū zuǒ shì suǒ yún:' qī yīn liù lǜ, yǐ fèng wǔ shēng.' zhǔn cǐ ér yán, měi gōng yīng lì wǔ diào, bù wén gèng jiā biàn gōng biàn zhēng èr diào wèi qī diào. qī diào zhī zuò, suǒ chū wèi xiáng." yì dá zhī yuē:" zhōu yǒu qī yīn zhī lǜ, hàn shū lǜ lì zhì, tiān dì rén jí sì shí, wèi zhī qī shǐ. huáng zhōng wèi tiān shǐ, lín zhōng wèi dì shǐ, tài cù wéi rén shǐ, shì wèi sān shǐ. gū xǐ wèi chūn, ruí bīn wèi xià, nán lǚ wèi qiū, yīng zhōng wèi dōng, shì wèi sì shí. sì shí sān shǐ, shì yǐ wéi qī. jīn ruò bù yǐ èr biàn wéi diào qū, zé shì dōng xià shēng quē, sì shí bù bèi. shì gù měi gōng xū lì qī diào." zhòng cóng yì yì. yì yòu yǔ kuí jù yún:" àn jīn yuè fǔ huáng zhōng, nǎi yǐ lín zhōng wèi diào shǒu, shī jūn chén zhī yì, qīng lè huáng zhōng gōng, yǐ xiǎo lǚ wèi biàn zhēng, guāi xiāng shēng zhī dào. jīn qǐng yǎ yuè huáng zhōng gōng yǐ huáng zhōng wèi diào shǒu, qīng lè qù xiǎo lǚ, hái yòng ruí bīn wèi biàn zhēng." zhòng jiē cóng zhī. kuí yòu yǔ yì yì, yù lèi shǔ lì fēn, zhèng dìng lǜ lǚ. shí yǐ yīn lǜ jiǔ bù tōng, yì kuí děng yī zhāo néng wéi zhī, yǐ wéi lè shēng kě dìng. ér hé tuǒ jiù yǐ xué wén, yǎ wèi gāo zǔ suǒ xìn. gāo zǔ sù bù yuè xué, bù zhī lè, tuǒ yòu chǐ jǐ sù rú, bù dǎi yì děng, yù jǔ huài qí shì. nǎi lì yì fēi shí èr lǜ xuán xiāng wèi gōng, yuē:" jīng wén suī dào xuán xiāng wèi gōng, kǒng shì zhí yán qí lǐ, yì bù tōng suí yuè yòng diào, shì yǐ gǔ lái bù qǔ. ruò yī zhèng xuán jí sī mǎ biāo, xū yòng liù shí lǜ fāng dé hé yùn. jīn yì wéi qǔ huáng zhōng zhī zhèng gōng, jiān dé qī shǐ zhī miào yì. fēi zhǐ jīn shí xié yùn, yì nǎi sǔn jù bù fán, kě yǐ xiǎng bǎi shén, kě yǐ hé wàn wǔ yǐ." ér yòu fēi qí qī diào zhī yì, yuē:" jìn dài shū jì suǒ zài, màn lè gǔ qín chuī dí zhī rén, duō yún sān diào. sān diào zhī shēng, qí lái jiǔ yǐ. qǐng cún sān diào ér yǐ." shí niú hóng zǒng zhī lè shì, hóng bù néng jīng zhī yīn lǜ. yòu yǒu shí yīn rén wàn bǎo cháng, xiū luò yáng jiù qū, yán yòu xué yīn lǜ, shī yú zǔ xiào zhēng, zhī qí shàng dài xiū diào gǔ lè. zhōu zhī bì shà, yīn zhī chóng yá, xuán bā yòng qī, jǐn yī zhōu lǐ bèi yǐ. suǒ wèi zhèng shēng, yòu jìn qián hàn zhī lè, bù kě fèi yě. shì shí jìng wèi yì yì, gè lì péng dǎng, shì fēi zhī lǐ, fēn rán xiáo luàn. huò yù lìng gè xiū zào, dài chéng, zé qí shàn zhě ér cóng zhī. tuǒ kǒng lè chéng, shàn è yì jiàn, nǎi qǐng gāo zǔ zhāng lè shì zhī. suì xiān shuō yuē:" huáng zhōng zhě, yǐ xiàng rén jūn zhī dé." jí zòu huáng zhōng zhī diào, gāo zǔ yuē:" tāo tāo hé yǎ, shén yǔ wǒ xīn huì." tuǒ yīn chén yòng huáng zhōng yī gōng, bù jiǎ yú lǜ, gāo zǔ dà yuè, bān cì tuǒ děng xiū lè zhě. zì shì yì děng yì qǐn.
开皇二年,齐黄门侍郎颜之推上言:“礼崩乐坏,其来自久。今太常雅乐,并 用胡声,请冯梁国旧事,考寻古典。”高祖不从,曰:“梁乐亡国之音,奈何遣我 用邪?”是时尚因周乐,命工人齐树提检校乐府,改换声律,益不能通。俄而柱国、 沛公郑译奏上,请更修正。于是诏太常卿牛弘、国子祭酒辛彦之、国子博士何妥等 议正乐。然沦谬既久,音律多乖,积年议不定。高祖大怒曰:“我受天命七年,乐 府犹歌前代功德邪?”命治书侍御史李谔引弘等下,将罪之。谔奏:“武王克殷, 至周公相成王,始制礼乐。斯事体大,不可速成。”高祖意稍解。又诏求知音之士, 集尚书,参定音乐。译云:“考寻乐府钟石律吕,皆有宫、商、角、徵、羽、变宫、 变徵之名。七声之内,三声乖应,每恆求访,终莫能通。先是周武帝时,有龟兹人 曰苏祗婆,从突厥皇后入国,善胡琵琶。听其所奏,一均之中间有七声。因而问之, 答云:‘父在西域,称为知音。代相传习,调有七种。’以其七调,勘校七声,冥 若合符。一曰‘娑陀力’,华言平声,即宫声也。二曰‘鸡识’,华言长声,即商 声也。三曰‘沙识’,华言质直声,即角声也。四曰‘沙侯加滥’,华言应声,即 变徵声也。五曰‘沙腊’,华言应和声,即徵声也。六曰‘般赡’,华言五声,即 羽声也。七曰‘俟利’,华言斛牛声,即变宫声也。”译因习而弹之,始得七声 之正。然其就此七调,又有五旦之名,旦作七调。以华言译之,旦者则谓均也。其 声亦应黄钟、太簇、林钟、南吕、姑洗五均,已外七律,更无调声。译遂因其所捻 琵琶弦柱相饮为均,推演其声,更立七均。合成十二,以应十二律。律有七音,音 立一调,故成七调十二律,合八十四调,旋转相交,尽皆和合。仍以其声考校太乐 所奏,林钟之宫,应用林钟为宫,乃用黄钟为宫;应用南吕为商,乃用太簇为商; 应用应钟为角,乃取姑洗为角。故林钟一宫七声,三声并戾。其十一宫七十七音, 例皆乖越,莫有通者,又以编悬有八,因作八音之乐。七音之外,更立一声,谓之 应声。译因作书二十余篇,以明其指。至是译以其书宣示朝廷,并立议正之。时邳 国公世子苏夔,亦称明乐,驳译曰:“《韩诗外传》所载乐声感人,及《月令》所 载五音所中,并皆有五,不言变宫、变徵。又《春秋左氏》所云:‘七音六律,以 奉五声。’准此而言,每宫应立五调,不闻更加变宫、变徵二调为七调。七调之作, 所出未详。”译答之曰:“周有七音之律,《汉书·律历志》,天地人及四时,谓 之七始。黄钟为天始,林钟为地始,太簇为人始,是为三始。姑洗为春,蕤宾为夏, 南吕为秋,应钟为冬,是为四时。四时三始,是以为七。今若不以二变为调曲,则 是冬夏声阙,四时不备。是故每宫须立七调。”众从译议。译又与夔俱云:“案今 乐府黄钟,乃以林钟为调首,失君臣之义,清乐黄钟宫,以小吕为变徵,乖相生之 道。今请雅乐黄钟宫以黄钟为调首,清乐去小吕,还用蕤宾为变徵。”众皆从之。 夔又与译议,欲累黍立分,正定律吕。时以音律久不通,译、夔等一朝能为之,以 为乐声可定。而何妥旧以学闻,雅为高祖所信。高祖素不悦学,不知乐,妥又耻己 宿儒,不逮译等,欲沮坏其事。乃立议非十二律旋相为宫,曰:“经文虽道旋相为 宫,恐是直言其理,亦不通随月用调,是以古来不取。若依郑玄及司马彪,须用六 十律方得和韵。今译唯取黄钟之正宫,兼得七始之妙义。非止金石谐韵,亦乃簨虡 不繁,可以享百神,可以合万舞矣。”而又非其七调之义,曰:“近代书记所载, 缦乐鼓琴吹笛之人,多云三调。三调之声,其来久矣。请存三调而已。”时牛弘总 知乐事,弘不能精知音律。又有识音人万宝常,修洛阳旧曲,言幼学音律,师于祖 孝徵,知其上代修调古乐。周之璧翣,殷之崇牙,悬八用七,尽依《周礼》备矣。 所谓正声,又近前汉之乐,不可废也。是时竞为异议,各立朋党,是非之理,纷然 淆乱。或欲令各修造,待成,择其善者而从之。妥恐乐成,善恶易见,乃请高祖张 乐试之。遂先说曰:“黄钟者,以象人君之德。”及奏黄钟之调,高祖曰:“滔滔 和雅,甚与我心会。”妥因陈用黄钟一宫,不假馀律,高祖大悦,班赐妥等修乐者。 自是译等议寝。