kù lì
○酷吏

fū wèi guó zhī tǐ yǒu sì yān: yī yuē rén yì, èr yuē lǐ zhì, sān yuē fǎ lìng, sì yuē xíng fá. rén yì lǐ zhì, zhèng zhī běn yě, fǎ lìng xíng fá, zhèng zhī mò yě. wú běn bù lì, wú mò bù chéng. rán jiào huà yuǎn ér xíng fá jìn, kě yǐ zhù huà ér bù kě yǐ zhuān xíng, kě yǐ lì wēi ér bù kě yǐ fán yòng. lǎo zǐ yuē: qí zhèng chá chá, qí rén quē quē. yòu yuē: fǎ lìng zī zhāng, dào zéi duō yǒu. rán zé lìng zhī fán kē, lì zhī yán kù, bù néng zhì lǐ, bǎi dài kě zhī. kǎo lǎn qián zài, yǒu shí ér yòng zhī yǐ. xī qín rèn yù lì, zhě yī mǎn dào. hàn gé qí fēng, jiǎo wǎng guò zhèng. jìn wǎng shū kuò, suì lòu tūn zhōu, dà jiān jù huá, fàn yì qīn lǐ. gù gāng kè zhī lì, cuī lā xiōng xié, yī qiè jìn jiān, yǐ jiù shí bì, suī chuí jiào yì, huò yǒu suǒ qǔ yān. gāo zǔ yīng qī, píng yī jiāng zuǒ, sì hǎi jiǔ zhōu, fú jiào cóng yì. zhì yú wēi xíng jùn guó, lì zhé gōng hóu, chéng chuán fù rén, tàn wán zhuó lì zhě, suǒ zài miè wén yān. wú nǎng shí zhī bì, yì yǐ míng yǐ. shì wén děng gōng bù zú jì, cái xíng wú wén, zāo yù shí lái, dāo qiè fēi jù, sì qí biǎn xìng, duō xíng wú lǐ, jūn zǐ xiǎo rén, xián lí qí dú. fán jué suǒ lì, mò bù lǐn rán. jū qí xià zhě, shì zhī rú shé huī, guò qí jìng zhě, táo zhī rú kòu chóu. yǔ rén zhī ēn, xīn fēi hǎo shàn, jiā rén zhī zuì, shì fēi jí è. qí suǒ chī rǔ, duō zài wú gū, chá qí suǒ wèi, chái láng zhī bù ruò yě. wú jìn jiān chú huá zhī zhì, sì cán nüè yòu jiàn zhī xīn, jūn zǐ è zhī, gù biān wèi kù lì chuán yě.
夫為國之體有四焉：一曰仁義，二曰禮制，三曰法令，四曰刑罰。仁義禮制， 政之本也，法令刑罰，政之末也。無本不立，無末不成。然教化遠而刑罰近，可以 助化而不可以專行，可以立威而不可以繁用。《老子》曰：「其政察察，其人缺缺。」 又曰：「法令滋章，盜賊多有。」然則令之煩苛，吏之嚴酷，不能致理，百代可知。 考覽前載，有時而用之矣。昔秦任獄吏，赭衣滿道。漢革其風，矯枉過正。禁網疏 闊，遂漏吞舟，大奸巨猾，犯義侵禮。故剛克之吏，摧拉凶邪，一切禁奸，以救時 弊，雖垂教義，或有所取焉。高祖膺期，平一江左，四海九州，服教從義。至於威 行郡國，力折公侯，乘傳賦人，探丸斫吏者，所在蔑聞焉。無曩時之弊，亦已明矣。 士文等功不足紀，才行無聞，遭遇時來，叨竊非據，肆其褊性，多行無禮，君子小 人，咸罹其毒。凡厥所蒞，莫不懍然。居其下者，視之如蛇虺，過其境者，逃之如 寇讎。與人之恩，心非好善，加人之罪，事非疾惡。其所笞辱，多在無辜，察其所 為，豺狼之不若也。無禁奸除猾之志，肆殘虐幼賤之心，君子惡之，故編為《酷吏 傳》也。

shè dí shì wén
○厙狄士文

shè dí shì wén, dài rén yě. zǔ gàn, qí zuǒ chéng xiàng. fù jìng, wǔ wèi jiāng jūn sì zhōu cì shǐ. shì wén xìng gū zhí, suī lín lǐ zhì qīn mò yǔ tōng xiá. shǎo dú shū. zài qí xí fēng zhāng wǔ jùn wáng, guān zhì lǐng jūn jiāng jūn. zhōu wǔ dì píng qí, shān dōng yì guān duō yíng zhōu shī, wéi shì wén bì mén zì shǒu. dì qí zhī, shòu kāi fǔ yí tóng sān sī suí zhōu cì shǐ. gāo zǔ shòu chán, jiā shang kāi fǔ, fēng hú bēi xiàn zi, xún bài bèi zhōu cì shǐ. xìng qīng kǔ, bù shòu gōng liào, jiā wú yú cái. qí zi cháng dàn guān chú bǐng, shì wén jiā zhī yú yù lèi rì, zhàng zhī yī bǎi, bù sòng hái jīng. tóng lì wú gǎn chū mén, suǒ mǎi yán cài, bì yú wài jìng. fán yǒu chū rù, jiē fēng shǔ qí mén, qīn jiù jué jī, qìng diào bù tōng. fǎ lìng yán sù, lì rén gǔ zhàn, dào bù shí yí. yǒu xì guò, bì shēn wén xiàn hài. cháng rù cháo, yù shàng zhì jiǔ gāo huì, cì gōng qīng rù zuǒ cáng, rèn qǔ duō shǎo. rén jiē jí zhòng, shì wén dú kǒu xián juàn yī pǐ, liǎng shǒu gè chí yī pǐ. shàng wèn qí gù, shì wén yuē: chén kǒu shǒu jù mǎn, yú wú suǒ xū. shàng yì zhī, bié jiā shǎng wù, láo ér qiǎn zhī. shì wén zhì zhōu, fā tī jiān yǐn, zhǎng lì chǐ bù shēng sù zhī zāng, wú suǒ kuān dài. dé qiān yú rén ér zòu zhī, shàng xī pèi fáng lǐng nán, qīn qī xiāng sòng, kū qì zhī shēng biàn yú zhōu jìng. zhì lǐng nán, yù zhàng lì sǐ zhě shí bā jiǔ, yú shì fù mǔ qī zǐ wéi kū shì wén. shì wén wén zhī, lìng rén bǔ zhuō, wō chuí yíng qián, ér kū zhě mí shén. yǒu jīng zhào wéi kūn wèi bèi zhōu sī mǎ, hé dōng zhào dá wèi qīng hé lìng, èr rén bìng kē kè, wéi zhǎng shǐ yǒu huì zhèng. shí rén wèi zhī yǔ yuē: cì shǐ luó shā zhèng, sī mǎ fù shé chēn, zhǎng shǐ hán xiào pàn, qīng hé shēng chī rén. shàng wén ér tàn yuē: shì wén zhī bào, guò yú měng shòu. jìng zuò miǎn. wèi jǐ, yǐ wèi yōng zhōu zhǎng shǐ, shì wén wèi rén yuē: wǒ xiàng fǎ shēn, bù néng kuī hòu yào guì, bì sǐ cǐ guān yǐ. jí xià chē, zhí fǎ yán zhèng, bù bì guì qī, bīn kè mò gǎn zhì mén, rén duō yuàn wàng. shì wén cóng fù mèi wèi qí shì pín, yǒu sè, qí miè zhī hòu, cì xuē guó gōng zhǎng sūn lǎn wèi qiè. lǎn qī zhèng shì xìng dù, zèn zhī yú wén xiàn hòu, hòu lìng lǎn lí jué. shì wén chǐ zhī, bù yǔ xiāng jiàn. hòu yīng zhōu cì shǐ táng jūn míng jū mǔ yōu, pīng yǐ wèi qī, yóu shì shì wén jūn míng bìng wèi yù shǐ suǒ hé. shì wén xìng gāng, zài yù shù rì, fèn huì ér sǐ. jiā wú yú cái, yǒu zi sān rén, zhāo xī bù jì, qīn yǒu wú nèi zhī zhě.
厙狄士文，代人也。祖干，齊左丞相。父敬，武衛將軍、肆州刺史。士文性孤 直，雖鄰里至親莫與通狎。少讀書。在齊襲封章武郡王，官至領軍將軍。周武帝平 齊，山東衣冠多迎周師，唯士文閉門自守。帝奇之，授開府儀同三司、隨州刺史。 高祖受禪，加上開府，封湖陂縣子，尋拜貝州刺史。性清苦，不受公料，家無餘財。 其子常啖官廚餅，士文枷之於獄累日，杖之一百，步送還京。僮隸無敢出門，所買 鹽菜，必於外境。凡有出入，皆封署其門，親舊絕跡，慶弔不通。法令嚴肅，吏人 股戰，道不拾遺。有細過，必深文陷害。嘗入朝，遇上置酒高會，賜公卿入左藏， 任取多少。人皆極重，士文獨口銜絹一匹，兩手各持一匹。上問其故，士文曰： 「臣口手俱滿，余無所須。」上異之，別加賞物，勞而遣之。士文至州，發擿奸隱， 長吏尺布升粟之贓，無所寬貸。得千餘人而奏之，上悉配防嶺南，親戚相送，哭泣 之聲遍於州境。至嶺南，遇瘴癘死者十八九，於是父母妻子唯哭士文。士文聞之， 令人捕捉，撾捶盈前，而哭者彌甚。有京兆韋焜為貝州司馬，河東趙達為清河令， 二人並苛刻，唯長史有惠政。時人為之語曰：「刺史羅剎政，司馬蝮蛇瞋，長史含 笑判，清河生吃人。」上聞而嘆曰：「士文之暴，過於猛獸。」竟坐免。未幾，以 為雍州長史，士文謂人曰：「我向法深，不能窺候要貴，必死此官矣。」及下車， 執法嚴正，不避貴戚，賓客莫敢至門，人多怨望。士文從父妹為齊氏嬪，有色，齊 滅之後，賜薛國公長孫覽為妾。覽妻鄭氏性妒，譖之於文獻後，後令覽離絕。士文 恥之，不與相見。後應州刺史唐君明居母憂，娉以為妻，由是士文、君明並為御史 所劾。士文性剛，在獄數日，憤恚而死。家無餘財，有子三人，朝夕不繼，親友無 內之者。

tián shì
○田式

tián shì, zì xiǎn biāo, féng yì xià bāng rén yě. zǔ ān xìng, fù zhǎng lè, shì wèi, jù wèi běn jùn tài shǒu. shì xìng gāng guǒ, duō wǔ yì, quán yǒng jué rén. zhōu míng dì shí, nián shí bā, shòu dū du, lǐng xiāng bīng. hòu shù zài, bài wèi nán tài shǒu, zhèng shàng yán měng, lì rén chóng zú ér lì, wú gǎn wéi fǎ zhě. qiān běn jùn tài shǒu, qīn gù píng jī, qǐng tuō bù xíng. wǔ dì wén ér shàn zhī, jìn wèi yí tóng sān sī, cì jué xìn dōu xiàn gōng, zhuó bài yán zhōu cì shǐ. cóng dì píng qí, yǐ gōng jiā shàng kāi fǔ, xǐ wèi jiàn zhōu cì shǐ, gǎi fēng liáng quán xiàn gōng. gāo zǔ zǒng bǎi kuí, wèi jiǒng zuò luàn yè chéng, cóng wéi xiào kuān jī zhī. yǐ gōng bài dà jiāng jūn, jìn jué wǔ shān jùn gōng. jí shòu chán, bài xiāng zhōu zǒng guǎn, zhuān yǐ lì wēi wèi wù. měi shì shì yú wài, bì shèng qì yǐ dài qí xià, guān shǔ gǔ lì, wú gǎn yǎng shì. yǒu fàn jìn zhě, suī zhì qīn nì, wú suǒ róng dài. qí nǚ xù jīng zhào dù níng, zì zhǎng ān shěng zhī, shì jiè níng wú chū rù. níng jiǔ zhī bù dé hái, qiè shàng běi lóu, yǐ chàng jī sī. shì zhī zhī, chī níng wǔ shí. qí suǒ ài nú, cháng yì shì bái shì, yǒu chóng shàng qí yī jīn, huī xiù fú qù zhī. shì yǐ wèi màn jǐ, lì bàng shā zhī. huò liáo lì jiān zāng, bù nèi jié dào zhě, wú wèn qīng zhòng, xī jìn dì láo zhōng, qǐn chù fèn huì, lìng qí kǔ dú, zì fēi shēn sǐ, zhōng bù dé chū. měi shè shū dào zhōu, shì wèi xiá dú, xiān zhào yù zú, shā zhòng qiú, rán hòu xuān shì bǎi xìng. qí kè bào rú cǐ. yóu shì wèi shàng suǒ qiǎn, chú míng wèi bǎi xìng. shì cán huì bù shí, qī zǐ zhì qí suǒ, zhé nù, wéi shì tóng èr rén gěi shǐ zuǒ yòu. cóng jiā zhōng suǒ jiāo, yù yǐ zì shā, jiā rén bù yǔ. yīn qiǎn suǒ shì tóng yì shì mǎi dú yào, qī zǐ yòu duó ér qì zhī. shì huì wò. qí zi xìn shí wèi yí tóng, zhì shì qián liú tì yuē: dà rén jì shì cháo tíng jiù chén, yòu wú dà guò. bǐ jiàn gōng qīng fàng rǔ zhě duō yǐ, xuán fù shēng yòng, dà rén hé néng jiǔ hū? nǎi zhì yú cǐ! shì chuā rán ér qǐ, chōu dāo zhuó xìn, xìn jù zǒu bì zhī, rèn zhōng yú yù. shàng zhī zhī, yǐ shì wèi zuì jǐ zhī shēn, fù qí guān jué. xún bài guǎng zhōu zǒng guǎn, zú guān.
田式，字顯標，馮翊下邦人也。祖安興，父長樂，仕魏，俱為本郡太守。式性 剛果，多武藝，拳勇絕人。周明帝時，年十八，授都督，領鄉兵。後數載，拜渭南 太守，政尚嚴猛，吏人重足而立，無敢違法者。遷本郡太守，親故屏跡，請託不行。 武帝聞而善之，進位儀同三司，賜爵信都縣公，擢拜延州刺史。從帝平齊，以功加 上開府，徙為建州刺史，改封梁泉縣公。高祖總百揆，尉迥作亂鄴城，從韋孝寬擊 之。以功拜大將軍，進爵武山郡公。及受禪，拜襄州總管，專以立威為務。每視事 於外，必盛氣以待其下，官屬股慄，無敢仰視。有犯禁者，雖至親昵，無所容貸。 其女婿京兆杜寧，自長安省之，式誡寧無出入。寧久之不得還，竊上北樓，以暢羈 思。式知之，笞寧五十。其所愛奴，嘗詣式白事，有蟲上其衣衿，揮袖拂去之。式 以為慢己，立棒殺之。或僚吏奸贓，部內劫盜者，無問輕重，悉禁地牢中，寢處糞 穢，令其苦毒，自非身死，終不得出。每赦書到州，式未暇讀，先召獄卒，殺重囚， 然後宣示百姓。其刻暴如此。由是為上所譴，除名為百姓。式慚恚不食，妻子至其 所，輒怒，唯侍僮二人給使左右。從家中索椒，欲以自殺，家人不與。陰遣所侍僮 詣市買毒藥，妻子又奪而棄之。式恚臥。其子信時為儀同，至式前流涕曰：「大人 既是朝廷舊臣，又無大過。比見公卿放辱者多矣，旋復升用，大人何能久乎？乃至 於此！」式欻然而起，抽刀斫信，信遽走避之，刃中於閾。上知之，以式為罪己之 深，復其官爵。尋拜廣州總管，卒官。

yàn róng
○燕榮

yàn róng, zì guì gōng, huá yīn hóng nóng rén yě. fù kǎn, zhōu dà jiāng jūn. róng xìng gāng yán, yǒu wǔ yì, shì zhōu wèi nèi shì shàng shì. cóng wǔ dì fá qí, yǐ gōng shòu kāi fǔ yí tóng sān sī, fēng gāo yì xiàn gōng. gāo zǔ shòu chán, jìn wèi dà jiāng jūn, fēng luò cóng jùn gōng, bài jìn zhōu cì shǐ. cóng hé jiān wáng hóng jī tū jué, yǐ gōng bài shàng zhù guó, qiān qīng zhōu zǒng guǎn. róng zài zhōu, xuǎn jué yǒu lì zhě wèi wǔ bó, lì rén guò zhī zhě, bì jiā jié wèn, zhé chǔ tà zhī, chuàng duō jiàn gǔ. jiān dào píng jī, jìng nèi sù rán. tā zhōu xiàn rén xíng jīng qí jiè zhě, wèi ruò kòu chóu, bù gǎn xiū xī. shàng shén shàn zhī. hòu yīn rù cháo jìn, tè jiā láo miǎn. róng yǐ mǔ lǎo, qǐng měi suì rù cháo, shàng xǔ zhī. jí cí, shàng cì yàn yú nèi diàn, zhào wáng gōng zuò shī yǐ jiàn zhī. fá chén zhī yì, yǐ wèi xíng jūn zǒng guǎn, lǜ shuǐ jūn zì dōng lái bàng hǎi, rù tài hú, qǔ wú jùn. jì pò dān yáng, wú rén gòng lì xiāo huán wèi zhǔ, zǔ bīng yú jìn líng, wèi yǔ wén shù suǒ bài, tuì bǎo bāo shān. róng lǜ jīng jiǎ wǔ qiān niè zhī, huán bài zǒu, wèi róng suǒ zhí, jìn líng huì jī xī píng. jiǎn xiào yáng zhōu zǒng guǎn. xún zhēng wèi yòu wǔ hòu jiāng jūn. tū jué kòu biān, yǐ wèi xíng jūn zǒng guǎn, tún yōu zhōu. mǔ yōu qù zhí. míng nián, qǐ wèi yōu zhōu zǒng guǎn. róng xìng yán kù, yǒu wēi róng, zhǎng shǐ jiàn zhě, mò bù huáng jù zì shī. fàn yáng lú shì, dài wèi zhe xìng, róng jiē shǔ wèi lì zú yǐ qū rǔ zhī. biān chī zuǒ yòu, dòng zhì qiān shù, liú xiě yíng qián, yǐn dàn zì ruò. cháng àn bù, dào cì jiàn cóng jīng, kān wèi chī chuí, mìng qǔ zhī, zhé yǐ shì rén. rén huò zì chén wú jiù, róng yuē: hòu ruò yǒu zuì, dāng miǎn ěr. jí hòu fàn xì guò, jiāng wō zhī, rén yuē: qián rì bèi zhàng, shǐ jūn xǔ yǒu zuì yòu zhī. róng yuē: wú guò shàng ěr, kuàng yǒu guò xié! bǎng chuí rú jiù. róng měi xún shěng guǎn nèi, wén guān rén jí bǎi xìng qī nǚ yǒu měi sè, zhé shě qí shì ér yín zhī. tān bào fàng zòng rì shén. shì shí yuán hóng sì bèi chú wèi yōu zhōu zhǎng shǐ, jù wèi róng suǒ rǔ, gù cí. shàng zhī zhī, chì róng yuē: hóng sì zhàng shí yǐ shàng zuì, jiē xū zòu wén. róng fèn yuē: shù zi hé gǎn nòng wǒ! yú shì qiǎn hóng sì jiān nà cāng sù, yáng dé yī kāng yī bǐ, zhé fá zhī. měi chī suī bù mǎn shí, rán yī rì zhī zhōng, huò zhì sān shù. rú shì lì nián, yuàn xì rì gòu, róng suì shōu fù yù, jìn jué qí liáng. hóng sì jī něi, chōu yī xù, zá shuǐ yàn zhī. qí qī yì què chēng yuān, shàng qiǎn kǎo gōng shì láng liú shì lóng chí yì jū wèn. zòu róng nüè dú fēi xū, yòu zéi huì láng jí, suì zhēng hái jīng shī, cì sǐ. xiān shì, róng jiā qǐn shì wú gù yǒu qū shù hú, cóng dì fén chū. wèi jǐ, róng sǐ yú qū chū zhī chù. yǒu zi xún.
燕榮，字貴公，華陰弘農人也。父偘，周大將軍。榮性剛嚴，有武藝，仕周為 內侍上士。從武帝伐齊，以功授開府儀同三司，封高邑縣公。高祖受禪，進位大將 軍，封落叢郡公，拜晉州刺史。從河間王弘擊突厥，以功拜上柱國，遷青州總管。 榮在州，選絕有力者為伍伯，吏人過之者，必加詰問，輒楚撻之，創多見骨。奸盜 屏跡，境內肅然。他州縣人行經其界者，畏若寇讎，不敢休息。上甚善之。後因入 朝覲，特加勞勉。榮以母老，請每歲入朝，上許之。及辭，上賜宴於內殿，詔王公 作詩以餞之。伐陳之役，以為行軍總管，率水軍自東萊傍海，入太湖，取吳郡。既 破丹陽，吳人共立蕭瓛為主，阻兵於晉陵，為宇文述所敗，退保包山。榮率精甲五 千躡之，瓛敗走，為榮所執，晉陵、會稽悉平。檢校揚州總管。尋征為右武候將軍。 突厥寇邊，以為行軍總管，屯幽州。母憂去職。明年，起為幽州總管。榮性嚴酷， 有威容，長史見者，莫不惶懼自失。范陽盧氏，代為著姓，榮皆署為吏卒以屈辱之。 鞭笞左右，動至千數，流血盈前，飲啖自若。嘗按部，道次見叢荊，堪為笞棰，命 取之，輒以試人。人或自陳無咎，榮曰：「後若有罪，當免爾。」及後犯細過，將 撾之，人曰：「前日被杖，使君許有罪宥之。」榮曰：「無過尚爾，況有過邪！」 榜棰如舊。榮每巡省管內，聞官人及百姓妻女有美色，輒舍其室而淫之。貪暴放縱 日甚。是時元弘嗣被除為幽州長史，懼為榮所辱，固辭。上知之，敕榮曰：「弘嗣 杖十已上罪，皆須奏聞。」榮忿曰：「豎子何敢弄我！」於是遣弘嗣監納倉粟，颺 得一糠一秕，輒罰之。每笞雖不滿十，然一日之中，或至三數。如是歷年，怨隙日 構，榮遂收付獄，禁絕其糧。弘嗣飢餒，抽衣絮，雜水咽之。其妻詣闕稱冤，上遣 考功侍郎劉士龍馳驛鞫問。奏榮虐毒非虛，又賊穢狼籍，遂征還京師，賜死。先是， 榮家寢室無故有蛆數斛，從地墳出。未幾，榮死於蛆出之處。有子詢。

zhào zhòng qīng
○趙仲卿

zhào zhòng qīng, tiān shuǐ lǒng xī rén yě. fù gāng, zhōu dà jiāng jūn. zhòng qīng xìng cū bào, yǒu lǚ lì, zhōu qí wáng xiàn shén lǐ zhī. cóng jī qí, gōng lín qín tǒng róng wēi yuǎn fú lóng zhāng bì děng wǔ chéng, jǐn píng zhī. yòu jī qí jiāng duàn xiào xiān yú yáo xiāng chéng, kǔ zhàn lián rì, pò zhī. yǐ gōng shòu dà dū dū, xún diǎn sù wèi. píng qí zhī yì, yǐ gōng qiān shàng yí tóng, jiān zhào jùn tài shǒu. rù wèi jī bó zhōng dài fū. wáng qiān zuò luàn, zhòng qīng shǐ zài lì zhōu, jí yǔ zǒng guǎn dòu lú jī fā bīng jù shǒu. wèi qiān suǒ gōng, zhòng qīng dū bīng chū zhàn, qián hòu yī shí qī zhèn. jí qiān píng, jìn wèi dà jiāng jūn, fēng zhǎng yuán xiàn gōng, yì qiān hù. gāo zǔ shòu chán, jìn jué hé běi jùn gōng. kāi huáng sān nián, tū jué fàn sāi, yǐ xíng jūn zǒng guǎn cóng hé jiān wáng hóng chū hè lán shān. zhòng qīng bié dào jù jìn, wú lǔ ér hái. fù zhèn píng liáng, xún bài shí zhōu cì shǐ. fǎ lìng yán měng, xiān wēi zhī shī, wú suǒ róng shě, biān chī zhǎng shǐ, zhé zhì èr bǎi. guān rén zhàn xin lì, wú gǎn wéi fàn, dào zéi bǐng xī, jiē chēng qí néng. qiān yǎn zhōu cì shǐ, wèi zhī guān, bài shuò zhōu zǒng guǎn. yú shí sài běi shèng xìng tún tián, zhòng qīng zǒng guǎn tǒng zhī. wēi yǒu bù lǐ zhě, zhòng qīng zhé zhào zhǔ zhǎng, tà qí xiōng bèi, huò jiě yī dào yè yú jīng jí zhōng. shí rén wèi zhī měng shòu. shì duō kè jì, yóu shì shōu huò suì guǎng, biān shù wú kuì yùn zhī yōu. huì tū jué qǐ mín kè hán qiú hūn yú guó, shàng xǔ zhī. zhòng qīng yīn shì jiān qí gǔ ròu, suì xiāng gōng jī. shí qī nián, qǐ mín jiǒng pò, yǔ suí shǐ zhǎng sūn chéng tóu tōng hàn zhèn. zhòng qīng lǜ qí qiān yú chí yuán zhī, dá tóu bù gǎn bī. qián qiǎn rén yòu zhì qǐ mín suǒ bù, zhì zhě èr wàn yú jiā. qí nián, cóng gāo jiǒng zhǐ bái dào yǐ jī dá tóu. zhòng qīng lǜ bīng sān qiān wèi qián fēng, zhì zú lí shān, yǔ lǔ xiāng yù, jiāo zhàn qī rì, dà pò zhī. zhuī bēn zhì qǐ fú pō, fù pò zhī, lǔ qiān yú kǒu, zá chù wàn jì. tū jué xī zhòng ér zhì, zhòng qīng wèi fāng zhèn, sì miàn jù zhàn. jīng wǔ rì, huì gāo jiǒng dà bīng zhì, hé jī zhī, lǔ nǎi bài zǒu. zhuī dù bái dào, yú qín shān qī bǎi yú lǐ. shí tū jué jiàng zhě wàn yú jiā, shàng mìng zhòng qīng chù zhī héng ān. yǐ gōng jìn wèi shàng zhù guó, cì wù sān qiān duàn. cháo tíng lǜ dá tóu yǎn xí qǐ mín, lìng zhòng qīng tún bīng èr wàn yǐ bèi zhī, dài zhōu zǒng guǎn hán hóng yǒng kāng gōng lǐ yào wáng wèi zhōu cì shǐ liú lóng děng, jiāng bù qí yī wàn zhèn héng ān. dá tóu qí shí wàn lái kòu, hán hóng jūn dà bài, zhòng qīng zì lè níng zhèn yāo jī, zhǎn shǒu lǔ qiān yú jí. míng nián, dū yì zhú jīn hé dìng xiāng èr chéng, yǐ jū qǐ mín. shí yǒu biǎo yán zhòng qīng kù bào zhě, shàng lìng yù shǐ wáng wěi àn zhī, bìng shí, xī qí gōng bù zuì yě. yīn láo zhī yuē: zhī gōng qīng zhèng, wèi xià suǒ è. cì wù wǔ bǎi duàn. zhòng qīng yì zì, yóu shì miǎn guān. rén shòu zhōng, jiǎn xiào sī nóng qīng. shǔ wáng xiù zhī dé zuì, fèng zhào wǎng yì zhōu qióng àn zhī. xiù bīn kè jīng guò zhī chù, zhòng qīng bì shēn wén zhì fǎ, zhōu xiàn zhǎng lì zuò zhě tài bàn. shàng yǐ wèi néng, shǎng bì nú wǔ shí kǒu, huáng jīn èr bǎi liǎng, mǐ sù wǔ qiān dàn, qí bǎo zá wù chēng shì. yáng dì sì wèi, pàn bīng bù gōng bù èr cáo shàng shū shì. qí nián, zú, shí nián liù shí sì. shì yuē sù. zèng wù wǔ bǎi duàn. zi hóng sì.
趙仲卿，天水隴西人也。父剛，周大將軍。仲卿性粗暴，有膂力，周齊王憲甚 禮之。從擊齊，攻臨秦、統戎、威遠、伏龍、張壁等五城，盡平之。又擊齊將段孝 先於姚襄城，苦戰連日，破之。以功授大都督，尋典宿衛。平齊之役，以功遷上儀 同，兼趙郡太守。入為畿伯中大夫。王謙作亂，仲卿使在利州，即與總管豆盧勣發 兵拒守。為謙所攻，仲卿督兵出戰，前後一十七陣。及謙平，進位大將軍，封長垣 縣公，邑千戶。高祖受禪，進爵河北郡公。開皇三年，突厥犯塞，以行軍總管從河 間王弘出賀蘭山。仲卿別道俱進，無虜而還。復鎮平涼，尋拜石州刺史。法令嚴猛， 纖微之失，無所容舍，鞭笞長史，輒至二百。官人戰忄栗，無敢違犯，盜賊屏息， 皆稱其能。遷兗州刺史，未之官，拜朔州總管。於時塞北盛興屯田，仲卿總管統之。 微有不理者，仲卿輒召主掌，撻其胸背，或解衣倒曳於荊棘中。時人謂之猛獸。事 多克濟，由是收穫歲廣，邊戍無饋運之憂。會突厥啟民可汗求婚於國，上許之。仲 卿因是間其骨肉，遂相攻擊。十七年，啟民窘迫，與隋使長孫晟投通漢鎮。仲卿率 騎千餘馳援之，達頭不敢逼。潛遣人誘致啟民所部，至者二萬餘家。其年，從高熲 指白道以擊達頭。仲卿率兵三千為前鋒，至族蠡山，與虜相遇，交戰七日，大破之。 追奔至乞伏泊，復破之，虜千餘口，雜畜萬計。突厥悉眾而至，仲卿為方陣，四面 拒戰。經五日，會高熲大兵至，合擊之，虜乃敗走。追度白道，逾秦山七百餘里。 時突厥降者萬餘家，上命仲卿處之恆安。以功進位上柱國，賜物三千段。朝廷慮達 頭掩襲啟民，令仲卿屯兵二萬以備之，代州總管韓洪、永康公李藥王、蔚州刺史劉 隆等，將步騎一萬鎮恆安。達頭騎十萬來寇，韓洪軍大敗，仲卿自樂寧鎮邀擊，斬 首虜千餘級。明年，督役築金河、定襄二城，以居啟民。時有表言仲卿酷暴者，上 令御史王偉按之，並實，惜其功不罪也。因勞之曰：「知公清正，為下所惡。」賜 物五百段。仲卿益恣，由是免官。仁壽中，檢校司農卿。蜀王秀之得罪，奉詔往益 州窮按之。秀賓客經過之處，仲卿必深文致法，州縣長吏坐者太半。上以為能，賞 婢奴五十口，黃金二百兩，米粟五千石，奇寶雜物稱是。煬帝嗣位，判兵部、工部 二曹尚書事。其年，卒，時年六十四。諡曰肅。贈物五百段。子弘嗣。

cuī hóng dù dì hóng shēng
崔弘度弟弘升

cuī hóng dù, zì mó hē yǎn, bó líng ān píng rén yě. zǔ kǎi, wèi sī kōng. fù shuō, zhōu fū zhōu cì shǐ. hóng dù lǚ lì jué rén, yí mào kuí àn, xū miàn shén wěi. xìng yán kù. nián shí qī, zhōu dà zhǒng zǎi yǔ wén hù yǐn wèi qīn xìn. xún shòu dū du, lèi zhuǎn dà dū dū. shí hù zi zhōng shān gōng xùn wèi pú zhōu cì shǐ, lìng hóng dù cóng yān. cháng yǔ xùn dēng lóu, zhì shàng céng, qù dì sì wǔ zhàng, fǔ lín zhī, xùn yuē: kě wèi yě. hóng dù yuē: cǐ hé zú wèi! chuā rán zhì xià, zhì dì wú sǔn shāng. xùn yǐ qí quán jié, dà qí zhī. hòu yǐ zhàn xūn, shòu yí tóng. cóng wǔ dì miè qí, jìn wèi shàng kāi fǔ, yè xiàn gōng, cì wù sān qiān duàn, sù mài sān qiān dàn, nú bì bǎi kǒu, zá chù qiān jì. xún cóng rǔ nán gōng yǔ wén shén jǔ pò lú chāng qī yú fàn yáng. xuān dì sì wèi, cóng yún guó gōng wéi xiào kuān jīng lüè huái nán. hóng dù yǔ huà zhèng gōng yǔ wén xīn sī shuǐ hè lóu zi gàn zhì féi kǒu, chén jiāng pān chēn lǜ bīng shù qiān lái jù zhàn, gé shuǐ ér zhèn. xīn qiǎn hóng dù yù yǐ huò fú, chēn zhì xī ér dùn. jìn gōng shòu yáng, jiàng chén shǒu jiāng wú wén lì, hóng dù gōng zuì. yǐ qián hòu xūn, jìn wèi shàng dà jiāng jūn, xí fù jué ān píng xiàn gōng. jí wèi jiǒng zuò luàn, yǐ hóng dù wèi xíng jūn zǒng guǎn, cóng wéi xiào kuān tǎo zhī. hóng dù mù zhǎng ān xiāo xióng shù bǎi rén wèi bié duì, suǒ dāng wú bù pī mǐ. hóng dù mèi xiān shì jiǒng zi wèi qī, jí pò yè chéng, jiǒng jiǒng pò shēng lóu, hóng dù zhí shàng lóng wěi zhuī zhī. jiǒng wān gōng jiāng shè hóng dù, hóng dù tuō dōu móu wèi jiǒng yuē: xiāng shí bù? jīn rì gè tú guó shì, bù dé gù sī. yǐ qīn qī zhī qíng, jǐn è luàn bīng, bù xǔ qīn rǔ. shì shì rú cǐ, zǎo wèi shēn jì, hé suǒ dài yě? jiǒng zhì gōng yú dì, mà dà chéng xiàng jí kǒu ér zì shā. hóng dù gù qí dì hóng shēng yuē: rǔ kě qǔ jiǒng tóu. hóng shēng suì zhǎn zhī, jìn wèi shàng zhù guó. shí xíng jūn zǒng guǎn lì fēng guó gōng, hóng dù bù shí shā jiǒng, zhì zòng è yán, yóu shì jiàng jué yī děng, wèi wǔ xiāng jùn gōng. kāi huáng chū, tū jué rù kòu, hóng dù yǐ xíng jūn zǒng guǎn chū yuán zhōu yǐ jù zhī. lǔ tuì, hóng dù jìn tún líng wǔ. yuè yú ér hái, bài huá zhōu cì shǐ. nà qí mèi wèi qín xiào wáng fēi. xún qiān xiāng zhōu zǒng guǎn. hóng dù sù guì, yù xià yán jí, dòng xíng chuí fá, lì rén zhé qì, wén qí shēng, mò bù zhàn lì. suǒ zài zhī chù, lìng xíng jìn zhǐ, dào zéi píng jī. liáng wáng xiāo cóng lái cháo, shàng yǐ hóng dù wèi jiāng líng zǒng guǎn, zhèn jīng zhōu. hóng dù wèi zhì, ér cóng shū fù yán yōng jū rén yǐ pàn, hóng dù zhuī zhī bù jí. chén rén dàn hóng dù, yì bù gǎn kuī jīng zhōu. píng chén zhī yì, yǐ xíng jūn zǒng guǎn cóng qín xiào wáng chū xiāng yáng dào. jí chén píng, cì wù wǔ qiān duàn. gāo zhì huì děng zuò luàn, fù yǐ xíng jūn zǒng guǎn chū quán mén dào, lì yú yáng sù. hóng dù yǔ sù, pǐn tóng ér nián zhǎng, sù měi qū xià zhī, yī dàn lì sù, yì shén bù píng, sù yán duō bù yòng. sù yì yōu róng zhī. jí hái, jiǎn xiào yuán zhōu shì, réng lǐng xíng jūn zǒng guǎn yǐ bèi hú, wú lǔ ér hái, shàng shén lǐ zhī, fù yǐ qí dì hóng shēng nǚ wèi hé nán wáng fēi. rén shòu zhōng, jiǎn xiào tài fǔ qīng. zì yǐ yī mén èr fēi, wú suǒ jiàng xià, měi jiè qí liáo lì yuē: rén dāng chéng shù, wú dé qī kuáng. jiē yuē: nuò. hòu cháng shí biē, shì zhě bā jiǔ rén, hóng dù yī yī wèn zhī yuē: biē měi hū? rén jù zhī, jiē yún: biē měi. hóng dù dà mà yuē: yōng nú hé gǎn kuáng wǒ? rǔ chū wèi shí biē, ān zhī qí měi? jù zhàng bā shí. guān shǔ bǎi gōng jiàn zhī zhě, mò bù liú hàn, wú gǎn qī yǐn. shí yǒu qū tū gài wèi wǔ hòu biāo qí, yì yán kè, zhǎng ān wèi zhī yǔ yuē: níng yǐn sān shēng cù, bù jiàn cuī hóng dù. níng rú sān shēng ài, bù féng qū tū gài. rán hóng dù lǐ jiā rú guān, zǐ dì bān bái, dòng xíng chuí chǔ, guī mén zhěng sù, wèi dāng shí suǒ chēng. wèi jǐ, qín wáng fēi yǐ zuì zhū, hé nán wáng fēi fù bèi fèi chù. hóng dù yōu huì, xiè bìng yú jiā, zhū dì nǎi yǔ zhī bié jū, mí bù dé zhì. yáng dì jí wèi, hé nán wáng wèi tài zǐ, dì jiāng fù lì cuī fēi, qiǎn zhōng shǐ jiù dì xuān zhǐ. shǐ zhě yì hóng shēng jiā, hóng dù bù zhī zhī yě. shǐ zhě fǎn, dì yuē: hóng dù yǒu hé yán? shǐ zhě yuē: hóng dù chēng yǒu jí bù qǐ. dì mò rán, qí shì jìng qǐn. hóng dù yōu fèn, wèi jǐ, zú.
崔弘度，字摩訶衍，博陵安平人也。祖楷，魏司空。父說，周敷州刺史。弘度 膂力絕人，儀貌魁岸，須面甚偉。性嚴酷。年十七，周大冢宰宇文護引為親信。尋 授都督，累轉大都督。時護子中山公訓為蒲州刺史，令弘度從焉。嘗與訓登樓，至 上層，去地四五丈，俯臨之，訓曰：「可畏也。」弘度曰：「此何足畏！」欻然擲 下，至地無損傷。訓以其拳捷，大奇之。後以戰勛，授儀同。從武帝滅齊，進位上 開府，鄴縣公，賜物三千段，粟麥三千石，奴婢百口，雜畜千計。尋從汝南公宇文 神舉破盧昌期於范陽。宣帝嗣位，從鄖國公韋孝寬經略淮南。弘度與化政公宇文忻、 司水賀婁子干至肥口，陳將潘琛率兵數千來拒戰，隔水而陣。忻遣弘度諭以禍福， 琛至夕而遁。進攻壽陽，降陳守將吳文立，弘度功最。以前後勛，進位上大將軍， 襲父爵安平縣公。及尉迥作亂，以弘度為行軍總管，從韋孝寬討之。弘度募長安驍 雄數百人為別隊，所當無不披靡。弘度妹先適迥子為妻，及破鄴城，迥窘迫升樓， 弘度直上龍尾追之。迥彎弓將射弘度，弘度脫兜鍪謂迥曰：「相識不？今日各圖國 事，不得顧私。以親戚之情，謹遏亂兵，不許侵辱。事勢如此，早為身計，何所待 也？」迥擲弓於地，罵大丞相極口而自殺。弘度顧其弟弘升曰：「汝可取迥頭。」 弘升遂斬之，進位上柱國。時行軍總管例封國公，弘度不時殺迥，致縱惡言，由是 降爵一等，為武鄉郡公。開皇初，突厥入寇，弘度以行軍總管出原州以拒之。虜退， 弘度進屯靈武。月余而還，拜華州刺史。納其妹為秦孝王妃。尋遷襄州總管。弘度 素貴，御下嚴急，動行捶罰，吏人讋氣，聞其聲，莫不戰慄。所在之處，令行禁止， 盜賊屏跡。梁王蕭琮來朝，上以弘度為江陵總管，鎮荊州。弘度未至，而琮叔父嚴 擁居人以叛，弘度追之不及。陳人憚弘度，亦不敢窺荊州。平陳之役，以行軍總管 從秦孝王出襄陽道。及陳平，賜物五千段。高智慧等作亂，復以行軍總管出泉門道， 隸於楊素。弘度與素，品同而年長，素每屈下之，一旦隸素，意甚不平，素言多不 用。素亦優容之。及還，檢校原州事，仍領行軍總管以備胡，無虜而還，上甚禮之， 復以其弟弘升女為河南王妃。仁壽中，檢校太府卿。自以一門二妃，無所降下，每 誡其僚吏曰：「人當誠恕，無得欺誑。」皆曰：「諾。」後嘗食鱉，侍者八九人， 弘度一一問之曰：「鱉美乎？」人懼之，皆云：「鱉美。」弘度大罵曰：「傭奴何 敢誑我？汝初未食鱉，安知其美？」俱杖八十。官屬百工見之者，莫不流汗，無敢 欺隱。時有屈突蓋為武候驃騎，亦嚴刻，長安為之語曰：「寧飲三升酢，不見崔弘 度。寧茹三升艾，不逢屈突蓋。」然弘度理家如官，子弟斑白，動行捶楚，閨門整 肅，為當時所稱。未幾，秦王妃以罪誅，河南王妃復被廢黜。弘度憂恚，謝病於家， 諸弟乃與之別居，彌不得志。煬帝即位，河南王為太子，帝將復立崔妃，遣中使就 第宣旨。使者詣弘升家，弘度不之知也。使者返，帝曰：「弘度有何言？」使者曰： 「弘度稱有疾不起。」帝默然，其事竟寢。弘度憂憤，未幾，卒。

hóng shēng zì shàng kè, zài zhōu wèi yòu shì shàng shì. wèi jiǒng zuò luàn xiāng zhōu, yǔ xiōng hóng dù jī zhī, yǐ gōng bài shàng yí tóng. xún jiā shang kāi fǔ, fēng huáng tái xiàn hóu, yì bā bǎi hù. gāo zǔ shòu chán, jìn jué wèi gōng, shòu biāo qí jiāng jūn. sù wèi shí yú nián, yǐ xūn jiù qiān cí zhōu cì shǐ. shù suì, zhuǎn zhèng zhōu cì shǐ. hòu yǐ qī shǔ zhī gù, dài yù yù lóng, qiān xiāng zhōu zǒng guǎn. jí hé nán wáng fēi zuì fèi, hóng shēng yì miǎn guān. yáng dì jí wèi, lì jì zhōu cì shǐ xìn dōu tài shǒu, jìn wèi jīn zǐ guāng lù dài fū, zhuǎn zhuō jùn tài shǒu. liáo dōng zhī yì, jiǎn xiào zuǒ wǔ wèi dà jiāng jūn shì, zhǐ píng rǎng. yǔ yǔ wén shù děng tóng bài jī, bēn hái, fā bìng ér zú, shí nián liù shí.
弘升字上客，在周為右侍上士。尉迥作亂相州，與兄弘度擊之，以功拜上儀同。 尋加上開府，封黃台縣侯，邑八百戶。高祖受禪，進爵為公，授驃騎將軍。宿衛十 餘年，以勛舊遷慈州刺史。數歲，轉鄭州刺史。後以戚屬之故，待遇愈隆，遷襄州 總管。及河南王妃罪廢，弘升亦免官。煬帝即位，歷冀州刺史、信都太守，進位金 紫光祿大夫，轉涿郡太守。遼東之役，檢校左武衛大將軍事，指平壤。與宇文述等 同敗績，奔還，發病而卒，時年六十。

yuán hóng sì
○元弘嗣

yuán hóng sì, hé nán luò yáng rén yě. zǔ gāng, wèi yú yáng wáng. fù jīng, zhōu yú yáng jùn gōng. hóng sì shǎo xí jué, shí bā wèi zuǒ qīn wèi. kāi huáng jiǔ nián, cóng jìn wáng píng chén, yǐ gōng shòu shàng yí tóng. shí sì nián, chú guān zhōu zǒng guǎn zhǎng shǐ, zài zhōu zhuān yǐ yán jùn rèn shì, lì rén duō yuàn zhī. èr shí nián, zhuǎn yōu zhōu zǒng guǎn zhǎng shǐ. yú shí yàn róng wèi zǒng guǎn, sì nüè yú hóng sì, měi bèi chī rǔ. hóng sì xīn bù fú, róng suì jìn hóng sì yú yù, jiāng shā zhī. jí róng zhū sǐ, hóng sì wèi zhèng, kù yòu shén zhī. měi tuī jū qiú tú, duō yǐ cù guàn bí, huò chān yì qí xià qiào, wú gǎn yǐn qíng, jiān wěi bǐng xī. rén shòu mò, shòu mù gōng jiān, xiū yíng dōng dōu. dà yè chū, yáng dì qián yǒu qǔ liáo dōng zhī yì, qiǎn hóng sì wǎng dōng lái hǎi kǒu jiān zào chuán. zhū zhōu yì dīng kǔ qí chuí chǔ, guān rén dū yì, zhòu yè lì yú shuǐ zhōng, lüè bù gǎn xī, zì yāo yǐ xià, wú bù shēng qū, sǐ zhě shí sān sì. xún qiān huáng mén shì láng, zhuǎn diàn nèi shǎo jiān. liáo dōng zhī yì, jìn wèi jīn zǐ guāng lù dài fū. míng nián, dì fù zhēng liáo dōng, huì nú zéi kòu lǒng yòu, zhào hóng sì jī zhī. jí xuán gǎn zuò luàn, bī dōng dōu, hóng sì tún bīng ān dìng. huò gào zhī móu yīng xuán gǎn zhě, dài wáng yòu qiǎn shǐ zhí zhī, sòng xíng zài suǒ. yǐ wú fǎn xíng dāng shì, dì yí bù jiě, chú míng, xǐ rì nán, dào sǐ, shí nián sì shí jiǔ. yǒu zi rén guān.
元弘嗣，河南洛陽人也。祖剛，魏漁陽王。父經，周漁陽郡公。弘嗣少襲爵， 十八為左親衛。開皇九年，從晉王平陳，以功授上儀同。十四年，除觀州總管長史， 在州專以嚴峻任事，吏人多怨之。二十年，轉幽州總管長史。於時燕榮為總管，肆 虐於弘嗣，每被笞辱。弘嗣心不伏，榮遂禁弘嗣於獄，將殺之。及榮誅死，弘嗣為 政，酷又甚之。每推鞫囚徒，多以酢灌鼻，或襜弋其下竅，無敢隱情，奸偽屏息。 仁壽末，授木工監，修營東都。大業初，煬帝潛有取遼東之意，遣弘嗣往東萊海口 監造船。諸州役丁苦其捶楚，官人督役，晝夜立於水中，略不敢息，自腰以下，無 不生蛆，死者十三四。尋遷黃門侍郎，轉殿內少監。遼東之役，進位金紫光祿大夫。 明年，帝復征遼東，會奴賊寇隴右，詔弘嗣擊之。及玄感作亂，逼東都，弘嗣屯兵 安定。或告之謀應玄感者，代王侑遣使執之，送行在所。以無反形當釋，帝疑不解， 除名，徙日南，道死，時年四十九。有子仁觀。

wáng wén tóng
○王文同

wáng wén tóng, jīng zhào yǐng yáng rén yě. xìng míng biàn, yǒu gàn yòng. kāi huáng zhōng, yǐ jūn gōng bài yí tóng, xún shòu guì zhōu sī mǎ. yáng dì sì wèi, zhēng wèi guāng lù shǎo qīng, yǐ wǔ zhǐ, chū wèi héng shān jùn chéng. yǒu yī rén háo huá, měi chí zhǎng lì zhǎng duǎn, qián hòu shǒu lìng xián dàn zhī. wén tóng xià chē, wén qí míng, zhào ér shù zhī. yīn lìng zuǒ yòu shàn mù wèi dà jué, mái zhī yú tíng, chū chǐ yú, sì jiǎo gè mái xiǎo jué. lìng qí rén bó xīn yú mù jué shàng, fù sì zhī yú xiǎo jué, yǐ bàng ōu qí bèi, yīng shí kuì làn. jùn zhōng dà hài, lì rén xiāng shì shè qì. jí dì zhēng liáo dōng, lìng wén tóng xún chá hé běi zhū jùn. wén tóng jiàn shā mén zhāi jiè cài shí zhě, yǐ wèi yāo wàng, jiē shōu xì yù. bǐ zhì hé jiān, zhào zhū jùn guān rén, xiǎo yǒu chí wéi zhě, zhé jiē fù miàn yú dì ér chuí shā zhī. qiú shā mén xiāng jù jiǎng lùn, jí zhǎng lǎo gòng wèi fú huì zhě shù bǎi rén, wén tóng yǐ wèi jù jié huò zhòng, jǐn zhǎn zhī. yòu xī luǒ sēng ní, yàn yǒu yín zhuàng fēi tóng nán nǚ zhě shù qiān rén, fù jiāng shā zhī. jùn zhōng shì nǚ hào kū yú lù, zhū jùn jīng hài, gè zòu qí shì. dì wén ér dà nù, qiǎn shǐ zhě dá xī shàn yì chí suǒ zhī, zhǎn yú hé jiān, yǐ xiè bǎi xìng, chóu rén pōu qí guān, luán qí ròu ér dàn zhī, sī xū xián jǐn.
王文同，京兆潁陽人也。性明辯，有干用。開皇中，以軍功拜儀同，尋授桂州 司馬。煬帝嗣位，征為光祿少卿，以忤旨，出為恆山郡丞。有一人豪猾，每持長吏 長短，前後守令咸憚之。文同下車，聞其名，召而數之。因令左右剡木為大橛，埋 之於庭，出尺余，四角各埋小橛。令其人踣心於木橛上，縛四支於小橛，以棒毆其 背，應時潰爛。郡中大駭，吏人相視懾氣。及帝征遼東，令文同巡察河北諸郡。文 同見沙門齋戒菜食者，以為妖妄，皆收系獄。比至河間，召諸郡官人，小有遲違者， 輒皆覆面於地而箠殺之。求沙門相聚講論，及長老共為佛會者數百人，文同以為聚 結惑眾，盡斬之。又悉裸僧尼，驗有淫狀非童男女者數千人，復將殺之。郡中士女 號哭於路，諸郡驚駭，各奏其事。帝聞而大怒，遣使者達奚善意馳鎖之，斬於河間， 以謝百姓，仇人剖其棺，臠其肉而啖之，斯須咸盡。

shǐ chén yuē: yù zhī liáng zhě, bù zài yú fán cè, zhèng zhī shàn zhě, wú qǔ yú yán xíng. gù suī kuān měng xiāng zī, dé xíng hù shè, rán bù yán ér huà, qián zhé suǒ zhòng. shì wén děng yùn shǔ qīn míng, shí wú jié xiá, wèi xián dào dé, shí huái cán rěn. zéi rén jī tǐ, tóng zhū mù shí, qīng rén xìng mìng, shén yú chú gǒu. zhǎng è bù quān, xiān yǒu bù jí, gù huò shēn yīng zuì lù, huò yōu huì diān yǔn. fán bǎi jūn zǐ, yǐ wèi yǒu tiān dào yān. wū hū! hòu lái zhī shì, lì shēn cóng zhèng, zòng bù néng wèi zi gāo mén yǐ dài fēng, qí kě lìng mǔ sǎo mù ér wàng sàng hū?
史臣曰：御之良者，不在於煩策，政之善者，無取於嚴刑。故雖寬猛相資，德 刑互設，然不嚴而化，前哲所重。士文等運屬欽明，時無桀黠，未閒道德，實懷殘 忍。賊人肌體，同諸木石，輕人性命，甚於芻狗。長惡不悛，鮮有不及，故或身嬰 罪戮，或憂恚顛隕。凡百君子，以為有天道焉。嗚呼！後來之士，立身從政，縱不 能為子高門以待封，其可令母掃墓而望喪乎？