strong ān lù shān rù gōng jiàn fēi zǐ gāo lì shì yán jiē mì zhuàng yuán strong
安祿山入宮見妃子 高力士沿街覓狀元
cí yuē:
詞曰:
xìng de jūn wáng dài xiào kàn, mò tōu ān. yě xīn láng zǐ yě lái kàn, màn niān suān. qiào yǎn yíng yíng liàn suǒ ài, jǐn pán huán. què jiào shuō zài bié jiā huān, bèi tā mán.
幸得君王帶笑看,莫偷安。野心狼子也來看,漫拈酸。 俏眼盈盈戀所愛,盡盤桓。卻教說在別家歡,被他瞞。
diào jì tài píng shí
調寄「太平時」
cóng lái shì zǐ de qióng tōng xiǎn huì, guān hū shí mìng, bù kě yǐ zhì lì qiú. jí shǐ mìng lǐ zhōng xū tōng xiǎn, ruò hái wèi yù qí shí, yóu bù miǎn héng zāo qū yì, cǐ nǎi cháng lǐ, bù zú wèi guài. dú kě guài nà nǚ zǐ de guì jiàn pǐn gé, què bù guān hū qí suǒ chù zhī wèi. jǐn yǒu shēn wèi xià jiàn de, dào néng lì zhì gāo jié. nà wèi jū zūn guì de, fǎn zuò chū wú chǐ wū rǔ zhī shì. jí rú táng cháo wǔ hòu wéi hòu tài píng gōng zhǔ ān lè gōng zhǔ, zhè yī bān yín luàn de fù nǚ, jiǎo dé shì jiè bù qīng, yǐ jí kě xiào kě hèn. shuí xiǎng dào xuán zōng shí, què yòu shēng chū gè yáng guì fēi lái. tā shēn shòu tiān zǐ chǒng juàn, hé děng zūn róng. kuàng nà tiān zǐ yòu jí fēng liú bù sú, hé děng shòu yòng. rú hé fǎn kàn shàng le nà sài wài mán nú ān lù shān, yǔ zhī sī tōng, zhuó luàn gōng wéi, yǐ zhì hòu lái niàng huò bù xiǎo, qǐ fēi guài shì. qiě shuō nà ān lù shān, nǎi shì yíng zhōu yí zhǒng. běn xìng kāng shì, chū míng ā luò shān, yīn qí mǔ zài shì ān shì, suì mào xìng ān, gǎi míng lù shān, wèi rén jiān huá, shàn chuāi rén yì. hòu yīn bù luò pò sàn, táo zhì yōu zhōu, tóu tuō jié dù shǐ zhāng shǒu guī huī xià, shǒu guī ài zhī, yǐ wèi yǎng zi, chū rù suí shì.
從來士子的窮通顯晦,關乎時命,不可以智力求。即使命里終須通顯,若還未遇其時,猶不免橫遭屈抑,此乃常理,不足為怪。獨可怪那女子的貴賤品格,卻不關乎其所處之位。盡有身為下賤的,倒能立志高潔。那位居尊貴的,反做出無恥污辱之事。即如唐朝武后、韋後、太平公主、安樂公主,這一班淫亂的婦女,攪得世界不清,已極可笑可恨。誰想到玄宗時,卻又生出個楊貴妃來。他身受天子寵眷,何等尊榮。況那天子又極風流不俗,何等受用。如何反看上了那塞外蠻奴安祿山,與之私通,濁亂宮闈,以致後來釀禍不小,豈非怪事。且說那安祿山,乃是營州夷種。本姓康氏,初名阿落山,因其母再適安氏,遂冒姓安,改名祿山,為人奸猾,善揣人意。後因部落破散,逃至幽州,投托節度使張守珪麾下,守珪愛之,以為養子,出入隨侍。
yī rì shǒu guī xǐ zú, lù shān shì cè, jiàn shǒu guī zuǒ jiǎo dǐ yǒu hēi zhì wǔ gè, yīn zhù shì ér xiào. shǒu guī dào: wǒ zhè wǔ hēi zhì, shí zhě yǐ wèi guì xiāng, rǔ hé xiào yě? lù shān dào: ér nǎi jiàn rén, bù yì liǎng jiǎo dǐ dōu yǒu hēi zhì qī méi, jīn jiàn ēn xiāng guì rén jiǎo xià yì yǒu hēi zhì, gù bù jué qiè xiào. shǒu guī wén yán, biàn lìng tuō zú lái kàn, guǒ rán liǎng jiǎo dǐ jù yǒu qī zhì, zhuàng rú qī xīng. bǐ zì jǐ jiǎo shàng de gèng hēi dà, yīn dà qí zhī, yù jiā qīn ài, lǚ jiè jūn gōng jiàn yǐn zhí jiàn tā zuò dào píng lú tǎo jī shǐ. shí yǒu dōng yí bié bù xī qì dān, zuò luàn fàn biān, shǒu guī xí lìng ān lù shān, dū bīng zhēng tǎo. lù shān zì shì qiáng yǒng, bù yī shǒu guī zhǔ lüè, lǜ bīng qīng jìn, bèi xī qì dān shā dé dà bài kuī shū. yuán lái zhāng shǒu guī jūn lìng zuì yán míng, zhū jiāng yǒu wéi lìng bài jī zhě, bì àn jūn fǎ. lù shān jì bài, biàn gù bù dé yǎng zi qíng fèn, yī miàn shàng shū zòu wén, yī miàn jiāng lù shān tí zhì jūn qián zhèng fǎ. lù shān lín xíng, duì zhe zhāng shǒu guī dà jiào dào: dài fū yù miè, nài hé qīng shā dà jiāng! shǒu guī zhuàng qí yán, jí mìng huǎn xíng, jiāng tā jiè sòng jīng shī, hòu zhǐ dìng duó. lù shān huì zhǔ nèi shì men, yú xuán zōng miàn qián shuō fāng biàn. dāng shí cháo chén duō yán lù shān sàng shī shī lǜ, fǎ suǒ dāng zhū, qiě qí mào yǒu fǎn xiāng, bù kě liú wèi hòu huàn. xuán zōng yīn xiān rù nèi shì zhī yán, jìng bù zhǔn cháo chén suǒ zòu, jiàng zhǐ shè lù shān zhī sǐ, réng fù píng lú yuán rèn, dài zuì lì gōng. lù shān běn shì jí guāi qiǎo shàn mèi, tā xiàng zài píng lú, fán yǒu xuán zōng zuǒ yòu ǒu zhì píng lú zhě, jiē hòu lù zhī. yú shì xuán zōng ěr zhōng, cháng cháng wén dé chēng yù ān lù shān de yán yǔ, suì yù xìn qí xián, lǚ jiā shēng zhuó, guān zhì yíng zhōu dū du píng lú jié dù shǐ. zhì tiān bǎo èr nián, zhào zhī rù cháo, liú jīng shì jià. lù shān nèi cáng jiān jiǎo, wài mào jiǎ zhuāng yú zhí. xuán zōng xìn wèi zhēn chéng, chǒng yù rì lóng, dé yǐ fēi shí yè jiàn, gōng yuàn yán mì zhī dì, chū rù wú jìn.
一日守珪洗足,祿山侍側,見守珪左腳底有黑痣五個,因注視而笑。守珪道:「我這五黑痣,識者以為貴相,汝何笑也?」祿山道:「兒乃賤人,不意兩腳底都有黑痣七枚,今見恩相貴人腳下亦有黑痣,故不覺竊笑。」守珪聞言,便令脫足來看,果然兩腳底俱有七痣,狀如七星。比自己腳上的更黑大,因大奇之,愈加親愛,屢借軍功薦引;直薦他做到平盧討擊使。時有東夷別部奚契丹,作亂犯邊,守珪檄令安祿山,督兵征討。祿山自恃強勇,不依守珪主略,率兵輕進,被奚契丹殺得大敗虧輸。原來張守珪軍令最嚴明,諸將有違令敗績者,必按軍法。祿山既敗,便顧不得養子情分,一面上疏奏聞,一面將祿山題至軍前正法。祿山臨刑,對着張守珪大叫道:「大夫欲滅,奈何輕殺大將!」守珪壯其言,即命緩刑,將他解送京師,候旨定奪。祿山賄囑內侍們,於玄宗面前說方便。當時朝臣多言祿山喪師失律,法所當誅,且其貌有反相,不可留為後患。玄宗因先入內侍之言,竟不准朝臣所奏,降旨赦祿山之死,仍赴平盧原任,戴罪立功。祿山本是極乖巧善媚,他向在平盧,凡有玄宗左右偶至平盧者,皆厚賂之。於是玄宗耳中,常常聞得稱譽安祿山的言語,遂愈信其賢,屢加升擢,官至營州都督平盧節度使。至天寶二年,召之入朝,留京侍駕。祿山內藏奸狡,外貌假妝愚直。玄宗信為真誠,寵遇日隆,得以非時謁見,宮苑嚴密之地,出入無禁。
yī rì, lù shān mì dé yī zhī zuì huì rén yán de bái yīng wǔ, zhì zhī jīn sī lóng zhōng, yù xiàn yǔ xuán zōng. wén jià xìng yù yuàn, yīn biàn xié zhī yuàn zhōng lái. zhèng yù xuán zōng tóng zhe tài zǐ zài huā cóng zhōng sàn bù. lù shān wàng jiàn, jiāng yīng wǔ lóng ér guà zài shù zhī shàng, qū bù xiàng qián cháo bài, què gù yì zhǐ bài le xuán zōng, gèng bù bài tài zǐ, xuán zōng dào: qīng hé bù bài tài zǐ? lù shān jiǎ yì zòu shuō: chén yú, bù zhī tài zǐ shì hé děng guān jué, kě shǐ chén děng jiù dāng zhì zūn miàn qián yè bài? xuán zōng xiào dào: tài zǐ nǎi chǔ jūn, qǐ lùn guān jué, zhèn gàn qiū wàn suì hòu, jì zhèn wèi jūn zhě, qīng děng hé dé bù bài? lù shān dào: chén yú, xiàng zhǐ zhī huáng shàng yī rén, chén děng suǒ dāng jǐn zhōng bào xiào què bù zhī gèng yǒu tài zǐ, dāng yī tǐ jìng shì. xuán zōng huí gù tài zǐ dào: cǐ rén pǔ chéng nǎi ěr. zhèng shuō jiān, nà yīng wǔ zài lóng zhōng biàn jiào dào: ān lù shān kuài bài tài zǐ. lù shān fāng cái wàng zhe tài zǐ xià bài, bài bì, jí jiāng yīng wǔ xié zhì yù qián. xuán zōng dào: cǐ niǎo bù dàn néng yán, qiě xiǎo rén yì, qīng cóng hé chù dé lái? lù shān chě gè huǎng dào: chén qián zhēng xī qì dān zhì běi píng jùn, mèng jiàn xiān cháo yǐ gù míng chén lǐ jìng, xiàng chén suǒ shí, chén yīn wèi bù shè jì. dāng jì zhī shí, cǐ niǎo hū cóng kōng fēi zhì. chén yǐ wèi xiáng ruì, qǔ ér yǎng zhī. jīn yǐ xún shú, fāng gǎn shàng xiàn. yán wèi yǐ, nà yīng wǔ yòu jiào dào: qiě mò duō yán, guì fēi niáng niáng jià dào le.
一日,祿山覓得一隻最會人言的白鸚鵡,置之金絲籠中,欲獻與玄宗。聞駕幸御苑,因便攜之苑中來。正遇玄宗同着太子在花叢中散步。祿山望見,將鸚鵡籠兒掛在樹枝上,趨步向前朝拜,卻故意只拜了玄宗,更不拜太子,玄宗道:「卿何不拜太子?」祿山假意奏說:「臣愚,不知太子是何等官爵,可使臣等就當至尊面前謁拜?」玄宗笑道:「太子乃儲君,豈論官爵,朕干秋萬歲後,繼朕為君者,卿等何得不拜?」祿山道:「臣愚,向只知皇上一人,臣等所當盡忠報效;卻不知更有太子,當一體敬事。」玄宗回顧太子道:「此人朴誠乃爾。」正說間,那鸚鵡在籠中便叫道:「安祿山快拜太子。」祿山方才望着太子下拜,拜畢,即將鸚鵡攜至御前。玄宗道:「此鳥不但能言,且曉人意,卿從何處得來?」祿山扯個謊道:「臣前征奚契丹至北平郡,夢見先朝已故名臣李靖,向臣索食,臣因為不設祭。當祭之時,此鳥忽從空飛至。臣以為祥瑞,取而養之。今已馴熟,方敢上獻。」言未已,那鸚鵡又叫道:「且莫多言,貴妃娘娘駕到了。」
lù shān jǔ yǎn yī wàng, zhǐ jiàn xǔ duō gōng nǚ cù yōng zhe xiāng chē, rǎn rǎn ér lái. dào de jiāng jìn, guì fēi xià chē, gōng rén yōng zhì xuán zōng qián xíng lǐ. tài zǐ yě xíng lǐ bà, gè jiù zuò wèi. lù shān dài yù tuì bì, xuán zōng mìng qiě zhù zhe. lù shān biàn bù bì, wàng zhe guì fēi bài le, gǒng lì jiē xià. xuán zōng zhǐ zhe yīng wǔ duì guì fēi shuō dào: cǐ niǎo zuì néng rén yán, yòu zhī rén yì. yīn kàn zhe lù shān dào: shì nà ān lù shān suǒ jìn, kě fù gōng zhōng yǎng zhī. guì fēi dào: yīng wǔ běn néng yán zhī niǎo, ér bái zhě bù yì dé. kuàng yòu néng xiǎo rén yì, zhēn jiā qín yě. jí mìng gōng nǚ niàn nú shōu qù yǎng zhe. yīn wèn: cǐ jí ān lù shān yé, xiàn wèi hé guān? xuán zōng dào: cǐ ér běn sài wài rén, jí qí xióng zhuàng, xiàng nián guī fù cháo tíng, guān bài píng lú jié dù. zhèn shòu qí zhōng zhí, liú jīng suí shì. yīn xiào dào: tā xī céng wèi zhāng shǒu guī yǎng zi, jīn rì shì zhèn, jí rú zhèn zhī yǎng zi ěr. guì fēi dào: chéng rú shèng yù, cǐ rén zhēn suǒ wèi kě ér yǐ. xuán zōng xiào dào: fēi zǐ yǐ wèi kě ér, biàn kě fǔ zhī wèi ér. guì fēi wén yán, shú shì lù shān, xiào ér bù dá. lù shān tīng le cǐ yán, jí qū zhì jiē qián, xiàng zhe guì fēi xià bài dào: chén ér yuàn mǔ fēi qiān suì. xuán zōng xiào shuō dào: lù shān, nǐ de lǐ shù chà le, yù bài mǔ xiān xū bài fù. lù shān kòu tóu zòu dào: chén běn hú rén, hú sú xiān mǔ hòu fù. xuán zōng gù shì guì fēi dào: jí cǐ kě jiàn qí pǔ chéng. shuō huà jiān, zuǒ yòu pái shàng yàn lái, tài zǐ yīn yǒu xiǎo bìng chū yù, bù nài jiǔ zuò, xiān cí huí dōng gōng qù le, xuán zōng jí mìng lù shān shì yàn. lù shān yú fèng shāng jìn jiǔ zhī shí, tōu yǎn kàn nà guì fēi de měi mào, zhēn gè shì:
祿山舉眼一望,只見許多宮女簇擁着香車,冉冉而來。到得將近,貴妃下車,宮人擁至玄宗前行禮。太子也行禮罷,各就坐位。祿山待欲退避,玄宗命且住着。祿山便不避,望着貴妃拜了,拱立階下。玄宗指着鸚鵡對貴妃說道:「此鳥最能人言,又知人意。」因看着祿山道:「是那安祿山所進,可付宮中養之。」貴妃道:「鸚鵡本能言之鳥,而白者不易得。況又能曉人意,真佳禽也。」即命宮女念奴收去養着。因問:「此即安祿山耶,現為何官?」玄宗道:「此兒本塞外人,極其雄壯,向年歸附朝廷,官拜平盧節度。朕受其忠直,留京隨侍。」因笑道:「他昔曾為張守珪養子,今日侍朕,即如朕之養子耳。」貴妃道:「誠如聖諭,此人真所謂可兒矣。」玄宗笑道:「妃子以為可兒,便可撫之為兒。」貴妃聞言,熟視祿山,笑而不答。祿山聽了此言,即趨至階前,向着貴妃下拜道:「臣兒願母妃千歲。」玄宗笑說道:「祿山,你的禮數差了,欲拜母先須拜父。」祿山叩頭奏道:「臣本胡人,胡俗先母后父。」玄宗顧視貴妃道:「即此可見其朴誠。」說話間,左右排上宴來,太子因有小病初愈,不耐久坐,先辭回東宮去了,玄宗即命祿山侍宴。祿山於奉觴進酒之時,偷眼看那貴妃的美貌,真箇是:
shī zhī tài chì, shī fěn tài bái. zēng zhī tài zhǎng, jiǎn zhī tài duǎn, kàn lái fēng hòu, què shén qīng yíng. jí shì jiāo hān, zì ráo wēn yǎ xún yǐ. hú tiān hú dì, guǒ rán qīng guó qīng chéng. nà ān lù shān jiǔ wén yáng fēi zhī měi, jīn hū dé dǔ huā jiào, shí fēn xīn xǐ. kuàng yòu rèn wèi mǔ zǐ, jiāng lái zhèng hǎo qīn jìn, yīn suì huái xià gè bù liáng de wàng niàn. zhè guì fēi yòu shì gè fēng liú shuǐ xìng, tā yě bù bì yǐ mào qǔ rén, zhǐ shì ài shào nián, xǐ zhuàng shì. jiàn lù shān shēn cái chōng shí, bí zhǔn fēng lóng, yīng ruì zhī qì kě jū, yě jiù dòng le gè bù cì yòng rén de xié xīn. zhèng shì:
施脂太赤,施粉太白。增之太長,減之太短,看來豐厚,卻甚輕盈。極是嬌憨,自饒溫雅詢矣。胡天胡帝,果然傾國傾城。 那安祿山久聞楊妃之美,今忽得睹花窖,十分欣喜。況又認為母子,將來正好親近,因遂懷下個不良的妄念。這貴妃又是個風流水性,他也不必以貌取人,只是愛少年,喜壯士。見祿山身材充實,鼻準豐隆,英銳之氣可掬,也就動了個不次用人的邪心。正是:
sè jì bù jìn guì, yě róng yòu huì yín. sān láng tè dà dù, èr rén yǐ tóng xīn.
色既不近貴,冶容又誨淫。三郎忒大度,二人已同心。
huà fēn liǎng tóu. qiě bù shuō ān lù shān yǔ yáng guì fēi xiāng qīn jìn zhī shì. qiě shuō qí shí shì dāng dà bǐ zhī nián, lǐ bù zòu qǐng kāi kē qǔ shì, yī miàn yí xí gè zhōu jùn, zhāo jí jǔ yú lái jīng yīng shì. dāng shí xī shǔ mián zhōu, yǒu gè cái zǐ, xìng lǐ míng bái, zì tài bái, yuán xì xī liáng zhǔ lǐ jī jiǔ shì sūn. qí mǔ mèng zhǎng gēng xīng rù huái ér shēng, yīn yǐ mìng míng. nà rén shēng de tiān zī mǐn miào, xìng gé qīng qí, shì jiǔ dān shī, qīng cái kuáng xiá, zì hào qīng lián jū shì. rén jiàn qí yǒu piāo rán chū shì zhī biǎo, chēng zhī wèi lǐ zhé xiān. tā bù qiú shì jìn, zhì yù yāo yóu sì fāng, kàn jǐn tiān xià míng shān dà chuān, cháng biàn tiān xià měi jiǔ. xiān dēng é méi, jì jū yún mèng, hòu fù yǐn yú cú lái shān zhú xī, yǔ kǒng cháo fù hán zhǔn péi zhèng zhāng shū míng táo miǎn, rì xī hān yǐn, hào wèi zhú xī liù yì. yīn wén rén shuō hú zhōu wū chéng jiǔ jí jiā, suì bù yuǎn qiān lǐ ér wǎng, chàng yǐn yú jiǔ sì zhī zhōng, qiě yǐn qiě gē, páng ruò wú rén. shì zhōu sī mǎ wú yún jīng guò, wén kuáng gē zhī shēng, qiǎn rén xún wèn, tài bái suí kǒu dá shī sì jù dào:
話分兩頭。且不說安祿山與楊貴妃相親近之事。且說其時適當大比之年,禮部奏請開科取士,一面移檄各州郡,招集舉於來京應試。當時西屬綿州,有個才子,姓李名白,字太白,原系西涼主李勣九世孫。其母夢長庚星入懷而生,因以命名。那人生得天姿敏妙,性格清奇,嗜酒耽詩,輕財狂俠,自號青蓮居士。人見其有飄然出世之表,稱之為李謫仙。他不求仕進,志欲邀游四方,看盡天下名山大川,嘗遍天下美酒。先登峨嵋,繼居雲夢,後復隱於徂徠山竹溪,與孔巢父、韓准、裴政、張叔明、陶沔,日夕酣飲,號為竹溪六逸。因聞人說湖州烏程酒極佳,遂不遠千里而往,暢飲於酒肆之中,且飲且歌,旁若無人。適州司馬吳筠經過,聞狂歌之聲,遣人詢問,太白隨口答詩四句道:
qīng lián jū shì zhé xiān rén, jiǔ sì táo míng sān shí chūn. hú zhōu sī mǎ hé xū wèn? jīn sù rú lái shì hòu shēn.
青蓮居士謫仙人,酒肆逃名三十春。湖州司馬何須問?金粟如來是後身。
wú yún wén shī jīng xǐ dào: yuán lái lǐ zhé xiān zài cǐ, wén míng jiǔ yǐ, hé xìng jīn rì dé yù. dāng xià qǐng zhì xíng zhāi xiāng xù, yǐn jiǔ fù shī, liú lián le jǐ shí, wú yún zài sān quàn tā rù jīng qǔ yīng. tài bái yǐ jìn lái kē míng yī tú, quán wú gōng dào, yì bù yù xíng. zhèng chóu chú jiān, qià hǎo wú yún shēng rèn jīng zhí, jí rì qǐ shēn fù jīng, suì lā tài bái tóng zhì jīng shī.
吳筠聞詩驚喜道:「原來李謫仙在此,聞名久矣,何幸今日得遇。」當下請至行齋相敘,飲酒賦詩,留連了幾時,吳筠再三勸他入京取應。太白以近來科名一途,全無公道,意不欲行。正躊躇間,恰好吳筠升任京職,即日起身赴京,遂拉太白同至京師。
yī rì, ǒu yú zǐ jí gōng xián yóu, yǔ shǎo jiān hè zhī zhāng xiāng yù, bǐ cǐ tōng míng dào xìng, hù xiāng ài mù. zhī zhāng jí yāo tài bái zhì jiǔ lóu zhōng, jiě xià yāo jiān jīn yú, huàn jiǔ tóng yǐn, jí huān ér bà. dào de shì qī jiāng jìn, cháo tíng zhèng diǎn zhe hè zhī zhāng zhī gòng jǔ, yòu tè zhǐ mìng yáng guó zhōng gāo lì shì wèi nèi wài jiān dū guān, jiǎn diǎn shì juǎn, lù sòng zhǔ shì guān pī yuè. hè zhī zhāng àn xiǎng dào: wú jīn rì fèng mìng zhī gòng jǔ, ruò lǐ tài bái lái yīng shì, dìng dāng shǒu jiàn dàn tā shì gè gāo ào de rén, zhe yǔ tōng guān jié, fǎn yào chù nǎo le tā, bù kěn rù shì. tā de shī wén qiān rén yì jiàn de, bù bì tōng shén guān jié, zì rán rù gòu. zhǐ shì yī yīng shì juǎn, xū yóu jiān dū guān lù sòng, wǒ jīn zhǐ zhǔ tuō yáng gāo èr rén, yào tā liú xīn zhào kàn biàn liǎo. yú shì yī miàn zhì yì yáng guó zhōng gāo lì shì, yī miàn jí tuō wú yún, lì quàn tài bái yīng shì. tài bái bèi quàn bù guò, zhǐ de yī yán, dǎ diǎn rù chǎng. nǎ zhī yáng gāo èr rén, yǔ hè zhī zhāng yuán bú shì yī lèi de rén, bǐ yǐ xiǎo rén zhī xīn, dù jūn zǐ zhī fù, zhī dào zhī zhāng shòu le rén de huì lù, yǒu le guān jié, què lái xiàng wǒ tǎo bái rén qíng, suì sī xiāng shāng yì, zhuān jì zhe lǐ bái míng zì de shì juǎn, piān bú yào lù sòng. dào le kǎo shì zhī rì, tài bái suí zhòng rù chǎng, zhè jǐ piān shì zuò, nà gòu yī huī, dì yī gè jiāo juàn de jiù shì tā. yáng guó zhōng jiàn juàn miàn shàng yǒu lǐ bái xìng míng, biàn bù guǎn hǎo dǎi, yī bǐ mǒ dào dào: zhè děng liáo cǎo de è juǎn, hé kān lù sòng? tài bái dài yù zhēng lùn, guó zhōng mán mà dào: zhè yàng jǔ zi, zhǐ hǎo yǔ wǒ mó mò. gāo lì shì chā kǒu dào: mó mò yě bù shì yòng, zhǐ hǎo yǔ wǒ tuō xuē. hè lìng zuǒ yòu jiāng tài bái fú chū. zhèng shì:
一日,偶於紫極宮閒遊,與少監賀知章相遇,彼此通名道姓,互相愛慕。知章即邀太白至酒樓中,解下腰間金魚,換酒同飲,極歡而罷。到得試期將近,朝廷正點着賀知章知貢舉,又特旨命楊國忠、高力士為內外監督官,檢點試卷,錄送主試官批閱。賀知章暗想道:「吾今日奉命知貢舉,若李太白來應試,定當首薦;但他是個高傲的人,着與通關節,反要觸惱了他,不肯入試。他的詩文千人亦見的,不必通甚關節,自然入彀。只是一應試卷,須由監督官錄送,我今只囑託楊、高二人,要他留心照看便了。」於是一面致意楊國忠、高力士,一面即托吳筠,力勸太白應試。太白被勸不過,只得依言,打點入場。那知楊、高二人,與賀知章原不是一類的人,彼以小人之心,度君子之腹,只道知章受了人的賄賂,有了關節,卻來向我討白人情,遂私相商議,專記着李白名字的試卷,偏不要錄送。到了考試之日,太白隨眾入場,這幾篇試作,那夠一揮,第一個交卷的就是他。楊國忠見卷面上有李白姓名,便不管好歹,一筆抹倒道:「這等潦草的惡卷,何堪錄送?」太白待欲爭論,國忠謾罵道:「這樣舉子,只好與我磨墨。」高力士插口道:「磨墨也不適用,只好與我脫靴。」喝令左右將太白扶出。正是:
wén zhāng wú kǒu, zhēng lùn bù dé. kān tàn gāo cái, héng zāo huī chì.
文章無口,爭論不得。堪嘆高才,橫遭揮斥。
tài bái chū dé chǎng lái, yuàn qì chōng tiān, wú yún zài sān quàn wèi. tài bái lì shì, ruò tā rì dé zhì, dìng jiào yáng guó zhōng mó mò, gāo lì shì tuō xuē, fāng chū xiōng zhōng è qì. zhè biān hè zhī zhāng zài wéi zhōng yuè juǎn, àn zhōng mō suǒ, zhōng le hǎo xiē zhēn cái, zhī dào lǐ bái bì zài qí nèi, jí zhì bǎng fā, piān shì lǐ bái bù céng zhōng de, xīn zhōng shí fēn yí yà. zhí dài chū wéi, fāng zhī wèi yáng gāo èr rén suǒ bìn, qí shì fǎn yīn dīng zhǔ ér qǐ. zhī zhāng ào hèn, zì bù bì shuō.
太白出得場來,怨氣衝天,吳筠再三勸慰。太白立誓,若他日得志,定教楊國忠磨墨,高力士脫靴,方出胸中惡氣。這邊賀知章在闈中閱卷,暗中摸索,中了好些真才,只道李白必在其內,及至榜發,偏是李白不曾中得,心中十分疑訝。直待出闈,方知為楊、高二人所擯,其事反因叮囑而起。知章懊恨,自不必說。
qiě shuō nà bǎng shàng dì yī míng shì qín guó zhēn, qí xiōng qín guó mó, zhōng zài dì wǔ míng, èr rén nǎi shì qín shū bǎo de xuán sūn, shào nián yǒu cái, xiōng dì tóng duō wēi kē, rén rén chēng xiàn. zhì diàn shì zhī rì, èr rén rù cháo duì cè, rì fāng wǔ, biàn jiāo juàn chū cháo, jiā rén men jiē zhe, xíng zhì jí qìng fāng, zhǐ tīng dé luó gǔ shēng xuān, yuán lái shì zǒu tài píng huì de. yī shà shí, kàn de rén yōng jǐ jiāng lái, bǎ tā xiōng dì èr rén jǐ sàn. jí zhì huì ér guò le, guó zhēn bù jiàn le gē ge, lián jiā rén men yě dōu bù jiàn, zhǐ de dú zì xíng zǒu. zhèng xíng jiān, hū yǒu yī tóng zǐ jiào shēng: xiàng gōng, wǒ jiā lǎo yé fèng qǐng, xiàn zài huā yuán zhōng xiāng hòu. guó zhēn dào: shì nà gè lǎo yé? tóng zǐ dào: xiàng gōng dào bǐ biàn zhī. guó zhēn zhī dào shì nà yī gè cháo guì, huò zhě wèi kē míng zhī shì, yǒu shèn huà shuō, yīn bù gǎn tuī què. tóng zǐ yǐn tā rù yī xiǎo xiàng, jìn yī xiǎo mén, xíng bù jǐ bù, jiàn yī zuò jué gāo de fěn qiáng. cóng qiáng biān cè mén ér rù, zhǐ jiàn lǐ miàn lǜ shù cān chà, hóng yīng xuàn làn. yī tiáo jiē jìng, shì bái shí zǐ qì de. qián yǒu yī chí, liǎng àn dōu zhǒng táo huā yáng liǔ, chí pàn cǎi yuān bái hè, chéng duì ér yóu xì. chí shàng yǒu yī qiáo, zhū lán wěi qū. zǒu jìn qián qù, yòu jìn yī zhòng mén, tóng zǐ jí jiāng mén ér suǒ le. nèi yǒu yī dài zhǎng láng, tíng zhōng xiū zhú gàn gān, yìng dé láng yán bì cuì. zhuǎn jìn qù shì yī zuò tíng zi, biǎn é shàng tí zhe sì xū tíng sān zì, yòu xiě xī zhōu lǐ bái tí. tíng hòu yòu shì yī dài gāo qiáng, yǒu liǎng shàn shí mén, jǐn jǐn de bì zhe.
且說那榜上第一名是秦國楨,其兄秦國模,中在第五名,二人乃是秦叔寶的玄孫,少年有才,兄弟同掇巍科,人人稱羨。至殿試之日,二人入朝對策,日方午,便交卷出朝,家人們接着,行至集慶坊,只聽得鑼鼓聲喧,原來是走太平會的。一霎時,看的人擁擠將來,把他兄弟二人擠散。及至會兒過了,國楨不見了哥哥,連家人們也都不見,只得獨自行走。正行間,忽有一童子叫聲:「相公,我家老爺奉請,現在花園中相候。」國楨道:「是那個老爺?」童子道:「相公到彼便知。」國楨只道是那一個朝貴,或者為科名之事,有甚話說,因不敢推卻。童子引他入一小巷,進一小門,行不幾步,見一座絕高的粉牆。從牆邊側門而入,只見裡面綠樹參差,紅英絢爛。一條街徑,是白石子砌的。前有一池,兩岸都種桃花楊柳,池畔彩鴛白鶴,成對兒遊戲。池上有一橋,朱欄委曲。走進前去,又進一重門,童子即將門兒鎖了。內有一帶長廊,庭中修竹干竿,映得廊檐碧翠。轉進去是一座亭子,匾額上題着四虛亭三字,又寫西州李白題。亭後又是一帶高牆,有兩扇石門,緊緊的閉着。
tóng zǐ dào: xiàng gōng qiě zài cǐ lüè zuò, zhǔ rén jiù chū lái yě. shuō bà, fēi pǎo de qù le. guó zhēn xiǎng dào: cǐ shì shuí jiā, yǒu zhè bān hǎo yuán tíng? zhèng zài chí yí, zhǐ jiàn shí mén hū qǐ, zǒu chū liǎng gè qīng yī de shì nǚ, kàn le guó zhēn yī kàn, xiào yín yín de dào: zhǔ rén qǐng xiàng gōng dào nèi lóu xiāng jiàn. guó zhēn dào: nǐ zhǔ rén shì shuí, rú hé què jiào nǚ shǐ lái xiāng yāo? shì nǚ yě bù dá yīng, zhǐ shì xiào zhe, bǎ guó zhēn yǐn rù shí mén. zǎo wàng jiàn huà lóu gāo sǒng, lóu qián huā huì zhēng yán, lóu shàng yòu zǒu xià liǎng gè shì nǚ lái, bǎ guó zhēn cù yōng shàng lóu. zhǐ tīng dé lóu yán qián, lóng zhōng yīng wǔ jiào dào: yǒu kè lái le. guó zhēn jǔ mù kàn nà lóu shàng, pái shè jí qí huá měi, liú lí píng, shuǐ jīng lián, zhào yào dé mǎn lóu guāng liàng. zhuō shàng bó shān lú nèi, rè zhe lóng xián miào xiāng, yīn yūn pū bí, què bù jiàn zhǔ rén. hū wén shì nǚ chuán hū fū rén lái, zhǐ jiàn zuǒ bì xiāng yī cù nǚ shì men yōng zhe yī gè měi rén, xú bù ér chū, nà měi rén zěn shēng mó yàng?
童子道:「相公且在此略坐,主人就出來也。」說罷,飛跑的去了。國楨想道:「此是誰家,有這般好園亭?」正在遲疑,只見石門忽啟,走出兩個青衣的侍女,看了國楨一看,笑吟吟的道:「主人請相公到內樓相見。」國楨道:「你主人是誰,如何卻教女使來相邀?」侍女也不答應,只是笑着,把國楨引入石門。早望見畫樓高聳,樓前花卉爭妍,樓上又走下兩個侍女來,把國楨簇擁上樓。只聽得樓檐前,籠中鸚鵡叫道:「有客來了。」國楨舉目看那樓上,排設極其華美,琉璃屏,水晶簾,照耀得滿樓光亮。桌上博山爐內,熱着龍涎妙香,氤氳撲鼻,卻不見主人。忽聞侍女傳呼夫人來,只見左壁廂一簇女侍們擁着一個美人,徐步而出,那美人怎生模樣?
yǎn héng qiū shuǐ, méi sǎo chūn shān. kě lián yáng liǔ yāo, róu zhī ruò bǎi. kān ài táo huā miàn, yàn sè rú hān. bǎo jì líng lóng, qià chēng lǜ yún gāo wǎn xiù qún wěn tiē, zuì yí cuì dài qīng chuí. guǒ rán shì jīn wū jiāo zī, zhēn zú chēng xiāng guī lì zhì.
眼橫秋水,眉掃春山。可憐楊柳腰,柔枝若擺。堪愛桃花面,艷色如酣。寶髻玲瓏,恰稱綠雲高挽;繡裙穩貼,最宜翠帶輕垂。果然是金屋嬌姿,真足稱香閨麗質。
guó zhēn jiàn le, jí yù tuì bì, shì nǚ yōng zhù dào: fū rén zhèng yù xiāng huì. guó zhēn dào: xiǎo shēng hé rén, gǎn qīng yǔ fū rén jìn miàn? nà fū rén dào: láng jūn guǒ xì hé děng rén, qǐ tōng xìng shì. guó zhēn xīn xià jīng yí, bù gǎn shí shuō, jiāng nà qín zì zhēn zì chāi kāi, zhǐ shuō dào: xìng yú míng zhēn mù, wèi liè jùn kù, shì yīn chūn yóu, bèi yī tóng zǐ wù yǐn rù tán fǔ, wàng fū rén shù zuì, sù cì qiǎn fā. shuō bà shēn shēn yī yī, fū rén hái lǐ bù dié. yī shuāng qiào yǎn ér, bǎ guó zhēn qù kàn. jiàn tā yí róng jùn yǎ, lǐ mào qiān gōng, shí fēn lián ài. biàn yí bù xiàng qián, shēn chū rú yù de yī zhī shǒu ér, chě zhe guó zhēn liú zuò. guó zhēn qūn xún tuì xùn dào: xiǎo shēng qīng zào xiāng gé, méng fū rén bù jiā hē chì, yǐ wèi wàn xìng, hé gǎn gòng zuò? fū rén dào: qiè zuó yè mèng yī qīng luán, fēi jí xiǎo lóu, jīn rì láng jūn zhì cǐ, zhèng yīng qí zhào. láng jūn jiāng lái dìng dāng dà guì, hé bì guò qiān. guó zhēn zhǐ de zuò xià, shì nǚ xiàn chá bì, fū rén jí mìng kàn jiǔ. guó zhēn qǐ shēn gào cí. fū rén xiào dào: qiè fū yuǎn chū, cǐ jiān bìng wú wài rén, dàn zhù bù fáng. kuàng zhòng mén shēn suǒ, láng jūn yù hé wǎng hū? guó zhēn wén yán, fàng xīn shì dìng, shǎo qǐng shì nǚ pái xià jiǔ xí, fū rén lā guó zhēn tóng zuò gòng yǐn, shuō bù jǐn jiā yáo měi wèi, shì nǚ lún liú bǎ zhǎn. guó zhēn dào: bù gǎn dòng wèn fū rén hé shì? zūn fū hé guān? fū rén xiào dào: láng jūn yǒu yuán zhì cǐ, dàn dé měi rén péi bàn, zì zú yí qíng, hé láo duō wèn. guó zhēn yīn zì jǐ yě bù céng shuō zhēn míng zì, biàn yě bù qù zài wèn tā. liǎng gè yī dì yī bēi, zhí yǐn zhì rì mù, jì zhī yǐ zhú, bǐ cǐ jiǔ yǐ bàn hān. guó zhēn dào: jiǔ yǐ lán yǐ, kě róng xiǎo shēng qù fǒu? fū rén xiào dào: jiǔ xìng suī lán, chūn xìng zhèng nóng, hé kě yán qù? jīn rì cǐ huì, shū fēi ǒu rán, rú cǐ liáng xiāo, qǐ yí xū dù.
國楨見了,急欲退避,侍女擁住道:「夫人正欲相會。」國楨道:「小生何人,敢輕與夫人覲面?」那夫人道:「郎君果系何等人,乞通姓氏。」國楨心下驚疑,不敢實說,將那秦字楨字拆開,只說道:「姓余名貞木,未列郡庫,適因春遊,被一童子誤引入潭府,望夫人恕罪,速賜遣發。」說罷深深一揖,夫人還禮不迭。一雙俏眼兒,把國楨覷看。見他儀容俊雅,禮貌謙恭,十分憐愛。便移步向前,伸出如玉的一隻手兒,扯着國楨留坐。國楨逡巡退遜道:「小生輕造香閣,蒙夫人不加呵斥,已為萬幸,何敢共坐?」夫人道:「妾昨夜夢一青鸞,飛集小樓,今日郎君至此,正應其兆。郎君將來定當大貴,何必過謙。」國偵只得坐下,侍女獻茶畢,夫人即命看酒。國楨起身告辭。夫人笑道:「妾夫遠出,此間並無外人,但住不妨。況重門深鎖,郎君欲何往乎?」國楨聞言,放心侍定,少頃侍女排下酒席,夫人拉國楨同坐共飲,說不盡佳肴美味,侍女輪流把盞。國楨道:「不敢動問夫人何氏?尊夫何官?」夫人笑道:「郎君有緣至此,但得美人陪伴,自足怡情,何勞多問。」國楨因自己也不曾說真名字,便也不去再問他。兩個一遞一杯,直飲至日暮,繼之以燭,彼此酒已半酣。國楨道:「酒已闌矣,可容小生去否?」夫人笑道:「酒興雖闌,春興正濃,何可言去?今日此會,殊非偶然,如此良宵,豈宜虛度。」
zhì cì rì, fū rén bù kěn jiù fàng guó zhēn chū lái, guó zhēn yě liàn liàn bù rěn yán bié. liú lián le sì wǔ rì. nǎ zhī diàn shì fàng bǎng, qín guó zhēn zhuàng yuán jí dì, qín guó mó zhōng èr jiǎ dì yī. jīn diàn chuán lú, zhū jìn shì bì jí, dān dān bù jiàn le yī gè zhuàng yuán. lǐ bù zòu qǐng qiǎn guān xún mì. xuán zōng wén zhī qín guó mó, jí guó zhēn zhī xiōng, chuán zhǐ dào: bù kě yǐ dì xiān xiōng, guó zhēn jì bú dào, kě gǎi guó mó wèi zhuàng yuán, jí rì fù qióng lín yàn. guó mó qǐ zòu dào: chén dì yú yán shì rì chū cháo, zhì jí qìng fāng, yù shè huì yōng jǐ, yǔ chén xiāng shī, zhì jīn bù guī. chén qiǎn jiā tóng sì chù xún wèn wèi zhī zōng jī, chén xīn shén huáng huò. jīn qǐ wú huáng pò lì chuí ēn, zàn huǎn qióng lín fù yàn zhī qī, qí chén dì dào shí bǔ yàn, chén bù gǎn mào qí kē míng. xuán zōng zhǔn zòu, gū kuān yàn qī, zhe gāo lì shì dū shuài yuán yì yú jí qìng fāng yī dài dì fāng, āi jiē āi xiàng, chá fǎng zhuàng yuán qín guó zhēn, xiàn èr rì nèi xún lái jiàn jià. zhè jiàn qí shì, hòng dòng jīng chéng, zǎo yǒu rén chuán rù fū rén ěr zhōng. fū rén yě zhǐ dāng zuò yī jiàn xīn wén, shù yǔ qín guó zhēn dào: nǐ kě xiǎo dé wài biān bù jiàn le xīn kē zhuàng yuán, cháo tíng chà gāo tài jiān yán lù xún fǎng, qǐ bù hǎo xiào. guó zhēn dào: xīn kē zhuàng yuán shì shuí? fū rén dào: jiù shì huì bǎng dì yī de qín guó zhēn, běn guàn qí zhōu, fù jí zhǎng ān, nǎi qín shū bǎo de hòu rén. guó zhēn wén yán, yòu xǐ yòu jīng, jí wèn dào: rú jīn zhuàng yuán bù jiàn, qióng lín yàn zěn me le? fū rén dào: wén shuō cháo tíng yào jiāng nà èr jiǎ dì yī qín guó mó, gǎi wèi zhuàng yuán guó mó tuī cí, zòu qǐ zàn kuān yàn qī, dài xún zhe zhuàng yuán, rán hòu fù zhǐ kāi yàn lī! guó zhēn tīng bà, máng xiàng fū rén guì gào dào: hǎo fū rén, jiù wǒ zé gè. fū rén yī bǎ tuō qǐ dào: zhè wèi zěn de? guó zhēn dào: shí bù xiāng mán, qián rì chū xiāng jiàn, bù gǎn biàn shuō zhēn míng xìng, wǒ qí shí jiù shì qín guó zhēn.
至次日,夫人不肯就放國楨出來,國楨也戀戀不忍言別。流連了四五日。那知殿試放榜,秦國楨狀元及第,秦國模中二甲第一。金殿傳臚,諸進士畢集,單單不見了一個狀元。禮部奏請譴官尋覓。玄宗聞知秦國模,即國楨之兄,傳旨道:「不可以弟先兄,國楨既不到,可改國模為狀元,即日赴瓊林宴。」國模啟奏道:「臣弟於延試日出朝,至集慶坊,遇社會擁擠,與臣相失,至今不歸。臣遣家僮四處尋問未知蹤跡,臣心甚惶惑。今乞吾皇破例垂恩,暫緩瓊林赴宴之期,俟臣弟到時補宴,臣不敢冒其科名。」玄宗准奏,姑寬宴期,着高力士督率員役於集慶坊一帶地方,挨街挨巷,查訪狀元秦國楨,限二日內尋來見駕。這件奇事,鬨動京城,早有人傳入夫人耳中。夫人也只當做一件新聞,述與秦國楨道:「你可曉得外邊不見了新科狀元,朝廷差高太監沿路尋訪,豈不好笑。」國楨道:「新科狀元是誰?」夫人道:「就是會榜第一的秦國楨,本貫齊州,附籍長安,乃秦叔寶的後人。」國楨聞言,又喜又驚,急問道:「如今狀元不見,瓊林宴怎麼了?」夫人道:「聞說朝廷要將那二甲第一秦國模,改為狀元;國模推辭,奏乞暫寬宴期,待尋着狀元,然後覆旨開宴哩!」國楨聽罷,忙向夫人跪告道:「好夫人,救我則個。」夫人一把拖起道:「這為怎的?」國楨道:「實不相瞞,前日初相見,不敢便說真名姓,我其實就是秦國楨。」
fū rén wén shuō, dāi le bàn shǎng, xiàng guó zhēn dào: nǐ rú jīn shì diàn yuán gōng le, cháo tíng xiàn zài zhuī xún dé jǐn, wǒ bù biàn zài liú nǐ, zhǐ de yào yǔ nǐ bié le, hǎo bù kǔ yě. yī tóu shuō, yī tóu biàn diào xià lèi lái. guó zhēn dào: nǐ wǒ rú cǐ ēn ài, shǎo bu dé yào tú hòu huì, bù bì chóu fán. dàn jīn shèng shàng chà gāo tài jiān xún wǒ, zhè shì nòng dà le, tǎng jiū wèn qǐ lái, rú hé shì hǎo? fū rén xiǎng le yī xiǎng dào: bù fáng, wǒ yǒu jì zài cǐ. biàn jiào shì nǚ qǔ chū yī zhóu huà tú, zhǎn kāi yǔ guó zhēn kàn, zhǐ jiàn shàng miàn wǔ sè càn rán, huà zhe xǔ duō lóu tái tíng gé, yòu huà yī měi rén, píng lán kàn huā, fū rén zhǐ zhe huà tú dào: nǐ dào yù qián, zhǐ shuō yù yī lǎo ǎo yún: fèng xiān nǚ zhī mìng zhào nǐ, yǐn zhì zhè bān yī gè suǒ zài, jiàn zhè bān yī gè měi rén, bèi tā kuǎn zhù. suǒ chī de dōng xī, suǒ yòng de qì mǐn, dōu shì wài biān jué shǎo de, xiāng liú shù rì, bù kěn zì shuō xìng míng, yě bù wèn wǒ xìng míng, jīn rì fāng cái fàng chū xíng dòng, dōu bèi tā yǐ pà méng shǒu, jiào rén fú yè ér xíng, jìng bù zhī tā chū rù wǎng lái de mén lù. nǐ zhī rú cǐ zòu wén, bāo guǎn wú shì. guó zhēn dào: cǐ hé huà tú, nà huà shàng měi rén shì shuí, rú hé shuō yù le tā, biàn kě wú shì? fū rén dào: bù bì duō wèn, nǐ zhǐ zǐ xì kàn le, láo láo jì zhe, dàn yī wǒ yán qǐ zòu. wǒ zài tuō rén huì zhǔ nèi shì men, yú zhōng zhōu xuán biàn liǎo. běn gāi shè xí yǔ nǐ sòng xíng, dàn qīn xiàn èr rì xún dào, jīn yǐ shì dì èr rì le, bù kě chí wù, zhǐ fèng sān bēi bà. biàn jiāng jīn bēi zhēn jiǔ xiāng dì, bù jué lèi zhū ér luò zài bēi zhōng, guó zhēn yě qī rán xià lèi. liǎng rén gòng yǐn le zhè bēi jiǔ. guó zhēn dào: wǒ de fū rén, wǒ jīn yǐ bǎ zhēn míng xìng gào zhī nǐ le, nǐ de xìng shì yě xū shuō yǔ wǒ zhī dào, hǎo dài wǒ shí shí niàn sòng. fū rén dào: wǒ fū jūn yì xì cháo guì, wǒ bù biàn míng yán nǐ ruò bù wàng ēn ài, qiě tú hòu huì bà. shuō dào qí jiān, liǎng xià hǎo bù yī yī nán shě. fū rén qīn sòng guó zhēn chū mén, què bú shì lái shí de mén jìng le, bié cóng yī qǔ jìng, qǐ xiǎo mén ér chū. kàn guān, nǐ dào nà fū rén shì shuí? yuán lái tā fù xìng dá xī, xiǎo zì yíng yíng, nǎi cháo zhōng yī guì guān de xiǎo fū rén. zhè guì guān nián lǎo wú zi, yòu chū chāi zài wài, yíng yíng dú jū yú cǐ, gù kāi zhè tiáo huó lù, yù wèi zhǒng zi jì ěr. zhèng shì:
夫人聞說,呆了半晌,向國楨道:「你如今是殿元公了,朝廷現在追尋得緊,我不便再留你,只得要與你別了,好不苦也。」一頭說,一頭便掉下淚來。國楨道:「你我如此恩愛,少不得要圖後會,不必愁煩。但今聖上差高太監尋我,這事弄大了,倘究問起來,如何是好?」夫人想了一想道:「不妨,我有計在此。」便叫侍女取出一軸畫圖,展開與國楨看,只見上面五色燦然,畫着許多樓台亭閣,又畫一美人,憑欄看花,夫人指着畫圖道:「你到御前,只說遇一老媼云:奉仙女之命召你,引至這般一個所在,見這般一個美人,被他款住。所吃的東西,所用的器皿,都是外邊絕少的,相留數日,不肯自說姓名,也不問我姓名,今日方才放出行動,都被他以帕蒙首,教人扶掖而行,竟不知他出入往來的門路。你只如此奏聞,包管無事。」國楨道:「此何畫圖,那畫上美人是誰,如何說遇了他,便可無事?」夫人道:「不必多問,你只仔細看了,牢牢記着,但依我言啟奏。我再托人賄囑內侍們,於中周旋便了。本該設席與你送行,但欽限二日尋到,今已是第二日了,不可遲誤,只奉三杯罷。」便將金杯斟酒相遞,不覺淚珠兒落在杯中,國楨也悽然下淚。兩人共飲了這杯酒。國楨道:「我的夫人,我今已把真名姓告知你了,你的姓氏也須說與我知道,好待我時時念誦。」夫人道:「我夫君亦系朝貴,我不便明言;你若不忘恩愛,且圖後會罷。」說到其間,兩下好不依依難捨。夫人親送國楨出門,卻不是來時的門徑了,別從一曲徑,啟小門而出。看官,你道那夫人是誰?原來他覆姓達奚,小字盈盈,乃朝中一貴官的小夫人。這貴官年老無子,又出差在外,盈盈獨居於此,故開這條活路,欲為種子計耳。正是:
yù qiú shì jiān zhǒng, zàn kuǎn bǎng tóu rén.
欲求世間種,暫款榜頭人。
dāng xià guó zhēn chū dé mén lái, yǐ shì bàng wǎn de shí hòu, liáng liáng qiāng qiāng, zǒu shàng jiē fāng. zhǐ jiàn jiē fāng shàng rén, sān sān liǎng liǎng, dōu zài nà lǐ chuán shuō xīn wén. yǒu de dào: zěn shēng yī gè xīn kē zhuàng yuán, què bù jiàn le, xún le liǎng rì, hái xún bù zháo? yǒu de dào: cháo tíng rú jīn chà gāo gōng gōng zǐ chéng nèi wài sì guān zhōng, jí chá fāng jiǔ sì jì nǚ rén jia, gè chù āi chá, hǎo xiàng sōu bǔ qiáng dào yì bān. guó zhēn tīng le, àn zì hào xiào. yòu zǒu guò le yī tiáo jiē, hū jiàn yī duì hóng gùn, èr sān shí gè jūn láo, yōng zhe yī gè qí mǎ de tài jiān, jí jí de xíng lái. guó zhēn xīn máng, bù jué chōng le tā qián dǎo. jūn láo men hē hè qǐ lái, jǔ gùn yù dǎ. guó zhēn jiào dào: ā ya! bú yào dǎ! zhǐ tīng dé cè shǒu xiǎo xiàng lǐ, yě yǒu rén jiào dào: ā ya, bú yào dǎ! hǎo sì shēn shān kōng gǔ zhōng, shuō huà yīng shēng xiǎng de yì bān. yuán lái nà mǎ shàng tài jiān, biàn shì fèng zhǐ xún zhuàng yuán de gāo lì shì, tā yī miàn qīn shēn zhuī fǎng, yī miàn yòu chāi rén tóng zhe qín jiā de jiā tóng, fēn tóu xún mì, cǐ shí zhèng cóng xiǎo xiàng chū lái. nà jiā tóng wàng jiàn le zhǔ rén, qià dài hǎn chū lái, què jiàn jūn láo men niǔ zhù guó zhēn yào dǎ, suǒ yǐ máng rǎng bú yào dǎ, qià yǔ guó zhēn de hǎn shēng xiāng yīng. dāng xià jiā tóng hǎn dào: wǒ jiā zhuàng yuán yé zài cǐ le! zhòng rén tīng shuō, yī qí yōng zhù. lì shì máng xià mǎ xiāng jiàn shuō dào: bù zhī shì diàn yuán gōng, duō yǒu chù fàn, gāo mǒu nà chù bù xún dào, diàn yuán liǎng rì què zài hé chù? guó zhēn dào: shuō yě qí guài, bù zhī shì yù guài féng shén, bèi tā zǔ zhì le zhè jǐ shí, jīn rì cái dé chū lái, zhòng fán gōng gōng xún mì, shēn wèi yǒu zuì. jīn yù rù cháo jiàn jià, hái qiú gōng gōng fāng biàn. lì shì dào: cǐ shí shèng jià zài huā è lóu, kě jí dào bǐ cháo cān.
當下國楨出得門來,已是傍晚的時候,踉踉蹌蹌,走上街坊。只見街坊上人,三三兩兩,都在那裡傳說新聞。有的道:「怎生一個新科狀元,卻不見了,尋了兩日,還尋不着?」有的道:「朝廷如今差高公公子城內外寺觀中,及茶坊酒肆妓女人家,各處挨查,好像搜捕強盜一般。」國楨聽了,暗自好笑。又走過了一條街,忽見一對紅棍,二三十個軍牢,擁着一個騎馬的太監,急急的行來。國楨心忙,不覺沖了他前導。軍牢們呵喝起來,舉棍欲打。國楨叫道:「呵呀!不要打!」只聽得側首小巷裡,也有人叫道:「呵呀,不要打!」好似深山空谷中,說話應聲響的一般。原來那馬上太監,便是奉旨尋狀元的高力士,他一面親身追訪,一面又差人同着秦家的家僮,分頭尋覓,此時正從小巷出來。那家僮望見了主人,恰待喊出來,卻見軍牢們扭住國楨要打,所以忙嚷不要打,恰與國楨的喊聲相應。當下家僮喊道:「我家狀元爺在此了!」眾人聽說,一齊擁住。力士忙下馬相見說道:「不知是殿元公,多有觸犯,高某那處不尋到,殿元兩日卻在何處?」國楨道:「說也奇怪,不知是遇怪逢神,被他阻滯了這幾時,今日才得出來,重煩公公尋覓,深為有罪。今欲入朝見駕,還求公公方便。」力士道:「此時聖駕在花萼樓,可即到彼朝參。」
yú shì chéng mǎ tóng háng. lái zhì lóu qián, lì shì xiān qǐ zòu le, xuán zōng jí xuān guó zhēn shàng lóu cháo cān bì, wèn: qīng lián rì zài hé chù? guó zhēn yī zhe dá xī yíng yíng suǒ yán, wǎn zhuǎn zòu shàng. xuán zōng wén zòu, wēi wēi hán xiào dào: rú cǐ shuō, qīng zhēn yù xiān yǐ, bù bì shēn jiū. kàn guān, nǐ dào xuán zōng wèi hé biàn bù jiù le? yuán lái dāng shí yáng guì fēi yǒu zǐ mèi sān rén, jù yǒu zī sè. xuán zōng yú guì fēi miàn shàng, tuī ēn sān zǐ mèi, jù cì fēng hào, hū zhī wèi yí: dà yí fēng hán guó fū rén, sān yí fēng guó guó fū rén, bā yí fēng qín guó fū rén. zhū yí měi yīn guì fēi xuān zhào rù gōng, jí yǔ xuán zōng xié xuè diào xiào, wú suǒ bù zhì qí zhōng wéi guó guó fū rén, gèng fēng liú tì tǎng, xuán zōng cháng yǔ xiāng xiá, fán gōng zhōng de fú shí qì yòng, shí méng cì jī, yòu lìng cì dì zhái yī suǒ yú jí qìng fāng. zhè fū rén què shén duō qíng, cháng gōu yǐn shào nián zǐ dì, dào zhái zhōng qǔ lè, xuán zōng pō yì wén zhī, què yě bù qù guǎn tā. nà dá xī yíng yíng zhī mǔ céng zài guó guó fǔ zhōng, zuò zhēn xiàn yǎng niáng, gù bèi zhī qí shì. zhè zhóu tú huà, yì shì fǔ zhōng zhī wù, qí mǔ ǒu rán xié lái, yǔ nǚ ér guān wán de. huà shàng nà měi rén, jí guó guó fū rén de xiǎo xiàng. suǒ yǐ guó zhēn zhào zhe huà tú shuō fǎ, xuán zōng jìng yí shì guó guó fū rén de suǒ wèi, bù biàn zhuī jiū, nǎ zhī què shì yíng yíng de qiǎo jì tuō xiè. zhèng shì:
於是乘馬同行。來至樓前,力士先啟奏了,玄宗即宣國楨上樓朝參畢,問:「卿連日在何處?」國楨依着達奚盈盈所言,宛轉奏上。玄宗聞奏,微微含笑道:「如此說,卿真遇仙矣,不必深究。」看官,你道玄宗為何便不究了?原來當時楊貴妃有姊妹三人,俱有姿色。玄宗於貴妃面上,推恩三姊妹,俱賜封號,呼之為姨:大姨封韓國夫人,三姨封虢國夫人,八姨封秦國夫人。諸姨每因貴妃宣召入宮,即與玄宗諧謔調笑,無所不至;其中惟虢國夫人,更風流倜儻,玄宗常與相狎,凡宮中的服食器用,時蒙賜齎,又另賜第宅一所於集慶坊。這夫人卻甚多情,常勾引少年子弟,到宅中取樂,玄宗頗亦聞之,卻也不去管他。那達奚盈盈之母曾在虢國府中,做針線養娘,故備知其事。這軸圖畫,亦是府中之物,其母偶然攜來,與女兒觀玩的。畫上那美人,即虢國夫人的小像。所以國楨照着畫圖說法,玄宗竟疑是虢國夫人的所為,不便追究,那知卻是盈盈的巧計脫卸。正是:
zhāng gōng chī jiǔ lǐ gōng zuì, zhèng liù shēng ér shèng jiǔ dāng.
張公吃酒李公醉,鄭六生兒盛九當。
dāng xià xuán zōng chuán zhǐ, zhuàng yuán qín guó zhēn jì dào, kě jí kè fù qióng lín yàn. guó zhēn zòu dào: zuó yǐ méng huáng shàng gǎi chén xiōng guó mó wèi zhuàng yuán, chén xiōng tuī cí bù jiù, jīn qǐ shèng ēn, jí cì gǎi dìng, shù shǐ chén bù zhì yǐ dì xiān xiōng. xuán zōng dào: qīng xiōng dì xiāng ràng, zú zhēng yǒu ài. suì mìng xiōng dì èr rén, jù cì zhuàng yuán jí dì, guó zhēn xiè ēn fù yàn. nèi shì zī zhe liǎng fù guān páo, liǎng duì jīn huā, zhì qióng lín yàn shàng, xuān cì qín jiā kūn zhòng, hǎo bù róng yào. shí yǐ rì mù, yàn shàng sì miàn zhāng dēng, zhū gōng fāng cái jiù xí. cóng lái shuō xìng yuàn kàn huā, jīn kē què shì shǎng dēng. qiě yù diàn chuán jīn bǎng, zhuàng yuán hū yǒu liǎng gè, zhēn nǎi qí wén yì shì. cì rì, liǎng zhuàng yuán lǜ qǐng qīn guì fù què xiè ēn, fèng zhǐ qín guó mó qín guó zhēn jù wèi hàn lín chéng zhǐ. qí yú zhū rén, zhào lì shòu zhí, bù zài huà xià.
當下玄宗傳旨,狀元秦國楨既到,可即刻赴瓊林宴。國楨奏道:「昨已蒙皇上改臣兄國模為狀元,臣兄推辭不就,今乞聖恩,即賜改定,庶使臣不致以弟先兄。」玄宗道:「卿兄弟相讓,足徵友愛。」遂命兄弟二人,俱賜狀元及第,國楨謝恩赴宴。內侍資着兩副官袍,兩對金花,至瓊林宴上,宣賜秦家昆仲,好不榮耀。時已日暮,宴上四面張燈,諸公方才就席。從來說杏苑看花,今科卻是賞燈。且玉殿傳金榜,狀元忽有兩個,真乃奇聞異事。次日,兩狀元率請親貴赴闕謝恩,奉旨秦國模、秦國楨俱為翰林承旨。其餘諸人,照例授職,不在話下。
qiě shuō gōng zhōng yī rì shǎng huā kāi yàn, guì fēi xuān zhào guó guó fū rén rù gōng tóng yàn, míng huáng jiàn le guó guó fū rén, xiǎng qǐ qín guó zhēn suǒ zòu zhī yǔ, suì chéng guì fēi qǐ shēn gēng yī shí, sī xiàng fū rén xiào wèn dào: sān yí hé dé sī cáng shào nián zài jiā? nǎ zhī guó guó fū rén, jìn rì zhèng gōu yǐn yī gè qiān niú wèi guān de ér zi, cáng zài jiā zhōng, jīn wén cǐ yán, zhī dào xuán zōng shuō zhe zhè shì, nǎi liǎn rèn dī méi hán xiào shuō dào: ér nǚ zhī qíng, bù néng zì jìn, qǐ tiān ēn miǎn jiū bà! xuán zōng xì bǎ zhǐ ér diǎn zhe dào: gū ráo zhè zāo. shuō bà, xiāng shì ér xiào. zhèng shì:
且說宮中一日賞花開宴,貴妃宣召虢國夫人入宮同宴,明皇見了虢國夫人,想起秦國楨所奏之語,遂乘貴妃起身更衣時,私向夫人笑問道:「三姨何得私藏少年在家?」那知虢國夫人,近日正勾引一個千牛衛官的兒子,藏在家中,今聞此言,只道玄宗說着這事,乃斂衽低眉含笑說道:「兒女之情,不能自禁,乞天恩免究罷!」玄宗戲把指兒點着道:「姑饒這遭。」說罷,相視而笑。正是:
ā yí fēng sāo, yí fū shí qiào. dà jiā cuò wù, fù zhī yī xiào.
阿姨風騷,姨夫識竅。大家錯誤,付之一笑。