yī
一
fú jiàn gāo nán chóu guān chá, guān jiāng nán shí, yǔ yú jiāo hǎo. zāo huàn nán hòu, sān shí nián bù tōng yīn wèn. gēng xū qiū, qí zi zhú yún xiù shī xiāng fǎng. shòu yáng yún: zhì xiǎn pān téng shàng, lǚ xiǎo shì bǎi xún. lù wēi chí mǎ bù, fēng jùn qiè rén xīn. cán mèng fú ān xù, chóu huái duì yuè shēn. qián chéng dōu mò biàn, yún wù shī yī jīn. qīng yù xiá yún: rén suí fēi niǎo dù, sēng dài duàn yún lái. píng shān táng yún: zǐ dié huǎn suí rén yǐng qù, lǜ yáng dī hù huà chuán xíng. jiē jiā jù yě. wū hū! yú jiàn gōng zǐ shí, nián cái liù qī, fāng yí liú luò hé suǒ, ér jìng néng qīng cí lì jù, zhuō rán chéng jiā kě wèi jiā gōng zǐ yǐ!
福建高南疇觀察,官江南時,與余交好。遭患難後,三十年不通音問。庚戌秋,其子竹筠袖詩相訪。《壽陽》云:「陟險攀藤上,呂曉勢百尋。路危遲馬步,峰峻怯人心。殘夢扶鞍續,愁懷對月深。前程都莫辨,雲霧濕衣襟。」《青玉峽》云:「人隨飛鳥渡,僧帶斷雲來。」《平山堂》云:「紫蝶緩隨人影去,綠楊低護畫船行。」皆佳句也。嗚呼!余見公子時,年才六七,方疑流落何所,而竟能清詞麗句,卓然成家;可謂佳公子矣!
èr
二
wú xiāng jīn jiāng shēng guān chá yǒu jù yún: xiāo sì qiū shēng liú xī qìng, jiǔ lóu hóng yǐng shàng chūn dēng. yáng hú yáng yǔ zhāo yǒu jù yún: mǎn lín huáng yè tōng qiáo jìng, rào guō hóng dēng bàn jiǔ jiā.
吾鄉金江聲觀察有句云:「蕭寺秋聲流夕磬,酒樓紅影上春燈。」陽湖楊宇昭有句云:「滿林黃葉通樵徑,繞郭紅燈半酒家。」
sān
三
yú bǐng chén rù dōu, hú zhì wēi yǐn jiàn xú tán zhǎng xiān shēng, jǐ chǒu hàn lín, nián dēng dà dié, shǎo yóu ān xī lǐ wén zhēn gōng zhī mén, suǒ xué yī yǐ ān xī wèi guī. shī bù qiú gōng, ér jiān yǒu xìng líng liú lù chù. zèng hé yì mén yún: tōng jí bù qiú shì, zuò wén néng mǎn jiā. zuò huán dān jiǔ kè, mén yōng mài shū chē. zhēn yì mén shí lù yě. yōu qíng yún: jiǔ bàn qiáng rén xiān zì zuì, qí bīng shě jǐ zhǐ tān yíng. ān jū yún: rù zuò bàn wèi qiú zì kè, qiāo mén dōu shì sòng huā rén. yì guī měi jí zhōng chū sè zhī jù.
余丙辰入都,胡稚威引見徐壇長先生,己丑翰林,年登大耋,少游安溪李文貞公之門,所學一以安溪為歸。詩不求工,而間有性靈流露處。《贈何義門》云:「通籍不求仕,作文能滿家。坐環耽酒客,門擁賣書車。」真義門實錄也。《幽情》云:「酒伴強人先自醉,棋兵舍己只貪贏。」《安居》云:「入坐半為求字客,敲門都是送花人。」亦《圭美集》中出色之句。
sì
四
lì yáng péng bì yuán xiān shēng, sù wú yī miàn, jì yún xī shī jí jiàn shì. yǒu bǐ yǒu shū, yì táng yì sòng, bù kuì zuò zhě. jiā jù rú: yǔ zǔ huái shàng yún chūn qì lēi dī liǔ, shuǐ guāng tuán yě yān. zhōu zhōng yún: zhǎng hé yī zhěn guò, piàn yuè tiē fān fēi. jiàn jīn yún: zǎo zhī shén wù zhōng dāng huà, hé sì fēng chéng biàn yǒng mái? wú tí yún: yuè zhǎn bì lún yí huàn zǐ, fēng chuī chí shuǐ zuì gàn qīng. jiē miào. yòu jiē jiā shū yún: yǒu kè lái gù xiāng, yí wǒ xiāng lǐ zhá. xīn guài shū lái chí, fǎn fù kàn nián yuè. zhī cǐ èr shí zì, xiě jǐn jiā shū chí jiē zhī kǔ. xiān shēng míng guāng dòu, chū shì mǐn zhōng.
溧陽彭賁園先生,素無一面,寄《雲溪詩集》見示。有筆有書,亦唐亦宋,不愧作者。佳句如:《雨阻淮上》雲;「春氣勒堤柳,水光團野煙。」《舟中》云:「長河欹枕過,片月貼帆飛。」《劍津》云:「早知神物終當化,何似豐城便永埋?」《無題》云:「月展璧輪宜喚姊,風吹池水最干卿。」皆妙。又《接家書》云:「有客來故鄉,貽我鄉里札。心怪書來遲,反覆看年月。」只此二十字,寫盡家書遲接之苦。先生名光斗,出仕閩中。
wǔ
五
mǒu yǒu jù yún: luò yuè pù mǎn dì, qiū shēng xún dào mén. yú ài qí zhōng yī xún zì. yīn yì lì tài hóng yǒu míng yuè chū shù rú xiāng xún, qī zì yì fù xiāng tóng.
某有句云:「落月鋪滿地,秋聲尋到門。」余愛其中一「尋」字。因憶厲太鴻有「明月出樹如相尋」,七字亦復相同。
liù
六
wǔ líng hú shǎo xiá wèi lǎo yú lián mù, sǐ hòu, yún nán péng zhú lín míng fǔ juān qí wàn chuī lóu yí gǎo fù yú yuē: cǐ shǎo xiá yī shēng xīn xuè, xiān shēng wèi cún qí rén, kě hū? yú lù qí dù kǒu wǔ jué yún: dù kǒu qiū lái shù, yíng fēng yè yè huáng. huái rén xiāng wàng jiǔ, yóu dào shì xié yáng. hé shǐ wú gāng yún: péng lái huí shǒu gé shān hé, wáng zǐ chuī shēng dì zi gē. wén shuō zhǎng chūn zài tiān shàng, chūn qiū yīng bǐ shì jiān duō.
武陵胡少霞蔚老於蓮幕,死後,雲南彭竹林明府鐫其《萬吹樓遺稿》付余曰:「此少霞一生心血,先生為存其人,可乎?」余錄其《渡口》五絕云:「渡口秋來樹,迎風葉葉黃。懷人相望久,猶道是斜陽。」《和史梧岡》云:「蓬萊回首隔山河,王子吹笙帝子歌。聞說長春在天上,春秋應比世間多。」
qī
七
sū zhōu wāng shān qiáo míng fǔ, xiàn shèng zǔ nán xún shī, méng zhào rù nán shū fáng. yī rì, shèng zǔ zuò nèi tíng, qǔ tà shàng cè gù zhū chén yuē: qīng děng shì kàn cǐ cè: shì hé rén bǐ mò? jiē zòu yuē: shì hàn lín chén bāng yàn. shàng xiào yuē: fēi yě. cǐ shì bāng yàn nèi dì wāng jùn suǒ shū, shī zì jù jiā. qí shòu zhī rú cǐ. xuán chū zǎi lǐ quán, yǐ shī jiǔ bà guān. yú zài xuē shēng bái jiā, yǔ tóng yàn jí, lái wǎng shén huān, yù mì qí yí gǎo, jìng bù kě dé. jìn jiàn shǎo xiá yǒu huái wāng yī jué yún: jǐ nián zhù zuò zhí chéng míng, wàn shòu shī zhāng yù tà héng. céng shuō jiǔ zhòng qīn shǎng shí, shì hé nián shào yǒu hán yōng!
蘇州汪山樵明府,獻《聖祖南巡》詩,蒙召入南書房。一日,聖祖坐內廷,取榻上冊顧諸臣曰:「卿等試看此冊:是何人筆墨?」皆奏曰:「似翰林陳邦彥。」上笑曰:「非也。此是邦彥內弟汪俊所書,詩字俱佳。」其受知如此。旋出宰醴泉,以詩酒罷官。余在薛生白家,與同宴集,來往甚歡,欲覓其遺稿,竟不可得。近見少霞有懷汪一絕云:「幾年著作直承明,萬壽詩章御榻橫。曾說九重親賞識,是何年少有韓擁!」
bā
八
yí xìng chǔ yù hán tài shǒu, tóng nián méi fū zhī cóng zi yě. shī bǐ yǔ qí dì yù qín xiāng sì, ér yóu zhǎng yú wǔ yán. guò jiù shì bié yè yún: qǐ shù huān yóu dì, zhòng lái jiù yè cún. qiāo bīng jìn gū tǐng, pù rì jù xián mén. lín yǐng shēn cáng wū, hú guāng lěng bī cūn. niàn nián rén shì gǎi, xī mèng xiàng shuí lùn? jiā jù rú: zhú yīn qīng shí dèng, huā sè dàn qiū yī. yuǎn zhōng qīng guò shuǐ, shēn zhú mù lián shān. yòu: chūn yān fú lǜ yě, yè huǒ mǎn dān yáng. duì zhàng yì qiǎo.
宜興儲玉函太守,同年梅夫之從子也。詩筆與其弟玉琴相似,而尤長於五言。{過舅氏別業》云:「乞墅歡游地,重來舊業存。敲冰進孤艇,曝日聚閒門。林影深藏屋,湖光冷逼村。廿年人事改,昔夢向誰論?」佳句如:「竹陰清石磴,花色淡秋衣。」「遠鍾清過水,深竹暮連山。」又:「春煙浮綠野,夜火滿丹陽。」對仗亦巧。
jiǔ
九
tóng chéng lǐ xiān zhī, zì chēng bào dú shān rén, guǎn fāng shì yī méi zhāi yè bàn guān mén, sù niǎo jīng zào, yīn dé tuī chuāng jīng niǎo mèng wǔ zì, yǐ wèi shì jiǎ làng xiān. rán zhōng wèi chéng piān yě. yòu gé wǔ nián, wèi shān guǎn chóng shēng chéng chù, fāng zú chéng yī lǜ yún xiāo shēn hán qì zhòng, shān guǎn jù qī qīng. yè yuè yuán jiāng wò, qiū yíng guǐ yōng xíng. tuī chuāng jīng niǎo mèng, jiù zhěn tīng chóng shēng. jì jì gū dēng jìn, kuāng chuáng yǐ èr gēng. yòu, kè jīn líng jiàn xīn yàn yǒu gǎn yún: xún cháo zé shì jǐ jīng chūn, gù guó wū yī mèng xiǎng pín. shàng yuàn qiáo lín qiān bú dào, shēng chéng bó mìng shì yī rén. qí yù yì yì kě bēi yǐ!
桐城李仙芝,自稱抱犢山人,館方氏一梅齋;夜半關門,宿鳥驚噪,因得「推窗驚鳥夢」五字,以為似賈浪仙。然終未成篇也。又隔五年,為山館蟲聲棖觸,方足成一律雲;「宵深寒氣重,山館劇淒清。夜月猿僵臥,秋螢鬼擁行。推窗驚鳥夢,就枕聽蟲聲。寂寂孤燈燼,匡床已二更。」又,《客金陵見新燕有感》云:「尋巢擇室幾經春,故國烏衣夢想頻。上苑喬林遷不到,生成薄命是依人。」其寓意亦可悲矣!
shí
十
duì lián zhī jiā zhě: zhào yún sōng jiàn zèng yún: yě wáng zhī dì yǒu èr lǎo běi dǒu yǐ nán zhǐ yī rén. lóng yǔ cāng jiàn zèng yún: xī huáng yǐ shàng huái táo lìng shān shuǐ zhī jiān lè zuì wēng. yú zì tí yún: dú shū yǐ guò wǔ qiān juǎn cǐ mò zú zhī sān shí nián. huáng hào hào xiào jiāng yǒu jù yún: huā qiè xiǎo hán sī jiù rì, liǔ yáo chūn mèng yù yī rén. hú jiāo líng wèi rén yǒu jù yún: qián shān nuǎn rì rú xiū hǎo, zuó yè kuáng fēng shàng jiǎ yú. jù xīn.
對聯之佳者:趙雲松見贈云:「野王之地有二老;北斗以南止一人。」龍雨蒼見贈云:「羲皇以上懷陶令;山水之間樂醉翁。」余《自題》云:「讀書已過五千卷;此墨足支三十年。」黃浩浩嘯江有句云: 「花怯曉寒思就日,柳搖春夢欲依人。」胡蛟齡蔚人有句云:「前山暖日如修好,昨夜狂風尚賈余。」俱新。
yī shí yī
一十一
zhū xiāng qī jiǎn tǎo xìng qíng yū ào, yǒu dì zǐ qiú tí tú, xiān shēng kāi juǎn, jiàn qí cì fēng shì láng zhōu lán pō xué shì xiān tí yǐ, xīn yǒu suǒ zhì, dà shū yuē: qí dà fēi wú ǒu, zhōu shuāi shàng yǒu zī. liǎng rén dōu yǐ xiě, hé bì wǒ tí shī! fán yào zhī dēng shàng pǐn zhě, qí wèi bì bù kǔ: rén cān gǒu qǐ shì yě. fán shī zhī chēng jué diào zhě, qí cí bì bù ǎo: guó fēng shèng táng shì yě. dà dǐ wù yǐ róu wèi guì: líng juàn róu zé sī xì shú, jīn tiě róu zé zhì jīng liáng. shī wén zhī dào, hé dú bù rán? yú yǒu jù yún: liáng yào wèi bù kǔ, shèng rén yán bù fǔ.
諸襄七檢討性情迂傲,有弟子求題圖,先生開卷,見齊次風侍郎、周蘭坡學士先題矣,心有所忮,大書曰:「齊大非吾偶,周衰尚有髭。兩人都已寫,何必我題詩!」凡藥之登上品者,其味必不苦:人參、枸杞是也。凡詩之稱絕調者,其詞必不拗:《國風》、盛唐是也。大抵物以柔為貴:綾絹柔則絲細熟,金鐵柔則質精良。詩文之道,何獨不然?余有句云:「良藥味不苦,聖人言不腐。」
yī shí èr
一十二
cháng zhōu lǚ yìng wēi xiù cái, yāo rén zuò lián gōu shī. shǒu chàng yún: róng jǐ shēn shēn gōu yǐng wēi, yù gān yòu shàng qǐ chuāng yī. ní nán yàn yǔ kuī cháo rù, róng yàng sī qiān rù hù fēi. shí lǐ chāi niè pān luò suǒ, yī tīng dēng zhú luò zhū jī. yán gōng mù xià lián cái shén, sān guà guān jīn shì yě fēi?
常州呂映薇秀才,邀人作《簾鈎》詩。首唱云:「榮戟深深鈎影微,玉竿又上綺窗衣。呢喃燕語窺巢入,溶漾絲牽入戶飛。十里釵鑷攀絡索,一廳燈燭落珠璣。嚴公幕下憐才甚,三掛冠巾是也非?」
yī shí sān
一十三
wú gǔ rén tài shǐ yún: zòng shū huà xiàng yā chā zhǎn, wǎn sì shū mó chài wěi chéng. qín duān yá tài shǐ yún: yóu kōng bàn xué yú chōu yǐ, dào guà zhēn yí fèng shì me. wú gǔ rán yún yǎn yú kǎn wài kàn me fèng, shǒu chū lóu tóu jiàn měi rén. yòu, gǔ rén yún: fēn míng dǔ jiǔ céng lóng xiù, zǐ xì tái tóu pà ài guān. jiē kě wèi gōng yǐ!
吳穀人太史云:「縱殊畫向鴉叉展,宛似書摹蠆尾成。」秦端崖太史云:「游空半學魚抽乙,倒掛真疑鳳是麼。」吳古然雲;「眼於檻外看麼鳳,手出樓頭見美人。」又,穀人云:「分明賭酒曾籠袖,仔細抬頭怕礙冠。」皆可謂工矣!
yī shí sì
一十四
qián lóng gēng xū wǔ yuè èr shí liù rì, zhí lì wán xiàn yǒu yī chǎn sì nán zhě, dà lì zòu wén. qín xī yán guān chá fù shī yún: yī tāi bù shù sān dīng yì, bā shì hé nán liǎng rǔ chéng.
乾隆庚戌五月二十六日,直隸完縣有一產四男者,大吏奏聞。秦西岩觀察賦詩云:「一胎不數三丁異,八士何難兩乳成。」
yī shí wǔ
一十五
bǐng xū, fāng bǐ bù ào táng áng jiàn fǎng suí yuán, liú shī yī cè ér qù. qí gǎn huái yún: suō yī fěi lì kuì pō xiān, fàng làng yōng yíng luò xià tián. guò yǎn gōng míng huā zài jìng, jīng xīn suì yuè jiàn lí xián. bìn máo duǎn chù rén yīng xiào, bì ròu shēng shí wǒ zì lián. duō xiè zhǎng zhēng shí tú mǎ, yě rú míng jiāng lì yōu, yàn. tōng shǒu qì gé xióng hún. yǔ gāo dōng jǐng jiāo hǎo, zèng yún: pín duō yóu lǎn huái yīng zhuàng, shǎo bù qióng chóu jù zì gōng.
丙戌,方比部坳堂昂見訪隨園,留詩一冊而去。其《感懷》云:「蓑衣翡笠愧坡仙,放浪慵營洛下田。過眼功名花在鏡,驚心歲月箭離弦。鬢毛短處人應笑,髀肉生時我自憐。多謝長征識途馬,也如名將歷幽,燕。」通首氣格雄渾。與高東井交好,贈云:「貧多遊覽懷應壯,少不窮愁句自工。」
yī shí liù
一十六
zhēn zhōu zhāng hú zì yú gǔ, yǒng luò yè yún: céng wèi shàng gǔ yī shang yòng, mò dào lán shān shì qì cái. cǐ yì gǔ rén wèi dào.
真州張湖字愚谷,詠《落葉》云:「曾為上古衣裳用,莫道闌珊是棄材。」此意古人未道。
yī shí qī
一十七
yún nán lí zhōng guó qī qiān yú lǐ, ér jìn rì wén zhāng zhī shì shén duō, yǐ péng shì yī mén wèi zuì. xiāng shān lìng péng shǎo péng míng zhù zhě, zài zhào qìng shòu yè yú yú, céng zài qí jiā jù rù shī huà yǐ. jīn qiū yǐ huò hǎi dào, bǎo jiàn rù dōu, guò jīn líng, sù shān zhōng sān rì, gòu shū yī chuán ér xíng. qí rén ruò bù shèng yī, ér qín dào rù yáng, nǎi yǒu yú yǒng. yú wèi jīng xǐ, zèng qī gǔ yī zhāng, zài rù jí zhōng. péng shī zi yáng yún: dào cǐ yí wú àn, piāo rán tiān jì xíng. zhū guāng suí yuè mǎn, shuǐ qì yǔ yún píng. měng hǔ yuán míng zhèn, lián huā bié yǒu chéng. yī shēng qiū yè dí, chuī dòng gù xiāng qíng. ào mén yún tiān shàng fēng yún quán hù shuǐ, hǎi zhōng cūn luò zǒng yī shān. tā rú: tāo shēng guī hè jí, hǎi tǐng gē shā duō. wú yún tiān shuǐ hé, yǒu yuè hǎi shān qīng. zhōu xíng wèi yǔ qián, rì luò wú rén chù. jiē qí jìng yě. jiàn fǎng yún shēng táng yóu yě guǒ, jīn rì dào suí yuán. yòng lùn yǔ, shén qù. qí zú rén péng yìn gǔ yì yǒu jù yún: yún shēn dōu shī lù, yè luò bù cáng cūn. zhú lǐ qiāo shī suí hè bù, huā jiān gǔ sè yǔ yú tīng. chuāng héng yě sè yún qiān lǐ, sōng dài tāo shēng shuǐ yī lóu. jù miào. shǎo péng tóng zhōu yǒu sū jūn míng jué zhě, yì shī rén yě. kūn míng lǚ cì yún: shān guāng lín zuò àn, hú qì rù mén liáng. dōng xī yún: jǔ bù shuāng yuè zhōng, rén hán yǐng yì shī. yòu yǒu kūn míng hàn lín qián jūn míng fēng zhě, liú sù lǐ shì xiǎo yǐn yún: èr mài jiāng kū lǎo què chūn, nán jiāo biàn fǎng gé tiān mín. jiǔ nián bù gòng zūn qián yǐn, zài sù yóu yí mèng lǐ shēn. mén jiē shān guāng lái yì xiàn, qiáng fēn huā qì yǔ fāng lín. péng yíng gù shì xiū kuā shuō, kàn qǔ fēng qián liǎng bìn xīn.
雲南離中國七千餘里,而近日文章之士甚多,以彭氏一門為最。香山令彭少鵬、名翥者,在肇慶受業於余,曾載其佳句入《詩話》矣。今秋以獲海盜,保薦入都,過金陵,宿山中三日,購書一船而行。其人弱不勝衣,而擒盜入洋,乃有餘勇。余為驚喜,贈七古一章,載入集中。彭《獅子洋》云:「到此疑無岸,飄然天際行。珠光隨月滿,水氣與雲平。猛虎原名鎮,蓮花別有城。一聲秋夜笛,吹動故鄉情。」《澳門》雲;「天上風雲全護水,海中村落總依山。」他如:「濤聲歸壑急,海艇擱沙多。」無雲天水合,有月海山清。」「舟行未雨前,日落無人處。」皆奇境也。見訪雲;「升堂由也果,今日到隨園。」用《論語》,甚趣。其族人彭印古亦有句云:「雲深都失路,葉落不藏村。」「竹里敲詩隨鶴步,花間鼓瑟與魚聽。」「窗橫野色雲千里,松帶濤聲水一樓。」俱妙。少鵬同舟有蘇君名桷者,亦詩人也。《昆明旅次》云:「山光臨坐暗,湖氣入門涼。」《冬夕》云:「舉步霜月中,人寒影亦濕。」又有昆明翰林錢君名灃者,《留宿李氏小飲》云:「二麥將枯老卻春,南郊遍訪葛天民。九年不共尊前飲,再宿猶疑夢裡身。門接山光來異縣,牆分花氣與芳鄰。蓬瀛故事休誇說,看取風前兩鬢新。」
shí bā
—十八
zhào zhōu gōng zān yán míng xī ruì zhě, gōng gǔ lè fǔ jí qī yán zhǎng jù. lóng wěi guān yún: lóng wěi guān qián shuǐ, nián nián dài xuě liú. rú wén tiān bǎo zú, yǒng hèn guó zhōng móu. shǔ dào cāng huáng xìng, bīng shān qǐng kè xiū. yú bīng èr shí wàn, bái gǔ jìng shuí shōu? zì zhù yún: táng shí gāo xiān zhī gōng dà shí guó, ān lù shān tǎo xī qì dān, yáng sī xù tǎo pàn mán, gè sàng shī shù wàn, gù jí zhī. yòu, yóu fēi lái sì yún: gū yuè qíng fān jiāng yǐng dòng, luàn sōng hán sòng yǔ shēng lái. dào wáng yún: guǐ dēng rú jiàn tōng xiāo jī, gù tū yóu yí dài bìng chuī. lèi xià lián yú rú gé shì, guà yí jīng rǔ shàng chí jiā. zèng mǒu yún cóng róng èr shí zhí gē shū, bǎi zhàn yú shēng dǎn qì cū. yǐn mǎ zhǎng jiāng xiū zhào yǐng, kǒng jīng shuāng xuě shàng tóu lú.
趙州龔簪岩名錫瑞者,工古樂府及七言長句。《龍尾關》云:「龍尾關前水,年年帶雪流。如聞天寶卒,永恨國忠謀。蜀道倉皇幸,冰山頃刻休。余兵二十萬,白骨竟誰收?」自注云:「唐時高仙芝攻大食國,安祿山討奚契丹,楊思勖討叛蠻,各喪師數萬,故及之。」又,《游飛來寺》云:「孤月晴翻江影動,亂松寒送雨聲來。」《悼亡》云:「鬼燈如見通宵績,故突猶疑帶病炊。」淚下憐余如隔世,掛遺驚汝尚持家。」贈某雲;「從戎二十執戈殳,百戰餘生膽氣粗。飲馬長江休照影,恐驚霜雪上頭顱。」
yī shí jiǔ
一十九
zhōu zhōng hàn qīng yuán qǔ shěn shì, wèi lián huā tīng shěn sī mǎ zhī zhǎng nǚ cháng lái suí yuán kàn huā, mào míng xiù ér xìng hé wǎn, bù kuì míng jiā nǚ, bù zhī qí néng shī yě. mò hòu, qí zi zhī guì cóng gù lù zhōng, jiǎn dé qí sī guī yún: dōng fēng chuī hèn jǐ shí xiāo? chūn shuǐ lián tiān yòu zhǎng cháo. zì tàn bù rú liáng shàng yàn, yī nián yí dù yě guī cháo. chū qíng yún: wǎn xiá hóng yìng bì chuāng kāi, yàn zì yáo kōng rù jìng tái. jiàn yuǎn bù zhī hé chù qù, huà wèi yún qì guò shān lái.
周中翰青原娶沈氏,為蓮花廳沈司馬之長女;常來隨園看花,貌明秀而性和婉,不愧名家女,不知其能詩也。歿後,其子之桂從故簏中,檢得其《思歸》云:「東風吹恨幾時消?春水連天又長潮。自嘆不如樑上燕,一年一度也歸巢。」《初晴》云:「晚霞紅映碧窗開,雁字搖空入鏡台。漸遠不知何處去,化為雲氣過山來。」
èr shí
二十
měi guò chí shàng, jiàn yáng liǔ xiàng rén dī zhé yóu shān jiàn hóng qiáng, bì shì sēng sì: jiē yǎn qián shì yě. zhēn zhōu lǐ xiù cái lián yǒu jù yún: wǎng lái qià guài yán dī liǔ, dī wǔ chéng háng yù bài rén. yòu yuē: yuē lüè zhāo tí qián miàn shì, dàn jīn tǎ yǐng qiǎn hóng qiáng.
每過池上,見楊柳向人低折;游山見紅牆,必是僧寺:皆眼前事也。真州李秀才濂有句云:「往來恰怪沿堤柳,低舞成行欲拜人。」又曰:「約略招提前面是,淡金塔影淺紅牆。」
èr shí yī
二十一
qián xīn méi shǎo zhān xù féng wǎn lú zhī shī yuē: gǔ zhī jūn zǐ, yǐ shī míng zhě, dà dū zì shū suǒ de, ér fēi yǒu yì yú qiú míng gù yī piān yī jù, chuán sòng yú shì dài fū zhī kǒu. hòu rén huì cuì chéng shū, ér jí shǐ míng yān. nán qí zhāng róng zì tí qí jí, yǒu yù hǎi jīn bō zhī míng. wǔ dài hé níng juān jí xíng shì, rén duō xiào zhī. jìn shì shì rén, wèi kuī liù jiǎ, biàn zhì wǔ yán. yòu duō qiú míng gōng wèi zhī biāo bǎng, suì zǐ jí sòng rén. yí yú shī xué rù zhī bù shēn, ér kě chuán zhě shǎo.
錢辛楣少詹序馮畹廬之詩曰:「古之君子,以詩名者,大都自抒所得,而非有意於求名;故一篇一句,傳誦於士大夫之口。後人薈萃成書,而集始名焉。南齊張融自題其集,有《玉海金波》之名。五代和凝鐫集行世,人多笑之。近世士人,未窺六甲,便制五言。又多求名公為之標榜,遂梓集送人。宜於詩學入之不深,而可傳者少。」
èr shí èr
二十二
wǎn lú zhě, xìng féng, míng huái pǔ, gōng gēng yú tài cāng zhī huáng jìng mò hòu, qí shī shǐ chū. zhōu zhōng shū suǒ jiàn yún: jìn xiān hé lǐ bù fān fēi, qiū shuǐ qīng lián lú guì féi. lüè bìn yú wá dōu dài shī, tài hú fēng yǔ dǎ yú guī. wǔ yán yún yuǎn shuǐ lóng yān kuò, jiāng tiān yā shù dī. jī nián zēng rùn yuè, bìng sǒu yàn yú shēng. lǎn sēng chí jiàn kè, lěng sì zǎo míng chóng. tí hán wén gōng jí yún: yī xí tóu xī xuán xǐ kū, tīng yán yóu jué è yú xián. tuō cí lěng juàn. yòu, kè yǔ hán cháo gòng dào mén. qī zì yì jiā.
畹廬者,姓馮,名懷朴,躬耕於太倉之璜徑;歿後,其詩始出。《舟中書所見》云:「進鮮河裡布帆飛,秋水清漣鱸鱖肥。掠鬢漁娃都帶濕,太湖風雨打漁歸。」五言云;「遠水籠煙闊,江天壓樹低。」飢年憎閏月,病叟厭餘生。」懶僧遲見客,冷寺早鳴蟲。」題《韓文公集》云:「一檄投溪旋徙窟,聽言猶覺鱷魚賢。」託詞冷雋。又,「客與寒潮共到門。」七字亦佳。
èr shí sān
二十三
tài cāng yòu yǒu xǔ péi xiù zhě, tí huà yún: chuí liǔ yǎn qíng yān, wēi fēng yáng fēi xù. yī dài lǜ yīn nóng, yīng tí bù zhī chù. mò èr jù, shì wén yīng zhēn jìng jiè, fēi shēn lì zhě bù zhī. yòu wàng yuè yún: dàn jué xī guāng bái, bù zhī xīn yuè shēng. dé yǒu rén xìn yún: xiǎo qǐ wén tí niǎo, shū lái zhèng luò huā.
太倉又有許培秀者,《題畫》云:「垂柳罨晴煙,微風揚飛絮。一帶綠陰濃,鶯啼不知處。」末二句,是聞鶯真境界,非身歷者不知。又《望月》云:「但覺溪光白,不知新月生。」《得友人信》云:「曉起聞啼鳥,書來正落花。」
èr shí sì
二十四
qī xī shī zuì duō. jiā sì mèi táng yún: cōng cōng xià gù chén huán chù, rú cǐ fū qī yǒu jǐ jiā? jìn jiàn xiū níng chén huì wǎn xiāng yǒu jù yún: tiān sūn mò shàng xián huān duǎn, nóng zì lí jiā yǐ wǔ nián. jù yǒu qíng zhì. chén yòu yǒu jù yún: zhū wǎng méng fēi xù, fēng xū guà luò hóng. gé àn chuī yān qǐ, chái mén mù dí guī. yáng huā yún: wú lài xǐ zhē yóu kè miàn, duō qíng shí rù jiǔ rén jiā.
七夕詩最多。家四妹棠云:「匆匆下顧塵寰處,如此夫妻有幾家?」近見休寧陳蕙畹湘有句云:「天孫莫尚嫌歡短,儂自離家已五年。」俱有情致。陳又有句云:「蛛網蒙飛絮,蜂須掛落紅。」隔岸炊煙起,柴門牧笛歸。」《楊花》云:「無賴喜遮遊客面,多情時入酒人家。」
èr shí wǔ
二十五
wú hú yǒu zhōng xìng nǚ zǐ, míng ruì gū, zì wén zhēn, néng shī, néng huà, néng qín, jiān gōng shí wén, shòu yè yú níng xiào lián kǎi. péi qí shī yóu yě fù shān yún sǔn yú zhòng qù fǎng míng shān, fēng yè cái hóng lǜ wèi bān. zì bǎ yáo qín bàng xī shù, chéng fēng yī zòu bái yún jiān. wú liáng diàn lěng shí mén qiū, zhù jiàn chí kōng shuǐ bù liú. tái xiǎn zhào rén xīn zì gǔ, mǎn tiān qíng xuě luò fēng tóu. shù lǐ hú guāng yī jìng kāi, shuǐ jīng gōng wài yǒu lóu tái. sàn huā bú dào wéi mó shì, qīn pěng yún zhū gòng fó lái. níng gù sù xué zhī shì. yú zǎi jiāng níng shí, yǔ qín dà shì zhū běn jí zhū gōng, shòu yè mén xià. wǔ shí nián lái, qún xián wáng jǐn, ér níng nián bā shí, wēi rán dú cún, yòu dé nǚ dì zǐ yǐ yǎn hé fén yī mài, yì shuāi nián wén zhī ér xīn xǐ zhě yě.
蕪湖有鍾姓女子,名睿姑,字文貞,能詩,能畫,能琴,兼工時文,受業於寧孝廉楷。陪其師遊冶父山雲;「筍輿重去訪名山,楓葉才紅綠未斑。自把瑤琴傍溪樹,乘風一奏白雲間。」無梁殿冷石門秋,鑄劍池空水不流。苔蘚照人心自古,滿天晴雪落峰頭。」樹里湖光一鏡開,水精宮外有樓台。散花不到維摩室,親捧雲珠供佛來。」寧故宿學之士。余宰江寧時,與秦大士、朱本楫諸公,受業門下。五十年來,群賢亡盡,而寧年八十,巍然獨存,又得女弟子以衍河汾一脈,亦衰年聞之而心喜者也。
èr shí liù
二十六
hǎi yán cuī yīng liú qiū gǔ wú jiāng yè pō yún: xiǎo yì tuò chū qǐ, gū péng yuè yǐ shàng. jiàn xī rén yǔ xuān, wēi wén shuǐ shēng xiǎng. zhēn zhōu kè yè yún: dòng yǔ yù xiē shēng jiàn wēi, kuī chuāng cán yuè yáng qīng huī. cǐ shí yǒu jiǔ bù chéng zuì, míng rì wú fēng nà de guī? jiāng shuǐ fān fān zì běi shàng, qiū hóng yī yī jiē nán fēi. shǐ gē wèi què jī bào xiǎo, mǎn tíng bái lù zhān wǒ yī.
海鹽崔應榴秋谷《吳江夜泊》云:「小驛柝初起,孤篷月已上。漸息人語喧,微聞水聲響。」《真州客夜》云:「凍雨欲歇聲漸微,窺窗殘月揚清輝。此時有酒不成醉,明日無風那得歸?江水翻翻自北上,秋鴻一一皆南飛。矢歌未闋雞報曉,滿庭白露沾我衣。」
èr shí qī
二十七
rén yín chūn, yú yóu huáng shān, lù guò guì chí zhāo míng tài zǐ miào, yǒu xīn zhuàn bēi wén shèn jiā, mò shǔ míng zhě wèi yì zǎi lín mèng lǐ. qí wén gǔ yǎ, shì chū liù cháo gāo shǒu. nǎi tà qí wén yǐ guī, biàn wèn hé rén bǐng bǐ, jué wú zhī zhě. gēng xū xià jiān, zài sū zhōu, mén shēng gù lì fāng mǐn héng zuò fǔ xué guǎng wén, lái jiàn, chū shì gǔ wén sì piān, qí shǒu piān jí zhāo míng tài zǐ bēi. yú bù jué kuáng xǐ, zì kuā lǎo yǎn zhī fēi huā.
壬寅春,余游黃山,路過貴池昭明太子廟,有新撰碑文甚佳,末署名者為邑宰林夢鯉。其文古雅,似出六朝高手。乃拓其文以歸,遍問何人秉筆,絕無知者。庚戌夏間,在蘇州,門生顧立方敏恆作府學廣文,來見,出示古文四篇,其首篇即《昭明太子碑》。余不覺狂喜,自誇老眼之非花。
èr shí bā
二十八
yǐn wén duān gōng bìng zhòng shí, yǒu rén yǐ qiū yǔ cán hé tú qiú tí. gōng tí yún: qiū yǔ mǎn chí táng, cán hé wěi liú shuǐ. kě lián jūn zǐ huā, shuāi lái yì rú cǐ! tí bì, xū xī zài sān, wèi wǔ rì ér zú. gōng zhū zi jiē néng shī. sì gōng zǐ shù zhāi yǐ yīn dé guān, yǒu jù yún: sān dài zān yīng chéng yǔ lù, yī jiā jī zhù zhī wén zhāng. sān gōng zǐ liǎng fēng yǐ kē míng qǐ jiā, yǒng dú xiù fēng yún: qiān zhàng fú róng bá kōng qǐ, wèi shān yuán bù jí qiū líng. wén duān gōng jiàn ér xiào yuē: sān ér yǐ wǒ wèi qiū líng hū?
尹文端公病重時,有人以《秋雨殘荷圖》求題。公題云:「秋雨滿池塘,殘荷委流水。可憐君子花,衰來亦如此!」題畢,噓唏再三,未五日而卒。公諸子皆能詩。四公子樹齋以蔭得官,有句云:「三代簪纓承雨露,一家機杼織文章。」三公子兩峰以科名起家,詠《獨秀峰》云:「千丈芙蓉拔空起,為山原不藉丘陵。」文端公見而笑曰:「三兒以我為丘陵乎?」
èr shí jiǔ
二十九
xú shàng shě tāo, wú jiāng rén, hào jiāng ān, shǎo tì tǎng bù jī. zhǎng yú jìn tǐ. zèng lóng yǔ qiáo míng fǔ yún: kè lái fēng diàn xún qín pǔ, rén dào gōng tíng qǐ fǎ shū. lóng pō zhòng zhī. yòu, tí qīng wù yáo tái yún: shí lán qū qǔ lù héng xié, liú shuǐ kōng shān jiàn luò huā. tān zhú tāi xiān guò qiáo qù, bù zhī liáng lù mǎn qīng shā. bìng zhōng yǔ guō pín jiā xiù cái dèng wèi tàn méi yún jīn zhāo xún huā jiāng mìng qǐ, hū tóng hé chā suí wǒ xíng. sǐ biàn mái wǒ méi huā xià, jūn wèi lì shí tí wǒ míng. hòu zhī yóu zhě kǎo suì nián, shǒu mō qí wén xiào qiě diān. duō zāi cǐ zi běn duō bìng, bù sǐ yǒu xià sǐ huā qián. guǒ yǐ shì nián bù qǐ.
徐上舍濤,吳江人,號江庵,少倜儻不羈。長於近體。《贈龍雨樵明府》云:「客來風簟尋琴譜,人到公庭乞法書。」龍頗重之。又,《題清霧瑤台》云:「石欄屈曲路橫斜,流水空山見落花。貪逐胎仙過橋去,不知涼露滿輕紗。」《病中與郭頻伽秀才鄧尉探梅》雲;「今朝尋花將命乞,呼童荷鍤隨我行。死便埋我梅花下,君為立石題我名。後之游者考歲年,手摸其文笑且顛。咄哉此子本多病,不死牖下死花前。」果以是年不起。
sān shí
三十
xiè kāng lè shī gàn yán shèng zǔ jī, wàn hè shì yíng huí. lǐ bái shī: qiān yán quán sǎ luò, wàn hè shù yíng huí. èr jù bù dàn xí qí yì, jiān xí qí cí. yǐ tài bái zhī cái, qǐ kěn dǎo xí qián rén? yīn qí shēng píng zuì xǐ xiè shī, gù bù jué xí ér bù chá. dù shǎo líng píng shēng zuì ài yǔ zi shān, gù shī yì wǎng wǎng xí qí diào, rú fēng chén sān chǐ jiàn, shè jì yī róng yī zhī lèi, bù yī ér zú.
謝康樂詩;「干岩盛阻積,萬壑勢縈迴。」李白詩:「千岩泉灑落,萬壑樹縈迴。」二句不但襲其意,兼襲其詞。以太白之才,豈肯蹈襲前人?因其生平最喜謝詩,故不覺習而不察。杜少陵平生最愛庾子山,故詩亦往往襲其調,如「風塵三尺劍,社稷一戎衣」之類,不一而足。
sān shí yī
三十一
yú měi chū mén, huò yuǎn xíng shù qiān lǐ zhī wài, sā shǒu biàn xíng, wú xì liàn zhī yì. jí zài kè biān zhù jiǔ, dào guī jiā shí, bīn péng xiāng sòng, fǎn jué nán kān. xìng huà rèn jìn shì dà chūn yǒu jù yún: fàng chuán guī sī jiǎn, jiǔ kè bié rén nán.
余每出門,或遠行數千里之外,撒手便行,無繫戀之意。及在客邊住久,到歸家時,賓朋相送,反覺難堪。興化任進士大椿有句云:「放船歸思減,久客別人難。」
sān shí èr
三十二
xīn ān wáng xūn, zì yú shèng, jīng yú yī lǐ. zhāng huái shù guān chá yīn qí zhǎng zi bìng zhòng, yán zhī zhěn shì. fū rén wú shì shùn biàn qǐng qí àn mài. wáng yuē: zhǎng láng tāi nüè, wú fáng yě. fū rén mài yǐ kōng yǐ, míng nián sān yuè, kǒng bù néng guò. shí fū rén fāng qiáng jiàn, wén qí yán, yǐ wèi zǔ zhòu, qún xiào ér mà zhī. dào qī, jìng rú qí yán. yú huàn fù jí, fǎng zhī yáng zhōu, méng qí yǐ shī lǐ xiāng shì, chèng yào liàng shuǐ, yǒu liú zhēn zhǎng zhī fēng. chū nǎi fù huái tíng sēn shī jiàn shì, lù qí xīn nián dào jiā yún: shuǐ lù yīn yóu là jí chūn, dào jiā zhòng qìng lǚ duān chén. màn tán bié hòu fēng shuāng kǔ, qiě fàng zūn qián suì yuè xīn. zuó rì shàng wèi jī lǚ kè, jīn xiāo cái shǔ zì yóu shēn. méi huā bú shì yīn hán lēi, yǒu yì hán xiāng dài zhǔ rén. qiǎn xìng yún: yě huā cūn jiǔ kān yú xìng, shān yuè xī fēng yì jiě huái. mò shǐ hán méi hé lù jú, nián nián hán yuàn wàng shū xié. èr shī pō jiàn xìng qíng, tā zuò wèi néng chēng shì. chū, yú shèng zhī yì, yù zǐ nǎi fù quán gǎo. yú zhǐ zhī yuē: huái tíng jí fēi bù qīng tuǒ, dàn wú shén chū sè chù. suī fù zǎo lí, wú rén nài kàn. bù rú tí qǔ jiā zhě rù shī huà zhōng, shǐ rén dú ér mù sī, zhuǎn kě bù xiǔ.
新安王勛,字於聖,精於醫理。章淮樹觀察因其長子病重,延之診視。夫人吳氏順便請其按脈。王曰:「長郎胎瘧,無妨也。夫人脈已空矣,明年三月,恐不能過。」時夫人方強健,聞其言,以為詛咒,群笑而罵之。到期,竟如其言。余患腹疾,訪之揚州,蒙其以師禮相事,秤藥量水,有劉真長之風。出乃父槐亭森詩見示,錄其《新年到家》云:「水陸因由臘及春,到家重慶履端辰。漫談別後風霜苦,且放尊前歲月新。昨日尚為羈旅客,今宵才屬自由身。梅花不是因寒勒,有意含香待主人。」《遣興》云:「野花村酒堪娛性,山月溪風亦解懷。莫使寒梅和露菊,年年含怨望書鞋。」二詩頗見性情,他作未能稱是。初,於聖之意,欲梓乃父全稿。余止之曰:「槐亭集非不清妥,但無甚出色處。雖付棗梨,無人耐看。不如提取佳者入《詩話》中,使人讀而慕思,轉可不朽。」
lú jiāng hú mèng xiāng xiào lián, shěn běn bì xiù cái zhī shēng yě, míng guāng róng. zǎo suì néng yín, guī yàn yún: yún dàn yǐng xiāng shī, yuè míng shēng gèng xī. qiū yè yún: yàn lái yuè yè guān hé lěng, qiū dào jiāng chéng zhěn diàn zhī. huái rén yún: rào jìng qióng shēng rén jī shǎo, yī tíng yān sàn yuè míng duō. kě wèi hé wú jì kù sì qí jiù.
廬江胡夢湘孝廉,沈本陛秀才之甥也,名光榮。早歲能吟,《歸雁》云:「雲淡影相失,月明聲更稀。」《秋夜》云:「雁來月夜關河冷,秋到江城枕簟知。」《懷人》云:「繞徑蛩聲人跡少,一庭煙散月明多。」可謂何無忌酷似其舅。
sān shí sì
三十四
yán gǔ wēng shī, duì zhàng zuì gōng, yǒu bù kě mó miè zhě, rú tiān āi xiào fù sān nián hàn, shān wèi yú gōng yī xī yí mén luó jiāng xiāng wén zhōng zǐ, lì biàn chūn qiū tài shǐ gōng zhī lèi.
顏古翁詩,對仗最工,有不可磨滅者,如「天哀孝婦三年旱,山畏愚公一夕移」、「門羅將相文中子,例變《春秋》太史公」之類。
sān shí wǔ
三十五
wú xiāng bào yǐ wén tíng bó, bó xué duō wén, guǎng juān shū jí, míng dòng jiǔ zhòng bù zhī qí néng shī yě. yú ǒu jiàn qí xī yáng èr shí shǒu, qīng miào kě xǐ, lù qí yī yún: yī zā rén jiān xī yòu cháo, wǎn lái yī jiù mǎn xián liáo. shū fēn shuāng yè qiū róng dàn, xì diǎn zhēng fān bié sī yáo. dàn dàn yù suí chéng jiǎo jǐn, míng míng hái dài jiǔ qí yáo. mí cáng guàn nì xī lóu yǐng, bù shì chūn chóu bù kěn xiāo. qí tā jiā jù, rú: mǎ shàng kàn shān duō juàn kè, xī biān sǎo yè yǒu xián sēng. wèn shuí xián xiù zhē xī shǒu, lǎo wǒ kōng huái zài shǎo xīn. yuǎn yǐn zhōng lái yún wài sì, jiàn fēn dēng shàng jiǔ jiā lóu. yuàn dé shǎo liú qiáng yī jiǎo, huǐ jiào gāo wò zhú sān gān. bù chóu yī qù zōng nán mì, què kǒng zhòng lái shì zhuǎn shēng. shān wài yǒu shān kàn wèi zú, jǐ huí yǐ zhàng lì héng mén. jiē miào jué yě. kě chēng gǔ yǒu bào gū yàn, jīn yǒu bào xī yáng yǐ.
吾鄉鮑以文廷博,博學多聞,廣鐫書籍,名動九重;不知其能詩也。余偶見其《夕陽》二十首,清妙可喜,錄其一云:「一匝人間夕又朝,晚來依舊滿閒寮。疏分霜葉秋容淡,細點征帆別思遙。淡淡欲隨城角盡,明明還帶酒旗搖。迷藏慣匿西樓影,不似春愁不肯消。」其他佳句,如:「馬上看山多倦客,溪邊掃葉有閒僧。」問誰閒袖遮西手,老我空懷再少心。」「遠引鍾來雲外寺,漸分燈上酒家樓。」「願得少留牆一角,悔教高臥竹三竿。」「不愁一去蹤難覓,卻恐重來事轉生。」「山外有山看未足,幾回倚杖立衡門。」皆妙絕也。可稱古有 「鮑孤雁」,今有「鮑夕陽」矣。
sān shí liù
三十六
yì yù fāng yán, cǎi zhī rù shī, zú bǔ yú dì zhì zhī quē. gǔ rén rú zōu yú yuè qīng chí wù wǒ yī shēng lù lǐ cǎi zhī lèi, bù yī ér zú. jìn jiàn liáng xiào lián chù sù lǚ shéng tí wāng yì cāng rì běn guó shén hǎi biān yún: gòng yuàn fán huá xì kè qíng, zhāo zhāo yīng bàn jǐ fān gèng. yán qián zhǐ ài hóng qún zuì, zhuāi zhǎn hé yuán hào sā gēng. gòng yuàn zhě, guǎn táng rén chù yě. zuǒ jiǔ zhě hào sā gēng. là yóu shì bìn nì yā huán, qiè zhù huā jiē rèn wǎng hái. nà guǎn wú ér xīn mù shí, wǒ bāng què yǒu huàn xīn shān. jì suǒ jū chù shān míng huàn xīn shān. shí fú qīng xiāo bù yòng gōu, qiàn wéi yè yù duǎn píng yōu. tōng xiāo xué zhěn má gū cì, hǎo xiàng chuáng qián tīng dòu niú. qí sú yǐ mù wèi zhěn, hào má gū cì, zhí shù ér bù tiē ěr, gù zhì lǎo bù lóng. lǐ níng pǔ tài shǒu cháo zhōu zhú zhī yún: xiāo hún zhǒng zi ā nóng jiā, kāi fú qiān jīn mò làng kuā. gāo juǎn péng chuāng chén wǔ yàn, zhēng kuā lǎo yǎn mào rú huā. liù péng chuán yòu nǚ hū ā nóng jiā. shū lóng wèi zhī kāi fú. yòu nǚ shū lóng, yǐ dé měi shào nián wèi guì, bù jì cái bó. hū xù yuē lǎo yǎn. lǐ gōng zhú zhī, yì yǒu dōu zhī lù shì zhī bù kě bù jì zhě, yǐ qí rén jiē yǒu kě qǔ gù yě. qí yī yún: jīn jǐn chuáng tóu yǎn shàng qīng, tiān yá duàn gěng jì fú píng. hóng yán xiá gǔ jīn shuí shì? hǎo bǎ huáng jīn zhù ā xīng. mù kè mǒu, liú luò cháo yáng, wèi ā xīng shí yāo zhì zhōu zhōng, gōng gěi bèi zhì, wǔ nián bù shuāi bìng yù, fù zī zhī fù shěng. yòu shí nián, xié zhòng zī fù yóu yú cháo, shí xīng yǐ sè shuāi, zài kè tā wǎng. mǒu jū cháo bàn zài, qí xīng guī, chóu yǐ gàn jīn, wèi tuō è jí. qí èr yún yàn shuō jīn gū pǐn jué lún, ā zhū hán xiào fù hán pín. dào nóng yě yǒu bīng shuāng zhì, yào dài péng lái dì èr rén. jīn gū, jí zhuàng yuán sǎo. ā zhū, yì yī shí yóu wù. yǒu shù guì guān, yàn chēng zhuàng yuán sǎo zhuō shí jiān cāo, rén suǒ bù jí. ā zhū xiào yuē: qiè mào suī xùn jīn gū, ér zhì pō xiàng zhī xī wèi yù bǎng yǎn tàn huā ěr. qí sān yún: rì xiàng chuán tóu zhù nì fēng, qīng xī sān sù yào lú kōng. xīng yáo bù xǔ qí shuāng fèng, què huǐ yāo jiān shòu dài hóng. mǒu xué shǐ huò yú dà fēng xiǎo fēng, zì cháo zhì qīng xī liù dǎi lǐ, huǎn qí chéng zhì shí yú rì dǐ àn, yòu tuō bìng, zài chuán sān sù ér hòu qù. èr fēng yì wèi zhī wò bìng jīng nián. qí sì yún: chú què xiāo láng jǐn lù rén, bǎo ér hān tài zuì qíng zhēn. xīn shī biàn shì sān shēng yuē, jiǒng jiǒng xiōng qián yuè yī lún. hú zhōu mǒu yǔ bǎo niáng jiāo hǎo, tè wèi zhù jìng yī méi, juān qí dìng qíng shī yú bèi. bǎo niáng rì yè pèi zhī.
異域方言,采之入詩,足補輿地誌之缺。古人如「鯫隅躍清池」、 「誤我一生路里采」之類,不一而足。近見梁孝廉處素履繩《題汪亦滄〈日本國神海編〉》云:「貢院繁華系客情,朝朝應辦幾番更。筵前只愛紅裙醉,拽盞何緣號撒羹。」貢院」者,館唐人處也。佐酒者號 「撒羹」。「蠟油拭鬢膩丫鬟,妾住花街任往還。那管吳兒心木石,我邦卻有換心山。」妓所居處山名「換心山」。「十幅輕綃不用勾,倩圍夜玉短屏幽。通宵學枕麻姑刺,好向床前聽鬥牛。」其俗以木為枕,號「麻姑刺」,直豎而不貼耳,故至老不聾。李寧圃太守《潮州竹枝》云:「銷魂種子阿儂佳,開袱千金莫浪夸。高卷篷窗陳午宴,爭夸老衍貌如花。」六篷船幼女呼「阿儂佳」。梳籠謂之「開袱」。幼女梳籠,以得美少年為貴,不計財帛。呼婿曰「老衍」。李公《竹枝》,亦有都知錄事之不可不記者,以其人皆有可取故也。其一云:「金盡床頭眼尚青,天涯斷梗寄浮萍。紅顏俠骨今誰是?好把黃金鑄阿星。」幕客某,流落潮陽,魏阿星時邀至舟中,供給備至,五年不衰;病癒,復資之赴省。又十年,攜重貲復游於潮,時星已色衰,載客他往。某居潮半載,俟星歸,酬以干金,為脫噩籍。其二雲;「艷說金姑品絕倫,阿珠含笑復含顰。道儂也有冰霜志,要待蓬萊第二人。」金姑,即「狀元嫂」。阿珠,亦一時尤物。有數貴官,艷稱 「狀元嫂」卓識堅操,人所不及。阿珠笑曰:「妾貌雖遜金姑,而志頗向之;惜未遇榜眼、探花耳。」其三云:「日向船頭祝逆風,青溪三宿藥爐空。星軺不許騎雙鳳,卻悔腰間綬帶紅。」某學使惑於大風、小風,自潮至青溪六歹里,緩其程至十餘日;抵岸,又託病,在船三宿而後去。二風亦為之臥病經年。其四云:「除卻蕭郎盡路人,寶兒憨態最情真。新詩便是三生約,炯炯胸前月一輪。」湖州某與寶娘交好,特為鑄鏡一枚,鐫其定情詩於背。寶娘日夜佩之。
sān shí qī
三十七
lǚ sì táng kè fēn yí, jiàn yán shì jiā pǔ zài: shì fān yǒu xiōng, míng shì lán zhě, jiā jū bù shì, mù lín dūn zú, hòu bù lí yú huò. jīn zhī zǐ sūn, jiē qí miáo yì yě. liáng xiào lián guò ér diào zhī yún: xiōng qǐ nán wèi fēi jìng shuǎng, zi néng bù xiào shǐ chēng xián.
呂耜堂客分宜,見《嚴氏家譜》載:世蕃有兄,名世藍者,家居不仕,睦鄰敦族,後不罹於禍。今之子孫,皆其苗裔也。梁孝廉過而吊之云:「兄豈難為非競爽,子能不肖始稱賢。」
sān shí bā
三十八
kǎo jù zhī xué, běn cháo zuì shèng. rán néng jiān cí zhāng zhě, xī hé zhú tuó èr rén zhī wài wú yú zi yě. jìn rì chù sù jiàn ān liǎng kūn dì, pō néng jiān zhī. chù sù jiāng zhì zhǎng shā, yù shùn fēng, yún: jiāng tiān rú shì wǎn chéng qíng, fān bǎo zhōu qīng làng bù jīng. xié rì fēng huí cǎo àn: mín guó běn fēng huí cǎo zuò jiàn cóng yā. bèi luò, cán xiá yóu yìng shù biān míng. fàn wán wū jiē shén yīng zhù, shā zī fēng huí cǎo yǒu shēng. pín xiàng gāo gōng wèn qián lù, yān zhōng zhǐ diǎn wǔ ān chéng. qí tā, wǔ yán rú: guài sōng lián shí zhǎng, guī niǎo zá yún fēi. xīng dī yí zài àn, yuè jìn zǒng suí chuán. tán dàn chóng yǔ xù, rén jìng shǔ shēng lái. làng huā rù chuán chuāng, tiān wǒ yàn chí shuǐ. qī yán rú: xīng guāng duò shuǐ bái yú yuè, shù sè zhān yún àn shì shān. huāng sì míng zhōng jīng lù qǐ, gū cūn huàn dù shǎo rén yīng. jiē miào.
考據之學,本朝最盛。然能兼詞章者,西河、竹坨二人之外無餘子也。近日處素、諫庵兩昆弟,頗能兼之。處素將至長沙,遇順風,云:「江天如拭晚成晴,帆飽舟輕浪不驚。斜日風回草(按:民國本「風回草」作「漸從鴉」。)背落,殘霞猶映樹邊明。飯丸烏接神應助,沙觜風回草有聲。頻向篙工問前路,煙中指點武安城。」其他,五言如:「怪松連石長,歸鳥雜雲飛。」星低疑在岸,月近總隨船。」談淡蟲語續,人靜鼠聲來。」「浪花入船窗,添我硯池水。」七言如:「星光墮水白於月,樹色粘雲暗似山。」荒寺鳴鐘驚鷺起,孤村喚渡少人應。」皆妙。
sān shí jiǔ
三十九
tài zhōu gōng shuāng qiáo shàn huà néng shī. yú zài lǐ míng fǔ píng shàng, jiàn qí qiū yè jì yǒu yún: xīn liáng rú shuǐ pū lián gōu, jī jī chóng shēng dòng lǚ chóu. rén dào jī hán cái zuò kè, shù wú fēng yǔ bù chéng qiū. jìng tīng zhēn chǔ cuī zhǎng yè, wù shā guān hé shuō zhuàng yóu. zhèng shì xiāng sī wú zhe chù, yī shēng zhēng yàn xià xī lóu. yòu, xīn liǔ yún: qīng wèi néng qiān huā shì niǎo, lǜ jiāng fú chū jiǔ jiā lián.
泰州宮霜橋善畫能詩。余在李明府屏上,見其《秋夜寄友》云: 「新涼如水撲簾勾,唧唧蟲聲動旅愁。人到饑寒才作客,樹無風雨不成秋。靜聽砧杵催長夜,誤煞關河說壯遊。正是相思無着處,一聲征雁下西樓。」又,《新柳》云:「青未能牽花市鳥,綠將扶出酒家簾。」
sì shí
四十
jǐ yǒu èr yuè shí yī rì, yú píng zhòu wú shì, fān yuè jìn rén shī jí. zhèng kàn qīng yáng shěn zhèng hóu shī wèi sān yè, hūn zhě lái bào: zhèng hóu yǔ sēng yì wěi dào yǐ. yú wèi jīng xǐ: xìn wén zhāng zhī zhēn yǒu shén yě. shěn chéng xīn zuò. yú ài qí guì chí dào zhōng yún: yún zhē shān rù mèng, fēng jí niǎo yí jiā. tān shuì měi jiào ér yīng kè, hǎo yín qiě tīng fù chí jiā. dēng shè shān yún: shuí yún shè shān gāo? wǒ dào bù rú kè. wǒ lì zuì gāo fēng, bǐ shān gāo yī chǐ. tīng qín yún: huā hán lián wài xiào, niǎo xiē shù tóu yīn. bù liào bié lái qī nián, shī zhī jìn jìng rú cǐ.
己酉二月十一日,余平晝無事,翻閱近人詩集。正看青陽沈正侯詩未三頁,閽者來報:正侯與僧亦葦到矣。余為驚喜:信文章之真有神也。沈呈新作。余愛其《貴池道中》云:「雲遮山入夢,風急鳥移家。」「貪睡每教兒應客,好吟且聽婦持家。」《登攝山》云:「誰雲攝山高?我道不如客。我立最高峰,比山高一尺。」《聽琴》云:「花含簾外笑,鳥歇樹頭音。」不料別來七年,詩之進境如此。
sì shí yī
四十一
wù shēn dōng, yú fǎng míng zhú yán xīn yú wǔ yòu chǎng, pán huán sān rì, jí chàng chóu zhī lè. zhuī sī èr shí nián qián, qí zūn rén zuò jiāng níng fāng bó, bǐ cǐ zhì jiǔ kàn huā, hū hū rú mèng. xī qí dì tiě yá hēng zhōng nián cú xiè, yú jiāng zuò āi cí yǐ wǎn zhī, xī wú shì shí, gù cōng cōng shàng wèi xiá yě. lù qí qīng zhǒng yì yè xíng yún kōng shān yè jìng qiāo wú shēng, hào yuè shuāng tiān fèn wài qīng. xí guàn hún wàng shēn wàn lǐ, tú zhǎng bù jué lòu sān gēng. hán xīng tiān jì shí shí huàn, dào zhōng jìng rì suǒ xíng, duō zhī zì lù. jī xuě xuán yá chù chù míng. lì jǐn gāo hán qīng dào gǔ, rén shēng jǐ gè lǒng xī xíng? zhú yán yóu zhǎng yú yán qíng, jì nèi yún: liào dé shēn guī yīng yǒu mèng, jì chéng xiān wǒ dào liáo xī. xì zì hán qíng lín luò pǔ, xīn shī yǎn juàn ài zhōu nán. jù xiù yǎ kě sòng.
戊申冬,余訪明竹岩新於武佑場,盤桓三日,極唱酬之樂。追思二十年前,其尊人作江寧方伯,彼此置酒看花,忽忽如夢。惜其弟鐵崖亨中年徂謝,余將作哀詞以挽之,惜無事實,故匆匆尚未暇也。錄其《青冢驛夜行》雲;「空山夜靜悄無聲,皓月霜天分外清。習慣渾忘身萬里,途長不覺漏三更。寒星天際時時換,道中竟日所行,多「之」字路。積雪懸崖處處明。歷盡高寒清到骨,人生幾個隴西行?」竹岩尤長於言情,《寄內》云:「料得深閨應有夢,計程先我到遼西。」「細字含情臨洛浦,新詩掩卷愛《周南》。」俱秀雅可誦。
sì shí èr
四十二
hú zhōu jiāng xiù cái chén xī, hào lì táng, fú píng shī yún: chūn shuǐ fāng sān yuè, yáng huā yòu yī shēng. wǎn tiào shī yún: wǎn yān dōu zài shù, chūn yǔ bù lí shān. suì mù shī yún: shuì zhòng zhī chūn jìn, rén máng jué suì cán. gàn zhōu tài shǒu zhāng gōng, wèi yú sòng zhī.
湖州姜秀才宸熙,號笠堂,《浮萍》詩云:「春水方三月,楊花又一生。」《晚眺》詩云:「晚煙都在樹,春雨不離山。」《歲暮》詩云:「睡重知春近,人忙覺歲殘。」贛州太守張公,為余誦之。
sì shí sān
四十三
fú sāng yǐng lǐ kàn jīn lún, sòng wén chéng xiàng shī yě. rú gāo fàn xiù cái áng qiān fù dé cǐ jù yún: jí mù wàn shān yóu gǒng sòng, cuō tuó yī shà kǒng yí yīn. pō xiě dé chū zhōng chén xīn shì.
「扶桑影里看金輪」,宋文丞相詩也。如皋范秀才昂千賦得此句云:「極目萬山猶拱宋,蹉跎一霎恐移陰。」頗寫得出忠臣心事。
sì shí sì
四十四
sū zhōu táo huā wù yǒu nǚ zǐ, xìng jīn míng duì zì xiāng zhǐ zhě, zhū shēng jīn fēng xiáng nǚ yě, nián fǔ shí sān. yǒu rén lù qí qiū rì zá xìng yún: wú shì chái mén shí jìng jī, chū qíng shù shàng guà suō yī. huā jiān xiǎo yàn suí fēng qù, yě xiàng yún xiāo jiàn xué fēi. qiū lái zhǐ yǒu shuì gōng fū, shuǐ kǎn fēng liáng jìn shí hú. què xiào xī biān lǎo yú fù, chuí gān zhōng rì yī yú wú.
蘇州桃花塢有女子,姓金名兌字湘芷者,諸生金風翔女也,年甫十三。有人錄其《秋日雜興》云:「無事柴門識靜機,初晴樹上掛蓑衣。花間小燕隨風去,也向雲霄漸學飛。」「秋來只有睡工夫,水檻風涼近石湖。卻笑溪邊老漁父,垂竿終日一魚無。」
sì shí wǔ
四十五
wù yuán hóng dān cǎi cháo yáng yǒng zhǎng gàn tǎ yún: hún yí tiān zhù cóng kōng jiàng, yù xìn yún tī kě shàng xíng. èr jù shū xióng wěi. ní sī mǎ chūn yán yǒng lǐ hú yún: duàn qiáo hé shì ér jiā zhù, hú shuǐ dāng mén zuò jìng lián. èr jù shū qīng lì.
婺源洪丹采朝陽詠《長干塔》云:「渾疑天柱從空降,欲信雲梯可上行。」二句殊雄偉。倪司馬春岩詠《里湖》云:「段橋合是兒家住,湖水當門作鏡奩。」二句殊清麗。
sì shí liù
四十六
yáng zhōu zhū shēng zhāng běn, zì yǒu táng, wèi shān zhǎng zhào yún sōng suǒ shǎng. zhāng zèng shān zhǎng yún: kě néng dāng dé féng rén shuō, cóng cǐ zhuān wèi yuè jǐ róng. sū zhōu shī rén fāng dà zhāng yīn liú xiá shang ér lái shòu yè, zèng xiá shang yún: fú chí yù jú xún huā zhàng, jiē yǐn lóng huá huì shàng rén.
揚州諸生張本,字友堂,為山長趙雲松所賞。張《贈山長》云: 「可能當得逢人說,從此專為悅己容。」蘇州詩人方大章因劉霞裳而來受業,《贈霞裳》云:「扶持玉局尋花杖,接引龍華會上人。」
sì shí qī
四十七
shàng hǎi cáo xī chén méi háo jǐn luò, cáo zèng méi yǐ shī yún: rǔ néng sù fǎn hū? wú jiāng bào rǔ yǐ yáng shēn zhuō shù, shì bù yǔ rǔ yǐ pín cù dī zǎn. rǔ lái fǒu hū? wú jiāng chí rǔ yú tiān tāi yàn dàng zhī jiān.
上海曹錫辰眉毫盡落,曹贈眉以詩云:「汝能速反乎?吾將報汝以揚伸卓豎,誓不與汝以顰蹙低攢。汝來否乎?吾將遲汝於天台、雁宕之間。」
sì shí bā
四十八
shī néng rù rén xīn pì, biàn shì jiā shī, bù bì míng jiā lǎo shǒu yě. jīn líng dì zǐ yuè shù dé zī yuán, chū xué wèi shī, tóng líng yè pō yún: lǔ shēng zhà zhù yuè chū míng, sàn bù jiāng gāo sù yàn jīng. hū tīng lín zhōu gù xiāng yǔ, zòng fēi xiāng shí yě guān qíng. gǔ sì yún: sì huāng sēng qù zhōng yóu zài, bēi lǎo tái shēng zì bàn cún., jiào tǐng yún: mǎn zài shuí zhī dōu shì yuè, qīng fēi shǐ xìn bù guān fēng. qí dì shù rén, zì lè shān, yì néng shī, tí suí yuán yún: yī shān ǒu gài kàn huā lóu, lóu shàng kàn huā wǔ shí qiū. dào cǐ rèn wèi mén wài kè, cōng cōng xíng guò yě huí tóu. xiǎo bù yún: huáng lí tí pò lǜ yáng yān, huàn xǐng dōng fēng èr yuè tiān. sù lù yù xī yún qì sàn, zhǎn xīn shān sè dào rén qián. rì rì xún tú zì wǎng hái, xiōng zhōng huì dé hǎo xī shān. jīn zhāo tān kàn yán dī liǔ, zǒu guò píng qiáo cuò zhuǎn wān., chūn guī yún: yín bà yī shuí gòng chàng chóu? jīn lú xiāng jìn lòu shēng chóu. shì ér fǔ yǎng tōu mián tài, shì xiàng dēng páng àn diǎn tóu.
詩能入人心睥,便是佳詩,不必名家老手也。金陵弟子岳樹德滋園,初學為詩,《銅陵夜泊》云:「櫓聲乍住月初明,散步江皋宿雁驚。忽聽鄰舟故鄉語,縱非相識也關情。」《古寺》云:「寺荒僧去鍾猶在,碑老苔生字半存。,』叫\艇》云:「滿載誰知都是月,輕飛始信不關風。」其弟樹仁,字樂山,亦能詩,《題隨園》云:「依山偶蓋看花樓,樓上看花五十秋。到此任為門外客,匆匆行過也回頭。」《曉步》云:「黃鸝啼破綠楊煙,喚醒東風二月天。宿露欲唏雲氣散,斬新山色到人前。」「日日循途自往還,胸中繪得好溪山。今朝貪看沿堤柳,走過平橋錯轉彎。,』《春閨》云:「吟罷伊誰共唱酬?金爐香燼漏聲稠。侍兒俯仰偷眠態,似向燈旁暗點頭。」
sì shí jiǔ
四十九
bái xià yú xiù cái màn, yín shī kěn kè yì, bù rù píng yōng yí lù. yú dào cóng cǐ jiā gōng, biàn néng jiā rén yī děng. xǐ tà yún: de yuè yòu chóu duō shòu lù, yíng fēng hái hèn bù dāng huā. xǐ yàn yún: yuàn jiāng shèng dé juān juān dī, sǎ biàn rén jiān méi zì bēi. yǒng fēng yún: yù chuī shān zuò dì, néng sòng hǎi shēng tiān. zhǒng huā yún: chuí tóu bù yǔ hái zhē miàn, xīn zhǒng huā rú xīn jià niáng.
白下余秀才曼,吟詩肯刻意,不入平庸一路。余道;從此加功,便能加人一等。《徙榻》云:「得月又愁多受露,迎風還恨不當花。」《洗硯》云:「願將剩得涓涓滴,灑遍人間沒字碑。」詠《風》云:「欲吹山作地,能送海升天。」《種花》云:「垂頭不語還遮面,新種花如新嫁娘。」
wǔ shí
五十
wú xiāng ní chūn yán sī mǎ tíng mó yǒu lì cái, liǎng zǎi tóng chéng, ōu gē zài dào. shī yì qīng xīn bá sú. yǐn wén duān gōng dū liǎng jiāng shí, zuì wèi shǎng shí. yǐn gōng wǎn nián, hǎo píng zhāng yáo zhuàn zhī shì, fēng zhuàn yú xián, mìng yú biàn cháng zhū dāng shì gēng tāng, kāi dān mì jiàn. yú yīn dé zhōng rì zuì bǎo, pō yǒu suǒ chēng yǐn wéi yú chūn yán zhì jù zhī rì, zǎn méi bù jiàn. gài chūn yán dàn zhī mí fèi jīn qián, ér píng sù bù céng xùn dí páo rén gù yě. chūn yán zhī zhī, zuò shū yǔ yú, mò shǔ cài bǎng liú kuì sì zì. yú wèi dà xiào. jīn nián lái jīn líng, dú suí yuán shī huà kěn yuē: hé dú wú wǒ? qǐ shī bǎng yì zuò liú kuì hū? yú yīn suǒ qí cóng qián chéng xiàn yǐn gōng zhī shī. yún: dōu yǐ yí shī., wéi chāo jìn zuò shù shǒu jiàn jì. yú dú zhī, tàn yuē cǐ hù shì chéng zhōng měi shàn yě, jiā rù yī děng yǐ. xīn chǒu yuán dàn yún: dǒu bǐng cái huí yù shǔ tiān, suì cháo fēng wù xǐ chéng xiān. rùn suí xuān jiá tuī chóng wǔ, rén gòng méi huā lǎo yī nián. jiāo jiǔ mò cí yuán rì zuì, lú xiāng yóu zhuàn zuó xiāo yān. jiāng chéng liǔ sè kàn chū dòng, yǐ jué chūn guāng dào yǎn qián. shàng yuán guān dēng yún: luó qǐ xiāng fēng fú miàn lái, xīng qiáo dēng huǒ mǎn lóu tái. shí fēn guì pò rú chūn xiǎo, wàn duǒ lián huā bù shuǐ kāi. bǎo mǎ qīng chéng jīn zuò luò, cǎi hóng zā dì jǐn chéng duī. zòng nán yī rùn yuán xiāo yè, yù lòu hé xū gù gù cuī? hóng méi yún: dōng fēng wèi rǔ xǐ qiān huá, yòu diǎn yān zhī xué huà jiā. shì xiào jiàng táo wú gǔ gé, què lián hóng xìng shǎo héng xié. xīn zhuāng zhào shuǐ kuī míng jìng, báo zuì dāng chūn dòu qǐ xiá. fēng dié wèi zhī fāng xìn zǎo, qīng gāo dào dǐ shì méi huā. yú nián guò liù shí, lǚ cì jiè shī, ér lǚ yǒu yín yǒng, yīn zì hào shī zhōng féng
吾鄉倪春岩司馬廷謨有吏才,兩宰桐城,謳歌載道。詩亦清新拔俗。尹文端公督兩江時,最為賞識。尹公晚年,好平章肴饌之事,封篆餘閒,命余遍嘗諸當事羹湯,開單密薦。余因得終日醉飽,頗有所稱引;惟於春岩治具之日,攢眉不薦。蓋春岩但知靡費金錢,而平素不曾訓迪庖人故也。春岩知之,作書與余,末署「菜榜劉蕢」四字。余為大笑。今年來金陵,讀《隨園詩話》啃曰:「何獨無我?豈詩榜亦作劉蕢乎?」余因索其從前呈獻尹公之詩。云:「都已遺失。,』惟抄近作數首見寄。余讀之,嘆曰;「此護世城中美膳也,加入一等矣。」《辛丑元旦》云:「斗柄才回欲曙天,歲朝風物喜澄鮮。閏隨萱莢推重午,人共梅花老一年。椒酒莫辭元日醉,爐香猶篆昨宵煙。江城柳色看初動,已覺春光到眼前。」《上元觀燈》云:「羅綺香風拂面來,星橋燈火滿樓台。十分桂魄如春曉,萬朵蓮花不水開。寶馬傾城金作絡,彩虹匝地錦成堆。縱難一閏元宵夜,玉漏何須故故催?」《紅梅》云: 「東風為汝洗鉛華,又點胭脂學畫家。似笑絳桃無骨格,卻憐紅杏少橫斜。新妝照水窺明鏡,薄醉當春斗綺霞。蜂蝶未知芳信早,清高到底是梅花。」餘年過六十,屢次戒詩,而屢有吟詠,因自號「詩中馮
fù, zhèng kě duì cài bǎng liú kuì. wén zhě chǎn rán.
婦」,正可對「菜榜劉蕢」。聞者囅然。
wǔ shí yī
五十一
yú mén shēng tán yǔ yí zhī sūn míng jìn zhě, nián shào gōng shī, ér lèi yú bìng, suì qián xīn qí huáng zhī shù. qí sòng yǒu yún: dēng chéng piān yù hái xiāng kè, niān bǐ chóu yín fù bié shī. wén dí yún: wèi xiàng jiāng tóu xún yì shǐ, xiān tīng yù dí luò méi huā., sān shí zì shòu yún: xiāo cáo xūn guì yóu dāo bǐ, lǐ dù gōng míng fēi jiǎ kē. jiē yǒu fēng zhì, ér shēn fèn yì gāo.
余門生談羽儀之孫、名晉者,年少工詩,而累於病,遂潛心岐黃之術。其《送友》云:「登程偏遇還鄉客,拈筆愁吟賦別詩。」《聞笛》云:「未向江頭尋驛使,先聽玉笛《落梅花》。,』《三十自壽》云:「蕭、曹勛貴由刀筆,李、杜功名非甲科。」皆有風致,而身份亦高。
wǔ shí èr
五十二
shǐ wú gāng hǎo chán, bù shèn zuò shī, ér wǎng wǎng yǒu xīn yì. yóu xiān yún: fú hán fú jí jì céng tán, dà dì rú qiú rào kàn sān. tiān wài yǒu tiān jūn dào fǒu? yáng huā dū bù yì jiāng nán. shuǐ yún qī lěng dào chū dōng, bì jǐn chūn lái dié yǔ fēng. zuì shì huā shén bù ān chù, hǎi táng wú fú jiàn fú róng. tā rú ruò shuǐ dào jīn rú yǒu lì, hǎo fú huā piàn hǎi xī lái. qiě fàng chán chú guāng yī gè, yǔ tā hú dié pò huáng hūn. jù kě sòng.
史梧岡好禪,不甚作詩,而往往有新意。《遊仙》云:「佛函佛笈記曾談,大地如球繞看三。天外有天君到否?楊花都不異江南。」 「水雲淒冷到初冬,避盡春來蝶與蜂。最是花神不安處,海棠無福見芙蓉。」他如;「弱水到今如有力,好浮花片海西來。」「且放蟾蜍光一個,與他蝴蝶破黃昏。」俱可誦。
wǔ shí sān
五十三
jì xiǎo lán xiān shēng, zài wū lǔ mù qí shù nián, xīn mǎo cì huán dōng guī. chù yī hēi quǎn, míng yuē sì ér, liàn liàn suí xíng, huī zhī bù qù, jìng tóng zhì jīng shī. tú zhōng shǒu xíng qiè shén yán, fēi zhǔ rén zhì qián, suī tóng pú bù néng qǔ yī wù. yī rì, guò qī dá bǎn, chē sì liàng, bàn zài lǐng běi, bàn zài lǐng nán, rì yǐ xūn hēi, bù néng quán dù. quǎn nǎi dú wò lǐng diān, zuǒ yòu wàng ér hù shì zhī. xiān shēng wèi fù shī yuē: guī lù wú fán rǔ jì shū, fēng cān lù sù qiě suí yǔ. yè shēn nú zi hān mián hòu, wèi shǒu dōng xíng shù liàng chē. kōng shān rì rì rěn jī xíng, bīng xuě qí qū bǎi niàn chéng. wǒ yǐ wú guān hé suǒ liàn, kě lián rǔ yì tài chī shēng! hòu bèi rén dú sǐ, xiān shēng wèi zhǒng sì zhī, tí yuē yì quǎn sì ér zhī mù.
紀曉嵐先生,在烏魯木齊數年,辛卯賜環東歸。畜一黑犬,名曰 「四兒」,戀戀隨行,揮之不去,竟同至京師。途中守行篋甚嚴,非主人至前,雖僮僕不能取一物。一日,過七達坂,車四輛,半在嶺北,半在嶺南,日已曛黑,不能全度。犬乃獨臥嶺巔,左右望而護視之。先生為賦詩曰:「歸路無煩汝寄書,風餐露宿且隨予。夜深奴子酣眠後,為守東行數輛車。」「空山日日忍飢行,冰雪崎嶇百廿程。我已無官何所戀,可憐汝亦太痴生!」後被人毒死,先生為冢祀之,題曰「義犬四兒之墓」。
wǔ shí sì
五十四
yú yòu shí, céng jiàn rén chāo nǚ zǐ zhào fēi luán yuàn shī shí jiǔ shǒu. qí rén jiā běn gū sū, mài yǔ mǒu cān lǐng jiā zuò qiè zhèng qī bù róng, fā pèi jiā nú, gù bēi shāng ér zuò. shǒu zhāng yún: shuí lián qīng bìn luàn piāo péng? mǎ shàng pí pá qū yòu zhōng. jià dé cāng fū shuāng zú jiàn, màn yán fū xù shàn chéng lóng. wèi qí cí, gài qí sī zhī zǒu chà zhě yě. yú shī bù shèn jì yì. qí zuì huī xié zhě, rú yún: kàng tóu bú shì xún cháng huǒ, mǎ fèn rú xiāng xì xì tiān. sú zǐ bù zhī rén yì lǎn, āi jiān gù yì chàng yāng gē.
余幼時,曾見人抄女子趙飛鸞《怨詩》十九首。其人家本姑蘇,賣與某參領家作妾;正妻不容,發配家奴,故悲傷而作。首章云:「誰憐青鬢亂飄蓬?馬上琵琶曲又終。嫁得傖夫雙足健,漫言夫婿善乘龍。」味其詞,蓋旗廝之走差者也。余詩不甚記憶。其最詼諧者,如云:「炕頭不是尋常火,馬糞如香細細添。」「俗子不知人意懶,挨肩故意唱秧歌。」
wǔ shí wǔ
五十五
guān zhōng shǐ shū táng bāo guān yún nán, yǒu jù yún: jū lù lián yī shī, bēn quán zá jì míng. shān xíng yún: xié zhào chuí biān yǐng, qīng yīn chèn mǎ tí. pō néng xiě xíng yì zhī yì. yīn yùn tóng guò bái xià, tóu shī yī cè ér qù.
關中史舒堂褒官雲南,有句云:「掬露連衣濕,奔泉雜驥鳴。」《山行》云:「斜照垂鞭影,輕陰襯馬蹄。」頗能寫行役之意。因運銅過白下,投詩一冊而去。
wǔ shí liù
五十六
yú shí èr suì, yǔ zhāng xīng zhǐ yīng chén shì láng tóng shòu zhī yú wáng jiāo hé xiān shēng, rù pàn. zhāng hòu wèi hàn lín qián bèi. jīn liù shí sì nián yǐ, qí zi yún dūn xiào lián, yǐ yí gǎo suǒ xù. lù qí dū xué jiāng xī yè zuò yún: dīng dōng dì xiǎng dào lián lóng, hé chù míng hào wàn qiào fēng? yè sè shì nián nán dé xiǎo, dēng guāng rú dòu bù chéng hóng. chén yōu chù bō qiān duān jí, jiù shì yún yān yī xiào kōng. jī shǔ rào chuáng huī bù qù, shuì xiāng wèi xǔ mèng hún tōng. qí tā jiā jù, rú: lián yǐng rì yí zhí, shù zhī fēng hàn míng. lǜ shù niǎo qī lián yǐng dòng, hǎo huā fēng sòng gé lín xiāng. shù wài qīng shān cái yī jiǎo, wū tóu míng yuè qià dāng zhōng. zuì tān zǎo qǐ tōng xiāo yuè, xiān kàn huáng hé gé àn shān. jiē jí zhōng jīng huá yě.
餘十二歲,與張星指應辰侍郎同受知於王交河先生,入泮。張後為翰林前輩。今六十四年矣,其子云墩孝廉,以遺稿索序。錄其《督學江西夜坐》云:「丁冬遞響到簾櫳,何處鳴號萬竅風?夜色似年難得曉,燈光如豆不成紅。沉憂觸撥千端集,舊事雲煙一笑空。飢鼠繞床揮不去,睡鄉未許夢魂通。」其他佳句,如:「簾影日移直,樹枝風撼鳴。」「綠樹鳥棲連影動,好花風送隔林香。」「樹外青山才一角,屋頭明月恰當中。」「最貪早起通宵月,先看黃河隔岸山。」皆集中精華也。
wǔ shí qī
五十七
yú yǔ wú xiāng chái xíng zhī tóng gēng. shí bā suì shí, chái yǔ qí biǎo xiōng zhāng jìng shān jiàn fǎng, shān shān yù mào, bǐ cǐ hān xī, zhì xiāng de yě. yú nián, zhāng shì qí zūn rén guān píng lù shǔ zhōng, lí guì lín èr bǎi lǐ. yú suī dào guǎng xī, jìng bù dé jiàn. cóng cǐ yǒng jué. jīn nián zài xī hú, jìng shān zhī nǚ yīn yú xì fù zhí, yǔ nǚ dì zǐ sūn bì wú zǐ mèi dào hú lóu xiāng fǎng. tán lùn zhī yú, fāng zhī gù yī shī rén yě. yǒu bìng qǐ yī shǒu yún: fēng bī lián lóng shuì qǐ chí, chūn hán wú jì kě zhī chí. shuāng méi yōng sǎo yīn xīn bìng, yī juàn cóng cán shèng jiù shī. xuě jì tíng méi chū pò dòng, rì zhǎng dī liǔ àn chōu sī. nián lái yōu sī píng shuí sù? dú yǒu zhuāng tái míng jìng zhī.
余與吾鄉柴行之同庚。十八歲時,柴與其表兄張靜山見訪,珊珊玉貌,彼此酣嬉,致相得也。逾年,張侍其尊人官平陸署中,離桂林二百里。余雖到廣西,竟不得見。從此永訣。今年在西湖,靜山之女因余系父執,與女弟子孫碧梧姊妹到湖樓相訪。談論之餘,方知故一詩人也。有《病起》一首云:「風逼簾櫳睡起遲,春寒無計可支持。雙眉慵掃因新病,一卷叢殘剩舊詩。雪霽庭梅初破凍,日長堤柳暗抽絲。年來憂思憑誰訴?獨有妝檯明鏡知。」
wǔ shí bā
五十八
háng zhōu wāng qiū yù xiù cái shéng zǔ, xìng tì tǎng hào kè, qí shì chéng wèi liáng nǚ kūn. nǚ shěn yī jiā néng shī. lǚ cì shū lái, zhāo yú yóu xī hú, ér zhōng nián bào bìng, jù zú. jǐn chuán qí xuě mí lēi yún: tuán xuě jū rán háo fú kuā, bái háo xiàn chù jué xiān xiá. yún zhōng yíng chè jì chuān báo, zhǎng shàng líng lóng tǎ jù shā. xiǎn xiāng bié kāi yán jìng jiè, xiào niān hái yǒu wù sōng huā. rì guāng yīng zhào liú lí shì, gé jǐn zhū chén jì zhòng huā. yòu, tí tīng qiū tú yún: yuè kū gāo yú jiàng shù tíng, guì cóng shuí zhàn yī zhī xīn. nián lái wǒ shì shāng qiū kè, měi yù qiū fēng zuì pà tīng.
杭州汪秋御秀才繩祖,性倜儻好客,其室程慰良女坤。女嬸一家能詩。屢次書來,招余游西湖,而中年抱病,遽卒。僅傳其《雪彌勒》云:「摶雪居然壕佛夸,白毫現處絕纖瑕。雲中瑩徹冀穿雹,掌上玲瓏塔聚沙。顯相別開嚴淨界,笑拈還有霧淞花。日光應照琉璃室,隔盡諸塵寂眾嘩。」又,《題〈聽秋圖〉》云:「月窟高於絳樹庭,桂叢誰占一枝馨。年來我是傷秋客,每遇秋風最怕聽。」
wǔ shí jiǔ
五十九
zhāng xīng zhǐ xiān shēng diào hán qí wáng yún: wò hǔ zǎo néng zhī jùn jié, kuà lǘ shuí fù shí wáng gōng? huò yǒng huái yīn hóu yún: zǎo zhī jié jú zhōng pēng gǒu, huǐ bù gōng chéng zài diào yú. liǎng yòng diǎn zuò duì, qí qiǎo xiāng sì.
張星指先生《吊韓蘄王》云:「臥虎早能知俊傑,跨驢誰復識王公?」或詠《淮陰侯》云:「早知結局終烹狗,悔不功成再釣魚。」兩用典作對,其巧相似。
liù shí
六十
kǎo jù zhī xué, lí shī zuì yuǎn rán shī zhōng qià yǒu kǎo jù tí mù, rú shí gǔ gē tiě quàn xíng zhī lèi, bù dé bù zhēng wén kǎo diǎn, yǐ chǐ chǐ lóng fù wèi guì. dàn xū yī qì ā chéng, yǒu yì lùn bō lán fāng miào, bù kě zhū jī cùn lèi, tú zuò suàn bó shì yě. qí shī dà gài yòng qī gǔ fāng chēng, yì bì zhì zhī yú gè juǎn zhōng zhū shī zhī hòu, yǐ bèi yī gé. ruò fàng zài juàn shǒu, yǐ chēng mén miàn zé shì zhāng píng fēng chuáng tà yú yí mén zhī wài, yǒu pín ér zhòu fù guāng jǐng, zhuǎn jué lòu yǐ. shèng rén biān shī, xiān guó fēng ér hòu yǎ sòng, hé yě? yǐ guó fēng jìn xìng qíng gù yě. yú biān shī sān shí èr juǎn, yǐ qī yán jué guān shǒu, gài yì yī jǐn shàng gāng, è cǐ ér táo zhī zhī yì.
考據之學,離詩最遠;然詩中恰有考據題目,如《石鼓歌》、《鐵券行》之類,不得不徵文考典,以侈侈隆富為貴。但須一氣呵成,有議論、波瀾方妙,不可銖積寸累,徒作算博士也。其詩大概用七古方稱,亦必置之於各卷中諸詩之後,以備一格。若放在卷首,以撐門面;則是張屏風、床榻於儀門之外,有貧兒驟富光景,轉覺陋矣。聖人編詩,先《國風》而後《雅》、《頌》,何也?以《國風》近性情故也。余編詩三十二卷,以七言絕冠首,蓋亦衣錦尚綱,惡此而逃之之意。
liù shí yī
六十一
dān tú nǚ zǐ wáng bì yún qióng, nián wèi jī ér néng shī, yǔ qí xiōng fù sǎo jìng yún jú cán sān jìng lǎn pái huái, fēng yè piāo dān jī mǎn tái. zhèng yù yǒu xīn hū bì sǎo, nǎ zhī fēng guò tì chuī kāi. pō yǒu tiān qù. yòu: niǎo yǔ luàn cán mèng, jī shēng sòng xiǎo fēng. xī yáng bù zài shān, chūn yān shēng mù mò. jù jiā. mèng lóu shì jiǎng zhī nǚ sūn yě.
丹徒女子王碧雲瓊,年未笄而能詩,與其兄賦《掃徑》雲;「菊殘三徑懶徘徊,楓葉飄丹積滿苔。正欲有心呼婢掃,那知風過替吹開。」頗有天趣。又:「鳥語亂殘夢,雞聲送曉風。」「夕陽不在山,春煙生木末。」俱佳。夢樓侍講之女孫也。
liù shí èr
六十二
yú shǎo shí yǒng luò huā yún: cǐ qù jìng chéng qiān gǔ hèn, hǎo chūn hái dài yī nián kàn. dì zǐ tāng jìng yú hé yún: luò qù jǐn píng tóng zǐ sǎo, fēi lái hái wàng zhǔ rén kàn. yú dà tàn shǎng, yǐ wèi qīng chū yú lán.
余少時詠《落花》云:「此去竟成千古恨,好春還待一年看。」弟子湯敬輿和云:「落去盡憑童子掃,飛來還望主人看。」余大嘆賞,以為青出於藍。
liù shí sān
六十三
guǎng xìn tài shǒu zhāng zhú xuān cháo lè jiàn fǎng, zì sòng qí wú tí yún: xiǎo yuàn luò huā chū guò yǔ, kōng lóu guī yàn yòu xié huī. ruò fēi luán jìng yīng wú pǐ, huò duì fú róng jìng yǒu shuāng. mǐn zhōng zá yǒng yún: hóng le táo huā lǜ le shuǐ, chūn guāng bù guǎn wèi guī rén. jù miào. jiāng xī yǒu yí yù kòng bù zhě, fèng zhǐ jiāo zhì fǔ shěn bàn, dié xùn bù fú. qí qiú yún dé jiàn zhāng mǒu guān lái, qiú sǐ wú yuàn. yǐ ér gōng guǒ cóng dōu zhōng lái, wèi píng qí shì fāng zhī xún lì gù shì shī rén.
廣信太守張竹軒朝樂見訪,自誦其{無題》云:「小院落花初過雨,空樓歸燕又斜暉。」若非鸞鏡應無匹,或對芙蓉竟有雙。」《閩中雜詠》云:「紅了桃花綠了水,春光不管未歸人。」俱妙。江西有疑獄控部者,奉旨交制府審辦,疊訊不服。其囚雲;「得見張某官來,囚死無怨。」已而公果從都中來,為平其事;方知循吏故是詩人。
liù shí sì
六十四
cáo xīng hú míng fǔ shī, qīng xīn kě xǐ, jìn méng jì shì. lù qí jiā jù yún: zhú shēng suí yǔ zhì, huā yǐng sòng qíng lái. shuāng nóng cūn dì miàn, shù tū jiǎn fēng shēng. huā shì dāng chuāng yí mì zhǒng, cǎo fēi ài dào mò qīng shān. jiē kě cún yě. yú xìng kàng shuǎng, zuò chē zhōng zuì pà xià lián. cáo yǒu jù yún píng shēng yǎn jiè xián zhē bì, fēng xuě hé fáng yī miàn dāng. yǔ bǐ huái qià hé.
曹星湖明府詩,清新可喜,近蒙寄示。錄其佳句云:「竹聲隨雨至,花影送晴來。」「霜濃皴地面,樹禿減風聲。」「花是當窗宜密種,草非礙道莫輕芟。」皆可存也。余性伉爽,坐車中最怕下簾。曹有句雲;「平生眼界嫌遮蔽,風雪何妨一面當。」與鄙懷恰合。
liù shí wǔ
六十五
jiā xìng wú dàn chuān wò bìng yáng zhōu, qí zú dì lǔ mù qiáo qīn wèi chēng yào liàng shuǐ. dàn chuān zèng shī, yǒu shēng wǒ fù mǔ zhī wǒ zi, gǔ ròu dài wǒ jiù wǒ sǐ zhī jù. wáng hé, lái jīn líng, sòng mù qiáo jiā jù, rú: chóu duō tián jiǔ kǔ, kè jiǔ gù xiāng shēng. huā yǐng diàn chūn sè, yǔ shēng shēng xià hán. yún yǐng xī liú zhù, qiū shēng yàn sòng lái. jiē qiàn xiù kě xǐ. yòu jiàn zèng yún: cí chén xún lì lǎo yān luó, tiān qiǎn hú shān fù xiào gē. guān shì lè tiān cí zhèng zǎo, xiān rú liè zǐ chū yóu duō. qiān nián dù bǎo shén xiān zì, sì jì huā kāi ān lè wō. xiǎng jiàn rì cān yún mǔ fěn, bù zhī jiāng shàng yǒu fēng bō.
嘉興吳澹川臥病揚州,其族弟魯暮橋親為稱藥量水。澹川贈詩,有「生我父母知我子,骨肉待我救我死」之句。亡何,來金陵,誦暮橋佳句,如:「愁多甜酒苦,客久故鄉生。」「花影殿春色,雨聲生夏寒。」 「雲影溪留住,秋聲雁送來。」皆倩秀可喜。又見贈云:「詞臣循吏老煙蘿,天遣湖山付嘯歌。官似樂天辭政早,仙如列子出遊多。千年蠹飽神仙字,四季花開安樂窩。想見日餐雲母粉,不知江上有風波。」
liù shí liù
六十六
chéng ǎi rén xiào lián yuán jí, qíng lán tài shǐ zhī zǐ, nián shào gōng shī. yǒng hú dié yún: xiǎo yǔ tái hén xīn lüè guò, wǔ qíng huā qì luàn fēi lái. jí shì yún: mǎn yuàn qiū shēng cuī luò rì, yī tíng huáng yè jù shī rén.
程藹人孝廉元吉,晴嵐太史之子,年少工詩。詠《蝴蝶》云:「小雨苔痕新掠過,午晴花氣亂飛來。」《即事》云:「滿院秋聲催落日,一庭黃葉聚詩人。」
liù shí qī
六十七
rén zǐ chūn, yú zài háng zhōu, qián táng cáo jiāng lú míng fǔ yǐ xiǎo zhào shǔ tí. juǎn zhōng shī shén duō, yú dú ài wú sōng liáng yī shǒu. xún zhī, yún shì xī jiāng gāo cái shēng yě. guǐ chǒu chūn, wáng fēng tíng gěi jiàn shū lái, yún: yǒu shī rén wú mǒu nán lái, suǒ shū wèi jiè. yú dà xǐ, sǎo tà yǐ dài. yòu chí bàn nián, shǐ cóng yáng zhōu lái, rén guǒ tì tǎng. dú suǒ zhù zuò, yǐ wèi kuī qián bào wèi hèn. hū yú chú xī qián qī rì wǔ gǔ, mèng lán xuě lái, sòng qí jiù jù, shù lián jù chāo miào, ér yǐ shì bù mèi yī lián wèi shāo xùn. yán wèi zhōng, xīng xīng yù xǐng, ér jiā jù yì chén chén jiàn wàng. yú yì jīng bù, rú jiàn bù bǔ wáng rén, kǔ xiāng zhuō liú, ér jìng míng rán shì yǐ. jǐn jì bù mèi yún: bù dǎo xǐ chuán dān jué hǎo, jiāng shuāi chóu jiàn shèng rén nán. chén qǐ lù chū, jué èr jù wèi cháng bù jiā, ér zhōng bù rú qián suǒ sòng zhī chāo chāo xuán zhù yě, wèi mèn mèn zhě jiǔ zhī. yīn sī rén hǎi xún zhēn, zhēn fēi bù zài hǎi dǐ yě, rán ér bù kě xún yǐ, tàn tāng qiú xuě, xuě fēi bù zài tāng zhōng yě, rán ér bù kě qiú yǐ. tiān xiān huà rén zhī jù, wèi cháng bù zài rén xīn yě. rán ér lán xuě bù néng zhī, wǒ yì bù néng zài mèng yǐ. wén zì zhī qí, yī zhì yú cǐ.
壬子春,余在杭州,錢塘曹江廬明府以小照屬題。卷中詩甚多,余獨愛吳嵩梁一首。詢之,雲是西江高才生也。癸丑春,王葑亭給諫書來,云:「有詩人吳某南來,索書為介。」余大喜,掃榻以待。又遲半年,始從揚州來,人果倜儻。讀所著作,以未窺前豹為恨。忽於除夕前七日五鼓,夢蘭雪來,誦其舊句,數聯俱超妙,而以噬不寐》一聯為稍遜。言未終,惺惺欲醒,而佳句亦沉沉漸忘。余亦驚怖,如健步捕亡人,苦相捉留,而竟冥然逝矣。僅記《不寐》云:「不倒喜傳丹訣好,將衰愁見聖人難。」晨起錄出,覺二句未嘗不佳,而終不如前所誦之超超玄箸也,為悶悶者久之。因思人海尋針,針非不在海底也,然而不可尋矣,探湯求雪,雪非不在湯中也,然而不可求矣。天仙化人之句,未嘗不在人心也。然而蘭雪不能知,我亦不能再夢矣。文字之奇,一至於此。
liù shí bā
六十八
wú xiāng sūn sòng fēn shè rén chuán céng, xìng dān yín yǒng, yú jiǔ cǎi qí jiā jù rù shī huà yǐ. jīn chūn jì qí shī lái, shǔ wèi píng dìng. zài lù qí qiū yè yún: mǎn lín kōng cuì dàn yān zhē, qiū rù shēn xiāo shuǎng qì jiā. rén jìng shā chóng bēi qì yuè, zhú cán diǎn shǔ niè píng huā. xǐ xīn zhǐ hé yī sān zhú, kāi juǎn shū nán biàn wǔ chē. guāng fàn yī shū yuán bù shàng, wèi xū āi yuàn gǎn pí pá. chū xià yún: fěn dié shí yī cǎo, zhū sī guàn liàn huā. jù miào.
吾鄉孫誦芬舍人傳曾,性耽吟詠,余久采其佳句入《詩話》矣。今春寄其詩來,屬為評定。再錄其《秋夜》云:「滿林空翠淡煙遮,秋入深宵爽氣加。人靜莎蟲悲砌月,燭殘點鼠齧瓶花。洗心只合依三竺,開卷殊難遍五車。光范一書原不上,未須哀怨感琵琶。」《初夏》云:「粉蝶時依草,蛛絲慣戀花。」俱妙。
liù shí jiǔ
六十九
kǒu tóu huà, shuō dé chū biàn shì tiān lài. sòng fēn dōng nuǎn yún: cǎo hén huí bì liǔ shū yá, yǎn dǐ fān xián suì xù chà. kě xī qīng hán zhòng lēi zhù, bù rán kāi biàn xiǎo táo huā. huáng jiāo mén zhú zhī yún: zì jiǎn liáng chén qù tà qīng, xiāng yāo nǚ bàn jǐn pīng tíng. guān xīn shēng pà cháo lái yǔ, yī yè dōng fēng cè ěr tīng. fàn shòu shēng yǒu jù yún: gāo shǒu bù cóng shí shàng tǐ, hǎo shī zhǐ shuō yǎn biān qíng. yòu mǒu yǒu jù yún: jiē qián bù zhǒng wú tóng shù, hé chù fēi lái yī yè fēng? tān zhe yè liáng chuāng bù yǎn, qiū chóng fēi shàng dú shū dēng.
口頭話,說得出便是天籟。誦芬《冬暖》云:「草痕回碧柳舒芽,眼底翻嫌歲序差。可惜輕寒重勒住,不然開遍小桃花。」黃蛟門《竹枝》云:「自揀良辰去踏青,相邀女伴盡娉婷。關心生怕朝來雨,一夜東風側耳聽。」范瘦生有句云:「高手不從時尚體,好詩只說眼邊情。」又某有句云:「階前不種梧桐樹,何處飛來一葉風?」「貪着夜涼窗不掩,秋蟲飛上讀書燈。」
qī shí
七十
háng zhōu hú cāng lái tāo yǐn yú qiáo táo shī shǐ zhī shù, shī bǐ shén qīng. yú měi dào háng zhōu, bì xiāng kuǎn qià. bù xìng nián wèi wǔ shí ér wáng. lù qí chē yáo yáo yún, bié jiǔ chū xíng dì yī zūn, zhēng fū jié shù chē zài mén. bié jiǔ cōng cōng sān zhuó guò, zhēng fū chū mén chē shàng zuò. tiān yá wàn lǐ chē yáo yáo, shān chéng yì diàn liǔ huā piāo. xiàng mù tíng chē qīn xiǎo fā, rén zài chē zhōng zhǎng bái fà. yī yī xiāng bàn bù xiāng lí, wéi yǒu chē qián gù xiāng yuè. wù hèn dāng shí zào gǔ rén, xíng yǔ bù xíng yóu jūn shēn. mén qián fāng cǎo nián nián zhǎng, jǐ shí cǎo shàng guī lún xiǎng? qí tā jiā jù, rú: yún gòng ān, yún: xī yáng míng shì huà, sēng mào gǔ yú sōng. xuě jì yún: shān róng dài fěn xiāo nán jǐn, yán lèi rú zhū dī wèi gān. hú shàng yún hú bō zhòu zhǎng lián xiāo yǔ, shān wù xú shōu guò wǔ fēng., luò yè yún cí kē zǎo dài xīn shuāng sè, wěi qì kōng hán jiù yǔ qíng. jù jí qīng miào, zhì zhī fán xiè jí zhōng, jǐ bù kě biàn.
杭州胡滄來濤隱於橋桃師史之術,詩筆甚清。余每到杭州,必相款洽。不幸年未五十而亡。錄其《車遙遙》雲,「別酒初行第一尊,征夫結束車在門。別酒匆匆三酌過,征夫出門車上坐。天涯萬里車遙遙,山程驛店柳花飄。向暮停車侵曉發,人在車中長白髮。依依相伴不相離,唯有車前故鄉月。勿恨當時造轂人,行與不行由君身。門前芳草年年長,幾時草上歸輪響?」其他佳句,如:《雲共庵,》云: 「夕陽明似畫,僧貌古於松。」《雪霽》云:「山容帶粉消難盡,檐淚如珠滴未乾。」《湖上》雲;「湖波驟長連宵雨,山霧徐收過午風。,』《落葉》雲;「辭柯早帶新霜色,委砌空含舊雨情。」俱極清妙,置之樊榭集中,幾不可辨。
qī shí yī
七十一
sūn bì wú nǚ zǐ yǒu jù yún: yán qián lǜ duò yīng tōu guǒ, lián wài hóng fān yàn lüè huā. zhāng yáo yīng nǚ zǐ yǒu jù yún: chóng fēi chéng zhèn zhī xīn nuǎn, huā bàn chuān líng shí mù chūn. èr rén fēng diào xiāng sì.
孫碧梧女子有句云:「檐前綠墮鶯偷果,簾外紅翻燕掠花。」張瑤瑛女子有句云:「蟲飛成陣知新暖,花瓣穿欞識暮春。」二人風調相似。
zhāng jià wáng shēng jiàn mǎng. shēng lái suí yuán, zhāng zài jiā wén zi guī yún: xiǎo yuàn chūn shēn lǜ shù féi, guī rén rèn ěr zì gāo fēi. dù jiāng xiū qù gē xīn qǔ, shàng yǒu qín huái kè wèi guī., yòu yǒu jù yún: yě diàn wèi guò xiān jiàn pèi, máo ān jiāng jìn biàn wén zhōng. shǒu pín shì bìng yī wú yì, xí jìng rú chán wù què nán. jiǔ yuè guì yún: piē jiàn yǒu huā yí bā yuè, chí kāi gù yì jìn zhòng yáng. jù kě chuán yě.
張嫁王甥健莽。甥來隨園,張《在家聞子規》云:「小院春深綠樹肥,閨人任爾自高飛。渡江休去歌新曲,尚有秦淮客未歸。,』又有句云:「野店未過先見旆,茅庵將近便聞鍾。」「守貧似病醫無益,習靜如禪悟卻難。」《九月桂》云:「瞥見有花疑八月,遲開故意近重陽。」俱可傳也。
qī shí èr
七十二
yǒu rén yǐ mǒu jù gōng zhī shī, qiú xuǎn rù shī huà. yú lǎn zhī juàn ér sī wò, yīn gào zhī yuē shī shén qīng lǎo, pō yǒu gōng fū rán ér fēi zhī wú kě fēi yě, cì zhī wú kě cì yě, xuǎn zhī wú kě xuǎn yě, zhāi zhī wú kě zhāi yě. sūn xìng gōng xiào cáo guāng lù fǔ zuǒ wén rú bái dì míng guāng jǐn, cái wèi fù bǎn kuà fēi wú wén cǎi, jué shǎo jiǎn cái shì yě. huò yuē: qí tí jiē zhuāng yǔ gù ěr. yú yuē: bù rán. bǐ xìng líng, zé xiě zhōng xiào jié yì, jù yǒu shēng qì bǐ xìng bèn, suī yǒng guī fáng ér nǚ, yì shǎo fēng qíng.
有人以某巨公之詩,求選入《詩話》。余覽之倦而思臥,因告之曰;「詩甚清老,頗有工夫;然而非之無可非也,刺之無可刺也,選之無可選也,摘之無可摘也。孫興公笑曹光祿『輔佐文如白地明光錦,裁為負版挎;非無文采,絕少剪裁』是也。」或曰:「其題皆莊語故耳。」余曰:「不然。筆性靈,則寫忠孝節義,俱有生氣;筆性笨,雖詠閨房兒女,亦少風情。」
qī shí sān
七十三
kāng xī jiān, shū fù jiàn pán gōng fǎng qī zhèn jiāng, yù mǒu tiě jiàng jiā, yǔ qí qī zhāng shū yí yǒu wén zì zhī zhī, bǐ cǐ àn tóu jiān zhá, chàng hè shén huān, ér zhōng bù jí yú luàn. wēi yán tiāo zhī, zé zhèng sè yuē: qiè gù lǎo xiù cái mǒu zhī nǚ. yòu shì wén mò, fù wáng, wèi méi zhě suǒ kuáng, wù jià jiàn gōng, yī zì bù shí. bǐ fāng chì tàn, wǒ zì yín shī, wèi cǐ yù yù. dé yù jūn zǐ, líng yīn shí qū, shǐ wǒ jǐ jù huāng yán, dé chuán bō yú shì dài fū zhī kǒu zú yǐ. zhì yú qíng yù zhī gǎn, fā hū qíng zhǐ hū lǐ yì kě yě. zài sān yán, zé tì qì lì shì, yǐ lái shēng wèi dìng. jiàn pán gōng xīn jìng zhī, bù rěn qiáng yě. guī jiā hòu, sòng qí jiā jù yún: lǎn zhuāng liāo bìn yì, sī qì shì hén nán. sòng jiàn pán gōng guī yún: sān yuè táo huā lián qiè mìng, liù qiáo yān liǔ mèng jūn jiā. yú liǎng nián, zài guò jīng kǒu, fǎng zhī, zé tiě pù bù kāi, quán jiā bù zhī hé wǎng yǐ. hòu èr shí nián, zài yuè zhōng, yòu yù yī liú tiě jiàng zhě, bù néng zuò zì, ér néng yín shī. měi dé jù, jiào rén dài xiě. yuè yè wén gē yún: zhū lán jǐ qū rén hé chù? yín hàn yī hóng qiū gèng qīng. xiào wǒ jì huái réng jì jī, yǔ rén tóng tīng bù tóng qíng. jiàn pán gōng cháng xiào wèi yú yuē: tóng yī tiě jiàng yě, shǐ zhāng nǚ dāng chū dé jià liú mǒu, biàn chēng jiā ǒu yǐ.
康熙間,叔父健磐公訪戚鎮江,寓某鐵匠家,與其妻張淑儀有文字之知,彼此暗投箋札,唱和甚歡,而終不及於亂。微言挑之,則正色曰:「妾故老秀才某之女。幼嗜文墨,父亡,為媒者所誑,誤嫁賤工,一字不識。彼方熾炭,我自吟詩,為此鬱郁。得遇君子,聆音識曲,使我幾句荒言,得傳播於士大夫之口足矣。至於情慾之感,『發乎情止乎禮義』可也。」再三言,則涕泣立誓,以來生為訂。健磐公心敬之,不忍強也。歸家後,誦其佳句云:「懶妝撩鬢易,私泣拭痕難。」送健磐公歸云:「三月桃花憐妾命,六橋煙柳夢君家。」逾兩年,再過京口,訪之,則鐵鋪不開,全家不知何往矣。後二十年,在粵中,又遇一劉鐵匠者,不能作字,而能吟詩。每得句,教人代寫。《月夜聞歌》云:「朱欄幾曲人何處?銀漢一泓秋更清。笑我寄懷仍寄跡,與人同聽不同情。」健磐公嘗笑謂余曰:「同一鐵匠也,使張女當初得嫁劉某,便稱嘉偶矣。」
qī shí sì
七十四
kè dōng xiāng tíng zài háng zhōu guī, dé shī yī cè, shì yú. mǎn lóu guān xuě yún: yā bái wàn shān diān, chèn hēi yī hú shuǐ. yú yǐ wèi shǒu jù rén rén néng dào, cì jù gǔ rén suǒ wú, fēi qīn lì zhě bù zhī. yòu shù yǐn fàng hú kuān, wǔ zì yì miào.
客冬香亭在杭州歸,得詩一冊,示余。《滿樓觀雪》云:「壓白萬山巔,襯黑一湖水。」余以為首句人人能道,次句古人所無,非親歷者不知。又;「樹隱放湖寬」,五字亦妙。
qī shí wǔ
七十五
qián táng chén wén shuǐ xiào lián hé shè zhàng yú xiāng tíng jiā, xìng ài kǔ yín, shī jìng gāo jié. wèi lù qí wú shān xī shuǎng gé yún jié gé píng xū qǐ, dēng lín hǎo shì xián. liáng qiū bàn chéng shù, cán yǔ yī hú shān. dào lǚ dàn xiāng duì, shī rén qù bù hái. jiāng shēng fán xiè jù yǒu xī shuǎng gé shī. zī yóu tài jì mò, mì jìng fǎn chái guān. hú cūn wǎn bù yún: jǐ zhé hú cūn lù, shēn xián xìng zì yōu. chóng shēng duō zài cǎo, yě sè bàn yī lóu. shù yǒu guā péng yǐ, chí wéi líng yè fú. nóng rén hé chú fǎn, sān wǔ huà liáng qiū. tí tiān zhú sì yún: qiú xīn bù kě dé, huì rì zhèng dōng shēng. jiàn dào bái quán xiǎng, shān guāng yí lù qīng. ǒu yīn sōng huáng zhuǎn, hū jiàn gōng diàn shēng. rù bài guān yīn xiàng, wú yán qià yǒu qíng. yòu: cán yǔ fēi yáo diān, qíng léi zǒu duàn yún. wǒ chí yī qióng yì, shān wèi liù cháo máng. jiē jiā jù yě. huò yún: wèi zì gǎi xiào zì, gèng yǒu wèi.
錢塘陳文水孝廉涸設帳於香亭家,性愛苦吟,詩境高潔。為錄其《吳山西爽閣》雲;「傑閣憑虛起,登臨好是閒。涼秋半城樹,殘雨一湖山。道侶淡相對,詩人去不還。江聲、樊榭俱有西爽閣詩。茲游太寂寞,覓徑返柴關。」《湖村晚步》云:「幾折湖村路,身閒興自幽。蟲聲多在草,野色半依樓。樹有瓜棚倚,池惟菱葉浮。農人荷鋤返,三五話涼秋。」《題天竺寺》云:「求心不可得,慧日正東升。澗道白泉響,山光一路清。偶因松篁轉,忽見宮殿生。入拜觀音像,無言恰有情。」又:「殘雨飛遙甸,晴雷走斷雲。」我持一筇逸,山為六朝忙。」皆佳句也。或云:」為』字改『笑』字,更有味。」
qī shí liù
七十六
jīn líng zhāng xiāng yán xiù cái péi, yǐ qiū yǔ zhāi shī jiàn shì. nián fǔ ruò guàn, ér shī bǐ shén qīng. wǎn guò tōng jì sì yún: bàn bì cán qiū yuè, téng luó rào sì xié. wú sōu jīng kè zhì, tà luò shù zhī huā. huái qín léng xiāng yún: hào yuè rén qiān lǐ, qīng fēng jiǔ yī zūn. wú duān xià lín yè, shēn yè àn qiāo mén. yè mèng yóu qín huái yún: yǔ yú shān sè fú tiān yuǎn, yuè xià cháo shēng pō àn duō. zuì hòu bù zhī shēn shì mèng, bàn qiáo shū liǔ tīng yú gē. qí rén yù mào shān shān, dài yì fēng qíng bù báo zhě yé?
金陵張香岩秀才培,以《秋雨齋詩》見示。年甫弱冠,而詩筆甚清。《晚過通濟寺》云:「半壁殘秋月,藤蘿繞寺斜。鼯颼驚客至,踏落數枝花。」《懷秦楞香》云:「皓月人千里,清風酒一樽。無端下林葉,深夜暗敲門。」{夜夢遊秦淮》云:「雨余山色浮天遠,月下潮聲泊岸多。醉後不知身是夢,半橋疏柳聽漁歌。」其人玉貌珊珊,殆亦風情不薄者耶?
qī shí qī
七十七
zhōu qīng yuán shè rén, yī jiā néng shī. yú yǐ lù qí shì shěn shì qí zi zhī guì zhī shī yǐ. jīn chūn, qí yòu zǐ zhī tóng yì yǐ shī lái, dài bù jiǎn xiè jiā kūn yù yě. hé niǔ mù cūn yuán xī zhāo yǐn jí sòng fù wǎn shàng yún: yí bīn zuò zhǔ shì jīn zhāo, lǜ jiǔ xíng zhēn zhé jiǎn yāo. jiāng guǎn xuě ní chuán cǎi bǐ, táo huā hóng yǔ sòng chūn cháo. dí chuī lí chàng chéng sān nòng, yuè mǎn qióng lóu dì yī xiāo. xiào zhǐ yān jiāng jīn dài shuǐ, wǎn gōng shān sè zhèng xiāng zhāo. yú ài qí yīn jié qīng cāng. qí tā rú: jiāng kōng fēng rèn lái sān miàn, zhōu xiǎo rén rú jù yī chuáng. zhēn néng xiě zuò xiǎo chuán guāng jǐng. lì qiū yún: rì xié cán shǔ cuī yīng qù, rén shòu xīn liáng dé gèng duō. míng fēi yuàn yún: qiè wèi chéng ēn xiǎng bào ēn, nǚ ér shēn yuàn fàn biān chén. zhǐ lián zhào yǐng huáng hé shuǐ, qià bǐ jūn wáng zhào qiè zhēn. jiù guǎn hán jiāng, qí zhǔ rén fēi jiě wén mò zhě yòu yǒu jù yún: bǎi juǎn shū duī xiù gé kuān, gù yuán huā shì wèi lán shān. rú hé kǔ bào xiāng líng sè, lái xiàng qí wáng diàn shàng dàn? zhuāng mù táng yǒu yā chuáng zì jù yún: àn píng shān shì pái qiān lì, bō wěn rén rú wò yī chuáng. yǔ zhōu yǔ yì xiāng tóng.
周青原舍人,一家能詩。余已錄其室沈氏、其子之桂之詩矣。今春,其幼子之桐亦以詩來,殆不減謝家昆玉也。《和鈕牧村(元夕招飲即送赴皖上)》云:「移賓作主是今朝,綠酒行珍折柬邀。江館雪泥傳彩筆,桃花紅雨送春潮。笛吹驪唱成三弄,月滿瓊樓第一宵。笑指煙江襟帶水,皖公山色正相招。」余愛其音節清蒼。其他如:「江空風任來三面,舟小人如聚一床。」真能寫坐小船光景。《立秋》云:「日斜殘暑催應去,人瘦新涼得更多。」《明妃怨》云:「妾未承恩想報恩,女兒身願犯邊塵。只憐照影黃河水,恰比君王照妾真。」就館邗江,其主人非解文墨者;又有句云:「百卷書堆繡閣寬,故園花事未闌珊。如何苦抱湘靈瑟,來向齊王殿上彈?」莊穆堂有押「床」字句云:「岸平山似排千笠,波穩人如臥一床。」與周語意相同。
qī shí bā
七十八
ǒu guò sēng sì, jiàn shān shuǐ yī fú, shàng tí yún: yuān yāng hú shàng xī wú shān, yān yǔ lóu tóu dú yǐ lán. liǎng yǎn fàng kāi wú zhe chù, bù rú zì jǐ huà lái kàn. qí rén xìng chén, míng qíng, bù zhī hé xǔ rén yě.
偶過僧寺,見山水一幅,上題云:「鴛鴦湖上惜無山,煙雨樓頭獨倚欄。兩眼放開無着處,不如自己畫來看。」其人姓陳,名情,不知何許人也。
qī shí jiǔ
七十九
zhǎng zhōu nǚ mèng wén huī, shì zhèn zé xiù cái wáng mù lán, shī sī qīng miào. jīn lù qí qiū rì yún: yuǎn shù chán shēng qiū yì nóng, juǎn lián fú fú dù jīn fēng. xiù yú wú shì xiāo zhǎng yè, dú shù qiū huā shēn qiǎn hóng. qiū yè yún: qiū yè yuè míng fēng xì, dàn dàn bì yún tiān jì. cǐ shí wú xiàn chóu xīn, nà gèng shā chóng míng qì! běi tà xī huáng mèng xǐng, nán shān yǔ guò yún tíng. yī pài dòng tíng qiū sè, mǎn chuāng yuè tòu shū líng. jù miào.
長洲女孟文輝,適震澤秀才王慕瀾,詩思清妙。今錄其《秋日》云:「遠樹蟬聲秋意濃,捲簾拂拂度金風。繡余無事消長夜,獨數秋花深淺紅。」《秋夜》云:「秋夜月明風細,淡淡碧雲天際。此時無限愁心,那更莎蟲鳴砌!」北榻羲皇夢醒,南山雨過雲停。一派洞庭秋色,滿窗月透疏欞。」俱妙。
bā shí
八十
jiǎ chén chūn, yú guò nán chāng, dú xiè tài shǐ yùn shān tí jī rén xiǎo yǐng shī ér ài zhī, yǐ cǎi rù shī huà yǐ. hū hū bā jiǔ nián, xiān shēng guān chá nán hé, yú jì shēng wèn ān, bìng xùn jiā rén xiāo xī. xiān shēng dá shū yún: jī xìng yáo, míng xiù yīng, zì yún qīng, wú xiàn rén. shēng ér wéi dí xián shū, chí jiā zhī yú, jiān tōng shū shǐ. wéi yáng jùn zhāi kàn táo huā yún: hé xū zhǒng hé hǎi biān qiú? jǐn làng xiān kōng yàn yù liú. lǜ zhàn zhī tóu fēng zhà nuǎn, hóng kàn lián wài yǔ chū shōu. xiān yuán zhǐ xǔ liú láng wèn, jiā shí níng róng màn qiàn tōu? jiá miàn tā nián zuò guāng yuè, huā qián àn zhǔ yī zūn chóu. yóu bǎi huā zhōu yún: xiǎo yuàn qiáng dī ruò liǔ zhǎng, qǐ luó xiāng sàn lǜ chí táng. huā zhōu yī qǔ wú jiāng mèng, fǎng fú fēng huí xiǎng biāo láng. gū sū shàng zhǒng yún: bú dào shān táng shí wǔ nián, jiù shí nǚ bàn huà yī rán. shuāng qīn diàn lèi bēi quán lù, yī dì líng dīng yòu gè tiān. qīng jiāng jí shì yún: bì yún mù hé wàng nóng lái, guān fǎng yín dēng yì lù cuī. dǐ shì duō chóu jiān shàn bìng, tàn chūn lǎn shàng yǔ wáng tái? bù xìn qián shēn shì yuè huá, fú yún fū xù huàn wèi jiā. niàn nián xíng biàn jiāng nán lù, yòu kàn huái rú xuě zuò huā. fū rén wú zi, wèi xiān shēng nà péng shì lú shì, shēng yī zi, ér gōng zì fǔ yǎng zhī. gù xiān shēng zhǎng jiào bái lù shū yuàn, yǐ shī jì yún: mǐ yán líng zá bì gōng qīn, nà de tōu xián xiě luò shén? xiǎo fù chí jiā rú dà fù, gù rén zhī sù shèng xīn rén. shí nián chū rù jiān cháng bìng, bǎi lǐ yún shān mèng gèng zhēn. qū zhǐ guī qī huái xià guò, yún xiāng wū míng kàn yōng guì lún xīn. yú àn: zhuāng jiāng yīn wú zi ér měi yù zhāng, mǎ hòu yīn wú zi ér xián yù xiǎn. yǒu zi wú zi, hé xū diào qìng? yú yòu yǒu jù yún: huā rú yǒu zi fēi zhēn sè, shī dào wú tí shì huà gōng. yòu yún: mài wàng chéng xiān yīn shí zì, mǔ dān wú zi shǐ chēng wáng.
甲辰春,余過南昌,讀謝太史蘊山《題姬人小影》詩而愛之,已采入《詩話》矣。忽忽八九年,先生觀察南河,余寄聲問安,並訊佳人消息。先生答書云:「姬姓姚,名秀英,字雲卿,吳縣人。生而桅嫡賢淑,持家之餘,兼通書史。」《維揚郡齋看桃花》云:「何須種核海邊求?錦浪掀空艷欲流。綠綻枝頭風乍暖,紅看簾外雨初收。仙源只許劉郎問,佳實寧容曼倩偷?頰面他年作光悅,花前暗囑一樽酬。」《游百花洲》云:「小苑牆低弱柳長,綺羅香散綠池塘。花洲一曲吳江夢,仿佛風迴響膘廊。」《姑蘇上冢》云:「不到山塘十五年,舊時女伴話依然。雙親奠酹悲泉路,一弟零丁又各天。」《清江即事》云:「碧雲暮合望儂來,官舫銀燈驛路催。底事多愁兼善病,探春懶上禹王台?」不信前身是月華,浮雲夫婿宦為家。廿年行遍江南路,又看淮蠕雪作花。」夫人無子,為先生納篷室盧氏,生一子,而躬自撫養之。故先生掌教白鹿書院,以詩寄云:「米鹽凌雜必躬親,那得偷閒寫洛神?小婦持家如大婦,故人織素勝新人。十年出入肩常並,百里雲山夢更真。屈指歸期槐夏過,雲香屋名看擁桂輪新。」余按:莊姜因無子而美愈彰,馬後因無子而賢愈顯。有子無子,何須掉罄?余幼有句云:「花如有子非真色,詩到無題是化工。」又云:「脈望成仙因食字,牡丹無子始稱王。」