wú dào xuán féng shào zhèng zhāng zǎo chén hóng wéi wú tiǎn lú léng jiā bì hóng jìng yù sì zī shèng sì lǎo jūn miào
吴道玄 冯绍正 张藻 陈闳 韦无忝 卢棱伽 毕宏 净域寺 资圣寺 老君庙
jīn qiáo tú cuī yuán bì
金桥图 崔圆壁
wú dào xuán
吴道玄
táng wú dào xuán zì dào zǐ, yáng dí rén yě. shǎo gū pín. tiān shòu zhī xìng, nián wèi ruò guàn, qióng dān qīng zhī miào. làng jī dōng luò, xuán zōng zhī qí míng, zhào rù gòng fèng. dà lüè zōng shī zhāng sēng yóu qiān biàn wàn zhuàng, zòng héng guò zhī. liǎng dū sì guàn, tú huà qiáng bì sì shí míng chāo běn shí zuò bǎi yú jiān, biàn xiàng jí tóng, rén xiāng guǐ zhuàng, wú yī tóng zhě. qí jiàn zài wéi rén suǒ dǔ zhī miào zhě. shàng dōu xìng táng sì yù zhù jīn gāng jīng yuàn, jiān zì tí jīng wén. cí ēn sì tǎ qián miàn wén shū pǔ xián, xī miàn xiáng mó pán lóng děng. yòu xiǎo diàn qián mén pú sà, jǐng gōng sì dì yù dì shì lóng shén, yǒng shòu sì zhōng sān mén liǎng shén, jiē jué miào dāng shí. zhū jǐng xuán yún: yǒu jiù jiā rén yǐn lǎo bā shí yú, cháng yún:' jiàn wú shēng huà zhōng mén nèi shén, yuán guāng zuì zài hòu, yī bǐ chéng. dāng shí fāng shì lǎo yòu, rì shù bǎi rén, jìng hòu guān zhī. fù lán. shī qián bó yǔ zhī qí. jí xià bǐ zhī shí, wàng zhě rú dǔ. fēng luò diàn zhuǎn, guī chéng yuè yuán, xuān hū zhī shēng, jīng dòng fāng yì. huò wèi zhī shén yě.' yòu jǐng gōng sì lǎo sēng xuán zòng yún: wú shēng huà cǐ dì yù biàn chéng zhī hòu, dōu rén xián guān, jiē jù zuì xiū shàn. liǎng shì tú zhān, yú ròu bù shòu. yòu kāi yuán zhōng jià xìng dōng luò. wú shēng yǔ péi mín zhāng xù xiāng yù, gè chén suǒ néng. péi jiàn wǔ yī qǔ, zhāng shū yī bì, wú huà yī bì. dū yì rén shì, yī rì zhī zhōng, huò dǔ sān jué. yòu huà xuán yuán miào, wǔ shèng qiān guān. gōng diàn guān miǎn, shì qīng yún lóng, xīn ruò zào huà. gù dù yuán wài fǔ shī yún: miào jué dòng gōng qiáng yě. yòu xuán zōng tiān bǎo zhōng, hū sī shǔ zhōng jiā líng jiāng shān shuǐ, suì jiǎ wú shēng yì dì, lìng wǎng xiě mào. jí huí rì, dì wèn qí zhuàng. zòu yún: chén wú fěn běn, bìng jì zài xīn. qiǎn yú dà tóng diàn tú zhī, jiā líng jiāng sān bǎi lǐ shān shuǐ, yī rì ér bì. shí yǒu lǐ jiāng jūn shān shuǐ shàn míng, yì huà dà tóng diàn bì, shù yuè fāng bì. xuán zōng yún: lǐ sī xùn shù yuè zhī gōng, wú dào xuán yī rì zhī jī, jiē jí qí miào yě. yòu huà diàn nèi wǔ lóng. lín jiǎ fēi dòng. měi yù dà yǔ, jí shēng yān wù. wú shēng cháng chí jīn gāng jīng, zì cǐ shí běn shēn. dàng tiān bǎo zhōng, yǒu yáng tíng guāng yǔ zhī qí míng. qián huà wú shēng zhēn yú jiǎng xí. zhòng rén zhī zhōng, yǐn wú guān zhī. yì jiàn biàn jīng. yǔ tíng guāng yún: lǎo fū shuāi chǒu, hé yòng tú zhī. yīn sī tàn fú. qí huà rén wù fó xiàng guǐ shén qín shòu shān shuǐ tái diàn cǎo mù, jiē shén miào yě. guó cháo dì yī. zhāng huái guàn yún: wú shēng huà, zhāng sēng yóu hòu shēn, sī yán dāng yǐ. chū táng huà duàn
唐吴道玄字道子,阳翟人也。少孤贫。天授之性,年未弱冠,穷丹青之妙。浪迹东洛,玄宗知其名,召入供奉。大略宗师张僧繇千变万状,纵横过之。两都寺观,图画墙壁四十(明抄本十作百)余间,变像即同,人相诡状,无一同者。其见在为人所睹之妙者。上都兴唐寺御注金刚经院,兼自题经文。慈恩寺塔前面文殊普贤,西面降魔盘龙等。又小殿前门菩萨,景公寺地狱帝释龙神,永寿寺中三门两神,皆绝妙当时。朱景玄云:有旧家人尹老八十余,尝云:'见吴生画中门内神,圆光最在后,一笔成。当时坊市老幼,日数百人,竟候观之。缚阑。施钱帛与之齐。及下笔之时,望者如堵。风落电转,规成月圆,宣呼之声,惊动坊邑。或谓之神也。'又景公寺老僧玄纵云:吴生画此地狱变成之后,都人咸观,皆惧罪修善。两市屠沾,鱼肉不售。又开元中驾幸东洛。吴生与裴旻、张旭相遇,各陈所能。裴剑舞一曲,张书一壁,吴画一壁。都邑人士,一日之中,获覩三绝。又画玄元庙,《五圣千官》。宫殿冠冕,势倾云龙,心若造化。故杜员外甫诗云:妙绝动宫墙也。又玄宗天宝中,忽思蜀中嘉陵江山水,遂假吴生驿递,令往写貌。及回日,帝问其状。奏云:臣无粉本,并记在心。遣于大同殿图之,嘉陵江三百里山水,一日而毕。时有李将军山水擅名,亦画大同殿壁,数月方毕。玄宗云:李思训数月之功,吴道玄一日之迹,皆极其妙也。又画殿内五龙。鳞甲飞动。每欲大雨,即生烟雾。吴生常持金刚经,自此识本身。当天宝中,有杨庭光与之齐名。潜画吴生真于讲席。众人之中,引吴观之。亦见便惊。语庭光云:老夫衰丑,何用图之。因斯叹伏。其画人物、佛像、鬼神、禽兽、山水、台殿、草木,皆神妙也。国朝第一。张怀瓘云:吴生画,张僧繇后身,斯言当矣。(出《唐画断》)
yòu kāi yuán zhōng, jiāng jūn péi mín jū mǔ sāng. yì dào zǐ, qǐng yú dōng dōu tiān gōng sì huà shén guǐ shù bì, yǐ zī míng zhù. dào zǐ dá yuē: fèi huà yǐ jiǔ. ruò jiāng jūn yǒu yì, wèi wú chán jié. wǔ jiàn yī qǔ. shù yīn měng lì, jiù tōng yōu míng. mín yú shì tuō qù
又开元中,将军裴旻居母丧。诣道子,请于东都天宫寺画神鬼数壁,以资冥助。道子答曰:废画已久。若将军有意,为吾缠结。舞剑一曲。庶因猛励,就通幽冥。旻于是脱去
fú, ruò cháng shí zhuāng shì. zǒu mǎ rú fēi, zuǒ xuán yòu chōu, zhì jiàn rù yún. gāo shù yuán zuò qiān, jù míng chāo běn gǎi zhàng, ruò diàn guāng xià shè. mín yǐn shǒu zhí qiào chéng zhī, jiàn tòu shì ér rù. guān zhě shù qiān bǎi rén, wú bù jīng kuàng. dào zǐ yú shì yuán háo tú bì, sà rán fēng qǐ, wèi tiān xià zhī zhuàng guān. dào zǐ píng shēng suǒ huà. dé yì wú chū yú cǐ. chū dú yì zhì
服,若常时装饰。走马如飞,左旋右抽,掷剑入云。高数+(+原作千,据明抄本改)丈,若电光下射。旻引手执鞘承之,剑透室而入。观者数千百人,无不惊況。道子于是援毫图壁,飒然风起,为天下之壮观。道子平生所画。得意无出于此。(出《独异志》)
yòu dào zǐ fǎng sēng qǐng chá. sēng bù jiā lǐ, suì qǐng bǐ yàn. yú bì shàng huà lǘ yī tóu ér qù. yī yè, sēng fáng jiā jù bìng tà pò, bèi nǎo luàn bù kě kān. sēng zhī shì dào zǐ, kěn yāo dào yuàn qí qiú. nǎi tú què huà chù. chū lú shì zá shuō
又道子访僧请茶。僧不加礼,遂请笔砚。于壁上画驴一头而去。一夜,僧房家具并踏破,被恼乱不可堪。僧知是道子,恳邀到院祈求。乃涂却画处。(出《卢氏杂说》)
yòu xī míng cí ēn duō míng huà. cí sī tǎ qián bì yǒu shī ěr shī zi fū xīn huā, wéi shí suǒ zhòng. shèng shàn jìng ài, yì yǒu gǔ huà. shèng shàn mù tǎ yuàn duō zhèng guǎng wén huà bìng shū. jìng ài shān tíng yuàn yǒu zhì wěi ruò zhēn. shā zǐ shàng yǒu jìn shì fáng lǔ tí míng chù. hòu yǒu rén tí shī yuē: yáo jiā xīn xù shì fáng láng, wèi jiě fāng yán yì yù kuáng. jiàn shuō zhèng diào chuān yǔ jiàn, mò jiào shè pò sì jiā qiáng. sì xī běi jiǎo yǒu bìng lóng yuàn bìng wú huà. chū lú shì zá tán
又西明慈恩多名画。慈思塔前壁有湿耳狮子趺心花,为时所重。圣善敬爱,亦有古画。圣善木塔院多郑广文画并书。敬爱山亭院有雉尾若真。砂子上有进士房鲁题名处。后有人题诗曰:姚家新婿是房郎,未解芳颜意欲狂。见说正调穿羽箭,莫教射破寺家墙。寺西北角有病龙院并吴画。(出《卢氏杂谈》)
féng shào zhèng
冯绍正
táng kāi yuán, guān fǔ dà hàn. jīng shī quē yǔ yóu shén. jí mìng dà chén biàn dǎo yú shān zé jiān ér wú gǎn yìng. shàng yú lóng chí, xīn chuàng yī diàn. yīn zhào shào fǔ jiān féng shào zhèng, lìng yú sì bì gè tú yī lóng. shào zhèng nǎi xiān yú xī bì huà sù lóng. qí zhuàng wān yán, rú yù zhèn yuè. huì shì wèi bàn, ruò fēng yún suí bǐ ér shēng. shàng jí cóng guān yú bì xià guān zhī, lín jiǎ jiē shī, shè sè wèi zhōng, yǒu bái qì ruò yán wǔ jiān chū, rù yú chí zhōng. bō tāo xiōng yǒng, léi diàn suí qǐ. shì yù shù bǎi rén jiē jiàn bái lóng zì bō jì, chéng yún qì ér shàng. é qǐng yīn yǔ sì bù, fēng yǔ bào zuò. bù zhōng rì ér gān zé biàn yú jī nèi. chū míng huáng zá lù
唐开元,关辅大旱。京师缺雨尤甚。亟命大臣遍祷于山泽间而无感应。上于龙池,新剏一殿。因召少府监冯绍正,令于四壁各图一龙。绍正乃先于西壁画素龙。奇状蜿蜒,如欲振跃。绘事未半,若风云随笔而生。上及从官于壁下观之,鳞甲皆湿,设色未终,有白气若檐庑间出,入于池中。波涛汹涌,雷电随起。侍御数百人皆见白龙自波际,乘云气而上。俄顷阴雨四布,风雨暴作。不终日而甘泽遍于畿内。(出《明皇杂录》)
zhāng zǎo
张藻
táng zhāng zǎo yì guān wén xué, shí zhī míng liú. sōng shí shān shuǐ, shàn dāng dài míng. wéi sōng shù tè chū gǔ jīn. néng yòng bǐ, cháng yǐ shǒu wò shuāng guǎn, yì yī shí qí xià. yī wéi shēng zhī, yī wèi kū zhī. qì ào yān wù, shì yú fēng yǔ. qí chá niè lín cūn zhī zhì, suí yì zòng héng. shēng zhī zé rùn hé chūn zé, kū zhī zé gān liè qiū fēng. qí shān shuǐ zhī zhuàng, zé gāo dī xiù jué, zhǐ chǐ shēn zhòng. shí tū yù luò, quán pēn rú hǒu. qí jìn yě bī rén ér hán, qí yuǎn yě jí tiān zhī jìng. tú zhàng zài rén jiān zuì duō. jīn bǎo yìng sì xī yuàn shān shuǐ sōng shí, jù yǒu tí jì. jīng qiǎo zhī jī yě. sōng shí shān shuǐ, bìng jū shén pǐn. chū huà duàn
唐张藻衣冠文学,时之名流。松石山水,擅当代名。唯松树特出古今。能用笔,常以手握双管,亦一时齐下。一为生枝,一为枯枝。气傲烟雾,势逾风雨。其槎枿鳞皴之质,随意纵横。生枝则润合春泽,枯枝则干裂秋风。其山水之状,则高低秀绝,咫尺深重。石突欲落,泉喷如吼。其近也逼人而寒,其远也极天之净。图障在人间最多。今宝应寺西院山水松石,具有题记。精巧之迹也。松石山水,并居神品。(出《画断》)
yòu hòu shì rén jiā yǒu zhāng zǎo sōng shí zhàng. shì rén yún: bīng bù lǐ yuán wài yuē hǎo huà chéng pǐ, zhī ér gòu zhī. qí jiā ruò qī, yǐ liàn wèi yī lǐ yǐ. wéi dé liǎng fú, shuāng bǎi yī shí zài yān. jiē wǎn jiǔ zhī. chū míng huà jì
又后士人家有张藻松石障。士人云:兵部李员外约好画成癖,知而购之。其家弱妻,已练为衣里矣。唯得两幅,双栢一石在焉。嗟惋久之。(出《名画记》)
chén hóng
陈闳
táng chén hóng, kuài jī rén. yǐ néng xiě zhēn rén wù zǐ nǚ děng, běn dào jiàn zhī, xuán zōng kāi yuán zhōng zhào rù gòng fèng. měi lìng xiě yù kè, miào jué dāng shí. xuán zōng shè zhū lù tù àn yīng děng míng chāo běn děng zuò zhēng, bìng àn wǔ tú zhēn róng, jiē shòu zhào xiě mào. yòu tài qīng gōng sù zōng zhēn róng. fěi wéi lóng tóu fèng zī, rì jiǎo yuè yǔ zhī zhuàng. ér bǐ lì qiú rùn, fēng cǎi yīng yì, hé fú yīng ruì. tiān jiǎ qí néng yě. guó cháo yán lìng gōng zhī hòu, yī rén ér yǐ. jīn xián yí guān tiān zūn diàn nèi huà shàng xiān tú jí dāng shí gòng fèng dào shì děng zhēn, jiē qí zōng yě. yòu céng wèi gù lì bù shì láng xú huà běn háng jīng fān èr kǒu. yǒu nǚ néng zhī chéng, miào jué wú bìng. wéi xiě zhēn rén shén rén wù zǐ nǚ děng, miào pǐn shàng shàng. chū huà duàn
唐陈闳,会稽人。以能写真人物子女等,本道荐之,玄宗开元中召入供奉。每令写御客,妙绝当时。玄宗射猪鹿兔、按鹰等(明抄本等作筝),并按舞图真容,皆受诏写貌。又太清宫肃宗真容。匪唯龙头凤姿,日角月宇之状。而笔力遒润,风彩英逸,合符应瑞。天假其能也。国朝阎令公之后,一人而已。今咸宜观天尊殿内画上仙图及当时供奉道士等真,皆其踪也。又曾为故吏部侍郎徐画本行经幡二口。有女能织成,妙绝无并。唯写真人神人物子女等,妙品上上。(出《画断》)
wéi wú tiǎn
韦无忝
táng wéi wú tiǎn, jīng zhào rén yě. xuán zōng cháo, yǐ huà mǎ yì shòu shàn qí míng. shí chēng wéi huà sì zú, wú bù miào yě. céng jiàn mào wài guó suǒ xiàn shī zi, kù sì qí zhēn. hòu shī zi fàng guī běn guó, wéi huà zhě zài tú, shí yīn guān lǎn. bǎi shòu jiàn zhī jiē jù. yòu xuán zōng shí liè, yī jiàn zhōng liǎng yě liè. zhào yú xuán wǔ běi mén xiě mào. chuán zài rén jiān, yīng miào zhī jí yě. fū yǐ bǎi shòu zhī xìng. yǒu xióng yì yì qún zhī jùn, yǒu xún rǎo zhī liáng. zhǎo jù jì shū, máo liè gè yì. qián bèi huò zhuàng qí nù zé zhāng kǒu, shàn zé chuí tóu. ruò zhǎn yī bǐ yǐ biàn qí xìng qíng, fèn yī máo ér zhī qí míng zì, gǔ suǒ wèi néng yě, wéi gōng néng zhī. yì shòu tú pò fēn. rén jiā wǎng wǎng yǒu zhī. jīng dū sì guàn wú huà chù. qí huà shòu děng miào pǐn shàng shàng. chū huà duàn
唐韦无忝,京兆人也。玄宗朝,以画马异兽擅其名。时称韦画四足,无不妙也。曾见貌外国所献狮子,酷似其真。后狮子放归本国,唯画者在图,时因观览。百兽见之皆惧。又玄宗时猎,一箭中两野猎。诏于玄武北门写貌。传在人间,英妙之极也。夫以百兽之性。有雄毅逸群之骏,有驯扰之良。爪距既殊,毛鬣各异。前辈或状其怒则张口,善则垂头。若展一笔以辨其性情,奋一毛而知其名字,古所未能也,韦公能之。《异兽图》破分。人家往往有之。京都寺观无画处。其画兽等妙品上上。(出《画断》)
lú léng jiā
卢棱伽
táng lú léng jiā, wú dào xuán dì zǐ yě. huà jī shì wú, dàn cái lì yǒu xiàn. pō néng xì huà. zhǐ chǐ jiān shān shuǐ liáo kuò, wù xiàng jīng bèi. jīng biàn fó shì, shì qí suǒ zhǎng. wú shēng cháng yú jīng shī huà zǒng chí sì sān mén, dà huò zhòng huò. léng jiā nǎi qiè huà zhuāng yán sì sān mén. ruì sī kāi zhāng, pō zhēn qí miào. yī rì, wú shēng hū jiàn zhī, jīng tàn yuē: cǐ zi bǐ lì, cháng shí bù jí wǒ, jīn nǎi lèi wǒ. shì zi yě, jīng shuǎng jǐn yú cǐ yǐ. jū yī yuè. léng jiā guǒ zú. chū míng huà jì
唐卢棱伽,吴道玄弟子也。画迹似吴,但才力有限。颇能细画。咫尺间山水寥廓,物像精备。经变佛事,是其所长。吴生尝于京师画总持寺三门,大获众货。棱伽乃窃画庄严寺三门。锐思开张,颇臻其妙。一日,吴生忽见之,惊叹曰:此子笔力,常时不及我,今乃类我。是子也,精爽尽于此矣。居一月。棱伽果卒。(出《名画记》)
bì hóng
毕宏
táng bì hóng, dà lì èr nián wèi jǐ shì zhōng. huà sōng shí yú zuǒ shěng tīng bì, hào shì zhě jiē shī zhī. gǎi jīng zhào shǎo yǐn wèi yòu shù zǐ. shù shí shàn míng yú dài. shù mù gǎi bù biàn gǔ, zì hóng shǐ yě. chū míng huà jì
唐毕宏,大历二年为给事中。画《松石》于左省厅壁,好事者皆诗之。改京兆少尹为右庶子。树石擅名于代。树木改步变古,自宏始也。(出《名画记》)
jìng yù sì
净域寺
táng dà mù huáng hòu zhái. sì sēng yún: sān jiē yuàn mén wài. shì shén yáo huáng dì shè kǒng què chù. chán yuàn mén nèi wài. yóu mù mù yuán zuò zì, jù yǒu yáng zá zǔ gǎi jì yún: wáng zhāo yǐn huà mén xī lǐ miàn hé xiū jí lóng wáng yǒu líng. mén nèi zhī xī, huǒ mù yào chā jí běi fāng tiān wáng shén qí měng. mén dōng lǐ miàn, xián mén yě chā bù luò, guǐ shǒu pán shé, hàn yān kě jù. dōng kuò shù shí xiǎn guài. gāo sēng yì guài. gāo sēng yì guài sì zì míng chāo běn quē, jù huáng běn bǔ xī láng miào huáng běn miào zuò wàn shòu èr zì. pú sà yuàn mén lǐ nán bì, huáng fǔ zhěn huà guǐ shén jí diāo. è è huáng běn zuò xíng shì ruò tuō huáng běn zhǐ cǐ. bì. zhěn yǔ wú dào xuán tóng shí. wú yǐ qí yì bī jǐ, mù rén shā zhī. chū yǒu yáng zá zǔ, zì wáng zhāo yǐn jù qǐ yuán quē jiǔ shí bā zì. jù míng chāo běn, huáng běn bǔ.
唐大穆皇后宅。寺僧云:三阶院门外。是神尧皇帝射孔雀处。禅院门内外。《游目(目原作自,据《酉阳杂俎》改)记》云:王昭隐画门西里面和修吉龙王有灵。门内之西,火目药叉及北方天王甚奇猛。门东里面,贤门野叉部落,鬼首蟠虵,汗烟可惧。东廓树石险怪。高僧亦怪。(高僧亦怪四字明抄本缺,据黄本补)西廊庙(黄本庙作万寿二字。)菩萨院门里南壁,皇甫轸画鬼神及雕。鹗(鹗黄本作形)势若脱(黄本止此。)壁。轸与吴道玄同时。吴以其艺逼己,募人杀之。(出《酉阳杂俎》,自王昭隐句起原缺九十八字。据明抄本,黄本补。)
zī shèng sì
资圣寺
zī shèng sì zhōng mén chuāng jiān, wú dào zǐ huà gāo sēng. wéi shù zàn, lǐ yán shū. zhōng sān mén wài liǎng miàn shàng céng, bù zhī hé rén huà rén wù, pō lèi yán jīn. sì xī láng běi yú. yáng tǎn huà jìn tǎ tiān nǚ. míng dì jiāng shùn. tuán shùn tuán yuán zuò wǔ tú, jù yǒu yáng zá zǔ gǎi tǎ yuàn běi táng yǒu tiě guān yīn gāo sān zhàng yú. guān yīn yuàn liǎng láng sì shí èr xián shèng, hán gàn huà, yuán zài zàn. dōng láng běi sàn mǎ, bù yì jiàn zhě rú jiāng sī dié. shèng sēng zhōng lóng shù shāng chuán hé xún jué miào. tuán tǎ shàng pú sà, lǐ zhēn huà. sì miàn huā niǎo, biān luán huà. dāng yào shàng pú sà dǐng shàng mào kuí yóu jiā. tǎ zhōng cáng qiān bù fǎ huá jīng. cí rén zuò zhū huà lián jù, bǎi liáng tǐ. wú shēng huà yǒng máo jǐ zǎn, chū qí chěng biàn shì wàn duān. cāng cāng guǐ guài céng bì kuān, dǔ zhī hū hū máo fà hán. léng jiā xiào zhī lì suǒ dān, lǐ zhēn zhōu fǎng yōu liè nán. huó qín shēng bēn tuī biān luán, huā fāng nèn cǎi yóu wèi gàn. hán gàn biàn tài rú jí tuān. xī zāi bì huà shì wèi dān, hòu rén xīn huà hé màn hàn. chū yǒu yáng zá zǔ
资圣寺中门窗间,吴道子画《高僧》。韦述赞,李严书。中三门外两面上层,不知何人画人物,颇类阎今。寺西廊北隅。扬坦画《近塔天女》。明睇将瞬。团(瞬团原作舞图,据《酉阳杂俎》改)塔院北堂有铁观音高三丈余。观音院两廊《四十二贤圣》,韩干画,元载赞。东廊北《散马》,不意见者如将嘶蹀。圣僧中龙树商船和循绝妙。团塔上菩萨,李真画。四面花鸟,边鸾画。当药上菩萨顶上茂葵尤佳。塔中藏千部《法华经》。词人作诸画连句,柏梁体。吴生画勇矛戟攒,出奇骋变势万端。苍苍鬼怪层壁宽,覩之忽忽毛发寒。棱伽效之力所瘅,李真、周昉优劣难。活禽生奔推边鸾,花方嫩彩犹未干。韩干变态如急湍。惜哉壁画势未殚,后人新画何漫汗。(出《酉阳杂俎》)
lǎo jūn miào
老君庙
dōng jùn míng chāo běn zuò dōu běi máng shān yǒu xuán yuán guān. guān nán yǒu lǎo jūn miào. tái diàn gāo chǎng, xià kàn yī luò. shén xiān ní sù zhī xiàng, jiē kāi yuán zhōng yáng huì zhī suǒ zhì. qí qiǎo jīng yán, jiàn zhě zēng jìng. bì yǒu wú dào xuán huà wǔ shèng zhēn róng jí lǎo zi huà hú jīng shì, dān qīng miào jué, gǔ jīn wú bǐ. dù gōng bù shī yún: pèi jí xuán dōu bì, píng gāo jìn yù zhǎng. shǒu tiāo yán jù lǐ, zhǎng jié zhèn fēi cháng. bì wǎ chū hán wài, jīn jīng yī qì páng. shān hé fú xiù hù, rì yuè jìn diāo liáng. xiān lǐ pán gēn dà, yī lán yì yè guāng. shì jiā yí jiù shǐ, dào dé fù jīn wáng. huà shǒu kàn qián bèi. wú shēng yuǎn shàn chǎng. sēn luó huí dì zhóu, miào jué dòng gōng qiáng. wǔ shèng lián lóng gǔn, qiān guān liè yàn háng. miǎn liú jù xiù fā, jīng qí jǐn fēi yáng. cuì bǎi shēn liú jǐng, hóng lí jiǒng dé shuāng. fēng zhēng chuī yù zhù, lù jǐng dòng yín chuáng. shēn tuì bēi zhōu shì, jīng zhuàn gǒng hàn huáng. gǔ shén rú bù sǐ, yǎng zhuō gèng hé xiāng. chū jù tán lù
东郡(明抄本作都)北邙山有玄元观。观南有老君庙。台殿高敞,下瞰伊洛。神仙泥塑之像,皆开元中杨惠之所制。奇巧精严,见者增敬。壁有吴道玄画五圣真容及老子化胡经事,丹青妙绝,古今无比。杜工部诗云:配极玄都閟,凭高禁籞长。守祧严具礼,掌节镇非常。碧瓦初寒外,金茎一气旁。山河扶绣户,日月近雕梁。仙李蟠根大,猗兰弈叶光。世家遗旧史,道德付今王。画手看前辈。吴生远擅场。森罗回地轴,妙绝动宫墙。五圣联龙衮,千官列雁行。冕旒俱秀发,旌旗尽飞扬。翠柏深留景,红梨迥得霜。风筝吹玉柱,露井冻银床。身退卑周室,经传拱汉皇。谷神如不死,养拙更何乡。(出《剧谈录》)
jīn qiáo tú
金桥图
xuán zōng fēng tài shān huí, chē jià cì shàng dǎng. lù zhī fù lǎo, fù dān hú jiāng, yuǎn jìn yíng yè. shàng jiē qīn jiā cún wèn. shòu qí xiàn kuì, xī lài yǒu chà. fù lǎo yǒu xiān yǔ shàng xiàng shí zhě, shàng xī cì yǐ jiǔ shí, yǔ zhī huà jiù. gù suǒ guò cūn bù, bì lìng xún fǎng gū lǎo sàng jí zhī jiā, jiā diào xù zhī. fù lǎo xīn xīn rán, mò bù zhān dài, kòu qǐ zhù liú yān. jí zhuō jià guò jīn qiáo, qiáo zài lù zhōu. yù lù yíng zhuǎn. shàng jiàn shù qiān lǐ jiān, qí dào xiān jié, yǔ wèi qí zhěng. wèi zuǒ yòu yuē: zhāng shuō yán wǒ lè bīng sān shí wàn, jīng qí jīng qiān lǐ jiān, shǎn yòu shàng dǎng, zhì yú tài yuán. jiàn hòu tǔ bēi. zhēn cái zǐ yě. zuǒ yòu jiē chēng wàn suì. shàng suì zhào wú dào xuán wéi wú tiǎn chén hóng. lìng tóng zhì jīn qiáo tú. shèng róng jí shàng suǒ chéng zhào yè bái mǎ, chén hóng zhǔ zhī. qiáo liáng shān shuǐ, chē yú rén wù, cǎo shù yīng niǎo, qì zhàng wéi mù, wú dào xuán zhǔ zhī. gǒu mǎ lǘ luó, niú yáng luò tuó, māo hóu zhū nà, sì zú zhī shǔ, wéi wú tiǎn zhǔ zhī. tú chéng. shí wèi sān jué yān. chū kāi yuán chuán xìn jì
玄宗封泰山回,车驾次上党。潞之父老,负担壶浆,远近迎谒。上皆亲加存问。受其献馈,锡赉有差。父老有先与上相识者,上悉赐以酒食,与之话旧。故所过村部,必令询访孤老丧疾之家,加吊恤之。父老欣欣然,莫不瞻戴,扣乞驻留焉。及卓驾过金桥,(桥在潞州。)御路萦转。上见数千里间,旗纛鲜洁,羽卫齐整。谓左右曰:张说言我勒兵三十万,旌旗经千里间,陕右上党,至于太原。(见后土碑。)真才子也。左右皆称万岁。上遂召吴道玄、韦无忝、陈闳。令同制《金桥图》。圣容及上所乘照夜白马,陈闳主之。桥梁山水,车舆人物,草树鹰鸟,器丈帷幕,吴道玄主之。狗马驴骡,牛羊骆驼,猫猴猪貀,四足之属,韦无忝主之。图成。时谓三绝焉。(出《开元传信记》)
cuī yuán bì
崔圆壁
ān lù shān zhī xiàn liǎng jīng, wáng wéi zhèng qián zhāng tōng jiē chǔ yú zéi tíng. jì kè fù. jù qiú yú yáng guó zhōng jiù zhái. cuī xiàng guó yuán yīn zhào yú sī dì. lìng huà míng huà shù bì. dāng shí jiē yǐ yuán xūn guì mò èr, wàng qí jiù jiě. gù yùn sī jīng shēn, pō jí néng shì. gù jiē huò kuān diǎn. zhì yú biǎn jiàng, bì huò shàn dì. chū míng huáng zá lù
安禄山之陷两京,王维、郑虔、张通皆处于贼庭。洎克复。俱囚于杨国忠旧宅。崔相国圆因召于私第。令画名画数壁。当时皆以圆勋贵莫二,望其救解。故运思精深,颇极能事。故皆获宽典。至于贬降,必获善地。(出《明皇杂录》)