xuán zàng wàn huí yī xíng wú wèi míng dá shī huì zhào
玄奘 万回 一行 无畏 明达师 惠照
xuán zàng
玄奘
shā mén xuán zàng sú xìng chén, yǎn shī xiàn rén yě. yòu cōng huì, yǒu cāo xíng. táng wǔ dé chū, wǎng xī yù qǔ jīng, xíng zhì jì bīn guó, dào xiǎn, hǔ bào bù kě guò. zàng bù zhī wèi jì, nǎi suǒ fáng mén ér zuò. zhì xī kāi mén, jiàn yī lǎo sēng, tóu miàn chuāng yí, shēn tǐ nóng xuè, chuáng shàng dú zuò, mò zhī lái yóu. zàng nǎi lǐ bài qín qiú. sēng kǒu shòu duō xīn jīng yī juàn, lìng zàng sòng zhī. suì dé shān chuān píng yì, dào lù kāi pì, hǔ bào cáng xíng, mó guǐ qián jī. suì zhì fó guó, qǔ jīng liù bǎi yú bù ér guī. qí duō xīn jīng zhì jīn sòng zhī. chū zàng jiāng wǎng xī yù, yú líng yán sì jiàn yǒu sōng yī shù, zàng lì yú tíng. yǐ shǒu mó qí zhī yuē:" wú xī qù qiú fó jiào, rǔ kě xī zhǎng ruò wú guī, jí què dōng huí. shǐ wú dì zǐ zhī zhī." jí qù, qí zhī nián nián xī zhǐ, yuē zhǎng shù zhàng. yī nián hū dōng huí, mén rén dì zǐ yuē:" jiào zhǔ guī yǐ!" nǎi ér yíng zhī. zàng guǒ hái. zhì jīn zhòng wèi cǐ sōng wèi mó dǐng sōng. chū dú yì zhì jí táng xīn yǔ
沙门玄奘俗姓陈,偃师县人也。幼聪慧,有操行。唐武德初,往西域取经,行至罽宾国,道险,虎豹不可过。奘不知为计,乃锁房门而坐。至夕开门,见一老僧,头面疮痍,身体脓血,床上独坐,莫知来由。奘乃礼拜勤求。僧口授多心经一卷,令奘诵之。遂得山川平易,道路开辟,虎豹藏形,魔鬼潜迹。遂至佛国,取经六百余部而归。其多心经至今诵之。初奘将往西域,于灵岩寺见有松一树,奘立于庭。以手摩其枝曰:“吾西去求佛教,汝可西长;若吾归,即却东回。使吾弟子知之。”及去,其枝年年西指,约长数丈。一年忽东回,门人弟子曰:“教主归矣!”乃而迎之。奘果还。至今众谓此松为摩顶松。(出《独异志》及《唐新语》)
wàn huí
万回
wàn huí shī, wén xiāng rén yě, sú xìng zhāng shì. chū mǔ qí yú guān yīn xiàng ér yīn shēn huí. huí shēng ér yú, bā jiǔ suì nǎi néng yǔ. fù mǔ yì yǐ tún quǎn chù zhī. nián zhǎng, fù lìng gēng tián, huí gēng tián, zhí qù bù gù, kǒu dàn lián chēng píng děng. yīn gēng yī lǒng, gēng shù shí lǐ, yù gōu kēng nǎi zhǐ. qí fù nù ér jī zhī, huí yuē:" bǐ cǐ zǒng gēng, hé xū yì xiāng." nǎi zhǐ jī ér bà gēng. huí xiōng shù yì yú ān xī, yīn wèn gé jué. fù mǔ wèi qí sǐ yǐ, rì xī tì qì ér yōu sī yān. huí gù fù mǔ gǎn niàn zhī shén, hū guì ér yán yuē:" tì qì qǐ fēi yōu xiōng yé." fù mǔ qiě yí qiě xìn, yuē:" rán." huí yuē:" xiáng sī wǒ xiōng suǒ yào zhě, yī qiú qiǔ liáng zhōng lǚ zhī shǔ, qǐng xī bèi yān, mǒu jiāng wǎng zhī." hū yī rì, cháo jī suǒ bèi ér wǎng, xī fǎn qí jiā. gào fù mǔ yuē:" xiōng píng shàn yǐ." shì zhī, nǎi xiōng jī yě, yī jiā yì zhī. hóng nóng dǐ ān xī, gài wàn yú lǐ. yǐ qí wàn lǐ huí, gù hào yuē wàn huí yě. xiān shì xuán zàng fǎ shī xiàng fó guó qǔ jīng, jiàn fó kān tí zhù yuē:" pú sà wàn huí, zhé xiàng wén xiāng dì jiào huà." zàng shī chí yì zhì wén xiāng xiàn, wèn cǐ yǒu wàn huí shī wú, lìng hū zhī, wàn huí zhì, zàng shī lǐ zhī, shī sān yī píng bō ér qù. hòu zé tiān zhuī rù nèi, yǔ shì duō yàn. shí zhāng yì zhī dà qǐ dì zhái, wàn huí cháng zhǐ yuē:" jiāng zuò." rén mò zhī wù. jí yì zhī fú zhū, yǐ qí zhái wèi jiāng zuò jiān. cháng wèi wéi shù rén jí ān lè gōng zhǔ yuē:" sān láng zhuó rǔ tóu." wéi shù rén yǐ zhōng zōng dì sān, kǒng dì shēng biàn, suì zhèn zhī, bù wù wèi xuán zōng suǒ zhū yě. yòu ruì zōng zài fān dǐ shí, huò yóu xíng rén jiān, wàn huí yú jù luò jiē qú zhōng gāo shēng yuē:" tiān zǐ lái." huò yuē:" shèng rén lái." qí chù xìn sù jiān, ruì zōng bì jīng guò pái huái yě. huì zhuāng tài zǐ, jí ruì zōng dì èr zi yě, chū zé tiān céng yǐ shì wàn huí. wàn huí yuē:" cǐ ér shì xī yù dà shù jīng, yǎng zhī yí xiōng dì." hòu shēng shēn wáng, yí xíng guī wěi, shàn yú yǐn dàn. jǐng lóng zhōng, shí shí chū rù, shì shù guì jiàn. jìng lái lǐ bài. wàn huí pī jǐn páo, huò xiào mà, huò jī gǔ, rán hòu suí shì wèi yàn. tài píng gōng zhǔ wèi zào zhái yú jǐ zhái zhī yòu. jǐng yún zhōng, zú yú cǐ zhái. lín zhōng dà hū. qiǎn qiú běn xiāng hé shuǐ. dì zǐ tú lǚ mì wú. wàn huí yuē:" táng qián shì hé shuǐ." zhòng yú jiē xià jué jǐng, hū hé shuǐ yǒng chū. yǐn jìng ér zhōng. cǐ fāng jǐng shuǐ, zhì jīn gān měi. chū tán bīn lù jí xī jīng jì
万回师,阌乡人也,俗姓张氏。初母祈于观音像而因娠回。回生而愚,八九岁乃能语。父母亦以豚犬畜之。年长,父令耕田,回耕田,直去不顾,口但连称平等。因耕一垄,耕数十里,遇沟坑乃止。其父怒而击之,回曰:“彼此总耕,何须异相。”乃止击而罢耕。回兄戍役于安西,音问隔绝。父母谓其死矣,日夕涕泣而忧思焉。回顾父母感念之甚,忽跪而言曰:“涕泣岂非忧兄耶。”父母且疑且信,曰:“然。”回曰:“详思我兄所要者,衣裘糗粮中履之属,请悉备焉,某将往之。”忽一日,朝赍所备而往,夕返其家。告父母曰:“兄平善矣。”视之,乃兄迹也,一家异之。弘农抵安西,盖万余里。以其万里回,故号曰万回也。先是玄奘法师向佛国取经,见佛龛题柱曰:“菩萨万回,谪向阌乡地教化。”奘师驰驿至阌乡县,问此有万回师无,令呼之,万回至,奘师礼之,施三衣瓶钵而去。后则天追入内,语事多验。时张易之大起第宅,万回常指曰:“将作。”人莫之悟。及易之伏诛,以其宅为将作监。常谓韦庶人及安乐公主曰:“三郎斫汝头。”韦庶人以中宗第三,恐帝生变,遂鸩之,不悟为玄宗所诛也。又睿宗在藩邸时,或游行人间,万回于聚落街衢中高声曰:“天子来。”或曰:“圣人来。”其处信宿间,睿宗必经过徘徊也。惠庄太子,即睿宗第二子也,初则天曾以示万回。万回曰:“此儿是西域大树精,养之宜兄弟。”后生申王,仪形瑰伟,善于饮啖。景龙中,时时出入,士庶贵贱。竟来礼拜。万回披锦袍,或笑骂,或击鼓,然后随事为验。太平公主为造宅于己宅之右。景云中,卒于此宅。临终大呼。遣求本乡河水。弟子徒侣觅无。万回曰:“堂前是河水。”众于阶下掘井,忽河水涌出。饮竟而终。此坊井水,至今甘美。(出《谈宾录》及《西京记》)
yī xíng
一行
sēng yī xíng xìng zhāng shì, jù lù rén, běn míng suì. táng xuán zōng jì zhào jiàn, wèi yuē:" qīng hé néng?" duì yuē:" wéi shàn jì lǎn." xuán zōng yīn zhào yè tíng, qǔ gōng rén jí yǐ shì zhī. zhōu lǎn jì bì, fù qí běn, jì niàn jīng shú, rú sù suǒ xí. dú shù fú zhī hòu, xuán zōng bù jué jiàng yù tà, wèi zhī zuò lǐ, hū wèi shèng rén. xiān shì yī xíng jì cóng shì shì, shī shì pǔ jì yú sōng shān. shī cháng shè shí yú sì, dà huì qún sēng jí shā mén. jū shù bǎi lǐ zhě, jiē rú qī ér zhì, qiě jù qiān yú rén. shí yǒu lú hóng zhě, dào gāo xué fù, yǐn yú sōng shān. yīn qǐng hóng wéi wén, zàn tàn qí huì. zhì rì, hóng chí qí wén zhì sì, qí shī shòu zhī, zhì yú jī àn shàng. zhōng fàn jì zuò, hóng qǐng pǔ jì yuē:" mǒu wéi wén shù qiān yán, kuàng qí zì pì ér yán guài. hé yú qún sēng zhòng xuǎn qí cōng wù zhě, hóng dāng qīn wèi chuán shòu." nǎi lìng zhào yī xíng. jì zhì, shēn zhǐ wēi xiào, zhǐ yú yī lǎn, fù zhì yú jǐ shàng. hóng qīng qí shū tuō ér qiè guài zhī. é ér qún sēng huì yú táng, yī xíng rǎng mèi ér jìn, kàng yīn xìng cái, yī wú yí wàng. hóng jīng è jiǔ zhī, móu jì yuē:" fēi jūn suǒ néng jiào dǎo yě, dāng zòng qí yóu xué." yī xíng yīn qióng dà yǎn, zì cǐ fǎng qiú shī zī, bù yuǎn shù qiān lǐ. cháng zhì tiān tāi guó qīng sì, jiàn yī yuàn, gǔ sōng shù shí bù, mén yǒu liú shuǐ. yī xíng lì yú mén píng jiān, wén yuàn zhōng sēng yú tíng bù suàn, qí shēng sù sù. jì ér wèi qí tú yuē:" jīn rì dāng yǒu dì zǐ qiú wú suàn fǎ, yǐ hé dào mén, qǐ wú rén dǎo dá yé?" jì chú yī suàn, yòu wèi yuē:" mén qián shuǐ hé què xī liú, dì zǐ dāng zhì." yī xíng chéng yán ér rù, qǐ shǒu qǐng fǎ. jǐn shòu qí shù yān. ér mén shuǐ jiù dōng liú, hū gǎi wéi xī liú yǐ. xíng hé pú cháng wèi yǐn yīn yuē:" yī xíng qí shèng rén hū? hàn zhī luò xià hóng zào lì yún:' hòu bā bǎi suì, dāng chāi yī rì, zé yǒu shèng rén dìng zhī.' jīn nián qī bì yǐ, ér yī xíng zào dà yǎn lì, zhèng zài chà miù. zé luò xià hóng zhī yán xìn yǐ." yī xíng yòu cháng yì dào shì yǐn chóng jiè yáng xióng tài xuán jīng, shù rì, fù yì chóng hái qí shū. chóng yuē:" cǐ shū yì zhǐ shēn yuǎn, wú xún zhī jī nián, shàng bù néng xiǎo. wú zi shì gèng yán qiú, hé jù jiàn hái yě?" yī xíng yuē:" jiū qí yì yǐ." yīn chū suǒ zhuàn dà yǎn xuán tú jí yì jué yī juàn yǐ shì chóng, chóng dà jiē fú. wèi rén yuē:" cǐ hòu shēng yán zi yě." chū yī xíng yòu shí jiā pín, lín yǒu wáng lǎo, qián hòu jì zhī yuē shù shí wàn, yī xíng cháng sī bào zhī. zhì kāi yuán zhōng, yī xíng chéng xuán zōng jìng yù, yán wú bù kě. wèi jǐ, huì wáng lǎo ér fàn shā rén, yù wèi jù. lǎo yì yī xíng qiú jiù, yī xíng yuē:" lǎo yào jīn bó, dāng shí bèi chóu yě. jūn shàng zhí fǎ, nán yǐ qíng qiú. rú hé?" wáng lǎo jǐ shǒu dà mà yuē:" hé yòng shí cǐ sēng?!" yī xíng cóng ér xiè zhī, zhōng bù gù. yī xíng xīn jì hún tiān sì zhōng gōng yì shù bǎi, nǎi mìng kōng qí shì nèi, xǐ yī dà wèng yú zhōng yāng. mì xuǎn cháng zhù nú èr rén, shòu yǐ bù náng, wèi yuē:" mǒu fāng mǒu jiǎo yǒu fèi yuán, rǔ xiàng zhōng qián cì, cóng wǔ zhì hūn, dāng yǒu wù rù lái, qí shù qī zhě, kě jǐn yǎn zhī. shī yī zé zhàng rǔ." rú yán ér wǎng. zhì yǒu hòu, guǒ yǒu qún shǐ zhì, xī huò ér guī. yī xíng dà xǐ, lìng zhì wèng zhōng, fù yǐ mù gài, fēng yǐ liù yī ní, zhū tí fàn zì shù shí. qí tú mò cè. jí cháo, zhōng shǐ kòu mén jí zhào. zhì biàn diàn. xuán zōng yíng wèn yuē:" tài shǐ zòu,' zuó yè běi dǒu bú jiàn', shì hé xiáng yě? shī yǒu yǐ ráng zhī hū?" yī xíng yuē:" hòu wèi shí shī yíng huò. zhì jīn dì chē bú jiàn, gǔ suǒ wú zhě? tiān jiàng dà jǐng yú bì xià yě. fū pǐ fù pǐ fū, bù dé qí suǒ, zé yǔn shuāng chì hàn. shèng dé suǒ gǎn, nǎi néng tuì shě. gǎn zhī qiè zhě, qí zài zàng kū chū xì hū. shì mén yǐ chēn xīn huài yī qiè xǐ chén xiào xǐ zuò shàn, cí xīn jiàng yī qiè mó. rú chén qū jiàn, mò ruò dà shè tiān xià?" xuán zōng cóng zhī. yòu qí xī, tài shǐ zòu běi dǒu yī xīng jiàn. fán qī rì ér fù. zhì kāi yuán mò, péi kuān wèi hé nán yǐn, shēn xìn shì shì, shī shì pǔ jì chán shī, rì xī zào yān. jū yī rì, kuān yì jì, jì yún:" fāng yǒu shǎo shì, wèi xiá kuǎn yǔ, qiě qǐng chí huí xiū qì yě." kuān nǎi bǐng xī, zhǐ yú kōng shì, jiàn jì jié dí zhèng táng, fén xiāng duān zuò. zuò wèi jiǔ, hū wén kòu mén, lián yún" tiān shī yī xíng hé shàng zhì yǐ". yī xíng rù, yì jì zuò lǐ, lǐ qì, fù ěr mì yǔ, qí mào jué gōng. jì dàn lǐng yún, wú bù kě zhě. yǔ qì lǐ, lǐ qì yòu yǔ, rú shì zhě sān. jì wéi yún:" shì shì." wú bù kě zhě. yī háng yǔ qì, jiàng jiē rù nán shì, zì hé qí hù. jì nǎi xú mìng dì zǐ yún:" qiǎn zhōng! yī xíng hé shàng miè dù yǐ." zuǒ yòu jí zǒu shì zhī, yī rú qí yán. miè dù hòu, kuān nǎi fú zhōng dié zàng zhī, zì míng chāo běn chén xiào běn zì zuò rì tú bù chū chéng sòng zhī. chū kāi tiān chuán xìn jì jí míng huáng zá lù yǒu yáng zá zǔ
僧一行姓张氏,钜鹿人,本名遂。唐玄宗既召见,谓曰:“卿何能?”对曰:“唯善记览。”玄宗因诏掖庭,取宫人籍以示之。周览既毕,覆其本,记念精熟,如素所习。读数幅之后,玄宗不觉降御榻,为之作礼,呼为圣人。先是一行既从释氏,师事普寂于嵩山。师尝设食于寺,大会群僧及沙门。居数百里者,皆如期而至,且聚千余人。时有卢鸿者,道高学富,隐于嵩山。因请鸿为文,赞叹其会。至日,鸿持其文至寺,其师授之,致于几案上。钟梵既作,鸿请普寂曰:“某为文数千言,况其字僻而言怪。盍于群僧中选其聪悟者,鸿当亲为传授。”乃令召一行。既至,伸纸微笑,止于一览,复致于几上。鸿轻其疏脱而窃怪之。俄而群僧会于堂,一行攘袂而进,抗音兴裁,一无遗忘。鸿惊愕久之,谋寂曰:“非君所能教导也,当纵其游学。”一行因穷大衍,自此访求师资,不远数千里。尝至天台国清寺,见一院,古松数十步,门有流水。一行立于门屏间,闻院中僧于庭布算,其声簌簌。既而谓其徒曰:“今日当有弟子求吾算法,已合到门,岂无人导达耶?”既除一算,又谓曰:“门前水合却西流,弟子当至。”一行承言而入,稽首请法。尽授其术焉。而门水旧东流,忽改为西流矣。邢和璞尝谓尹愔曰:“一行其圣人乎?汉之洛下闳造历云:‘后八百岁,当差一日,则有圣人定之。’今年期毕矣,而一行造大衍历,正在差谬。则洛下闳之言信矣。”一行又尝诣道士尹崇借杨雄太玄经,数日,复诣崇还其书。崇曰:“此书意旨深远,吾寻之积年,尚不能晓。吾子试更研求,何遽见还也?”一行曰:“究其义矣。”因出所撰大衍玄图及义诀一卷以示崇,崇大嗟伏。谓人曰:“此后生颜子也。”初一行幼时家贫,邻有王姥,前后济之约数十万,一行常思报之。至开元中,一行承玄宗敬遇,言无不可。未几,会王姥儿犯杀人,狱未具。姥诣一行求救,一行曰:“姥要金帛,当十倍酬也。君上执法,难以情求。如何?”王姥戟手大骂曰:“何用识此僧?!”一行从而谢之,终不顾。一行心计浑天寺中工役数百,乃命空其室内,徙一大瓮于中央。密选常住奴二人,授以布囊,谓曰:“某坊某角有废园,汝向中潜伺,从午至昏,当有物入来,其数七者,可尽掩之。失一则杖汝。”如言而往。至酉后,果有群豕至,悉获而归。一行大喜,令置瓮中,覆以木盖,封以六一泥,朱题梵字数十。其徒莫测。诘朝,中使叩门急召。至便殿。玄宗迎问曰:“太史奏,‘昨夜北斗不见’,是何祥也?师有以禳之乎?”一行曰:“后魏时失荧惑。至今帝车不见,古所无者?天将大警于陛下也。夫匹妇匹夫,不得其所,则殒霜赤旱。盛德所感,乃能退舍。感之切者,其在葬枯出系乎。释门以瞋心坏一切喜(陈校喜作善),慈心降一切魔。如臣曲见,莫若大赦天下?”玄宗从之。又其夕,太史奏北斗一星见。凡七日而复。至开元末,裴宽为河南尹,深信释氏,师事普寂禅师,日夕造焉。居一日,宽诣寂,寂云:“方有少事,未暇款语,且请迟回休憩也。”宽乃屏息,止于空室,见寂洁涤正堂,焚香端坐。坐未久,忽闻扣门,连云“天师一行和尚至矣”。一行入,诣寂作礼,礼讫,附耳密语,其貌绝恭。寂但领云,无不可者。语讫礼,礼讫又语,如是者三。寂唯云:“是、是。”无不可者。一行语讫,降阶入南室,自阖其户。寂乃徐命弟子云:“遣钟!一行和尚灭度矣。”左右疾走视之,一如其言。灭度后,宽乃服衷绖葬之,自(明抄本、陈校本自作日)徒步出城送之。(出《开天传信记》及《明皇杂录》、《酉阳杂俎》)
wú wèi
无畏
táng wú wèi sān zàng chū zì tiān zhú zhì, suǒ sī yǐn yè yú xuán zōng. xuán zōng jiàn ér jìng xìn yān, yīn wèi sān zàng yuē:" shī bù yuǎn ér lái, gù juàn yǐ. yù yú hé fāng xiū xī yé?" sān zàng jìn yuē:" chén zài tiān zhú, cháng shí wén dà táng xī míng sì xuān lǜ shī chí lǜ dì yī, yuàn wǎng yī zhǐ yān." xuán zōng kě zhī. xuān lǜ jìn jiè jiān kǔ, fén xiū jīng jié. sān zàng yǐn jiǔ shí ròu, yán xíng cū yì. wǎng wǎng chéng zuì xuān jìng, huì wū yīn xí, xuān lǜ pō bù néng gān zhī. hū zhōng yè, xuān lǜ mén shī, jiāng tóu yú dì. sān zàng bàn zuì, lián shēng hū yuē:" lǜ shī lǜ shī, pū sǐ fó zǐ yé." xuān lǜ fāng zhī qí yì rén yě, zhěng yī zuò lǐ ér shī shì yān. xuān lǜ jīng kǔ zhī shén, cháng yè hòu háng dào, lín jiē zhuì duò hū jué yǒu rén pěng chéng qí zú. xuān gù shì zhī, nǎi yī shào nián yě. xuān jù wèn:" dì zǐ hé rén? zhōng yè zài cǐ." shào nián yuē:" mǒu fēi cháng rén, jí pí shā mén tiān wáng zǐ nà zhā tài zǐ yě. yǐ hù fǎ zhī gù, yōng hù hé shàng, shí yǐ jiǔ yǐ." xuān lǜ yuē:" pín dào xiū xíng, wú shì fán tài zǐ. tài zǐ wēi shén zì zài, xī yù yǒu kě yǐ zuò fó shì zhě, yuàn tài zǐ zhì zhī." tài zǐ yuē:" mǒu yǒu fó yá, bǎo shì suī jiǔ, rán tóu mù yóu shě, gǎn bù fèng xiàn." xuān lǜ dé zhī, jí jīn chóng shèng sì fó yá shì yě. chū kāi tiān chuán xìn jì
唐无畏三藏初自天竺至,所司引谒于玄宗。玄宗见而敬信焉,因谓三藏曰:“师不远而来,故倦矣。欲于何方休息耶?”三藏进曰:“臣在天竺,常时闻大唐西明寺宣律师持律第一,愿往依止焉。”玄宗可之。宣律禁戒坚苦,焚修精洁。三藏饮酒食肉,言行粗易。往往乘醉喧竞,秽污絪席,宣律颇不能甘之。忽中夜,宣律扪虱,将投于地。三藏半醉,连声呼曰:“律师律师,扑死佛子耶。”宣律方知其异人也,整衣作礼而师事焉。宣律精苦之甚,常夜后行道,临阶坠堕忽觉有人捧承其足。宣顾视之,乃一少年也。宣遽问:“弟子何人?中夜在此。”少年曰:“某非常人,即毗沙门天王子那吒太子也。以护法之故,拥护和尚,时已久矣。”宣律曰:“贫道修行,无事烦太子。太子威神自在,西域有可以作佛事者,愿太子致之。”太子曰:“某有佛牙,宝事虽久,然头目犹舍,敢不奉献。”宣律得之,即今崇圣寺佛牙是也。(出《开天传信记》)
míng dá shī
明达师
míng dá shī zhě, bù zhī qí suǒ zì, yú wén xiāng xiàn zhù wàn huí gù sì, wǎng lái guò kè, jiē yè míng dá, yǐ wèn xiū jiù. míng dá bù dá, dàn jiàn qí zhǐ qù ér yǐ. céng yǒu rén yè míng dá, wèn yuē:" yù zhì jīng yè qīn, qīn ān fǒu?" míng dá shòu yǐ zhú zhàng. zhì jīng ér qīn wáng. yòu yǒu yè dá zhě, dá qǔ sì jiā mǎ, lìng chéng zhī, shǐ nán běi chí zhòu ér qù. qí rén zhì jīng, shòu cǎi fǎng pàn guān, chéng yì wú suǒ bù zhì. yòu yǒu yè dá zhě, dá yǐ suǒ chí zhàng, huà dì wèi duī fù, yǐ zhàng zhuàng zhù dì wèi kēng. qí rén bù xiǎo, zhì jīng, bèi fā zhǒng, gē zhī, xuè liú dài sǐ. lǐ lín fǔ wèi huáng mén shì láng, hù cóng xī hái, yè dá, jiā chèng yú qí jiān. zhì jīng ér zuò xiāng. lǐ yōng mén wèi hú chéng lìng, dá hū qǐng qí xiǎo mǎ, yōng mén bù yǔ. jiān yī rì, chéng mǎ jiāng chū, mǎ hū tíng zhōng rén lì, yōng mén zhuì mǎ sǐ. rú cǐ pō zhòng. dá yòu cháng dāng sì mén běi wàng, yán yuē:" cǐ chuān zhōng bīng mǎ hé duō?" yòu cháng tàn yuē:" cǐ zhōng chù chù zǒng shì jūn duì." jí hòu gē shū hàn yōng bīng tóng guān, jù nì hú, guān xià wén xiāng, jǐn wèi zhàn chǎng yǐ. chū jì wén lù
明达师者,不知其所自,于阌乡县住万回故寺,往来过客,皆谒明达,以问休咎。明达不答,但见其旨趣而已。曾有人谒明达,问曰:“欲至京谒亲,亲安否?”明达授以竹杖。至京而亲亡。又有谒达者,达取寺家马,令乘之,使南北驰骤而去。其人至京,授采访判官,乘驿无所不至。又有谒达者,达以所持杖,画地为堆阜,以杖撞筑地为坑。其人不晓,至京,背发肿,割之,血流殆死。李林甫为黄门侍郎,扈从西还,谒达,加秤于其肩。至京而作相。李雍门为湖城令,达忽请其小马,雍门不与。间一日,乘马将出,马忽庭中人立,雍门坠马死。如此颇众。达又常当寺门北望,言曰:“此川中兵马何多?”又长叹曰:“此中触处总是军队。”及后哥舒翰拥兵潼关,拒逆胡,关下阌乡,尽为战场矣。(出《纪闻录》)
huì zhào
惠照
táng yuán hé zhōng, wǔ líng jùn kāi yuán sì yǒu sēng huì zhào, mào shuāi tǐ léi. hǎo yán rén zhī xiū qī ér jiē zhōng. xìng jiè dú, bù yǔ qún xiá, cháng bì guān zì chǔ, zuǒ yòu wú shì tóng. měi qǐ shí yú lǐ rén. lǐ rén yǒu nián bā shí yú zhě yún:" zhào shī jū cǐ liù shí zài, qí róng zhuàng wú shǎo yì gàn xī shí, dàn bù zhī qí jiǎ zǐ?" hòu yǒu chén guǎng zhě, yóu xiào lián kē wèi wǔ líng guān. guǎng hǎo fú tú shì, yī rì yīn yè sì. jǐn fǎng qún sēng, zhì huì zhào shì. jiàn guǎng, qiě bēi qiě xǐ yuē:" chén jūn hé lái zhī wǎn yé?" guǎng è rán. zì yǐ wéi píng shēng bù shí zhào. zé wèi yuē:" wèi cháng yǔ shī yóu, hé jiàn yà lái zhī wǎn hū?" zhào yuē:" cǐ fēi lì kě jìn yán, dāng yǔ zi yī xī jìng yǔ ěr." guǎng yì zhī. hòu yī rì, réng yì zhào sù, yīn qǐng qí shì. zhào nǎi yuē:" wǒ liú shì zi, péng chéng rén. sòng xiào wén dì zhī xuán sūn yě. zēng zǔ pó yáng wáng xiū yè, zǔ shì hóng, bìng xiáng yú shǐ shì. xiān rén yǐ wén xué zì fù, wèi qí jìng líng wáng zǐ liáng suǒ zhī. zi liáng zhāo zhào xián jùn wén xué zhī shì, ér xiān rén yù yān. hòu shì qí liáng zhī jiān, wèi kuài jī lìng. wú shēng yú liáng pǔ tōng qī nián xià wǔ yuè, nián sān shí, fāng shì yú chén. zhì xuān dì shí, wèi bēi guān, bù wéi rén zhī. yǔ wú xīng shěn yàn wén wèi shī jiǔ zhī jiāo. hòu cháng shā wáng shū jiān yǔ shǐ xīng wáng shū líng jiē guǎng jù bīn kè, dà wéi shēng shì, gè shì quán chǒng, yǒu bù píng xīn. wú yǔ yàn wén jù zài cháng shā zhī mén xià. jí shū líng bèi zhū, wú yǔ yàn wén jù cháng shā zhī bù miǎn, zé huò qiě xiāng jí, yīn xié dùn qù, yǐn yú shān lín. yòng xiàng lì shí, yī yī duǎn hè, suī hán shǔ bù gēng. yī rì, yǒu lǎo sēng zhì wú suǒ jū yuē:" zi gǔ shén qí, dāng wú jí ěr. yàn wén yì bài qǐng qí yào. sēng yuē:' zi wú liú jūn zhī shòu, nài hé? suī ěr wú yào, yì wú bǔ ěr.' suì gào qù. jiāng bié, yòu wèi wǒ yuē:' chén sú yǐ míng lì xiāng shèng, jìng hé yǒu zāi? wéi shì shì kě yǐ shě cǐ yǐ.' wú jìng pèi qí yǔ, zì shì bù zhī rén shì, fán shí wǔ nián. yòu yǔ yàn wén jù zhì jiàn yè, shí chén shì yǐ wáng. gōng què jǐn fèi, tái chéng láo luò, jīng zhēn bì lù, jǐng yáng jié qǐ, kōng jī shàng cún, yì guān wén wù, qù wú suǒ guān. gù lǎo xiāng yù, pěng mèi ér qì yuē:" hòu zhǔ jiāo yín, wèi suí shì suǒ miè, liáng kě bēi hū!" wú qiě qì bù néng yǐ. yòu wèn hòu zhǔ jí chén shì zhū wáng, jiē rù cháng ān. jí yǔ yàn wén qiè yī náng, qǐ shí yú lù, yǐ zhì guān zhōng. wú cháng shā zhī gù kè yě, ēn yù shén hòu. wén qí qiān yú guā zhōu, zé yòu jìng wǎng jiù yè. cháng shā shào zhǎng qǐ kù, ér yòu zǎo guì, suī liú fàng zhī jì, shàng bù shì shēng yè. shí fāng yǔ shěn fēi hān yǐn, wú yǔ yàn wén zài bài yú qián, cháng shā bēi tòng jiǔ zhī, sǎ qì ér qǐ, nǎi wèi wú yuē:" yī rì jiā guó lún wáng, gǔ ròu bō qiān, qǐ fēi tiān yé?" wú zì shì liú guā zhōu shù nián. ér cháng shā cú, yòu shù nián, yàn wén yì wáng. wú yīn kūn fā wèi sēng, dùn jī kuài jī shān fó sì, fán èr shí nián. shí yǐ bǎi suì yǐ, suī róng zhuàng kū jí, ér jīn lì bù shuāi, shàng rì xíng bǎi lǐ, yīn yǔ yī sēng tóng zhì cháng ān. shí táng dì yǒu tiān xià, jiàn hào wǔ dé, fán liù nián yǐ. wú zì cǐ, huò jū jīng luò, huò yóu jiāng zuǒ, zhì yú sān shǔ wǔ lǐng, wú bù wǎng yān. dài jīn èr bǎi jiǔ shí nián yǐ, suī liè hán shèng shǔ, wèi cháng yǒu wēi yàng. zhēn yuán mò, yú cǐ sì cháng mèng yī zhàng fū, yì guān shén wěi, shì zhī nǎi cháng shā wáng yě. wú yíng yán zuò, huà jiù shāng gǎn rú píng shēng. ér wèi wú yuē:" hòu shí nián, wǒ zhī liù shì sūn guǎng, dāng guān yú cǐ jùn, shī qí niàn zhī." wú yīn wèn yuē:" wáng jīn hé wéi?" yuē:" míng guān shén zūn." jì ér qì yuē:" shī cún ér wǒ yǐ liù shì yǐ, bēi fū!" wú jì jué, yīn jì jūn zhī míng yú jīng sì zhōng. zhì qù suì fán shí nián, nǎi yǐ jūn zhī míng shì, fǎng yú jùn rén, shàng yà jūn zhī wèi zhì. zuó yīn qǐ shí lǐ zhōng, yù yì lì fǎng zhī, guǒ dé yān. jí jūn zhī lái, yòu yī rán cháng shā zhī mào, rán zì mèng jí jīn, shí yī nián yǐ, gù yà jūn zhī wǎn yě." yǐ ér bēi wǎn, qì xià shù xíng, yīn chū jīng sì shì zhī. guǎng nǎi zài bài, yuàn zhí lǚ xī wèi mén dì zǐ. zhào yuē:" jūn qiě qù, yì rì dāng zài lái." guǎng shòu jiào ér hái. míng rì zhì jū, ér zhào yǐ dùn qù, mò zhī qí shì. shí yuán hé shí yī nián. zhì dà hé chū, guǎng wéi bā zhōu yuàn, yú shǔ dào hū féng zhào. jīng xǐ zài bài yuē:" yuàn qì guān, cóng wú shī wèi wù wài zhī yóu." zhào xǔ zhī. qí xī xié shě yú nì lǚ shì, tiān wèi xiǎo, guǎng qǐ ér zhào yǐ qù yǐ. zì shì jìng bù zhī suǒ wǎng. rán zhào zì liáng pǔ tōng qī nián shēng, àn liáng shǐ, pǔ tōng qī nián, suì zài bǐng wǔ, zhì táng yuán hé shí nián yǐ wèi, fán èr bǎi jiǔ shí nián. zé yǔ zhào yán guǒ fú yǐ. yú cháng yǐ liáng chén èr shǐ xiào qí suǒ shuō, pō yǒu tóng zhě, yóu shì yì xìn qí bù wū yǐ. chū xuān shì zhì
唐元和中,武陵郡开元寺有僧惠照,貌衰体羸。好言人之休戚而皆中。性介独,不与群狎,常闭关自处,左右无侍童。每乞食于里人。里人有年八十余者云:“照师居此六十载,其容状无少异干昔时,但不知其甲子?”后有陈广者,由孝廉科为武陵官。广好浮图氏,一日因谒寺。尽访群僧,至惠照室。见广,且悲且喜曰:“陈君何来之晚耶?”广愕然。自以为平生不识照。则谓曰:“未尝与师游,何见讶来之晚乎?”照曰:“此非立可尽言,当与子一夕静语耳。”广异之。后一日,仍诣照宿,因请其事。照乃曰:“我刘氏子,彭城人。宋孝文帝之玄孙也。曾祖鄱阳王休业,祖士弘,并详于史氏。先人以文学自负,为齐竟陵王子良所知。子良招召贤俊文学之士,而先人预焉。后仕齐梁之间,为会稽令。吾生于梁普通七年夏五月,年三十,方仕于陈。至宣帝时,为卑官,不为人知。与吴兴沈彦文为诗酒之交。后长沙王叔坚与始兴王叔陵皆广聚宾客,大为声势,各恃权宠,有不平心。吾与彦文俱在长沙之门下。及叔陵被诛,吾与彦文惧长沙之不免,则祸且相及,因偕遁去,隐于山林。用橡栗食,衣一短褐,虽寒暑不更。一日,有老僧至吾所居曰:“子骨甚奇,当无疾耳。彦文亦拜请其药。僧曰:‘子无刘君之寿,奈何?虽饵吾药,亦无补耳。’遂告去。将别,又谓我曰:‘尘俗以名利相胜,竟何有哉?唯释氏可以舍此矣。’吾敬佩其语,自是不知人事,凡十五年。又与彦文俱至建业,时陈氏已亡。宫阙尽废,台城牢落,荆榛蔽路,景阳结绮,空基尚存,衣冠文物,阒无所观。故老相遇,捧袂而泣曰:“后主骄淫,为隋氏所灭,良可悲乎!”吾且泣不能已。又问后主及陈氏诸王,皆入长安。即与彦文挈一囊,乞食于路,以至关中。吾长沙之故客也,恩遇甚厚。闻其迁于瓜州,则又径往就谒。长沙少长绮绔,而又早贵,虽流放之际,尚不事生业。时方与沈妃酣饮,吾与彦文再拜于前,长沙悲恸久之,洒泣而起,乃谓吾曰:“一日家国沦亡,骨肉播迁,岂非天耶?”吾自是留瓜州数年。而长沙殂,又数年,彦文亦亡。吾因髡发为僧,遁迹会稽山佛寺,凡二十年。时已百岁矣,虽容状枯瘠,而筋力不衰,尚日行百里,因与一僧同至长安。时唐帝有天下,建号武德,凡六年矣。吾自此,或居京洛,或游江左,至于三蜀五岭,无不往焉。迨今二百九十年矣,虽烈寒盛暑,未尝有微恙。贞元末,于此寺尝梦一丈夫,衣冠甚伟,视之乃长沙王也。吾迎延坐,话旧伤感如平生。而谓吾曰:“后十年,我之六世孙广,当官于此郡,师其念之。”吾因问曰:“王今何为?”曰:“冥官甚尊。”既而泣曰:“师存而我已六世矣,悲夫!”吾既觉,因纪君之名于经笥中。至去岁凡十年,乃以君之名氏,访于郡人,尚讶君之未至。昨因乞食里中,遇邑吏访之,果得焉。及君之来,又依然长沙之貌,然自梦及今,十一年矣,故讶君之晚也。”已而悲惋,泣下数行,因出经笥示之。广乃再拜,愿执履锡为门弟子。照曰:“君且去,翌日当再来。”广受教而还。明日至居,而照已遁去,莫知其适。时元和十一年。至大和初,广为巴州掾,于蜀道忽逢照。惊喜再拜曰:“愿弃官,从吾师为物外之游。”照许之。其夕偕舍于逆旅氏,天未晓,广起而照已去矣。自是竟不知所往。然照自梁普通七年生,按梁史,普通七年,岁在丙午,至唐元和十年乙未,凡二百九十年。则与照言果符矣。愚常以梁陈二史校其所说,颇有同者,由是益信其不诬矣。(出《宣室至》)