lǐ zǐ cháng yuán ān yán zūn lǐ chóng wèi xiān shēng lǐ yì chēn jiǎng héng wáng jǐng lǐ jié péi zi yún guō zhèng yī zhāng chǔ jīn dǒng xíng chéng zhāng zhuó zhāng sōng shòu sū wú míng zhào juān yuán zī
李子苌 袁安 严遵 李崇 魏先生 李义琛 蒋恒 王璥 李杰 裴子云 郭正一 张楚金 董行成 张鷟 张松寿 苏无名 赵涓 袁滋
lǐ zǐ cháng
李子苌
hàn lǐ zǐ cháng wéi zhèng, yù zhī qiú qíng. yǐ wú jiǎ wéi rén, xiàng qiú rén xíng, záo dì wèi xiàn, yǐ lú wèi guō, wò mù qiú qí zhōng. qiú zuì zhèng shì, mù qiú bù dòng qiú yuān qīn duó, mù qiú dòng chū. bù zhī qiú zhī jīng shén zhe mù rén xié? jiāng tiān shén zhī qì dòng mù qiú yě! chū lùn héng
汉李子苌为政,欲知囚情。以梧槚为人,象囚人形,凿地为陷,以芦为郭,卧木囚其中。囚罪正是,木囚不动;囚冤侵夺,木囚动出。不知囚之精神著木人邪?将天神之气动木囚也!(出《论衡》)
yuán ān
袁安
hàn yuán ān wèi chǔ xiāng. huì chǔ wáng zuò shì, píng xiāng qiān yǐn, jū xì xì zì yuán quē, jù míng chāo běn xǔ běn huáng běn gǎi zhě qiān yú rén. dú chǔ hèng bào, qiú jiē zì wū. lì sān nián ér yù bù jué, zuò lüè yōu ér sǐ zhě bǎi yú rén. tiān yòng yán hàn, chì dì qiān lǐ. ān shòu bài, jí kòng pèi ér xíng. jì dào, jué yù shì, rén rén jù lù cí zhuàng, běn fēi shǒu móu, wèi wáng suǒ yǐn, yìng shí lǐ qiǎn. yī rì zhī zhōng, yán qiān rén zhī mìng. qí shí gān liǎng pāng pèi, suì dà fēng rěn. chū rǔ nán xiān xián chuán
汉袁安为楚相。会楚王坐事,平相牵引,拘系(系字原阙,据明抄本、许本、黄本改)者千余人。毒楚横暴,囚皆自诬。历三年而狱不决,坐掠幽而死者百余人。天用炎旱,赤地千里。安授拜,即控辔而行。既到,决狱事,人人具录辞状,本非首谋,为王所引,应时理遣。一日之中,延千人之命。其时甘两滂霈,岁大丰稔。(出《汝南先贤传》)
yán zūn
严遵
yán zūn wèi yáng zhōu cì shǐ, xíng bù, wén dào bàng nǚ zǐ kū ér shēng bù āi. wèn zhī, wáng fū zāo shāo sǐ. zūn chì lì yú shī dào, lìng rén shǒu zhī yuē: dāng yǒu wù wǎng. gèng rì, yǒu yíng jù tóu suǒ. zūn lìng pī shì, tiě zhuī guàn dǐng. kǎo wèn, yǐ yín shā fū. chū yì dōu qí jiù chuán
严遵为扬州刺史,行部,闻道傍女子哭而声不哀。问之,亡夫遭烧死。遵敕吏舆尸到,令人守之曰:当有物往。更日,有蝇聚头所。遵令披视,銕锥贯顶。考问,以淫杀夫。(出《益都耆旧传》)
lǐ chóng
李崇
běi qí dùn qiū lǐ chóng, chén liú gōng dàn zhī zǐ. gāo zǔ shí, wèi yǎn zhōu cì shǐ. yǎn zhōu bǐ duō jié dào, chóng nǎi cūn zhì yī lóu, lóu xuán yī gǔ, dào fā zhī chù, chuí gǔ luàn jī. sì miàn zhū cūn, shǐ wén zhě wō gǔ yī tòng, cì wén zhě fù wō yǐ wéi jié, é qǐng zhī jiān, shēng bù bǎi lǐ. fú qí xiǎn yào, wú bù qín huò. zhū zhōu zhì gǔ, zì cǐ shǐ yě. shì zōng shí, chú yáng zhōu cì shǐ. chóng míng chá shěn, jiān xié dàn zhī, hào yuē wò hǔ. chū tán sǒu
北齐顿丘李崇,陈留公诞之子。高祖时,为兖州刺史。兖州比多劫盗,崇乃村置一楼,楼悬一鼓,盗发之处,槌鼓乱击。四面诸村,始闻者挝鼓一通,次闻者复挝以为节,俄顷之间,声布百里。伏其险要,无不擒获。诸州置鼓,自此始也。世宗时,除扬州刺史。崇明察审,奸邪惮之,号曰卧虎。(出《谈薮》)
wèi xiān shēng
魏先生
wèi xiān shēng shēng yú zhōu, jiā yú sòng, rú shū zhī wài, xiáng jiū yuè zhāng. suí chū, chū yóu guān yòu. zhí tài cháng kǎo lè, yì zhě wèi píng, wén xiān shēng lái, jìng wǎng yè wèn. xiān shēng nǎi qǔ píng chén yuè qì, yǔ lè guān lín míng chāo běn lín zuò sū kuí cài zi yuán děng, xiáng qí lǜ dù, rán hòu jīn shí sī zhú, xián dé qí suǒ, nèi zhì qīng shāng shǔ yān. tài lè guān liǎn bó èr bǎi duàn yǐ chóu zhī, xiān shēng bù fù rù shì, suì guī liáng sòng, yǐ qín jiǔ wèi yú. jí suí mò bīng xìng, chàng xuán gǎn zhàn bài, móu zhǔ lǐ mì wáng mìng yàn mén, biàn xìng míng yǐ jiào shòu. xiān shēng tóng qí xiāng qū, yóu shì suì xiāng lái wǎng. cháng lùn zhōng lǜ, lǐ mì pō néng. xiān shēng yīn xì zhī yuē: guān wú zi qì jǔ ér mù luàn, xīn yáo ér yǔ tōu. qì jǔ zhě xīn pò bài mù luàn zhě wú suǒ zhǔ xīn yáo zhě shén wèi dìng yǔ tōu zhě sī yǒu móu yú rén. jīn fāng bǔ pú shān dǎng, dé fēi zhǎng zhě hū? lǐ gōng jīng qǐ, zhuō xiān shēng shǒu yuē: jì néng zhī wǒ, qǐ bù néng jiù wǒ yú? xiān shēng yuē: wú zi wú dì wáng guī mó, fēi jiàng shuài cái lüè, nǎi luàn shì zhī xióng jié ěr. lǐ gōng yuē: wèi wú biàn xī xíng cáng, yì dāng yóu cǐ ér tuì. xiān shēng yuē: fū wèi dì wáng zhě, chǒng luó tiān dì, yí fàn gǔ jīn. wài zé rì yòng ér bù zhī, zhōng zé suì gōng ér zì lì. yáo xún sì yuè, jǔ gǔn ér jí yǔ shān, cǐ nǎi chū yú wú sī hàn rèn sān jié, nà liáng ér wéi gāi xià, yì chū yú wú sī yě. gù fèng yǒu zhǎo wěn ér bù shī, lín yǒu tí tū ér yǒng fèi zhě, néng fù qí dào, ér yǒng zì jí yú shí zhě, cǐ dì wáng guī mó yě. fán wèi jiàng shuài zhě, mù jiàn tài yī qí, qū wú zhàn zhī shī, fá yǒu mín zhī zuì. nǎi diāo gē jì shòu, yù nǔ sī zhāng, chéng fù jī zhī yǒu yán, nà jì liáng zhī yóu zài. suǒ yǐ wù qí yàn kào, zhì yì dài láo, xiū qí tún tián. guān xìn xìn zì yuán quē, jù míng chāo běn bǔ ér dòng. suì shǐ fēng shēng hǔ xiào, bù kě kàng qí wēi, yún qǐ lóng xiāng, bù kě rǎng qí shì. zhòng ní yuē: wǒ zhàn zé kè, mèng kē yún:' fū shuí yǔ dí?' cǐ jiàng shuài zhī cái yě. zhì yǒu zhōng qí cái zhì, dòng yǐ jī qián, gōng yú guó zé wèi shuài chén, sī yú jǐ zé yuē luàn dào. sī yú jǐ zhě, bì lüè qǔ cái sè, tú qí chéng chí. zhū hài wèi qián xí zhī bīn, fán kuài wèi shēng táng zhī kè. zhāo wén xī sǐ, gōng sūn zhōng bài yú yì zhōng níng wǒ fù rén, cáo cāo qǐ jiān yú tiān xià. shì wàng niǎn qiān jīn zhī kuàng, chén yī fàn zhī ēn, yǒu gǎn xiè zhī rén, wú huái guī zhī zhòng. qiě lǔ shǐ zhī jiè yuē dù dé, lián shān zhī wén yuē dài shí. shàng yù móu yú rén, bù néng huì yú jǐ. tiān rén yàn luàn, lì shǔ yǒu guī. shí yǔ jiàng ér ǎo shùn chú, tài yáng shēng ér céng bīng shì. yǐn shéng fù hǔ, nán xī fēi tù zhī mén, fù shuǐ chí píng, qǐ shì ān shēng zhī dì? wú cháng wàng qì fén jìn, yǒu shèng rén shēng. néng wǎng shì zhī, fù guì kě qǔ. lǐ gōng fú yī ér yán yuē: suí shì yǐ shì shā qǔ tiān xià, wú jiā yǐ xūn dé jū rén biǎo. zhèn bì yī hū, zhòng bì xiǎng yìng. tí bīng shí fá, hé wǎng bù xià. dào héng kě yǐ qǔ sì hǎi, bù xíng yì zú wáng yī fāng. wěi zhì yú shí, chéng suǒ wèi rěn. rǔ zhēn shù rú, bù zú yǐ jì shì. suì jué wèi shēng. yīn yù huái fù shī, wèi xiāng lì fā jué, lǐ gōng tuō shēn xī zǒu, suǒ zài shōu bīng. běi yī lí yáng, ér nán jù luò kǒu, lián yíng bǎi wàn, yǔ wáng chōng zhēng héng, shǒu wěi sān nián, zhōng jiàn bài fù. zhuī sī wèi shēng zhī yán, jí rì suì guī yú táng. nǎi shòu sī nóng zhī guān. hòu fù táo lín zhī pàn. wèi shēng de dào zhī shì, bù zhì qí míng, gài wén zhēn zhī zōng qīn yě. chū gān zé yáo
魏先生生于周,家于宋,儒书之外,详究乐章。隋初,出游关右。值太常考乐,议者未平,闻先生来,竞往谒问。先生乃取平陈乐器,与乐官林(明抄本林作苏)夔、蔡子元等,详其律度,然后金石丝竹,咸得其所,内致清商署焉。太乐官敛帛二百段以酬之,先生不复入仕,遂归梁宋,以琴酒为娱。及隋末兵兴,畅玄感战败,谋主李密亡命雁门,变姓名以教授。先生同其乡曲,由是遂相来往。常论钟律,李密颇能。先生因戏之曰:观吾子气沮而目乱,心摇而语偷。气沮者新破败;目乱者无所主;心摇者神未定;语偷者思有谋于人。今方捕蒲山党,得非长者乎?李公惊起,捉先生手曰:既能知我,岂不能救我欤?先生曰:吾子无帝王规模,非将帅才略,乃乱世之雄杰耳。李公曰:为吾辩析行藏,亦当由此而退。先生曰:夫为帝王者,宠罗天地,仪范古今。外则日用而不知,中则岁功而自立。尧询四岳,举鲧而殛羽山,此乃出于无私;汉任三杰,纳良而围垓下,亦出于无私也。故凤有爪吻而不施,麟有蹄突而永废者,能付其道,而永自集于时者,此帝王规模也。凡为将帅者,幕建太一旗,驱无战之师,伐有民之罪。乃凋戈既授,玉弩斯张,诚负羁之有言,那季良之犹在。所以务其宴犒,致逸待劳,修其屯田。观衅(衅字原阙,据明抄本补)而动。遂使风生虎啸,不可抗其威,云起龙骧,不可攘其势。仲尼曰:我战则克,孟柯云:'夫谁与敌?'此将帅之才也。至有衷其才智,动以机钤,公于国则为帅臣,私于己则曰乱盗。私于己者,必掠取财色,屠其城池。朱亥为前席之宾,樊哙为升堂之客。朝闻夕死,公孙终败于邑中;宁我负人,曹操岂兼于天下。是忘辇千金之贶,陈一饭之恩,有感谢之人,无怀归之众。且鲁史之诫曰度德,连山之文曰待时。尚欲谋于人,不能惠于己。天人厌乱,历数有归。时雨降而袄蕣除,太阳升而层冰释。引绳缚虎,难希飞兔之门,赴水持瓶,岂是安生之地?吾尝望气汾晋,有圣人生。能往事之,富贵可取。李公拂衣而言曰:隋氏以弑杀取天下,吾家以勋德居人表。振臂一呼,众必响应。提兵时伐,何往不下。道行可以取四海,不行亦足王一方。委质于时,诚所未忍。汝真竖儒,不足以计事。遂绝魏生。因寓怀赋诗,为乡吏发觉,李公脱身西走,所在收兵。北依黎阳,而南据洛口,连营百万,与王充争衡,首尾三年,终见败覆。追思魏生之言,即日遂归于唐。乃授司农之官。后复桃林之叛。魏生得道之士,不志其名,盖文真之宗亲也。(出《甘泽谣》)
lǐ yì chēn
李义琛
tài zōng cháo, wén chéng gōng zhǔ zì tǔ bō gòng jīn shù bǎi, zhì qí zhōu yù dào. qián hòu fā shǐ àn wèn, wú huò zéi zhě. tài zōng zhào zhū yù shǐ mù zhī, tè mìng lǐ yì chēn qián yuē: qīng shén qīng jùn bá, zàn láo qīng tuī zhú, bì dāng huò zéi. chēn shòu mìng, shī yǐ mì jì, shù rì jǐn huò zéi yǐ. tài zōng xǐ, tè jiā qī jiē, xī jīn èr shí liǎng. chū yù shǐ tái jì
太宗朝,文成公主自吐蕃贡金数百,至岐州遇盗。前后发使案问,无获贼者。太宗召诸御史目之,特命李义琛前曰:卿神清俊拔,暂劳卿推逐,必当获贼。琛受命,施以密计,数日尽获贼矣。太宗喜,特加七阶,锡金二十两。(出《御史台记》)
jiǎng héng
蒋恒
zhēn guān zhōng, wèi zhōu bǎn qiáo diàn zhǔ zhāng dí qī guī níng. yǒu wèi zhōu sān wèi yáng zhēn děng sān rén tóu sù, wǔ gēng zǎo fā. yè yǒu rén qǔ sān wèi dāo shā zhāng dí, qí dāo què nèi qiào zhōng, zhēn děng bù zhī zhī. zhì míng, diàn rén zhuī zhēn děng, shì nǎi yǒu xuè hén, qiú jìn kǎo xùn. zhēn děng kǔ dú, suì zì wū. shàng yí zhī, chà yù shǐ jiǎng héng fù tuī. zhì, zǒng zhuī diàn rén shí wǔ yǐ shàng jí. wéi rén bù zú, qiě sàn. wéi liú yī lǎo pó nián bā shí yǐ shàng, wǎn fàng chū. lìng yù diǎn mì chān zhī. yuē: pó chū, dāng yǒu yī rén yǔ pó yǔ zhě, jí jì qǔ xìng míng, wù lìng lòu xiè. guǒ yǒu yī rén gòng yǔ, jí jì zhī. míng rì fù ěr, qí rén yòu wèn pó: shǐ rén zuò hé tuī kān. rú shì zhě sān rì, bìng shì cǐ rén. héng zǒng zhuī jí nán nǚ sān bǎi yú rén. jiù zhōng huàn yǔ lǎo pó yǔ zhě yī rén chū, yú bìng fàng sàn. wèn zhī jù fú. yún: yǔ dí qī jiān shā yǒu shí. zòu zhī, chì cì bó èr bǎi duàn, chú shì yù shǐ. chū cháo yě qiān zài
贞观中,卫州板桥店主张迪妻归宁。有卫州三卫杨真等三人投宿,五更早发。夜有人取三卫刀杀张迪,其刀却内鞘中,真等不之知。至明,店人追真等,视乃有血痕,囚禁拷讯。真等苦毒,遂自诬。上疑之,差御史蒋恒覆推。至,总追店人十五已上集。为人不足,且散。惟留一老婆年八十已上,晚放出。令狱典密觇之。曰:婆出,当有一人与婆语者,即记取姓名,勿令漏泄。果有一人共语,即记之。明日复尔,其人又问婆:使人作何推勘。如是者三日,并是此人。恒总追集男女三百余人。就中唤与老婆语者一人出,余并放散。问之具伏。云:与迪妻奸杀有实。奏之,敕赐帛二百段,除侍御史。(出《朝野佥载》)
wáng jǐng
王璥
zhēn guān zhōng, zuǒ chéng lǐ xíng lián. dì xíng quán, qián qī zǐ zhōng, jǐng qí hòu mǔ, suì sī jiāng qián cáng. yún chì zhuī rù nèi, xíng lián bù zhī, nǎi jìn zhuàng. fèng chì tuī jí jùn jí, qí hòu mǔ zhà yǐ lǐng zhōng lēi xiàng, wò jiē zhōng. cháng ān xiàn jí zhī, yún: yǒu rén zhà xuān chì huàn qù, yī zǐ páo rén jiàn liú shù sù, bù zhī xìng míng, lēi xiàng sòng zhì jiē zhōng. zhōng huáng kǒng, sī jiù bǔ wèn, bèi bù liáng rén yí zhī, zhí sòng xiàn. xiàn wèi wáng jǐng yǐn jiù fáng nèi, tuī wèn bù chéng. jǐng xiān lìng yī rén fú àn rù xià tīng zhī, lìng yī rén bào yún zhǎng shǐ huàn, jǐng suǒ fáng mén ér qù. zǐ mǔ xiāng wèi yuē: bì bù dé chéng. bìng sī mì zhī yǔ. jǐng zhì kāi mén, àn xià rén yì qǐ. mǔ zǐ dà jīng. bìng jù chéng, fú fǎ. chū cháo yě qiān zài
贞观中,左丞李行廉。弟行诠,前妻子忠,璥其后母,遂私将潜藏。云敕追入内,行廉不知,乃进状。奉敕推诘峻急,其后母诈以领中勒项,卧街中。长安县诘之,云:有人诈宣敕唤去,一紫袍人见留数宿,不知姓名,勒项送置街中。忠惶恐,私就卜问,被不良人疑之,执送县。县尉王璥引就房内,推问不承。璥先令一人伏案褥下听之,令一人报云;长使唤,璥锁房门而去。子母相谓曰:必不得承。并私密之语。璥至开门,案下人亦起。母子大惊。并具承,伏法。(出《朝野佥载》)
lǐ jié
李杰
lǐ jié wèi hé nán yǐn. yǒu guǎ fù gào qí zi bù xiào. qí zi bù néng zì lǐ, dàn yún. dé zuì yú mǔ, sǐ suǒ gān fēn. jié chá qí zhuàng, fēi bù xiào zǐ. wèi guǎ fù yuē: rǔ guǎ jū, wéi yǒu yī zi, jīn gào zhī, zuì zhì sǐ, dé wú huǐ hū? guǎ fù yuē: zi wú lài, bù shùn mǔ, níng fù xī hū? jié yuē: shěn rú cǐ, kě mǎi guān mù, lái qǔ ér shī. yīn shǐ rén chān qí hòu. guǎ fù jì chū, wèi yī dào shì yuē: shì le yǐ. é chí guān zhì, jié shàng jì yǒu huǐ, zài sān yù zhī, guǎ fù zhí yì rú chū. dào shì lì yú mén wài, mì lìng qín zhī. yī xùn chéng fú, yǔ guǎ fù sī tōng, cháng wèi ér suǒ zhì, gù yù chú zhī. jié fàng qí zi, zhàng shā dào shì jí guǎ fù, biàn tóng guān shèng zhī. chū guó shǐ yì zuǎn
李杰为河南尹。有寡妇告其子不孝。其子不能自理,但云。得罪于母,死所甘分。杰察其状,非不孝子。谓寡妇曰:汝寡居,唯有一子,今告之,罪至死,得无悔乎?寡妇曰:子无赖,不顺母,宁复惜乎?杰曰:审如此,可买棺木,来取儿尸。因使人觇其后。寡妇既出,谓一道士曰:事了矣。俄持棺至,杰尚冀有悔,再三喻之,寡妇执意如初。道士立于门外,密令擒之。一讯承伏,与寡妇私通,常为儿所制,故欲除之。杰放其子,杖杀道士及寡妇,便同棺盛之。(出《国史异纂》)
péi zi yún
裴子云
wèi zhōu xīn xiāng xiàn lìng péi zi yún hào qí cè. bù rén wáng jìng shù biān, liú zì niú liù tóu yú jiù lǐ jìn chù. yǎng wǔ nián, chǎn dú sān shí tóu. lì shí guàn yǐ shàng, jìng hái suǒ niú. liǎng tóu yǐ sǐ, zhǐ hái sì tóu lǎo niú, yú bìng fēi rǔ niú shēng, zǒng bù kěn hái. jìng fèn zhī, tóu xiàn chén dié. zi yún lìng sòng jìng fù yù jìn, jiào zhuī dào niú zéi lǐ jìn. jìn huáng bù zhì xiàn, chì zhī yuē: zéi yǐn rǔ tóng dào niú sān shí tóu, cáng yú rǔ jiā. huàn zéi gòng duì. nǎi yǐ bù shān lóng jìng tóu, lì nán qiáng zhī xià. jìn jí, nǎi tǔ yí yún: sān shí tóu niú, zǒng shì wài shēng zì niú suǒ shēng, shí fēi dào dé. yún qiǎn qù bù shān, jìn jiàn shì jìng yuē, cǐ shì wài shēng yě. yún yuē: ruò shì, jí hái tā niú. jìn mò rán. yún yuē: wǔ nián yǎng niú xīn kǔ, yǔ shù tóu, yú bìng hái jìng. yī xiàn fú qí jīng chá. chū cháo yě qiān zài
卫州新乡县令裴子云好奇策。部人王敬戍边,留牸牛六头于舅李进处。养五年,产犊三十头。例十贯已上,敬还索牛。两头已死,只还四头老牛,余并非汝牛生,总不肯还。敬忿之,投县陈牒。子云令送敬付狱禁,叫追盗牛贼李进。进惶怖至县,叱之曰:贼引汝同盗牛三十头,藏于汝家。唤贼共对。乃以布衫笼敬头,立南墙之下。进急,乃吐疑云:三十头牛,总是外甥牸牛所生,实非盗得。云遣去布衫,进见是敬曰,此是外甥也。云曰:若是,即还他牛。进默然。云曰:五年养牛辛苦,与数头,余并还敬。一县服其精察。(出《朝野佥载》)
guō zhèng yī
郭正一
zhōng shū shè rén guō zhèng yī pò píng rǎng, dé yī gāo lí bì, míng yù sù, jí shū yàn, lìng zhuān zhī cái wù kù. zhèng yī yè xū jiāng shuǐ zhōu, fēi yù sù zhǔ zhī bù kě. yù sù nǎi dú zhī ér jìn. zhèng yī jí yuē: cǐ bì yào wǒ! suǒ tǔ jiāng gān cǎo fú zhī, liáng jiǔ nǎi jiě. mì bì bù dé, bìng shī jīn yín qì wù yú shí shì. lù zòu, chì lìng cháng ān wàn nián zhuō, bù liáng jí làn, qiú zéi dǐng fèi, sān rì bù huò. bù liáng zhǔ shuài wèi chǎng yǒu cè lüè, qǔ shè rén jiā nú, xuǎn nián shào duān zhèng zhě sān rén, bù shān lóng tóu zhì jiē. fù wèi shì sì rén, wèn shí rì nèi yǐ lái, hé rén mì shè rén jiā. wèi shì yún: yǒu tóu huà gāo lí liú shū, qiǎn fù shè rén zhuō mǎ nú. shū jiàn zài. jiǎn yún: jīn chéng fāng zhōng yǒu yī kōng zhái, gèng wú yǔ. bù liáng wǎng jīn chéng fāng kōng zhái, bìng sōu zhī. zhì yī zhái, fēng suǒ shén mì. dǎ suǒ pò kāi zhī, bì jí gāo lí bìng zài qí zhōng. kǎo wèn, nǎi shì tóu huà gāo lí gòng zhuō mǎ nú cáng zhī. fèng chì zhǎn yú dōng shì. chū cháo yě qiān zài
中书舍人郭正一破平壤,得一高丽婢,名玉素,极姝艳,令专知财物库。正一夜须浆水粥,非玉素煮之不可。玉素乃毒之而进。正一急曰:此婢药我!索土浆甘草服之,良久乃解。觅婢不得,并失金银器物余十事。录奏,敕令长安万年捉,不良脊烂,求贼鼎沸,三日不获。不良主帅魏昶有策略,取舍人家奴,选年少端正者三人,布衫笼头至街。缚卫士四人,问十日内已来,何人觅舍人家。卫士云:有投化高丽留书,遣付舍人捉马奴。书见在。检云:金城坊中有一空宅,更无语。不良往金城坊空宅,并搜之。至一宅,封锁甚密。打锁破开之,婢及高丽并在其中。拷问,乃是投化高丽共捉马奴藏之。奉敕斩于东市。(出《朝野佥载》)
zhāng chǔ jīn
张楚金
chuí gǒng nián, zé tiān jiàn guó, luó zhī shì qǐ. hú zhōu zuǒ shǐ jiāng chēn qǔ cì shǐ péi guāng pàn shū, gē zì hé chéng wén lǐ, zhà wèi xú jìng yè fǎn shū yǐ gào. chāi shǐ tuī guāng, kuǎn shū shì guāng shū, yí yǔ fēi guāng yǔ. qián hòu sān shǐ tuī, bù néng jué. chì lìng chà néng tuī shì rén, kān dāng qǔ shí. qiān yuē: zhāng chǔ jīn kě, nǎi shǐ zhī. chǔ jīn yōu mèn, yǎng wò xī chuāng. rì dào, xiàng kàn zhī, zì shì. bǔ zuò píng kàn zé bù jué, xiàng rì zé jiàn zhī. lìng huàn zhōu guān jí, suǒ yī wèng shuǐ, lìng chēn tóu shū yú shuǐ zhōng, zì yī yī jiě sàn. chēn kòu tóu fú zuì. chì lìng jué yī bǎi, rán hòu zhǎn zhī. shǎng chǔ jīn juàn bǎi pǐ. chū cháo yě qiān zài
垂拱年,则天监国,罗织事起。湖州佐史江琛取刺史裴光判书,割字合成文理,诈为徐敬业反书以告。差使推光,款书是光书,疑语非光语。前后三使推,不能决。敕令差能推事人,勘当取实。佥曰:张楚金可,乃使之。楚金忧闷,仰卧西窗。日到,向看之,字似。补作平看则不觉,向日则见之。令唤州官集,索一瓮水,令琛投书于水中,字一一解散。琛叩头伏罪。敕令决一百,然后斩之。赏楚金绢百匹。(出《朝野佥载》)
dǒng xíng chéng
董行成
huái zhōu hé nèi xiàn dǒng xíng chéng néng cè zéi. yǒu yī rén cóng hé yáng zhǎng diàn, dào xíng rén lǘ yī tóu bìng pí dài. tiān yù xiǎo, zhì huái zhōu. xíng chéng zhì jiē zhōng jiàn zhī, chì yuē: gè zéi zhù! jí xià lǘ lái, suì chéng fú. rén wèn hé yǐ zhī zhī? xíng chéng yuē: cǐ lǘ xíng jí ér hàn, fēi cháng xíng yě jiàn rén zé yǐn jiāng yuǎn guò, qiè yě yǐ cǐ zhī zhī. zhuō sòng xiàn. yǒu qǐng, lǘ zhǔ xún zōng zhì, jiē rú qí yán. chū cháo yě qiān zài
怀州河内县董行成能策贼。有一人从河阳长店,盗行人驴一头并皮袋。天欲晓,至怀州。行成至街中见之,叱曰:个贼住!即下驴来,遂承伏。人问何以知之?行成曰:此驴行急而汗,非长行也;见人则引缰远过,怯也;以此知之。捉送县。有顷,驴主寻踪至,皆如其言。(出《朝野佥载》)
zhāng zhuó
张鷟
zhāng zhuó wèi hé yáng xiàn wèi rì, yǒu gòu jià rén lǚ yuán wěi zuò cāng dū féng chén shū, dào tiào cāng lì. chén bù rèn shū, yuán nǎi jiān zhí, bù néng dìng. zhuó qǔ lǚ yuán gào dié, kuò liǎng tóu, wéi liú yī zì, wèn: shì rǔ shū, jí zhù shì zì, bú shì, jí zhù fēi zì. yuán nǎi zhù yuē fēi. qù kuò, jí shì yuán dié, qiě jué wǔ xià. yòu kuò zhà féng chén shū shàng yī zì, yǐ wèn zhī, zhù yuē shì. qù kuò, nǎi zhà shū yě. yuán lián xiàng chì, kòu tóu fú zuì. yòu yǒu yī kè, lǘ jiāng duàn, bìng ān shī, sān rì fǎng bù huò, gào xiàn. zhuó tuī kān jí. yè fàng lǘ chū, ér cáng qí ān, kě zhí wǔ qiān qián. zhuó yuē: cǐ kě zhī yě. lìng jiāng què lóng tóu fàng zhī, lǘ xiàng jiù wèi chù. zhuó lìng sōu qí jiā, qí ān yú cǎo jī xià de zhī. rén fú qí néng. yuán quē chū chù, jīn jiàn cháo yě qiān zài
张鷟为河阳县尉日,有构架人吕元伪作仓督冯忱书,盗粜仓栗。忱不认书,元乃坚执,不能定。鷟取吕元告牒,括两头,唯留一字,问:是汝书,即注是字,不是,即注非字。元乃注曰非。去括,即是元牒,且决五下。又括诈冯忱书上一字,以问之,注曰是。去括,乃诈书也。元连项赤,叩头伏罪。又有一客,驴缰断,并鞍失,三日访不获,告县。鷟推勘急。夜放驴出,而藏其鞍,可直五千钱。鷟曰:此可知也。令将却笼头放之,驴向旧喂处。鷟令搜其家,其鞍于草积下得之。人伏其能。(原阙出处,今见《朝野佥载》)
zhāng sōng shòu
张松寿
zhāng sōng shòu wèi cháng ān lìng, shí kūn míng chí cè yǒu jié shā. fèng chì, rì nèi xū huò zéi, rú wéi, suǒ yóu kē zuì. shòu zhì xíng jié chù, xún zōng xù. jiàn yī lǎo pó yú shù xià mài shí. zhì, yǐ cóng qí tuó lái rù xiàn, gōng yǐ jiǔ shí. jīng sān rì, hái yǐ mǎ sòng jiù zuò chù. lìng yī fù xīn rén kàn, yǒu rén gòng pó yǔ, jí zhuō lái. xū yú, yī rén lái wèn: míng fǔ ruò wéi tuī zhú? jí bèi bù shān lóng tóu, sòng xiàn. yī wèn jù chéng, bìng zāng bìng huò. shí rén yǐ wéi shén míng. chū cháo yě qiān zài
张松寿为长安令,时昆明池侧有劫杀。奉敕,日内须获贼,如违,所由科罪。寿至行劫处,寻踪绪。见一老婆于树下卖食。至,以从骑驮来入县,供以酒食。经三日,还以马送旧坐处。令一腹心人看,有人共婆语,即捉来。须臾,一人来问:明府若为推逐?即被布衫笼头,送县。一问具承,并赃并获。时人以为神明。(出《朝野佥载》)
sū wú míng
苏无名
tiān hòu shí, shǎng cì tài píng gōng zhǔ xì qì bǎo wù liǎng shí hé, suǒ zhí huáng jīn qiān yì. gōng zhǔ nà zhī cáng zhōng, suì yú qǔ zhī, jǐn wèi dào suǒ jiāng yǐ. gōng zhǔ yán zhī, tiān hòu dà nù. zhào luò zhōu zhǎng shǐ wèi yuē: sān rì bù dé dào, zuì. zhǎng shǐ jù, wèi liǎng xiàn zhǔ dào guān yuē: liǎng rì bù dé zéi, sǐ. wèi wèi lì zú yóu jiǎo yuē: yī rì bì qín zhī, qín bù dé, xiān sǐ. lì zú yóu jiǎo jù, jì wú suǒ chū. qú zhōng yù hú zhōu bié jià sū wú míng, xiāng yǔ qǐng zhī zhì xiàn. yóu jiǎo bái wèi: dé dào wù zhě lái yǐ. wú míng jù jìn zhì jiē, wèi yíng wèn gù. wú míng yuē: wú hú zhōu bié jià yě. rù jì zài zī. wèi hū lì zú, hé wū rǔ bié jià? wú míng xiào yuē: jūn wú nù lì zú, yì yǒu yóu yě. wú míng lì guān suǒ zài, qín jiān tī fú yǒu míng. měi tōu, zhì wú míng qián, wú de guò zhě. cǐ bèi yīng xiān wén, gù jiāng lái, shù jiě wéi ěr. wèi xǐ, qǐng qí fāng. wú míng yuē: yǔ jūn zhì fǔ, jūn kě xiān rù bái zhī. wèi bái qí gù, zhǎng shǐ dà yuè. jiàng jiē zhí qí shǒu yuē: jīn rì yù gōng, què cì wú mìng, qǐng suì qí yóu. wú míng yuē: qǐng yǔ jūn qiú jiàn duì yù jiē, nǎi yán zhī. yú shì tiān hòu zhào zhī, wèi yuē: qīng dé zéi hū? wú míng yuē: ruò wěi chén qǔ zéi, wú jū rì yuè, qiě kuān fǔ xiàn, lìng bù zhuī qiú, réng yǐ liǎng xiàn qín dào lì zú, jǐn yǐ fù chén, chén wèi bì xià qǔ zhī, yì bù chū shù shí rì ěr. tiān hòu xǔ zhī. wú míng jiè shǐ zú: huǎn zé xiāng wén. yuè yú, zhí hán shí. wú míng jǐn zhào lì zú, yuē yuē: shí rén wǔ rén wéi lǚ, yú dōng mén běi mén cì zhī. jiàn yǒu hú rén yǔ dǎng shí yú, jiē yī shuāi dié, xiāng suí chū fù běi máng zhě, kě zhǒng zhī ér bào. lì zú cì zhī, guǒ dé. chí bái wú míng. wǎng shì zhī, wèn cì zhě: zhū hú hé ruò? cì zhě yuē: hú zhì yī xīn zhǒng, shè diàn, kū ér bù āi. yì chè diàn, jí xún xíng zhǒng páng, xiāng shì ér xiào. wú míng xǐ yuē: dé zhī yǐ. yīn shǐ lì zú, jǐn zhí zhū hú, ér fā qí zhǒng. zhǒng kāi, gē guān shì zhī, guān zhōng jǐn bǎo wù yě. zòu zhī, tiān hòu wèn wú míng: qīng hé cái zhì guò rén, ér dé cǐ dào? duì yuē: chén fēi yǒu tā jì, dàn shí dào ěr. dāng chén dào dōu zhī rì, jí cǐ hú chū zàng zhī shí. chén yì jiàn jí zhī shì tōu, dàn bù zhī qí zàng wù chù. jīn hán jié bài sǎo, jì bì chū chéng, xún qí suǒ zhī, zú zhī qí mù. zéi jì shè diàn ér kū bù āi, míng suǒ zàng fēi rén yě. diàn ér kū bì, xún zhǒng xiāng shì ér xiào, xǐ mù wú sǔn shāng yě. xiàng ruò bì xià pò cù fǔ xiàn, cǐ cǐ zì yuán quē, jù míng chāo běn bǔ zéi jì jí. bì qǔ zhī ér táo, jīn zhě gèng bù zhuī qiú, zì rán yì huǎn, gù wèi jiāng chū. tiān hòu yuē: shàn. cì jīn bó, jiā zhì èr děng. chū jì wén
天后时,赏赐太平公主细器宝物两食合,所直黄金千镒。公主纳之藏中,岁余取之,尽为盗所将矣。公主言之,天后大怒。召洛州长史谓曰:三日不得盗,罪。长史惧,谓两县主盗官曰:两日不得贼,死。尉谓吏卒游徼曰:一日必擒之,擒不得,先死。吏卒游徼惧,计无所出。衢中遇湖州别驾苏无名,相与请之至县。游徼白尉:得盗物者来矣。无名遽进至阶,尉迎问故。无名曰:吾湖州别驾也。入计在兹。尉呼吏卒,何诬辱别驾?无名笑曰:君无怒吏卒,抑有由也。无名历官所在,擒奸擿伏有名。每偷,至无名前,无得过者。此辈应先闻,故将来,庶解围耳。尉喜,请其方。无名曰:与君至府,君可先入白之。尉白其故,长史大悦。降阶执其手曰:今日遇公,却赐吾命,请遂其由。无名曰:请与君求见对玉阶,乃言之。于是天后召之,谓曰:卿得贼乎?无名曰:若委臣取贼,无拘日月,且宽府县,令不追求,仍以两县擒盗吏卒,尽以付臣,臣为陛下取之,亦不出数十日耳。天后许之。无名戒使卒:缓则相闻。月余,值寒食。无名尽召吏卒,约曰:十人五人为侣,于东门北门伺之。见有胡人与党十余,皆衣衰绖,相随出赴北邙者,可踵之而报。吏卒伺之,果得。驰白无名。往视之,问伺者:诸胡何若?伺者曰:胡至一新冢,设奠,哭而不哀。亦撤奠,即巡行冢旁,相视而笑。无名喜曰:得之矣。因使吏卒,尽执诸胡,而发其冢。冢开,割棺视之,棺中尽宝物也。奏之,天后问无名:卿何才智过人,而得此盗?对曰:臣非有他计,但识盗耳。当臣到都之日,即此胡出葬之时。臣亦见即知是偷,但不知其葬物处。今寒节拜扫,计必出城,寻其所之,足知其墓。贼既设奠而哭不哀,明所葬非人也。奠而哭毕,巡冢相视而笑,喜墓无损伤也。向若陛下迫促府县,此(此字原阙,据明抄本补)贼计急。必取之而逃,今者更不追求,自然意缓,故未将出。天后曰:善。赐金帛,加秩二等。(出《纪闻》)
zhào juān
赵涓
yǒng tài chū, jìn zhōng shī huǒ, fén wū shì shù shí jiān, yǔ dōng gōng shāo pò jìn, dài zōng shēn jīng yí zhī. zhào juān wèi xún shǐ, lìng jí xùn. juān zhōu lì àn yàn, nǎi shàng zhí zhōng guān yí huǒ suǒ zhì yě. tuī jū míng shěn, pō jǐn shì qíng, dài zōng shén jiā shǎng yān. dé zōng zài dōng gōng, cháng gǎn juān zhī jiū lǐ xiáng xì. jí diǎn qú zhōu, nián lǎo, hán huàng zòu qǐng miǎn qí guān. dé zōng jiàn qí míng, wèi zǎi xiàng yuē: qǐ fēi yǒng tài chū yù shǐ zhào juān hū? duì yuē: rán. jí rì bài shàng shū zuǒ chéng. chū tán bīn lù
永泰初,禁中失火,焚屋室数十间,与东宫稍迫近,代宗深惊疑之。赵涓为巡使,令即讯。涓周立案验,乃上直中官遗火所致也。推鞫明审,颇尽事情,代宗甚嘉赏焉。德宗在东宫,常感涓之究理详细。及典衢州,年老,韩滉奏请免其官。德宗见其名,谓宰相曰:岂非永泰初御史赵涓乎?对曰:然。即日拜尚书左丞。(出《谭宾录》)
yuán zī
袁滋
lǐ qiān gōng miǎn zhèn fèng xiáng, yǒu shǔ yì biān méng yīn nòu tián, dé mǎ tí jīn yī wèng. hàn shū wǔ dì zhào yún: dōng yuè jiàn jīn, wén yǒu bái lín shén mǎ zhī ruì. yí yǐ huáng jīn zhù lín zhǐ niǎo tí jīn, yǐ yè ruì zhēng. gài zhù jīn xiàng mǎ tí zhī zhuàng. qí hòu mín jiān duō xiào zhī. lǐ mín sòng yú xiàn shǔ. gōng dié jiāng zhì fǔ tíng. zǎi yì zhě xǐ huò zī bǎo, yù zì yǐ wéi shū jī. lǜ gōng cáng zhǔ shǒu bù yán, yīn shǐ shí yú sī shì. xìn sù, yǔ guān lì chóng kāi shì zhī, zé jiē wèi kuài yǐ. wèng jīn chū tǔ zhī jì, xiāng shè xī lái guān yàn, jù wèi biàn gēng, mí bù jīng hài. yǐ zhuàng wén yú fǔ zhǔ. yì zhě qiān yún: jiān jì huàn zhī. suì qiǎn lǐ cáo yuàn yǔ jūn lì shù rén, jiù jū qí àn. yú shì huò jīn lǐ shè, xián gòng zhèng. zǎi yì zhě wèi zhòng suǒ jǐ, yōng jǔ mò néng zì yóu. jì ér jí rǔ zī shén, suì yǐ yì jīn fú zuì. cí kuǎn jù cún, wèi qióng yǐn yòng zhī suǒ. lìng jū zhí pū lì, xié yǐ xíng pì. huò yún cáng yú fèn rǎng, huò yún tóu yú shuǐ zhōng. fēn yún wǎng náo. jié chéng, jù sī bèi yù, yǐ àn shàng wén. qiān gōng lǎn zhī yì nù. é ér yīn yǒu yàn, tíng bēi yǔ jí sī shì. liè zuò bīn kè, xián gòng tán xuè. huò yún xiào qí rén zhī jué, huò yún yǒu yáng zhèn zhī pǐ. tán xiào yí shí, yǐ wéi qū qiè chuān yú, wú zú yà yě. shí yuán xiàng guó zī yì zài mù zhōng, fǔ shǒu lüè wú cí duì. lǐ gōng mù zhī shù sì yuē: zǎi yì zhě fēi pàn guān yì qīn hū? yuán xiāng yuē: yǔ zhī wú sù. lǐ gōng yuē: wén bǐ zhī zuì, hé bù lè shén hū? yuán xiāng yuē: shén yí cǐ shì wèi liǎo, biàn qǐng xiāng xiāng zì yuán quē, jù míng chāo běn bǔ gōng xiáng zhī. qiān gōng yuē: huàn jīn zhī zhuàng jí míng, ruò yán wèi liǎo, dāng bié yǒu suǒ jiàn, fēi pàn guān mò tàn qíng wěi. yuán xiāng yuē: nuò. yīn bǐ yí yù yú fǔ zhōng àn wèn. nǎi lìng yuè wèng jiān, dé èr bǎi wǔ shí yú kuài, jí qí chū huò zhě, jí běn zhì cún yān. suì yú liè sì suǒ jīn, róng xiě yǔ kuài xíng xiāng děng. jì chéng, shǐ chèng qí bàn, yǐ jí sān bǎi jīn yǐ. xún qí fù dān rén lì, nǎi èr nóng fū, yǐ zhú yú zhì xiàn jìng. jì qí jīn dà shù, fēi èr rén yǐ zhú dān kě jǔ, míng qí jí lù zhī shí, jīn yǐ huà wéi tǔ yǐ. yú shì qún yí dà huō. zǎi yì zhě suì huò qīng xuě. qiān gōng tàn fú wú yǐ, měi yán cái zhì bù rú. qí hòu lǚ lì qīng tú, zhì dé zōng cháo wèi zǎi xiàng. yú cháng wén jīn bǎo zàng yú tǔ zhōng, ǒu jiàn zhě huò biàn qí zhì. dōng dōu dūn huà fāng yǒu lín dé fèi guān, diàn xī jiē tuí huǐ. xián tōng zhōng, bì chéng xiàng guó, bié lìng yíng zào, jiàn jī zhǐ jiān, dé jù wèng, jiē zhù bái yín. niǎn cái zhě yǔ gōng jiàng sān sì shí rén, dāng zhòu, jù wèi guān zhōng suǒ qǔ, suì niǎn cái mù gài zhī, yǐ cì hūn hēi. jí yè, gè yǐ yī fú bāo guǒ ér guī. míng dàn kāi zhī, rú jiān tǔ xuē chéng wéi yín tǐng. suǒ shuō yǔ cǐ zhèng tóng. yuán wú chū chù, míng chāo běn zuò chū xiàn èr zì, àn jiàn jù tán lù juǎn shàng
李汧公勉镇凤翔,有属邑编甿因耨田,得马蹄金一瓮。(汉书武帝诏云:东岳见金,文有白麟神马之瑞。宜以黄金铸麟趾褭蹄金,以叶瑞徵。盖铸金象马蹄之状。其后民间多效之。)里民送于县署。公牒将置府庭。宰邑者喜获兹宝,欲自以为殊绩。虑公藏主守不严,因使实于私室。信宿,与官吏重开视之,则皆为块矣。瓮金出土之际,乡社悉来观验,遽为变更,靡不惊骇。以状闻于府主。议者佥云:奸计换之。遂遣理曹掾与军吏数人,就鞠其案。于是获金里社,咸共证。宰邑者为众所挤,拥沮莫能自由。既而诘辱滋甚,遂以易金伏罪。词款具存,未穷隐用之所。令拘絷仆隶,胁以刑辟。或云藏于粪壤,或云投于水中。纷纭枉挠。结成,具司备狱,以案上闻。汧公览之亦怒。俄而因有宴,停杯语及斯事。列坐宾客,咸共谈谑。或云效齐人之攫,或云有杨震之癖。谈笑移时,以为胠箧穿窬,无足讶也。时袁相国滋亦在幕中,俯首略无词对。李公目之数四曰:宰邑者非判官懿亲乎?袁相曰:与之无素。李公曰:闻彼之罪,何不乐甚乎?袁相曰:甚疑此事未了,便请相(相字原阙,据明抄本补)公详之。汧公曰:换金之状极明,若言未了,当别有所见,非判官莫探情伪。袁相曰:诺。因俾移狱于府中案问。乃令阅瓮间,得二百五十余块,诘其初获者,即本质存焉。遂于列肆索金,镕写与块形相等。既成,始秤其半,已及三百斤矣。询其负担人力,乃二农夫,以竹舁至县境。计其金大数,非二人以竹担可举,明其即路之时,金已化为土矣。于是群疑大豁。宰邑者遂获清雪。汧公叹伏无已,每言才智不如。其后履历清途,至德宗朝为宰相。愚常闻金宝藏于土中,偶见者或变其质。东都敦化坊有麟德废观,殿悉皆颓毁。咸通中,毕诚相国,别令营造,建基址间,得巨瓮,皆贮白银。辇材者与工匠三四十人,当昼,惧为官中所取,遂辇材木盖之,以伺昏黑。及夜,各以衣服包裹而归。明旦开之,如坚土削成为银梃。所说与此正同。(原无出处,明抄本作出献二字,按见《剧谈录》卷上)