lín huái wǔ gōng yè, xián tōng zhōng rèn hé nán fǔ gōng cáo cān jūn. ài qiè yuē fēi yān, xìng bù shì, róng zhǐ xiān lì, ruò bù shèng qǐ luó. shàn qín shēng, hǎo wén bǐ, yóu gōng jī ōu, qí yùn yǔ sī zhú hé. gōng yè shén bì zhī.
临淮武公业,咸通中任河南府功曹参军。爱妾曰飞烟,姓步氏,容止纤丽,若不胜绮罗。善秦声,好文笔,尤工击瓯,其韵与丝竹合。公业甚嬖之。
qí bǐ lín, tiān shuǐ rén zhào shì dì yě, yì yī yīng zhī zú, bù néng chì yán. qí zǐ yuē xiàng, xiù duān yǒu wén, cái ruò guàn yǐ. shí fāng jū sāng lǐ. hū yī rì, yú nán yuán xì zhōng kuī jiàn fēi yān, shén qì jù sàng, fèi shí wàng mèi. nǎi hòu lù gōng yè zhī hūn, yǐ qíng gào zhī. hūn yǒu nán sè, fù wèi hòu lì suǒ dòng, nǎi lìng qí qī cì fēi yān jiān chù, jù yǐ xiàng yì yán yān. fēi yān wén zhī, dàn hán xiào níng dì ér bù dá. mén ǎo jǐn yǐ yǔ xiàng. xiàng fā kuáng xīn dàng, bù zhī suǒ chí, nǎi qǔ xuē tāo jiān, tí jué jù yuē:" yī dǔ qīng chéng mào, chén xīn zhǐ zì cāi. bù suí xiāo shǐ qù, nǐ xué ā lán lái."
其比邻,天水人赵氏第也,亦衣缨之族,不能斥言。其子曰象,秀端有文,才弱冠矣。时方居丧礼。忽一日,于南垣隙中窥见飞烟,神气俱丧,废食忘寐。乃厚赂公业之阍,以情告之。阍有难色,复为厚利所动,乃令其妻伺飞烟间处,具以象意言焉。飞烟闻之,但含笑凝睇而不答。门媪尽以语象。象发狂心荡,不知所持,乃取薛涛笺,题绝句曰:“一睹倾城貌,尘心只自猜。不随萧史去,拟学阿兰来。”
yǐ suǒ tí mì jiān zhī, qí mén ǎo dá fēi yān. yān dú bì, xū jiē liáng jiǔ, wèi ǎo yuē:" wǒ yì céng kuī jiàn zhào láng, dà hǎo cái mào. cǐ shēng báo fú, bù dé dàng zhī."
以所题密缄之,祈门媪达飞烟。烟读毕,吁嗟良久,谓媪曰:“我亦曾窥见赵郎,大好才貌。此生薄福,不得当之。”
gài bǐ wǔ shēng cū hàn, fēi liáng pèi ěr. nǎi fù chóu piān, xiě yú jīn fèng jiān, yuē:" lǜ cǎn shuāng é bù zì chí, zhī yuán yōu hèn zài xīn shī. láng xīn yīng shì qín xīn yuàn, mò mò chūn qíng gèng nǐ shuí."
盖鄙武生粗悍,非良配耳。乃复酬篇,写于金凤笺,曰:“绿惨双娥不自持,只缘幽恨在新诗。郎心应似琴心怨,脉脉春情更拟谁。”
fēng fù mén ǎo, lìng yí xiàng. xiàng qǐ jiān, yín fěng shù sì, fǔ zhǎng xǐ yuē:" wú shì xié yǐ."
封付门媪,令遗象。象启缄,吟讽数四,拊掌喜曰:“吾事谐矣。”
yòu yǐ shàn xī yù yè zhǐ, fù shī yǐ xiè, yuē:" zhēn zhòng jiā rén zèng hǎo zhě, cǎi jiān fāng hàn liǎng qíng shēn. báo yú chán yì nán gòng hèn, mì shì yíng tóu wèi xiě xīn. yí shì luò huā mí bì dòng, zhǐ sī qīng yǔ sǎ yōu jīn. bǎi huí xiāo xī qiān huí mèng, cái zuò zhǎng yáo jì lǜ qín."
又以剡溪玉叶纸,赋诗以谢,曰:“珍重佳人赠好者,彩笺芳翰两情深。薄于蝉翼难共恨,密似蝇头未写心。疑是落花迷碧侗,只思轻雨洒幽襟。百回消息千回梦,裁作长谣寄绿琴。”
shī qù xún rì, mén ǎo bù fù lái. xiàng yōu kǒng shì xiè, huò fēi yān zhuī huǐ. chūn xī, yú qián tíng dú zuò, fù shī yuē:" lǜ àn hóng cáng qǐ míng yān, dú jiāng yōu xiàn xiǎo tíng qián. chén chén liáng yè yǔ shuí yǔ, xīng gé yín hé yuè bàn tiān."
诗去旬日,门媪不复来。象忧恐事泄,或飞烟追悔。春夕,于前庭独坐,赋诗曰:“绿暗红藏起瞑烟,独将幽限小庭前。沉沉良夜与谁语,星隔银河月半天。”
míng rì, chén qǐ yín jì, ér mén ǎo lái. chuán fēi yān yǔ yuē:" wù yà xún rì wú xìn, gài yǐ wēi yǒu bù ān."
明日,晨起吟际,而门媪来。传飞烟语曰:“勿讶旬日无信,盖以微有不安。”
yīn shòu xiàng yǐ lián chán jǐn xiāng náng bìng bì tái jiān, shī yuē:" qiáng lì yán zhuāng yǐ xiù lóng, àn tí chán jǐn sī nán qióng. jìn lái yíng de shāng chūn bìng, liǔ ruò huā yī qiè xiǎo fēng."
因授象以连蝉锦香囊并碧苔笺,诗曰:“强力严妆倚绣栊,暗题蝉锦思难穷。近来赢得伤春病,柳弱花欹怯晓风。”
xiàng jié jǐn xiāng náng yú huái, xì dú xiǎo jiǎn, yòu kǒng fēi yān yōu sī zēng jí, nǎi jiǎn wū sī jiǎn wèi huí jiān yuē:" chūn jǐng chí chí, rén xīn qiāo qiāo. zì yīn kuī gòu, zhǎng yì mèng hún. suī yǔ jià chén jīn, nán yú huì hé, ér dān chéng jiǎo rì, shì yǐ zhōu xuán. zuó rì yáo tái qīng niǎo hū lái, yīn qín jì yǔ. chán jǐn xiāng náng zhī zèng, fēn fù yíng huái, pèi fú tú zēng, qiào liàn mí qiè. kuàng yòu wén chéng chūn duō gǎn, fāng lǚ guāi hé, hào bīng xuě zhī yán zī, yù huì lán zhī jiā qì. yōu yì zhī jí, hèn bù fān fēi. qǐ wàng kuān qíng, wú zhì qiáo cuì. mò gū duǎn yùn, níng shuǎng hòu qī. chǎng huǎng cùn xīn, shū qǐ néng jǐn? jiān tè fēi shén, yǎng jì huá piān. fú wéi shì cì níng dì."
象结锦香囊于怀,细读小简,又恐飞烟幽思增疾,乃剪乌丝简为回椷曰:“春景迟迟,人心悄悄。自因窥觏,长役梦魂。虽羽驾尘襟,难于会合,而丹诚皎日,誓以周旋。昨日瑶台青鸟忽来,殷勤寄语。蝉锦香囊之赠,芬馥盈怀,佩服徒增,翘恋弥切。况又闻乘春多感,芳履乖和,耗冰雪之妍姿,郁蕙兰之佳气。忧抑之极,恨不翻飞。企望宽情,无至憔悴。莫孤短韵,宁爽后期。惝恍寸心,书岂能尽?兼特菲什,仰继华篇。伏惟试赐凝睇。”
shī yuē:" yīng jiàn shāng qíng wèi jiǔ chūn, xiǎng fēng chán jǐn lǜ é pín. kòu tóu wèi bào yān qīng dào, dì yī fēng liú zuì sǔn rén."
诗曰:“应见伤情为九春,想封蝉锦绿蛾颦。叩头为报烟卿道,第一风流最损人。”
hūn ǎo jì dé huí bào, jìng jī yì fēi yān gé zhōng. wǔ shēng wèi fǔ yuàn shǔ, gōng wù fán huǒ, huò shù yè yī zhí, huò jìng rì bù guī.
阍媪既得回报,径赍诣飞烟阁中。武生为府掾属,公务繁伙,或数夜一直,或竟日不归。
cǐ shí qià zhí shēng rù fǔ cáo. fēi yān chāi shū, dé yǐ kuǎn qǔ xún yì. jì ér zhǎng tài xī yuē:" zhàng fū zhī zhì, nǚ zǐ zhī qíng, xīn qì hún jiāo, shì yuǎn rú jìn yě."
此时恰值生入府曹。飞烟拆书,得以款曲寻绎。既而长太息曰:“丈夫之志,女子之情,心契魂交,视远如近也。”
yú shì hé hù chuí huǎng, wèi shū yuē:" xià qiè bù xìng, chuí tiáo ér gū. zhōng jiān wèi méi shuò suǒ qī, suì pǐ hé yú suǒ lèi. měi zhì qīng fēng míng yuè, yí yù zhù yǐ zēng huái. qiū zhàng dōng gāng, fàn jīn huī ér jì hèn. qǐ wèi gōng zǐ, hū yí hǎo yīn. fā huá jiān ér sī fēi, fěng lì jù ér mù duàn. suǒ hèn luò chuān bō gé, jiǎ wǔ qiáng gāo. lián yún bù jí yú qín tái, jiàn mèng shàng yáo yú chǔ xiù. yóu wàng tiān cóng sù kěn, shén jiǎ wēi jī, yī bài qīng guāng, jiǔ yǔn wú hèn. jiān tí duǎn shén, yòng jì yōu huái. fú wéi tè cì yín fěng yě."
于是阖户垂幌,为书曰:“下妾不幸,垂髫而孤。中间为媒妁所欺,遂匹合于琐类。每至清风明月,移玉柱以增怀。秋帐冬釭,泛金徽而寄恨。岂谓公子,忽贻好音。发华缄而思飞,讽丽句而目断。所恨洛川波隔,贾午墙高。连云不及于秦台,荐梦尚遥于楚岫。犹望天从素恳,神假微机,一拜清光,九殒无恨。兼题短什,用寄幽怀。伏惟特赐吟讽也。”
shī yuē:" huà lián chūn yàn xū tóng sù, lán pǔ shuāng yuān kěn dú fēi. cháng hèn táo yuán zhū nǚ bàn, děng xián huā lǐ sòng láng guī."
诗曰:“画帘春燕须同宿,兰浦双鸳肯独飞。长恨桃源诸女伴,等闲花里送郎归。”
fēng qì, zhào hūn ǎo, lìng dá yú xiàng. xiàng lǎn shū jí shī, yǐ fēi yān yì shāo qiè, xǐ bù zì chí, dàn jìng shì fén xiāng qián dǎo yǐ qí xī. yī rì jiāng xī, hūn ǎo cù bù ér zhì, xiào qiě bài yuē:" zhào láng yuàn jiàn shén xiān fǒu?"
封讫,召阍媪,令达于象。象览书及诗,以飞烟意稍切,喜不自持,但静室焚香虔祷以俟息。一日将夕,阍媪促步而至,笑且拜曰:“赵郎愿见神仙否?”
xiàng jīng, lián wèn zhī. chuán fēi yān yǔ yuē:" zhí jīn yè gōng cáo fǔ zhí, kě wèi liáng shí. qiè jiā hòu tíng, jí jūn zhī qián yuán yě. ruò bù yù huì hǎo, zhuān wàng lái yí. fāng cùn wàn chóng, xī hòu wù yǔ."
象惊,连问之。传飞烟语曰:“值今夜功曹府直,可谓良时。妾家后庭,即君之前垣也。若不喻惠好,专望来仪。方寸万重,悉候晤语。”
jì xūn hēi, xiàng nǎi chéng tī ér dēng, fēi yān yǐ lìng zhòng tà yú xià. jì xià, jiàn fēi yān jìng zhuāng shèng fú, lì yú tíng qián. jiāo bài qì, jù yǐ xǐ jí bù néng yán. nǎi xiāng xié zì hòu mén rù táng zhōng, jiē yín xiān juàn huǎng, jǐn qiǎn quǎn zhī yì yān. jí xiǎo zhōng chū dòng, fù sòng xiàng yú yuán xià. fēi yān zhí xiàng shǒu yuē:" jīn rì xiāng yù, nǎi qián shēng yīn yuán ěr. wù wèi qiè wú yù jié sōng zhēn zhī zhì, fàng dàng rú sī. zhí yǐ láng zhī fēng diào, bù néng zì gù. yuàn shēn jiàn zhī."
既曛黑,象乃乘梯而登,飞烟已令重榻于下。既下,见飞烟靓妆盛服,立于庭前。交拜讫,俱以喜极不能言。乃相携自后门入堂中,皆银鲜绢幌,尽缱绻之意焉。及晓钟初动,复送象于垣下。飞烟执象手曰:“今日相遇,乃前生姻缘耳。勿谓妾无玉洁松贞之志,放荡如斯。直以郎之风调,不能自顾。愿深鉴之。”
xiàng yuē:" yì xī shì zhī mào, jiàn chū rén zhī xīn. yǐ shì yōu yōng, yǒng fèng huān qià."
象曰:“挹希世之貌,见出人之心。已誓幽庸,永奉欢洽。”
yán qì, xiàng yú yuán ér guī. míng rì, tuō hūn ǎo zèng fēi yān shī yuē:" shí dòng sān qīng suī lù zǔ, yǒu xīn hái dé bàng yáo tái. ruì xiāng fēng yǐn sī shēn yè, zhī shì ruǐ gōng xiān yù lái."
言讫,象逾垣而归。明日,托阍媪赠飞烟诗曰:“十洞三清虽路阻,有心还得傍瑶台。瑞香风引思深夜,知是蕊宫仙驭来。”
fēi yān lǎn shī wēi xiào, fù zèng xiàng shī yuē:" xiāng sī zhǐ pà bù xiāng shí, xiāng jiàn hái chóu què bié jūn. yuàn dé huà wéi sōng shàng hè, yī shuāng fēi qù rù xíng yún."
飞烟览诗微笑,复赠象诗曰:“相思只怕不相识,相见还愁却别君。愿得化为松上鹤,一双飞去入行云。”
fēng fù hūn ǎo, réng lìng yǔ xiàng yuē:" lài zhí ér jiā yǒu xiǎo xiǎo piān yǒng. bù rán, jūn zuò jǐ xǔ dà cái miàn mù?"
封付阍媪,仍令语象曰:“赖值儿家有小小篇咏。不然,君作几许大才面目?”
zī bù yíng xún, cháng dé yī qī yú hòu tíng yǐ. zhǎn yōu wēi zhī sī, qìng sù xī zhī xīn. yǐ wéi guǐ niǎo bù zhī, rén shén xiāng zhù. huò jǐng wù yù mù, gē yǒng jì qíng, lái wǎng biàn fán, bù néng xī zài. rú shì zhě zhōu suì. wú hé, fēi yān shù yǐ xì guò tà qí nǚ nú, nú yīn xián zhī, chéng jiàn jǐn yǐ gào gōng yè. gōng yè yuē:" rǔ shèn wù yáng shēng! wǒ dāng cì chá zhī."
兹不盈旬,常得一期于后庭矣。展幽微之思,罄宿昔之心。以为鬼鸟不知,人神相助。或景物寓目,歌咏寄情,来往便繁,不能悉载。如是者周岁。无何,飞烟数以细过挞其女奴,奴阴衔之,乘间尽以告公业。公业曰:“汝慎勿扬声!我当伺察之。”
hòu zhì dāng fù zhí rì, nǎi mì chén zhuàng qǐng jià. dài yè, rú cháng rù zhí, suì qián yú lǐ mén. jiē gǔ jì zuò, pú fú ér guī. xún qiáng zhì hòu tíng, jiàn fēi yān fāng yǐ hù wēi yǒng, xiàng zé jù yuán xié dì. gōng yè bù shèng qí fèn, tǐng qián yù qín. xiàng jué, tiào qù. yè bó zhī, dé qí bàn rú. nǎi rù shì, hū fēi yān jí zhī. fēi yān sè dòng shēng zhàn, ér bù yǐ shí gào. gōng yè yù nù, fù zhī dà zhù, biān chǔ xuè liú. dàn yún:" shēng de xiāng qīn, sǐ yì hé hèn."
后至当赴直日,乃密陈状请假。迨夜,如常入直,遂潜于里门。街鼓既作,匍伏而归。循墙至后庭,见飞烟方倚户微咏,象则据垣斜睇。公业不胜其愤,挺前欲擒。象觉,跳去。业博之,得其半襦。乃入室,呼飞烟诘之。飞烟色动声战,而不以实告。公业愈怒,缚之大柱,鞭楚血流。但云:“生得相亲,死亦何恨。”
shēn yè, gōng yè dài ér jiǎ mèi, fēi yān hū qí suǒ ài nǚ pú yuē:" yǔ wǒ yī bēi shuǐ."
深夜,公业怠而假寐,飞烟呼其所爱女仆曰:“与我一杯水。”
shuǐ zhì, yǐn jǐn ér jué. gōng yè qǐ, jiāng fù chī zhī, yǐ sǐ yǐ. nǎi jiě fù, jǔ zhì gé zhōng, lián hū zhī, shēng yán fēi yān bào jí zhì yǔn.
水至,饮尽而绝。公业起,将复笞之,已死矣。乃解缚,举置阁中,连呼之,声言飞烟暴疾致殒。
shù rì, biǎn zhī běi máng. ér lǐ xiàng jiān jiē zhī qí qiáng sǐ yǐ. xiàng yīn biàn fú, yì míng yuǎn, cuàn jiāng zhè jiān. luò zhōng cái shì yǒu zhe fēi yān chuán zhě, chuán zhōng cuī lǐ èr shēng, cháng yǔ wǔ yuàn yóu chù. cuī shī mò jù yún:" qià sì chuán huā rén yǐn sàn, kōng chuáng pāo xià zuì fán zhī."
数日,窆之北邙。而里巷间皆知其强死矣。象因变服,易名远,窜江浙间。洛中才士有著《飞烟传》者,传中崔李二生,常与武掾游处。崔诗末句云:“恰似传花人饮散,空床抛下最繁枝。”
qí xī, mèng fēi yān xiè yuē:" qiè mào suī bù dài táo lǐ, ér líng luò guò zhī. pěng jūn jiā shén, kuì yǎng wú yǐ."
其夕,梦飞烟谢曰:“妾貌虽不迨桃李,而零落过之。捧君佳什,愧仰无已。”
lǐ shēng shī mò jù yún:" yàn pò xiāng hún rú yǒu zài, hái yīng xiū jiàn zhuì lóu rén."
李生诗末句云:“艳魄香魂如有在,还应羞见坠楼人。”
qí xī, mèng fēi yān jǐ shǒu ér lì yuē:" shì yǒu bǎi xíng, jūn dé quán hū? hé zhì wù jīn piàn yán, kǔ xiāng dǐ chì. dāng qū jūn yú dì xià miàn zhèng zhī."
其夕,梦飞烟戟手而詈曰:“士有百行,君得全乎?何至务矜片言,苦相诋斥。当屈君于地下面证之。”
shù rì, lǐ shēng zú. shí rén yì yān. yuǎn hòu diào shòu rǔ zhōu lǔ shān jù zhǔ bù, lǒng xī lǐ yuán dài zhī. xián tōng mò, yǔ fù dài yuán, ér yǔ yuǎn shào xiāng xiá, gù luò zhōng mì shì, yì zhī zhī. ér yuán xià wèi shǒu jì, gù dé yǐ chuán yān. sān shuǐ rén yuē: yī, yàn yě zhī mào, zé dài yǒu zhī yǐ, jí lǎng zhī cāo, zé rén xiān wén hū. gù shì jīn cái zé dé báo, nǚ xuàn sè zé qíng sī. ruò néng rú zhí yíng, rú lín shēn. zé jiē wèi duān shì shū nǚ yǐ. fēi yān zhī zuì suī bù kě huàn, chá qí xīn, yì kě bēi yǐ.
数日,李生卒。时人异焉。远后调授汝州鲁山具主簿,陇西李垣代之。咸通末,予复代垣,而与远少相狎,故洛中秘事,亦知之。而垣夏为手记,故得以传焉。三水人曰:噫,艳冶之貌,则代有之矣,诘朗之操,则人鲜闻乎。故士矜才则德薄,女炫色则情私。若能如执盈,如临深。则皆为端士淑女矣。飞烟之罪虽不可逭,察其心,亦可悲矣。