xián tōng gēng yín suì, lú lóng jūn jié dù shǐ jiǎn jiào shàng shū zuǒ pú yè zhāng zhí fāng kàng biǎo, qǐng xiū rù jìn zhī lǐ. yōu zhào yǔn yān. xiān shì, zhāng shì shì lì yàn tǔ, mín yì shì fú qí ēn. lǐ zhāo tái zhī jiā bīn, fǔ yì shuǐ zhī zhuàng shì dì wò bīng shù, cháo tíng měi gū xī zhī, jì zhí fāng zhī sì shì yě, chū qǐ wán zhī zhōng, jù fāng yuè zhī shàng, wèi cháng yǐ mín jiān xiū qī wèi yì ér hān jiǔ yú shì, yín shòu yú yuán, jù shǎng xiá yú pí guān, hòu chǒng xí yú lǜ zé, mù nián ér sān jūn dà yuàn. zhí fāng shāo bù zì ān. zuǒ yòu yǒu wéi qí jì zhě, nǎi jǐn shì xī shàng zhì jīng. yì zōng shòu zhī zuǒ wǔ wèi dà jiàng jūn. ér zhí fāng fēi cāng zǒu huáng, mò qīn jiǎo dào zhī zhí, wǎng wǎng shè fú jū yú tōng dào, zé quǎn zhì wú yí. zāng huò yǒu bù rú yì zhě, lì shā zhī. huò yuē:" niǎn gǔ zhī xià, bù kě zhuān lù."
咸通庚寅岁,卢龙军节度使、检校尚书、左仆射张直方抗表,请修入觐之礼。优诏允焉。先是,张氏世莅燕土,民亦世服其恩。礼昭台之嘉宾,抚易水之壮士;地沃兵庶,朝廷每姑息之,洎直方之嗣事也,出绮纨之中,据方岳之上,未尝以民间休戚为意;而酣酒于室,淫兽于原,巨赏狎于皮冠,厚宠袭于绿帻,暮年而三军大怨。直方稍不自安。左右有为其计者,乃尽室西上至京。懿宗授之左武卫大将军。而直方飞苍走黄,莫亲徼道之职,往往设罘罝于通道,则犬彘无遗。臧获有不如意者,立杀之。或曰:“辇毂之下,不可专戮。”
qí mǔ yuē:" shàng yǒu zūn yú wǒ zi zhě hū?"
其母曰:“尚有尊于我子者乎?”
zé jiàn yì kě zhī yě. yú shì jiàn guān liè zhuàng shàng, qǐng shōu fù tíng wèi, tiān zǐ bù rěn zhì yú fǎ, nǎi jiàng wèi zhāo wáng fǔ sī mǎ, bǐ fēn wù luò shī yān. zhí fāng zhì dōng jīng, jì bù zì xīn, ér màn yóu yù jí. luò yáng sì páng zhù zhě zǒu zhě, jiàn jiē shí zhī, bì qún zào zhǎng háo ér qù.
则僭轶可知也。于是谏官列状上,请收付廷尉,天子不忍置于法,乃降为昭王府司马,俾分务洛师焉。直方至东京,既不自新,而慢游愈亟。洛阳四旁翥者走者,见皆识之,必群噪长嗥而去。
yǒu wáng zhī gǔ zhě, dōng zhū hóu zhī gòng shì yě. suī báo shè rú shù, ér shù qí bù zhōng chūn guān xuǎn, nǎi tuì chǔ yú sān chuān zhī shàng, yǐ jī jū fēi shāng wèi shì, áo yóu yú nán lín běi lǐ jiān. zhì shì yǒu wén yú zhí fāng zhě. zhí fāng yán zhī. dǔ qí lì huì zhān cí, bù jué qián xí zì shì rì xiāng xiá. wáng chén suì, dōng shí yī yuè, zhī gǔ cháng chén xīng, jiù shě wú yān, chóu yún sāi wàng, qiǎo rán fú yí. nǎi tú bù zào zhí fāng dì zhì zé zhí fāng jí qū, jiāng chū tián yě. wèi zhī gǔ yuē:" néng xiāng cóng hū?"
有王知古者,东诸侯之贡士也。虽薄涉儒术,而数奇不中春官选,乃退处于三川之上,以击鞠飞觞为事,遨游于南邻北里间。至是有闻于直方者。直方延之。睹其利喙瞻辞,不觉前席;自是日相狎。王辰岁,冬十一月,知古尝晨兴,僦舍无烟,愁云塞望,悄然弗怡。乃徒步造直方第;至则直方急趋,将出田也。谓知古曰:“能相从乎?”
ér zhī gǔ yǐ qí hán yǒu nán sè. zhí fāng gù wèi tóng yuē:" qǔ duǎn zào páo lái."
而知古以祁寒有难色。直方顾谓僮曰:“取短皂袍来。”
qǐng zhī gǔ yī zhī. zhī gǔ nǎi shàng jiā má yī yān, suì lián pèi ér qù. chū cháng xià mén, zé níng sǎn shǐ líng, yóu quē sāi ér mì xuě rú wǎng. nǎi dù yī shuǐ ér dōng, nán jiàn wàn ān shān zhī yīn lù, ér gōu yì zhī huò shén huǒ. qīng yǔ shāng, shāo tù jiān, shū bù jué yǒu yán dōng yì. jí hū sǎn kāi xuě jì, rì jiāng xī yān, hū yǒu fēng hú tū qǐ yú zhī gǔ mǎ shǒu, chéng jiǔ chí sān shù lǐ, bù néng jí, yòu yǔ liè tú xiāng shī. xū yú, què zào yān míng, mò zhī suǒ rú yǐn yǐn wén luò chéng mù zhōng, dàn fǎng huáng yú qiáo jìng gǔ mò zhī shàng. é ér, shān chuān àn rán, ruò yī gǔ jiāng bàn, shì zhǎng wàng, yǒu jù huǒ shén míng, nǎi yī jī xuě guāng ér fù zhī.
请知古衣之。知古乃上加麻衣焉,遂联辔而去。出长夏门,则凝霰始零,由阙塞而密雪如往。乃渡伊水而东,南践万安山之阴麓,而鞲弋之获甚伙。倾羽觞,烧兔肩,殊不觉有严冬意。及乎霰开雪霁,日将夕焉,忽有封狐突起于知古马首,乘酒驰三数里,不能及,又与猎徒相失。须臾,雀噪烟暝,莫知所如;隐隐闻洛城暮钟,但仿惶于樵径古陌之上。俄而,山川黯然,若一鼓将半,试长望,有炬火甚明,乃依积雪光而赴之。
fù ruò shí yú lǐ, zhì zé qiáo mù jiāo kē, ér zhū mén zhōng kāi, hào bì héng gèn, zhēn běi quē zhī jiǎ dì yě. zhī gǔ jí mén, xià mǎ, jiāng xǐ yǐ yǐ dá dàn. wú hé, xiǎo sì dùn pèi, hūn zhě jué zhī, gé bì ér wèn ā shuí. zhī gǔ yīng yuē:" chéng zhōu gòng shì tài yuán wáng zhī gǔ yě. jīn dàn yǒu yǒu rén jiāng guī yú kōng tóng jiù yǐn zhě, pū jiàn zhī yī shuǐ bīn, bù shèng lí shāng, jì càn mèi, mǎ yì, fù bù néng zhǐ, shī dào zhì cǐ ěr. chí míng jiāng qù, xìng wú jiàn ràng."
复若十余里,至则乔木交柯,而朱门中开,皓壁横亘,真北阙之甲第也。知古及门,下马,将徙倚以达旦。无何,小驷顿辔,阍者觉之,隔壁而问阿谁。知古应曰:“成周贡士太原王知古也。今旦有友人将归于崆峒旧隐者,仆饯之伊水滨,不胜离觞,既掺袂,马逸,复不能止,失道至此耳。迟明将去,幸无见让。”
hūn yuē:" cǐ nǎi nán hǎi fù shǐ cuī zhōng chéng zhī zhuāng yě. zhǔ fù jìn chéng tiān shū fù quē, láng jūn fù suí jì lì xī zhēng, cǐ wéi guī wéi zhōng rén ěr, qǐ kě yān jiǔ hū. mǒu bù gǎn qù liú, qǐng wén yú nèi."
阍曰:“此乃南海副使崔中丞之庄也。主父近承天书赴阙,郎君复随计吏西征,此惟闺闱中人耳,岂可淹久乎。某不敢去留,请闻于内。”
zhī gǔ suī chù tì bù níng, zì dù zhōng xiāo yǐ, qù jiāng ān shì? nǎi gǒng lì yǐ hòu.
知古虽怵惕不宁,自度中宵矣,去将安适?乃拱立以候。
shǎo qǐng, yǒu bǐng mì jù zì nèi zhì zhě, zhèn yào guǎn pì fēi, yǐn bǎo mǔ chū. zhī gǔ qián bài, réng shù jué yóu. mǔ yuē:" fū rén chuán yǔ: zhǔ yǔ xiǎo zi, jiē bù zài jiā, yú lǐ wú yán kè zhī dào. rán pì jū yǔ shān sǒu jiē zhěn, chái láng suǒ háo, ruò gù xiàng jù, shì jiàn nì bù jiù yě. qǐng shě wài tīng, yì rì kě qù."
少顷,有秉蜜炬自内至者,振钥管辟扉,引保母出。知古前拜,仍述厥由。母曰:“夫人传语:主与小子,皆不在家,于礼无延客之道。然僻居与山薮接畛,豺狼所嗥,若固相拒,是见溺不救也。请舍外厅,翌日可去。”
zhī gǔ cí xiè. nǎi cóng bǎo mǔ ér rù. guò zhòng mén, mén cè tīng shì, yì lú hóng chǎng, wéi mù xiān huá, zhāng yín dēng, shè qǐ xí, mìng zhī gǔ zuò yān. jiǔ sān xíng, chén fāng zhàng zhī zhuàn, bào tāi fáng yú, qióng shuǐ lù zhī měi. bǎo mǔ yì shí lái xiāng miǎn.
知古辞谢。乃从保母而入。过重门,门侧厅事,奕栌宏敞,帷幕鲜华,张银灯,设绮席,命知古坐焉。酒三行,陈方丈之馔,豹胎鲂腴,穷水陆之美。保母亦时来相勉。
shí bì, bǎo mǔ fù wèn zhī gǔ shì sì guān zú jí nèi wài yīn dǎng, zhī gǔ jù yán zhī.
食毕,保母复问知古世嗣官族及内外姻党,知古具言之。
nǎi yuē:" xiù cái xuān shang lìng zhòu, jīn yù qí biāo, jì fù chūn qiū, yòu jié cāo lǚ, sī shí shū yuàn zhī xián fū yě. xiǎo jūn yǐ zhōng ài zhì nǚ, jiāng jí jī nián, cháng tuō méi de, wèi qiú xié duì jiǔ yǐ. jīn xī hé xī, huò gòu liáng rén. pān yáng zhī mù kě zūn, fèng huáng zhī zhào sī zài. wèi zhī yǎ bào hé rú ěr?"
乃曰:“秀才轩裳令胄,金玉奇标,既富春秋,又洁操履,斯实淑媛之贤夫也。小君以钟爱稚女,将及笄年,尝托媒的,为求谐对久矣。今夕何夕,获遘良人。潘、杨之睦可遵,凤凰之兆斯在。未知雅抱何如耳?”
zhī gǔ liǎn róng yuē:" pū wén kuì jīn shēng, cái fēi yù rùn qǐ jiā shì wèi wàng, wéi ní tú shì yōu. bù wèi chǒng jí mí jīn, qìng féng zǐ yè. líng hǎo yīn yú lǔ guǎn, bī jiā qì yú qín tái. èr kè yóu shén, fāng zī mò jí sān xīng wěi zhào, wéi kǒng bù yáng. tǎng huò tuō bǐ qiáng zōng, juàn yǐ jiā ǒu, zé shēng píng suǒ zhì, bì zài sī hū."
知古敛容曰:“仆文愧金声,才非玉润;岂家室为望,惟泥涂是忧。不谓宠及迷津,庆逢子夜。聆好音于鲁馆,逼佳气于秦台。二客游神,方兹莫及;三星委照,唯恐不扬。倘获托彼强宗,眷以佳偶,则生平所志,毕在斯乎。”
bǎo mǔ xǐ, xuè làng ér rù bái. fù chū, zhì xiǎo jūn zhī mìng, yuē:" ér zì yí tiān cuī mén, shí bǐng yì fàn fèng píng fán zhī jìng, rú qín sè zhī hé. wéi yǐ zhì nǚ shì huái, sī pèi jūn zǐ. jì rǔ gāo yì, nǎi yè sù xīn.
保母喜,谑浪而入白。复出,致小君之命,曰:“儿自移天崔门,实秉懿范;奉蘋蘩之敬,如琴瑟之和。惟以稚女是怀,思配君子。既辱高义,乃叶夙心。
shàng jīng fēi shū, lù qiě bù yuǎn bǎi liǎng chén lǐ, shì yì fēi shē. xīn wèi kǒng duō, qīng zhǔ ér yǐ."
上京飞书,路且不远;百两陈礼,事亦非奢。忻慰孔多,倾瞩而已。”
zhī gǔ qìng zhé ér dá yuē:" mǒu chóng shā wēi lèi, fēn jí yān lún ér zhōng dǐng gāo mén, hū méng cǎi shí. yǒu rú bái shuǐ, yǐ fèng qīng chén, hè qǐ fú qū, wéi dài xiū zhǐ."
知古磬折而答曰:“某虫沙微类,分及湮沦;而钟鼎高门,忽蒙采拾。有如白水,以奉清尘,鹤企凫趋,惟待休旨。”
zhī gǔ fù bài. bǎo mǔ xì yuē:" tā rì jǐn zhì zhī yī yù jiě, qīng luán zhī xiá quán kāi mào rú yuè huá, shì ruò yún suì. cǐ jì pō xiāng niàn fǒu?"
知古复拜。保母戏曰:“他日锦雉之衣欲解,青鸾之匣全开;貌如月华,室若云邃。此际颇相念否?”
zhī gǔ xiè yuē:" yǐ fán jìn xiān, zì dì dēng hàn, bù yǒu suǒ jǔ, shú néng zì méi. jǐn dāng shì bǐ jīn líng, zhì zhī shēn dài qī yú méi chǐ, pèi yǐ zhōu xuán."
知古谢曰:“以凡近仙,自地登汉,不有所举,孰能自媒。谨当誓彼襟灵,志之绅带;期于没齿,佩以周旋。”
fù bài.
复拜。
shǎo shí, zé liáo shěn dāng tíng, liáng yè jiāng ài. bǎo mǔ qǐng zhī gǔ tuō fú yǐ xiū. jì jiě má yī, ér zào páo jiàn. bǎo mǔ qiào yuē:" qǐ yǒu féng yē zhī shì, ér fú cóng yì yuán yī yé?"
少时,则燎沈当庭,良夜将艾。保母请知古脱服以休。既解麻衣,而皂袍见。保母诮曰:“岂有逢掖之士,而服从役元衣耶?”
zhī gǔ xiè yuē:" cǐ nǎi jiǎ zhī yǔ suǒ yóu shú zhě, gù fēi yǐ yǒu."
知古谢曰:“此乃假之与所游熟者,固非已有。”
yòu wèn suǒ cóng. dá yuē:" nǎi lú lóng zhāng zhí fāng pú yè suǒ jiè ěr."
又问所从。答曰:“乃卢龙张直方仆射所借耳。”
bǎo mǔ hū jīng jiào pū dì, sè rú sǐ huī. jì qǐ, bù gù ér zǒu rù zhái, yáo wén dà chì yuē:" fū rén chāi shì sù kè, nǎi zhāng zhí fāng zhī tú yě!"
保母忽惊叫仆地,色如死灰。既起,不顾而走入宅,遥闻大叱曰:“夫人差事宿客,乃张直方之徒也!”
fù wén fū rén zhě jiào yuē:" huǒ jí chì qù, wú qǐ kòu chóu!"
复闻夫人者叫曰:“火急斥去,无启寇雠!”
yú shì bì zǐ xiǎo shù bèi, qún chū bǐng měng jù, yè bái bàng ér dēng jiē. zhī gǔ ráng, bì yú tíng zhōng, sì gù xùn xiè. mà yán xiá zhì, jǐn dé chū mén. jì chū, yǐ héng guān hé fēi, yóu wén xuān huá wèi yǐ. zhī gǔ è lì dào zuǒ, qiě dá jiǔ zhī. jiāng yǐn tuí yuán, nǎi dé mǎ yú qí xià, suì chí zǒu. yáo wàng dà huǒ ruò liáo yuán zhě, nǎi zòng pèi fù zhī. zhì zé shū zū chē fāng fàn niú fù huǒ ěr. xún qí suǒ, zé yī shuǐ dōng cǎo diàn zhī nán yě. xià zhěn pèi jiǎ mèi. shí qǐng, ér zhèn fāng dòng rán, xīn sī shāo ān, nǎi yáng biān yú dà dào.
于是婢子小竖辈,群出秉猛炬,曳白棓而登阶。知古儴,避于庭中,四顾逊谢。骂言狎至,仅得出门。既出,已横关阖扉,犹闻喧哗未已。知古愕立道左,且怛久之。将隐颓垣,乃得马于其下,遂驰走。遥望大火若燎原者,乃纵辔赴之。至则输租车方饭牛附火耳。询其所,则伊水东草店之南也。夏枕辔假寐。食顷,而震方洞然,心思稍安,乃扬鞭于大道。
bǐ jí dōu mén, yǐ yǒu zhāng zhí fāng qí shù bèi lái jī yǐ. yáo zhì qí dì. jì ér jiàn zhí fāng, ér zhī gǔ fèn mèn bù néng yán. zhí fāng wèi zhī. zuò dìng, zhī gǔ nǎi shù xiāo zhōng guài shì. zhí fāng qǐ ér fǔ bì yuē:" shān chī mù mèi, yì zhī rén jiān yǒu zhāng zhí fāng yé? qiě zhǐ zhī gǔ. fù yì qí tú shù shí rén, jiē shè pí yǐn zhòu zhě, xiǎng yǐ zhī jiǔ tún jiān. yǔ zhī gǔ fù nán chū jì zhì wàn ān zhī běi, zhī gǔ qián dǎo, xuě zhōng mǎ jī wǎn rán. zhí yì bó lín xià, zé bēi bǎn fèi yú huāng kǎn. qiáo sū cán yú mào lín. zhōng liè dà zhǒng shí yú, jiē hú tù zhī kū zhái, qí xià chéng qī. yú shì, zhí fāng mìng sì zhōu zhāng luó gòu gōng yǐ dài. nèi zé bǐng yùn hé chā, qiě jué qiě xūn. shǎo yān, yǒu qún hú tū chū, jiāo tóu làn é zhě, jū luó juàn guà zhě, yīng xián yǐn yǔ zhě, fán huò hú dà xiǎo bǎi yú tóu yǐ guī.
比及都门,已有张直方骑数辈来迹矣。遥至其第。既而见直方,而知古愤懑不能言。直方慰之。坐定,知古乃述宵中怪事。直方起而抚髀曰:“山魑木魅,亦知人间有张直方耶?且止知古。复益其徒数十人,皆射皮饮胄者,享以卮酒豚肩。与知古复南出;既至万安之北,知古前导,雪中马迹宛然。直诣柏林下,则碑板废于荒坎。樵苏残于茂林。中列大冢十余,皆狐兔之窟宅,其下成蹊。于是,直方命四周张罗彀弓以待。内则秉蕴荷锸,且掘且熏。少焉,有群狐突出,焦头烂额者,罝罗罥挂者,应弦饮羽者,凡获狐大小百余头以归。
sān shuǐ rén yuē:" jiē hū wáng shēng, shēng shì bù xié, ér wèi hú háo suǒ wǔ, kuàng qí dà zhě hū. xiàng ruò wú zhāng gōng zhī zào páo, zé qiáng sǐ yú huì shòu zhī xué yě. yú shí zài luò dūn huà lǐ dì, yú yàn jí zhōng, bó shì bó hǎi xú gōng dǎng wèi yú yán zhī. qǐ yuē yǔ guài, yì yǐ zhí shí, gù chuán zhī yān."
三水人曰:“嗟乎王生,生世不谐,而为狐貉所侮,况其大者乎。向若无张公之皂袍,则强死于秽兽之穴也。余时在洛敦化里第,于宴集中,博士渤海徐公谠为余言之。岂曰语怪,亦以摭实,故传之焉。”