qián yuán chū, kuài jī mín yǒu yáng sǒu zhě, jiā yǐ zī chǎn fēng shàn, wén yú jùn zhōng. yī rì, sǒu jiāng sǐ, wò ér shēn yín, qiě jǐn shù yuè. shǐ yǒu zǐ yuē zōng sù, yǐ xiào xíng chēng yú lǐ rén. dài qí fù bìng, qìng qí chǎn yǐ qiú yī shù. hòu dé chén shēng zhě, jiū qí mài yuē:" shì wēng zhī bìng, xīn yě. gài yǐ cái chǎn jì duō, qí xīn wèi lì suǒ yùn, gù xīn shén yǐ lí qù qí shēn, fēi shí shēng rén xīn, bù kě yǐ bǔ zhī. ér tiān xià shēng rén zhī xīn, yān kě zhì yé? rú shì zé fēi wú zhī suǒ zhī yě."
乾元初,会稽民有杨叟者,家以资产丰赡,闻于郡中。一日,叟将死,卧而呻吟,且仅数月。史有子曰宗素,以孝行称于里人。迨其父病,罄其产以求医术。后得陈生者,究其脉曰:“是翁之病,心也。盖以财产既多,其心为利所运,故心神已离去其身,非食生人心,不可以补之。而天下生人之心,焉可致耶?如是则非吾之所知也。”
zōng sù jì wén zhī, yǐ wéi shēng xīn gù mò kě dé zhī, dú xiū fú tú shì fǎ yú, shù kě yǐ jiān qí jí. jí zhào sēng zhuǎn jīng, mìng gōng tú zhù qí xiàng. yǐ ér, zì jī shí, yì jùn zhōng fó sì fàn sēng.
宗素既闻之,以为生心故莫可得之,独修浮图氏法妤,庶可以间其疾。即召僧转经,命工图铸其像。已而,自赍食,诣郡中佛寺饭僧。
yī rì, yīn qiè shí qù, wù rù yī shān jìng zhōng, jiàn shān xià yǒu shí kān, kān yǒu hú sēng, mào shén lǎo, ér kū jí, yī hè máo lǚ chéng jiā shā, jù yú pán shí shàng. zōng sù yǐ wéi yì rén, jí lǐ ér wèn yuē:" shī hé rén yě, dú chǔ qióng gǔ, yǐ rén jī bú dào zhī dì wèi jiā, yòu wú shì zhě, bù jù shān yě zhī shòu yǒu hài yú shī hū? bù rán, shì de shì shì zhī shù zhě yé?"
一日,因挈食去,误入一山迳中,见山下有石龛,龛有胡僧,貌甚老,而枯瘠,衣褐毛缕成袈裟,踞于磐石上。宗素以为异人,即礼而问曰:“师何人也,独处穷谷,以人迹不到之地为家,又无侍者,不惧山野之兽有害于师乎?不然,是得释氏之术者耶?”
sēng yuē:" wú běn shì yuán shì, zǔ shì jū bā shān, qí hòu zǐ sūn, huò zài yì yáng, sàn yóu zhū shān gǔ zhōng, jǐn néng shào xiū zǔ yè, wèi lín quán yì shì, jí dé yín xiào zhī qù. rén yǒu hǎo wèi shī zhě, duō chēng qí shàn yín xiào, yú shì shāo wén yú tiān xià. yǒu sūn shì, yì zú yě, zé duō yóu háo guì zhī mén, yì yǐ shàn tán xuè, gù yòu yǐ zhī yóu yú shì sì jiān, měi yī xì, néng shǐ rén huò qí lì yān. dú wú hǎo fú tú shì, tuō chén sú, qī xīn yán gǔ zhōng bù dòng, ér zài cǐ qiě yǒu nián yǐ. cháng mù yù lì wáng gē jié tǐ shēn, jí wěi shēn tóu yá yǐ sì è hǔ, gù wú dàn xiàng lì, yǐn liú quán, hèn wèi yǒu hǔ láng shì wú, wú yì gān shòu zhī."
僧曰:“吾本是袁氏,祖世居巴山,其后子孙,或在弋阳,散游诸山谷中,尽能绍修祖业,为林泉逸士,极得吟啸之趣。人有好为诗者,多称其善吟啸,于是稍闻于天下。有孙氏,亦族也,则多游豪贵之门,亦以善谈谑,故又以之游于市肆间,每一戏,能使人获其利焉。独吾好浮图氏,脱尘俗,栖心岩谷中不动,而在此且有年矣。常慕育利王割截体身,及委身投崖以饲饿虎,故吾啖橡栗,饮流泉,恨未有虎狼噬吾,吾亦甘受之。”
zōng sù yīn gào yuē:" shī zhēn zhì rén, néng shě qí shēn ér bù gù, jiāng yǐ sì shān shòu, kě wèi rén yǒng jù jí yǐ. suī rán, dì zǐ fù yǒu jí yǐ shù yuè, jìn ér bù chōu, mǒu sù yè yōu pò, jì wú suǒ chū. yǒu yī zhě yún, shì xīn zhī bìng yě, fēi shí shēng rén zhī xīn, gù bù kě dé ér yù yǐ. jīn shī néng qì shēn yú chái hǔ, yǐ jiù qí něi, qǐ ruò shě mìng yú rén, yǐ huì qí shēng hū? yuàn shī xiáng zhī."
宗素因告曰:“师真至人,能舍其身而不顾,将以饲山兽,可谓仁勇俱极矣。虽然,弟子父有疾已数月,进而不瘳,某夙夜忧迫,计无所出。有医者云,是心之病也,非食生人之心,固不可得而愈矣。今师能弃身于豺虎,以救其馁,岂若舍命于人,以惠其生乎?愿师详之。”
sēng yuē:" chéng rú shì, guǒ wú zhī zhì yě. tán yuè wèi fù ér qiú wú. wú qǐ yǒu bù kě zhī yì. qiě wú yǐ shēn wěi yú yě shòu, hé ruò huì rù zhī shēng hū? rán jīn rì shàng wèi shí, yuàn zhì yī bǎo ér hòu sǐ yě."
僧曰:“诚如是,果吾之志也。檀越为父而求吾。吾岂有不可之意。且吾以身委于野兽,曷若惠入之生乎?然今日尚未食,愿致一饱而后死也。”
zōng sù qiě xǐ qiě xiè, jí yǐ suǒ qiè shí zhì yú qián. sēng shí zhī lì jǐn, ér yòu yuē:" wú jì shí yǐ, dāng lǐ sì fāng zhī shèng, rán hòu fèng jiào yě."
宗素且喜且谢,即以所挈食致于前。僧食之立尽,而又曰:“吾既食矣,当礼四方之圣,然后奉教也。”
yú shì zhěng qí yī, chū kān ér lǐ, lǐ dōng fāng yǐ bì, hū yuè ér téng shàng yī gāo shù. zōng sù yǐ wéi shén tōng biàn huà, dài bù kě cè. é zhào zōng sù, lì shēng ér wèn yuē:" tán yuè xiàng zhě suǒ qiú hé yě?"
于是整其衣,出龛而礼,礼东方已毕,忽跃而腾上一高树。宗素以为神通变化,殆不可测。俄召宗素,厉声而问曰:“檀越向者所求何也?”
zōng sù yuē:" yuàn dé shēng rén xīn, yǐ liáo fù jí."
宗素曰:“愿得生人心,以疗父疾。”
sēng yuē:" tán yuè suǒ yuàn zhě, wú yǐ xǔ yān, jīn yù xiān shuō jīn gāng jīng zhī ào yì, qiě yù wén hū?"
僧曰:“檀越所愿者,吾已许焉,今欲先说《金刚经》之奥义,且欲闻乎?”
zōng sù yuē:" mǒu sù shàng fú tú shì, jīn rì huò yù wú shī, ān gǎn bù tīng hū?"
宗素曰:“某素尚浮图氏,今日获遇吾师,安敢不听乎?”
sēng yuē:" jīn gāng jīng yún: guò qù xīn bù kě dé, xiàn zài xīn bù kě dé, wèi lái xīn bù kě dé. tán yuè ruò yào qǔ wú xīn, yì bù kě dé yǐ!"
僧曰:“《金刚经》云:过去心不可得,现在心不可得,未来心不可得。檀越若要取吾心,亦不可得矣!”
yán yǐ, hū tiào yuè dà hū, huà wéi yī yuán ér qù. zōng sù jīng yì, huáng hài ér guī.
言已,忽跳跃大呼,化为一猿而去。宗素惊异,惶骇而归。