strong lǐ qī yán gé qī jí lǐ liù strong
礼七 沿革七 吉礼六
tiān zǐ zōng miào
天子宗庙
táng yú xià yīn zhōu hàn hòu hàn wèi jìn dōng jìn sòng qí liáng chén hòu wèi běi qí hòu zhōu suí dà táng
(唐 虞 夏 殷 周 汉 后汉 魏 晋 东晋 宋 齐 梁 陈 后魏 北齐 后周隋 大唐)
xī zhě xiān wáng gǎn shí dài xiè, sī qīn lì miào, yuē zōng miào. miào, mào yě. zōng miào zhě, xiān zǔ zhī zūn mào yě. yīn xīn wù ér jiàn xiǎng, yǐ shēn xiào jìng. yuǎn zǔ fēi yī, bù kě biàn zhuī, gù qīn jǐn ér zhǐ.
昔者先王感时代谢,思亲立庙,曰宗庙。(庙,貌也。宗庙者,先祖之尊貌也。)因新物而荐享,以申孝敬。远祖非一,不可遍追,故亲尽而止。
táng yú lì wǔ miào. zhèng xuán àn lǐ wěi yuán mìng bāo yún:" tiān zǐ wǔ miào, èr zhāo èr mù, yǐ shǐ zǔ ér wǔ." qí jì shàng qì, xiān yíng shēng, shā yú tíng, qǔ xuè gào yú shì yǐ jiàng shén. rán hòu zòu yuè, shī rù, wáng guàn yǐ yù chàng. xuè xīng yàn jì, yòng qì zhě yě. shàng wèi xiān jiàn zhī.
唐虞立五庙。(郑玄按礼纬元命苞云:“天子五庙,二昭二穆,以始祖而五。”)其祭尚气,先迎牲,杀於庭,取血告於室以降神。然后奏乐,尸入,王祼以郁鬯。(血腥爓祭,用气者也。尚谓先荐之。)
xià shì yīn zhī. xià tài zǔ wú gōng ér bù lì. zì yǔ yǔ èr zhāo èr mù yě.
夏氏因之。(夏太祖无功而不立。自禹与二昭二穆也。)
yīn zhì, qī miào. shāng shū yún:" qī shì zhī miào, kě yǐ guān dé." wáng zhì yún" tiān zǐ qī miào." zhèng xuán fù yún:" yīn zhì liù miào, zì qì jí tāng, èr zhāo èr mù."
殷制,七庙。(商书云:“七世之庙,可以观德。”王制云“天子七庙。”郑玄复云:“殷制六庙,自契及汤,二昭二穆。”)
zhōu zhì, xiǎo zōng bó zhǎng jiàn guó zhī shén wèi, zuǒ zōng miào. kù mén nèi, zhì mén wài zhī zuǒ. wáng lì qī miào, yī tán yī shàn. yuē kǎo miào, yuē wáng kǎo miào, yuē huáng kǎo miào, yuē xiǎn kǎo miào, yuē zǔ kǎo miào: jiē yuè jì zhī. yuǎn miào wèi tiāo, yǒu èr tiāo, xiǎng cháng nǎi zhǐ. qù tiāo wèi tán, qù tán wèi shàn. tán shàn, yǒu dǎo yān jì zhī, wú dǎo nǎi zhǐ. qù shàn yuē guǐ. wáng huáng, jiē jūn yě. xiǎn, míng yě. zǔ, shǐ yě. míng xiān rén yǐ jūn míng shǐ zhě, suǒ yǐ zūn běn zhī yì. tiāo zhī wèi yán chāo yě, chāo rán shǎng qù yì yě. fēng tǔ yuē tán, chú dì yuē shàn. tiān zǐ qiān miào zhī zhǔ, yǐ zhāo mù hé cáng yú èr tiāo zhī zhōng.
周制,小宗伯掌建国之神位,左宗庙。(库门内,雉门外之左。)王立七庙,一坛一墠。曰考庙,曰王考庙,曰皇考庙,曰显考庙,曰祖考庙:皆月祭之。远庙为祧,有二祧,享尝乃止。去祧为坛,去坛为墠。坛墠,有祷焉祭之,无祷乃止。去墠曰鬼。(王、皇,皆君也。显,明也。祖,始也。名先人以君明始者,所以尊本之意。祧之为言超也,超然上去意也。封土曰坛,除地曰墠。天子迁庙之主,以昭穆合藏於二祧之中。)
zhèng xuán yún:" zhōu zhì qī miào, tài zǔ jí wén wáng wǔ wáng zhī tiāo yǔ qīn miào sì, bìng ér qī." tài zǔ, hòu jì. wáng sù yún:" zūn zhě zūn tǒng yú shàng, gù tiān zǐ qī miào. qí yǒu shū gōng yì dé, fēi tài zǔ ér bù huǐ, bù zài qī miào zhī shù, qí lǐ yǔ tài zǔ tóng, zé wén wǔ zhī miào shì." àn xuán zhù wáng zhì jù lǐ wěi yuán mìng bāo yún" táng yú wǔ miào, yīn liù miào, zhōu qī miào". yòu zhù jì fǎ yún:" tiān zǐ qiān miào zhī zhǔ, yǐ zhāo mù hé cáng yú èr tiāo zhī zhōng." wáng sù fēi zhī yuē:" zhōu zhī wén wǔ, shòu mìng zhī zhǔ, bù qiān zhī miào. yīn zhī sān zōng, zōng qí dé ér cún qí miào, bìng bù yǐ wéi cháng shù yě. fán qī miào zhě, bù chēng zhōu shì, bù jí wén wǔ, ér yuē tiān zǐ zhū hóu, shì tóng tiān zǐ zhū hóu zhī míng zhì yě. sūn qīng zǐ yuē:' yǒu tiān xià zhě shì qī miào. yǒu yī guó zhě shì wǔ dài, suǒ yǐ jī hòu zhě liú zé guǎng, jī báo zhě liú zé xiá yě.' jì fǎ yún' yuǎn miào yuē tiāo', qīn jǐn zhī shàng, yóu cún èr miào yě. wén wǔ bǎi dài bù qiān zhě, jì fǎ bù dé yún' qù tiāo wèi tán'. yòu yuē' qiān zhǔ suǒ cáng yuē tiāo',' xiān gōng qiān zhǔ cáng hòu jì zhī miào, xiān wáng qiān zhǔ zàng wén wǔ zhī miào', shì wèi sān tiāo, ér jì fǎ yún' yǒu èr tiāo' yān. jì fǎ qīn miào sì yǔ tài zǔ jiē yuè jì zhī, èr tiāo xiǎng cháng nǎi zhǐ, shì hòu jì yuè jì, wén wǔ zé xiǎng cháng, fēi lǐ yì yě. jì fǎ yòu yuē' wáng xià jì shāng wǔ, dí zǐ dí sūn dí zēng sūn dí xuán sūn dí lái sūn'. cǐ wéi xià jì wǔ dài lái sūn, zé wú qīn zhī sūn yě, ér shàng jì hé bù jí wú qīn zhī zǔ hū?" mǎ zhāo fēi wáng yuē:" sāng fú xiǎo jì' wáng zhě lì sì miào', wáng zhì yuē' tiān zǐ qī miào'. shì zé lì miào zhī zhèng, yǐ wéi qīn xiàn bù guò sì yě. qīn jǐn wéi xiàn, bù guò sì yě. qīn jǐn zhī wài, yǒu dà gōng dé, kě zǔ zōng zhě yě. yǒu qí rén zé qī, wú qí rén zé shǎo. gù xià shì wú tài zǔ zé wǔ, yīn rén zǔ qì ér zōng tāng zé liù, zhōu zūn hòu jì wén wǔ zé qī. lǐ qì' zhōu lǚ chóu liù shī', yī rén fā jué, zhōu zé qī miào yǐ. sù yán wén wǔ bù dé chēng yuǎn miào, bù dé wèi èr tiāo zhě, fán bié yuǎn jìn yǐ qīn wéi xiàn, qīn nèi wèi jìn, qīn wài wèi yuǎn, wén wǔ shì zài qīn wài dāng huǐ, gù yán yuǎn miào. zì fēi wén wǔ, qīn wài wú bù huǐ zhě." kǒng cháo yuē:" fū wú gōng dé zé yǐ qīn yuǎn jìn wéi míng. wén wǔ yǐ zūn zhòng wèi zǔ zōng miào, hé qǔ yuǎn jìn. gù hòu jì suī jí yuǎn, yǐ wéi tài zǔ, bù wéi yuǎn yě."
郑玄云:“周制七庙,太祖及文王、武王之祧与亲庙四,并而七。”(太祖,后稷。)王肃云:“尊者尊统於上,故天子七庙。其有殊功异德,非太祖而不毁,不在七庙之数,其礼与太祖同,则文武之庙是。”(按玄注王制据礼纬元命苞云“唐虞五庙,殷六庙,周七庙”。又注祭法云:”天子迁庙之主,以昭穆合藏於二祧之中。”王肃非之曰:“周之文武,受命之主,不迁之庙。殷之三宗,宗其德而存其庙,并不以为常数也。凡七庙者,不称周室,不及文武,而曰天子诸侯,是同天子诸侯之名制也。孙卿子曰:'有天下者事七庙。有一国者事五代,所以积厚者流泽广,积薄者流泽狭也。'祭法云'远庙曰祧',亲尽之上,犹存二庙也。文武百代不迁者,祭法不得云'去祧为坛'。又曰'迁主所藏曰祧','先公迁主藏后稷之庙,先王迁主藏文武之庙',是为三祧,而祭法云'有二祧'焉。祭法亲庙四与太祖皆月祭之,二祧享尝乃止,是后稷月祭,文武则享尝,非礼意也。祭法又曰'王下祭殇五,嫡子、嫡孙、嫡曾孙、嫡玄孙、嫡来孙'。此为下祭五代来孙,则无亲之孙也,而上祭何不及无亲之祖乎?”马昭非王曰:”丧服小记'王者立四庙',王制曰'天子七庙'。是则立庙之正,以为亲限不过四也。亲尽为限,不过四也。亲尽之外,有大功德,可祖宗者也。有其人则七,无其人则少。故夏氏无太祖则五,殷人祖契而宗汤则六,周尊后稷、文、武则七。礼器'周旅酬六尸',一人发爵,周则七庙矣。肃言文武不得称远庙,不得为二祧者,凡别远近以亲为限,亲内为近,亲外为远,文武適在亲外当毁,故言远庙。自非文武,亲外无不毁者。”孔晁曰:”夫无功德则以亲远近为名。文武以尊重为祖宗庙,何取远近。故后稷虽极远,以为太祖,不为远也。”)
shì píng yuē: lǐ yǒu yǐ duō wèi guì, wáng zhì yún:' tiān zǐ qī miào, zhū hóu wǔ miào.' jì fǎ yún:' yuǎn miào wèi tiāo, yǒu èr tiāo yān, xiǎng cháng nǎi zhǐ.' ér zhèng xuán yǐ wén wǔ zhī miào yuē tiāo, bù yì shū hū! ruò yǐ tiān zǐ zhī zǔ gōng dé zé bù lì èr tiāo, èr tiāo bù miào shù, yǔ zhū hóu tóng, hé yǐ wéi jiàng shā zāi! yú xǐ yún:' qī miào bù shǐ yú zhōu, yī yǐn yǐ yán qī dài zhī miào yǐ.' chéng wáng liù nián zhì lǐ, qī miào yì yǐ yǒu jiàn shù. wén wáng wèi zǔ, wǔ wáng wèi mí, zǔ fēi yuǎn miào yě. zhōu guān zhǎng zōng miào ér zhí yuē shǒu tiāo, zhōu gōng bù chēng zǔ mí wèi yuǎn tiāo yě. dāng xū nì shù chéng, rán hòu miào dé bié chū, bù kě yú chéng wáng zhī dài yǐ wén wǔ nì yún wéi qiān zhǔ suǒ cáng yǐ.
试评曰:礼有以多为贵,王制云:'天子七庙,诸侯五庙。'祭法云:'远庙为祧,有二祧焉,享尝乃止。'而郑玄以文武之庙曰祧,不亦疏乎!若以天子之祖功德则不立二祧,二祧不庙数,与诸侯同,何以为降杀哉!虞喜云:'七庙不始於周,伊尹已言七代之庙矣。'成王六年制礼,七庙亦已有见数。文王为祖,武王为祢,祖非远庙也。周官掌宗庙而职曰守祧,周公不称祖祢为远祧也。当须逆数成,然后庙得别出,不可於成王之代以文武逆云为迁主所藏矣。
hàn gāo dì lìng zhū hóu dōu, jiē lì shàng huáng miào. gāo dì bēng, xiào huì jí wèi, lìng fèng cháng shū sūn tōng dìng zōng miào yí fǎ. dì dōng cháo tài hòu cháng lè gōng, jí jiān wǎng, shù yīn shuò bì fán rén, zuò fù dào wǔ kù nán. tōng zòu yuē:" bì xià hé zì zhù fù dào gāo dì qǐn, yì guān yuè chū yóu gāo miào, wèi cóng gāo dì líng qǐn chū yì guān, yóu yú gāo miào, měi yī yuè wèi zhī, qí dào zhèng zhí jīn zhī suǒ zuò fù dào. zǐ sūn nài hé chéng zōng miào dào shàng xíng zāi!" dì jù yuē:" jí huài zhī." tōng yuē:" rén zhǔ wú guò jǔ. jǔ shì bù dàng yǒu guò shī yě. jīn yǐ zuò, bǎi xìng jiē zhī zhī yǐ. yuàn bì xià wèi yuán miào yuán, zhòng yě. xiān yǒu miào, jīn gèng lì zhī, gù yún zhòng yě. wèi běi, yì guān chū yóu zhī, yì guǎng zōng miào, dà xiào zhī běn." dì nǎi lì yuán miào. yòu zūn dì miào wèi tài zǔ miào. jǐng dì zūn xiào wén miào wèi tài zōng miào, suǒ cháng xìng jùn guó gè lì tài zǔ tài zōng miào. zhì xuān dì běn shǐ èr nián, fù zūn xiào wǔ miào wèi shì zōng miào, fán suǒ xún shòu yì lì yān. fán zǔ zōng zài jùn guó zhě liù shí bā, hé bǎi liù shí qī suǒ. ér jīng shī zì gāo zǔ xià zhì xuān dì, yǔ tài shàng huáng dào huáng kǎo gè zì jū líng páng lì miào, dào huáng kǎo, xuān dì zhī fù, jí shǐ huáng sūn yě. bìng wèi bǎi qī shí liù. yòu yuán zhōng gè yǒu qǐn biàn diàn. fán yán biàn diàn biàn shì zhě, jiē fēi zhèng dà zhī chù yě. qǐn zhě, líng shàng zhèng diàn, ruò píng shēng lù qǐn yǐ. biàn diàn zhě, qǐn cè zhī bié diàn. rì jì yú qǐn, yuè jì yú miào, shí jì yú biàn diàn. qǐn, rì sì shàng shí miào, suì èr shí wǔ cí hàn yí: zōng miào yī suì shí èr cí. yòu měi yuè yī tài láo, rú rùn, jiā yī cí, yǔ cǐ gòng èr shí wǔ cí yě. biàn diàn, suì sì cí. yòu yuè yī yóu yì guān. ér zhāo líng hòu wǔ āi wáng zhāo āi hòu xiào wén tài hòu xiào zhāo tài hòu wèi sī hòu lì tài zǐ lì hòu gè qǐn, yǔ zhū dì hé, sān shí yī suǒ. fán yī suì cí, shàng shí èr wàn sì qiān sì bǎi wǔ shí wǔ, yòng wèi shì sì wàn wǔ qiān yī bǎi èr shí jiǔ rén, zhù zǎi lè rén yī wàn èr qiān yī bǎi sì shí qī rén, yǎng xī zú bù zài shù. yuán dì bà zhāo líng hòu wǔ āi wáng zhāo āi hòu wèi sī hòu lì tài zǐ lì hòu yuán, jiē bù fèng cí, cái zhì lì zú shǒu yān. bà jùn guó miào. shí chéng xiàng wéi xuán chéng děng yuē:" chén wén wéi shèng rén wéi néng xiǎng dì, xiào zǐ wèi néng xiǎng qīn. lì miào jīng shī zhī jū, gōng qīn chéng shì. chūn qiū zhī yì, fù bù jì yú zhī shù zhī zhái, jūn bù jì yú chén pú zhī jiā. chén děng yǐ wéi zōng miào zài jùn guó, yí wù fù xiū." zòu kě. yǐ gāo huáng dì wèi tài zǔ, xiào wén huáng dì wèi tài zōng, xiào jǐng huáng dì wèi zhāo, xiào wǔ huáng dì wèi mù, xiào zhāo huáng dì yǔ xiào xuān huáng dì jù wèi zhāo. huáng kǎo miào qīn wèi jǐn. tài shàng xiào huì miào jiē qīn jǐn, yí huǐ. tài shàng miào zhǔ yí yì yuán, xiào huì dì wèi mù, zhǔ qiān yú tài miào, qǐn yuán jiē bà xiū. xuán chéng děng yòu zòu yì yuē:" lǐ, wáng zhě shǐ shòu mìng, zhū hóu shǐ fēng zhī jūn, jiē wèi tài zǔ. jì tài zǔ yǐ xià, wǔ miào ér dié huǐ, huǐ miào zhī zhǔ cáng hū tài zǔ, wǔ nián ér zài yīn jì, yán yī dì yī xiá yě." dì zhě, gè dāng qí miào ér xíng, jì fǎ shǐ yǒu gōng zhī chén, yǐ huǐ miào zhī zhǔ shēng yú tài zǔ. xiá zhě, huǐ miào zhī zhǔ jiē chén yú tài zǔ, wèi huǐ miào zhī zhǔ jiē shēng hé shí yú tài zǔ." fù wèi zhāo, zi wèi mù, sūn fù wèi zhāo, gǔ zhī zhèng lǐ yě." zhāo, míng yě mù, měi yě fù zǐ yì hào xù yě." lǐ, miào zài dà mén nèi, bù gǎn yuǎn qīn yě. chén yú yǐ wéi gāo huáng dì shòu mìng dìng tiān xià, yí wèi dì zhě tài zǔ zhī miào, dài dài bù huǐ, chéng hòu shǔ jǐn zhě yí huǐ. jīn zōng miào yì chù, zhāo mù bù xù, yí rù jiù tài zǔ miào, ér xù zhāo mù rú lǐ. tài shàng huáng xiào huì xiào wén xiào jǐng miào, jiē qīn jǐn yí huǐ, huáng kǎo miào qīn wèi jǐn, rú gù." dào huáng kǎo yú yuán dì wèi zǔ yě. dà sī mǎ xǔ jiā děng yǐ wéi xiào wén huáng dì chú fěi bàng, qù ròu xíng, gōng jié jiǎn, yí wèi tài zōng zhī miào. jiàn dài fū yǐn gēng shǐ děng yǐ wéi huáng kǎo miào shàng xù yú zhāo mù, fēi zhèng lǐ, yí huǐ. dì nǎi xià zhào yuē:" gāo huáng dì wèi hàn tài zǔ, xiào wén huáng dì wèi tài zōng, dài dài chéng sì, chuán zhī wú qióng. xiào xuān huáng dì wèi xiào zhāo huáng dì hòu, yú yì yī tǐ." yī tǐ zhě, jù wèi zhāo yě. lǐ, sūn yǔ zǔ jù wèi zhāo, xiào xuān yú zhāo wèi cóng sūn, gù yún yī tǐ yě." xiào jǐng huáng dì miào jí huáng kǎo miào jiē qīn jǐn, qí zhèng lǐ yí". xuán chéng děng yòu zòu yǐ gāo huáng wèi tài zǔ, wén wèi tài zōng děng, zhào cóng zhī. wáng mǎng zhì jiǔ miào: yī yuē huáng dì tài chū zǔ miào, èr yuē dì yú shǐ zǔ zhāo miào, sān yuē chén hú wáng tǒng zǔ mù miào, sì yuē qí jìng wáng dài zǔ zhāo miào, wǔ yuē jì běi mǐn wáng wáng zǔ mù miào, liù yuē jǐ nán bó wáng zūn mí zhāo miào, qī yuē yuán chéng rú wáng zūn mí mù miào, bā yuē yáng píng qǐng wáng zhāo miào, jiǔ yuē xīn dū xiǎn wáng mù miào. diàn jiē chóng wū. tài zǔ miào dōng xī nán běi gè sì shí zhàng, gāo shí qī zhàng, yú miào bàn zhī. wèi tóng báo lú, shì yǐ jīn yín diāo wén, qióng jí bǎi gōng zhī qiǎo. gōng fèi shù bǎi jù wàn, zú tú sǐ zhě wàn shù.
汉高帝令诸侯都,皆立上皇庙。高帝崩,孝惠即位,令奉常叔孙通定宗庙仪法。帝东朝太后长乐宫,及间往,数(音朔)跸烦人,作複道武库南。通奏曰:“陛下何自筑複道高帝寝,衣冠月出游高庙,(谓从高帝陵寝出衣冠,游於高庙,每一月为之,其道正值今之所作複道。)子孙奈何乘宗庙道上行哉!”帝惧曰:“急坏之。”通曰:“人主无过举。(举事不当有过失也。)今已作,百姓皆知之矣。愿陛下为原庙(原,重也。先有庙,今更立之,故云重也。)渭北,衣冠出游之,益广宗庙,大孝之本。”帝乃立原庙。又尊帝庙为太祖庙。景帝尊孝文庙为太宗庙,所常幸郡国各立太祖、太宗庙。至宣帝本始二年,复尊孝武庙为世宗庙,凡所巡狩亦立焉。凡祖宗在郡国者六十八,合百六十七所。而京师自高祖下至宣帝,与太上皇、悼皇考各自居陵旁立庙,(悼皇考,宣帝之父,即史皇孙也。)并为百七十六。又园中各有寝、便殿。(凡言便殿便室者,皆非正大之处也。寝者,陵上正殿,若平生路寝矣。便殿者,寝侧之别殿。)日祭於寝,月祭於庙,时祭於便殿。寝,日四上食;庙,岁二十五祠;(汉仪:宗庙一岁十二祠。又每月一太牢,如闰,加一祠,与此共二十五祠也。)便殿,岁四祠。又月一游衣冠。而昭灵后、武哀王、昭哀后、孝文太后、孝昭太后、卫思后、戾太子、戾后各寝,与诸帝合,三十一所。(凡一岁祠,上食二万四千四百五十五,用卫士四万五千一百二十九人,祝宰乐人一万二千一百四十七人,养牺卒不在数。)元帝罢昭灵后、武哀王、昭哀后、卫思后、戾太子、戾后园,皆不奉祠,裁置吏卒守焉。罢郡国庙。(时丞相韦玄成等曰:”臣闻唯圣人为能飨帝,孝子为能飨亲。立庙京师之居,躬亲承事。春秋之义,父不祭於支庶之宅,君不祭於臣仆之家。臣等以为宗庙在郡国,宜勿复修。”奏可。)以高皇帝为太祖,孝文皇帝为太宗,孝景皇帝为昭,孝武皇帝为穆,孝昭皇帝与孝宣皇帝俱为昭。皇考庙亲未尽。太上、孝惠庙皆亲尽,宜毁。太上庙主宜瘗园,孝惠帝为穆,主迁於太庙,寝园皆罢修。(玄成等又奏议曰:”礼,王者始受命,诸侯始封之君,皆为太祖。继太祖以下,五庙而迭毁,毁庙之主藏乎太祖,五年而再殷祭,言一禘一祫也。”禘者,各当其庙而行,祭法始有功之臣,以毁庙之主升於太祖。祫者,毁庙之主皆陈於太祖,未毁庙之主皆升合食於太祖。”父为昭,子为穆,孙复为昭,古之正礼也。”昭,明也;穆,美也;父子易号序也。”礼,庙在大门内,不敢远亲也。臣愚以为高皇帝受命定天下,宜为帝者太祖之庙,代代不毁,承后属尽者宜毁。今宗庙异处,昭穆不序,宜入就太祖庙,而序昭穆如礼。太上皇、孝惠、孝文、孝景庙,皆亲尽宜毁,皇考庙亲未尽,如故。”悼皇考於元帝为祖也。大司马许嘉等以为孝文皇帝除诽谤,去肉刑,躬节俭,宜为太宗之庙。谏大夫尹更始等以为皇考庙上序於昭穆,非正礼,宜毁。帝乃下诏曰:“高皇帝为汉太祖,孝文皇帝为太宗,代代承祀,传之无穷。孝宣皇帝为孝昭皇帝后,於义一体。”一体者,俱为昭也。礼,孙与祖俱为昭,孝宣於昭为从孙,故云一体也。“孝景皇帝庙及皇考庙皆亲尽,其正礼仪”。玄成等又奏以高皇为太祖,文为太宗等,诏从之。王莽制九庙:一曰黄帝太初祖庙,二曰帝虞始祖昭庙,三曰陈胡王统祖穆庙,四曰齐敬王代祖昭庙,五曰济北愍王王祖穆庙,六曰济南伯王尊祢昭庙,七曰元城孺王尊祢穆庙,八曰阳平顷王昭庙,九曰新都显王穆庙。殿皆重屋。太祖庙东西南北各四十丈,高十七丈,馀庙半之。为铜薄栌,饰以金银琱文,穷极百工之巧。工费数百钜万,卒徒死者万数。)
hòu hàn guāng wǔ huáng dì jiàn wǔ èr nián, lì gāo miào yú luò yáng. gāo dì wèi tài zǔ, wén dì wèi tài zōng, wǔ dì wèi shì zōng, rú jiù. sān nián zhēng yuè, lì qīn miào luò yáng, sì fù nán dùn jūn yǐ shàng zhì chōng líng jié hóu. jié hóu míng mǎi, mǎi shēng yù lín tài shǒu wài, wài shēng jù lù dū wèi huí, huí shēng nán dùn lìng qīn, qīn jí guāng wǔ fù. shí kòu zéi wèi píng, sì yí wèi shè. zhì shí jiǔ nián, yì lì píng āi chéng yuán dì miào, dài jīn qīn miào. xiōng dì yǐ xià, shǐ yǒu sī cí. yí wèi nán dùn jūn lì huáng kǎo miào, jì shàng zhì chōng líng jié hóu, qún chén fèng cí. shí wǔ guān zhōng láng jiàng zhāng chún tài pú zhū fú děng zòu yì:" lǐ, wéi rén zhī zǐ shì dà zōng, jiàng qí sī qīn. dāng chú jīn qīn miào sì. xiào xuān huáng dì yǐ sūn hòu zǔ, wèi fù lì miào yú fèng míng, yuē huáng kǎo miào, dú qún chén shì cí. yuàn xià yǒu sī yì xiān dì sì miào dāng dài qīn miào zhě, jí huáng kǎo miào shì." xià gōng qīng yì, shí cóng dà sī tú dài shè zòu. zhào yuē:" yǐ zōng miào chù suǒ wèi dìng, qiě xiá jì gāo miào. qí chéng āi píng qiě cí jì cháng ān gù gāo miào. qí nán yáng chōng líng suì shí gè qiě yīn gù yuán miào jì sì. yuán miào qù tài shǒu lǐ suǒ yuǎn zhě, zài suǒ lìng cháng xíng tài shǒu shì shì cí. zōng miào zài zhāng líng, nán yáng tài shǒu chēng shǐ zhě wǎng jì. bù shǐ hóu wáng jì zhě, zhū hóu bù dé zǔ tiān zǐ, fán lín jì zōng miào, jiē wèi shì cí. wéi xiào xuān dì yǒu gōng dé, qí shàng zūn hào yuē zhōng zōng." yú shì luò yáng gāo miào sì shí jiā jì xiào xuān xiào yuán, fán wǔ dì. qí xī miào chéng āi píng sān dì zhǔ, sì shí jì yú gù gāo miào. dōng miào jīng zhào yǐn shì cí, guān yī chē fú rú tài cháng cí líng miào zhī lǐ. huáng kǎo nán dùn jūn yǐ shàng zhì zēng zǔ jì, jiē jiù yuán miào. zhāng chún yòu yún:" lǐ, sān nián yī xiá, wǔ nián yī dì. huǐ miào zhī zhǔ, chén yú tài zǔ. wèi huǐ miào zhī zhǔ, jiē shēng hé shí yú tài zǔ. fù wèi zhāo, nán xiàng zi wèi mù, běi xiàng. fù zǐ bù bìng zuò, ér sūn cóng wáng fù." hòu yǐ sān nián dōng xiá wǔ nián xià dì zhī shí, dàn jiù chén jì huǐ miào zhī zhǔ ér yǐ, wèi zhī yīn. tài zǔ dōng miàn, huì wén wǔ yuán dì wèi zhāo, jǐng xuān dì wèi mù. huì jǐng zhāo sān dì, fēi yīn jì shí bù jì. àn zhōu zhì sān nián yī dì, wǔ nián yī xiá, zhì cǐ zé gé zhōu zhì.
后汉光武皇帝建武二年,立高庙於雒阳。高帝为太祖,文帝为太宗,武帝为世宗,如旧。三年正月,立亲庙雒阳,祀父南顿君以上至舂陵节侯。(节侯名买,买生郁林太守外,外生钜鹿都尉回,回生南顿令钦,钦即光武父。)时寇贼未平,祀仪未设。至十九年,议立平、哀、成、元帝庙,代今亲庙。兄弟以下,使有司祠。宜为南顿君立皇考庙,祭上至舂陵节侯,群臣奉祠。(时五官中郎将张纯、太仆朱浮等奏议:”礼,为人之子事大宗,降其私亲。当除今亲庙四。孝宣皇帝以孙后祖,为父立庙於奉明,曰皇考庙,独群臣侍祠。愿下有司议先帝四庙当代亲庙者,及皇考庙事。”下公卿议,时从大司徒戴涉奏。)诏曰:“以宗庙处所未定,且祫祭高庙。其成、哀、平且祠祭长安故高庙。其南阳舂陵岁时各且因故园庙祭祀。园庙去太守理所远者,在所令长行太守事侍祠。(宗庙在章陵,南阳太守称使者往祭。不使侯王祭者,诸侯不得祖天子,凡临祭宗庙,皆为侍祠。)惟孝宣帝有功德,其上尊号曰中宗。”於是雒阳高庙四时加祭孝宣、孝元,凡五帝。其西庙成、哀、平三帝主,四时祭於故高庙。东庙京兆尹侍祠,冠衣车服如太常祠陵庙之礼。皇考南顿君以上至曾祖祭,皆就园庙。(张纯又云:“礼,三年一祫,五年一禘。毁庙之主,陈於太祖。未毁庙之主,皆升合食於太祖。父为昭,南向;子为穆,北向。父子不并坐,而孙从王父。”后以三年冬祫五年夏禘之时,但就陈祭毁庙之主而已,谓之殷。太祖东面,惠、文、武、元帝为昭,景、宣帝为穆。惠、景、昭三帝,非殷祭时不祭。按周制三年一禘,五年一祫,至此则革周制。)
míng dì yǐ guāng wǔ bō luàn zhōng xīng, gèng wéi qǐ miào, shàng zūn hào yuē shì zǔ miào. cài yōng yuē:" xiào míng dì lì shì zǔ miào, yǐ míng zài shòu mìng zǔ yǒu gōng zhī yì, hòu sì zūn jiǎn, bù fù gǎi lì, jiē cáng zhǔ qí zhōng. shèng míng suǒ zhì, yī wáng zhī fǎ yě. zì zhí shì zhī lì, xià zhì xué shì, mò zhī suǒ yǐ liǎng miào zhī yì." yǐ yuán dì yú guāng wǔ wèi mù, gù suī fēi zōng, bù huǐ yě. hòu suì wèi cháng. míng dì yí zhào, zūn jiǎn wú qǐ qǐn miào, cáng zhǔ yú shì zǔ miào gēng yī. xiào zhāng chū, bù gǎn wéi, yǐ gēng yī yǒu xiǎo bié, shàng zūn hào yuē xiǎn zōng miào, jiān cí yú gēng yī, sì shí hé jì yú shì zǔ miào. zhāng dì yí zhào, wú qǐ qǐn miào, rú xiān dì gù shì. hé dì chū, bù gǎn wéi, shàng zūn hào yuē sù zōng. hòu dì chéng zūn, jiē cáng zhǔ yú shì zǔ miào, jī duō wú bié, shì hòu xiǎn zōng dàn wèi líng qǐn zhī hào. líng dì shí, jīng dū sì shí suǒ jì gāo miào wǔ zhǔ, shì zǔ miào qī zhǔ, shǎo dì sān líng, shāng chōng zhì, sān shǎo dì. zhuī zūn hòu sān líng, ān dì zhuī zūn zǔ bǐ sòng guì rén yuē jìng yǐn huáng hòu huáng bǐ zuǒ shì yuē xiào dé huáng hòu. shùn dì zhuī zūn huáng bǐ lǐ shì gōng mǐn huáng hòu. fán shēng yòng shí bā tài láo, jiē yǒu fù cuì. gù gāo miào sān zhǔ qīn huǐ zhī hòu, yì dàn yīn jì zhī suì fèng cí. huǐ miào zhī zhǔ, cáng yú shǐ zǔ zhī miào. yī shì wèi tiāo, tiāo yóu sì shí jì zhī. èr shì wèi tán, sān shì wèi shàn, sì shì wèi guǐ, xiá nǎi jì zhī, yǒu dǎo yì jì zhī. xiá yú shǐ zǔ zhī miào, dǎo zé yíng zhǔ chū, chén yú tán shàn ér jì zhī, shì qì hái cáng gù shì. yíng sòng jiē bì.
明帝以光武拨乱中兴,更为起庙,上尊号曰世祖庙。(蔡邕曰:“孝明帝立世祖庙,以明再受命祖有功之义,后嗣遵俭,不复改立,皆藏主其中。圣明所制,一王之法也。自执事之吏,下至学士,莫知所以两庙之意。”)以元帝於光武为穆,故虽非宗,不毁也。后遂为常。明帝遗诏,遵俭无起寝庙,藏主於世祖庙更衣。孝章初,不敢违,以更衣有小别,上尊号曰显宗庙,间祠於更衣,四时合祭於世祖庙。章帝遗诏,无起寝庙,如先帝故事。和帝初,不敢违,上尊号曰肃宗。后帝承遵,皆藏主于世祖庙,积多无别,是后显宗但为陵寝之号。灵帝时,京都四时所祭高庙五主,世祖庙七主,少帝三陵,(殇、冲、质,三少帝。)追尊后三陵,(安帝追尊祖妣宋贵人曰敬隐皇后、皇妣左氏曰孝德皇后。顺帝追尊皇妣李氏恭愍皇后。)凡牲用十八太牢,皆有副倅。故高庙三主亲毁之后,亦但殷祭之岁奉祠。(毁庙之主,藏於始祖之庙。一世为祧,祧犹四时祭之。二世为坛,三世为墠,四世为鬼,祫乃祭之,有祷亦祭之。祫於始祖之庙,祷则迎主出,陈於坛墠而祭之,事讫还藏故室。迎送皆跸。)
xiàn dì chū píng zhōng, dǒng zhuō yǔ cài yōng děng yǐ hé dì yǐ xià, gōng dé wú shū, ér yǒu guò chà, bù yīng wèi zōng, jí yú fēi zōng zhě zhuī zūn sān hòu, jiē zòu huǐ zhī. cài yōng lùn yuē:" hàn chéng wáng qín miè xué zhī hòu, zōng miào zhī zhì, bù yòng zhōu lǐ. měi dì jí shì, zhé lì yī miào, bù zhǐ yú qī, bù liè zhāo mù, bù dìng dié huǐ. xiào yuán dì shí, chéng xiàng kuāng héng yù shǐ dài fū gòng yǔ shǐ jiàn dà yì, qǐng yī diǎn lǐ. xiào wén xiào wǔ xiào xuān jiē yǐ gōng dé mào shèng, wèi zōng bù huǐ. xiào xuān zūn chóng xiào wǔ, miào chēng shì zōng. zhōng zhèng dà chén xià hóu shèng děng yóu zhí yì yì, bù yīng wèi zōng. zhì xiào chéng dì, yì yóu bù dìng. tài pú wáng shùn zhōng lěi xiào wèi liú xīn, jù bù kě huǐ, shàng cóng qí yì. gǔ rén jù zhèng zhòng shùn, bù gǎn sī qí jūn fù, ruò cǐ qí zhì yě. hòu zāo wáng mǎng zhī luàn, guāng wǔ shòu mìng zhòng xìng, miào chēng shì zǔ. xiào míng dì shèng dé cōng míng, zhèng cān wén xuān, miào chēng xiǎn zōng. xiào zhāng dì zhì xiào zhēng zhēng, rén ēn bó dà, miào chēng sù zōng. bǐ fāng qián dài, dé lǐ zhī yí. zì cǐ yǐ xià, zhèng shì duō xìn, quán yí chén xià, sì dì yīn qín, gè yù bāo chóng zhì qīn ér yǐ. chén xià nuò ruò, mò néng zhí xià hóu zhī zhí. jīn shèng cháo zūn gǔ fù lǐ, yǐ qiú jué zhōng, chéng hé shì yí. yuán dì shì zài dì bā, guāng wǔ shì zài dì jiǔ, gù yǐ yuán dì wèi kǎo miào, zūn ér fèng zhī. xiào míng zūn shù, yì bù gǎn huǐ. xiào hé yǐ xià, mù zōng gōng zōng jìng zōng wēi zōng zhī hào, jiē yí shěng qù. wǔ nián ér zài yīn jì, hé shí yú tài zǔ, yǐ zūn xiān diǎn." yì suì shī xíng. sì shí suǒ jì, gāo miào yī zǔ èr zōng, jí jìn dì sì, fán qī dì.
献帝初平中,董卓与蔡邕等以和帝以下,功德无殊,而有过差,不应为宗,及馀非宗者追尊三后,皆奏毁之。(蔡邕论曰:”汉承亡秦灭学之后,宗庙之制,不用周礼。每帝即世,辄立一庙,不止於七,不列昭穆,不定迭毁。孝元帝时,丞相匡衡、御史大夫贡禹始建大议,请依典礼。孝文、孝武、孝宣皆以功德茂盛,为宗不毁。孝宣尊崇孝武,庙称世宗。中正大臣夏侯胜等犹执异议,不应为宗。至孝成帝,议犹不定。太仆王舜、中垒校尉刘歆,据不可毁,上从其议。古人据正重顺,不敢私其君父,若此其至也。后遭王莽之乱,光武受命中兴,庙称世祖。孝明帝圣德聪明,政参文、宣,庙称显宗。孝章帝至孝烝烝,仁恩博大,庙称肃宗。比方前代,得礼之宜。自此以下,政事多衅,权移臣下,嗣帝殷勤,各欲褒崇至亲而已。臣下懦弱,莫能执夏侯之直。今圣朝遵古复礼,以求厥中,诚合事宜。元帝世在第八,光武世在第九,故以元帝为考庙,尊而奉之。孝明遵述,亦不敢毁。孝和以下,穆宗、恭宗、敬宗、威宗之号,皆宜省去。五年而再殷祭,合食于太祖,以遵先典。”议遂施行。)四时所祭,高庙一祖二宗,及近帝四,凡七帝。
wèi wén dì shòu shàn, zhuī zūn dà fù yuē dà huáng dì, huì sōng, hòu hàn tài wèi dà zhǎng qiū cáo téng yǎng zǐ yě. kǎo yuē wǔ huáng dì. yǐ luò jīng zōng miào wèi chéng, nǎi cí wǔ dì yú jiàn shǐ diàn, qīn zhí kuì diàn, rú jiā rén lǐ. àn lǐ, jiāng yíng gōng shì, zōng miào wèi xiān, shù rén wú miào, zé jì yú qǐn. dì zhě xíng zhī, fēi lǐ shén yǐ. míng dì tài hé sān nián, yòu zhuī zūn gāo zǔ dà zhǎng qiū yuē gāo huáng, fū rén wú shì yuē gāo huáng hòu, bìng zài yè miào. zhī suǒ cí zé wén dì zhī gāo zǔ chǔ shì pèi guó qiáo rén cáo méng. zēng zǔ gāo huáng méng zhī zǐ téng. zǔ dà huáng dì gòng yī miào, kǎo tài zǔ wǔ huáng dì tè yī miào, bǎi dài bù huǐ, rán zé suǒ cí zhǐ yú qīn miào sì shì yě. qí nián shí yī yuè, luò jīng miào chéng, zé yǐ qīn jǐn qiān chǔ shì zhǔ zhì yuán yì, shǐ zōng zhèng cáo kè chí jié yíng gāo huáng yǐ xià shén zhǔ, gòng yī miào, yóu wèi sì shì ér yǐ. jǐng chū yuán nián liù yuè, qún gōng gèng zòu dìng qī miào zhī zhì, yuē wǔ huáng dì zhào jiàn hóng jī, wèi wèi tài zǔ. wén dì jì tiān gé mìng, wèi wèi gāo zǔ. shàng jí chéng dà mìng, yí wèi wèi liè zǔ. yú tài zǔ miào běi wèi èr tiāo, qí zuǒ wéi wén dì miào, hào yuē gāo zǔ zhāo tiāo, qí yòu nǐ míng dì, hào yuē liè zǔ mù tiāo. qí míng dì shí jiàn cún, zào miào jí chēng zǔ, dāng shí zhī zhì, fēi qián dài jiù guī yě. sān zǔ zhī miào, wàn shì bù huǐ. qí yú sì miào, qīn jǐn dié qiān, yī rú zhōu hòu jì wén wǔ miào tiāo zhī lǐ. wú sūn quán bù lì qī miào, yǐ fù jiān cháng wèi cháng shā tài shǒu, nǎi yú lín xiāng xiàn lì jiān miào, yī hòu hàn fèng nán dùn gù shì, lìng tài shǒu fèng cí. hòu yòu zūn jiān miào yuē shǐ zǔ miào, ér bù zài jīng shī. yòu yǐ wú ruì zhǒng cái wèi wū, wèi zhī wén yě. yú jiàn yè lì xiōng cháng shā huán wáng cè miào zhū què qiáo nán. quán jí, lìng tài zǐ dǎo yān. zi liàng lì, míng nián yú gōng dōng lì quán miào yuē tài zǔ miào, jì bù zài gōng nán, yòu wú zhāo mù zhī xù. shǔ liú bèi chēng dì hào yú chéng dū, lì zōng miào. bèi suī shào dài ér qǐ, yì wèi biàn jì hé dì wèi mí, yì wú zǔ zōng zhī hào. jí liú chán miàn fù jiàng wèi, běi dì wáng chén kū yú zhāo liè zhī miào, zé bèi miào bié lì yě.
魏文帝受禅,追尊大父曰大皇帝,(讳嵩,后汉太尉大长秋曹腾养子也。)考曰武皇帝。以洛京宗庙未成,乃祠武帝於建始殿,亲执馈奠,如家人礼。(按礼,将营宫室,宗庙为先,庶人无庙,则祭於寝。帝者行之,非礼甚矣。)明帝太和三年,又追尊高祖大长秋曰高皇,夫人吴氏曰高皇后,并在邺庙。之所祠则文帝之高祖处士、(沛国谯人曹萌。)曾祖高皇、(萌之子腾。)祖大皇帝共一庙,考太祖武皇帝特一庙,百代不毁,然则所祠止於亲庙四室也。其年十一月,洛京庙成,则以亲尽迁处士主置园邑,使宗正曹恪持节迎高皇以下神主,共一庙,犹为四室而已。景初元年六月,群公更奏定七庙之制,曰武皇帝肇建洪基,为魏太祖。文帝继天革命,为魏高祖。上集成大命,宜为魏烈祖。於太祖庙北为二祧,其左为文帝庙,号曰高祖昭祧,其右拟明帝,号曰烈祖穆祧。(其明帝时见存,造庙及称祖,当时之制,非前代旧规也。)三祖之庙,万世不毁。其馀四庙,亲尽迭迁,一如周后稷、文、武庙祧之礼。(吴孙权不立七庙,以父坚尝为长沙太守,乃於临湘县立坚庙,依后汉奉南顿故事,令太守奉祠。后又尊坚庙曰始祖庙,而不在京师。又以吴芮冢材为屋,未之闻也。於建业立兄长沙桓王策庙朱雀桥南。权疾,令太子祷焉。子亮立,明年於宫东立权庙曰太祖庙,既不在宫南,又无昭穆之序。蜀刘备称帝号於成都,立宗庙。备虽绍代而起,亦未辨继何帝为祢,亦无祖宗之号。及刘禅面缚降魏,北地王谌哭於昭烈之庙,则备庙别立也。)
jìn wǔ dì jí wèi, zhuī zūn huáng zǔ xuān wáng wèi xuān huáng dì, bó kǎo jǐng wáng wèi jǐng huáng dì, kǎo wén wáng wéi wén huáng dì, quán lì yī miào. chū yǒu sī zòu zhì qī miào, dì zhòng qí láo yì, quán lì yī miào. hòu yòng wèi miào zhuī jì zhēng xī jiāng jūn míng jūn, zì shēng píng. zhāng jùn fǔ jūn jūn zhī zǐ, míng jǐng, zhāng jùn tài shǒu, zì gōng dù. zhāng jùn shàng yī zì, wèi dài zōng miào huì chú yě. yǐng chuān fǔ jūn jǐng zhī zǐ, míng juàn, yǐng chuān tài shǒu, zì yuán yì. jīng zhào fǔ jūn, juàn zhī zǐ, míng fáng, jīng zhào yǐn, zì jiàn gōng, shēng xuān dì. yǔ xuān dì jǐng dì wén dì wèi sān zhāo sān mù. qún chén zòu yuē:" shàng gǔ qīng miào yī gōng, zūn yuǎn shén qí. dǎi zhì zhōu shì, zhì wèi qī miào, yǐ biàn zōng tiāo. shèng zhǐ shēn hóng, yuǎn jī shàng shì, shě qī dài zhī fán huá, zūn yī gōng zhī yuǎn zhǐ. xī shùn chéng yáo chán, shòu zhōng wén zǔ, suì zhì dì wèi, gài sān shí zài, yuè zhèng yuán rì, yòu gé yú wén zǔ, cǐ zé yú shì bù gǎi táng miào. kě yī yú shì gù shì, jí yòng wèi miào." zòu kě. shì shí xuān huáng wèi shēng, tài zǔ xū wèi, suǒ yǐ cí liù dài, yǔ jǐng dì wèi qī miào. qí lǐ jù wáng sù shuō. miào zhì, yú zhōng mén wài zhī zuǒ, tōng wèi wū, sì ā. diàn zhì, táng gāo sān chǐ, suí jiàn miào shù wèi shì, dài mǎn bèi qiān huǐ. tài cháng bó shì sūn yù yì yún:" kǎo gōng jì' zuǒ zǔ yòu shè'. kǒng zǐ yuē:' zhōu rén jìng guǐ shén ér yuǎn zhī, jìn rén ér zhōng yān.' lǐ, zhū hóu sān mén, lì miào yí zài zhōng mén wài zhī zuǒ. zōng miào zhī zhì, wài wèi dōu gōng, nèi gè yǒu qǐn miào, bié yǒu mén yuán. tài zǔ zài běi, zuǒ zhāo yòu mù, cì ér nán. jīn yí wèi diàn, jiē rú gǔ diǎn." tài kāng yuán nián, líng shòu gōng zhǔ xiū lì fù yú tài miào. àn zhōu hàn wèi yǒu qí zhǔn, zhì wèi míng dì zé bié lì píng yuán zhǔ miào, jìn yòu yì wèi yě. liù nián, miào xiàn, dāng gǎi xiū chuàng, qún chén yì zòu yuē:" gǔ zhě qī miào yì suǒ, zì yí rú lǐ." zhào yòu yuē:" gǔ suī qī miào, zì jìn dài yǐ lái, jiē miào qī shì, yú lǐ wú fèi, yú qíng wèi xù, yì suí shí zhī yí yě."
晋武帝即位,追尊皇祖宣王为宣皇帝,伯考景王为景皇帝,考文王为文皇帝,权立一庙。(初有司奏置七庙,帝重其劳役,权立一庙。)后用魏庙追祭征西将军、(名钧,字升平。)章郡府君、(钧之子,名景,章郡太守,字公度。章郡上一字,为代宗庙讳除也。)颍川府君、(景之子,名隽,颍川太守,字元异。)京兆府君,(隽之子,名防,京兆尹,字建公,生宣帝。)与宣帝、景帝、文帝为三昭三穆。(群臣奏曰:”上古清庙一宫,尊远神祇。逮至周室,制为七庙,以辨宗祧。圣旨深弘,远迹上世,舍七代之繁华,尊一宫之远旨。昔舜承尧禅,受终文祖,遂陟帝位,盖三十载,月正元日,又格於文祖,此则虞氏不改唐庙。可依虞氏故事,即用魏庙。”奏可。)是时宣皇未升,太祖虚位,所以祠六代,与景帝为七庙。(其礼据王肃说。)庙制,於中门外之左,通为屋,四阿。殿制,堂高三尺,随见庙数为室,代满备迁毁。(太常博士孙毓议云:”考工记'左祖右社'。孔子曰:'周人敬鬼神而远之,近人而忠焉。'礼,诸侯三门,立庙宜在中门外之左。宗庙之制,外为都宫,内各有寝庙,别有门垣。太祖在北,左昭右穆,次而南。今宜为殿,皆如古典。”)太康元年,灵寿公主修丽祔於太庙。(按周汉未有其准,至魏明帝则别立平原主庙,晋又异魏也。)六年,庙陷,当改修创,群臣议奏曰:”古者七庙异所,自宜如礼。”诏又曰:”古虽七庙,自近代以来,皆庙七室,於礼无废,於情为叙,亦随时之宜也。”
dōng jìn yuán dì shàng jì wǔ dì, yú lǐ wèi mí. rú hàn guāng wǔ shàng jì yuán dì gù shì. shí xī jīng shén zhǔ, xiàn yú lǔ tíng, jiāng zuǒ jiàn miào, jiē gēng xīn zào. xún dēng huái dì zhī zhǔ, yòu qiān yǐng chuān fǔ jūn. wèi suī qī shì, qí shí wǔ dài. gài cóng diāo xié yì yǐ xiōng dì wèi dài shù gù yě. yú shí sān zǔ huǐ zhǔ, quán jū bié shì. tài xìng sān nián, jiāng jì mǐn dì zhī zhǔ, nǎi gēng dìng zhì, hái fù zhāng jùn yǐng chuān yú zhāo mù zhī wèi. yǐ tóng huì dì sì wǔ gù shì, ér huì huái mǐn sān dì zì cóng chūn qiū zūn zūn zhī yì, zài miào bù tì yě. yuán dì bēng, zé zhāng jùn fù qiān. yuán dì shén wèi yóu zài mǐn dì zhī xià, gù yǒu kǎn shì zhě shí yě. zhì míng dì bēng, ér yǐng chuān yòu qiān, yóu shí shì yě. yú shí xù guǎng tài miào, gù sān qiān zhǔ bìng hái xī chǔ, míng zhī yuē tiāo, yǐ zhǔn yuǎn miào. chéng dì xián kāng wǔ nián, shǐ zuò wǔ dào huáng hòu shén zhǔ, fù miào, pèi xiǎng shì zǔ. chéng dì bēng ér kāng dì chéng tǒng, yǐ xiōng dì yī dài, gù bù qiān jīng zhào, shǐ shí yī shì yě. kāng dì bēng, mù dì lì, jīng zhào qiān rù xī chǔ, tóng wèi zhī tiāo, rú qián sān zǔ qiān zhǔ zhī lǐ, gù zhèng shì yóu shí yī yě. mù dì bēng, ér āi dì hǎi xī bìng wèi xiōng dì, wú suǒ dēng chú. xián ān zhī chū, jiǎn wén huáng dì shàng jì yuán huáng dì, yú shì yǐng chuān jīng zhào èr zhǔ fù huán zhāo mù zhī wèi. jiǎn wén bēng, yǐng chuān yòu qiān. xiào wǔ dì tài yuán shí liù nián, shǐ gǎi zuò tài miào diàn, zhèng shì shí sì jiān, dōng xī chǔ gè yī jiān, hé shí liù jiān, dòng gāo bā zhàng sì chǐ. bèi fǎ jià qiān shén zhǔ yú xíng miào, zhēng xī zhì jīng zhào sì zhǔ jí tài zǐ tài sūn, gè yòng qí wèi zhī yí fú. sì zhǔ bù cóng dì zhě yí, shì yǔ tài kāng yì yě. jí xiào wǔ bēng, jīng zhào yòu qiān, rú mù dì zhī shì sì tiāo gù shì.
东晋元帝上继武帝,於礼为祢。(如汉光武上继元帝故事。)时西京神主,陷於虏庭,江左建庙,皆更新造。寻登怀帝之主,又迁颍川府君。(位虽七室,其实五代。盖从刁协议以兄弟为代数故也。)於时三祖毁主,权居别室。太兴三年,将祭愍帝之主,乃更定制,还复章郡、颍川於昭穆之位。(以同惠帝嗣武故事,而惠、怀、愍三帝自从春秋尊尊之义,在庙不替也。)元帝崩,则章郡复迁。(元帝神位犹在愍帝之下,故有坎室者十也。)至明帝崩,而颍川又迁,犹十室也。於时续广太庙,故三迁主并还西储,名之曰祧,以准远庙。成帝咸康五年,始作武悼皇后神主,祔庙,配飨世祖。成帝崩而康帝承统,以兄弟一代,故不迁京兆,始十一室也。康帝崩,穆帝立,京兆迁入西储,同谓之祧,如前三祖迁主之礼,故正室犹十一也。穆帝崩,而哀帝、海西并为兄弟,无所登除。咸安之初,简文皇帝上继元皇帝,於是颍川、京兆二主复还昭穆之位。简文崩,颍川又迁。孝武帝太元十六年,始改作太庙殿,正室十四间,东西储各一间,合十六间,栋高八丈四尺。备法驾迁神主於行庙,征西至京兆四主及太子太孙,各用其位之仪服。四主不从帝者仪,是与太康异也。及孝武崩,京兆又迁,如穆帝之世四祧故事。
sòng wǔ dì jí zūn wèi, cí qī dài wéi qī miào. yǒng chū chū, zhuī zūn huáng kǎo jìn líng jùn gōng cáo qiào, jí wǔ dì fù. jìn líng, běn jùn. wèi xiào mù huáng dì, huáng bǐ zhào shì wèi mù huáng hòu. sān nián, xiào yì xiāo huáng hòu bēng, yòu fù miào. gāo zǔ bēng, shén zhǔ shēng miào, yóu zhāo mù zhī xù, rú wèi jìn zhī zhì, xū tài zǔ zhī wèi. wén dì yuán jiā chū, zhuī zūn suǒ shēng hú jié yú wèi zhāng huáng tài hòu, lì miào yú tài miào xī. qí hòu, xiào wǔ zhāo tài hòu míng dì xuān tài hòu bìng fù zhāng tài hòu miào.
宋武帝即尊位,祠七代为七庙。永初初,追尊皇考(晋陵郡功曹翘,即武帝父。晋陵,本郡。)为孝穆皇帝,皇妣赵氏为穆皇后。三年,孝懿萧皇后崩,又祔庙。高祖崩,神主升庙,犹昭穆之序,如魏晋之制,虚太祖之位。文帝元嘉初,追尊所生胡婕妤为章皇太后,立庙於太庙西。其后,孝武昭太后、明帝宣太后并祔章太后庙。
qí gāo dì zhuī zūn fù wèi xuān huáng dì, yòu jūn jiāng jūn chéng zhī. mǔ wèi zhāo huáng hòu, qī miào. xiāo zǐ xiǎn yuē:" jìn yòng wáng sù zhī yì, yǐ wén jǐng wèi gòng dài, shàng zhì zhēng xī, qí shí liù yě. xún cǐ yì, fēi yǐ xiōng dì wèi hòu, dāng yǐ lì zhǔ zhī yì, kě róng yú qī shì. jí yáng yuán hòu bēng, zhēng xī zhī miào bù huǐ, zé zhī bù yǐ yuán hòu wèi dài shù. miào yǒu qī shì, shù yíng bā zhǔ. jìn tài cháng hè xún lì yì yǐ hòu, dì bù jì xiōng, gù dài bì xiàn qī, zhǔ wú dìng shù. sòng tái chū lì wǔ miào, yǐ zāng hòu wèi dài shì. jiù lǐ ér qiú, yì qīn miào sì yǐ. ruò jù yī yǐn zhī yán, bì jí qī dài, zé zi zhāo sūn mù, bù liè fù rén. ruò yī zhèng xuán zhī shuō, miào yǒu qīn chēng, qī zhě yán qí, qǐ huò làn xiǎng. qiě bì gōng zhī dé, zhōu qī fēi shù, yáng yuán zhī sì, jìn bā wú shāng. jīn wèi zhī qī miào, ér zhǐ wéi liù sì, shǐ shòu mìng zhī jūn, liú guāng zhī diǎn bù zú. ruò wèi tài zǔ wèi dēng, zé zhāo mù zhī shù hé jì, sī gù lǐ guān suǒ yí xiáng yě."
齐高帝追尊父为宣皇帝,(右军将军承之。)母为昭皇后,七庙。(萧子显曰:”晋用王肃之议,以文、景为共代,上至征西,其实六也。寻此意,非以兄弟为后,当以立主之义,可容於七室。及杨元后崩,征西之庙不毁,则知不以元后为代数。庙有七室,数盈八主。晋太常贺循立议以后,弟不继兄,故代必限七,主无定数。宋台初立五庙,以臧后为代室。就礼而求,亦亲庙四矣。若据伊尹之言,必及七代,则子昭孙穆,不列妇人。若依郑玄之说,庙有亲称,妻者言齐,岂或滥享。且閟宫之德,周七非数,杨元之祀,晋八无伤。今谓之七庙,而止唯六祀,使受命之君,流光之典不足。若谓太祖未登,则昭穆之数何继,斯故礼官所宜详也。”)
liáng wǔ dì shòu shàn, qiān shén zhǔ yú tài miào, wèi sān zhāo sān mù, fán liù miào. zhuī zūn huáng kǎo wéi wén huáng dì, dān yáng yǐn, shùn zhī. huáng bǐ wèi dé huáng hòu, miào hào tài zǔ. huáng zǔ yǐ shàng, jiē bù zhuī zūn. nǐ zǔ qiān yú shàng, ér tài zǔ zhī miào bù huǐ, yǔ qīn miào wèi qī, jiē tóng yī táng, gòng tíng ér bié shì.
梁武帝受禅,迁神主於太庙,为三昭三穆,凡六庙。追尊皇考为文皇帝,(丹阳尹,顺之。)皇妣为德皇后,庙号太祖。皇祖以上,皆不追尊。拟祖迁於上,而太祖之庙不毁,与亲庙为七,皆同一堂,共庭而别室。
chén yī liáng zhì, qī miào rú lǐ. chū, wén dì rù sì, ér huáng kǎo shǐ xīng zhāo liè wáng miào zài shǐ xīng guó, wèi zhī dōng miào. tiān jiā zhōng, xǐ shén zhǔ fù yú liáng zhī xiǎo miào, gǎi yuē guó miào. jì yòng tiān zǐ yí.
陈依梁制,七庙如礼。初,文帝入嗣,而皇考始兴昭烈王庙在始兴国,谓之东庙。天嘉中,徙神主祔於梁之小庙,改曰国庙。祭用天子仪。
hòu wèi zhī xiān, jū yú mò běi, záo shí wèi zǔ zōng zhī miào yú wū luò hóu guó xī běi. míng yuán dì yǒng xīng sì nián, lì tài zǔ dào wǔ dì miào yú bái dēng shān. suì yī jì, jù tài láo, dì qīn fèng, wú cháng yuè. yòu yú bái dēng xī, tài zǔ jiù yóu zhī chù, lì zhāo chéng xiàn míng tài zǔ miào, cháng yǐ jiǔ yuè shí yuè zhī jiāo, dì qīn jì, shēng yòng mǎ niú yáng, yòu qīn xíng chū liú zhī lǐ.
后魏之先,居於漠北,凿石为祖宗之庙於乌洛侯国西北。明元帝永兴四年,立太祖道武帝庙於白登山。岁一祭,具太牢,帝亲奉,无常月。又於白登西,太祖旧游之处,立昭成、献明、太祖庙,常以九月十月之交,帝亲祭,牲用马牛羊,又亲行貙刘之礼。
xiào wén tài hé sān nián liù yuè, qīn yè qī miào. shí qún guān yì yuē:" dà wèi jiù shì, duō bù qīn yè. jīn bì xià xiào chéng fā zhōng, sī qīn zhí sì. jǐn àn jiù zhāng, jí wèi qīn bài zhī yí." zhì kě.
孝文太和三年六月,亲谒七庙。(时群官议曰:”大魏旧事,多不亲谒。今陛下孝诚发中,思亲执祀。谨按旧章,集为亲拜之仪。”制可。)
shí wǔ nián sì yuè, gǎi yíng tài miào. zhào yuē:" zǔ yǒu gōng, zōng yǒu dé, hòu zhě bù dé shàn zǔ zōng zhī míng, jū èr tiāo zhī miào. jīn shù zūn xiān zhì, yí zhì zǔ zōng zhī hào. liè zǔ yǒu chuàng yè zhī gōng, dài zǔ yǒu kāi tuò zhī dé, yí wèi zǔ zōng, bǎi dài bù qiān. ér yuǎn zǔ píng wén gōng wèi duō yú zhāo chéng, rán miào hào wèi tài zǔ dào wǔ jiàn yè zhī xūn, gāo yú píng wén, miào hào wèi liè zǔ. bǐ xiào shì wèi wèi yǔn. zhèn jīn fèng zūn dào wǔ wèi tài zǔ, yǔ xiǎn zǔ wèi èr tiāo, yú jiē yǐ cì ér qiān. píng wén jì qiān, miào wéi yǒu liù, rú jīn qī miào, yī zé wú zhǔ. wéi dāng zhèn gōng cǐ shì, yì chén zǐ suǒ nán yán. zhèn yǐ bù dé, tiǎn chéng hóng xù, ruò zōng miào zhī líng, huò quán shǒu lǐng yǐ méi yú dì, wèi zhāo mù zhī cì, xīn yuàn bì yǐ. bì bù kě xiān shè, kě chuí wén shì hòu." sī kōng cháng lè wáng mù liàng děng zòu yán:" shēng píng zhī huì, shì zài yú jīn. tuī gōng kǎo dé, shí rú míng zhǐ. dàn qī miào zhī sì, bèi xíng rì jiǔ, wú yí quē yī, xū yǒu suǒ dài. chén děng yú wèi yī xiān zūn sì, kě chuí wén shì hòu. lǐ zhōng rú cǐ, bù gǎn bù yán." bā yuè, zhào jùn guó yǒu shí guǒ kě jiàn zhě, bìng sòng jīng shī, yǐ gōng miào xiǎng. qí bái dēng shān jī míng shān miào, wéi qiǎn yǒu sī xíng shì. shí yī yuè, shì dàn jì tài hé miào. dì gǔn miǎn, yǔ jì zhě cháo fú. dīng mǎo, qiān miào zhī shén zhǔ yú tài miào, bǎi guān péi cóng. fèng shén zhǔ yú zhāi chē, zhì xīn miào. yǒu sī shēng shén zhǔ yú tài miào, zhū wáng hóu mù shǒu fān fù děng, gè yǐ qí zhí lái jì.
十五年四月,改营太庙。诏曰:”祖有功,宗有德,后者不得擅祖宗之名,居二祧之庙。今述遵先志,宜制祖宗之号。烈祖有创业之功,代祖有开拓之德,宜为祖宗,百代不迁。而远祖平文功未多於昭成,然庙号为太祖;道武建业之勋,高於平文,庙号为烈祖。比校似为未允。朕今奉尊道武为太祖,与显祖为二祧,馀皆以次而迁。平文既迁,庙唯有六,如今七庙,一则无主。唯当朕躬此事,亦臣子所难言。朕以不德,忝承洪绪,若宗庙之灵,获全首领以没於地,为昭穆之次,心愿毕矣。必不可先设,可垂文示后。”(司空长乐王穆亮等奏言:”升平之会,事在於今。推功考德,实如明旨。但七庙之祀,备行日久,无宜阙一,虚有所待。臣等愚谓依先尊祀,可垂文示后。俚衷如此,不敢不言。”)八月,诏郡国有时果可荐者,并送京师,以供庙享。其白登山、鸡鸣山庙,唯遣有司行事。十一月,释禫祭太和庙。帝衮冕,与祭者朝服。丁卯,迁庙之神主於太庙,百官陪从。奉神主於斋车,至新庙。有司升神主於太庙,诸王侯牧守、蕃附等,各以其职来祭。
shí liù nián shí yuè zhào:" xiān wáng zhì lǐ, jīng lún wàn dài. bái dēng miào zhě, yǒu wéi ér xìng, zhāo mù bù cì. tài zǔ yǒu sān céng zhī yǔ, yǐ jiàng wú fāng zhàng zhī shì. yòu cháng yòng jì qiū, gōng jià qián sì. jīn shòu yī zhī yuè, xiǎng jì míng táng lì dōng zhī shǐ, fèng zhēng tài miào. ruò fù zhāi bái dēng, biàn wèi yī yuè zài jià. miǎn xiáng èr lǐ, wèi yí shěng yī. kě fèi dōng shān zhī sì, chéng cǐ èr xiǎng zhī jìng. kě chì yǒu sī, dàn mìng nèi diǎn shén zhě, shè xíng jì shì. xiàn míng dào wǔ gè yǒu miào chēng, kě jù yī jiù shì." zì tài zōng zhū dì, xī wú diàn yǔ, yīn tíng zhī.
十六年十月诏:”先王制礼,经纶万代。白登庙者,有为而兴,昭穆不次。太祖有三层之宇,已降无方丈之室。又常用季秋,躬驾虔祀。今授衣之月,享祭明堂;立冬之始,奉烝太庙。若复斋白登,便为一月再驾。缅详二理,谓宜省一。可废东山之祀,成此二享之敬。可敕有司,但命内典神者,摄行祭事。献明、道武各有庙称,可具依旧式。”自太宗诸帝,昔无殿宇,因停之。
shí jiǔ nián, qiān dū luò yì. èr yuè, zhào yuē:" tài hé miào yǐ jiù, shén yí líng zhǔ, yí shí fèng níng. kě kè wǔ yuè fèng qiān yú miào. qí chū jīn yōng zhī yí, yī zhǔn chū dài dōu tài hé zhī shì. rù xīn miào zhī diǎn, kě yī jìn zhì jīn yōng zhī guǐ. qí wēi yí lǔ bù, rú chū dài miào. bǎi guān fèng qiān, yí kě shěng zhī. dàn lìng cháo guān sì pǐn yǐ shàng shì guān wǔ pǐn yǐ shàng zōng shì fèng yíng."
十九年,迁都洛邑。二月,诏曰:”太和庙已就,神仪灵主,宜时奉宁。可克五月奉迁於庙。其出金墉之仪,一准出代都太和之式。入新庙之典,可依近至金墉之轨。其威仪卤簿,如出代庙。百官奉迁,宜可省之。但令朝官四品以上、侍官五品以上、宗室奉迎。”
běi qí wén xuān dì shòu shàn, zhì liù miào. xiàn wǔ yǐ xià bù huǐ, yǐ shàng zé dì huǐ. bìng tóng miào ér bié shì. jì ér qiān shén zhǔ yú tài miào. wén xiāng wén xuān, bìng tài zǔ zhī zǐ, wén xuān chū yí qí zhāo mù zhī cì, yù bié lì miào, zhòng yì bù tóng. zhì èr nián qiū, shǐ fù tài miào. wǔ jì tóng liáng zhì.
北齐文宣帝受禅,置六庙。献武以下不毁,以上则递毁。并同庙而别室。既而迁神主於太庙。文襄、文宣,并太祖之子,文宣初疑其昭穆之次,欲别立庙,众议不同。至二年秋,始附太庙。五祭同梁制。
hòu zhōu mǐn dì shòu shàn, ér yòu zōng miào. zhuī zūn huáng zǔ wèi dé huáng dì míng gōng, shēng tài. fù wén wáng wéi wén huáng dì, miào hào tài zǔ. tài shī zhōu guó gōng, míng tài. nǐ zǔ yǐ shàng sān miào dì qiān, zhì tài zǔ bù huǐ. qí xià xiāng chéng zhì èr zhāo èr mù wèi wǔ yān. míng dì bēng, miào hào dài zōng, wǔ dì bēng, miào hào gāo zǔ, bìng wèi tiāo miào bù huǐ.
后周闵帝受禅,而右宗庙。追尊皇祖为德皇帝(名肱,生泰。)父文王为文皇帝,庙号太祖。(太师周国公,名泰。)拟祖以上三庙递迁,至太祖不毁。其下相承置二昭二穆为五焉。明帝崩,庙号代宗,武帝崩,庙号高祖,并为祧庙不毁。
suí wén dì shòu mìng, qiǎn jiān tài bǎo yǔ wén shàn fèng cè yì tóng zhōu, gào huáng kǎo huán wáng miào, jiān yòng nǚ wū, tóng jiā rén lǐ. zhuī zūn hào wèi wǔ yuán huáng dì, dà sī kōng míng zhōng. huáng bǐ wèi yuán míng huáng hòu, yíng shén guī yú jīng shī. gǎi lì zuǒ zōng miào. wèi yán shǐ zǔ, yòu wú shòu mìng zhī tiāo, zì gāo zǔ yǐ xià, zhì sì qīn miào, tóng diàn yì shì. yī huáng gāo zǔ tài yuán fǔ jūn miào, èr huáng zēng zǔ kāng wáng miào, sān huáng zǔ xiàn wáng miào, sì huáng kǎo tài zǔ wǔ yuán huáng dì miào. nǐ zǔ qiān yú shàng, ér tài zǔ zhī miào bù huǐ. zhì yáng dì, lì qī miào. tài zǔ gāo zǔ gè yī diàn, zhǔn zhōu wén wǔ èr tiāo, yǔ shǐ zǔ ér sān. yú bìng fēn shì ér jì. shǐ jí tiāo zhī wài, cóng dié huǐ zhī fǎ. shí lǐ bù shì láng xǔ shàn xīn děng yì:" àn zhōu zhì, zì tài zǔ yǐ xià, gè bié lì miào, zhì yú dì xiá, jiē shí yú tài zǔ. shì yǐ qián hàn yì suí chù ér lì. hòu hàn guāng wǔ xīn píng kòu luàn, wù cóng shěng yuē, nǎi zǒng lì yī táng, ér qún zhǔ yì shì. zì cǐ yǐ lái, yīn xún bù biàn. jīn qǐng lì qī miào." zhào kě. jì yíng luò yì, hòu yǒu sī zòu, qǐng yú dōng jīng jiàn lì zōng miào. dì wèi mì shū jiān liǔ qiǎo yán yuē:" jīn shǐ zǔ jí èr tiāo yǐ jù, lìng hòu zǐ sūn, chù zhèn hé suǒ?" yòu xià zhào, zhǔn yì bié lì gāo zǔ zhī miào, shǔ yǒu xíng yì, fù qǐn.
隋文帝受命,遣兼太保宇文善奉策诣同州,告皇考桓王庙,兼用女巫,同家人礼。追尊号为武元皇帝,(大司空名忠。)皇妣为元明皇后,迎神归於京师。改立左宗庙。未言始祖,又无受命之祧,自高祖以下,置四亲庙,同殿异室。一、皇高祖太原府君庙,二、皇曾祖康王庙,三、皇祖献王庙,四、皇考太祖武元皇帝庙。拟祖迁於上,而太祖之庙不毁。至炀帝,立七庙。太祖、高祖各一殿,准周文、武二祧,与始祖而三。馀并分室而祭。始及祧之外,从迭毁之法。(时礼部侍郎许善心等议:”案周制,自太祖以下,各别立庙,至於禘祫,皆食於太祖。是以前汉亦随处而立。后汉光武新平寇乱,务从省约,乃总立一堂,而群主异室。自此以来,因循不变。今请立七庙。”诏可。)既营洛邑,后有司奏,请於东京建立宗庙。帝谓秘书监柳{巧言}曰:”今始祖及二祧已具,令后子孙,处朕何所?”又下诏,准议别立高祖之庙,属有行役,复寝。
dà táng wǔ dé yuán nián, zhuī zūn gāo zǔ yuē xuān jiǎn gōng, zēng zǔ yuē yì wáng, zǔ yuē jǐng huáng dì, kǎo yuē yuán huáng dì, fǎ jià yíng shén zhǔ, fù yú tài miào, shǐ xiǎng sì shì.
大唐武德元年,追尊高祖曰宣简公,曾祖曰懿王,祖曰景皇帝,考曰元皇帝,法驾迎神主,祔於太庙,始享四室。
zhēn guān jiǔ nián, gāo zǔ bēng, zēng xiū tài miào. zhōng shū shì láng cén wén běn yì yuē:" zǔ zhèng xuán zhě zé chén sì miào zhī zhì, shù wáng sù zhě zé yǐn qī miào zhī wén, guì jiàn hùn ér mò biàn, shì fēi fēn ér bù dìng. chūn qiū gǔ liáng chuán jí lǐ jì wáng zhì jì fǎ lǐ qì kǒng zǐ jiā yǔ, bìng yún' tiān zǐ qī miào, zhū hóu wǔ miào, dài fū sān miào, shì yī miào'. shàng shū xián yǒu yī dé yuē' qī shì zhī miào, kě yǐ guān dé'. zhì yú sūn qīng kǒng ān guó liú xīn bān biāo fù zǐ kǒng cháo yú xǐ gàn bǎo zhī tú, shāng jiào jīn gǔ, xián yǐ wéi rán. gù qí wén yuē' tiān zǐ sān zhāo sān mù, yǔ tài zǔ zhī miào ér qī'. shì yǐ jìn sòng qí liáng, jiē yī sī yì, lì qīn miào liù, qǐ fēi yǒu guó zhī mào diǎn, bù kān zhī xiū liè hū! rán ruò shǐ wéi qún jīng zhī zhèng shuō, cóng lěi dài zhī yí yì, bēi zi yōng zhī dǔ lùn, zūn kāng chéng zhī jiù xué, zé tiān zǐ zhī lǐ, xià bī yú rén chén, zhū hóu zhī zhì, shàng tiě yú wáng zhě, fēi suǒ wèi zūn bēi yǒu xù, míng wèi bù tóng zhě yě. chén děng cān xiáng, qǐng yī jìn sòng gù shì, lì qīn miào liù, qí zǔ zōng zhī zhì, shì zūn jiù diǎn." zhì cóng zhī. yú shì zēng xiū tài miào, shǐ chóng fù hóng nóng fǔ jūn jí gāo zǔ shén zhǔ, bìng jiù sì shì wèi liù shì.
贞观九年,高祖崩,增修太庙。中书侍郎岑文本议曰:”祖郑玄者则陈四庙之制,述王肃者则引七庙之文,贵贱混而莫辨,是非纷而不定。春秋穀梁传及礼记王制祭法礼器、孔子家语,并云'天子七庙,诸侯五庙,大夫三庙,士一庙'。尚书咸有一德曰'七世之庙,可以观德'。至於孙卿、孔安国、刘歆、班彪父子、孔晁、虞喜、干宝之徒,商较今古,咸以为然。故其文曰'天子三昭三穆,与太祖之庙而七'。是以晋、宋、齐、梁,皆依斯义,立亲庙六,岂非有国之茂典,不刊之休烈乎!然若使违群经之正说,从累代之疑议,背子雍之笃论,遵康成之旧学,则天子之礼,下逼於人臣,诸侯之制,上僣於王者,非所谓尊卑有序,名位不同者也。臣等参详,请依晋宋故事,立亲庙六,其祖宗之制,式遵旧典。”制从之。於是增修太庙,始崇祔弘农府君及高祖神主,并旧四室为六室。
tài zōng bēng, qiān hóng nóng fǔ jūn shén zhǔ yú jiā shì, tài zōng shén zhǔ fù tài miào. gāo zōng bēng, shén zhǔ fù tài miào, yòu qiān xuān huáng dì shén zhǔ yú jiā shì.
太宗崩,迁弘农府君神主於夹室,太宗神主祔太庙。高宗崩,神主祔太庙,又迁宣皇帝神主於夹室。
ruì zōng chuí gǒng sì nián zhēng yuè, yòu yú dōng dōu lì gāo zǔ tài zōng gāo zōng sān miào, sì shí xiǎng sì, rú jīng miào zhī yí. bié lì chóng xiān miào yǐ xiǎng wǔ shì zǔ kǎo. wǔ tài hòu yòu lìng yì chóng xiān miào shì shù, suǒ sī yì, suì zhǐ. bó shì zhōu cóng qǐng lì qī miào, qí huáng jiā tài miào, qǐng jiǎn wèi wǔ shì. chūn guān shì láng jiǎ tài yǐn zòu yuē:" qín hàn tài hòu lín cháo chēng zhì, bìng jù lǐ jīng zhèng wén, tiān zǐ qī miào, zhū hóu wǔ miào. jīn zhōu cóng bié yǐn fú yì, guǎng shù yì wén, zhí chóng quán yí, bù yī cháng dù. qí chóng xiān miào, hé tóng zhū hóu zhī shù, guó jiā zōng miào bù kě yí biàn." tài hòu suì zhǐ. jì gé mìng chēng dì, gǎi dà táng jīng tài miào wèi xiǎng dé miào, sì shí wéi xiǎng gāo zǔ yǐ xià sān shì, yú sì shì bì qí mén, fèi xiǎng sì zhī lǐ. yòu yú dōng dōu gǎi zhì tài miào wèi qī shì, fù wǔ shì qī dài shén zhǔ. yòu gǎi jīng chóng xiān miào wèi chóng zūn miào, qí xiǎng sì rú tài miào zhī yí. réng gǎi tài miào shǔ wèi qīng miào tái, jiā guān yuán, chóng qí bān zhì.
睿宗垂拱四年正月,又於东都立高祖、太宗、高宗三庙,四时享祀,如京庙之仪。别立崇先庙以享武氏祖考。武太后又令议崇先庙室数,所司议,遂止。(博士周悰请立七庙,其皇家太庙,请减为五室。春官侍郎贾太隐奏曰:”秦汉太后临朝称制,并据礼经正文,天子七庙,诸侯五庙。今周悰别引浮议,广述异文,直崇权仪,不依常度。其崇先庙,合同诸侯之数,国家宗庙不可移变。”太后遂止。)既革命称帝,改大唐京太庙为享德庙,四时唯享高祖以下三室,馀四室闭其门,废享祀之礼。又於东都改制太庙为七室,祔武氏七代神主。又改京崇先庙为崇尊庙,其享祀如太庙之仪。仍改太庙署为清庙台,加官员,崇其班秩。
shén lóng yuán nián, gǎi xiǎng dé miào yī jiù wèi jīng tài miào. qiān wǔ shì qī miào shén zhǔ yú xī jīng chóng zūn miào. dōng dōu zhì tài miào, yǐ jǐng huáng dì wèi tài zǔ, miào chóng liù shì.
神龙元年,改享德庙依旧为京太庙。迁武氏七庙神主於西京崇尊庙。东都置太庙,以景皇帝为太祖,庙崇六室。
shí tài cháng bó shì zhāng qí xián jiàn yì yuē:" shǐ fēng zhī jūn, wèi zhī tài zǔ. tài zǔ zhī miào, bǎi dài bù qiān, shāng zhī xuán wáng zhōu zhī hòu jì shì yě. dàn shāng zì xuán wáng yǐ hòu, shí yǒu sì dài, zhì tāng ér yǒu tiān xià. zhōu zì hòu jì yǐ hòu, shí yǒu qī dài, zhì wǔ wáng ér yǒu tiān xià. qí jiān dài shù jì yuǎn, qiān miào qīn miào jiē chū tài zǔ zhī hòu, gù dé hé shí yǒu xù, zūn bēi bù chà. qí hòu hàn gāo shòu mìng, wú shǐ fēng zǔ, jí yǐ gāo zǔ huáng dì wèi tài zǔ. wèi wǔ chuàng yè, wén dì shòu mìng, yì yǐ wǔ dì wèi tài zǔ. jìn xuān chuàng yè, wǔ dì shòu mìng, yì yǐ xuān dì wèi tài zǔ. yǔ wén yǐ wén huáng dì wèi tài zǔ, suí shì yǐ wǔ yuán huáng dì wèi tài zǔ. guó jiā jǐng huáng dì shǐ fēng táng gōng, shí wèi tài zǔ. zhōng jiān dài shù jì jìn, liè zài sān zhāo sān mù zhī nèi, gù huáng jiā tài miào, wéi yǒu liù shì. qí hóng nóng fǔ jūn xuān guāng èr dì, zūn yú tài zǔ, qīn jǐn zé qiān, bù zài zhāo mù hé shí zhī shù. fèng chì' qī shì yǐ xià, yī jiù hào zūn chóng.' xù yòu fèng chì' jì lì qī miào, xū zūn chóng shǐ zǔ, sù lìng xiáng dìng' zhě. fú xún lǐ jīng, shǐ zǔ jí tài zǔ, tài zǔ zhī wài, gèng wú shǐ zǔ. hòu zhōu tài zǔ zhī wài, yǐ zhōu wén wáng wèi shǐ zǔ, bù hé lǐ jīng. huò yǒu yǐn bái hǔ tōng yì yún' hòu jì wèi shǐ zǔ, wén wáng wèi tài zǔ, wǔ wáng wèi tài zōng', jí zhèng xuán zhù shī yōng xù yún' tài zǔ wèi wén wáng' yǐ wéi shuō zhě. qí yì bù rán. hé zhě? bǐ yǐ lǐ' wáng zhě zǔ yǒu gōng ér zōng yǒu dé, zhōu rén zǔ wén wáng ér zōng wǔ wáng', yǐ wèi wén wáng wèi tài zǔ ěr, fēi xiá jì qún zhǔ hé shí zhī tài zǔ. jīn yì zhě, huò yǒu yù lì liáng wǔ zhāo wáng wèi shǐ zǔ zhě, shū wèi bù kě. hé zhě? xī zài shāng zhōu, jì xiè shǐ fēng, tāng wǔ zhī xìng, zuò yóu jì xiè, gù yǐ wéi tài zǔ, jí huáng jiā zhī jǐng dì shì yě. liáng wǔ zhāo wáng xūn yè wèi guǎng, hòu zhǔ shī shǒu, guó tǔ bù chuán. jǐng huáng shǐ fēng, shí běn míng mìng. jīn nǎi shě fēng táng zhī shèng liè, chóng xī liáng zhī yuǎn gòu, qiú zhī qián gǔ, shí guāi diǎn lǐ. wèi shì bù yǐ cáo cān wèi tài zǔ, jìn shì bù yǐ yīn wáng áng wèi tài zǔ, sòng shì bù yǐ chǔ yuán wáng wèi tài zǔ, qí liáng bù yǐ xiāo hé wéi tài zǔ, chén suí bù yǐ hú gōng yáng zhèn wèi tài zǔ, zé huáng jiā ān kě yǐ liáng wǔ zhāo wáng wèi tài zǔ hū? hàn zhī dōng jīng, dà yì jiāo sì, duō yǐ zhōu jiāo hòu jì, hàn dāng jiāo yáo. wéi dù lín yì, dú yǐ wéi' zhōu shì zhī xìng, zuò yóu hòu jì. hàn yè tè qǐ, gōng bù yuán yáo. zǔ zōng gù shì, suǒ yí yīn xún.' jìng cóng lín yì. yòu chuán chēng' yù zhī tiān shàng, shì wèn zhǎng rén', yǐ qí jìn zhī. wǔ dé zhēn guān zhī shí, qù liáng wǔ zhāo wáng, gài yì jìn yú jīn yǐ. dāng shí bù lì zhě, bù kě lì gù yě. jīn jì nián dài jìn yuǎn, fāng fù lì zhī, shí kǒng jǐng huáng shī zhí ér zhèn nù, wǔ zhāo xū wèi ér bù dā, fēi shè jì zhī fú yě. qǐng zhǔn chì jiā tài miào wèi qī shì, xiǎng xuān huáng dì yǐ bèi qī dài. qí shǐ zǔ bù hé bié yǒu zūn chóng."
时太常博士张齐贤建议曰:”始封之君,谓之太祖。太祖之庙,百代不迁,商之玄王、周之后稷是也。但商自玄王以后,十有四代,至汤而有天下。周自后稷以后,十有七代,至武王而有天下。其间代数既远,迁庙亲庙皆出太祖之后,故得合食有序,尊卑不差。其后汉高受命,无始封祖,即以高祖皇帝为太祖。魏武创业,文帝受命,亦以武帝为太祖。晋宣创业,武帝受命,亦以宣帝为太祖。宇文以文皇帝为太祖,隋室以武元皇帝为太祖。国家景皇帝始封唐公,实为太祖。中间代数既近,列在三昭三穆之内,故皇家太庙,唯有六室。其弘农府君、宣光二帝,尊於太祖,亲尽则迁,不在昭穆合食之数。奉敕'七室以下,依旧号尊崇。'续又奉敕'既立七庙,须尊崇始祖,速令详定'者。伏寻礼经,始祖即太祖,太祖之外,更无始祖。后周太祖之外,以周文王为始祖,不合礼经。或有引白虎通义云'后稷为始祖,文王为太祖,武王为太宗',及郑玄注诗雍序云'太祖谓文王'以为说者。其义不然。何者?彼以礼'王者祖有功而宗有德,周人祖文王而宗武王',以谓文王为太祖耳,非祫祭群主合食之太祖。今议者,或有欲立凉武昭王为始祖者,殊为不可。何者?昔在商周,稷、卨始封,汤武之兴,祚由稷、卨,故以为太祖,即皇家之景帝是也。凉武昭王勋业未广,后主失守,国土不传。景皇始封,实本明命。今乃舍封唐之盛烈,崇西凉之远构,求之前古,实乖典礼。魏氏不以曹参为太祖,晋氏不以殷王卬为太祖,宋氏不以楚元王为太祖,齐、梁不以萧何为太祖,陈、隋不以胡公、杨震为太祖,则皇家安可以凉武昭王为太祖乎?汉之东京,大议郊祀,多以周郊后稷,汉当郊尧。唯杜林议,独以为'周室之兴,祚由后稷。汉业特起,功不缘尧。祖宗故事,所宜因循。'竟从林议。又传称'欲知天上,事问长人',以其近之。武德、贞观之时,去凉武昭王,盖亦近於今矣。当时不立者,不可立故也。今既年代浸远,方复立之,实恐景皇失职而震怒,武昭虚位而不荅,非社稷之福也。请准敕加太庙为七室,享宣皇帝以备七代。其始祖不合别有尊崇。”
tài cháng bó shì liú chéng qìng yì yuē:" fū tài zǔ yǐ gōng jiàn, zhāo mù yǐ qīn chóng, yǒu gōng bǎi dài ér bù qiān, qīn jǐn qī yè ér dāng huǐ. huò yǐ tài zǔ dài qiǎn, miào shù fēi bèi, gèng yú zhāo mù zhī shàng, yuǎn lì hé qiān zhī jūn, qū cóng qī miào zhī wén, shēn guāi dié huǐ zhī zhì. jǐng huáng dì jùn dé jī táng, dài shù yóu jìn, hào suī chóng yú tài zǔ, qīn shàng liè yú zhāo mù, qiě lín liù shì zhī wèi, wèi shēn qī dài zhī zūn. shì zhī tài miào dāng liù, wèi hé yǒu qī. gù xiān cháo wéi yǒu xuān guāng jǐng yuán shén yáo wén wǔ liù dài qīn miào. dà dì dēng xiá, shén zhǔ shēng fù yú miào shì, yǐ xuān huáng dì dài shù dāng mǎn, zhǔn lǐ fù qiān. jīn zhǐ yǒu guāng huáng dì yǐ xià liù dài qīn miào, fēi shì tiān zǐ zhī miào shù bù dàng yǒu qī, běn yóu tài zǔ yǒu yuǎn jìn zhī yì, gù chū jiàn yǒu duō shǎo zhī shū. xuān huáng jì fēi shǐ zǔ, yòu miào wú zǔ zōng zhī hào, qīn jǐn jì qiān, qí miào bù hé zhòng lì. kǒng wéi wáng zhì zhī wén, bù hé xiān cháo zhī zhǐ. guāng chóng liù shì, bù kuī gǔ yì."
太常博士刘承庆议曰:”夫太祖以功建,昭穆以亲崇,有功百代而不迁,亲尽七叶而当毁。或以太祖代浅,庙数非备,更於昭穆之上,远立合迁之君,曲从七庙之文,深乖迭毁之制。景皇帝濬德基唐,代数犹近,号虽崇於太祖,亲尚列於昭穆,且临六室之位,未申七代之尊。是知太庙当六,未合有七。故先朝唯有宣、光、景、元、神尧、文武六代亲庙。大帝登遐,神主升祔於庙室,以宣皇帝代数当满,准礼复迁。今止有光皇帝以下六代亲庙,非是天子之庙数不当有七,本由太祖有远近之异,故初建有多少之殊。宣皇既非始祖,又庙无祖宗之号,亲尽既迁,其庙不合重立。恐违王制之文,不合先朝之旨。光崇六室,不亏古义。”
shí yǒu zhì, lìng zǎi chén gèng jiā xiáng dìng. lǐ bù shàng shū zhù qīn míng děng zòu yán:" zhāng qí xián yǐ shǐ tóng tài zǔ, bù hé gèng zǔ zhāo wáng liú chéng qìng yǐ wáng zhì sān zhāo sān mù, bù hé zhòng chóng xuān dì. chén děng shāng liáng, qǐng yī zhāng qí xián yǐ jǐng huáng dì wèi tài zǔ, yī liú chéng qìng zūn chóng liù shì." zhì cóng zhī.
时有制,令宰臣更加详定。礼部尚书祝钦明等奏言:”张齐贤以始同太祖,不合更祖昭王;刘承庆以王制三昭三穆,不合重崇宣帝。臣等商量,请依张齐贤以景皇帝为太祖,依刘承庆尊崇六室。”制从之。
sān nián, gǎi wǔ shì chóng zūn miào wèi chóng ēn miào, yī tiān shòu shí xiǎng jì. qí miào zhāi láng jiāng yòng wǔ pǐn zi, hòu què zhǐ. shí wǔ sān sī yòng shì, mì lìng ān lè gōng zhǔ fěng zhōng zōng, gù yǒu cǐ zhì. xún yòu tè lìng chóng ēn miào zhāi láng qǔ wǔ pǐn zi chōng. tài cháng bó shì yáng fú zòu yuē:" tài miào zhāi láng zhǐ qǔ qī pǐn zi. jīn chóng ēn miào jì qǔ wǔ pǐn zi, tài miào zhāi láng zuò hé děng jí?" dì yuē:" yì zhǔn chóng ēn." fú yuē:" chóng ēn wèi tài miào zhī chén, yǐ chén zhǔn jūn, yóu wèi tiě nì, yǐ jūn zhǔn chén, tiān xià yí jù." nǎi zhǐ.
三年,改武氏崇尊庙为崇恩庙,依天授时享祭。其庙斋郎将用五品子,后卻止。(时武三思用事,密令安乐公主讽中宗,故有此制。寻又特令崇恩庙斋郎取五品子充。太常博士杨孚奏曰:”太庙斋郎只取七品子。今崇恩庙既取五品子,太庙斋郎作何等级?”帝曰:”亦准崇恩。”孚曰:”崇恩为太庙之臣,以臣准君,犹为僣逆,以君准臣,天下疑惧。”乃止。)
ruì zōng fèi chóng ēn miào.
睿宗废崇恩庙。
kāi yuán sì nián, gǎi tí zé tiān shén zhǔ yún" zé tiān huáng hòu wǔ shì". tài cháng qīng jiāng jiǎo fù yǔ lǐ guān shàng yán yuē:" jīn tài miào zhōng zé tiān huáng hòu pèi gāo zōng tí yún' tiān hòu shèng dì wǔ shì'. shén lóng zhī chū, yǐ qù dì hào. cén xī bù xián zhèng lǐ, fù tí dì míng, kǒng fēi tōng diǎn. qǐng zhí tí yún' zé tiān huáng hòu wǔ shì'." cóng zhī.
开元四年,改题则天神主云”则天皇后武氏”。(太常卿姜皎复与礼官上言曰:”今太庙中则天皇后配高宗题云'天后圣帝武氏'。神龙之初,已去帝号。岑羲不闲正礼,复题帝名,恐非通典。请直题云'则天皇后武氏'。”从之。)
shí nián, zhì yí zhōng zōng shén zhǔ jiù zhèng miào, réng chuàng lì jiǔ shì. qí hòu zhì xiàn zǔ yì zǔ tài zǔ dài zǔ gāo zǔ tài zōng gāo zōng zhōng zōng ruì zōng tài miào jiǔ shì yě. zhōng zōng ruì zōng, xiōng dì xiāng jì. sūn píng zi shàng shū lùn zhī. jù xiōng dì zhāo mù piān zhōng.
十年,制移中宗神主就正庙,仍创立九室。其后制献祖、懿祖、太祖、代祖、高祖、太宗、高宗、中宗、睿宗太庙九室也。(中宗、睿宗,兄弟相继。孙平子上书论之。具兄弟昭穆篇中。)
èr shí sān nián zhēng yuè, shè wén:" zōng miào zhì xiǎng, wù zài fēng jié. lǐ jīng yán gé, bì běn rén qíng. biān dòu zhī jiàn, huò wèi néng bèi wù. yí lìng lǐ guān xué shì xiáng yì jù zòu." tài cháng qīng wéi tāo zòu:" zōng miào zhī diàn, měi zuò biān dòu gè jiā shí èr. yòu jiǔ jué zhì dù quán xiǎo, jǐn wú yī hé, zhí chí shén nán, qǐng shāo lìng guǎng dà." fù shàng shū shěng jí zhòng guān xiáng yì.
二十三年正月,赦文:”宗庙致享,务在丰洁。礼经沿革,必本人情。笾豆之荐,或未能备物。宜令礼官学士详议具奏。”太常卿韦縚奏:”宗庙之奠,每座笾豆各加十二。又酒爵制度全小,仅无一合,执持甚难,请稍令广大。”付尚书省集众官详议。
tài zǐ bīn kè cuī miǎn yì yuē:" qiè wén shí lǐ yuè zhī qíng zhě néng zuò, zhī lǐ yuè zhī wén zhě néng shù. shù zuò zhī yì, shèng xián suǒ zhòng, lǐ yuè zhī běn, gǔ jīn suǒ chóng, biàn ér tōng zhī, suǒ yǐ jiǔ yě. suǒ wèi biàn zhě, biàn qí wén yě suǒ wèi tōng zhě, tōng qí qíng yě. jì lǐ zhī xìng, zhào yú tài gǔ, rén suǒ yǐn shí, bì xiān yán xiàn. wèi yǒu huǒ huà, rú máo yǐn xuè, zé yǒu máo xuè zhī jiàn wèi yǒu qū niè, wū zūn póu yǐn, zé yǒu xuán jiǔ zhī diàn. shī jí hòu wáng, lǐ wù jiàn bèi, zuò wéi jiǔ lǐ, fú qí xī shēng, yǐ zhì xīn xiāng, yǐ jí fēng jié, gù yǒu sān shēng bā guǐ zhī shèng, wǔ qí jiǔ xiàn zhī yīn. rán yǐ shén dào zhì xuán, kě cún ér bù néng cè yě, jì lǐ zhì jìng, kě bèi ér bù kě fèi yě, shì yǐ máo xuè xīng yàn, xuán zūn xī xiàng, mí bù bì dēng yú míng jiàn yǐ. rán ér jiàn guì yú xīn, wèi bù shàng xiè, suī zé bèi wù, yóu cún jié zhì, gù lǐ yún' tiān zhī suǒ shēng, dì zhī suǒ zhǎng, gǒu kě jiàn zhě, mò bù xián zài'. bèi wù zhī qíng yě. yòu yuē' sān shēng zhī zǔ, bā guǐ zhī shí, měi wù bèi yǐ kūn chóng zhī yì, cǎo mù zhī shí, yīn yáng zhī wù bèi yǐ'. cǐ jié zhì zhī wén yě. xíng zǔ biān dòu, fǔ guǐ zūn léi zhī shí, jiē zhōu rén zhī shí zhuàn yě, qí yòng tōng yú yàn xiǎng bīn kè, ér zhōu gōng zhì lǐ, xián yǔ máo xuè xuán jiǔ, tóng jiàn yú xiān. jìn zhōng láng lú chén, jìn gǔ zhī lǐ zhě yě. zhe jiā jì lǐ, jiē jìn shí cháng shí, bù fù chún yòng jiù wén. rán zé dāng shí yǐn shí, bù kě quē yú sì jì míng yǐ, shì biàn lǐ wén ér tōng qí qíng yě. wǒ guó jiā yóu lǐ lì xùn, yīn shí zhì fàn, kǎo tú shǐ yú qián diǎn, jī zhōu hàn zhī jiù yí. qīng miào shí xiǎng, lǐ zhuàn bì chén, yòng zhōu zhì yě ér gǔ shì cún yān yuán qǐn shàng shí, shí shàn jù shè, zūn hàn fǎ yě ér zhēn wèi jí yān. zhí gòng lái jì, zhì yuǎn wù yě yǒu xīn bì jiàn, shùn shí lìng yě. yuàn yòu zhī nèi, gōng sè suǒ shōu, sōu shòu zhī shí, qīn fā suǒ zhōng, mò bù gē xiān zé měi, jiàn ér hòu shí, jǐn chéng jìng yě. ruò cǐ zhì yǐ, fù hé jiā yān? dàn dāng shēn chì jì rú shén zài, wú huò jiǎn dài, zēng xù qián chéng. qí jìn zhēn xiū, huò shí xiān měi, kǎo zhū cí diǎn, yǒu suǒ lòu lüè, jiē xiáng zé míng mù, biān zhū jiǎ lìng, yīn yí ér jiàn, yǐ lèi xiāng cóng, zé xīn xiān féi nóng jǐn zài shì yǐ, bù bì jiā yú biān dòu zhī shù yě. zhì yú jì qì, suí wù suǒ yí. gù tài gēng, gǔ shí yě, shèng yú, gǔ qì yě. hé gēng, shí zhuàn yě, shèng yú xíng xíng, shí qì yě. yì yǒu gǔ zhuàn ér shèng yú shí qì, gù máo xuè shèng yú pán, xuán jiǔ shèng yú zūn. wèi yǒu jiàn shí zhuàn ér zhuī yòng gǔ qì zhě. gǔ zhì ér jīn wén, biàn yú shì yě. suī jiā biān dòu shí èr, wèi zú yǐ jǐn tiān xià měi wù, ér cuò zhū qīng miào, yǒu jiān bèi zhī míng, jìn yú chǐ yǐ. yòu jù hàn shū yì wén zhì, mò jiā zhī liú, chū yú qīng miào, shì yǐ guì jiǎn. yóu cǐ guān zhī, qīng miào zhī bù shàng yú shē, jiù yǐ. tài cháng suǒ qǐng, kǒng wèi kě xíng. yòu chēng' jiǔ jué quán xiǎo, xū jiā guǎng dà'. qiè jù lǐ wén, yǒu yǐ xiǎo wèi guì zhě, xiàn yǐ jué, guì qí xiǎo yě. xiǎo bù jí zhì, jìng ér fēi lǐ, shì yǒu sī zhī shī qí chuán yě. gù kě suí shī lí zhèng, wú dài yì ér hòu gé. wèi zhī jīn zhì, hé suǒ yī zhǔn, qǐng jiān xiáng lìng shì, jù wén ér xíng."
太子宾客崔沔议曰:”窃闻识礼乐之情者能作,知礼乐之文者能述。述作之义,圣贤所重,礼乐之本,古今所崇,变而通之,所以久也。所谓变者,变其文也;所谓通者,通其情也。祭礼之兴,肇於太古,人所饮食,必先严献。未有火化,茹毛饮血,则有毛血之荐;未有麹糵,汙樽抔饮,则有玄酒之奠。施及后王,礼物渐备,作为酒醴,伏其牺牲,以致馨香,以极丰洁,故有三牲八簋之盛,五齐九献之殷。然以神道至玄,可存而不能测也,祭礼至敬,可备而不可废也,是以毛血腥爓,玄樽牺象,靡不毕登於明荐矣。然而荐贵於新,味不尚亵,虽则备物,犹存节制,故礼云'天之所生,地之所长,苟可荐者,莫不咸在'。备物之情也。又曰'三牲之俎,八簋之实,美物备矣;昆虫之异,草木之实,阴阳之物备矣'。此节制之文也。钘俎笾豆,簠簋樽罍之实,皆周人之时馔也,其用通於宴飨宾客,而周公制礼,咸与毛血玄酒,同荐於先。晋中郎卢谌,近古知礼者也。著家祭礼,皆晋时常食,不复纯用旧文。然则当时饮食,不可阙於祀祭明矣,是变礼文而通其情也。我国家由礼立训,因时制范,考图史於前典,稽周汉之旧仪。清庙时享,礼馔毕陈,用周制也而古式存焉;园寝上食,时膳具设,遵汉法也而珍味极焉。职贡来祭,致远物也;有新必荐,顺时令也。苑囿之内,躬穑所收,蒐狩之时,亲发所中,莫不割鲜择美,荐而后食,尽诚敬也。若此至矣,复何加焉?但当申敕祭如神在,毋或简怠,增勖虔诚。其进珍羞,或时鲜美,考诸祠典,有所漏略,皆详择名目,编诸甲令,因宜而荐,以类相从,则新鲜肥醲尽在是矣,不必加於笾豆之数也。至於祭器,随物所宜。故太羹,古食也,盛於;,古器也。和羹,时馔也,盛於钘;钘,时器也。亦有古馔而盛於时器,故毛血盛於盘,玄酒盛於樽。未有荐时馔而追用古器者。古质而今文,便於事也。虽加笾豆十二,未足以尽天下美物,而措诸清庙,有兼倍之名,近於侈矣。又据汉书艺文志,墨家之流,出於清庙,是以贵俭。由此观之,清庙之不尚於奢,旧矣。太常所请,恐未可行。又称'酒爵全小,须加广大'。窃据礼文,有以小为贵者,献以爵,贵其小也。小不及制,敬而非礼,是有司之失其传也。固可随失釐正,无待议而后革。未知今制,何所依准,请兼详令式,据文而行。”
shàng yuē:" xiǎng sì shí sī fēng jié, bù yīng fǎ zhì zhě, yì bù kě yòng." yú shì gèng lìng tài cháng liàng jiā pǐn wèi. wéi tāo yòu qǐng" měi shì jiā biān dòu gè liù, měi sì shí yì pǐn, yǐ dāng shí xīn guǒ jí zhēn xiū tóng jiàn". zhì kě zhī. yòu zhuó xiàn jiǔ jué, shàng lìng yòng yuè shēng yī shēng, hé yú gǔ yì, ér duō shǎo shì zhōng. zì shì cháng yī xíng yān.
上曰:”享祀实思丰洁,不应法制者,亦不可用。”於是更令太常量加品味。韦縚又请”每室加笾豆各六,每四时异品,以当时新果及珍羞同荐”。制可之。又酌献酒爵,上令用龠升一升,合於古义,而多少適中。自是常依行焉。
tiān bǎo sān zài zhào:" qǐng sì shí yǒu shì yú tài miào, liǎng jīng tóng rì gào xiǎng. suī bo jí chén, jù zūn shàng rì, ér yì shēn rú zài, lǐ huò yǒu guāi. zì jīn yǐ hòu, liǎng jīng yí gè bié zé jí rì gào xiǎng."
天宝三载诏:”顷四时有事於太庙,两京同日告享。虽卜吉辰,俱遵上日,而义深如在,礼或有乖。自今以后,两京宜各别择吉日告享。”
wǔ zài zhào:" jì shén rú zài, chuán zhū gǔ xùn, yǐ duō wèi guì, zhe zì lǐ jīng. lǜ liáo zhī yí, gài xī xián zhī shàng zhì gān zhǐ zhī pǐn, yì xiào zǐ zhī jǐn chéng. jì qiè yīn xīn, fāng zī biàn lǐ. qí yǐ hòu xiǎng tài miào, yí liào wài měi shì jiā cháng shí yī yá pán. réng lìng suǒ sī, wù jǐn fēng jié."
五载诏:”祭神如在,传诸古训,以多为贵,著自礼经。膟膋之仪,盖昔贤之尚质;甘旨之品,亦孝子之尽诚。既切因心,方资变礼。其以后享太庙,宜料外每室加常食一牙盘。仍令所司,务尽丰洁。”
jiǔ zài qī yuè, zhì yuē:" chéng qián yǒu shì zōng miào, jiē chēng gào xiǎng. zī nǎi lín xià zhī cí, pō kuī zūn shàng zhī yì. jìng yán sī chēng, shū wèi wèi yǔn. zì jīn yǐ hòu, měi qīn gào xiàn tài qīng tài wēi gōng, gǎi wéi cháo xiàn, yǒu sī xíng shì wèi jiàn xiàn. qīn gào xiǎng miào, gǎi wéi cháo xiǎng, yǒu sī xíng shì wèi jiàn xiǎng. qīn xún líng gǎi wéi cháo bài, yǒu sī xíng shì wèi bài líng. yīng yuán zhū shì gào zōng miào zhě, bìng gǎi wéi zòu. qí jiāo tiān hòu tǔ jí zhū zhù wén yún' gǎn zhāo gào' zhě, bìng gǎi wéi' gǎn zhāo jiàn'." gān fēng yuán nián, zhào yuē:" měi wéi zōng miào zhì jìng, qián chéng guàn xiǎng, ér èr děng yī diàn, wéi yǒu wèi ān. sī gé jiù zhāng, yòng chóng yán pèi. zì jīn yǐ hòu, zōng miào jiàn xiǎng jué jí fǔ guǐ xíng, gè yí bié diàn. qí yú láo zhuàn, bìng yī héng diǎn." zhēn yuán jiǔ nián shí yī yuè jiǔ rì, yè tài miào, yǒu chì:" zhì miào xíng lǐ, bù dé shī rù. zhì jìng zhī suǒ, zì hé lǚ dì ér xíng. nán jiāo yì yí zhǔn cǐ."
九载七月,制曰:”承前有事宗庙,皆称告享。兹乃临下之辞,颇亏尊上之义。静言斯称,殊未为允。自今以后,每亲告献太清太微宫,改为朝献,有司行事为荐献。亲告享庙,改为朝享,有司行事为荐享。亲巡陵改为朝拜,有司行事为拜陵。应缘诸事告宗庙者,并改为奏。其郊天后土及诸祝文云'敢昭告'者,并改为'敢昭荐'。”(乾封元年,诏曰:”每惟宗庙至敬,虔诚祼享,而二等一奠,惟有未安。思革旧章,用崇严配。自今以后,宗庙荐享爵及簠簋钘,各宜别奠。其馀牢馔,并依恒典。”贞元九年十一月九日,谒太庙,有敕:”至庙行礼,不得施褥。至敬之所,自合履地而行。南郊亦宜准此。”)
hòu fēi miào zhōu wèi dōng jìn sòng qí liáng dà táng
后妃庙(周 魏 东晋 宋 齐 梁 大唐)
zhōu jì xiān bǐ zhī miào, jiāng yuán lǚ dà rén jī, gǎn shén líng ér shēng hòu jì, shì zhōu zhī xiān mǔ yě. zhōu lì miào zì hòu jì wèi shǐ zǔ, ér jiāng yuán wú suǒ pèi, shì yǐ tè lì miào jì zhī, wèi zhī bì gōng. bì, shén zhī. sì shí jiàn. dì xiá yǔ qī miào jiē jì. lè zòu yí zé, gē xiǎo lǚ, wǔ dà huò. yí zé, yáng shēng cì wǔ, xiǎo lǚ wèi zhī hé.
周祭先妣之庙,(姜嫄履大人迹,感神灵而生后稷,是周之先母也。周立庙自后稷为始祖,而姜嫄无所配,是以特立庙祭之,谓之閟宫。閟,神之。)四时荐。禘祫与七庙皆祭。乐奏夷则,歌小吕,舞大濩。(夷则,阳声次五,小吕为之合。)
wèi wén sī hòu yī zhōu jiāng yuán miào dì xiá. gāo táng lóng yì. wén dì zhēn hòu cì sǐ, gù bù liè miào. míng dì jí wèi, yǒu sī zòu qǐng zhuī shì yuē wén zhāo huáng hòu, shǐ sī kōng wáng lǎng chí jié fèng cè gào cí yú líng. shí sān gōng yòu zòu yuē:" zì gǔ zhōu rén guī zǔ hòu jì, yòu tè lì miào yǐ sì jiāng yuán. jīn wén zhāo huáng hòu yú hòu sì, shèng dé zhì huà, qǐ yǒu liàng zāi! fū yǐ huáng jiā shì fēi zhī zūn, shén líng qiān huà, ér wú qǐn miào, fēi yǐ bào xiǎn dé, zhāo xiào jìng yě. yí yī zhōu lǐ, bié lì qǐn miào." tài hé yuán nián èr yuè, lì miào yú yè. sì yuè, luò yì chū yíng zōng miào, jué dì dé yù xǐ, fāng yī cùn jiǔ fēn, qí wén yuē" tiān zǐ xiàn sī cí qīn". míng dì wèi zhī gǎi róng, yǐ tài láo gào miào. jǐng chū yuán nián shí èr yuè, yǒu sī yòu zòu: wén zhāo huáng hòu lì miào jīng shī, yǒng chuán xiǎng sì, yuè wǔ yǔ zǔ miào tóng, fèi qí zài yè miào.
魏文思后依周姜嫄庙禘祫。(高堂隆议。)文帝甄后赐死,故不列庙。明帝即位,有司奏请追谥曰文昭皇后,使司空王朗持节奉策告祠於陵。(时三公又奏曰:”自古周人归祖后稷,又特立庙以祀姜嫄。今文昭皇后於后嗣,圣德至化,岂有量哉!夫以皇家世妃之尊,神灵迁化,而无寝庙,非以报显德,昭孝敬也。宜依周礼,别立寝庙。”)太和元年二月,立庙於邺。四月,洛邑初营宗庙,掘地得玉玺,方一寸九分,其文曰”天子羡思慈亲”。明帝为之改容,以太牢告庙。(景初元年十二月,有司又奏:文昭皇后立庙京师,永传享祀,乐舞与祖庙同,废其在邺庙。)
dōng jìn yuán dì chū wèi jìn wáng, fēi yú shì xiān wáng. wáng dǎo yǔ hè xún shū, lùn yú miào yuán dì wèi láng yá wáng, nà yú shì wèi fēi, yǒng jiā zhōng wáng, dì wèi jìn wáng, zhuī shì wèi hòu. ér yuán dì zǐ míng dì zì yǒu mǔ, shí yǐ cǐ yí, gù bǐ xiōng dì zhāo mù zhī yì yě. yún:" wáng suǒ chóng xī zhě tǐ yě, wèi gǎn dāng zhèng wèi rù miào jí huǐ fèi zhī shù, bù zhī biàn kě dé ěr bù?" xún dá yuē:" hàn guāng wǔ yú shǔ, yǐ yuán dì wèi fù, gù yú zhāo mù zhī xù, biàn jū chéng dì zhī wèi, ér qiān chéng dì zhī zhǔ yú cháng ān gāo miào. jīn shèng shàng yú huì dì wèi xiōng dì, yì dāng jū huì dì zhī wèi, ér shàng jì wǔ dì, huì dì yì yí bié miào, zé yú fēi miào wèi, dāng yǐ cǐ dìng." dǎo yòu yún:" dài ruò sī yù yú tài miào lì hòu bié shì." xún dá yuē:" yú yǐ zūn wáng jì dàng tiān zhī zhèng tǒng, ér wèi jǐn chén jū zhī jí chēng, jì míng chēng wèi jí, gèng yú shì yí wéi nán. huò wèi kě lì bié miào, shǐ jìn tuì wú fàn. yì wèi yǐ zūn yì suǒ zhòng shī yú jīn, yí rú yǒu kě ěr lǐ. ruò quán zūn xún bèi, zhāo mù jì zhèng, zé fǔ cóng dìng wèi, yì wú jū xiǎo bié. rán fēi cháng lǐ, wú suǒ qǔ zhǔn. yú míng zé wèi mǎn, yú lǐ zé biàn cháng. qiè yǐ dài suǒ zhēn zhuó, yú rén qíng wèi wèi ān."
东晋元帝初为晋王,妃虞氏先亡。王导与贺循书,论虞庙(元帝为琅琊王,纳虞氏为妃,永嘉中亡,帝为晋王,追谥为后。而元帝子明帝自有母,时以此疑,故比兄弟昭穆之义也。)云:”王所崇惜者体也,未敢当正位入庙及毁废之数,不知便可得尔不?”循答曰:”汉光武於属,以元帝为父,故於昭穆之叙,便居成帝之位,而迁成帝之主於长安高庙。今圣上於惠帝为兄弟,亦当居惠帝之位,而上继武帝,惠帝亦宜别庙,则虞妃庙位,当以此定。”导又云:”戴若思欲於太庙立后别室。”循答曰:”愚以尊王既当天之正统,而未尽宸居之极称,既名称未极,更於事宜为难。或谓可立别庙,使进退无犯。意谓以尊意所重施於今,宜如有可尔理。若全尊寻备,昭穆既正,则俯从定位,亦无拘小别。然非常礼,无所取准。於名则未满,於礼则变常。窃以戴所斟酌,於人情为未安。”
sòng xiào wǔ dà míng èr nián, yǒu sī zòu, huáng dài yīn jì, wú shì yú zhāng tài hòu. bó shì sūn wǔ yì:" jì tǒng yuē:' yǒu shì yú tài miào, zé qún zhāo qún mù xián zài, bù shī qí lún.' yīn sì shì hé shí tài zǔ ér xù zhāo mù. zhāng tài hòu jì qū yú shàng, bù liè zhèng miào. ruò yíng zhǔ rù tài miào, jì bù gǎn pèi liè yú zhèng xù, yòu wèi wén yú zhāo mù zhī wài bié lì wèi wèi. zhāng tài hòu miào, sì shí xiǎng jiàn, suī bù yú sūn zhǐ, ruò tài miào dì xiá, dú jì bié gōng, yǔ sì shí zhēng cháng bù yì, zé fēi dì dà jì zhī yì, yòu wú qǔ yú xiá hé shí zhī wén. wèi bù yí yǔ tài miào tóng yīn jì zhī lǐ yě." zhào yuē:" zhāng huáng tài hòu zhuī zūn jí hào, lǐ tóng qī miào, qǐ róng dú quē yīn jiàn, gé zī shèng sì? bì gōng yáo xiá, jì xíng yǒu zhōu, wèi jìn cóng xiǎng, shì fàn wú tì. yí shù fù qián diǎn, yǐ xuān qíng jìng." bó shì wáng xiè zhī yì:" àn dì xiá xiǎo miào, lǐ wú zhèng wén, qiú zhī qíng lì, rú yǒu kě zhǔn. tuī xún xiá zhī wéi míng, suī zài hé shí, ér jì diǎn zhī zhòng, yú cǐ wèi dà. fū yǐ xiào xiǎng qīn, zūn ài wǎng jí, jì yīn jiàn yú tài zǔ, yì zhì shèng sì yú xiǎo miào. pì yǒu shì yú zūn zhě, kě yǐ jí bēi. gù wèi gāo táng lóng suǒ wèi yóu yǐ xiá gù ér jì zhī yě. shì yǐ wèi zhī wén sī, jìn zhī xuān hòu, suī bù bìng xù yú tài miào, ér yóu jūn dì yú jiāng yuán, qí yì rú cǐ. yòu xú miǎo suǒ yǐn sì bù xiá, jiù ér jì zhī, yǐ wéi bié xiǎng zhī lì, sī qí zhèng yǐ. yú wèi zhāng tài hòu miào, yì yí yīn jiàn." cóng zhī.
宋孝武大明二年,有司奏,皇代殷祭,无事於章太后。(博士孙武议:”祭统曰:'有事於太庙,则群昭群穆咸在,不失其伦。'殷祀是合食太祖而序昭穆。章太后既屈於上,不列正庙。若迎主入太庙,既不敢配列於正序,又未闻於昭穆之外别立为位。章太后庙,四时享荐,虽不於孙止,若太庙禘祫,独祭别宫,与四时烝尝不异,则非禘大祭之义,又无取於祫合食之文。谓不宜与太庙同殷祭之礼也。”)诏曰:”章皇太后追尊极号,礼同七庙,岂容独阙殷荐,隔兹盛祀?閟宫遥祫,既行有周,魏晋从飨,式范无替。宜述附前典,以宣情敬。”(博士王燮之议:”按禘祫小庙,礼无正文,求之情例,如有可准。推寻祫之为名,虽在合食,而祭典之重,於此为大。夫以孝享亲,尊爱罔极,既殷荐於太祖,亦致盛祀於小庙。譬有事於尊者,可以及卑。故魏高堂隆所谓犹以祫故而祭之也。是以魏之文思,晋之宣后,虽不并序於太庙,而犹均禘於姜嫄,其意如此。又徐邈所引四不祫,就而祭之,以为别飨之例,斯其证矣。愚谓章太后庙,亦宜殷荐。”从之。)
qī nián, zhào lì xuān guì fēi miào. shí yǒu sī zòu:" gù xuān guì fēi jì jiā shū lǐ, wèi xiáng yīng lì miào bù?" yú hé yì yuē:" hūn yì yún' hòu lì liù gōng', hòu zhī yǒu sān fēi, yóu tiān zǐ zhī yǒu sān gōng yě. sān gōng jì zūn yú liè guó zhū hóu, sān fēi yì guì yú shù bāng fū rén. jù chūn qiū, zhòng zi dé kǎo bǐ bié gōng. jīn guì fēi lǐ yīng lì cǐ xīn miào." zhào kě. hé yīn hé. qí sì lǐ, wáng qīn zhí diàn jué. yǒu gù, sān qīng xíng shì. shí yǒu sī yòu zòu yán:" xīn ān wáng fú xuān guì fēi qí shuāi zhōu, shí yī yuè liàn, shí sān yuè gǎo, shí wǔ yuè dàn, xīn sàng sān nián. wèi xiáng xuān guì fēi fù miào zài hé shí? rù miào zhī rì, dāng xiān yǒu fù, wèi dàn jí rù xīn miào ér yǐ? ruò zài dà xiáng wèi jí dàn zhōng rù miào zhě, yù sì shí biàn dé jì bù? yòu xīn ān wáng zài xīn zhì zhōng, dé qīn fèng jì bù?" zuǒ chéng xú yuán yì yǐ:" lǐ yǒu sǔn yì, gǔ jīn yì yí. chūn qiū chuán suī yún zú kū ér fù, fù ér zuò zhǔ, dài zhī zhū hóu, jiē dàn zhōng rù miào. qiě má yī quán yuán, gé fú yú yuán jiā shān dié biàn chú, shēn qíng yú huáng sòng. kuàng xuān guì fēi dàn yù ruì fān, zàng jiā shū lǐ, líng yán lú wèi, jiē zhǔ zhī zhé shèng, kǎo gōng chuàng sì, bù fù wèn zhī cháo tíng. wèi dàn chú zhī hòu, yí qīn zhí diàn jué, wáng ruò yǒu gù, sān qīng xíng shì." zhào kě. quán yīn qī juàn fǎn.
七年,诏立宣贵妃庙。(时有司奏:”故宣贵妃既加殊礼,未详应立庙不?”虞龢议曰:”婚义云'后立六宫',后之有三妃,犹天子之有三公也。三公既尊於列国诸侯,三妃亦贵於庶邦夫人。据春秋,仲子得考彼别宫。今贵妃理应立此新庙。”诏可。龢音禾。)其祀礼,王亲执奠爵。有故,三卿行事。(时有司又奏言:”新安王服宣贵妃齐衰周,十一月练,十三月缟,十五月禫,心丧三年。未详宣贵妃祔庙在何时?入庙之日,当先有祔,为但即入新庙而已?若在大祥未及禫中入庙者,遇四时便得祭不?又新安王在心制中,得亲奉祭不?”左丞徐爰议以:”礼有损益,古今异仪。春秋传虽云卒哭而祔,祔而作主,代之诸侯,皆禫终入庙。且麻衣縓缘,革服於元嘉;苫绖变除,申情於皇宋。况宣贵妃诞育叡蕃,葬加殊礼,灵筵庐位,皆主之哲圣,考宫创祀,不复问之朝廷。谓禫除之后,宜亲执奠爵,王若有故,三卿行事。”诏可。縓音七绢反。)
míng dì tài shǐ èr nián, zhāo tài hòu bēng. yǒu sī zòu:" tài hòu yú zhì zūn wú qīn, shàng tè zhì yì fú. fù miào zhī lǐ, xià lǐ guān xiáng yì." nǎi jī xīn shí yú shàng wèi, qí jì shǐ yǒu sī xíng lǐ. bó shì wáng lüè děng zòu:" zhāo huáng tài hòu zhèng wèi mǔ yí, zūn hào yǔn zhe, fù miào zhī lǐ, yí bèi yí diǎn zé. yú wèi shén zhǔ yīng rù zhāng hòu miào. yòu yí yī jìn yuán huáng zhī yú mǐn dì, ān dì zhī yú yǒng ān hòu, jì sì zhī rì, bù qīn zhí shāng jué, shǐ yǒu sī xíng shì." shí tài zōng xuān hòu yǐ fù zhāng tài hòu miào, yú hé yì yǐ wéi:" chūn qiū zhī yì, shù mǔ suī míng tóng chóng hào, ér shí yì zhèng dí. shì yǐ yóu kǎo bié gōng, ér gōng zǐ zhǔ qí sì. jīn zhāo huáng tài hòu jì fēi suǒ shēng, yì wú qīn fèng zhī lǐ. zhōu lǐ zōng bó zhí yún' ruò wáng bù yǔ jì, zé shè wèi', rán zé shǐ yǒu sī xíng qí lǐ. yòu fù rén wú cháng zhì, gè yǐ fū wèi dìng, fū wáng yǐ zi wèi cì. zhāo huáng tài hòu jí zhèng wèi yú qián, xuān tài hòu zhuī zūn zài hòu, yǐ cì xù ér yán, yí jī shí yú shàng wèi." zhào kě. liù yuè, yǒu sī zòu:" qī yuè cháng cí èr miào, yī jiù chē jià qīn fèng. xiào wǔ huáng dì shì, zhì zūn qīn jìn shāng jué. yòu zhāo huáng tài hòu shì yīng bài, jí zhù wén chēng huáng dì. yù míng. yòu huáng hòu jīn yuè èr shí wǔ rì qián jiàn yú mí, bài xiào wǔ huáng dì zhāo huáng tài hòu. bìng wú míng wén." lǐ guān yì yuē:" jīn shàng jì zuǎn sì wén huáng, yú xiào wǔ jìn bài ér yǐ. shāng jué shǐ yǒu sī xíng shì. zhāo huáng tài hòu zhù wén chēng huáng dì. yù míng. xiào wǔ zhāo huáng tài hòu èr shì, fèi jiàn gào."
明帝泰始二年,昭太后崩。有司奏:”太后於至尊无亲,上特制义服。祔庙之礼,下礼官详议。”乃跻新祏于上位,其祭使有司行礼。(博士王略等奏:”昭皇太后正位母仪,尊号允著,祔庙之礼,宜备彝典则。愚谓神主应入章后庙。又宜依晋元皇之於愍帝,安帝之於永安后,祭祀之日,不亲执觞爵,使有司行事。”时太宗宣后已祔章太后庙,虞龢议以为:”春秋之义,庶母虽名同崇号,而实异正嫡。是以犹考别宫,而公子主其祀。今昭皇太后既非所生,益无亲奉之理。周礼宗伯职云'若王不与祭,则摄位',然则使有司行其礼。又妇人无常秩,各以夫为定,夫亡以子为次。昭皇太后即正位於前,宣太后追尊在后,以次序而言,宜跻祏于上位。”诏可。)六月,有司奏:”七月尝祠二庙,依旧车驾亲奉。孝武皇帝室,至尊亲进觞爵。又昭皇太后室应拜,及祝文称皇帝。(御名。)又皇后今月二十五日虔见於祢,拜孝武皇帝、昭皇太后。并无明文。”礼官议曰:”今上既纂嗣文皇,於孝武进拜而已。觞爵使有司行事。昭皇太后祝文称皇帝。(御名。)孝武、昭皇太后二室,废荐告。”
hòu fèi dì yuán huī èr nián shí yuè bǐng yín, yǒu sī zòu: zhì zūn qīn cí tài miào wén huáng dì tài hòu miào zhī rì, xiào wǔ huáng dì jí zhāo huáng tài hòu, suī qīn fēi zhèng tǒng, ér cháng jīng běi miàn, yí zhí xiào wǔ huáng dì shāng jué, zhāo huáng tài hòu yī jiù sān gōng xíng shì. zuǒ chéng sūn miǎn yì:" jìn dài zǔ zōng xiào zōng xiǎn zōng liè zōng sù zōng, bìng shì jìn dì zhī bó, jīn zhāo míng zhǔn, ér chū wú yǒu sī xíng shì zhī wén. yú wèi zhǔ shàng qīn zhí xiào wǔ huáng dì shāng jué, yǒu qiè qíng jìng. huáng tài hòu jūn mǔ zhī guì, jiàn zūn yī shí, yǔ zhāng xuān èr miào tóng xiǎng bì gōng, fēi wéi bù kě gōng fèng, nǎi yí yì qí huǐ tì. qǐng qiě yī jiù, sān gōng xíng shì." cóng zhī.
后废帝元徽二年十月丙寅,有司奏:至尊亲祠太庙文皇帝太后庙之日,孝武皇帝及昭皇太后,虽亲非正统,而尝经北面,宜执孝武皇帝觞爵,昭皇太后依旧三公行事。(左丞孙缅议:”晋代祖宗孝宗、显宗、烈宗、肃宗,并是晋帝之伯,今朝明准,而初无有司行事之文。愚谓主上亲执孝武皇帝觞爵,有惬情敬。皇太后君母之贵,见尊一时,与章、宣二庙同享閟宫,非惟不可躬奉,乃宜议其毁替。请且依旧,三公行事。”从之。)
qí míng dì jiàn wǔ èr nián, yǒu sī zòu qiān jǐng yì hòu yú xīn miào. chē fú zhī yí, chéng zhòng dí chē, fú zhī huī yī, shǒu shì yǐ fù. shì zhōng sàn qí cháng shì huáng mén shì láng sàn qí shì láng gè èr rén, fēn cóng qián hòu bù, tóng yú wáng zhě. nèi zhí yǒu nǚ shàng shū nǚ zhǎng yù qǐ yǐn.
齐明帝建武二年,有司奏迁景懿后於新庙。(车服之仪,乘重翟车,服之袆衣,首饰以覆。侍中、散骑常侍、黄门侍郎、散骑侍郎各二人,分从前后部,同於王者。内职有女尚书、女长御启引。)
liáng wǔ dì lì xiǎo miào. tài zǔ tài fū rén miào yě. fēi dí, gù bié lì miào. huáng dì měi jì tài miào qì, nǎi yì xiǎo miào, yì yǐ yī tài láo, rú tài miào lǐ.
梁武帝立小庙。(太祖、太夫人庙也。非嫡,故别立庙。)皇帝每祭太庙讫,乃诣小庙,亦以一太牢,如太庙礼。
dà táng lì sù míng huáng hòu miào, shí xiǎng, yǒu sī xíng shì. rú kāi yuán lǐ.
大唐立肃明皇后庙,时享,有司行事。如开元礼。
huáng tài zǐ jí huáng zǐ zōng miào dōng jìn dà táng
皇太子及皇子宗庙(东晋 大唐)
dōng jìn xiào wǔ dì tài yuán liù nián, zhào yuē:" wáng dà xiōng yǐ sī mǎ xún zhī wèi guó hòu, jì lǐ hé yí?" bó shì jiāng xī yì:" gǔ liáng chuán yún' gōng zǐ zhī zhòng, shì dài fū', zé wáng zǐ yī lì yě. qǐng huáng zǐ miào jì, yòng dài fū lǐ, sān miào. bó shì shěn jì děng yì:" lǐ, dài fū sān miào, wú guì jiàn zhī bié, rán zé shàng zhì huáng zǐ, xià jí péi chén, qí lǐ wú èr." shēng yòng shǎo láo. ruò jì sì zhī shēn wèi zhǔn dài fū, jì yòng shì lǐ. àn kuài jī wáng sì zǐ, jí jiǎn wén dì zhǎng zǐ. bó shì shěn jì děng yì:" kuài jī wáng sì zǐ jì yǐ jí fèi, dāng jiàng cóng zhī gōng zǐ, zé jiē rú dài fū, shēng yòng shǎo láo." yí quán lì xíng miào, gào sì, ér hòu yíng jì sì zhī shēn. jiāng xī yì:" huáng zǐ suī yǒu miào, rán wú zi bù lì miào, gù zhào shǐ lì hòu, zhēng cháng zhī sì, chēng' huáng dì yǒu mìng, mìng mǒu jì sì'." bó shì shěn jì yì:" huáng zǐ yī rú dài fū lǐ, yīng lì hòu, yí xiān gào, quán wèi xíng miào. gào, yú lǐ wú wén. zhǔn xiān lì miào gào sì, ér hòu yíng jì sì zhī shēn. àn lǐ, jūn hōng sì zǐ shēng, tài zhù bì miǎn gào yú bìn. jì zàng sì zǐ shēng, zhù gào yú mí. míng fū zōng miào zhě, shén líng zhī suǒ zhái, shì yǐ cún wáng jí xiōng bì xiān gào yú miào, gǔ jīn bù gé zhī zhì, sān dài bù yì zhī diǎn. qǐ yǒu xīng miè jì jué, chuán sì bǎi dài, ér wū wáng zhě zhī líng, yí gào shēng zhī yì yé? yuán qíng yī lǐ, wèi yí xiān gào yú líng, hòu yíng yú zi." yǔ wèi zhī wèi:" sì zǐ yǐ wú zi bù miào, jīn yǒu sì zǐ, nǎi lì miào yé? gào shēng zhě shì xiān zì yǒu miào, bù dé yǐn yǐ wéi lì."
东晋孝武帝太元六年,诏曰:”亡大兄以司马珣之为国后,祭礼何仪?”博士江熙议:”穀梁传云'公子之重,视大夫',则王子一例也。请皇子庙祭,用大夫礼,三庙。(博士沈寂等议:”礼,大夫三庙,无贵贱之别,然则上至皇子,下及陪臣,其礼无二。”)牲用少牢。若继嗣之身未准大夫,祭用士礼。(按会稽王嗣子,即简文帝长子。博士沈寂等议:”会稽王嗣子既以疾废,当降从之公子,则皆如大夫,牲用少牢。”)宜权立行庙,告嗣,而后迎继嗣之身。(江熙议:”皇子虽有庙,然无子不立庙,故诏使立后,烝尝之祀,称'皇帝有命,命某继嗣'。”博士沈寂议:”皇子依如大夫礼,应立后,宜先告,权为行庙。告,於礼无文。准先立庙告嗣,而后迎继嗣之身。案礼,君薨嗣子生,太祝裨冕告於殡。既葬嗣子生,祝告於祢。明夫宗庙者,神灵之所宅,是以存亡吉凶必先告於庙,古今不革之制,三代不易之典。岂有兴灭继绝,传祀百代,而诬亡者之灵,疑告生之义耶?缘情依礼,谓宜先告於灵,后迎於子。”庾蔚之谓:”嗣子以无子不庙,今有嗣子,乃立庙耶?告生者是先自有庙,不得引以为例。”)
dà táng kāi yuán sān nián, yòu shí yí chén zhēn jié yǐ zhū tài zǐ miào bù hé shǒu gōng sì xiǎng, shàng shū:" fú jiàn zhāng huái tài zǐ děng sì miào, yuǎn zé cóng zǔ, jìn zé táng kūn, bìng fēi yǒu gōng yú rén, lì shì yú dài, ér qǐn miào xiāng shǔ, xiàn guàn lián shí, shì bù shī gǔ, yǐ kè yǒng dài, chén shí yí zhī. jīn zhāng huái tài zǐ děng nǎi yǐ líng miào, fēn shǔ guān liáo, bā chù xiū yíng, sì shí jì xiǎng, wù xū guān gěi, rén bì gōng liáng, hé lè dēng gē, xián tóng liè dì. jǐn àn zhōu lǐ, shǐ zǔ yǐ xià, yóu chēng xiǎo miào, wèi zhī cǐ miào, jué míng wéi hé? chén wèi bā shǔ sī cún, yuán liáo qiě shěng, sì shí jì sì, gōng jǐ xián tíng. chén yòu wén pán shí wéi chéng, jì kāi fēng jiàn zhī diǎn bié zǐ wèi zǔ, fēi wú dà xiǎo zhī zōng. qí sì líng miào děng yīng xū jì sì zhě, bìng lìng chéng hòu zǐ sūn, zì xiū qí shì. chóng cǐ zhèng diǎn, jì hé lǐ jīng." shàng lìng yǒu sī jí lǐ guān jí qún chén xiáng yì zòu wén.
大唐开元三年,右拾遗陈贞节以诸太子庙不合守供祀享,上疏:”伏见章怀太子等四庙,远则从祖,近则堂昆,并非有功於人,立事於代,而寝庙相属,献祼连时,事不师古,以克永代,臣实疑之。今章怀太子等乃以陵庙,分署官寮,八处修营,四时祭享,物须官给,人必公粮,合乐登歌,咸同列帝。谨按周礼,始祖以下,犹称小庙,未知此庙,厥名维何?臣谓八署司存,员寮且省,四时祭祀,供给咸停。臣又闻磐石维城,既开封建之典;别子为祖,非无大小之宗。其四陵庙等应须祭祀者,并令承后子孙,自修其事。崇此正典,冀合礼经。”上令有司集礼官及群臣详议奏闻。
jià bù yuán wài láng péi zi yú yì yuē:" jǐn àn qián jiàn sì miào děng, bìng qián huáng dí yìn, yǔn shēn zhāo dài, shèng shàng āi gǔ ròu zhī shēn, xī zhēng cháng zhī xiǎng, xiàn zhāng wǎng xī, chuí fàn jiāng lái. xī yuán miào liè zhōu, lì yuán jū hàn, bìng wèi fēi qī dài, zhì zài yī shí, sī bìng qián dài hóng guī, hòu xián lìng fàn. yòu àn chūn qiū, hú tū shì xià guó, yù tài zǐ, shǐ dēng pū, yuē' yǔ jiāng yǐ jìn bì qín, qín jiāng sì yǔ.' cǐ zé tài zǐ zhī yán, wú hòu míng yǐ. duì yuē:' shén bù xīn fēi lèi, rén bù sì fēi zú, jūn sì wú nǎi tiǎn hū!' cǐ zé jìn yǒu qí sì, lì miào bì yǐ. yòu dìng gōng yuán nián, lì yáng gōng. jīng zhuàn gèng wú yì shuō. zhèng xuán zhù yún:' yáng gōng, bó qín zhī zǐ, jì shì dǎo ér lì qí gōng yě.' kǎo zhī hàn chǔ jìn dí zé rú bǐ, yán hū zhōu miào lǔ gōng zé rú cǐ, qǐ kě shǐ jìn qiú qín sì, lì fěi hàn sī? qiú wǎng zhě shēn, suǒ zhí zhě xiān, dú shén màn lǐ, lǐ bì bù rán. qiě zūn yǐ chǔ hòu, wèi jué zhū hóu, shì hào jì chóng, guān lì yǒu diǎn. qù yáng cún shuò, fēi lǐ suǒ ān, gǒu lì wàng lǐ, hé yǐ wéi guó."
驾部员外郎裴子馀议曰:”谨按前件四庙等,并前皇嫡胤,殒身昭代,圣上哀骨肉之深,锡烝尝之享,宪章往昔,垂范将来。昔嫄庙列周,戾园居汉,并位非七代,置在一时,斯并前代宏规,后贤令范。又按春秋,狐突適下国,遇太子,使登仆,曰'予将以晋畀秦,秦将祀予。'此则太子之言,无后明矣。对曰:'神不歆非类,人不祀非族,君祀无乃殄乎!'此则晋有其祀,立庙必矣。又定公元年,立炀宫。经传更无异说。郑玄注云:'炀公,伯禽之子,季氏祷而立其宫也。'考之汉储晋嫡则如彼,言乎周庙鲁宫则如此,岂可使晋求秦祀,戾匪汉思?求枉者深,所直者鲜,黩神慢礼,理必不然。且尊以储后,位绝诸侯,谥号既崇,官吏有典。去羊存朔,非理所安,狗利忘礼,何以为国。”
tài cháng bó shì duàn tóng tài yì yuē:" fú jù yǐn tài zǐ děng, jiē bǐng shū ēn, shì chuàng líng qǐn. yī xiū píng zǎo, zhòu yí tán zhè, qǐ fēi mù qīn jì jué, dào wǎng tuī ēn zhě yú! kuàng hàn zhì lì yuán, jìn xún yú sì, shū chēng xián zhì, lǐ jì bǎi shén, fēn lún wēi ruí, kě lüè yán yǐ. yǐn tài zǐ děng bìng tè jiàng sī lún, bié yíng cí yǔ, yì shū tài miào, ēn chū dāng shí. jiè rú shì zhě zhī xī píng fán, yì yóu shēng zhě zhī kāi máo tǔ, chǒng zhāng suǒ jí, shuí wèi fēi yí? qiě zì gǔ dì wáng, fēng jiàn zǐ dì, jì yǐ wéi chéng zhī gù, xián dēng liè jùn zhī róng, qǐ bì yǒu gōng yú rén, lì shì yú dài? shēng zhě céng wú yì yì, shì zhě zhé cǐ zòu tíng, suī cún méi zhī jī bù tóng, ér jūn qīn zhī ēn hé bié! cǐ zé qīng zhòng fēi dāng, qíng lǐ bù jūn, shén dào gù shì nán wū, rén qíng shú yún qí kě."
太常博士段同泰议曰:”伏据隐太子等,皆禀殊恩,式创陵寝。一羞蘋藻,骤移檀柘,岂非睦亲继绝,悼往推恩者欤!况汉置戾园,晋循虞祀,书称咸秩,礼纪百神,纷纶葳蕤,可略言矣。隐太子等并特降丝纶,别营祠宇,义殊太庙,恩出当时。借如逝者之锡蘋蘩,亦犹生者之开茆土,宠章所及,谁谓非宜?且自古帝王,封建子弟,寄以维城之固,咸登列郡之荣,岂必有功於人,立事於代?生者曾无异议,逝者辄此奏停,虽存没之迹不同,而君亲之恩何别!此则轻重非当,情礼不均,神道固是难诬,人情孰云其可。”
kāi yuán èr shí èr nián qī yuè chì:" zèng tài zǐ qǐng nián guān wèi lì miào, bìng zhì xiǎng sì, suī yù guī hòu, ér qíng qiě wèi ān. zhēng cháng zhī shí, zǐ sūn bù jí, ruò zhuān lìng guān jì, shì yǐ shū jiàn qīn, suì cǐ wèi cháng, qǐ yún jiào xiào. qí zhū zèng tài zǐ yǒu hòu zhě, dàn guān zhì miào, gè lìng zǐ sūn zì zhǔ jì, qí shǔ jí guān xī tíng. ruò wú hòu zhě, yí yī jiù."
开元二十二年七月敕:”赠太子顷年官为立庙,并致享祀,虽欲归厚,而情且未安。烝尝之时,子孙不及,若专令官祭,是以疏间亲,遂此为常,岂云教孝。其诸赠太子有后者,但官置庙,各令子孙自主祭,其署及官悉停。若无后者,宜依旧。”
shàng yuán èr nián èr yuè, lǐ yí shǐ tài cháng qīng dù hóng jiàn zòu:" ràng dì qī miào děng, qǐng tíng sì shí xiǎng xiàn. měi zhì dì xiá zhī yuè, zé yī jì yān. lè yòng dēng gē yī bù, shēng xiàn zūn zǔ zhī lǐ, tóng tài miào yī shì zhī yí."
上元二年二月,礼仪使、太常卿杜鸿渐奏:”让帝七庙等,请停四时享献。每至禘祫之月,则一祭焉。乐用登歌一部,牲献樽俎之礼,同太庙一室之仪。”