strong lǐ bā shí èr kāi yuán lǐ zuǎn lèi shí qī jiā lǐ yī strong
礼八十二 开元礼纂类十七 嘉礼一
huáng dì jiā yuán fú
皇帝加元服
bo rì
卜日
huáng dì jiāng jiā yuán fú, bo rì rú bié yí.
皇帝将加元服,卜日如别仪。
gào yuán qiū fāng qiū fù
告圆丘(方丘附)
qián yī rì, zhū gào guān qīng zhāi yú gào suǒ. qí shǒu wèi jí shè zūn diàn děng bìng qián yī rì chén shè, rú xún shòu yuán qiū shè shì yí. gào fāng qiū, zì qián yī rì chén shè jí gào guān qīng zhāi děng yì rú zhī. wèi mái kǎn yú wěi nán wài tán zhī nèi, běi chū bì. wèi míng èr kè, zhū gào guān gè fú qí fú, jiāo shè lìng liáng yùn lìng rù shí zūn léi jí yù bó. tài zūn èr: yī shí míng shuǐ, wèi shàng yī shí fàn qí, cì zhī. shān léi èr: yī shí xuán jiǔ, wèi shàng yī shí qīng jiǔ, cì zhī. yù yǐ sì guī yǒu dǐ, bì yǐ cāng. gào fāng qiū, tài zūn èr, yī shí míng shuǐ, yī shí lǐ qí, yù liǎng guī yǒu dǐ, bì yǐ huáng. wèi míng yī kè, fèng lǐ shuài zàn zhě xiān rù jiù wèi, zàn yǐn yǐn yù shǐ tài zhù yǐ xià rù xíng sǎo chú rú cháng yí. zhì míng, yè zhě yǐn gào guān yǐ xià jù jiù mén wài wèi. fèng lǐ shuài zàn zhě xiān rù jiù wèi, zàn yǐn yǐn yù shǐ yǐ xià rù jiù wèi. yè zhě yǐn gào guān zàn yǐn yǐn zhí shì zhě cì rù jiù wèi. lì dìng, fèng lǐ yuē:" zài bài." zàn zhě chéng chuán, fán fèng lǐ yǒu cí, zàn zhě jiē chéng chuán. gào guān yǐ xià jiē zài bài. yè zhě jìn gào guān zhī zuǒ, bái:" yǒu sī jǐn jù, qǐng xíng shì." yí zhì lǐ bì fán zhù bǎn yú zhāi suǒ, bìng tóng xún shòu gào yuán qiū shè shì yí. gào fāng qiū qí yí tóng, dàn gǎi hào tiān wèi huáng dì qí, qí yù bó mái zhī.
前一日,诸告官清斋於告所。其守卫及设樽坫等并前一日陈设,如巡狩圆丘摄事仪。(告方丘,自前一日陈设及告官清斋等亦如之。为埋埳於壝南外坛之内,北出陛。)未明二刻,诸告官各服其服,郊社令、良酝令入实樽罍及玉帛。(太樽二:一实明水,为上;一实汎齐,次之。山罍二:一实玄酒,为上;一实清酒,次之。玉以四珪有邸,币以苍。告方丘,太樽二,一实明水,一实醴齐,玉两珪有邸,币以黄。)未明一刻,奉礼帅赞者先入就位,赞引引御史、太祝以下入行扫除如常仪。质明,谒者引告官以下俱就门外位。奉礼帅赞者先入就位,赞引引御史以下入就位。谒者引告官、赞引引执事者次入就位。立定,奉礼曰:"再拜。"赞者承传,(凡奉礼有辞,赞者皆承传。)告官以下皆再拜。谒者进告官之左,白:"有司谨具,请行事。"仪至礼毕燔祝版於斋所,并同巡狩告圆丘摄事仪。(告方丘其仪同,但改昊天为皇地祇,其玉帛埋之。)
gào zōng miào
告宗庙
qí lǐ yǔ xún shòu gào zōng miào yí yǒu sī shè shì tóng, wéi zhù wén lín shí zhuàn.
其礼与巡狩告宗庙仪有司摄事同,唯祝文临时撰。
lín xuān xíng shì
临轩行事
xiān yī rì, shàng shě fèng yù shè yù guān xí yú tài jí diàn zhōng yíng xián, nán xiàng, guǎn yán fēn chún, jiā zǎo xí huì chún, jiā cì xí fǔ chún. shǒu gōng shè qún guān cì yú cháo táng, tài lè lìng zhǎn gōng xuán yú diàn tíng, bìng rú cháng yí. shè xié lǜ láng jǔ huī wèi yú diàn shàng xī jiē zhī xī, dōng xiàng yī wèi yú lè xuán dōng nán, xī xiàng. gǔ chuī lìng fēn zhì shí èr àn yú jiàn gǔ zhī wài. chéng huáng lìng chén chē lù, shàng niǎn fèng yù chén yú niǎn, bìng rú cháng yí. diǎn yí shè wén guān yī pǐn yǐ xià wǔ pǐn yǐ shàng wèi yú xuán dōng, liù pǐn yǐ xià yú héng jiē nán, jiē chóng xíng, xī miàn běi shàng. shè wǔ guān yī pǐn yǐ xià wǔ pǐn yǐ shàng wèi yú xuán xī, liù pǐn yǐ xià yú héng jiē nán, dāng wén guān, jiē chóng xíng, dōng miàn běi shàng. shè cháo jí shǐ wèi fēn fāng yú wén wǔ guān dāng pǐn zhī xià. shè zhū qīn wèi yú sì pǐn wǔ pǐn zhī zhōng. huáng zōng qīn zài dōng, yì xìng qīn zài xī. shè fān kè wèi gè fēn fāng yú cháo jí shǐ liù pǐn zhī nán. zhū zhōu shǐ rén fēn fāng wèi yú cháo jí shǐ jiǔ pǐn zhī hòu. yòu shè tài shī tài wèi wèi yú héng jiē zhī nán dào dōng, běi xiàng xī shàng. yòu shè diǎn yí wèi yú xuán zhī dōng běi, zàn zhě èr rén zài nán, shǎo tuì, jù xī xiàng. fèng lǐ shè mén wài wèi yú dōng xī cháo táng, jiē rú yuán rì zhī yí.
先一日,尚舍奉御设御冠席於太极殿中楹閒,南向,莞筵纷纯,加藻席缋纯,加次席黼纯。守宫设群官次於朝堂,太乐令展宫悬於殿庭,并如常仪。设协律郎举麾位於殿上西阶之西,东向;一位於乐悬东南,西向。鼓吹令分置十二案於建鼓之外。乘黄令陈车辂,尚辇奉御陈舆辇,并如常仪。典仪设文官一品以下五品以上位於悬东,六品以下於横街南,皆重行,西面北上。设武官一品以下五品以上位於悬西,六品以下於横街南,当文官,皆重行,东面北上。设朝集使位分方於文武官当品之下。设诸亲位於四品、五品之中。(皇宗亲在东,异姓亲在西。)设蕃客位各分方於朝集使六品之南。诸州使人分方位於朝集使九品之后。又设太师、太尉位於横街之南道东,北向西上。又设典仪位於悬之东北,赞者二人在南,少退,俱西向。奉礼设门外位於东西朝堂,皆如元日之仪。
qí rì, zhū wèi lēi suǒ bù tún mén liè huáng huī zhàng rú cháng. qún guān yī shí kè jí cháo táng, jù jiù cì gè fú qí fú, tōng shì shè rén yǐn jiù cháo táng qián wèi. shì zhōng bǎn zòu:" qǐng zhōng yán." tài lè lìng gǔ chuī lìng shuài gōng rén rù jiù wèi. fèng lǐ láng shè léi xǐ yú zuò jiē dōng nán, léi zài xǐ dōng, jiā sháo mì, fěi zài xǐ xī, nán sì, shí jīn jiā mì. shàng shě fèng yù shè xí yú dōng fáng nèi, jìn xī, yòu zhāng wéi yú dōng xù wài. diàn zhōng jiān chén gǔn fú yú dōng fáng nèi xí shàng, dōng lǐng. xuán yī xūn shang shí èr zhāng. bā zhāng zài yī, rì yuè xīng chén shān lóng huá chóng huǒ zōng yí. sì zhāng zài shang, zǎo fěn mǐ fǔ fú. bái shā zhōng dān, fǔ lǐng, qīng biǎo niǎn jū. gé dài, yù gōu jiǎo yè, dà dài, qīng dài zhū lǐ, pī qí wài, shàng yǐ zhū, xià yǐ lǜ, niǔ yuē yòng zǔ. zhū fú sān zhāng, lóng shān huǒ. lù lú yù jù jiàn, huǒ zhū biāo shǒu, bái yù shuāng pèi, xuán zǔ, dà shuāng shòu, liù cǎi, xuán huáng chì bái piāo lǜ, chún xuán zhì, zhǎng èr zhàng sì chǐ, wǔ bǎi shǒu, guǎng yī chǐ. xiǎo shuāng shòu, zhǎng èr chǐ liù cùn, sè tóng dà shòu ér shǒu bàn zhī, xián shī èr yù huán. zhū wà, chì xì jīn shì. huì lí yù zān jí zhì sān wù tóng xiāng, zài fú nán, běi xiàng. shàng shě fèng yù shè guǎn yán yī, fēn chún, jiā zǎo xí huì chún, jiā cì xí fǔ chún, yòu zài nán. shàng shí fèng yù shí lǐ zūn yú dōng xù wài wéi nèi, diàn zài zūn běi, shí jiǎo zhì sì gè yī, jiā mì. zhuàn chén yú zūn xī, biān dòu gè shí èr, zǔ sān, zài biān dòu běi. shè léi xǐ yú zūn dōng, léi zài xǐ xī, jiā sháo mì, fěi zài xǐ dōng, běi sì, shí jīn jiā mì. zhí léi zūn biān dòu jí zài tíng léi fěi zhě, bìng jiàng gōng fú lì yú qí suǒ. gǔn miǎn chuí bái zhū shí èr liú, yǐ zǔ wèi yīng, sè tóng qí shòu, tǒu kuàng chōng ěr, yù dǎo, zhì yú xiāng. tài cháng bó shì yī rén lì yú xī jiē xià jìn xī, dōng miàn. zhū shì wèi zhī guān gè fú qí qì fú, jù yì gé fèng yíng. diǎn yí shuài zàn zhě xiān rù jiù wèi, tōng shì shè rén gè yǐn qún guān rù jiù wèi. tài cháng bó shì yǐn tài cháng qīng shēng xī jiē, lì yú xī fáng wài, dàng hù běi xiàng. shì zhōng bǎn zòu:" wài bàn."
其日,诸卫勒所部屯门列黄麾仗如常。群官依时刻集朝堂,俱就次各服其服,通事舍人引就朝堂前位。侍中版奏:"请中严。"太乐令、鼓吹令帅工人入就位。奉礼郎设罍洗於阼阶东南,罍在洗东,加勺幂,篚在洗西,南肆,实巾加幂。尚舍奉御设席於东房内,近西,又张帷於东序外。殿中监陈衮服於东房内席上,东领。玄衣纁裳十二章。(八章在衣,日、月、星辰、山、龙、华虫、火、宗彝。四章在裳,藻、粉米、黼、黻。)白纱中单,黼领,青褾、撚、裾。革带,玉钩〈角枼〉,大带,(青带朱里,纰其外,上以朱,下以绿,纽约用组。)朱韨三章,(龙、山、火。)鹿卢玉具剑,火珠镖首,白玉双珮,玄组,大双绶,六采,玄、黄、赤、白、缥、绿,纯玄质,长二丈四尺,五百首,广一尺。(小双绶,长二尺六寸,色同大绶而首半之,閒施二玉环。)朱袜,赤舄金饰。缋纚、玉簪及栉三物同箱,在服南,北向。尚舍奉御设莞筵一,纷纯,加藻席缋纯,加次席黼纯,又在南。尚食奉御实醴樽於东序外帷内,坫在樽北,实角觯柶各一,加幂。馔陈於樽西,笾豆各十二,俎三,在笾豆北。设罍洗於樽东,罍在洗西,加勺幂,篚在洗东,北肆,实巾加幂。执罍樽笾豆及在庭罍篚者,并绛公服立於其所。衮冕垂白珠十二旒,以组为缨,色同其绶,黈纊充耳,玉导,置於箱。太常博士一人立於西阶下近西,东面。诸侍卫之官各服其器服,俱诣閤奉迎。典仪帅赞者先入就位,通事舍人各引群官入就位。太常博士引太常卿升西阶,立於西房外,当户北向。侍中版奏:"外办。"
huáng dì zhe kōng dǐng hēi jiè zé shuāng tóng jì shuāng yù dǎo jiàng shā páo yǐ chū, shì wèi jǐng bì rú cháng yí. huáng dì jiāng chū, tài lè lìng lìng zhuàng huáng zhōng zhī zhōng, yòu wǔ zhōng jiē yīng, xié lǜ láng jǔ huī, gǔ chù, zòu tài hé zhī lè. huáng dì chū zì xī fáng. tài cháng bó shì yǐn tài cháng qīng, tài cháng qīng yǐn huáng dì jí yù zuò, nán xiàng lì, lè zhǐ. tài cháng qīng yǔ bó shì tuì lì yú huáng dì zhī zuǒ. tōng shì shè rén yǐn tài shī tài wèi jiù wèi. fán tài shī tài wèi jìn tuì, jiē shè rén dǎo yǐn. tài shī chū rù mén, shū hé zhī lè zuò, zhì wèi, lè zhǐ. diǎn yí yuē:" zài bài." zàn zhě chéng chuán, qún chén zài wèi zhě jiē zài bài. tài shī shēng zì xī jiē, tài shī chū xíng, lè zuò zhì jiē, lè zhǐ. tài shī shēng lì yú xī jiē shàng, dōng miàn. tài wèi yì zuò jiē xià léi xǐ guàn shǒu, shēng dōng jiē, yì dōng fáng nèi qǔ lí zhì xiāng, jìn, guì diàn yú yù zuò xī duān. tài shī yì yù zuò qián guì, zòu chēng:" qǐng zuò." tuì fù wèi. huáng dì zuò. tài wèi jìn dāng yù zuò qián, shǎo zuǒ, guì tuō kōng dǐng zé, zhì yú zhì xiāng, zhì bì shè lí, xìng, shǎo xī, dōng miàn lì. tài shī jiàng guàn, chū jiàng, lè zuò guàn qì yì xī jiē xià, lè zhǐ. tài shī shòu miǎn, yòu zhí xiàng, zuǒ zhí qián, shēng xī jiē, jìn dāng huáng dì qián shǎo zuǒ, lè zuò. tài shī zhù yuē:" lìng yuè jí rì, shǐ jiā yuán fú. shòu kǎo wéi qí, yǐ jiè jǐng fú." nǎi guì guān, xìng, fù xī jiē shàng wèi. tài wèi jìn huáng dì qián, shǎo zuǒ, guì shè zān yīng, xìng, fù wèi. huáng dì xìng, tài cháng qīng yǐn shì dōng fáng. diàn zhōng jiān jìn chè zhì lí xiāng yǐ tuì. huáng dì zhe gǔn fú, tài cháng qīng yǐn jí xí nán xiàng zuò, lè zhǐ.
皇帝著空顶黑介帻、双童髻、双玉导、绛纱袍以出,侍卫警跸如常仪。皇帝将出,太乐令令撞黄锺之钟,右五钟皆应,协律郎举麾,鼓柷,奏太和之乐。皇帝出自西房。太常博士引太常卿,太常卿引皇帝即御座,南向立,乐止。(太常卿与博士退立於皇帝之左。)通事舍人引太师、太尉就位。(凡太师、太尉进退,皆舍人导引。)太师初入门,舒和之乐作,至位,乐止。典仪曰:"再拜。"赞者承传,群臣在位者皆再拜。太师升自西阶,太师初行,乐作;至阶,乐止。太师升立於西阶上,东面。太尉诣阼阶下罍洗盥手,升东阶,诣东房内取纚栉箱,进,跪奠於御座西端。太师诣御座前跪,奏称:"请坐。"退复位。皇帝坐。太尉进当御座前,少左,跪脱空顶帻,置於栉箱,栉毕设纚,兴,少西,东面立。太师降盥,初降,乐作;盥讫诣西阶下,乐止。太师受冕,右执项,左执前,升西阶,进当皇帝前少左,乐作。太师祝曰:"令月吉日,始加元服。寿考惟祺,以介景福。"乃跪冠,兴,复西阶上位。太尉进皇帝前,少左,跪设簪缨,兴,复位。皇帝兴,太常卿引適东房。殿中监进彻栉纚箱以退。皇帝著衮服,太常卿引即席南向坐,乐止。
tài wèi yì xù wài wéi nèi, guàn shǒu xǐ zhì, zhuó lǐ, jiā sì, fù zhī, miàn yè, lì yú xù nèi, nán xiàng. tài shī jìn shòu lǐ, miàn bǐng, jìn yù qián, běi miàn zhù yuē:" gān lǐ wéi hòu, jiā jiàn lìng fāng. chéng tiān zhī xiū, shòu kǎo bù wàng." qì, guì jìn zhì, xìng, tuì, jiàng lì yú xī jiē xià, dōng miàn. yú jiāng zhù, diàn zhōng jiān shuài jìn zhuàn zhě fèng zhuàn shè yú yù zuò qián, huáng dì zuǒ zhí zhì, yòu qǔ pú, rǔ yú hǎi, jì yú biān dòu xián. tài shī qǔ fèi yī yǐ jìn huáng dì, huáng dì diàn zhì yú jiàn xī, shòu fèi, què zuǒ shǒu zhí běn, yòu jué mò yǐ jì, shàng zuǒ shǒu, jì zhī, shòu tài wèi. tài wèi jiā yú zǔ, jiàng lì yú tài shī zhī nán. huáng dì shuì shǒu, shì zhōng yī rén jìn shuì jīn. qǔ zhì, yǐ sì jì lǐ, cuì lǐ, jiàn sì, diàn zhì yú jiàn dōng. huáng dì chū shòu zhì, xiū hé zhī lè zuò diàn zhì qì, lè zhǐ. tài shī tài wèi jù fù héng jiē nán wèi. tài shī chū xíng lè zuò, zhì wèi lè zhǐ. diǎn yí chàng:" zài bài." zàn zhě chéng chuán, zài wèi zhě jiē zài bài. tài shī tài wèi chū, chū xíng lè zuò, chū mén lè zhǐ. shì zhōng qián, guì zòu:" lǐ bì."
太尉诣序外帷内,盥手洗觯,酌醴,加柶,覆之,面叶,立於序内,南向。太师进受醴,面柄,进御前,北面祝曰:"甘醴唯厚,嘉荐令芳。承天之休,寿考不忘。"讫,跪进觯,兴,退,降立於西阶下,东面。於将祝,殿中监帅进馔者奉馔设於御座前,皇帝左执觯,右取脯,擩於醢,祭於笾豆閒。太师取肺一以进皇帝,皇帝奠觯於荐西,受肺,卻左手执本,右绝末以祭,上左手,哜之,授太尉。太尉加於俎,降立於太师之南。皇帝帨手,(侍中一人进帨巾。)取觯,以柶祭醴,啐醴,建柶,奠觯於荐东。皇帝初受觯,休和之乐作;奠觯讫,乐止。太师、太尉俱复横街南位。太师初行乐作,至位乐止。典仪唱:"再拜。"赞者承传,在位者皆再拜。太师、太尉出,初行乐作,出门乐止。侍中前,跪奏:"礼毕。"
huáng dì xìng, tài lè lìng lìng zhuàng ruí bīn zhī zhōng, zuǒ wǔ zhōng jiē yīng, tài hé zhī lè zuò tài cháng qīng yǐn rù dōng fáng, shì wèi jǐng bì rú lái yí, rù qì, lè zhǐ. tōng shì shè rén yǐn dōng xī miàn wèi zhě yǐ cì chū.
皇帝兴,太乐令令撞蕤宾之钟,左五钟皆应,太和之乐作;太常卿引入东房,侍卫警跸如来仪,入讫,乐止。通事舍人引东西面位者以次出。
jiàn tài hòu
见太后
qí rì guān qì, zhe tōng tiān guān fú yì tài hòu suǒ yù diàn, rú cháng cháo jiàn zhī shì. shàng gōng yǐn jiù diàn qián, běi xiàng zài bài qì, shàng gōng yǐn chū, hái gōng rú cháng.
其日冠讫,著通天冠服诣太后所御殿,如常朝见之式。尚宫引就殿前,北向再拜讫,尚宫引出,还宫如常。
yè tài miào
谒太庙
jiāng yè, yǒu sī bo rì rú bié yí.
将谒,有司卜日如别仪。
qián yī rì, huáng dì qīng zhāi yú tài jí diàn. tài wèi yǐ xià qīng zhāi yú miào suǒ, jìn shì zhī guān yìng cóng rù miào zhě gè yú běn sī qīng zhāi yī xiǔ. zhū wèi lìng qí shǔ bū hòu yī kè gè yǐ qí fāng qì fú shǒu wèi miào mén, yǔ tài yuè gōng rén jù qīng zhāi yī xiǔ.
前一日,皇帝清斋於太极殿。太尉以下清斋於庙所,近侍之官应从入庙者各於本司清斋一宿。诸卫令其属晡后一刻各以其方器服守卫庙门,与太乐工人俱清斋一宿。
qián sān rì, shàng shě zhí zhǎng shī dà cì yú tài miào nán mén zhī wài dào xī, dōng xiàng, shàng shě fèng yù pù yù zuò. shǒu gōng shè wén wǔ shì chén cì yú dà cì zhī hòu, wén zuǒ wǔ yòu, jù dōng xiàng. shè tài wèi yǐ xià cì yú zhāi fāng nèi. shè sān shī cì yú shì chén cì zhī xī, dōng xiàng.
前三日,尚舍直长施大次於太庙南门之外道西,东向,尚舍奉御铺御座。守宫设文武侍臣次於大次之后,文左武右,俱东向。设太尉以下次於斋坊内。设三师次於侍臣次之西,东向。
qián èr rì, tài lè lìng shè gōng xuán zhī lè yú miào tíng rú cháng yí, yòu xiào qīng sǎo nèi wài.
前二日,太乐令设宫悬之乐於庙庭如常仪,右校清扫内外。
qián yī rì, fèng lǐ shè yù wèi yú lè xuán zhī nán dào xī, běi xiàng. shè tài wèi yǐ xià jí yù shǐ děng wèi yú nèi wài rú cháng yí. shè jiǔ zūn zhī wèi yú miào táng shàng qián yíng xián, gè yú shì hù zhī zuǒ, běi xiàng. měi shì jī yí yī, niǎo yí yī, xī zūn èr, shān léi èr, jiē jiā sháo mì, jiē xī shàng, gè yǒu diàn. yǐ zhì zàn jué. shè léi xǐ fěi rú cháng. fěi shí guī zàn jīn jué. qí zhí zūn léi fěi mì jí pēng shēng bìng rú xún shòu gào yè yí.
前一日,奉礼设御位於乐悬之南道西,北向。设太尉以下及御史等位於内外如常仪。设酒樽之位於庙堂上前楹閒,各於室户之左,北向。每室鸡彝一,鸟彝一,牺樽二,山罍二,皆加勺幂,皆西上,各有坫。(以置瓒爵。)设罍洗篚如常。(篚实珪瓒巾爵。)其执樽罍篚幂及烹牲并如巡狩告谒仪。
yè rì wèi míng sān kè, tài wèi yǐ xià gè fú qí fú, tài miào lìng liáng yùn lìng gè shuài qí shǔ rù shí zūn léi. jī yí xī zūn zhī shàng zūn, jiē shí yǐ míng shuǐ. shān léi zhī shàng zūn shí yǐ xuán jiǔ, niǎo yí shí yǐ yù chàng, xī zūn shí yǐ lǐ qí, shān léi shí yǐ qīng jiǔ. tài guān lìng shuài jìn zhuàn zhě shí biān dòu xíng sǎo chú jí zòu chū xiàn zǔ yǐ xià shén zhǔ gè zhì yú zuò rú cháng yí, qì gè jiù wèi, rú xún shòu gào yí.
谒日未明三刻,太尉以下各服其服,太庙令、良酝令各帅其属入实樽罍。(鸡彝、牺樽之上樽,皆实以明水。山罍之上樽实以玄酒,鸟彝实以郁鬯,牺樽实以醴齐,山罍实以清酒。)太官令帅进馔者实笾豆、行扫除及奏出献祖以下神主各置於座如常仪,讫各就位,如巡狩告仪。
zhì míng, yè zhě yǐn tài wèi yǐ xià jù jiù mén wài wèi, tài lè lìng shuài gōng rén cì rù jiù wèi. qí shēng táng zuò zhě, jiē tuō lǚ yú jiē xià, jiàng nà rú cháng. yè zhě yǐn tài wèi, zàn yǐn yǐn zhí shì zhě cì rù jiù wèi. lì dìng, fèng lǐ yuē:" zài bài." tài wèi yǐ xià jiē zài bài. qí xiān bài zhě bù bài. yè zhě jìn tài wèi zhī zuǒ, bái:" yǒu sī qǐng xíng shì." qí xíng shì yí zhì dú zhù wén rú shí xiǎng shè shì yí. wéi wú fán lǜ liáo jí diàn máo xuè. dú zhù wén yuē:" wéi mǒu nián suì cì yuè shuò rì, zi xiào zēng sūn huáng dì mǒu, tài zǔ yǐ xià chēng chén mǒu. jǐn qiǎn tài wèi chén míng, gǎn zhāo gào yú xiàn zǔ xuān dì zǔ bǐ mǒu shì: jìng zūn cháng diǎn, lǐ jiā yuán fú, yǐ jīn jí chén zhī jiàn. jǐn yǐ yī yuán dà wǔ míng zī xiāng hé xiāng qí jiā shū jiā jiàn lǐ qí, shàng xiǎng." qì, xìng, tài wèi zài bài. chū dú zhù wén qì, lè zuò tài zhù jìn, guì diàn bǎn yú shén zuò, fǔ fú, xìng, hái zūn suǒ, tài wèi bài qì, lè zhǐ. yè zhě yǐn tài wèi yǐ cì xiàn, jiē rú xiàn zǔ zhī yí. wéi bù guàn xǐ. biàn xiàn qì, qí yǐn fú shòu zuò rú cháng yí. qì, yè zhě yǐn tài wèi jiàng fù wèi. zàn yǐn yǐn yù shǐ tài zhù jí zhí zūn léi fěi mì zhě jù jiù zhí shì wèi, chóng xíng, xī miàn lì yǐ qí. huáng dì jì yè miào chū mén, tài zhù děng shēng fù wèi qì, dēng gē zuò yōng hé zhī lè zhū zhù gè jìn rù shì chè dòu, chū, hái zūn suǒ, dēng gē zhǐ. fèng lǐ yuē:" cì zuò." qí zàn bài jí nà shén zhǔ fán zhù bǎn, bìng rú shí xiǎng shè shì yí.
质明,谒者引太尉以下俱就门外位,太乐令帅工人次入就位。(其升堂坐者,皆脱履於阶下,降纳如常。)谒者引太尉,赞引引执事者次入就位。立定,奉礼曰:"再拜。"太尉以下皆再拜。(其先拜者不拜。)谒者进太尉之左,白:"有司请行事。"其行事仪至读祝文如时享摄事仪。(唯无燔膟膋及奠毛血。)读祝文曰:"维某年岁次月朔日,子孝曾孙皇帝某,(太祖以下称臣某。)谨遣太尉臣名,敢昭告於献祖宣帝、祖妣某氏:敬遵常典,礼加元服,以今吉辰祗见。谨以一元大武、明粢、芗合、芗萁、嘉蔬、嘉荐、醴齐,尚飨。"讫,兴,太尉再拜。初读祝文讫,乐作;太祝进,跪奠版於神座,俯伏,兴,还樽所,太尉拜讫,乐止。谒者引太尉以次献,皆如献祖之仪。(唯不盥洗。)遍献讫,其饮福受胙如常仪。讫,谒者引太尉降复位。赞引引御史、太祝及执樽罍篚幂者俱就执事位,重行,西面立以俟。皇帝既谒庙出门,太祝等升复位讫,登歌作雍和之乐;诸祝各进入室彻豆,出,还樽所,登歌止。奉礼曰:"赐胙。"其赞拜及纳神主、燔祝版,并如时享摄事仪。
qīn yè
亲谒
qián chū sān rì, běn sī xuān shè nèi wài gè gōng qí zhí.
前出三日,本司宣摄内外各供其职。
qián yī rì, shǒu gōng shè qún guān wǔ pǐn yǐ shàng cì yú dōng xī cháo táng rú cháng.
前一日,守宫设群官五品以上次於东西朝堂如常。
yè rì, zhòu lòu shàng shuǐ sān kè, luán jià chū gōng. fā yǐn qián qī kè, chuí yī gǔ wèi yī yán. sān yán shí jié, qián yī rì shì zhōng zòu cái. fā yǐn qián wǔ kè, chuí èr gǔ wèi zài yán. qí luán jià fā yǐn zhī yí yǔ shí xiǎng chū gōng yí tóng, wéi chén xiǎo jià lǔ bù chéng jīn lù wèi yì. jià guò, tōng shì shè rén yǐn wén wǔ qún guān bù cóng zhě tuì jiù cì yǐ qí.
谒日,昼漏上水三刻,銮驾出宫。发引前七刻,搥一鼓为一严。(三严时节,前一日侍中奏裁。)发引前五刻,搥二鼓为再严。其銮驾发引之仪与时享出宫仪同,唯陈小驾卤簿乘金辂为异。驾过,通事舍人引文武群官不从者退就次以俟。
jià zhì dà cì, huí lù dōng xiàng, jiāng jūn jiàng, lì yú lù yòu. shì zhōng jìn dāng luán jià qián, guì zòu chēng:" shì zhōng chén mǒu yán, qǐng xiáng lù." fǔ fú, xìng, hái shì wèi. huáng dì jiàng lù, shèng yú zhī dà cì, sǎn shàn huá gài shì wèi rú cháng yí. tōng shì shè rén yǐn sān shī gè jiù biàn zuò, gè fú qí fú, chū lì yú dà cì mén wài. tài cháng bó shì yǐn tài cháng qīng lì yú dà cì mén wài, dāng mén xī xiàng. shì zhōng bǎn zòu:" wài bàn."
驾至大次,回辂东向,将军降,立於辂右。侍中进当銮驾前,跪奏称:"侍中臣某言,请降辂。"俯伏,兴,还侍位。皇帝降辂,乘舆之大次,繖扇华盖侍卫如常仪。通事舍人引三师各就便座,各服其服,出立於大次门外。太常博士引太常卿立於大次门外,当门西向。侍中版奏:"外办。"
huáng dì chū cì, huá gài shì wèi rú cháng. shì zhōng fù bǎo péi cóng rú shì. bó shì yǐn tài cháng qīng, tài cháng qīng yǐn huáng dì fán tài cháng qīng qián dǎo, jiē bó shì xiān yǐn. zhì miào mén wài, diàn zhōng jiān jìn zhèn guī, huáng dì zhí zhèn guī, huá gài zhàng wèi tíng yú mén wài, sān shī jìn shì zhě cóng rù rú cháng.
皇帝出次,华盖侍卫如常。(侍中负宝陪从如式。)博士引太常卿,太常卿引皇帝(凡太常卿前导,皆博士先引。)至庙门外,殿中监进镇珪,皇帝执镇珪,华盖仗卫停於门外,三师、近侍者从入如常。
huáng dì chū rù mén, tài hé zhī lè zuò, zhì bǎn wèi, běi xiàng lì, lè zhǐ. tài cháng qīng yǔ bó shì tuì lì yú zuǒ. tài cháng qīng qián zòu chēng:" qǐng zài bài." huáng dì zài bài. shǎo qǐng, tài cháng qīng yòu zòu chēng:" qǐng zài bài." huáng dì yòu zài bài. qì, tài cháng bó shì yǐn tài cháng qīng, tài cháng qīng yǐn huáng dì chū hái dà cì, chū xíng lè zuò, chū mén lè zhǐ. diàn zhōng jiān shòu zhèn guī, huá gài shì wèi rú cháng yí.
皇帝初入门,太和之乐作,至版位,北向立,乐止。太常卿与博士退立於左。太常卿前奏称:"请再拜。"皇帝再拜。少顷,太常卿又奏称:"请再拜。"皇帝又再拜。讫,太常博士引太常卿,太常卿引皇帝出还大次,初行乐作,出门乐止。殿中监受镇珪,华盖侍卫如常仪。
huáng dì jì hái dà cì, qǐng jiě yán zhuǎn zhàng wèi, zhì jì rù gé shì zhōng bǎn zòu qǐng jiě yán kòu zhēng jiàng shì gè huán běn suǒ, rú shí xiǎng hái gōng yí.
皇帝既还大次,请解严、转仗卫,至既入閤侍中版奏请解严、叩钲将士各还本所,如时享还宫仪。
huì qún chén
会群臣
huáng dì jiàn miào zhī míng rì huì qún chén, rú yuán huì zhī yí. qí shàng shòu cí yún:" jù guān chén mǒu yán, fú wéi huáng dì bì xià jí chén yuán fú, lǐ bèi lè hé, chén děng bù shèng dà qìng, jǐn shàng qiān wàn suì shòu."
皇帝见庙之明日会群臣,如元会之仪。其上寿词云:"具官臣某言,伏惟皇帝陛下吉辰元服,礼备乐和,臣等不胜大庆,谨上千万岁寿。"
qún chén shàng lǐ
群臣上礼
qián yī rì, shǒu gōng liàng shè cì yú dōng cháo táng rú cháng yí. qí rì yīng shàng lǐ zhī guān, yī shí kè gè jí yú cì, jiē fú cháo fú. fèng lǐ xiān shè shàng lǐ zhī guān wèi yú dōng cháo táng zhī qián, jìn nán, wén dōng wǔ xī, chóng xíng běi miàn, xiāng duì wéi shǒu. yòu shè zhōng shū shè rén wèi yú lì bù wéi shǒu zhě zhī běi, nán xiàng. shè fèng lǐ wèi yú wén guān dōng běi, zàn zhě èr rén zài nán, chà tuì, jù xī xiàng. tōng shì shè rén gè yǐn yīng shàng lǐ zhī guān jiù wèi. lì dìng, lìng shǐ èr rén duì jǔ biǎo àn, lǐ bù láng zhōng yǐn jiù zhōng shū shè rén qián, qǔ biǎo shòu shè rén qì, yǐn àn tuì. fèng lǐ chàng:" zài bài." zàn zhě chéng chuán, zài wèi zhě jiē zài bài. zhōng shū shè rén fèng biǎo rù jìn. tōng shì shè rén yǐn zài wèi zhě tuì.
前一日,守宫量设次於东朝堂如常仪。其日应上礼之官,依时刻各集於次,皆服朝服。奉礼先设上礼之官位於东朝堂之前,近南,文东武西,重行北面,相对为首。又设中书舍人位於吏部为首者之北,南向。设奉礼位於文官东北,赞者二人在南,差退,俱西向。通事舍人各引应上礼之官就位。立定,令史二人对举表案,礼部郎中引就中书舍人前,取表授舍人讫,引案退。奉礼唱:"再拜。"赞者承传,在位者皆再拜。中书舍人奉表入进。通事舍人引在位者退。
huáng dì nà hòu
皇帝纳后
bo rì gào yuán qiū fāng zé bìng rú jiā yuán fú yí. qí zhù wén lín shí zhuàn.
卜日、告圆丘、方泽并如加元服仪。其祝文临时撰。
lín xuān mìng shǐ
临轩命使
jiāng xíng nà cǎi, zhì mìng tài wèi wèi shǐ zhě, zōng zhèng qīng wèi fù shǐ, lì bù chéng yǐ jiè zhī. wèn míng nà jí nà zhēng gào qī bìng fèng yíng bìng tóng shǐ.
将行纳采,制命太尉为使者,宗正卿为副使,吏部承以戒之。(问名、纳吉、纳徵、告期并奉迎并同使。)
qián yī rì, shàng shě fèng yù shè wò zuò yú tài jí diàn rú cháng. shǒu gōng shè qún guān kè shǐ děng zhū yīng péi wèi zhě cì yú dōng xī cháo táng. tài lè lìng zhǎn gōng xuán yú diàn tíng, shè jǔ huī wèi yú diàn shàng, yī wèi yú xuán xià, gǔ chuī lìng shè shí èr àn, chéng huáng lìng chén chē lù, shàng niǎn fèng yù chén yù niǎn, jiē rú yuán rì zhī yí. diǎn yí shè wén guān yī pǐn yǐ xià wǔ pǐn yǐ shàng wèi yú xuán dōng, liù pǐn yǐ xià yú héng jiē nán, jiē chóng xíng, xī miàn běi shàng. shè wǔ guān yī pǐn yǐ xià wǔ pǐn yǐ shàng wèi yú xuán xī, liù pǐn yǐ xià yú héng jiē nán, dāng wén guān, jiē chóng xíng, dōng miàn běi shàng. shè cháo jí shǐ wèi gè fēn fāng yú wén wǔ guān dāng pǐn zhī xià, shè zhū qīn wèi yú sì pǐn wǔ pǐn zhī xià, huáng zōng qīn zài dōng, yì xìng qīn zài xī. shè fān kè wèi gè fēn fāng yú cháo jí shǐ liù pǐn zhī nán, zhū zhōu shǐ rén fēn fāng wèi yú cháo jí shǐ jiǔ pǐn zhī hòu. shè diǎn yí wèi yú xuán dōng běi, zàn zhě èr rén zài nán, shǎo tuì, jù xī xiàng. shè shǐ zhě shòu mìng wèi yú dà héng jiē nán dào dōng, fù shǐ yòu yú qí dōng, shǎo tuì, jù běi miàn. fèng lǐ shè mén wài wèi yú dōng xī cháo táng rú yuán rì yí.
前一日,尚舍奉御设幄座於太极殿如常。守宫设群官客使等诸应陪位者次於东西朝堂。太乐令展宫悬於殿庭,设举麾位於殿上,一位於悬下,鼓吹令设十二案,乘黄令陈车辂,尚辇奉御陈轝辇,皆如元日之仪。典仪设文官一品以下五品以上位於悬东,六品以下於横街南,皆重行,西面北上。设武官一品以下五品以上位於悬西,六品以下於横街南,当文官,皆重行,东面北上。设朝集使位各分方於文武官当品之下,设诸亲位於四品、五品之下,(皇宗亲在东,异姓亲在西。)设蕃客位各分方於朝集使六品之南,诸州使人分方位於朝集使九品之后。设典仪位於悬东北,赞者二人在南,少退,俱西向。设使者受命位於大横街南道东,副使又於其东,少退,俱北面。奉礼设门外位於东西朝堂如元日仪。
qí rì, zhū wèi lēi suǒ bù liè huáng huī zhàng rú cháng yí. qún guān yī shí kè jí cháo táng, jù jiù cì gè fú qí fú, tōng shì shè rén yǐn jiù cháo táng qián wèi. shì zhōng liàng shí kè bǎn zòu:" qǐng zhōng yán." sà jǐ jìn zhàng rù chén yú diàn tíng, tài lè lìng shuài gōng rén rù jiù wǔ wèi, xié lǜ láng rù jiù jǔ huī wèi. zhū shì wèi zhī guān gè fú qí qì fú, fú bǎo láng fèng bǎo, jù jiù gé fèng yíng. diǎn yí shuài zàn zhě xiān rù jiù wèi. tōng shì shè rén yǐn qún guān rù jiù wèi, yòu yǐn shǐ zhǔ fù rù lì yú tài jí mén wài dào dōng, xī miàn. huáng mén shì láng yǐn zhǔ jié zhí fān jié, zhōng shū shì láng yǐn zhì shū àn, lì yú zuǒ yán míng mén nèi dào běi, xī miàn běi shàng. shì zhōng bǎn zòu:" wài bàn."
其日,诸卫勒所部列黄麾仗如常仪。群官依时刻集朝堂,俱就次各服其服,通事舍人引就朝堂前位。侍中量时刻版奏:"请中严。"鈒戟近仗入陈於殿庭,太乐令帅工人入就舞位,协律郎入就举麾位。诸侍卫之官各服其器服,符宝郎奉宝,俱就閤奉迎。典仪帅赞者先入就位。通事舍人引群官入就位,又引使主副入立於太极门外道东,西面。黄门侍郎引主节执幡节,中书侍郎引制书案,立於左延明门内道北,西面北上。侍中版奏:"外办。"
huáng dì fú gǔn miǎn yù yù yǐ chū, qū zhí huá gài jǐng bì shì wèi rú cháng yí. huáng dì jiāng chū, zhàng dòng chū zì xī fáng, jí yù zuò zuò, nán xiàng. fú bǎo láng fèng bǎo zhì yú yù zuò rú cháng. tōng shì shè rén yǐn shǐ zhǔ fù rù jiù wèi. lì dìng, diǎn yí yuē:" zài bài." zàn zhě chéng chuán, qún guān zài wèi zhě jiē zài bài. shì zhōng qián chéng zhì, jiàng yì shǐ zhě dōng běi, xī miàn chēng:" yǒu zhì." shǐ zhǔ fù jù zài bài. shì zhōng xuān zhì yuē:" nà mǒu guān nǚ wèi huáng hòu, mìng gōng děng chí jié xíng nà cǎi děng lǐ." xuān qì, shǐ zhǔ fù yòu zài bài. shì zhōng hái shì wèi. huáng mén shì láng yǐn zhǔ jié lì yú shǐ zhě dōng běi, xī miàn. zhǔ jié yǐ jié shòu huáng mén shì láng, huáng mén shì láng zhí jié xī miàn shòu shǐ zhě, shǐ zhě shòu, fù zhǔ jié, zhǔ jié lì yú shǐ hòu, huáng mén shì láng tuì. zhōng shū shì láng yǐn zhì shū àn lì yú shǐ zhě dōng běi, xī miàn. zhōng shū shì láng qǔ zhì shū, chí àn tuì zì shǐ hòu, lì yú shǐ zhě zhī zuǒ. xī miàn shòu shǐ zhě, shǐ zhě shòu zhì shū zhì yú àn, chí àn zhě tuì lì yú shǐ hòu, zhōng shū shì láng tuì. diǎn yí yuē:" zài bài." zàn zhě chéng chuán, qún guān zài wèi zhě jiē zài bài. shè rén yǐn shǐ zhě zhǔ fù chū, chí jié zhě qián dǎo, chí àn zhě cì zhī. shì zhōng qián guì, zòu chēng:" shì zhōng mǒu chén yán, lǐ bì." fǔ fú, xìng, hái shì wèi.
皇帝服衮冕御轝以出,曲直华盖警跸侍卫如常仪。皇帝将出,仗动;出自西房,即御座坐,南向。符宝郎奉宝置於御座如常。通事舍人引使主副入就位。立定,典仪曰:"再拜。"赞者承传,群官在位者皆再拜。侍中前承制,降诣使者东北,西面称:"有制。"使主副俱再拜。侍中宣制曰:"纳某官女为皇后,命公等持节行纳采等礼。"宣讫,使主副又再拜。侍中还侍位。黄门侍郎引主节立於使者东北,西面。主节以节授黄门侍郎,黄门侍郎执节西面授使者,使者受,付主节,主节立於使后,黄门侍郎退。中书侍郎引制书案立於使者东北,西面。中书侍郎取制书,(持案退自使后,立於使者之左。)西面授使者,使者受制书置於案,持案者退立於使后,中书侍郎退。典仪曰:"再拜。"赞者承传,群官在位者皆再拜。舍人引使者主副出,持节者前导,持案者次之。侍中前跪,奏称:"侍中某臣言,礼毕。"俯伏,兴,还侍位。
huáng dì jiàng zuò, yù yú, rù zì dōng fáng, shì wèi jǐng bì rú lái yí. shè rén yǐn qún guān zài wèi zhě yǐ cì chū. chū shǐ zhǔ fù chéng lù bèi yí zhàng ér xíng, gǔ chuī bèi ér bù zuò, cóng zhě chéng chē yǐ cóng qí zhì shū yǐ yóu luò wǎng dú chē zài ér xíng. zì hòu jiē rú zhī.
皇帝降座,御舆,入自东房,侍卫警跸如来仪。舍人引群官在位者以次出。初使主副乘辂备仪仗而行,鼓吹备而不作,从者乘车以从;其制书以油络网犊车载而行。自后皆如之。
nà cǎi
纳采
qián yī rì, shǒu gōng shè shǐ zhě cì yú hòu shì dà mén wài dào yòu, nán xiàng.
前一日,守宫设使者次於后氏大门外道右,南向。
qí rì dà xīn, shǐ zhǔ fù zhì yú hòu shì dà mén wài, zhǎng cì zhě yíng rù cì. fán bīn zhǔ jí xíng shì zhě jiē gōng fú. zhǔ rén shòu yú miào. wú miào zhě shòu yú zhèng qǐn. zhǎng shì zhě bù shén xí yú shì hù wài zhī xī, guǎn yán fēn chún, jiā zǎo xí huà chún, nán xiàng, yòu diāo jǐ. shǐ zhǔ fù chū cì, yè zhě yǐn lì yú dà mén wài zhī xī, dōng miàn běi shàng. chí fān jié zhě lì yú shǐ zhě zhī běi, shǎo tuì, dōng miàn lìng shǐ èr rén duì jǔ zhì àn lì yú shǐ zhě zhī nán, zhí yàn zhě yòu zài qí nán, jù dōng miàn. zhǔ rén lì yú dà mén nèi, xī miàn.
其日大昕,使主副至於后氏大门外,掌次者迎入次。(凡宾主及行事者皆公服。)主人受於庙。(无庙者受於正寝。)掌事者布神席於室户外之西,莞筵纷纯,加藻席画纯,南向,右雕几。使主副出次,谒者引立於大门外之西,东面北上。持幡节者立於使者之北,少退,东面;令史二人对举制案立於使者之南,执雁者又在其南,俱东面。主人立於大门内,西面。
bīn zhě lì yú zhǔ rén zhī zuǒ, běi miàn shòu mìng, chū lì mén dōng, xī miàn yuē:" gǎn qǐng shì." shǐ zhě yuē:" mǒu fèng zhì nà cǎi." bīn zhě rù gào. zhǔ rén yuē:" chén mǒu zhī nǚ ruò rú rén, jì méng zhì fǎng, chén mǒu bù gǎn cí." bīn zhě chū gào, rù, yǐn zhǔ rén chū yíng shǐ zhě yú dà mén wài zhī nán, běi miàn, zhǔ rén zài bài. shǐ zhě bù dá bài.
傧者立於主人之左,北面受命,出立门东,西面曰:"敢请事。"使者曰:"某奉制纳采。"傧者入告。主人曰:"臣某之女若如人,既蒙制访,臣某不敢辞。"傧者出告,入,引主人出迎使者於大门外之南,北面,主人再拜。使者不答拜。
zhǔ rén yī shǐ zhě, xiān rù, zhì yú jiē, shǐ zhě jí zōng zhèng qīng rù, fān jié xiān dǎo, qí chí àn jí zhí yàn zhě cóng rù, fān jié lì xī jiē zhī xī, dōng miàn. zì hòu fān jié jiē rú zhī. shǐ zhě yóu xī jiē shēng, lì yú liǎng yíng xián, nán miàn shǐ fù zài shǐ zhě xī nán, chí àn jí zhí yàn zhě zài shǐ fù xī nán, jù dōng miàn. zhǔ rén shēng zuò jiē, yì shǐ zhě qián, běi miàn lì. chí àn zhě yǐ àn jìn shǐ fù qián, shǐ fù qǔ zhì shū, chí àn zhě tuì fù wèi shǐ fù fèng zhì shū jìn shòu shǐ zhě, tuì fù wèi. chí jié zhě tuō jié yī. shǐ zhě yuē:" yǒu zhì." zhǔ rén zài bài. xuān zhì bì, zhǔ rén jiàng yì jiē xián, běi miàn zài bài qǐ shǒu qì, shēng, jìn, běi miàn shòu zhì shū, tuì yǐ shòu zuǒ yòu, réng běi miàn lì. shǐ fù qǔ yàn yǐ shòu shǐ zhě, tuì fù wèi. shǐ zhě shòu yàn, zhǔ rén zài bài, jìn, shòu yàn, tuì yǐ shòu zuǒ yòu, réng běi miàn lì. bīn zhě yǐn èr rén duì jǔ dá biǎo àn jìn yú zhǔ rén hòu, shǎo xī, bīn zhě qǔ biǎo yǐ shòu zhǔ rén, zhǔ rén shòu, jìn shòu shǐ zhě qì, tuì fù wèi, zài bài. chí jié zhě jiā jié yī. yè zhě yǐn shǐ zhě jí shǐ fù děng jiàng zì xī jiē yǐ chū.
主人揖使者,先入,至於阶,使者及宗正卿入,幡节先导,其持案及执雁者从入,幡节立西阶之西,东面。(自后幡节皆如之。)使者由西阶升,立於两楹閒,南面;使副在使者西南,持案及执雁者在使副西南,俱东面。主人升阼阶,诣使者前,北面立。持案者以案进使副前,使副取制书,持案者退复位;使副奉制书进授使者,退复位。持节者脱节衣。使者曰:"有制。"主人再拜。宣制毕,主人降诣阶閒,北面再拜稽首讫,升,进,北面受制书,退以授左右,仍北面立。使副取雁以授使者,退复位。使者受雁,主人再拜,进,受雁,退以授左右,仍北面立。傧者引二人对举答表案进於主人后,少西,傧者取表以授主人,主人受,进授使者讫,退复位,再拜。持节者加节衣。谒者引使者及使副等降自西阶以出。
zhì wén fán liù lǐ jiē yǐ bǎn, zhǎng yī chǐ èr cùn, bó sì cùn, hòu bā fēn. hòu jiā dá bǎn yì rú zhī.
制文(凡六礼皆以版,长一尺二寸,博四寸,厚八分。后家答版亦如之。)
huáng dì yuē: zī! jù guān fēng xìng: hún yuán zī shǐ, zhào jīng rén lún, yuán jí fū fù, yǐ fèng tiān dì zōng miào shè jì. móu yú gōng qīng, xián yǐ wéi yí. lǜ yóu jiù diǎn, jīn shǐ chí jié tài wèi fēng mǒu zōng zhèng qīng fēng mǒu yǐ lǐ nà cǎi.
皇帝曰:咨!具官封姓:浑元资始,肇经人伦,爰及夫妇,以奉天地宗庙社稷。谋於公卿,咸以为宜。率由旧典,今使持节太尉封某、宗正卿封某以礼纳采。
dá wén
答文
huáng dì jiā mìng, fǎng hūn lòu zú, bèi shù cǎi zé. chén zhī nǚ, gū zǐ mèi zé yún" xiān chén mǒu guān zhī yí nǚ". wèi xián jiào xùn, yī lǚ ruò rú rén. qīn chéng jiù zhāng, sù fèng diǎn zhì. mǒu guān fēng chén xìng míng qǐ shǒu dùn shǒu, zài bài chéng zhì zhào.
皇帝嘉命,访婚陋族,备数采择。臣之女,(姑姊妹则云"先臣某官之遗女"。)未闲教训,衣履若如人。钦承旧章,肃奉典制。某官封臣姓名稽首顿首,再拜承制诏。
wèn míng
问名
shǐ zhě jì chū, suì lì yú nèi mén wài zhī xī, dōng xiàng, bìng rú nà cǎi wèi. chū shǐ zhě jiàng, zhǔ rén jiàng lì yú nèi mén nèi dōng xiāng, xī miàn. bīn zhě jìn shòu mìng, chū qǐng shì. shǐ zhě yuē:" jiāng jiā bǔ shì, fèng zhì wèn míng." bīn zhě rù gào. zhǔ rén yuē:" chén mǒu zhī zǐ ruò rú rén, jì méng zhì fǎng, chén mǒu bù gǎn cí." bīn zhě chū gào, rù yǐn zhǔ rén chū yíng shǐ zhě, zhì zhǔ rén shòu yàn qì chū, rú nà cǎi yí.
使者既出,遂立於内门外之西,东向,并如纳采位。初使者降,主人降立於内门内东厢,西面。傧者进受命,出请事。使者曰:"将加卜筮,奉制问名。"傧者入告。主人曰:"臣某之子若如人,既蒙制访,臣某不敢辞。"傧者出告,入引主人出迎使者,至主人受雁讫出,如纳采仪。
shǐ zhě chū lì yú nèi mén wài zhī xī, shǐ fù zài nán, shǎo tuì, jù dōng miàn. chū shǐ zhě jiàng, zhǔ rén jiàng lì yú dōng jiē xià, xī miàn. bīn zhě jìn shòu mìng, chū qǐng shì. shǐ zhě yuē:" lǐ bì." bīn zhě rù gào. zhǔ rén yuē:" mǒu gōng fèng zhì zhì yú mǒu zhī shì, mǒu yǒu xiān rén zhī lǐ, qǐng lǐ cóng zhě." bīn zhě chū gào. shǐ zhě yuē:" mǒu jì dé jiāng shì, gǎn cí." bīn zhě rù gào. zhǔ rén yuē:" xiān rén zhī lǐ, gǎn gù yǐ qǐng." bīn zhě chū gào. shǐ zhě yuē:" mǒu cí bù dé mìng, gǎn bù cóng." bīn zhě rù gào, suì yǐn zhǔ rén shēng lì yú xù duān. zhǎng shì zhě chè jǐ, gǎi shè èr yán, dōng shàng. gè yòng guǎn yán fēn chún, jiā zǎo xí huì chún. shè wǔ lǐ yú dōng fáng xī yǒu xià, jiā sháo mì diàn zài zūn běi fěi zài zūn nán, shí zhì èr, jiǎo sì èr gè yī biān yī dòu, shí yǐ pú hǎi, zài diàn běi. yòu shè xǐ yú dōng jiē dōng nán rú cháng.
使者出立於内门外之西,使副在南,少退,俱东面。初使者降,主人降立於东阶下,西面。傧者进受命,出请事。使者曰:"礼毕。"傧者入告。主人曰:"某公奉制至於某之室,某有先人之礼,请礼从者。"傧者出告。使者曰:"某既得将事,敢辞。"傧者入告。主人曰:"先人之礼,敢固以请。"傧者出告。使者曰:"某辞不得命,敢不从。"傧者入告,遂引主人升立於序端。掌事者彻几,改设二筵,东上。(各用莞筵纷纯,加藻席缋纯。)设甒醴於东房西牖下,加勺幂;坫在樽北;篚在樽南,实觯二,角柶二;各一笾一豆,实以脯醢,在坫北。又设洗於东阶东南如常。
qì, bīn zhě yǐn zhǔ rén jiàng, yíng shǐ zhě yú nèi mén wài zhī dōng, xī miàn yī shǐ zhě, xiān rù. shǐ zhě rù mén ér zuǒ, fù cóng zhī. zhǔ rén rù mén ér yòu, zhì jiē, zhǔ rén yuē:" qǐng mǒu wèi shēng." shǐ zhě yuē:" mǒu gǎn cí." zhǔ rén yuē:" gù qǐng mǒu wèi shēng." shǐ zhě yuē:" mǒu gǎn gù cí." zhǔ rén yuē:" zhōng qǐng mǒu wèi shēng." shǐ zhě yuē:" mǒu gǎn zhōng cí." zhǔ rén shēng zuò jiē, shǐ zhě shēng xī jiē, fù cóng shēng, jù běi miàn. zhǔ rén zuò jiē shàng běi miàn zài bài, shǐ zhě jí fù xī jiē shàng běi miàn dá zài bài.
讫,傧者引主人降,迎使者於内门外之东,西面揖使者,先入。使者入门而左,副从之。主人入门而右,至阶,主人曰:"请某位升。"使者曰:"某敢辞。"主人曰:"固请某位升。"使者曰:"某敢固辞。"主人曰:"终请某位升。"使者曰:"某敢终辞。"主人升阼阶,使者升西阶,副从升,俱北面。主人阼阶上北面再拜,使者及副西阶上北面答再拜。
zhǔ rén shòu jǐ yú xù duān, zhǎng shì zhě nèi fú jǐ sān, fèng liǎng duān xī běi xiàng yǐ jìn zhǔ rén dōng nán xiàng wài fú jǐ sān, zhèn mèi, nèi zhí zhī, zhǎng shì zhě yī rén yòu zhí jǐ yǐ cóng. zhǔ rén jìn, xī běi xiàng. shǐ zhě xù jìn, yíng shòu yú yán qián, dōng nán xiàng yǐ qí. zhǔ rén hái dōng jiē shàng, běi xiàng zài bài sòng. shǐ zhě yǐ jǐ bì, jìn, běi miàn guì, gè shè yú zuò, chà tuì yú xī jiē shàng, běi miàn dōng shàng, jù dá zài bài lì yú jiē xī, dōng miàn nán shàng.
主人受几於序端,掌事者内拂几三,奉两端西北向以进;主人东南向外拂几三,振袂,内执之,掌事者一人又执几以从。主人进,西北向。使者序进,迎受於筵前,东南向以俟。主人还东阶上,北向再拜送。使者以几避,进,北面跪,各设於座,差退於西阶上,北面东上,俱答再拜;立於阶西,东面南上。
zàn zhě èr rén jù shēng, qǔ zhì, jiàng, guàn shǒu xǐ zhì, shēng, shí lǐ, jiā sì yú zhì, fù zhī, miàn yè, chū fáng nán miàn. zhǔ rén shòu lǐ, miàn bǐng, jìn shǐ zhě yán qián, xī běi miàn lì, yòu zàn zhě zhí zhì yǐ cóng. shǐ zhě xī jiē shàng běi miàn gè yī bài, xù jìn yán qián, dōng nán miàn. zhǔ rén yòu yǐ cì shòu lǐ, shǐ zhě shòu, jù fù xī jiē shàng wèi. zhǔ rén tuì fù dōng jiē shàng, běi miàn yī bài sòng. zhǎng shì zhě yǐ cì jiàn pú hǎi yú yán qián. shǐ zhě gè jìn shēng yán, jiē zuò, zuǒ zhí zhì, yòu qǔ pú, rǔ yú hǎi, jì yú biān dòu xián, gè yǐ sì jì lǐ sān, shǐ xī yī jì, yòu xī zài jì, xìng, gè yǐ sì jiān zhū zhì, shàng liè, jiàng yán yú xī jiē shàng, jù běi miàn zuò, jù cuì lǐ, jiàn sì, gè diàn zhì, suì bài, zhí zhì. zhǔ rén dá bài. shǐ zhě jìn, shēng yán zuò, gè diàn zhì yú jiàn dōng, jiàng yán, xù lì yú xī jiē shàng, dōng miàn nán shàng.
赞者二人俱升,取觯,降,盥手洗觯,升,实醴,加柶於觯,覆之,面叶,出房南面。主人受醴,面柄,进使者筵前,西北面立,又赞者执觯以从。使者西阶上北面各一拜,序进筵前,东南面。主人又以次授醴,使者受,俱复西阶上位。主人退复东阶上,北面一拜送。掌事者以次荐脯醢於筵前。使者各进升筵,皆坐,左执觯,右取脯,擩於醢,祭於笾豆閒,各以柶祭醴三,始扱一祭,又扱再祭,兴,各以柶兼诸觯,上擸,降筵於西阶上,俱北面坐,俱啐醴,建柶,各奠觯,遂拜,执觯。主人答拜。使者进,升筵坐,各奠觯於荐东,降筵,序立於西阶上,东面南上。
zhǎng shì zhě qiān mǎ rù chén yú mén nèi sān fēn tíng yī zài nán, běi shǒu xī shàng. yòu zhǎng shì zhě fèng bì fěi shēng dōng jiē yǐ shòu zhǔ rén, zhǔ rén shòu yú xù duān, jìn, xī miàn lì. zhǎng shì zhě yī rén yòu fèng bì fěi lì yú zhǔ rén zhī hòu. shǐ zhě xī jiē shàng jù běi miàn zài bài. zhǔ rén jìn yì yíng xián, nán miàn lì. shǐ zhě xù jìn, lì yú zhǔ rén zhī xī, jù nán miàn. zhǔ rén yǐ bì fěi shòu shǐ zhě, shǐ zhě shòu, tuì lì yú xī jiē shàng, dōng miàn. zhǎng shì zhě yòu yǐ bì fěi shòu zhǔ rén, zhǔ rén shòu yǐ shòu shǐ fù, shǐ fù shòu, tuì lì yú shǐ zhě běi, jù dōng miàn. zhǔ rén hái dōng jiē shàng, běi miàn bài sòng. shǐ zhě jiàng xī jiē, cóng zhě yà shòu bì. shǐ zhě dāng tíng shí, yī mǎ yǐ chū, qiān mǎ zhě cóng chū. shǐ zhě chū dà mén wài zhī xī, dōng miàn lì, cóng zhě yà shòu mǎ. zhǔ rén chū mén dōng, xī miàn zài bài sòng. shǐ zhě tuì. zhǔ rén rù lì yú dōng jiē xià, xī miàn. bīn zhě gào zhǔ rén yuē:" bīn bù gù yǐ." zhǔ rén fǎn yú qǐn. shǐ zhě fèng dá biǎo yì quē jìn.
掌事者牵马入陈於门内三分庭一在南,北首西上。又掌事者奉币篚升东阶以授主人,主人受於序端,进,西面立。掌事者一人又奉币篚立於主人之后。使者西阶上俱北面再拜。主人进诣楹閒,南面立。使者序进,立於主人之西,俱南面。主人以币篚授使者,使者受,退立於西阶上,东面。掌事者又以币篚授主人,主人受以授使副,使副受,退立於使者北,俱东面。主人还东阶上,北面拜送。使者降西阶,从者迓受币。使者当庭实,揖马以出,牵马者从出。使者出大门外之西,东面立,从者迓受马。主人出门东,西面再拜送。使者退。主人入立於东阶下,西面。傧者告主人曰:"宾不顾矣。"主人反於寝。使者奉答表诣阙进。
zhì wén
制文
huáng dì yuē: zī, mǒu guān fēng xìng, liǎng yí pèi hé, chéng tiān tǒng wù, zhèng wèi yú nèi, bì qí lìng zú. zhòng zhāng jiù diǎn, jīn shǐ shǐ chí jié tài wèi fēng mǒu zōng zhèng qīng fēng mǒu yǐ lǐ wèn míng.
皇帝曰:咨,某官封姓,两仪配合,承天统物,正位於内,必俟令族。重章旧典,今使使持节太尉封某、宗正卿封某以礼问名。
dá wén
答文
huáng dì jiā mìng shǐ zhě mǒu zhòng xuān zhōng zhì, wèn chén míng zú. chén nǚ fū fù suǒ shēng, xiān chén gù mǒu guān zhī yí xuán sūn, xiān chén gù mǒu guān zhī yí zēng sūn, xiān chén gù mǒu guān zhī yí sūn, xiān chén gù mǒu guān zhī wài sūn nǚ, nián ruò gān. qīn chéng jiù zhāng, jǐn fèng diǎn zhì. mǒu guān chén xìng mǒu qǐ shǒu dùn shǒu, zài bài chéng zhì zhào. ruò nǚ zǔ yǐ shàng zài, zé zhí yún mǒu guān chén zhī sūn nǚ děng yǔ.
皇帝嘉命使者某重宣中制,问臣名族。臣女夫妇所生,先臣故某官之遗玄孙,先臣故某官之遗曾孙,先臣故某官之遗孙,先臣故某官之外孙女,年若干。钦承旧章,谨奉典制。某官臣姓某稽首顿首,再拜承制诏。(若女祖以上在,则直云某官臣之孙女等语。)
nà jí
纳吉
qián yī rì, shǒu gōng shè shǐ zhě cì, yǐ xià zhì zhǔ rén lì yú dà mén nèi xī miàn, rú nà cǎi yí. bīn zhě jìn shòu mìng, chū qǐng shì. shǐ zhě yuē:" jiā zhū bǔ shì, zhàn yuē cóng, zhì mǒu yě nà jí." bīn zhě rù gào. zhǔ rén yuē:" chén mǒu zhī nǚ ruò rú rén, guī shì yún jí, chén zhàn zài yān. chén mǒu jǐn fèng diǎn zhì." bīn zhě chū gào, rù, yǐn zhǔ rén chū yíng shǐ zhě yú dà mén wài, yǐ xià zhì shǐ zhě jiàng zì xī jiē yǐ chū, rú nà cǎi yí. shǐ zhě chū lì yú nèi mén wài zhī xī, shǐ fù zài nán, shǎo tuì, jù dōng miàn. chū shǐ zhě jiàng, zhǔ rén lì yú dōng jiē xià, xī miàn. bīn zhě jìn shòu mìng, chū qǐng shì. shǐ zhě yuē:" lǐ bì." qí bīn shǐ zhě rú wèn míng zhī yí.
前一日,守宫设使者次,以下至主人立於大门内西面,如纳采仪。傧者进受命,出请事。使者曰:"加诸卜筮,占曰从,制某也纳吉。"傧者入告。主人曰:"臣某之女若如人,龟筮云吉,臣占在焉。臣某谨奉典制。"傧者出告,入,引主人出迎使者於大门外,以下至使者降自西阶以出,如纳采仪。使者出立於内门外之西,使副在南,少退,俱东面。初使者降,主人立於东阶下,西面。傧者进受命,出请事。使者曰:"礼毕。"其傧使者如问名之仪。
zhì wén
制文
huáng dì yuē: zī, mǒu guān xìng, rén móu guī shì, qiān yuē zhēn jí, jìng shùn diǎn lǐ, jīn shǐ shǐ chí jié tài wèi fēng mǒu zōng zhèng qīng fēng mǒu yǐ lǐ nà jí.
皇帝曰:咨,某官姓,人谋龟筮,佥曰贞吉,敬顺典礼,今使使持节太尉封某、宗正卿封某以礼纳吉。
dá wén
答文
huáng dì jiā mìng shǐ zhě mǒu zhòng xuān zhōng zhì, tài bo yuán jí. chén lòu zú bēi bǐ, yōu jù bù kān, qīn chéng jiù zhāng, sù fèng diǎn zhì. mǒu guān chén xìng mǒu qǐ shǒu dùn shǒu, zài bài chéng zhì zhào.
皇帝嘉命使者某重宣中制,太卜元吉。臣陋族卑鄙,忧惧不堪,钦承旧章,肃奉典制。某官臣姓某稽首顿首,再拜承制诏。
nà zhēng
纳徵
qián yī rì, shǒu gōng shè shǐ zhě cì rú chū.
前一日,守宫设使者次如初。
qí rì dà xīn, shǐ zhǔ fù zhì hòu shì dà mén wài, zhǎng cì zhě yán rù cì. zhí shì zhě rù bù mù yú nèi mén zhī wài, xuán xūn shù bó chén yú mù shàng, liù mǎ chén yú mù nán, běi shǒu xī shàng, zhí shì zhě fèng gǔ guī yǐ kuì, qí yú mù dōng, xī miàn. zhǎng shì zhě shè jǐ yán rú chū.
其日大昕,使主副至后氏大门外,掌次者延入次。执事者入布幕於内门之外,玄纁束帛陈於幕上,六马陈於幕南,北首西上,执事者奉穀珪以匮,俟於幕东,西面。掌事者设几筵如初。
shǐ zhǔ fù chū cì, yè zhě yǐn lì yú dà mén wài zhī xī, dōng miàn běi shàng chí fān jié zhě lì yú shǐ zhě zhī běi, shǎo tuì, dōng miàn lìng shǐ èr rén duì jǔ zhì àn lì yú shǐ fù nán, dōng miàn. zhǔ rén lì yú dà mén nèi, xī miàn. bīn zhě jìn shòu mìng, chū qǐng shì. shǐ zhě yuē:" mǒu fèng zhì nà zhēng." bīn zhě rù gào. zhǔ rén yuē:" fèng zhì cì chén yǐ zhòng lǐ, chén mǒu zhī fèng diǎn zhì." bīn zhě chū gào. rù, yǐn zhǔ rén chū yíng shǐ zhě yú dà mén wài zhī nán, běi miàn, zhǔ rén zài bài. shǐ zhě bù dá bài.
使主副出次,谒者引立於大门外之西,东面北上;持幡节者立於使者之北,少退,东面;令史二人对举制案立於使副南,东面。主人立於大门内,西面。傧者进受命,出请事。使者曰:"某奉制纳徵。"傧者入告。主人曰:"奉制赐臣以重礼,臣某祗奉典制。"傧者出告。入,引主人出迎使者於大门外之南,北面,主人再拜。使者不答拜。
yè zhě yǐn shǐ zhě jí shǐ fù rù, fān jié qián dǎo, chí àn zhě cóng rù. shǐ zhě rù mén ér zuǒ, zhǔ rén rù mén ér yòu. zhì yú nèi mén, shǐ zhǔ fù lì yú mén xī, dōng miàn běi shàng. zhǔ rén lì yú mén dōng, xī miàn.
谒者引使者及使副入,幡节前导,持案者从入。使者入门而左,主人入门而右。至於内门,使主副立於门西,东面北上。主人立於门东,西面。
bīn zhě yǐn zhǔ rén yī shǐ zhě, xiān rù mén, zhì yú jiē, shǐ zhě jí shǐ fù cóng rù, yóu xī jiē shēng, lì yú yíng xián, nán miàn shǐ fù zài shǐ zhě xī nán, chí àn zhě zài shǐ fù xī nán, jù dōng miàn. zhǔ rén yóu zuò jiē yì shǐ zhě qián, běi miàn lì. yú zhǔ rén yī rù mén, zhí shì zhě zuò qǐ kuì qǔ guī, jiā yú xuán xūn shàng, jí qiān mǎ zhě cóng rù sān fēn tíng yī zài nán, běi shǒu xī shàng, zhí guī zhě zài mǎ xī, jù běi miàn. chí àn zhě yǐ àn jìn shǐ fù qián, shǐ fù qǔ zhì shū, chí àn zhě tuì fù wèi shǐ fù fèng zhì shū jìn shòu shǐ zhě, tuì fù wèi chí jié zhě tuō jié yī. shǐ zhě yuē:" yǒu zhì." zhǔ rén zài bài. shǐ zhě xuān zhì bì, zhǔ rén jiàng yì jiē xián, běi miàn zài bài qǐ shǒu qì, shēng, jìn, běi miàn shòu zhì shū, tuì yǐ shòu zuǒ yòu, réng běi miàn lì. bīn zhě yǐn èr rén duì jǔ dá biǎo àn, jìn zhǔ rén hòu, shǎo xī, bīn zhě qǔ biǎo yǐ shòu zhǔ rén, zhǔ rén shòu yǐ shòu shǐ zhě qì, tuì fù wèi, zài bài. yè zhě yǐn shǐ zhě jí shǐ fù děng jiàng zì xī jiē yǐ chū, lì yú nèi mén wài zhī xī, shǐ fù zài nán, shǎo tuì, jù dōng miàn. chū zhǔ rén shòu zhì shū qì, zuǒ yòu shòu yù bó yú tíng, shòu mǎ zhě zì zuǒ shòu zhī yǐ dōng, qiān mǎ zhě jì shòu mǎ, zì qián xī ér chū. zhǔ rén jiàng lì yú dōng jiē xià, xī miàn. bīn zhě jìn shòu mìng, chū qǐng shì. shǐ zhě yuē:" lǐ bì." qí bīn shǐ zhě rú nà jí zhī yí.
傧者引主人揖使者,先入门,至於阶,使者及使副从入,由西阶升,立於楹閒,南面;使副在使者西南,持案者在使副西南,俱东面。主人由阼阶诣使者前,北面立。於主人揖入门,执事者坐启匮取珪,加於玄纁上,及牵马者从入三分庭一在南,北首西上,执珪者在马西,俱北面。持案者以案进使副前,使副取制书,持案者退复位;使副奉制书进授使者,退复位;持节者脱节衣。使者曰:"有制。"主人再拜。使者宣制毕,主人降诣阶閒,北面再拜稽首讫,升,进,北面受制书,退以授左右,仍北面立。傧者引二人对举答表案,进主人后,少西,傧者取表以授主人,主人受以授使者讫,退复位,再拜。谒者引使者及使副等降自西阶以出,立於内门外之西,使副在南,少退,俱东面。初主人受制书讫,左右受玉帛於庭,受马者自左受之以东,牵马者既授马,自前西而出。主人降立於东阶下,西面。傧者进受命,出请事。使者曰:"礼毕。"其傧使者如纳吉之仪。
zhì wén
制文
huáng dì yuē: zī, mǒu guān xìng zhī nǚ, yǒu mǔ yí zhī dé, yǎo tiǎo zhī zī, rú shān rú hé, yí fèng zōng miào, yǒng chéng tiān zuò, yǐ xuán xūn guī mǎ, yǐ zhāng diǎn lǐ. jīn shǐ shǐ chí jié tài wèi fēng mǒu zōng zhèng qīng fēng mǒu yǐ lǐ nà zhēng.
皇帝曰:咨,某官姓之女,有母仪之德,窈窕之姿,如山如河,宜奉宗庙,永承天祚,以玄纁珪马,以章典礼。今使使持节太尉封某、宗正卿封某以礼纳徵。
dá wén
答文
huáng dì jiā mìng shǐ zhě mǒu zhòng xuān zhōng zhì, jiàng hūn bēi lòu, chóng yǐ shàng gōng, chǒng yǐ fēng lǐ, bèi wù diǎn cè. qīn chéng jiù zhāng, sù fèng diǎn zhì. mǒu guān chén xìng míng qǐ shǒu dùn shǒu, zài bài chéng zhì zhào.
皇帝嘉命使者某重宣中制,降婚卑陋,崇以上公,宠以丰礼,备物典册。钦承旧章,肃奉典制。某官臣姓名稽首顿首,再拜承制诏。
gào qī
告期
qián yī rì, shǒu gōng shè shǐ zhě cì, yǐ xià zhì chū qǐng shì, rú nà cǎi yí. shǐ zhě yuē:" zhì shǐ mǒu gào qī." bīn zhě rù gào. zhǔ rén yuē:" chén mǒu jǐn fèng zhì." bīn zhě chū gào, rù yǐn zhǔ rén chū yíng shǐ zhě, yǐ xià zhì lǐ bì, rú nà cǎi yí.
前一日,守宫设使者次,以下至出请事,如纳采仪。使者曰:"制使某告期。"傧者入告。主人曰:"臣某谨奉制。"傧者出告,入引主人出迎使者,以下至礼毕,如纳采仪。
zhì wén
制文
huáng dì yuē: zī, mǒu guān xìng, móu yú gōng qīng tài shì yuán guī, wǎng yǒu bù zāng. lǜ zūn diǎn lǐ, jīn shǐ shǐ chí jié tài wèi fēng mǒu zōng zhèng qīng fēng mǒu yǐ lǐ gào qī.
皇帝曰:咨,某官姓,谋於公卿、太筮、元龟,罔有不臧。率遵典礼,今使使持节太尉封某、宗正卿封某以礼告期。
dá wén
答文
huáng dì jiā mìng shǐ zhě mǒu zhòng xuān zhōng zhì, gào yuē:" wéi mǒu yuè mǒu rì kě yíng." chén qīn chéng jiù zhāng, sù fèng diǎn zhì. mǒu guān chén xìng mǒu qǐ shǒu dùn shǒu, zài bài chéng zhì zhào.
皇帝嘉命使者某重宣中制,告曰:"惟某月某日可迎。"臣钦承旧章,肃奉典制。某官臣姓某稽首顿首,再拜承制诏。
gào miào
告庙
yǒu sī yǐ tè shēng gào rú cháng gào lǐ. zhù wén lín shí zhuàn.
有司以特牲告如常告礼。祝文临时撰。
cè hòu
册后
qián yī rì, shǒu gōng shè shǐ zhě cì yú hòu shì dì dà mén wài zhī xī rú cháng. shàng shě shè shàng gōng yǐ xià cì yú hòu shì gé wài dào xī, dōng xiàng, zhàng yǐ xíng wéi.
前一日,守宫设使者次於后氏第大门外之西如常。尚舍设尚宫以下次於后氏閤外道西,东向,障以行帷。
qí rì lín xuān mìng shǐ, rú nà cǎi mìng shǐ zhī yí. tài wèi wèi zhèng shǐ, sī tú wèi fù shǐ.
其日临轩命使,如纳采命使之仪。(太尉为正使,司徒为副使。)
fèng lǐ shè shǐ zhě wèi yú dà mén wài zhī xī, dōng xiàng. shǐ fù jí nèi shì wèi yú shǐ zhě zhī nán, jǔ cè àn jí bǎo shòu zhě zài nán, chà tuì, chí jié zhě zài shǐ zhě zhī běi, shǎo tuì, jù dōng xiàng. shè zhǔ rén wèi yú dà mén wài zhī nán, běi miàn. shè shǐ zhě yǐ xià jí zhǔ rén wèi yú nèi mén wài yì rú zhī. shè nèi yè zhě jiān wèi yú nèi mén wài zhǔ rén zhī nán, xī miàn. nèi yè zhě jiān shè sī zàn wèi yú dōng jiē dōng nán, zhǎng zàn èr rén zài nán, chà tuì, jù xī xiàng. nèi yè zhě jiān yòu xiān zhì yī àn yú gé wài, jìn xiàn.
奉礼设使者位於大门外之西,东向。使副及内侍位於使者之南,举册案及宝绶者在南,差退,持节者在使者之北,少退,俱东向。设主人位於大门外之南,北面。设使者以下及主人位於内门外亦如之。设内谒者监位於内门外主人之南,西面。内谒者监设司赞位於东阶东南,掌赞二人在南,差退,俱西向。内谒者监又先置一案於閤外,近限。
shǐ zhǔ fù chéng lù chí jié, bèi yí zhàng, gǔ chuī bèi ér bù zuò, zhì hòu shì dà mén wài, shǐ zhě jiàng lù, zhǎng cì zhě yán rù cì. shàng gōng yǐ xià zhì gé zhī cì. nèi pū jìn zhòng dí yǐ xià dà mén wài dào xī, dōng xiàng běi shàng. zhū wèi lìng qí shǔ bù hòu yí zhàng rú cháng.
使主副乘辂持节,备仪仗,鼓吹备而不作,至后氏大门外,使者降辂,掌次者延入次。尚宫以下至閤之次。内仆进重翟以下大门外道西,东向北上。诸卫令其属布后仪仗如常。
shǐ zhě chū cì, yè zhě yǐn shǐ zhě yǐ xià jiù mén wài wèi. zhǔ rén cháo fú chū, lì yú dōng jiē xià, xī miàn. bīn zhě jìn shòu mìng, chū mén dōng, xī miàn yuē:" gǎn qǐng shì." shǐ zhě yuē:" mǒu fèng zhì shòu huáng hòu bèi wù diǎn cè." bīn zhě rù gào, suì yǐn zhǔ rén chū yíng yú dà mén wài, běi miàn zài bài. shǐ zhě bù dá bài.
使者出次,谒者引使者以下就门外位。主人朝服出,立於东阶下,西面。傧者进受命,出门东,西面曰:"敢请事。"使者曰:"某奉制授皇后备物典册。"傧者入告,遂引主人出迎於大门外,北面再拜。使者不答拜。
yè zhě yǐn shǐ zhě rù mén ér zuǒ, chí jié zhě qián dǎo, chí àn zhě cì zhī. zhǔ rén rù mén ér yòu. zhì nèi mén wài, gè jiù wèi. lì dìng, fèng cè bǎo àn zhě jìn dāng shǐ fù qián, shǐ fù shòu cè bǎo, chí àn zhě tuì fù wèi, shǐ fù yǐ cè bǎo jìn shòu shǐ zhě, tuì fù wèi. nèi shì jìn shǐ zhě qián, xī miàn shòu cè bǎo, dōng miàn shòu nèi yè zhě jiān, tuì fù wèi. nèi yè zhě jiān chí cè bǎo rù lì yú gé wài zhī xī, dōng miàn guì zhì cè bǎo yú àn, fǔ fú, xìng.
谒者引使者入门而左,持节者前导,持案者次之。主人入门而右。至内门外,各就位。立定,奉册宝案者进当使副前,使副受册宝,持案者退复位,使副以册宝进授使者,退复位。内侍进使者前,西面受册宝,东面授内谒者监,退复位。内谒者监持册宝入立於閤外之西,东面跪置册宝於案,俯伏,兴。
shàng gōng yǐ xià rù gé fèng hòu shǒu shì huī yī, qí yī fú suǒ sī xiān jìn. fù mǔ zàn chū, shàng gōng yǐn jiàng, lì yú tíng zhōng, běi miàn. shàng gōng guì qǔ cè, shàng fú guì qǔ bǎo shòu, xìng, lì yú hòu zhī yòu, shǎo qián, xī xiàng. sī yán sī bǎo gè yī rén jìn yú hòu zuǒ, shǎo qián, dōng xiàng. shàng gōng chēng:" yǒu zhì." shàng yí zàn:" huáng hòu zài bài." huáng hòu zài bài. xuān cè qì, shàng yí yòu zàn:" huáng hòu zài bài." huáng hòu zài bài. shàng gōng fèng cè jìn shòu huáng hòu, huáng hòu shòu yǐ shòu sī yán shàng fú yòu fèng bǎo shòu cì shòu huáng hòu, huáng hòu shòu yǐ shòu sī bǎo. qì, shàng yí zàn:" huáng hòu shēng zuò." shàng gōng yǐn huáng hòu shēng zuò, nán xiàng zuò, nèi guān yǐ xià jù jiàng lì yú tíng, chóng xíng, běi xiàng xī shàng. lì dìng, sī zàn yuē:" zài bài." zhǎng shì chéng chuán, nèi guān yǐ xià jiē zài bài qì, zhū yīng shì wèi zhě gè shēng lì yú shì wèi. shàng yí qián guì, zòu chēng:" lǐ bì." huáng hòu jiàng zuò, shàng gōng yǐn huáng hòu rù yú gōng.
尚宫以下入閤奉后首饰袆衣,(其衣服所司先进。)傅姆赞出,尚宫引降,立於庭中,北面。尚宫跪取册,尚服跪取宝绶,兴,立於后之右,少前,西向。司言司宝各一人进於后左,少前,东向。尚宫称:"有制。"尚仪赞:"皇后再拜。"皇后再拜。宣册讫,尚仪又赞:"皇后再拜。"皇后再拜。尚宫奉册进授皇后,皇后受以授司言;尚服又奉宝绶次授皇后,皇后受以授司宝。讫,尚仪赞:"皇后升座。"尚宫引皇后升座,南向坐,内官以下俱降立於庭,重行,北向西上。立定,司赞曰:"再拜。"掌事承传,内官以下皆再拜讫,诸应侍卫者各升立於侍位。尚仪前跪,奏称:"礼毕。"皇后降座,尚宫引皇后入於宫。
zhǔ rén bīn shǐ zhě rú gào qī zhī yí. shǐ zhě chéng lù ér hái, yì quē fù mìng.
主人傧使者如告期之仪。使者乘辂而还,诣阙复命。
cè wén
册文
wéi mǒu nián yuè rì, huáng dì shǐ shǐ chí jié tài wèi fēng mǒu sī tú fēng mǒu cè mìng mǒu guān nǚ mǒu shì wèi huáng hòu. zī ěr yì jiē qián kūn, shī shǒu guān jū, wáng huà zhī běn, shí yóu nèi fǔ. shì gù huáng yīng pín yú, dì dào yǐ guāng tài rèn bǐ jī, zhōu yìn kè chāng. huáng hòu qí zhī xù jué dé, yǐ sù chéng zōng miào, qián gōng zhōng kuì, jǐn jìng yú fù dào, dǎo shī dào yú liù gōng, zuò fàn yí yú sì hǎi. huáng tiān wú qīn, wéi dé shì yī, kě bù shèn yú!
维某年月日,皇帝使使持节太尉封某、司徒封某册命某官女某氏为皇后。咨尔易阶乾坤,诗首关雎,王化之本,实由内辅。是故皇英嫔虞,帝道以光;太任妣姬,周胤克昌。皇后其祗勖厥德,以肃承宗庙,虔恭中馈,尽敬於妇道,导师道於六宫,作范仪於四海。皇天无亲,惟德是依,可不慎欤!
mìng shǐ fèng yíng
命使奉迎
qí rì bū hòu, shì zhōng liàng qí shí kè bǎn zòu" qǐng zhōng yán". bū hòu sān kè, huáng dì fú gǔn miǎn chū, shēng suǒ yù diàn, gōng rén shì wèi rú cháng. wén wǔ zhī guān wǔ pǐn yǐ shàng lì yú dōng xī cháo táng rú cháng yí.
其日晡后,侍中量其时刻版奏"请中严"。晡后三刻,皇帝服衮冕出,升所御殿,宫人侍卫如常。文武之官五品以上立於东西朝堂如常仪。
fèng yíng qián yī rì, shǒu gōng shè shǐ zhě cì yú dà mén wài dào yòu, shè shǐ fù jí nèi shì cì yú shǐ zhě cì xī, jù nán xiàng. shàng shě shè gōng rén cì yú gé wài dào xī. fèng lǐ shè shǐ zhě wèi yú dà mén wài zhī xī, dōng xiàng shǐ fù wèi yú shǐ zhě zhī nán, chí àn jí zhí yàn zhě yòu zài nán, chà tuì, chí jié zhě zài shǐ zhě běi, shǎo tuì, jù dōng xiàng. fèng lǐ wèi yú shǐ fù xī nán, zàn zhě èr rén zài nán, chà tuì, jù dōng miàn. shè nèi shì wèi yú dà mén wài dào zuǒ, xī miàn.
奉迎前一日,守宫设使者次於大门外道右,设使副及内侍次於使者次西,俱南向。尚舍设宫人次於閤外道西。奉礼设使者位於大门外之西,东向;使副位於使者之南,持案及执雁者又在南,差退,持节者在使者北,少退,俱东向。奉礼位於使副西南,赞者二人在南,差退,俱东面。设内侍位於大门外道左,西面。
qí rì, sī zàn shè gōng rén yǐ xià wèi yú táng qián. shǐ zhǔ fù cháo fú fā cháo táng, chéng lù chí jié, bèi yí zhàng, zhì dà mén wài, shǐ zhě jiàng lù, zhǎng cì zhě yán rù cì. gōng rén děng gè zhī cì fèng yíng. wén wǔ guān zhì sù wèi jí liè lǔ bù rú cháng yí.
其日,司赞设宫人以下位於堂前。使主副朝服发朝堂,乘辂持节,备仪仗,至大门外,使者降辂,掌次者延入次。宫人等各之次奉迎。文武官至宿卫及列卤簿如常仪。
shàng yí zòu qǐng huáng hòu zhōng yán, liàng shí kè fù mǔ dǎo huáng hòu, shàng gōng qián yǐn, chū, shēng táng, gōng rén děng shì wèi rú cháng yí. huáng hòu jiāng chū, zhǔ fù chū yú fáng wài zhī xī, nán xiàng. wén wǔ fèng yíng zhě jiē péi lì yú dà mén wài, wén dōng wǔ xī, běi shàng.
尚仪奏请皇后中严,量时刻傅姆导皇后,尚宫前引,出,升堂,宫人等侍卫如常仪。皇后将出,主妇出於房外之西,南向。文武奉迎者皆陪立於大门外,文东武西,北上。
lì dìng, yè zhě yǐn shǐ zhě yì dà mén wài wèi, shǐ fù nèi shì děng gè jiù wèi. zhǔ rén lì yú nèi mén wài táng qián dōng jiē xià, xī miàn. bīn zhě shòu mìng chū qǐng shì. shǐ zhě yuē:" mǒu fèng zhì, yǐ jīn jí chén lǜ zhí fèng yíng." bīn zhě rù gào. zhǔ rén yuē:" chén jǐn fèng diǎn zhì." bīn zhě chū gào, rù, yǐn zhǔ rén chū mén nán, běi miàn zài bài. shǐ zhě bù dá bài.
立定,谒者引使者诣大门外位,使副、内侍等各就位。主人立於内门外堂前东阶下,西面。傧者受命出请事。使者曰:"某奉制,以今吉辰率职奉迎。"傧者入告。主人曰:"臣谨奉典制。"傧者出告,入,引主人出门南,北面再拜。使者不答拜。
yè zhě yǐn shǐ zhě rù mén ér zuǒ, chí jié zhě qián dǎo, shǐ fù jí chí àn zhí yàn zhě cì zhī. zhǔ rén rù mén ér yòu. zhì nèi mén wài táng xī jiē, shǐ zhě xiān shēng, lì yú liǎng yíng xián, nán miàn. shǐ fù zài shǐ zhě xī nán, chí àn jí zhí yàn zhě zài shǐ fù xī nán, jù dōng miàn. zhǔ rén shēng dōng jiē, yì shǐ zhě qián, běi miàn lì. chí àn zhě yǐ àn jìn shǐ fù qián, shǐ fù qǔ zhì shū, chí àn zhě tuì fù wèi shǐ fù fèng zhì shū shòu shǐ zhě, tuì fù wèi. shǐ zhě yuē:" yǒu zhì." zhǔ rén zài bài. shǐ zhě xuān zhì bì, zhǔ rén jiàng yì jiē xián, běi miàn zài bài qǐ shǒu qì, shēng, jìn, běi miàn shòu zhì shū, tuì shòu zuǒ yòu qì, zhǔ rén zài bài, réng běi miàn lì. shǐ fù qǔ yàn shòu shǐ zhě qì, zhǔ rén zài bài, jìn shòu yàn, shòu zuǒ yòu, réng běi miàn lì. bīn zhě yǐn èr rén duì jǔ dá biǎo àn, jìn lì yú zhǔ rén hòu, shǎo xī, bīn zhě qǔ biǎo yǐ shòu zhǔ rén, zhǔ rén shòu yǐ shòu shǐ zhě qì, tuì fù wèi, zài bài.
谒者引使者入门而左,持节者前导,使副及持案、执雁者次之。主人入门而右。至内门外堂西阶,使者先升,立於两楹閒,南面。使副在使者西南,持案及执雁者在使副西南,俱东面。主人升东阶,诣使者前,北面立。持案者以案进使副前,使副取制书,持案者退复位;使副奉制书授使者,退复位。使者曰:"有制。"主人再拜。使者宣制毕,主人降诣阶閒,北面再拜稽首讫,升,进,北面受制书,退授左右讫,主人再拜,仍北面立。使副取雁授使者讫,主人再拜,进受雁,授左右,仍北面立。傧者引二人对举答表案,进立於主人后,少西,傧者取表以授主人,主人受以授使者讫,退复位,再拜。
yè zhě yǐn shǐ zhě jí shǐ fù jiàng zì xī jiē yǐ chū, fù mén wài wèi. lì dìng, fèng lǐ yuē:" zài bài." zàn zhě chéng chuán, shǐ zhǔ fù jù zài bài. shǐ zhě yuē:" lìng yuè jí rì, mǒu děng chéng zhì, lǜ zhí fèng yíng." nèi shì shòu yǐ rù chuán yú sī yán, sī yán shòu yǐ zòu wén. shàng yí zòu:" qǐng huáng hòu zài bài." huáng hòu zài bài qì, zhǔ rén rù, shēng zì dōng jiē, jìn, xī miàn jiè zhī yuē:" jiè zhī jìng zhī, sù yè wú wéi mìng." zhǔ rén tuì lì yú dōng jiē shàng, xī miàn. mǔ jiè yú xī jiē shàng, shī jīn jié shuì, yuē:" miǎn zhī jìng zhī, sù yè wú wéi mìng." qì, yāo yú jìn, huáng hòu shēng yú yǐ jiàng, shàng gōng qián dǎo, liù shàng yǐ xià shì wèi rú cháng. huáng hòu shēng zhòng dí yǐ jǐ, mǔ jiā jǐng. nèi gōng shì cóng jí nèi shì dǎo yǐn yīng chéng chē cóng zhě rú lǔ bù cháng yí. yíng shǐ jí bǎi guān dāng yǐn cóng zhě jiē tuì, suí biàn lì. huáng hòu chē chū dà mén wài, yǐ cì chéng chē mǎ yǐn cóng rú cháng.
谒者引使者及使副降自西阶以出,复门外位。立定,奉礼曰:"再拜。"赞者承传,使主副俱再拜。使者曰:"令月吉日,某等承制,率职奉迎。"内侍受以入传於司言,司言受以奏闻。尚仪奏:"请皇后再拜。"皇后再拜讫,主人入,升自东阶,进,西面诫之曰:"戒之敬之,夙夜无违命。"主人退立於东阶上,西面。母诫於西阶上,施衿结帨,曰:"勉之敬之,夙夜无违命。"讫,腰舆进,皇后升舆以降,尚宫前导,六尚以下侍卫如常。皇后升重翟以几,姆加憬。内宫侍从及内侍导引应乘车从者如卤簿常仪。迎使及百官当引从者皆退,随便立。皇后车出大门外,以次乘车马引从如常。
zhì wén
制文
huáng dì yuē: zī, mǒu guān xìng, suì jí yuè lìng jí rì, wéi mǒu lǜ yóu diǎn lǐ, jīn qiǎn shǐ chí jié tài wèi fēng mǒu zōng zhèng qīng fēng mǒu yǐ lǐ yíng.
皇帝曰:咨,某官姓,岁吉月令吉日,惟某率由典礼,今遣使持节太尉封某、宗正卿封某以礼迎。
dá wén
答文
huáng dì jiā mìng shǐ zhě mǒu zhòng xuān zhōng zhào, lìng yuè jí chén, bèi lǐ yǐ yíng. lóu yǐ zhī zú, wěi chéng dà lǐ, yōu jù zhàn jì, qīn chéng jiù zhāng, sù fèng diǎn zhì. mǒu guān chén xìng mǒu qǐ shǒu dùn shǒu, zài bài chéng zhì zhào.
皇帝嘉命使者某重宣中诏,令月吉辰,备礼以迎。蝼蚁之族,猥承大礼,忧惧战悸,钦承旧章,肃奉典制。某官臣姓某稽首顿首,再拜承制诏。
tóng láo
同牢
qí rì, nèi shì zhī shǔ shè huáng hòu dà cì yú huáng dì suǒ yù diàn mén wài zhī dōng, nán xiàng, pù zuò rú cháng.
其日,内侍之属设皇后大次於皇帝所御殿门外之东,南向,铺座如常。
jiāng xī, shàng qǐn shè huáng dì yù wò yú suǒ yù zhī diàn shì nèi zhī ào, dōng xiàng, pù dì xí zhòng yīn, shī píng zhàng.
将夕,尚寝设皇帝御幄於所御之殿室内之奥,东向,铺地席重茵,施屏幛。
chū hūn, shàng shí shè xǐ yú dōng jiē dōng nán, dōng xī dāng dōng liù, nán běi yǐ táng shēn, léi shuǐ zài xǐ dōng, fěi zài xǐ xī, nán sì. fěi shí yǐ jīn èr jué èr. shè hòu xǐ yú dōng fáng jìn běi, léi shuǐ zài xǐ xī, fěi zài xǐ dōng, běi sì. jiē jiā sháo mì. zhuàn yú dōng fáng xī yōng xià, biān dòu gè èr shí sì, guǐ fǔ gè èr, gè sān, jiē jiā jīn gài, zǔ sān. zūn yú shì nèi běi yōng xià, xuán jiǔ zài xī, jiā mì, sháo nán bǐng. mì xià yòng chī, dōng yòng xī. yòu zūn yú fáng hù wài zhī dōng, wú xuán jiǔ, diàn zài nán, jiā sì jué hé jǐn. qí qì jiē wū qī, wéi yǐ táo, jǐn yǐ páo.
初昏,尚食设洗於东阶东南,东西当东霤,南北以堂深,罍水在洗东,篚在洗西,南肆。(篚实以巾二、爵二。)设后洗於东房近北,罍水在洗西,篚在洗东,北肆。皆加勺幂。馔於东房西墉下,笾豆各二十四,簋簠各二,各三,皆加巾盖,俎三。樽於室内北墉下,玄酒在西,加幂,勺南柄。(幂夏用絺,冬用緆。)又樽於房户外之东,无玄酒,坫在南,加四爵、合卺。(其器皆乌漆,惟以陶,卺以匏。)
huáng hòu zhòng dí rù dà mén, míng zhōng gǔ, qí zhōng gǔ suǒ sī xiān chén shè. míng zhōng gǔ zhě, suǒ yǐ shēng gào nèi wài. lǔ bù zhǐ yú wài, jìn shì yìng cóng zhě rú cháng. huáng hòu cóng yǒng xiàng zhì dà cì qián, huí chē nán xiàng, shī bù zhàng bì, shàng yí jìn dāng chē qián guì zòu:" qǐng xiáng chē." xìng, tuì fù wèi. huáng hòu jiàng chē, yù yú, sī yú lǜ sǎn shàn děng, sī dēng lǜ zhí zhú zhě jù bù liè qián hòu. huáng hòu rù jiù dà cì, yán zhěng qì, shàng gōng yǐn huáng hòu yì suǒ yù diàn mén wài zhī dōng, xī xiàng lì.
皇后重翟入大门,鸣钟鼓,(其钟鼓所司先陈设。鸣钟鼓者,所以声告内外。)卤簿止於外,近侍应从者如常。皇后从永巷至大次前,回车南向,施步障毕,尚仪进当车前跪奏:"请降车。"兴,退复位。皇后降车,御舆,司舆率繖扇等,司灯率执烛者俱布列前后。皇后入就大次,严整讫,尚宫引皇后诣所御殿门外之东,西向立。
shàng yí guì zòu:" wài bàn, qǐng xiáng zuò lǐ yíng." huáng dì jiàng zuò, shàng gōng qián yǐn yì mén nèi zhī xī, dōng miàn, yī hòu yǐ rù. shàng shí chè zūn mì, zhuó xuán jiǔ sān zhù yú zūn. shàng qǐn shè xí yú shì nèi zhī xī, dōng xiàng. guǎn yán fēn chún, jiā zǎo xí huì chún, cì xí fǔ chún. duì xí yì zhǔn cǐ. huáng dì dǎo hòu shēng xī jiē, rù shì jí xí, dōng xiàng lì. huáng hòu rù lì yú zūn xī, nán xiàng.
尚仪跪奏:"外办,请降座礼迎。"皇帝降座,尚宫前引诣门内之西,东面,揖后以入。尚食彻樽幂,酌玄酒三注於樽。尚寝设席於室内之西,东向。(莞筵纷纯,加藻席缋纯,次席黼纯。对席亦准此。)皇帝导后升西阶,入室即席,东向立。皇后入立於樽西,南向。
huáng dì guàn yú nán xǐ, huáng hòu guàn yú běi xǐ. shàng shí lǜ qí shǔ yǐ zhuàn rù. shè jiàng yú xí qián, zū hǎi zài qí běi, zǔ sān rù shè yú dòu dōng, shǐ zǔ tè yú zǔ běi. dòu dōng, zū hǎi zhī dōng. shàng shí shè shǔ yú jiàng dōng, jì dào liáng yòu zài dōng. shè qì yú jiàng nán. zhuàn yào fāng yě. shè duì jiàng yú dōng, duì jiàng, hòu jiàng yě. shè zhī dāng tè zǔ. zū hǎi zài qí nán, běi shàng. shè shǔ yú shǐ zǔ běi, qí xī jì dào liáng. shè qì yú jiàng běi. shàng shí qǐ huì què yú guǐ fǔ zhī nán, duì guǐ fǔ yú běi, qǐ, fā yě. dòu gài chè yú fáng. gè jiā xīn zhù. shàng qǐn shè duì xí yú zhuàn dōng. shàng shí xī miàn guì zòu:" zhuàn jù." xìng.
皇帝盥於南洗,皇后盥於北洗。尚食率其属以馔入。设酱於席前,菹醢在其北,俎三入设於豆东,豕俎特於俎北。(豆东,菹醢之东。)尚食设黍於酱东,稷稻粱又在东。设湆於酱南。(馔要方也。)设对酱於东,(对酱,后酱也。设之当特俎。)菹醢在其南,北上。设黍於豕俎北,其西稷稻粱。设湆於酱北。尚食启会卻於簋簠之南,对簋簠於北,(启,发也。豆盖彻於房。)各加心箸。尚寝设对席於馔东。尚食西面跪奏:"馔具。"兴。
huáng dì yī huáng hòu, duì xí xī miàn, jiē zuò. shàng shí guì qǔ jiǔ jū rǔ hǎi shòu huáng dì, yòu shàng shí guì qǔ jiǔ jū rǔ hǎi shòu huáng hòu huáng dì jí huáng hòu jù shòu, jì yú dòu xián. shàng shí yòu qǔ shǔ shí yú zuǒ shǒu, biàn qǔ jì dào liáng, fǎn yú yòu shǒu shòu huáng dì. yòu shàng shí qǔ shǔ shí yú zuǒ shǒu, biàn qǔ jì dào liáng, fǎn yú yòu shǒu shòu huáng hòu. huáng dì jí huáng hòu jù shòu. jì yú dòu xián. gè qǔ fèi jiē jué mò, shòu huáng dì jí huáng hòu. huáng dì jí huáng hòu jù shòu, jì yú dòu xián qì, shàng shí gè yǐ fèi jiā yú zǔ. sī shì èr rén yǐ jīn shòu huáng dì jí huáng hòu, jù shuì shǒu qì, shàng shí gè guì pǐn cháng zhuàn qì, gè yí shǔ zhì yú xí shàng, yǐ cì shòu fèi jí huáng dì jí huáng hòu, jiē shí, sān fàn zú shí. shàng shí èr rén jù guàn shǒu xǐ jué yú fáng, rù shì yì jiǔ zūn suǒ, zhuó jiǔ, jìn shòu huáng dì jí huáng hòu, jù shòu jué, jì jiǔ. shàng shí gè yǐ gān cóng, jiē diàn jué, zhèn jì, jì zhī. shàng shí jiē shòu, shí yú jū dòu. gè qǔ jué jiē yǐn qì, shàng yí jù jìn shòu xū jué, diàn yú diàn. zài yìn rú chū. sān yìn yòng jǐn rú zài yìn. shàng shí jù jiàng dōng jiē, xǐ jué shēng, zhuó yú hù wài zūn, jìn, běi miàn jù diàn jué, xìng, zài bài, guì, qǔ jué jì jiǔ, suì yǐn zú jué, diàn jué suì bài, zhí jué xìng, jiàng, diàn yú fěi, hái shì wèi.
皇帝揖皇后,对席西面,皆坐。尚食跪取韭菹擩醢授皇帝,又尚食跪取韭菹擩醢授皇后;皇帝及皇后俱受,祭於豆閒。尚食又取黍实於左手,遍取稷稻粱,反於右手授皇帝。又尚食取黍实於左手,遍取稷稻粱,反於右手授皇后。皇帝及皇后俱受。祭於豆閒。各取肺皆绝末,授皇帝及皇后。皇帝及皇后俱受,祭於豆閒讫,尚食各以肺加於俎。司饰二人以巾授皇帝及皇后,俱帨手讫,尚食各跪品尝馔讫,各移黍置於席上,以次授肺脊皇帝及皇后,皆食,三饭卒食。尚食二人俱盥手洗爵於房,入室诣酒樽所,酌酒,进授皇帝及皇后,俱受爵,祭酒。尚食各以肝从,皆奠爵,振祭,哜之。尚食皆受,实於菹豆。各取爵皆饮讫,尚仪俱进受虚爵,奠於坫。再酳如初。三酳用卺如再酳。尚食俱降东阶,洗爵升,酌於户外樽,进,北面俱奠爵,兴,再拜,跪,取爵祭酒,遂饮卒爵,奠爵遂拜,执爵兴,降,奠於篚,还侍位。
shàng yí běi miàn guì, zòu chēng:" lǐ bì." xìng. huáng dì huáng hòu jù xìng. shàng gōng yǐn huáng dì rù dōng fáng, shì miǎn fú, yù cháng fú. yòu shàng gōng yǐn huáng hòu rù wò tuō fú. shàng gōng yǐn huáng dì rù. shàng shí lǜ qí shǔ chè zhuàn, shè yú dōng fáng rú chū. huáng hòu cóng zhě jùn huáng dì zhī zhuàn, huáng dì shì zhě jùn huáng hòu zhī zhuàn.
尚仪北面跪,奏称:"礼毕。"兴。皇帝皇后俱兴。尚宫引皇帝入东房,释冕服,御常服。又尚宫引皇后入幄脱服。尚宫引皇帝入。尚食率其属彻馔,设於东房如初。皇后从者馂皇帝之馔,皇帝侍者馂皇后之馔。
huáng hòu biǎo xiè
皇后表谢
huáng hòu zhì gōng zhī míng rì, fú zhǎn yī chū, sī yán yǐn shàng gōng, shàng gōng qián dǎo jí zuǒ yòu shì cóng rú cháng. shēng zhèng diàn liǎng yíng xián, běi miàn lì. yòu shàng yí yǐ xiè biǎo shòu huáng hòu, yòu shàng yí yǐ àn qí yú qián, huáng hòu zhì biǎo àn shàng, shàng gōng zàn bài, huáng hòu zài bài qì, shàng yí yǐ biǎo jiàng diàn shòu nèi shì, nèi shì yīn zhōng shū yǐ wén. chū nèi shì chū mén, huáng hòu jiàng diàn hái qǐn rú cháng.
皇后至宫之明日,服展衣出,司言引尚宫,尚宫前导及左右侍从如常。升正殿两楹閒,北面立。又尚仪以谢表授皇后,又尚仪以案俟於前,皇后置表案上,尚宫赞拜,皇后再拜讫,尚仪以表降殿授内侍,内侍因中书以闻。初内侍出门,皇后降殿还寝如常。
cháo huáng tài hòu
朝皇太后
qí rì dà xīn, suǒ sī shè huáng tài hòu yù zuò dì xí yú suǒ yù zhī diàn, nán xiàng. shàng shí shuài sī shàn shè cè zūn wǔ lǐ yú dōng fáng nèi dōng bì xià, jiā sháo mì. biān yī, dòu yī, shí yǐ pú hǎi, shè yú zūn běi. yòu shè xǐ yú zūn xī, jìn běi, léi shuǐ zài xǐ xī, fěi zài xǐ dōng, běi sì. fěi shí yǐ jīn mì, jiǎo zhì yī, jiǎo sì yī.
其日大昕,所司设皇太后御座、地席於所御之殿,南向。尚食帅司膳设侧樽甒醴於东房内东壁下,加勺幂。笾一,豆一,实以脯醢,设於樽北。又设洗於樽西,近北,罍水在洗西,篚在洗东,北肆。(篚实以巾幂,角觯一,角柶一。)
qí rì, huáng hòu sù xìng, mù yù. shàng yí bǎn zòu:" qǐng huáng hòu zhōng yán." zhì míng, liù shàng jí zhū shì wèi gōng rén jù yì qǐn diàn fèng yíng. shàng yí bǎn zòu:" wài bàn." huáng hòu fú huī yī, jiā shǒu shì, yù yú, shàng gōng qián dǎo, jiàng zì xī jiē yǐ chū, shì wèi rú cháng. zhì huáng tài hòu gé wài, huáng hòu jiàng yú, zhàng shàn shì cóng rú cháng, lì yú xī xiāng, dōng miàn.
其日,皇后夙兴,沐浴。尚仪版奏:"请皇后中严。"质明,六尚及诸侍卫宫人俱诣寝殿奉迎。尚仪版奏:"外办。"皇后服袆衣,加首饰,御舆,尚宫前导,降自西阶以出,侍卫如常。至皇太后閤外,皇后降舆,障扇侍从如常,立於西厢,东面。
huáng hòu jiāng zhì, shàng yí zòu:" qǐng huáng tài hòu zhōng yán." huáng hòu jì zhì gé wài, shàng yí zòu huáng tài hòu" wài bàn". huáng tài hòu fú huī yī shǒu shì, sī yán yǐn shàng gōng, shàng gōng yǐn huáng tài hòu chū, jí yù zuò qián, nán xiàng zuò, shì cóng rú cháng.
皇后将至,尚仪奏:"请皇太后中严。"皇后既至閤外,尚仪奏皇太后"外办"。皇太后服袆衣、首饰,司言引尚宫,尚宫引皇太后出,即御座前,南向坐,侍从如常。
huáng hòu zhí fán, zǎo lì duàn xiū, sī yán yǐn shàng gōng, shàng gōng yǐn huáng hòu rù, shēng xī jiē, běi miàn zài bài, jìn, guì diàn fán yú huáng tài hòu zuò qián. huáng tài hòu fǔ zhī. shàng shí jìn, chè yǐ dōng. sī yán yǐn shàng gōng, shàng gōng yǐn huáng hòu tuì, běi miàn yòu zài bài.
皇后执笲,枣栗腶脩,司言引尚宫,尚宫引皇后入,升西阶,北面再拜,进,跪奠笲於皇太后座前。皇太后抚之。尚食进,彻以东。司言引尚宫,尚宫引皇后退,北面又再拜。
sī shè shè huáng hòu xí yú hù yǒu zhī jiān, jìn běi, nán xiàng. sī yán yǐn shàng gōng, shàng gōng yǐn huáng hòu lì yú xí xī, nán xiàng. shàng shí rù dōng fáng, guàn shǒu xǐ zhì, zhuó lǐ, jiā sì, miàn bǐng, chū, jìn yì huáng hòu xí qián, běi xiàng lì. huáng hòu jìn, běi miàn zài bài, shòu lǐ. shàng shí jiàn pú hǎi yú xí qián. huáng hòu shēng xí zuò, zuǒ zhí zhì, yòu qǔ pú rǔ yú hǎi, jì yú biān dòu xián, yǐ sì jì lǐ sān, shǐ xī yī jì, yòu xī zài jì, jiā sì yú zhì, miàn yè, xìng, jiàng xí, běi miàn guì, cuì lǐ, jiàn sì, xìng, běi miàn zài bài, jìn, shēng xí, guì, diàn zhì yú jiàn dōng, xìng, jiàng xí. sī yán yǐn shàng gōng, shàng gōng yǐn huáng hòu jiàng zì xī jiē yǐ chū, yù yú ér hái, shì cóng rú lái yí.
司设设皇后席於户牖之间,近北,南向。司言引尚宫,尚宫引皇后立於席西,南向。尚食入东房,盥手洗觯,酌醴,加柶,面柄,出,进诣皇后席前,北向立。皇后进,北面再拜,受醴。尚食荐脯醢於席前。皇后升席坐,左执觯,右取脯擩於醢,祭於笾豆閒,以柶祭醴三,始扱一祭,又扱再祭,加柶於觯,面叶,兴,降席,北面跪,啐醴,建柶,兴,北面再拜,进,升席,跪,奠觯於荐东,兴,降席。司言引尚宫,尚宫引皇后降自西阶以出,御舆而还,侍从如来仪。
chū huáng hòu chū gé, shàng yí guì zòu chēng:" lǐ bì." fǔ fú, xìng, hái shì wèi. huáng tài hòu jiàng zuò rù shì rú cháng.
初皇后出閤,尚仪跪奏称:"礼毕。"俯伏,兴,还侍位。皇太后降座入室如常。
huáng hòu shòu qún chén hè
皇后受群臣贺
yòu rú zhèng dōng hè yí. wéi cí yún:" jù guān chén mǒu děng yán, fú wéi diàn xià huī yóu zhāo bèi, zhì dé yīng qī, fán jué qián lí, bù shèng qìng yuè."
右如正冬贺仪。唯辞云:"具官臣某等言,伏惟殿下徽猷昭备,至德应期,凡厥黔黎,不胜庆跃。"
huáng dì huì qún chén
皇帝会群臣
yòu rú zhèng dōng huì yí, wéi lè bèi ér bù zuò. shàng shòu cí yún:" jù guān chén mǒu děng yán: huáng hòu kūn yí pèi tiān, dé zhāo hòu zài, kè chóng wàn yè, míng sì huī yīn. fán jué zhào shù, zài huái fú zǎo, chén děng bù shèng qìng biàn, jǐn shàng qiān wàn suì shòu."
右如正冬会仪,唯乐备而不作。上寿辞云:"具官臣某等言:皇后坤仪配天,德昭厚载,克崇万叶,明嗣徽音。凡厥兆庶,载怀凫藻,臣等不胜庆忭,谨上千万岁寿。"
wài mìng fù cháo huì
外命妇朝会
yòu rú zhèng dōng cháo huì yí, wéi hè cí yún:" mǒu wèi qiè xìng děng yán: fú wéi diàn xià, kūn xiàng pèi tiān, dé zhāo hòu zài, lǜ tǔ hán shí, bù shèng biàn wǔ." huì cí wéi jiā" jǐn shàng qiān wàn suì shòu".
右如正冬朝会仪,唯贺辞云:"某位妾姓等言:伏惟殿下,坤象配天,德昭厚载,率土含识,不胜抃舞。"会辞惟加"谨上千万岁寿"。
qún chén shàng lǐ
群臣上礼
yòu rú jiā yuán fú shàng lǐ zhī yí.
右如加元服上礼之仪。
huáng hòu miào jiàn
皇后庙见
qián yī rì, huáng hòu qīng zhāi yú bié diàn. nèi guān yìng cóng rù miào zhě jù qīng zhāi yī rì yú miào suǒ. zhū wèi lìng qí shǔ bū hòu yī kè gè yǐ qí fāng qì fú shǒu wèi miào mén, yǔ tài yuè gōng rén jù qīng zhāi yī xiǔ.
前一日,皇后清斋於别殿。内官应从入庙者俱清斋一日於庙所。诸卫令其属晡后一刻各以其方器服守卫庙门,与太乐工人俱清斋一宿。
qián èr rì, shàng shě zhí zhǎng shī huáng hòu dà cì yú tài miào běi mén nèi zhī xī, dōng xiàng, zhōu yǐ xíng wéi shàng shě fèng yù pù yù zuò. shàng shě zhí zhǎng yòu liàng shè nèi guān yǐ xià cì yú dà cì zhī hòu. shǒu gōng shè wài mìng fù fēi zhǔ yǐ xià cì yú miào běi mén wài zhī xī, dào běi, nán xiàng dōng shàng, zhōu yǐ xíng wéi. shè xíng shì tài wèi yǐ xià cì yú zhāi fāng zhī nèi. tài lè lìng shè gōng xuán zhī lè yú miào tíng rú shì.
前二日,尚舍直长施皇后大次於太庙北门内之西,东向,周以行帷;尚舍奉御铺御座。尚舍直长又量设内官以下次於大次之后。守宫设外命妇、妃、主以下次於庙北门外之西,道北,南向东上,周以行帷。设行事太尉以下次於斋坊之内。太乐令设宫悬之乐於庙庭如式。
qián yī rì, yòu xiào qīng sǎo nèi wài. nèi yè zhě jiān shè huáng hòu bǎn wèi yú lè xuán zhī běi dào xī, běi xiàng. shè wài mìng fù wèi yú qí cì qián, běi miàn dōng shàng. fèng lǐ shè tài wèi yǐ xià jí yù shǐ děng wèi yú nèi wài, bìng rú cháng yí. shè jiǔ zūn zhī wèi yú miào táng shàng qián yíng xián, gè yú shì hù zhī zuǒ, běi xiàng měi shì yí èr zūn èr chūn xià yòng jī yí niǎo yí xī zūn, qiū dōng yòng jiǎ yí huáng yí zhe zūn. shān léi èr, jiē jiā sháo mì, jiē xī shàng, gè yǒu diàn. yǐ zhì zàn jué. shè xǐ yú dōng jiē dōng nán, běi xiàng. yǐ xià zhì tài zhù chí bǎn, rú jiā yuán fú yè miào yí.
前一日,右校清扫内外。内谒者监设皇后版位於乐悬之北道西,北向。设外命妇位於其次前,北面东上。奉礼设太尉以下及御史等位於内外,并如常仪。设酒樽之位於庙堂上前楹閒,各於室户之左,北向;每室彝二、樽二、(春夏用鸡彝、鸟彝、牺樽,秋冬用斝彝、黄彝、著樽。)山罍二,皆加勺幂,皆西上,各有坫。(以置瓒爵。)设洗於东阶东南,北向。以下至太祝持版,如加元服谒庙仪。
tài zhù chí bǎn jìn yú shì hù wài zhī yòu, dōng xiàng guì dú zhù wén yuē:" wéi mǒu nián suì cì yuè shuò rì, zi xiào zēng sūn kāi yuán shén wǔ huáng dì mǒu tài zǔ yǐ xià chēng chén mǒu. jǐn qiǎn tài wèi fēng chén míng, gǎn zhāo gào yú huáng zǔ mǒu shì: huáng hòu mǒu shì, tài zǔ yǐ xià miào zé chēng qiè mǒu shì. jiāng shēn zhī jiàn. jǐn yǐ yī yuán dà wǔ míng zī xiāng hé xiāng qí jiā shū jiā jiàn lǐ qí jìng jiàn. shàng xiǎng." qì, xìng. tài wèi zài bài. chū dú zhù wén, lè zuò tài zhù jìn, guì diàn bǎn yú shén zuò qián, fǔ fú, xìng, hái zūn suǒ, tài wèi bài qì, lè zhǐ. yè zhě yǐn tài wèi yǐ cì xiàn, jiē rú xiàn zǔ zhī yí. wéi bù guàn xǐ. biàn xiàn qì yǐ xià rú jiā yuán fú yè miào yí, wéi zhí shì zé měi shì qì hái zhāi suǒ.
太祝持版进於室户外之右,东向跪读祝文曰:"维某年岁次月朔日,子孝曾孙开元神武皇帝某(太祖以下称臣某。)谨遣太尉封臣名,敢昭告於皇祖某谥:皇后某氏,(太祖以下庙则称妾某氏。)将伸祗见。谨以一元大武、明粢、芗合、芗萁、嘉蔬、嘉荐、醴齐敬荐。尚飨。"讫,兴。太尉再拜。初读祝文,乐作;太祝进,跪奠版於神座前,俯伏,兴,还樽所,太尉拜讫,乐止。谒者引太尉以次献,皆如献祖之仪。(惟不盥洗。)遍献讫以下如加元服谒庙仪,唯执事则每事讫还斋所。
chē jià chū gōng
车驾出宫
qián chū gōng sān rì, běn sī xuān shè nèi wài gè gōng qí zhí.
前出宫三日,本司宣摄内外各供其职。
qí rì, zhòu lòu shàng shuǐ sì kè, chē jià chū gōng. fā yǐn qián qī kè, chuí yī gǔ wèi yī yán. sān yán shí kè, qián yī rì nèi shì zhōng zòu cái. fā yǐn qián wǔ kè, chuí èr gǔ wèi zài yán. shàng yí bǎn zòu:" qǐng zhōng yán." sī zàn shè nèi mìng fù bǎn wèi yú huáng hòu suǒ yù diàn gé wài dào dōng, chóng xíng, xī xiàng běi shàng. nèi mìng fù gè fú qí fú. suǒ sī chén xiǎo jià lǔ bù. fā yǐn qián èr kè, chuí sān gǔ wèi sān yán. sī zàn yǐn nèi mìng fù gè jiù wèi. liù shàng yǐ xià gè fú qí fú, jù yì shì fèng yíng. shàng fú fù xǐ rú shì. nèi pū jìn zhòng dí yú gé wài.
其日,昼漏上水四刻,车驾出宫。发引前七刻,搥一鼓为一严。(三严时刻,前一日内侍中奏裁。)发引前五刻,搥二鼓为再严。尚仪版奏:"请中严。"司赞设内命妇版位於皇后所御殿閤外道东,重行,西向北上。内命妇各服其服。所司陈小驾卤簿。发引前二刻,搥三鼓为三严。司赞引内命妇各就位。六尚以下各服其服,俱诣室奉迎。(尚服负玺如式。)内仆进重翟於閤外。
shàng yí bǎn zòu:" wài bàn." yù zhě zhí pèi, huáng hòu shǒu shì huī yī shèng yú yǐ chū, jǐng bì shì wèi rú cháng yí. huáng hòu shēng chē, zhàng wèi rú cháng, liù shàng děng chéng chē péi cóng rú shì. sī bīn yǐn nèi mìng fù tuì, suí jìn yǐ qí. zhū yì jià zhī guān jiē chéng mǎ, jià dòng, chēng jǐng bì rú cháng, bù míng gǔ jiǎo, zhū wèi qián hòu dū shè rú cháng. wài mìng fù sān pǐn yǐ shàng jí gōng zhǔ xiàn zhǔ jiē xiān zhì, gè jiù cì jù fú qí fú. chē jià jiāng zhì, nèi shì zhī shǔ shǒu miào sì mén. nèi yè zhě zàn yǐn yǐn wài mìng fù fēi zhǔ děng chū cì, nèi diǎn yǐn yǐn jiù wèi lì, jià guò, yǐn hái cì.
尚仪版奏:"外办。"驭者执辔,皇后首饰袆衣乘舆以出,警跸侍卫如常仪。皇后升车,仗卫如常,六尚等乘车陪从如式。司宾引内命妇退,随近以俟。诸翊驾之官皆乘马,驾动,称警跸如常,不鸣鼓角,诸卫前后督摄如常。外命妇三品以上及公主、县主皆先置,各就次俱服其服。车驾将至,内侍之属守庙四门。内谒者、赞引引外命妇、妃、主等出次,内典引引就位立,驾过,引还次。
chū jià jiāng zhì, nèi shì zhī shǔ shǒu miào sì mén, jià zhì miào běi mén, huí chē běi xiàng. shàng yí jìn, dāng qián guì, zòu chēng:" shàng yí qiè xìng yán, qǐng xiáng chē." xìng, hái shì wèi. huáng hòu jiàng chē, shēng yú, rù dà cì, sǎn shàn huá gài shì wèi rú cháng yí. lǔ bù tíng yú miào wài.
初驾将至,内侍之属守庙四门,驾至庙北门,回车北向。尚仪进,当前跪,奏称:"尚仪妾姓言,请降车。"兴,还侍位。皇后降车,升舆,入大次,繖扇华盖侍卫如常仪。卤簿停於庙外。
huáng hòu tíng dà cì bàn kè qǐng, sī yán yǐn shàng gōng lì yú dà cì mén wài, dāng mén xī xiàng. shàng yí bǎn zòu:" wài bàn." huáng hòu chū cì, shì wèi rú cháng. shàng fú fù xǐ péi cóng rú shì. sī yán yǐn shàng gōng, shàng gōng yǐn huáng hòu, fán shàng gōng qián dǎo, jiē sī yán xiān yǐn. zhì bǎn wèi, běi xiàng lì. shàng gōng yǔ sī yán tuì lì yú zuǒ. huáng hòu lì dìng, shàng gōng qián zòu:" qǐng zài bài." huáng hòu zài bài. shǎo qǐng, shàng gōng yòu zòu:" qǐng zài bài." huáng hòu yòu zài bài qì, sī yán yǐn shàng gōng, shàng gōng yǐn huáng hòu hái dà cì. nèi shì bǎn zòu:" qǐng jiě yán." jiàng shì bù dé zhé lí bù wǔ.
皇后停大次半刻顷,司言引尚宫立於大次门外,当门西向。尚仪版奏:"外办。"皇后出次,侍卫如常。(尚服负玺陪从如式。)司言引尚宫,尚宫引皇后,(凡尚宫前导,皆司言先引。)至版位,北向立。尚宫与司言退立於左。皇后立定,尚宫前奏:"请再拜。"皇后再拜。少顷,尚宫又奏:"请再拜。"皇后又再拜讫,司言引尚宫,尚宫引皇后还大次。内侍版奏:"请解严。"(将士不得辄离部伍。)
huáng hòu tíng dà cì yī kè qǐng, chuí yī gǔ wèi yī yán, zhuǎn zhàng wèi yú hái tú rú lái yí. sān kè qǐng, chuí èr gǔ wèi zài yán, shàng yí bǎn zòu:" qǐng zhōng yán." huáng hòu gǎi zhe diàn chāi lǐ yī. wǔ kè qǐng, chuí sān gǔ wèi sān yán, liù shàng yǐ xià yì dà cì zòu yíng, nèi pū jìn zhòng dí yú miào běi mén wài. shàng yí bǎn zòu:" wài bàn." yù zhě zhí pèi, huáng hòu shèng yú chū cì, huá gài shì wèi rú cháng. huáng hòu shēng chē, gǔ chuī zhèn zuò ér hái, liù shàng děng shēng chē péi cóng rú lái yí.
皇后停大次一刻顷,搥一鼓为一严,转仗卫於还途如来仪。三刻顷,搥二鼓为再严,尚仪版奏:"请中严。"皇后改著钿钗礼衣。五刻顷,搥三鼓为三严,六尚以下诣大次奏迎,内仆进重翟於庙北门外。尚仪版奏:"外办。"驭者执辔,皇后乘舆出次,华盖侍卫如常。皇后升车,鼓吹振作而还,六尚等升车陪从如来仪。
huáng hòu jiāng chū mén, nèi yè zhě zàn yǐn yǐn wài mìng fù děng chū cì, nèi diǎn yǐn yǐn jiù wèi. jià zhì wèi suǒ, nèi shì zòu:" qǐng jià quán tíng." wài mìng fù zài bài qì, nèi shì chéng lìng lìng wài mìng fù hái, wài mìng fù yòu zài bài. chē jià guò, nèi diǎn yǐn yǐn wài mìng fù tuì, gè hái dì.
皇后将出门,内谒者、赞引引外命妇等出次,内典引引就位。驾至位所,内侍奏:"请驾权停。"外命妇再拜讫,内侍承令令外命妇还,外命妇又再拜。车驾过,内典引引外命妇退,各还第。
jià zhì suǒ yù diàn gé wài, huí chē nán xiàng. shàng yí jìn dāng chē qián guì, zòu chēng:" shàng yí qiè xìng yán, qǐng xiáng chē." xìng, hái shì wèi. huáng hòu jiàng chē, shèng yú yǐ rù, shì wèi rú cháng. yú chē jià jiāng zhì, sī bīn yǐn nèi mìng fù jù jiù wèi huáng hòu jì rù, sī bīn yǐn nèi mìng fù tuì. nèi shì bǎn zòu:" qǐng jiě yán." jiàng shì gè hái qí suǒ.
驾至所御殿閤外,回车南向。尚仪进当车前跪,奏称:"尚仪妾姓言,请降车。"兴,还侍位。皇后降车,乘舆以入,侍卫如常。於车驾将至,司宾引内命妇俱就位;皇后既入,司宾引内命妇退。内侍版奏:"请解严。"将士各还其所。