strong lǐ jiǔ shí bā kāi yuán lǐ zuǎn lèi sān shí sān xiōng lǐ wǔ strong
礼九十八 开元礼纂类三十三 凶礼五
sān pǐn yǐ shàng sàng shàng sì pǐn yǐ xià zhì shù rén fù
三品以上丧上(四品以下至庶人附)
chū zhōng
初终
yǒu jí, zhàng fū fù rén gè qí yú zhèng qǐn běi yōng xià, dōng shǒu. yōng, qiáng yě. dōng shǒu, shùn shēng qì. yǎng zhě nán zǐ fù rén jiē cháo fú, qí. qīn yǐn yào, zi xiān cháng zhī. cháng, dù qí suǒ kān. jí kùn, qù gù yī, jiā xīn yī, wéi rén lái huì è yě. chè lè, qīng sǎo nèi wài, wèi bīn kè lái wèn. fēn dǎo suǒ sì. jìn xiào zi zhī qíng yě. wǔ sì jí suǒ fēng jìng nèi míng shān dà chuān. sì pǐn wǔ pǐn sì zhōng liù mén hù zào xíng. liù pǐn yǐ xià sì mén jí xíng. shì zhě sì rén liù pǐn yǐ xià jù sì rén yě. zuò chí shǒu zú. wèi bù néng zì qū shēn. nèi sàng zé fù rén chí zhī. yí yán zé shū zhī. shǔ kuàng yǐ hòu qì, kuàng, xīn mián, zhì yú kǒu bí. qì jué, fèi chuáng, qǐn yú dì. rén shǐ shēng zài dì, shù qí shēng qì fǎn yě. zhǔ rén tí, yú jiē kū. āi yǒu shēn qiǎn zhě. nán zǐ yì yǐ bái bù yī, bèi fā, tú xiǎn. fù rén qīng jiān yī, bèi fā, bù tú xiǎn, nǚ zǐ zi yì rán. fù wèi zhǎng zǐ wéi rén hòu zhě wèi qí běn shēng fù mǔ, jiē sù guān bù tú xiǎn. nǚ zǐ zi jià zhě zhuā. liù pǐn yǐ xià nèi wài gǎi zhe sù fú, qī qiè jiē bèi fā tú xiǎn, nǚ zǐ zi bù tú xiǎn, chū jià zhě zhuā. chū hòu rén zhě wèi běn shēng fù mǔ, sù fú bù tú xiǎn, zhǔ rén zhǔ fù yī fú wú gǎi, nán nǚ suí shì shè wéi zhàng. qí cuī yǐ xià zhàng fū sù guān, fù rén qù shǒu shì. wèi qí cuī fù rén yě. nèi wài jiē sù fú. sù fú wèi yǒu fú zhě bái bù shí wǔ shēng wú fú zhě bù fú liè cǎi, zé cháng fú sù yī. zhǔ rén zuò yú chuáng dōng, tí yǒng wú shù. zhòng zhǔ rén zài zhǔ rén zhī hòu, xiōng dì zhī zǐ yǐ xià yòu zài qí hòu, jù xī miàn nán shàng kū. qī zuò yú chuáng xī, qiè jí nǚ zǐ zi zài qī zhī hòu, kū yǒng wú shù xiōng dì zhī nǚ yǐ xià yòu zài qí hòu, jù dōng miàn nán shàng, jí gǎo zuò kū. liù pǐn yǐ xià yòu sūn jí xiōng dì sūn zài zhū zǐ zhī hòu, nǚ sūn jí xiōng dì nǚ sūn zài xiōng dì nǚ zǐ zi zhī hòu. gè yī fú jīng cū wèi zuò xiān hòu, xià zhǔn cǐ. nèi wài zhī jì, gé yǐ xíng wéi. wéi táng nèi mén nán běi gé zhī. zǔ fù yǐ xià yú wéi dōng běi bì xià, nán miàn xī shàng zǔ mǔ yǐ xià yú wéi xī běi bì xià, nán miàn dōng shàng: jiē shū xí zuò kū. liù pǐn yǐ xià wèi dí zǐ sān nián zhě zé cǎo jiàn. wài yīn zhàng fū yú hù wài zhī dōng, běi miàn xī shàng fù rén yú zhǔ fù xī nán, běi miàn dōng shàng: jiē shū xí zuò kū. ruò shě zhǎi zé zōng qīn zhàng fū zài hù wài zhī dōng, běi miàn xī shàng wài yīn zhàng fū zài hù wài zhī xī, běi miàn dōng shàng. zhū nèi sàng, zé zūn xíng zhàng fū wài qīn zhàng fū xí wèi yú qián táng, ruò hù wài zhī zuǒ yòu, jù nán miàn, zōng qīn hù dōng xī shàng, wài qīn hù xī dōng shàng. fán sàng wèi, jiē yǐ fú jīng cū wèi xù. guó guān wèi yú mén nèi zhī dōng, chóng xíng běi miàn, yǐ xī wèi shàng, jù lì jīn pà tóu, shū gǎo jiàn zuò cān zuǒ wèi yú mén nèi zhī xī, chóng xíng běi miàn, yǐ dōng wèi shàng, jù sù fú, shū xí zuò kū. zì guó guān yǐ xià, liù pǐn yǐ xià wú. zhǎn cuī sān rì bù shí, qí cuī èr rì bù shí, dà gōng yī rì bù shí, xiǎo gōng sī má zài bù shí.
有疾,丈夫妇人各齐於正寝北墉下,东首。(墉,墙也。东首,顺生气。)养者男子妇人皆朝服,齐。亲饮药,子先尝之。(尝,度其所堪。)疾困,去故衣,加新衣,(为人来秽恶也。)彻乐,清扫内外,(为宾客来问。)分祷所祀。(尽孝子之情也。五祀及所封境内名山大川。四品五品祀中霤、门、户、灶、行。六品以下祀门及行。)侍者四人(六品以下俱四人也。)坐持手足。(为不能自屈伸。内丧则妇人持之。)遗言则书之。属纊以候气,(纊,新绵,置於口鼻。)气绝,废床,寝於地。(人始生在地,庶其生气反也。)主人啼,馀皆哭。(哀有深浅者。)男子易以白布衣,被发,徒跣。妇人青缣衣,被发,不徒跣,女子子亦然。(父为长子、为人后者为其本生父母,皆素冠不徒跣。女子子嫁者髽。六品以下内外改著素服,妻妾皆被发徒跣,女子子不徒跣,出嫁者髽。出后人者为本生父母,素服不徒跣,主人主妇衣服无改,男女随事设帷幛。)齐縗以下丈夫素冠,妇人去首饰。(谓齐縗妇人也。)内外皆素服。(素服谓有服者白布十五升;无服者不服列采,则常服素衣。)主人坐於床东,啼踊无数。众主人在主人之后,兄弟之子以下又在其后,俱西面南上哭。妻坐於床西,妾及女子子在妻之后,哭踊无数;兄弟之女以下又在其后,俱东面南上,藉稿坐哭。(六品以下又孙及兄弟孙在诸子之后,女孙及兄弟女孙在兄弟女子子之后。各依服精粗为坐先后,下准此。)内外之际,隔以行帷。(帷堂内门南北隔之。)祖父以下於帷东北壁下,南面西上;祖母以下於帷西北壁下,南面东上:皆舒席坐哭。(六品以下为嫡子三年者则草荐。)外姻丈夫於户外之东,北面西上;妇人於主妇西南,北面东上:皆舒席坐哭。(若舍窄则宗亲丈夫在户外之东,北面西上;外姻丈夫在户外之西,北面东上。)诸内丧,则尊行丈夫、外亲丈夫席位於前堂,若户外之左右,俱南面,宗亲户东西上,外亲户西东上。凡丧位,皆以服精粗为序。国官位於门内之东,重行北面,以西为上,俱莅巾帕头,舒稿荐坐;参佐位於门内之西,重行北面,以东为上,俱素服,舒席坐哭。(自国官以下,六品以下无。)斩縗三日不食,齐縗二日不食,大功一日不食,小功、緦麻再不食。
fù shǐ sǐ zé fù
复(始死则复)
fù yú zhèng qǐn. fù zhě sān rén fù wèi zhāo hún fù pò. sì pǐn wǔ pǐn zé èr rén. jiē cháng fú, yǐ sǐ zhě zhī shàng fú zuǒ hé zhī, shēng zì qián dōng liù, liù pǐn yǐ xià zé shēng zì qián dōng róng. róng, wū yì yě. dāng wū lǚ wēi, běi miàn xī shàng. wēi, dòng. zuǒ zhí lǐng, yòu zhí yāo, zhāo yǐ zuǒ. měi zhāo, zhǎng shēng hū mǒu fù. nán zǐ jiē chēng zì jí bó zhòng, fù rén chēng xìng, qí fù zhě rén shù yī qí fū yě. liù pǐn yǐ xià nán zǐ chēng míng. sān hū ér zhǐ, yǐ yī tóu yú qián, chéng zhī yǐ qiè, liù pǐn yǐ xià yǐ xiāng. shēng zì zuò jiē, rù yǐ fù shī. ruò dé hún pò fǎn rán. fù zhě chè shě xī běi fèi, jiàng zì hòu xī liù. bù yóu qián jiàng, bù yǐ xū fǎn. yīn chè xī běi fèi, ruò yún cǐ shì xiōng, bù kě jū rán. zì shì xíng sǐ shì. suǒ chè fèi zhī xīn, yǐ chōng zhǔ mù. liù pǐn yǐ xià xī róng, yú tóng. fù yī bù yǐ xí liǎn. yù zé qù zhī. nǎi shè chuáng.
复於正寝。复者三人(复谓招魂复魄。四品五品则二人。)皆常服,以死者之上服左荷之,升自前东霤,(六品以下则升自前东荣。荣,屋翼也。)当屋履危,北面西上。(危,栋。)左执领,右执腰,招以左。每招,长声呼某复。(男子皆称字及伯仲,妇人称姓,其复者人数依其夫也。六品以下男子称名。)三呼而止,以衣投於前,承之以箧,(六品以下以箱。)升自阼阶,入以覆尸。(若得魂魄返然。)复者彻舍西北厞,降自后西霤。(不由前降,不以虚返。因彻西北厞,若云此室凶,不可居然。自是行死事。所彻厞之薪,以充煮沐。六品以下西荣,馀同。)复衣不以袭敛。(浴则去之。)乃设床。
shè chuáng
设床
shè chuáng yú shì hù nèi zhī xī, qù jiǎo, shū diàn, shè zhěn, shī wò. liù pǐn yǐ xià bù shī wò. qù qún, qiān shī yú chuáng, nán shǒu, fù yòng liǎn qīn, qù sǐ yī. liǎn qīn, dà liǎn suǒ yòng zhī qīn, huáng biǎo sù lǐ yě. sǐ yī, bìng shí suǒ jiā xīn yī. xiē chǐ yòng jiǎo sì. wèi jiāng hán yě. zhuì zú yǐ yàn jǐ, xiào zài nán, zhuì yóu jū yě. xiào, jǐ jìng yě. shī nán shǒu, jǐ jìng zài nán yǐ jū zú, zé bù shǐ pì lì. shì zhě zuò chí zhī. qí nèi wài kū wèi rú shǐ sǐ zhī yí. nǎi diàn.
设床於室户内之西,去脚,舒簟,设枕,施幄。(六品以下不施幄。)去裙,迁尸於床,南首,覆用敛衾,去死衣。(敛衾,大敛所用之衾,黄表素里也。死衣,病时所加新衣。)楔齿用角柶。(为将含也。)缀足以燕几,校在南,(缀犹拘也。校,几胫也。尸南首,几胫在南以拘足,则不使辟戾。)侍者坐持之。其内外哭位如始死之仪。乃奠。
diàn liù pǐn yǐ xià yú hán ér hòu diàn, wén yǔ cǐ tóng.
奠(六品以下於含而后奠,文与此同。)
diàn yǐ pú hǎi jiǔ, yòng jí qì, wú jīn sì, shēng zì zuò jiē, diàn yú shī dōng, dāng ǒu. guǐ shén wú xiàng, gù shè diàn yǐ píng yī zhī. nèi sàng, nèi zàn zhě jiē shòu yú hù wài ér shè zhī. fán nèi sàng, jiē nèi zàn zhě xíng shì. jì diàn, zàn zhě jiàng chū wéi táng. chū qì jué, shì nèi suí shì shè wéi, zhì cǐ shì xiǎo qì, gù shè wéi táng. ruò yǒu fù zhě qiǎn fù, fù lǐ hé zài cǐ. xià hán piān hòu wèi yǔ chì shǐ diào piān yí xiāng jìn, gù liè zài hòu yě.
奠以脯、醢、酒,用吉器,无巾柶,升自阼阶,奠於尸东,当腢。(鬼神无象,故设奠以凭依之。)内丧,内赞者皆受於户外而设之。(凡内丧,皆内赞者行事。)既奠,赞者降出帷堂。(初气绝,室内随事设帷,至此事小讫,故设帷堂。若有赴者遣赴,赴礼合在此。下含篇后为与饬使吊篇宜相近,故列在后也。)
mù yù zì mù yù xià zhì shè zhòng, qí shì jiē kě tóng shí ér xìng.
沐浴(自沐浴下至设重,其事皆可同时而兴。)
zhǎng shì zhě jué kǎn yú jiē xián, jìn xī, nán shùn, guǎng chǐ, zhǎng èr chǐ, shēn sān chǐ, nán qí rǎng. wèi kuài zào yú xī qiáng xià, dōng xiàng, yǐ qí zhǔ mù. xīn pén pán píng liù chuò sì pǐn wǔ pǐn sì chuò, liù pǐn yǐ xià èr chuò. jiē zhuó zhī, chén yú xī jiē xià. xīn cǐ qì zhě, zhòng sǐ shì, kuài zào, lèi tǔ wèi zào. pén yǐ shèng shuǐ, pán yǐ chéng rú zhuó, píng yǐ jí yě. chuò, wǎ yīng, shòu èr shēng, yǒu gài. zhuó wèi dí gài. mù jīn yī, yù jīn èr, yòng chī ruò xì, shí yú fán, jīn suǒ yǐ shì yě. yù jīn èr zhě, shàng tǐ xià tǐ yì. chī, xì gé. xì, cū gé yě. fán, zhú qì yě. zhì shí yú xiāng ruò dān, yù yī shí yú qiè, yù yī, yǐ yù suǒ yī zhī yī, qí zhì jīn zhī mián pà yě. liù pǐn yǐ xià zhì jí yù yī gè shí yú xiāng. jiē jù yú xī xù xià, nán shàng. shuǐ xī jì mǐ, liù pǐn yǐ xià xī liáng mǐ. qǔ pān zhǔ zhī. yòu jí wèi tāng, yǐ qí yù. yǐ pén shèng pān, jí mù pán shēng zì xī jiē, shòu, mù zhě zhí pān jí shèng rù. zhǔ rén jiē chū hù wài. xiàng píng shēng mù yù, zǐ sūn bù zài páng. zhǔ rén chū ér tǎn zé, wèi chuáng zé qù xí. zhǔ rén yǐ xià yú hù dōng, běi miàn xī shàng, zhǔ fù yǐ xià jiē yú hù xī, běi miàn dōng shàng, jù lì kū. qí zūn xíng zhě, zhàng fū yú zhǔ rén zhī dōng, běi miàn xī shàng, fù rén yú zhǔ fù zhī xī, běi miàn dōng shàng, jù zuò kū. fù rén quán zhàng yǐ wéi. zhǔ rén yǐ xià jì chū, nǎi mù zhì. zhì, shū. shù fà yòng zǔ, zhèn yòng jīn. zhèn, xī yě, qīng yě. yù zé sì rén liù pǐn yǐ xià zé èr rén. kàng qīn, èr rén yù, shì yòng jīn, zhèn yòng yù yī. shè chuáng yú shī dōng, rèn xià guǎn shàng diàn. yù zhě jǔ shī, yì chuáng, shè zhěn. jiǎn fà duàn zhǎo rú píng cháng, xū fà zhǎo shèng yǐ xiǎo náng, dà liǎn nèi yú guān. xiē chǐ zhī sì yù jīn, jiē mái yú kǎn, tián zhī. zhe míng yī shang, yǐ fāng jīn fù miàn, réng yǐ dà liǎn zhī qīn fù zhī qì, nèi wài rù jiù wèi, kū. nǎi xí.
掌事者掘埳於阶閒,近西,南顺,广尺,长二尺,深三尺,南其壤。为块灶於西墙下,东向,以俟煮沐。新盆、盘、瓶、六婼(四品五品四婼,六品以下二婼。)皆濯之,陈於西阶下。(新此器者,重死事,块灶,累土为灶。盆以盛水,盘以承濡濯,瓶以汲也。婼,瓦甖,受二升,有盖。濯谓涤溉。)沐巾一,浴巾二,用絺若绤,实於笲,(巾所以拭也。浴巾二者,上体下体异。絺,细葛。绤,粗葛也。笲,竹器也。)栉实於箱若箪,浴衣实於箧,(浴衣,以浴所衣之衣,其制今之眠帕也。六品以下栉及浴衣各实於箱。)皆具於西序下,南上。水淅稷米,(六品以下淅粱米。)取潘煮之。又汲为汤,以俟浴。以盆盛潘,及沐盘升自西阶,授,沐者执潘及盛入。主人皆出户外。(象平生沐浴,子孙不在旁。主人出而袒箦,谓床箦去席。)主人以下於户东,北面西上,主妇以下皆於户西,北面东上,俱立哭。其尊行者,丈夫於主人之东,北面西上,妇人於主妇之西,北面东上,俱坐哭。妇人权障以帷。主人以下既出,乃沐栉。(栉,梳。)束发用组,挋用巾。(挋,晞也,清也。)浴则四人(六品以下则二人。)抗衾,二人浴,拭用巾,挋用浴衣。设床於尸东,衽下莞上簟。浴者举尸,易床,设枕。剪发断爪如平常,须发爪盛以小囊,大敛内於棺。楔齿之柶、浴巾,皆埋於埳,窴之。著明衣裳,以方巾覆面,仍以大敛之衾覆之讫,内外入就位,哭。乃袭。
xí
袭
chén xí shì yú fáng nèi. xí yī sān chēng, liù pǐn yǐ xià yī chēng. xī lǐng nán shàng, cháo fú yī chēng, cháng fú èr chēng. fán chén yī zhě shí zhī yǐ xiāng qiè, chéng yǐ xí. míng yī shang hé yòng shēng juàn dān shān. xì yī liù pǐn yǐ xià lǚ yī. bó jīn yī, fāng chǐ bā cùn chōng ěr yòng bái kuàng miàn yī yòng xuán, fāng chǐ, xūn lǐ, zǔ xì liù pǐn yǐ xià lǐ yì xūn. wò shǒu yòng xuán, xūn lǐ, zhǎng chǐ èr cùn, guǎng wǔ cùn, xuē yuē yú nèi páng cùn, zhe yǐ mián, zǔ xì. wò shǒu, shǒu suǒ wò zhě. miàn yī jí shǒu yī jiē tōng yòng yú sè. liù pǐn yǐ xià xì shǒu yī yī jù. zhí fú zhě chén xí yī, shù suì jì chén bù yòng. shù, zhòng yě. bù yòng, bù xí yě. duō chén zhī wèi róng, shǎo nà zhī wèi guì. jiāng xí, jù chuáng xí yú xī jiē xī, nèi wài jiē chū kū yú hù wài, qí wèi rú yù shí. xí zhě yǐ chuáng shēng, rù shè yú shī dōng, bù zhěn xí rú chū. zì shù suì jì chén yǐ xià, liù pǐn yǐ xià wú. zhí fú zhě chén xí yī yú xí. zhù qù jīn, liù pǐn yǐ xià xí zhě qù jīn. jiā miàn yī, shè chōng ěr, zhe wò shǒu, nà xì ruò lǚ. fán yī sǐ zhě, zuǒ rèn bù niǔ. jiāng xí pì diàn, jì xí zé shè. liù pǐn yǐ xià jiē nà lǚ, zhe shǒu yī. jì xí, nǎi fù yǐ dà liǎn zhī qīn. shǐ sǐ shí suǒ fù qīn. nèi wài jù rù, fù wèi zuò kū. zhū zūn zhě yú bēi yòu zhī sàng jí sǎo shū xiōng zhōng dì fù xiāng kū, cháo bū zhī jiān fēi yǒu shì, zé xiū yú bié shì.
陈袭事於房内。袭衣三称,(六品以下一称。)西领南上,(朝服一称,常服二称。凡陈衣者实之以箱箧,承以席。)明衣裳;(合用生绢单衫。)舄一;(六品以下履一。)帛巾一,方尺八寸;充耳用白纊;面衣用玄,方尺,纁里,组系;(六品以下里亦纁。)握手用玄,纁里,长尺二寸,广五寸,削约於内旁寸,著以绵,组系。(握手,手所握者。面衣及手衣皆通用馀色。六品以下系手衣一具。)执服者陈袭衣,庶襚继陈不用。(庶,众也。不用,不袭也。多陈之为荣,少纳之为贵。)将袭,具床席於西阶西,内外皆出哭於户外,其位如浴时。袭者以床升,入设於尸东,布枕席如初。(自庶襚继陈以下,六品以下无。)执服者陈袭衣於席。祝去巾,(六品以下袭者去巾。)加面衣,设充耳,著握手,纳舄若履。(凡衣死者,左衽不纽。将袭辟奠,既袭则设。六品以下皆纳履,著手衣。)既袭,乃覆以大敛之衾。(始死时所覆衾。)内外俱入,复位坐哭。(诸尊者於卑幼之丧及嫂叔兄妐弟妇相哭,朝晡之间非有事,则休於别室。)
hán
含
zàn zhě fèng pán shuǐ jí fán, fán, zhú qì. fàn yòng liáng, hán yòng bì, sì pǐn wǔ pǐn yòng jì yǔ bì, liù pǐn yǐ xià liáng yǔ bèi. shēng táng. hán zhě guàn shǒu yú hù wài, zàn zhě wò guàn, hán zhě xǐ liáng bì, sì pǐn wǔ pǐn xǐ jì bì, liù pǐn yǐ xià xǐ liáng bèi. shí yú fán, zhí yǐ rù, zhù cóng rù, běi miàn. liù pǐn yǐ xià wú zhù cóng. chè zhěn, qù xiē. shòu fán, diàn yú shī dōng. hán zhě liù pǐn yǐ xià zhǔ rén hán. zuò yú chuáng dōng, xī miàn, záo jīn, jīn xiān fù miàn, jiāng hán, dāng kǒu záo zhī. liù pǐn yǐ xià qù jīn. nà fàn hán yú shī kǒu. jì hán, zhǔ rén fù wèi. xiē chǐ zhī sì yǔ yù jīn tóng mái yú kǎn. liù pǐn yǐ xià yú cǐ hòu yòng diàn yǔ shàng wén tóng.
赞者奉盘水及笲,(笲,竹器。)饭用粱,含用璧,(四品五品用稷与璧,六品以下粱与贝。)升堂。含者盥手於户外,赞者沃盥,含者洗粱、璧,(四品五品洗稷璧,六品以下洗粱贝。)实於笲,执以入,祝从入,北面。(六品以下无祝从。)彻枕,去楔。受笲,奠於尸东。含者(六品以下主人含。)坐於床东,西面,凿巾,(巾先覆面,将含,当口凿之。六品以下去巾。)纳饭含於尸口。既含,主人复位。楔齿之柶与浴巾同埋於坎。(六品以下於此后用奠与上文同。)
fù quē liù pǐn yǐ xià wú.
赴阙(六品以下无。)
qiǎn shǐ fù yú quē. shǐ zhě jìn lì yú xī jiē, dōng miàn nán shàng. zhǔ rén yì shǐ zhě qián, běi miàn yuē:" chén mǒu zhī fù mǒu guān chén mǒu hōng, ruò mǔ ruò qī, gè suí qí chēng. sì pǐn yǐ xià yán sǐ, yú tóng. jǐn qiǎn mǒu guān chén xìng mǒu fèng wén." qì, zài bài. shǐ zhě chū, zhǔ rén kū rù, fù wèi.
遣使赴於阙。使者进立於西阶,东面南上。主人诣使者前,北面曰:"臣某之父某官臣某薨,(若母若妻,各随其称。四品以下言死,馀同。)谨遣某官臣姓某奉闻。"讫,再拜。使者出,主人哭入,复位。
chì shǐ diào
饬使吊
shǐ zhě gōng fú rù lì yú qǐn mén wài zhī xī, dōng miàn. xiāng zhě rù gào. zhǔ rén sù guān jiàng zì xī jiē, yíng yú qǐn mén wài, jiàn bīn bù kū, xiān rù lì yú mén yòu, běi miàn. nèi wài jiē zhǐ kū. kāi wéi. wéi táng zhī wéi. shì bì zé xià zhī. shǐ zhě rù, shēng lì xī jiē shàng, dōng miàn. jìn zhǔ rén yú jiē xià, běi miàn. shǐ zhě chēng:" yǒu chì." zhǔ rén zài bài. shǐ zhě xuān chì yún:" mǒu fēng wèi hōng, wú fēng zhě chēng xìng wèi. sì pǐn wǔ pǐn yún mǒu fēng sàng, yú tóng. qíng yǐ cè rán, rú hé bù shū." zhǔ rén kū bài jī sǎng, nèi wài jiē kū. shǐ zhě chū, zhǔ rén bài sòng yú dà mén wài. qīn gù wèi shǐ diào zhě, jì chū, yì fú rù, xiàng shī lì kū shí shù shēng, zhǐ, jiàng chū. zhǔ rén hòu chì shǐ chū, shēng jiàng zì xī jiē. zhǔ rén shēng jiàng zì xī jiē zhě, qīn shǐ sǐ, wèi rěn dāng zhǔ wèi.
使者公服入立於寝门外之西,东面。相者入告。主人素冠降自西阶,迎於寝门外,见宾不哭,先入立於门右,北面。内外皆止哭。开帷。(帷堂之帷。事毕则下之。)使者入,升立西阶上,东面。进主人於阶下,北面。使者称:"有饬。"主人再拜。使者宣饬云:"某封位薨,(无封者称姓位。四品五品云某封丧,馀同。)情以恻然,如何不淑。"主人哭拜稽颡,内外皆哭。使者出,主人拜送於大门外。亲故为使吊者,既出,易服入,向尸立哭十数声,止,降出。主人候饬使出,升降自西阶。(主人升降自西阶者,亲始死,未忍当主位。)
míng míng, míng jīng yě.
铭(铭,明旌也。)
wèi míng yǐ jiàng, guǎng chōng fú, sì pǐn yǐ xià guǎng zhōng fú. zhǎng jiǔ chǐ, tāo gāng. gāng, míng jīng gān yě. gāng zhī zhǎng zhǔn qí jiàng yě. gōng yǐ shàng gāng wèi lóng shǒu. sì pǐn wǔ pǐn fú zhǎng bā chǐ, lóng shǒu, tāo gāng. liù pǐn yǐ xià fú zhǎng liù chǐ, tāo gāng. shū yuē" mǒu guān fēng zhī jiù". zài guān yuē jiù. fù rén qí fū yǒu guān fēng, yún" mǒu guān fēng fū rén xìng zhī jiù". zi yǒu guān fēng zhě, yún" tài fū rén zhī jiù". jùn xiàn jūn suí qí chēng. ruò wú fēng zhě, yún" mǒu xìng guān zhī jiù". liù pǐn yǐ xià yì rú zhī. zhì yú yǔ xī jiē shàng.
为铭以绛,广充幅,(四品以下广终幅。)长九尺,韬杠。(杠,铭旌竿也。杠之长准其绛也。公以上杠为龙首。四品五品幅长八尺,龙首,韬杠。六品以下幅长六尺,韬杠。)书曰"某官封之柩"。(在棺曰柩。妇人其夫有官封,云"某官封夫人姓之柩"。子有官封者,云"太夫人之柩"。郡县君随其称。若无封者,云"某姓官之柩"。六品以下亦如之。)置於宇西阶上。
zhòng
重
zhòng mù, kān záo zhī, wèi xuán kǒng yě, zhǎng bā chǐ, sì pǐn wǔ pǐn zhǎng qī chǐ, liù pǐn yǐ xià liù chǐ. héng zhě bàn zhī, zhì yú tíng sān fēn tíng yī zài nán. yǐ mù zhī mǐ wèi zhōu, shí yú chuò, jì shí yǐ shū bù gài qí kǒu, xì yǐ zhú zhú mì, xuán yú zhòng mù. fù yòng wěi xí, běi xiàng, qū liǎng duān jiāo yú hòu, xī duān zài shàng, zhuì yǐ zhú zhú mì. zhù qǔ míng zhì yú zhòng. bìn táng qián yíng xià, jiā yǐ wěi xí, lián mén yǐ bù, yòu shè wěi zhàng yú tíng.
重木,刊凿之,为悬孔也,长八尺,(四品五品长七尺,六品以下六尺。)横者半之,置於庭三分庭一在南。以沐之米为粥,实於婼,既实以踈布盖其口,系以竹{竹密},悬於重木。覆用苇席,北向,屈两端交於后,西端在上,缀以竹{竹密}。祝取铭置於重。殡堂前楹下,夹以苇席,帘门以布,又设苇障於庭。
chén xiǎo liǎn yī
陈小敛衣
xiǎo liǎn zhī lǐ, yǐ sàng zhī míng rì, gè chén qí liǎn yī yī shí jiǔ chēng. wú zhě gè suí suǒ bàn. liù pǐn yǐ xià fú yī chēng, yú dōng fáng, xī lǐng, xià zé qún shān. cháo fú yī chēng, zì yú jiē cháng fú. chén yú dōng xù, sì pǐn wǔ pǐn yǐ xià yú dōng fáng. xī lǐng, běi shàng. hù yī. fán liǎn fēi zhèng sè bù rù, chī xì bù rù. nǎi diàn. jiāng xiǎo liǎn, yòu diàn.
小敛之礼,以丧之明日,各陈其敛衣一十九称。(无者各随所办。六品以下服一称,於东房,西领,夏则裙衫。)朝服一称,自馀皆常服。陈於东序,(四品五品以下於东房。)西领,北上。笏一。凡敛非正色不入,絺绤不入。乃奠。(将小敛,又奠。)
diàn
奠
zhuàn yú dōng táng xià: fán diàn qì jiē sù. liù pǐn yǐ xià biān dòu wú qī. yǐ xià zhì yú jì, qí qì tóng. wǎ wǔ èr, shí lǐ jí jiǔ, zhì èr, liù pǐn yǐ xià wǎ wǔ yī, shí jiǔ, zhì yī. jiǎo sì yī, liù pǐn yǐ xià wú. shǎo láo jí là liù pǐn yǐ xià tè shēng. sān zǔ, biān dòu gè bā. biān shí yán pú zǎo lì zhī shǔ yě. dòu shí hǎi jiàng jī jū zhī lèi yě. sì pǐn wǔ pǐn zé biān dòu gè liù. liù pǐn yǐ xià biān dòu zhī shù gè èr, shí yì rú zhī. shè pén guàn yú zhuàn dōng, bù jīn. wèi diàn zhě shè guàn. sāng shì lüè, gù wú xǐ. zàn zhě pì pú hǎi zhī diàn yú shī chuáng xī nán. nǎi liǎn.
馔於东堂下:(凡奠器皆素。六品以下笾豆无漆。以下至虞祭,其器同。)瓦甒二,实醴及酒,觯二,(六品以下瓦甒一,实酒,觯一。)角柶一,(六品以下无。)少牢及腊(六品以下特牲。)三俎,笾豆各八。(笾实盐脯枣栗之属也。豆实醢酱齑菹之类也。四品五品则笾豆各六。六品以下笾豆之数各二,实亦如之。)设盆盥於馔东,布巾。(为奠者设盥。丧事略,故无洗。)赞者辟脯醢之奠於尸床西南。乃敛。
xiǎo liǎn
小敛
jiāng xiǎo liǎn, jù chuáng xí yú táng xī, yòu shè pén guàn yú xī jiē zhī xī rú dōng fāng. wèi jǔ shī zhě shè guàn. liǎn zhě guàn qì, yǔ zhí fú zhě yǐ liǎn yī rù. zhǔ rén yǐ xià shǎo tuì, xī miàn, zhǔ fù yǐ xià shǎo tuì, dōng miàn, nèi wài jù kū. liǎn zhě liǎn qì, fù yǐ yí qīn, shè chuáng yú táng shàng liǎng yíng xián, rèn xià guǎn shàng diàn, shī wò zhī xí. yǒu zhěn. zú liǎn, kāi wéi, zhǔ rén yǐ xià xī miàn píng kū, zhǔ fù yǐ xià dōng miàn píng kū, jù nán shàng. fán píng shī, fù mǔ xiān, qī zǐ hòu. qì, tuì. nǎi liǎn fā.
将小敛,具床席於堂西,又设盆盥於西阶之西如东方。(为举尸者设盥。)敛者盥讫,与执服者以敛衣入。主人以下少退,西面,主妇以下少退,东面,内外俱哭。敛者敛讫,覆以夷衾,设床於堂上两楹閒,衽下莞上簟,(尸卧之席。)有枕。卒敛,开帷,主人以下西面凭哭,主妇以下东面凭哭,俱南上。(凡凭尸,父母先,妻子后。)讫,退。乃敛发。
liǎn fā
敛发
nán zǐ liǎn fā, lì jīn pà tóu, liù pǐn yǐ xià zé nán zǐ yǐ lì jīn shù fà. nǚ zǐ liǎn fā ér zhuā. zhǔ rén yǐ xià lì kū yú shī dōng, xī miàn nán shàng zhǔ fù yǐ xià zuò kū yú shī xī, dōng miàn nán shàng. zǔ fù mǔ yǐ xià réng kū yú wèi gè rú chū, wài yīn zhàng fū fù rén kū yú wèi gè rú chū. liǎn zhě jǔ shī, nán nǚ cóng fèng zhī, qiān yú táng, réng fù yǐ yí qīn. guān yī. kū wèi jiē rú shì nèi.
男子敛发,莅巾帕头,(六品以下则男子以莅巾束发。)女子敛发而髽。主人以下立哭於尸东,西面南上;主妇以下坐哭於尸西,东面南上。祖父母以下仍哭於位各如初,外姻丈夫妇人哭於位各如初。敛者举尸,男女从奉之,迁於堂,仍覆以夷衾。(棺衣。)哭位皆如室内。
diàn
奠
zàn zhě guàn shǒu, fèng zhuàn zhì jiē, dòu qù gài, biān zǔ qù jīn mì, shēng, diàn yú shī dōng, lǐ jiǔ diàn yú zhuàn nán, xī shàng. qì, qí zǔ, zhù shòu jīn jīn zhī. liù pǐn yǐ xià fèng zhuàn shēng, diàn yú shī dōng qì, liǎn zhě shòu jīn jīn zhī. diàn zhě chè xí diàn, zì xī jiē jiàng, chū. xià wéi, nèi wài jù zuò. yǒu guó guān liáo zuǒ zhě, yǐ guān dài kū, wú zhě yǐ qīn shū wèi zhī. yè zé wèi liáo yú tíng. jué míng, miè liáo, nǎi dà liǎn.
赞者盥手,奉馔至阶,豆去盖,笾俎去巾幂,升,奠於尸东,醴酒奠於馔南,西上。讫,其俎,祝受巾巾之。(六品以下奉馔升,奠於尸东讫,敛者受巾巾之。)奠者彻袭奠,自西阶降,出。下帷,内外俱坐。有国官僚佐者,以官代哭,无者以亲疏为之。夜则为燎於庭。厥明,灭燎,乃大敛。
chén dà liǎn yī
陈大敛衣
dà liǎn zhī lǐ, yǐ xiǎo liǎn zhī míng rì. qí rì sù xìng, chén yī yú xù dōng sān shí chēng, wú zhě gè suí suǒ bàn. liù pǐn yǐ xià shàng fú sān chēng, xī lǐng nán shàng. gè jù shàng fú yī chēng, xī lǐng nán shàng, zì yú jiē cháng fú. miǎn jù dǎo zān yīng, zài běi. nèi sàng huā chāi qīn yī. qīn yǐ huáng wèi biǎo, sù wèi lǐ. liù pǐn yǐ xià cháo fú gōng fú cháng fú jù gè wèi yī chēng, zhì yòng suí suǒ yǒu.
大敛之礼,以小敛之明日。其日夙兴,陈衣於序东三十称,(无者各随所办。六品以下上服三称,西领南上。)各具上服一称,西领南上,自馀皆常服。冕具导、簪、缨,在北。内丧花钗、衾一。(衾以黄为表,素为里。六品以下朝服、公服、常服俱各为一称,制用随所有。)
diàn
奠
diàn yú táng dōng jiē xià liǎng wǔ lǐ jí jiǔ, liù pǐn yǐ xià wǔ jiǔ zhì yú xí. lǐ zài nán, gè jiā sháo. liù pǐn yǐ xià wú. fěi zài dōng, nán sì, sì pǐn wǔ pǐn yún dōng sì. shí jiǎo zhì èr, mù sì yī. liù pǐn yǐ xià yī biān yī dòu. dòu zài wǔ běi, biān cì zhī, láo zhuàn rú xiǎo liǎn. biān dòu zǔ jiē mì yǐ gōng bù. yǒu diàn xí sù jǐ gōng bù jīn zài zhuàn běi. jué bìn kǎn yú xī jiē zhī shàng. sàng cóng wài lái zhě, bìn yú liǎng yíng zhī jiān. nǎi liǎn.
奠於堂东阶下两甒醴及酒,(六品以下甒酒置於席。)醴在南,各加勺。(六品以下无。)篚在东,南肆,(四品五品云东肆。)实角觯二,木柶一。(六品以下一笾一豆。)豆在甒北,笾次之,牢馔如小敛。笾豆俎皆幂以功布。有簟席、素几、功布巾在馔北。掘殡埳於西阶之上。(丧从外来者,殡於两楹之间。)乃敛。
dà liǎn
大敛
jiāng dà liǎn, guān rù, nèi wài jiē zhǐ kū, shēng guān yú bìn suǒ. guān zhōng zhī jù huī tàn zhěn xí zhī lèi, jiē xiān shè yú guān nèi. zhì guān qì, nèi wài jiē kū. áo gǔ bā kuāng, áo suǒ yǐ huò pí fú, lìng bù zhì guān páng. sì pǐn wǔ pǐn zé liù kuāng, liù pǐn yǐ xià zé èr kuāng. shǔ jì dào liáng gè èr, liù pǐn yǐ xià wú. jiē jiā yú là. zhú qí yú zhuàn dōng. shè pén guàn yú dōng jiē dōng nán. liù pǐn yǐ xià shè pén guàn yú zhuàn xī. zhù guàn qì, liù pǐn yǐ xià zhǎng shì zhě guàn yú mén wài. shēng zì zuò jiē, chè jīn shòu zhí jīn zhě, zhí jīn zhě jiàng dài yú zuò jiē xià. zhù guàn. liù pǐn yǐ xià zhǎng shì zhě guàn. zàn zhě chè xiǎo liǎn zhī zhuàn, jiàng zì xī jiē, shè yú xù xī nán, dāng xī liù, liù pǐn yǐ xià xī róng. rú shè yú táng shàng, táng shàng wèi shī dōng. fán diàn shè xù xī zhě, shì bì ér qù zhī. nǎi shì yú dōng jiē xià xīn zhuàn suǒ. wéi táng nèi wài jiē shǎo tuì, lì kū. yù zhě liǎn, zhàng fū jiā guàn, fù rén jiā huā chāi, fù yǐ qīn. liù pǐn yǐ xià yù zhě shè fù yǐ qīn. liǎn qì, kāi wéi, zhǔ rén yǐ xià xī miàn píng kū, zhǔ fù yǐ xià dōng miàn píng kū, tuì, fù wèi cì, zhū qīn píng kū. liǎn zhě sì rén jǔ chuáng, nán nǚ cóng fèng zhī, fèng shī liǎn yú guān, nǎi jiā gài, fù yǐ yí qīn, nèi wài jiē fù wèi rú chū. shè áo gǔ shǒu zú gè yī kuāng, páng gè sān kuāng, liù pǐn yǐ xià yī kuāng. yǐ mù fù guān shàng, nǎi tú zhī. shè yì yú bìn shàng. yì, jiù shàng chéng chén. zhù qǔ míng zhì yú bìn. liù pǐn yǐ xià jì bìn, shè líng zuò yú bìn dōng.
将大敛,棺入,内外皆止哭,升棺於殡所。棺中之具灰炭、枕席之类,皆先设於棺内。置棺讫,内外皆哭。熬穀八筐,(熬所以惑蚍蜉,令不至棺旁。四品五品则六筐,六品以下则二筐。)黍稷稻粱各二,(六品以下无。)皆加鱼腊。烛俟於馔东。设盆盥於东阶东南。(六品以下设盆盥於馔西。)祝盥讫,(六品以下掌事者盥於门外。)升自阼阶,彻巾授执巾者,执巾者降待於阼阶下。祝盥。(六品以下掌事者盥。)赞者彻小敛之馔,降自西阶,设於序西南,当西霤,(六品以下西荣。)如设於堂上,(堂上谓尸东。凡奠设序西者,事毕而去之。)乃適於东阶下新馔所。帷堂内外皆少退,立哭。御者敛,丈夫加冠,妇人加花钗,覆以衾。(六品以下御者设覆以衾。)敛讫,开帷,主人以下西面凭哭,主妇以下东面凭哭,退,复位次,诸亲凭哭。敛者四人举床,男女从奉之,奉尸敛於棺,乃加盖,覆以夷衾,内外皆复位如初。设熬穀首足各一筐,旁各三筐,(六品以下一筐。)以木覆棺上,乃涂之。设帟於殡上。(帟,柩上承尘。)祝取铭置於殡。(六品以下既殡,设灵座於殡东。)
diàn
奠
jiāng diàn, zhí jīn jǐ xí zhě shēng zì zuò jiē, rù shè yú shì zhī xī nán yú, dōng miàn, yòu jǐ, jiā yǐ jīn. sì pǐn yǐ xià shēng zì zuò jiē, shè yú zuò yòu, jiā yǐ jīn. zàn zhě yǐ zhuàn shēng, rù shì, xī miàn shè yú xí qián. liù pǐn yǐ xià shè yú líng zuò qián xí shàng. bìn yú wài zhě, shī gài qì, shè dà liǎn zhī diàn yú bìn dōng. zhù shòu jīn, jīn zǔ. liù pǐn yǐ xià zhǎng shì zhě shòu jīn. diàn zhě jiàng zì xī jiē yǐ chū. xià wéi, nèi wài jiē jiù wèi, kū rú chū. jì bìn, shè líng zuò yú xià shì xī xián, dōng xiàng shī chuáng jī àn píng zhàng fú shì, yǐ shí shàng shàn xiū jí tāng mù jiē rú píng shēng. dāng yīn diàn zhī rì, bù kuì yú xià shì. xià shì wèi yàn qǐn. wú xià shì zhě, zé shè líng zuò yú bìn dōng, zhāo xī jìn cháng shí zhī jù yú líng qián, rú píng cháng yě. zì dāng yīn diàn zhī rì yǐ xià, liù pǐn yǐ xià wú wén.
将奠,执巾、几、席者升自阼阶,入设於室之西南隅,东面,右几,加以巾。(四品以下升自阼阶,设於座右,加以巾。)赞者以馔升,入室,西面设於席前。(六品以下设於灵座前席上。殡於外者,施盖讫,设大敛之奠於殡东。)祝受巾,巾俎。(六品以下掌事者受巾。)奠者降自西阶以出。下帷,内外皆就位,哭如初。既殡,设灵座於下室西閒,东向;施床、几案、屏障、服饰,以时上膳羞及汤沐皆如平生。当殷奠之日,不馈於下室。(下室谓燕寝。无下室者,则设灵座於殡东,朝夕进常食之具於灵前,如平常也。自当殷奠之日以下,六品以下无文。)
lú cì
庐次
jiāng chéng fú, zhǎng shì zhě xiān wèi lú yú bìn táng dōng láng xià, liù pǐn yǐ xià yú yōng xià. jìn nán, běi hù, shè shān kuài yú lú nèi. zhū zǐ gè yī lú. fán lú, wǔ pǐn yǐ shàng yíng zhī. qí cuī yú lú nán lèi jī wèi è shì, jù běi hù, jiǎn pú wèi xí, bù yuán. fù xiōng bù cì bìn suǒ, gè zài qí zhèng qǐn zhī dōng wèi lú cì è shì. zǔ wèi dí sūn jū è shì, yǒu chuáng. jiē nán miàn, xī chū hù. fù bù wéi zhòng zi cì yú wài. yú shù zǐ lüè, zì ruò jū qǐn. dà gōng yú è shì zhī nán, zhāng wéi, xí yǐ pú. xiǎo gōng sī má yú dà gōng zhī nán, shè chuáng, xí yǐ pú. fù rén cì yú xī fáng ruò bìn hòu, shī xià chuáng bìn táng wú fáng zhě, cì yú hòu ruò bié shì.
将成服,掌事者先为庐於殡堂东廊下,(六品以下於墉下。)近南,北户,设苫块於庐内。(诸子各一庐。凡庐,五品以上营之。)齐縗於庐南累墼为垩室,俱北户,翦蒲为席,不缘。(父兄不次殡所,各在其正寝之东为庐次、垩室。祖为嫡孙居垩室,有床。皆南面,西出户。)父不为众子次於外。(於庶子略,自若居寝。)大功於垩室之南,张帷,席以蒲。小功、緦麻於大功之南,设床,席以蒲。妇人次於西房若殡后,施下床;殡堂无房者,次於后若别室。
chéng fú
成服
sān rì chéng fú, jiē chú qù sǐ rì shù. liù pǐn yǐ xià zé bìng sǐ rì wèi sān rì. nèi wài jiē kū, jǐn āi. nèi wài jù jiàng, jiù cì zhe cuī fú. wú fú zhě réng sù fú. xiāng zhě yǐn zhǔ rén yǐ xià jù zhàng, sān rì ér hòu shí, zhàng ér hòu néng qǐ, zhòng zi jiē zhàng, yǐ bìng gù yě. tóng zǐ fù rén bù néng bìng, gù bù zhàng, yì bù jū lú, bù zhe fēi jù. ruò dí zǐ, suī tóng yì zhàng, yòu bù néng zì zhàng, rén dài zhí zhī, suǒ wèi dāng shì zhàng zhě yě. zì cǐ yǐ hòu, wéi dí zǐ jí yǒu jué zhī shù zǐ, jiē dé zhàng zài wèi. qí shù zǐ wú jué zhě, zhàng yú tā suǒ, bù zhàng zài wèi. fán zhèng qǐn, hù nèi yuē shì, hù wài yuē táng, yú zhàng bù rù shì, fù zhàng bù shēng táng. yǐ jīn yán zhī, jí líng táng hù zhī nèi wài yě. zhōu rén fù zài zú kū, jīn zhī bǎi rì yě. āi shuāi jìng shēng, gù qí zhàng bù shēng líng qǐn. dāng zhī táng qián, qí cuī fú jí zhàng jiē zhì zhī yú lú nèi. yīng zhàng zhě, zhāo xī kū zé zhàng zhī. ruò xiào zǐ, chū wú yì shì, wéi xiàng bìn yòu xiàng fén mù ér yǐ. yuǎn zé chéng chē, jìn zé shǐ rén dài zhí zhàng. liù pǐn yǐ xià zé bù zhe fēi jù. shēng, lì kū yú bìn dōng, xī xiàng nán shàng. qí cuī yǐ xià jiù wèi. fù rén shēng yì bìn xī wèi, ruò bìn bī xī bì, fù rén jiē wèi yú bìn běi, nán miàn dōng shàng. zūn xíng zhě zuò. nèi wài jiē kū, jǐn āi. zhū zǐ sūn jiù zǔ fù jí zhū fù qián guì kū, jiē fǔ kū jǐn āi, jiù zǔ mǔ jí mǔ zhū mǔ qián kū yì rú zhī. nǚ zǐ zi duì zǔ mǔ jí zhū mǔ kū, suì jiù zǔ fù qián kū, rú nán zǐ zhī yí, wéi zhū fù bù fǔ zhī ěr. qì, gè fù wèi. bó shū mǔ yǐ xià jiù zhǔ fù kū yì rú zhī. shǐ zāo qīn sàng, xiào zǐ huāng mí, sān rì bù shí, fú yòu chéng yǐ, shì yǐ zūn bēi nèi wài jù kū jǐn āi. zhū zūn zhě jiàng chū hái cì. zhǔ rén yǐ xià jiàng lì yú zuò jiē xià, wài yīn zài nán shǎo tuì, jù xī miàn, běi shàng, kū jǐn āi, gè hái cì. hé hù. xiǎo gōng yǐ xià gè hái guī qí jiā. zì chéng fú zhī hòu, zhū zūn zhě jí fù rén yú zhū qīn nán nǚ zhī sàng, yǒu shì zé kū yú bìn suǒ wú shì yǒu shí xū kū zhě, huò zài zhèng qǐn, zé yú běi bì xià shū xí nán miàn zuò kū. fù mǔ sāng, shí zhōu, cháo mǐ sì hé, mù mǐ sì hé. bù néng shí zhōu, yǐ mǐ wèi fàn. fù rén jiē yǐ mǐ wèi fàn.
三日成服,(皆除去死日数。六品以下则并死日为三日。)内外皆哭,尽哀。内外俱降,就次著縗服。无服者仍素服。相者引主人以下俱杖,(三日而后食,杖而后能起,众子皆杖,以病故也。童子、妇人不能病,故不杖,亦不居庐,不著菲屦。若嫡子,虽童亦杖,幼不能自杖,人代执之,所谓当室杖者也。自此以后,唯嫡子及有爵之庶子,皆得杖在位。其庶子无爵者,杖於他所,不杖在位。凡正寝,户内曰室,户外曰堂,虞杖不入室,祔杖不升堂。以今言之,即灵堂户之内外也。周人祔在卒哭,今之百日也。哀衰敬生,故其杖不升灵寝。当之堂前,其縗服及杖皆致之於庐内。应杖者,朝夕哭则杖之。若孝子,出无异適,唯向殡又向坟墓而已。远则乘车,近则使人代执杖。六品以下则不著菲屦。)升,立哭於殡东,西向南上。齐縗以下就位。妇人升诣殡西位,若殡逼西壁,妇人皆位於殡北,南面东上。(尊行者坐。)内外皆哭,尽哀。诸子孙就祖父及诸父前跪哭,皆抚哭尽哀,就祖母及母、诸母前哭亦如之。女子子对祖母及诸母哭,遂就祖父前哭,如男子之仪,唯诸父不抚之耳。讫,各复位。伯叔母以下就主妇哭亦如之。(始遭亲丧,孝子荒迷,三日不食,服又成矣,是以尊卑内外聚哭尽哀。)诸尊者降出还次。主人以下降立於阼阶下,外姻在南少退,俱西面,北上,哭尽哀,各还次。阖户。小功以下各还归其家。自成服之后,诸尊者及妇人於诸亲男女之丧,有事则哭於殡所;无事有时须哭者,或在正寝,则於北壁下舒席南面坐哭。父母丧,食粥,朝米四合,暮米四合。不能食粥,以米为饭。妇人皆以米为饭。
zhāo xī kū diàn cháo diàn rì chū, xī diàn dǎi rì.
朝夕哭奠(朝奠日出,夕奠逮日。)
měi rì xiān jù cháo diàn yú dōng jiē xià. wǎ wǔ èr, shí yǐ lǐ jí jiǔ, zhǎn biāo, shū bù mì. jiǎo zhì yī, mù sì yī. biān yī, dòu yī, shí yǐ pú hǎi yě. liù pǐn yǐ xià wǎ wǔ yī, shí yǐ jiǔ, sù sháo, shū bù mì. biān yī, dòu yī, shí pú hǎi. nèi wài sù xìng, gè cuī fú, fán yán cuī fú, yīng zhàng zhě jiē zhàng, yǐ xià zhǔn cǐ. nán zǐ jiù dōng jiē xià wèi, ruò shēng kū yú bìn dōng yě, qí wèi rú shǐ chéng fú zhī shì. fù rén shēng yì bìn xī wèi, nèi wài jiē kū. fán zhāo xī kū jiē kāi wéi. zhì míng, zhǎng shì zhě shēng zì zuò jiē, rù, chè diàn chū, zhì yú xù xī nán, rú bìn dōng zhī yí. yòu yǐ cháo diàn rù, zhì zuò jiē, dòu qù gài, biān wǔ qù jīn mì, shēng zuò jiē, rù shè yú shì rú chū. zhí zhuàn zhě chū, jiàng zì xī jiē. rì chū hòu shǎo qǐng, nèi wài jiē zhǐ kū, gè hái cì. zhāo xī zhī jiān, zhǔ rén jí zhū zǐ qī qiè nǚ zǐ zi kū yú qí cì, wú shí. zhì xī, nèi wài jù jiù wèi kū, chè cháo diàn, jìn xī diàn rú chū yí. rì rù hòu, nèi wài jù zhǐ kū, gè hái cì. kū zhě chū, hé mén. zì shì yǐ hòu, zhì yú qǐ bìn, měi zhāo xī rú shàng yí. jì bìn, dà gōng yǐ xià yì mén zhě, guī yú jiā.
每日先具朝奠於东阶下。(瓦甒二,实以醴及酒,椫杓,疏布幂。角觯一,木柶一。笾一,豆一,实以脯醢也。六品以下瓦甒一,实以酒,素勺,疏布幂。笾一,豆一,实脯醢。)内外夙兴,各縗服,(凡言縗服,应杖者皆杖,以下准此。)男子就东阶下位,(若升哭於殡东也,其位如始成服之式。)妇人升诣殡西位,内外皆哭。(凡朝夕哭皆开帷。)质明,掌事者升自阼阶,入,彻奠出,置於序西南,如殡东之仪。又以朝奠入,至阼阶,豆去盖,笾甒去巾幂,升阼阶,入设於室如初。执馔者出,降自西阶。日出后少顷,内外皆止哭,各还次。朝夕之间,主人及诸子、妻、妾、女子子哭於其次,无时。至夕,内外俱就位哭,彻朝奠,进夕奠如初仪。日入后,内外俱止哭,各还次。哭者出,阖门。自是以后,至於启殡,每朝夕如上仪。既殡,大功以下异门者,归於家。
bīn diào qīn gù tóng.
宾吊(亲故同。)
bīn zhì, zhǎng cì zhě yǐn zhī cì, bīn zhe sù fú. xiāng zhě rù gào. nèi wài cuī fú. xiāng zhě yǐn zhǔ rén yǐ xià lì kū yú zuò jiē xià, fù rén shēng kū yú bìn xī. xiāng zhě yǐn bīn rù lì yú tíng, běi miàn xī shàng. wéi shǒu zhě yī rén jìn, dāng zhǔ rén dōng miàn lì, yún" rú hé bù shū". zhǔ rén kū, zài bài jī sǎng. wéi shǒu zhě fù běi miàn wèi. diào zhě jù kū shí yú shēng. xiāng zhě yǐn chū. shǎo qǐng, xiāng zhě yǐn zhǔ rén yǐ xià gè hái cì.
宾至,掌次者引之次,宾著素服。相者入告。内外縗服。相者引主人以下立哭於阼阶下,妇人升哭於殡西。相者引宾入立於庭,北面西上。为首者一人进,当主人东面立,云"如何不淑"。主人哭,再拜稽颡。为首者复北面位。吊者俱哭十馀声。相者引出。少顷,相者引主人以下各还次。
qīn gù kū wǔ pǐn yǐ xià wú.
亲故哭(五品以下无。)
ruò yǒu qīn gù kū bìn zhě, nèi wài jù shēng jiù bìn táng wèi, zūn zhě zuò, ruò bīn dí tǐ yǐ shàng, bīn chū rù zé qǐ, bīn zuò yì zuò, bīn qǐ yì qǐ. nèi wài jù kū. xiāng zhě yǐn bīn rù, shēng táng lì yú bìn dōng, xī miàn nán shàng, zūn zhě zuò, jù kū jǐn āi. zūn zhě qǐ, xiāng zhě yǐn chū. bēi zhě zài bài qì, nǎi jiù zhǔ rén qián shāo nán, dōng běi miàn zhí wèi. xiāng zhě yǐn yǐ cì chū. ēn shēn zhě, bīn bài qì, yòu kū jǐn āi, huò jiù xiào zǐ fǔ kū jǐn āi ér chū. shǎo qǐng, xiāng zhě yǐn zhǔ rén yǐ xià jiàng hái cì.
若有亲故哭殡者,内外俱升就殡堂位,尊者坐,(若宾敌体以上,宾初入则起,宾坐亦坐,宾起亦起。)内外俱哭。相者引宾入,升堂立於殡东,西面南上,尊者坐,俱哭尽哀。尊者起,相者引出。卑者再拜讫,乃就主人前稍南,东北面执慰。相者引以次出。(恩深者,宾拜讫,又哭尽哀,或就孝子抚哭尽哀而出。)少顷,相者引主人以下降还次。
zhōu xiàn guān zhǎng diào
州县官长吊
ruò cì shǐ kū qí suǒ bù, zhǔ rén shè xí yú jiù dōng, xī xiàng. cì shǐ sù fú jiāng dào, xiāng zhě yǐn zhǔ rén qù zhàng lì yú mén nèi zhī zuǒ, běi miàn. cì shǐ rù, shēng zì dōng jiē, jí zuò, xī xiàng zuò kū. zhǔ rén shēng jiù wèi kū. cì shǐ kū jǐn āi, jiāng qǐ, zhǔ rén jiàng fù jiē xià wèi. cì shǐ jiàng chū, zhǔ rén bài sòng yú dà mén wài, zhàng kū ér rù.
若刺史哭其所部,主人设席於柩东,西向。刺史素服将到,相者引主人去杖立於门内之左,北面。刺史入,升自东阶,即座,西向坐哭。主人升就位哭。刺史哭尽哀,将起,主人降复阶下位。刺史降出,主人拜送於大门外,杖哭而入。
cì shǐ qiǎn shǐ diào
刺史遣使吊
ruò cì shǐ qiǎn shǐ diào, shǐ zhě zhì, zhǎng cì zhě yǐn jiù cì. nèi wài jù cuī fú. zhǔ rén yǐ xià jiù jiē xià wèi, fù rén rù jiù táng shàng wèi, nèi wài jù kū. shǐ zhě sù fú zhí shū, xiāng zhě yǐn rù mén ér zuǒ, lì yú jiē xián dōng miàn. shǐ zhě zhì cí, zhǔ rén bài, jī sǎng, xiāng zhě yǐn zhǔ rén jìn yì shǐ zhě qián, xī miàn shòu shū, tuì fù wèi, zuǒ yòu jìn, shòu shū. zhǔ rén bài sòng yú wèi, xiāng zhě yǐn shǐ zhě chū. shǐ zhě ruò zì rù diào kū, rú shàng diào yí. kè chū shǎo qǐng, nèi wài zhǐ kū, gè jiù cì.
若刺史遣使吊,使者至,掌次者引就次。内外俱縗服。主人以下就阶下位,妇人入就堂上位,内外俱哭。使者素服执书,相者引入门而左,立於阶閒东面。使者致辞,主人拜,稽颡,相者引主人进诣使者前,西面受书,退复位,左右进,受书。主人拜送於位,相者引使者出。使者若自入吊哭,如上吊仪。客出少顷,内外止哭,各就次。
qīn gù qiǎn shǐ zhì fù liù pǐn yǐ xià wú.
亲故遣使致赙(六品以下无。)
shǐ zhě lì yú dà mén wài zhī xī, dōng miàn. cóng zhě yǐ fěi fèng xuán xūn shù bó lì yú shǐ zhě xī nán, jù dōng miàn. fán fù tōng yǐ huò cái, shǐ zhě suí zhí qí wù, bù xiàn yǐ xuán xūn. xiāng zhě rù gào. zhǔ rén lì kū. xiāng zhě jìn zhǔ rén qián, dōng miàn shòu mìng, chū, yì shǐ zhě qián, xī miàn yuē:" gǎn qǐng shì." shǐ zhī cóng zhě yǐ fěi jìn yì shǐ zhě qián, xī xiàng yǐ shòu shǐ zhě, tuì fù wèi. shǐ zhě yuē:" mǒu fēng ruò mǒu guān wú guān fēng zhě jí chēng mǒu zi. shǐ mǒu fù." xiāng zhě rù gào, chū yuē:" gū mǒu xū yǐ." xiāng zhě yǐn shǐ zhě rù, lì yú nèi mén wài zhī xī, dōng miàn. zhǔ rén zhǐ kū. shǐ zhě shǎo jìn, dōng miàn yuē:" mǒu fēng ruò mǒu guān shǐ mǒu fù." zhǔ rén kū, zài bài. shǐ zhě shǎo jìn, zuò wěi zhī, xìng, fù wèi. zhǎng shì zhě jìn, zuò jǔ zhī, xìng yǐ dōng. xiāng zhě yǐn shǐ zhě chū, zhǔ rén bài sòng. ruò shǐ zhě zhì wù bù yǐ qì, zhǎng shì zhě yà shòu zhī, bù wěi yú dì. qí yú fù wù, cóng zhě zhí zhī, lì yú shǐ zhě dōng nán, běi miàn xī shàng. zhǎng shì zhě shòu zhī yǐ dōng, cáng zhī.
使者立於大门外之西,东面。从者以篚奉玄纁束帛立於使者西南,俱东面。(凡赙通以货财,使者随执其物,不限以玄纁。)相者入告。主人立哭。相者进主人前,东面受命,出,诣使者前,西面曰:"敢请事。"使之从者以篚进诣使者前,西向以授使者,退复位。使者曰:"某封若某官(无官封者即称某子。)使某赙。"相者入告,出曰:"孤某须矣。"相者引使者入,立於内门外之西,东面。主人止哭。使者少进,东面曰:"某封若某官使某赙。"主人哭,再拜。使者少进,坐委之,兴,复位。掌事者进,坐举之,兴以东。相者引使者出,主人拜送。若使者致物不以器,掌事者迓受之,不委於地。(其馀赙物,从者执之,立於使者东南,北面西上。掌事者受之以东,藏之。)
yīn diàn liù pǐn yǐ xià wú.
殷奠(六品以下无。)
měi shuò wàng jù yīn diàn, zhuàn yú dōng táng xià. wǎ wǔ èr, shí yǐ lǐ jí jiǔ. jiǎo zhì èr, jiǎo sì yī. shǎo láo jí là sān zǔ, èr guǐ, èr fǔ, èr xíng, liù biān, liù dòu. shè pén guàn yú zhuàn dōng, bù jīn. wèi diàn zhě guàn. qí rì, nèi wài sù xìng, cuī fú, shēng jiù wèi kū. zhì míng, zhí zhuàn zhě chè sù diàn, suì yǐ zhuàn rù, zhì zuò jiē, qù jīn gài, shēng, rù shì, shè yú xí qián. zhuó diàn qì, mì zǔ yǐ jīn, zhí zhuàn zhě jiàng zì xī jiē yǐ chū. shǎo qǐng, nèi wài gè hái cì, jì chū, hé mén. jí xī, zhí zhuàn zhě shēng, chè yīn diàn, jìn xī diàn rú cháng lǐ. ruò yǒu jiàn xīn, rú shuò diàn. jiàn wǔ gǔ ruò shí wù xīn chū zhě. qí rì bù kuì yú xià shì. bù kuì yú xià shì zhě, wèi yīn diàn yǒu shǔ jì.
每朔望具殷奠,馔於东堂下。瓦甒二,实以醴及酒。角觯二,角柶一。少牢及腊三俎,二簋,二簠,二鉶,六笾,六豆。设盆盥於馔东,布巾。(为奠者盥。)其日,内外夙兴,縗服,升就位哭。质明,执馔者彻宿奠,遂以馔入,至阼阶,去巾盖,升,入室,设於席前。酌奠讫,幂俎以巾,执馔者降自西阶以出。少顷,内外各还次,既出,阖门。及夕,执馔者升,彻殷奠,进夕奠如常礼。若有荐新,如朔奠。(荐五穀若时物新出者。)其日不馈於下室。(不馈於下室者,为殷奠有黍稷。)
bǔ zhái zhào liù pǐn yǐ xià shì zhái.
卜宅兆(六品以下筮宅。)
jì dù zhái zhào, jué sì yú, wài qí rǎng jué zhōng, nán qí rǎng. zhái, zàng jū yě. zhào, yù yě. nán qí rǎng zhě, wèi zàng jiāng běi shǒu gù. rǎng, tǔ.
既度宅兆,掘四隅,外其壤;掘中,南其壤。(宅,葬居也。兆,域也。南其壤者,为葬将北首故。壤,土。)
jì cháo kū, zhǔ rén suì kū chū, chéng è chē yì zhái zhào suǒ. chū guó mén, zhǐ kū. liù pǐn yǐ xià chū guō mén zhǐ kū. zhǎng shì zhě xiān shè zhǔ rén yǐ xià cì yú zhái zhào dōng nán. jiāng dào, zhǔ rén yòu kū. zhì zhái zhào suǒ, zhǔ rén tíng yú cì, zhǐ kū. lì bo zhě yī rén guó guān ruò liáo zuǒ zhī zhǎng lì zhī. wú zhě qīn shǔ wèi zhī. zī bù guān, bù ruí, bù shēn yī, yīn sàng jù. lì bo zhě fēi guó guān, zé jí guān sù fú. zhù jí bo shī fán xíng shì zhě, jiē jí guān sù fú. zhǎng shì zhě bù bǔ shì xí yú zhào nán, běi xiàng xī shàng. xiāng zhě yǐn lì bǔ shì zhě jí zhù lì yú bǔ shì xí xī nán, dōng miàn nán shàng bo shī shì shī lì yú zhù nán, dōng miàn běi shàng. xiāng zhě yǐn zhǔ rén yì bǔ shì xí nán shí wǔ bù xǔ, dāng nèi rǎng běi xiàng lì. xiāng zhě lì yú zhǔ rén zhī zuǒ shǎo nán, jù běi xiàng. qīn bīn jí cóng zhě lì yú shì xí dōng nán, chóng xíng xī miàn, zhū qīn běi shàng, zhū bīn nán shàng. lì dìng, xiāng zhě shǎo jìn, dōng miàn chēng:" shì jù." tuì fù wèi. zhǔ rén miǎn shǒu dié, zuǒ yōng zhī. lì bo zhě jìn lì yú zhǔ rén dōng běi, xī miàn. bo shī bào guī, shì shī kāi dú chū cè, jiān zhí zhī, dú, cáng cè qì. zhí dú yǐ jī cè, jī zhī yǐ dòng qí shén. jìn lì yú lì bo qián, dōng miàn nán shàng. lì bo zhě mìng yuē:" gū zǐ xìng míng wéi fù mǒu guān fēng mǒu fǔ, mǒu fǔ, qiě zì yě. wú fēng zhě qù fēng. sì pǐn yǐ xià, fù zǔ chēng gū zǐ gū sūn, mǔ jí zǔ mǔ chēng āi zǐ āi sūn, xià jiē zhǔn cǐ. dù zī yōu zhái, wú yǒu hòu jiān." dù, móu yě. zhái, jū yě. yán wèi fù bǔ shì zàng jū. jīn móu cǐ yǐ wéi yōu míng jū yù zhī chù, dé wú yǒu hòu jiān nán hū? wèi yǒu fēi cháng bēng huài. ruò nèi sàng, yún wéi mǒu mǔ fū rén mǒu shì. bo shī shì shī jù yuē nuò, suì shù mìng, qì, yòu xuán jiù xí běi miàn zuò, mìng guī shì yuē:" jiǎ ěr tài guī yǒu cháng, jiǎ ěr tài shì yǒu cháng." zhǐ zhōng fēng suì bǔ shì. qì, xìng, gè yǐ guī shì dōng miàn chēng:" zhàn yuē cóng." huán běn wèi. zhǔ rén dié, kū, cóng zhě kū, jǐn āi, zhǐ. xiāng zhě jìn zhǔ rén zhī zuǒ, dōng miàn chēng:" lǐ bì." xiāng zhě suì yǐn zhǔ rén tuì lì yú dōng nán yú, xī miàn. yòu xiāng zhě yǐn bo zhě lì yú zhǔ rén zhī hòu, chóng xíng xī miàn, jù běi shàng. zhǎng shì zhě chè bo xí. dāng ān mù chù lì yī biāo, yòu yú sì yú gè lì yī biāo, dāng nán mén liǎng xiāng gè lì yī biāo.
既朝哭,主人遂哭出,乘垩车诣宅兆所。出国门,止哭。(六品以下出郭门止哭。)掌事者先设主人以下次於宅兆东南。将到,主人又哭。至宅兆所,主人停於次,止哭。莅卜者一人(国官若僚佐之长莅之。无者亲属为之。)缁布冠,不緌,布深衣,因丧屦。(莅卜者非国官,则吉冠素服。)祝及卜师凡行事者,皆吉冠素服。掌事者布卜筮席於兆南,北向西上。相者引莅卜筮者及祝立於卜筮席西南,东面南上;卜师、筮师立於祝南,东面北上。相者引主人诣卜筮席南十五步许,当内壤北向立。相者立於主人之左少南,俱北向。亲宾及从者立於筮席东南,重行西面,诸亲北上,诸宾南上。立定,相者少进,东面称:"事具。"退复位。主人免首绖,左拥之。莅卜者进立於主人东北,西面。卜师抱龟,筮师开韇出策,兼执之,(韇,藏策器。)执韇以击策,(击之以动其神。)进立於莅卜前,东面南上。莅卜者命曰:"孤子姓名为父某官封某甫,(某甫,且字也。无封者去封。四品以下,父祖称孤子孤孙,母及祖母称哀子哀孙,下皆准此。)度兹幽宅,无有后艰。"(度,谋也。宅,居也。言为父卜筮葬居。今谋此以为幽冥居域之处,得无有后艰难乎?谓有非常崩坏。若内丧,云为某母夫人某氏。)卜师、筮师俱曰诺,遂述命,讫,右旋就席北面坐,命龟筮曰:"假尔泰龟有常,假尔泰筮有常。"指中封遂卜筮。讫,兴,各以龟筮东面称:"占曰从。"还本位。主人绖,哭,从者哭,尽哀,止。相者进主人之左,东面称:"礼毕。"相者遂引主人退立於东南隅,西面。又相者引卜者立於主人之后,重行西面,俱北上。掌事者彻卜席。当安墓处立一标,又於四隅各立一标,当南门两厢各立一标。
zhù shuài zhǎng shì zhě rù pù hòu tǔ shì shén xí yú mù zuǒ, nán xiàng. shè jiǔ zūn yú shén zuò dōng nán, jiā sháo mì. shè xǐ yú jiǔ zūn dōng nán, léi shuǐ zài xǐ dōng, fěi zài xǐ xī, nán sì. fěi shí yǐ jīn jué, jiā yǐ mì. xiāng zhě yǐn gào zhě jí zhù yǔ zhí zūn léi fěi zhě, jù lì yú léi xǐ dōng nán, chóng xíng xī miàn, yǐ běi wèi shàng. guó guān ruò liáo zuǒ zhī zhǎng gào. wú guó guān liáo zuǒ zhě, qīn bīn jí zhǔ rén gào zhī. zhǔ rén gào jù qù dié zhàng. lì dìng, jù zài bài. zhù yǔ zhí zūn léi fěi zhě xiān lì yú zūn léi fěi zhī hòu. zhí zhuàn zhě yǐ pú hǎi guì shè yú shén zuò qián, xìng, huán běn wèi. xiāng zhě yǐn gào zhě yì léi xǐ, guàn shǒu xǐ jué, yì jiǔ zūn suǒ, zhuó, jìn, guì diàn yú shén zuò qián, xìng, shǎo tuì, běi xiàng lì. zhù chí bǎn jìn yú shén zuò zhī yòu, dōng miàn guì dú zhù wén yuē" wéi nián yuè shuò rì, zi mǒu guān xìng míng, ruò zhǔ rén zì gào, fù chēng gū zǐ, mǔ chēng āi zǐ míng zì. gǎn zhāo gào yú hòu tǔ shì zhī shén: jīn wèi mǒu guān xìng míng, ruò zhǔ rén zì gào, yún wéi fù mǒu guān fēng mǒu fǔ, mǔ yún tài fū rén ruò jùn jūn mǒu shì, gè suí guān zhí chēng zhī. yíng jiàn zhái zhào, shén qí bǎo yòu, bǐ wú hòu jiān. jǐn yǐ qīng zhuó pú hǎi, zhī jiàn yú hòu tǔ zhī shén, shàng xiǎng." qì, xìng. gào zhě zài bài. xiāng zhě yǐn gào zhě huán běn wèi, xī miàn zài bài, xiāng zhě yǐn chū. zhǎng shì yǐ xià jù fù wèi, zài bài, suì chè zhuàn xí zūn léi yǐ chū.
祝帅掌事者入铺后土氏神席於墓左,南向。设酒樽於神座东南,加勺幂。设洗於酒樽东南,罍水在洗东,篚在洗西,南肆。(篚实以巾爵,加以幂。)相者引告者及祝与执樽罍篚者,俱立於罍洗东南,重行西面,以北为上。(国官若僚佐之长告。无国官僚佐者,亲宾及主人告之。主人告俱去绖杖。)立定,俱再拜。祝与执樽罍篚者先立於樽罍篚之后。执馔者以脯醢跪设於神座前,兴,还本位。相者引告者诣罍洗,盥手洗爵,诣酒樽所,酌,进,跪奠於神座前,兴,少退,北向立。祝持版进於神座之右,东面跪读祝文曰;"维年月朔日,子某官姓名,(若主人自告,父称孤子,母称哀子名字。)敢昭告於后土氏之神:今为某官姓名,(若主人自告,云为父某官封某甫,母云太夫人若郡君某氏,各随官职称之。)营建宅兆,神其保佑,俾无后艰。谨以清酌脯醢,祗荐於后土之神,尚飨。"讫,兴。告者再拜。相者引告者还本位,西面再拜,相者引出。掌事以下俱复位,再拜,遂彻馔席樽罍以出。
zhǔ rén kū hái, qù mù sān lǐ xǔ, zhǐ kū. jí guó mén, yòu kū. nèi wài shēng, kū yú wèi. zhǔ rén rù, shēng yì bìn qián, běi miàn kū, jǐn āi zhǐ kū, xī miàn zài bài, jiàng, jiù cì. yǒu guó guān liáo zuǒ, cóng zhǔ rén rù, jiù mén nèi kū, zhǔ rén bài, jù zài bài, zhǔ rén jiàng jiù cì, gè jiù cì. ruò bù cóng, yòu bǔ shì zé dì rú chū yí.
主人哭还,去墓三里许,止哭。及国门,又哭。内外升,哭於位。主人入,升诣殡前,北面哭,尽哀止哭,西面再拜,降,就次。(有国官僚佐,从主人入,就门内哭,主人拜,俱再拜,主人降就次,各就次。若不从,又卜筮择地如初仪。)
bo zàng rì liù pǐn yǐ xià shì rì.
卜葬日(六品以下筮日。)
jì cháo kū, zhǔ rén jí zhū zǐ yǐ xià chū, lì yú bìn mén wài zhī dōng bì xià, xī miàn běi shàng. guó guān liáo zuǒ zhī zhǎng lì bo wú guó guān liáo zuǒ zhě, qīn bīn wèi zhī. xíng shì zhě jù jí fú, lì yú mén xī, dōng miàn nán shàng. bo shī bào guī liù pǐn yǐ xià shì rén zhí dú. dú, cáng cè kū. zài qí nán, dōng miàn. hé mén dōng shàn, zhǔ fù lì yú qí nèi. zhǎng shì zhě shè bo xí yú yù wài niè xī. xiāng zhě yì zhǔ rén qián, dōng miàn gào shì jù, suì yǐn zhǔ rén lì yú mén nán, běi miàn xiāng zhě lì yú zhǔ rén zhī zuǒ, shǎo tuì, jù běi miàn. zhǔ rén miǎn shǒu dié, zuǒ yōng zhī. lì bo zhě jìn lì yú zhǔ rén dōng běi, xī miàn. bo shī shǎo jìn, shì zé shì rén kāi dú chū cè, jiān zhí zhī shǎo jìn. lì bo qián dōng miàn shòu mìng. lì bo mìng yuē:" gū zǐ mǒu lái rì móu bo zàng mǒu fù mǒu guān fēng mǒu fǔ, mǔ zé yún" wèi mǒu mǔ tài fū rén mǒu shì". kǎo jiàng wú yǒu jìn huǐ." kǎo, dēng yě. jiàng, xià yě. yán bo cǐ rì zàng, hún shén shàng xià, dé wú jìn yú jiù huǐ yě. bo shī yuē nuò, suì shù mìng. qì, yòu xuán jìn, jiù xí xī miàn zuò, liù pǐn yǐ xià zhí dú jī cè. mìng guī yuē:" jiǎ ěr tài guī shì yún tài shì. yǒu cháng." nǎi zuò guī. shì yún suì shì. qì, xìng, yǐ guī tuì, dōng miàn chēng:" zhàn yuē cóng." shì yún" yǐ guà dōng miàn lǚ zhàn yuē cóng." cóng, shùn. zhǔ rén dié, xìng, zhū zǐ yǐ xià kū, jǐn āi. xiāng zhě gào yú zhǔ fù, kū rù. suì shǐ rén gào yú qīn bīn. zhū qīn jí liáo yǒu bo rì bù lái zhě. bo shī yǐ guī tuì. shì zé shì rén yǐ dú tuì. zhǎng shì zhě chè bo xí. xiāng zhě jìn, liù pǐn yǐ xià lì shì jìn. gào lǐ bì. zhǔ rén yǔ zhū zǐ yǐ xià rù, shēng yì bìn qián, běi miàn lì kū, nèi wài jù kū, jǐn āi. nèi wài gè hái cì. ruò bù cóng, yòu bo zé rú chū yí.
既朝哭,主人及诸子以下出,立於殡门外之东壁下,西面北上。国官僚佐之长莅卜(无国官僚佐者,亲宾为之。)行事者俱吉服,立於门西,东面南上。卜师抱龟(六品以下筮人执韇。韇,藏策哭。)在其南,东面。阖门东扇,主妇立於其内。掌事者设卜席於阈外闑西。相者诣主人前,东面告事具,遂引主人立於门南,北面;相者立於主人之左,少退,俱北面。主人免首绖,左拥之。莅卜者进立於主人东北,西面。卜师少进,(筮则筮人开韇出策,兼执之少进。)莅卜前东面受命。莅卜命曰:"孤子某来日谋卜葬某父某官封某甫,(母则云"为某母太夫人某氏"。)考降无有近悔。"(考,登也。降,下也。言卜此日葬,魂神上下,得无近於咎悔也。)卜师曰诺,遂述命。讫,右旋进,就席西面坐,(六品以下执韇击策。)命龟曰:"假尔太龟(筮云太筮。)有常。"乃作龟。(筮云遂筮。)讫,兴,以龟退,东面称:"占曰从。"(筮云"以卦东面旅占曰从。"从,顺。)主人绖,兴,诸子以下哭,尽哀。相者告於主妇,哭入。遂使人告於亲宾。(诸亲及僚友卜日不来者。)卜师以龟退。(筮则筮人以韇退。)掌事者彻卜席。相者进,(六品以下涖筮进。)告礼毕。主人与诸子以下入,升诣殡前,北面立哭,内外俱哭,尽哀。内外各还次。若不从,又卜择如初仪。
qǐ bìn
启殡
zàng yǒu qī, qián yī rì zhī xī, zhǎng shì zhě chú wěi zhàng, bèi qǐ diàn. qí zhuàn rú dà liǎn. shè bīn cì yú dà mén wài zhī yòu, nán xiàng. nèi wài xī kū rú cháng yí. qǐ bìn zhī rì, nèi wài sù xìng, cuī fú, zhǔ rén jí zhū zǐ jiē qù guān dié, yǐ lì jīn pà tóu. guó guān yì yǐ lì jīn pà tóu. nèi wài shēng jiē jiù wèi kū. zūn xíng zhě zuò, guó guān jí liáo zuǒ jiù xià wèi kū zhī. zhù cuī fú zhí gōng bù, gōng bù zhǎng wǔ chǐ yě. liù pǐn yǐ xià zhù sù fú, zhí gōng bù zhǎng sān chǐ. shēng zì dōng jiē, yì bìn nán, běi xiàng. nèi wài jiē zhǐ kū. zhù sān shēng yī xī, nǎi yuē:" jǐn yǐ jí chén qǐ bìn." jì gào, nèi wài jiē kū, jǐn āi, nèi wài gè hái cì. zhù jiàng, yǔ zhí zhuàn zhě shēng, chè sù diàn rú cháng. zhù qǔ míng, zhì yú zhòng běi jiàn zhī. zhǎng shì zhě shēng, chè bìn tú qì, shè xí yú jiù dōng, shēng jiù yú xí shàng, yòu shè xí yú jiù dōng. zhù zhí gōng bù shēng, yǐ fú jiù, fù yòng yí qīn, jiàng chū. zhōu shè wéi, dōng miàn kāi hù. ruò bù wéi kǎn ér bìn, zé chè tú qì, shè xí yú jiù dōng. xiāng zhě yǐn zhǔ rén yǐ xià shēng, kū yú wéi dōng, xī xiàng qī qiè nǚ zǐ zi yǐ xià kū yú wéi xī, dōng xiàng, jù nán shàng. zhū zǔ fù yǐ xià kū yú wéi dōng běi bì xià, nán miàn xī shàng zhū zǔ mǔ yǐ xià kū yú wéi xī běi bì xià, nán miàn dōng shàng. wài yīn zhàng fū wéi dōng, běi miàn xī shàng fù rén wéi xī, běi miàn dōng shàng. zūn zhě zuò. nèi wài jù kū. zhù yǔ jìn zhuàn zhě gè yǐ diàn shēng, shè yú jiù dōng xí shàng, zhù zhuó lǐ diàn zhī, nèi wài jù kū yú wèi, rú wèi chéng fú zhī lǐ. qīn bīn zhì diàn rú bié yí. yǒu guó guān liáo zuǒ zhě, yǐ guān dài kū, wú zhě yǐ qīn shū wèi zhī, zhòu yè bù jué shēng.
葬有期,前一日之夕,掌事者除苇障,备启奠。(其馔如大敛。)设宾次於大门外之右,南向。内外夕哭如常仪。启殡之日,内外夙兴,縗服,主人及诸子皆去冠绖,以莅巾帕头。(国官亦以莅巾帕头。)内外升阶就位哭。(尊行者坐,国官及僚佐就下位哭之。)祝縗服执功布,(功布长五尺也。六品以下祝素服,执功布长三尺。)升自东阶,诣殡南,北向。内外皆止哭。祝三声噫嘻,乃曰:"谨以吉辰启殡。"既告,内外皆哭,尽哀,内外各还次。祝降,与执馔者升,彻宿奠如常。祝取铭,置於重北建之。掌事者升,彻殡涂讫,设席於柩东,升柩於席上,又设席於柩东。祝执功布升,以拂柩,覆用夷衾,降出。周设帷,东面开户。(若不为坎而殡,则彻涂讫,设席於柩东。)相者引主人以下升,哭於帷东,西向;妻、妾、女子子以下哭於帷西,东向,俱南上。诸祖父以下哭於帷东北壁下,南面西上;诸祖母以下哭於帷西北壁下,南面东上。外姻丈夫帷东,北面西上;妇人帷西,北面东上。(尊者坐。)内外俱哭。祝与进馔者各以奠升,设於柩东席上,祝酌醴奠之,内外俱哭於位,如未成服之礼。亲宾致奠如别仪。有国官僚佐者,以官代哭,无者以亲疏为之,昼夜不绝声。
zèng shì liù pǐn yǐ xià wú.
赠谥(六品以下无。)
gào zèng shì yú jiù. wú zèng zhě, shè qǐ diàn qì jí gào shì. qí rì, zhǔ rén rù, shēng lì yú zhuàn dōng, xī miàn. zhù chí zèng shì wén shēng zì dōng jiē, jìn lì yú jiù dōng nán, běi xiàng. nèi wài jiē zhǐ kū. zhù shǎo jìn, guì dú wén qì, xìng. zhǔ rén kū bài jī sǎng, nèi wài yìng bài zhě jiē zài bài. zhù jìn, guì diàn zèng shì wén yú jiù dōng, xìng, tuì fù wèi. nèi wài jiē jiù wèi zuò kū.
告赠谥於柩。(无赠者,设启奠讫即告谥。)其日,主人入,升立於馔东,西面。祝持赠谥文升自东阶,进立於柩东南,北向。内外皆止哭。祝少进,跪读文讫,兴。主人哭拜稽颡,内外应拜者皆再拜。祝进,跪奠赠谥文於柩东,兴,退复位。内外皆就位坐哭。
qīn bīn zhì diàn
亲宾致奠
qǐ zhī rì, qīn bīn zhì diàn yú zhǔ rén. shè qǐ diàn hòu, zhū diàn zhě rù, lì yú qǐn mén zhī wài, dōng xiàng. wèi bēi yòu zhě. qí yǒu gù zé qiǎn shǐ. jì jù chén yú diàn zhě dōng nán, běi xiàng xī shàng. xiāng zhě rù gào. nèi wài bēi zhě jiē xìng, lì kū yú wèi. yòu xiāng zhě yǐn diàn zhě rù, shēng, dāng jiù dōng, xī miàn. diàn zhě kū, jì jù cóng shēng, chén yú jiù dōng diàn zhě zhī xī, xī xiàng nán shàng. shè zhuàn qì, zhí zhuàn zhě jiàng chū. diàn zhě zhǐ kū, yì jiǔ zūn suǒ, qǔ jué zhuó jiǔ, guì diàn yú jiù dōng, xìng, shǎo tuì, xī miàn lì. nèi wài jiē zhǐ kū. diàn zhě yuē:" mǒu fēng ruò mǒu wèi bó shū, gè cóng guān jué chēng zhī. jiāng guī yōu zhái, jǐn fèng diàn." ruò yì xìng, gè cóng qí chēng. ruò shǐ zhě, yún" mǒu fēng ruò mǒu xìng wèi, wén mǒu fēng ruò mǒu guān jiāng guī yōu zhái, shǐ mǒu fèng cí". diàn bì, yīng bài zhě zài bài, nèi wài jiē kū, zhǔ rén kū bài jī sǎng. diàn zhě kū, jǐn āi zhǐ, xiāng zhě yǐn chū. zhí shì zhě yǐ cì chè zhuàn ér chū.
启之日,亲宾致奠於主人。设启奠后,诸奠者入,立於寝门之外,东向。(谓卑幼者。其有故则遣使。)祭具陈於奠者东南,北向西上。相者入告。内外卑者皆兴,立哭於位。又相者引奠者入,升,当柩东,西面。奠者哭,祭具从升,陈於柩东奠者之西,西向南上。设馔讫,执馔者降出。奠者止哭,诣酒樽所,取爵酌酒,跪奠於柩东,兴,少退,西面立。内外皆止哭。奠者曰:"某封若某位伯叔,(各从官爵称之。)将归幽宅,谨奉奠。"若异姓,各从其称。若使者,云"某封若某姓位,闻某封若某官将归幽宅,使某奉辞"。奠毕,应拜者再拜,内外皆哭,主人哭拜稽颡。奠者哭,尽哀止,相者引出。执事者以次彻馔而出。