strong lǐ qī shí sì kāi yuán lǐ zuǎn lèi jiǔ jí lǐ liù strong
礼七十四 开元礼纂类九 吉礼六
huáng dì shí xiǎng yú tài miào
皇帝时享於太庙
fán yī suì wǔ xiǎng, wèi sì mèng yuè jí là. zōng miào sān nián yī xiá yǐ mèng dōng, wǔ nián yī dì yǐ mèng xià, jí zhū xiǎng shè shì bìng fù.
(凡一岁五享,谓四孟月及腊。宗庙三年一祫以孟冬,五年一禘以孟夏,及诸享摄事并附。)
zhāi jiè
斋戒
jiāng xiǎng, yǒu sī bo rì, rú cháng yí. huáng dì sàn zhāi sì rì yú bié diàn, zhì zhāi sān rì yú tài jí diàn, fú tōng tiān guān, jiàng shā páo, jié pèi, bìng rú yuán qiū yí. yīng xiǎng guān zhāi, jù xù lì yí. xiá dì yí tóng.
将享,有司卜日,如常仪。皇帝散斋四日於别殿,致斋三日於太极殿,服通天冠,绛纱袍,结佩,并如圆丘仪。应享官斋,具序例仪。(祫禘仪同。)
chén shè
陈设
qián xiǎng sān rì, shàng shě zhí zhǎng shī dà cì yú miào dōng mén zhī wài dào běi, nán xiàng, shàng shě fèng yù pù yù zuò. shǒu gōng shè wén wǔ shì chén cì yú dà cì zhī hòu, wén guān zài zuǒ, wǔ guān zài yòu, jù nán xiàng. shè zhū xiǎng guān cì yú zhāi fāng zhī nèi. shè shì, yòu xiào qīng sǎo nèi wài, shǒu gōng shè xiǎng guān gōng qīng yǐ xià cì yú zhāi fāng. jiǔ miào zǐ sūn yú zhāi fāng nèi jìn nán, xī xiàng běi shàng. wén guān jiǔ pǐn yǐ shàng yú zhāi fāng zhī nán, dōng fāng nán fāng cháo jí shǐ yòu yú qí nán, dōng fāng nán fāng fān kè yòu yú qí nán, jù měi děng yì wèi, chóng xíng, xī xiàng běi shàng. jiè gōng xī gōng yú miào xī mén zhī wài jìn nán, wǔ guān jiǔ pǐn yǐ shàng yú jiè gōng xī gōng zhī nán, xī fāng běi fāng cháo jí shǐ yú wǔ guān zhī nán, xī fāng běi fāng fān kè yòu yú qí nán, jù měi děng yì wèi, chóng xíng, dōng xiàng běi shàng. qí bāo shèng hóu wèi yú wén guān sān pǐn zhī xià, zhū zhōu shǐ rén fēn fāng gè wèi yú cháo jí shǐ zhī hòu. shè shì wú dà cì jí jiǔ miào zǐ sūn yǐ xià zhì cǐ yí.
前享三日,尚舍直长施大次於庙东门之外道北,南向,尚舍奉御铺御座。守宫设文武侍臣次於大次之后,文官在左,武官在右,俱南向。设诸享官次於斋坊之内。(摄事,右校清扫内外,守宫设享官、公卿以下次於斋坊。)九庙子孙於斋坊内近南,西向北上。文官九品以上於斋坊之南,东方南方朝集使又於其南,东方南方蕃客又於其南,俱每等异位,重行,西向北上。介公、酅公於庙西门之外近南,武官九品以上於介公、酅公之南,西方北方朝集使於武官之南,西方北方蕃客又於其南,俱每等异位,重行,东向北上。(其褒圣侯位於文官三品之下,诸州使人分方各位於朝集使之后。摄事无大次及九庙子孙以下至此仪。)
qián xiǎng èr rì, tài lè lìng shè gōng xuán zhī lè yú miào tíng, rú yuán qiū yí. suǒ yì zhě, shù lù gǔ jí shè gē zhōng gē qìng yú miào táng shàng qián yíng jiān ěr. yòu xiào qīng sǎo nèi wài.
前享二日,太乐令设宫悬之乐於庙庭,如圆丘仪。(所异者,树路鼓及设歌钟歌磬於庙堂上前楹间耳。)右校清扫内外。
qián xiǎng yī rì, fèng lǐ shè yù wèi yú miào dōng bì dōng nán, xī xiàng. shè shì wú yù wèi. xià fǎng cǐ. shè xiǎng guān gōng qīng wèi yú dōng mén zhī nèi dào nán, zhí shì zhě wèi yú qí hòu, měi děng yì wèi, jù chóng xíng xī miàn, yǐ běi wèi shàng. shè zé gōng qīng wèi yú dào běi, zhí shì wèi yú dào nán. shè yù shǐ wèi yú miào táng zhī xià, yī wèi yú dōng nán, xī xiàng, yī wèi yú xī nán, dōng xiàng, lìng shǐ gè péi qí hòu. shè fèng lǐ wèi yú lè xuán dōng běi, zàn zhě èr rén zài nán, chà tuì, jù xī miàn. shè xié lǜ láng wèi yú miào táng zhī shàng qián yíng zhī jiān, jìn xī, dōng xiàng. shè tài lè lìng wèi yú běi xuán zhī jiān, běi xiàng.
前享一日,奉礼设御位於庙东陛东南,西向。(摄事无御位。下仿此。)设享官、公卿位於东门之内道南,执事者位於其后,每等异位,俱重行西面,以北为上。(摄则公卿位於道北,执事位於道南。)设御史位於庙堂之下,一位於东南,西向,一位於西南,东向,令史各陪其后。设奉礼位於乐悬东北,赞者二人在南,差退,俱西面。设协律郎位於庙堂之上前楹之间,近西,东向。设太乐令位於北悬之间,北向。
shè cóng xiǎng zhī guān wèi: jiǔ miào zǐ sūn yú xiǎng guān gōng qīng zhī nán, zhāo mù yì wèi suī yǒu guì zhě yǐ chǐ. wén guān jiǔ pǐn yǐ shàng wèi yú zǐ sūn zhī nán dōng fāng nán fāng cháo jí shǐ yú wén guān zhī nán dōng fāng nán fāng fān kè yòu yú qí nán. jù měi děng yì wèi, chóng xíng, xī miàn běi shàng. jiè gōng xī gōng wèi yú xī mén zhī nèi dào nán wǔ guān jiǔ pǐn yǐ shàng yú jiè gōng xī gōng zhī nán, shǎo xī, dāng wén guān xī fāng běi fāng cháo jí shǐ yú wǔ guān zhī nán xī fāng běi fāng fān kè yòu yú qí nán. jù měi děng yì wèi, chóng xíng, dōng miàn běi shàng. qí bāo shèng hóu wèi yú wén guān sān pǐn zhī xià, zhū zhōu shǐ rén fēn fāng gè wèi yú cháo jí shǐ zhī hòu.
设从享之官位:九庙子孙於享官、公卿之南,昭穆异位;(虽有贵者以齿。)文官九品以上位於子孙之南;东方南方朝集使於文官之南;东方南方蕃客又於其南。俱每等异位,重行,西面北上。介公、酅公位於西门之内道南;武官九品以上於介公、酅公之南,少西,当文官;西方北方朝集使於武官之南;西方北方蕃客又於其南。俱每等异位,重行,东面北上。(其褒圣侯位於文官三品之下,诸州使人分方各位於朝集使之后。)
shè mén wài wèi: xiǎng guān gōng qīng yǐ xià jiē yú dōng mén zhī wài dào nán, měi děng yì wèi, chóng xíng, běi miàn xī shàng. zǐ sūn zhī wèi yú xiǎng guān gōng qīng zhī dōng, shǎo nán, wén guān jiǔ pǐn yǐ shàng yú zǐ sūn zhī dōng, dōng fāng nán fāng cháo jí shǐ yú wén guān zhī dōng, dōng fāng nán fāng fān kè yòu yú qí dōng, jù měi děng yì wèi, chóng xíng, běi miàn xī shàng. shè jiè gōng xī gōng wèi yú xī mén zhī wài dào nán, wǔ guān jiǔ pǐn yǐ shàng yú jiè gōng xī gōng zhī xī, shǎo nán, xī fāng běi fāng cháo jí shǐ yú wǔ guān zhī xī, xī fāng běi fāng fān kè yòu yú qí xī, jù měi děng yì wèi, chóng xíng, běi miàn dōng shàng. qí bāo shèng hóu wèi yú wén guān sān pǐn zhī xià, zhū zhōu shǐ rén fēn fāng gè wèi yú cháo jí shǐ zhī hòu. shè shì wú jiǔ miào zǐ sūn yǐ xià zhì cǐ yí.
设门外位:享官、公卿以下皆於东门之外道南,每等异位,重行,北面西上。子孙之位於享官、公卿之东,少南,文官九品以上於子孙之东,东方南方朝集使於文官之东,东方南方蕃客又於其东,俱每等异位,重行,北面西上。设介公、酅公位於西门之外道南,武官九品以上於介公、酅公之西,少南,西方北方朝集使於武官之西,西方北方蕃客又於其西,俱每等异位,重行,北面东上。(其褒圣侯位於文官三品之下,诸州使人分方各位於朝集使之后。摄事无九庙子孙以下至此仪。)
shè shēng bǎng yú dōng mén zhī wài, dāng mén xī xiàng, yǐ nán wèi shàng. shè lǐn xī lìng wèi yú shēng xī nán, shǐ péi qí hòu, jù běi xiàng. shè zhū tài zhù wèi yú shēng dōng, gè dāng shēng hòu, zhù shǐ gè péi qí hòu, jù xī xiàng. shè tài cháng qīng shěng shēng wèi yú shēng qián, jìn běi, yòu shè yù shǐ wèi yú tài cháng qīng zhī xī, jù nán xiàng.
设牲榜於东门之外,当门西向,以南为上。设廪牺令位於牲西南,史陪其后,俱北向。设诸太祝位於牲东,各当牲后,祝史各陪其后,俱西向。设太常卿省牲位於牲前,近北,又设御史位於太常卿之西,俱南向。
shè zūn yí zhī wèi yú miào táng shàng qián yíng jiān, gè yú shì hù zhī zuǒ, běi xiàng. chūn xià měi shì jī yí yī, niǎo yí yī, xī zūn èr, xiàng zūn èr, shān léi èr. qiū dōng měi shì jiǎ yí yī, huáng yí yī, zhe zūn èr, hú zūn èr, shān léi èr. jiē jiā sháo mì, fán zōng miào mì jiē yǐ fǔ. jiē xī shàng, gè yǒu diàn yān. xiá xiǎng shè zūn yí yú miào táng shàng xià. měi zuò jiǎ yí yī, huáng yí yī, xī zūn èr, xiàng zūn èr, zhe zūn èr, shān léi èr, zài táng shàng, jiē yú shén zuò zhī zuǒ. xiàn zǔ tài zǔ gāo zǔ gāo zōng zūn yí zài qián yíng jiān, běi xiàng yì zǔ dài zǔ tài zōng zhōng zōng ruì zōng zūn yí zài hù wài, nán xiàng. qí hú zūn èr tài zūn èr shān léi sì, zài táng xià jiē jiān, běi xiàng xī shàng. dì xiǎng zé jī yí niǎo yí, yú tóng xiá xiǎng.
设樽彝之位於庙堂上前楹间,各於室户之左,北向。春夏每室鸡彝一,鸟彝一,牺樽二,象樽二,山罍二。秋冬每室斝彝一,黄彝一,著樽二,壶樽二,山罍二。皆加勺幂,(凡宗庙幂皆以黼。)皆西上,各有坫焉。(祫享设樽彝於庙堂上下。每座斝彝一,黄彝一,牺樽二,象樽二,著樽二,山罍二,在堂上,皆於神座之左。献祖、太祖、高祖、高宗樽彝在前楹间,北向;懿祖、代祖、太宗、中宗、睿宗樽彝在户外,南向。其壶樽二、太樽二、山罍四,在堂下阶间,北向西上。禘享则鸡彝、鸟彝,馀同祫享。)
shè guǐ xíng biān dòu zhī wèi yú miào táng zhī shàng, jù dōng cè jiē zhī běi. měi zuò sì guǐ jū qián, sì fǔ cì zhī, cì yǐ liù, cì yǐ liù xíng, biān dòu wèi hòu, měi zuò yì zhī, xiá dì shè shì, guǐ fǔ xíng yǔ zhèng shù bàn zhī. jiē yǐ nán wèi shàng, qū chén ér xià.
设簋鉶笾豆之位於庙堂之上,俱东侧阶之北。每座四簋居前,四簠次之,次以六,次以六鉶,笾豆为后,每座异之,(祫禘摄事,簋簠鉶与正数半之。)皆以南为上,屈陈而下。
shè yù xǐ yú dōng bì dōng nán, yà xiàn zhī xǐ yòu yú dōng nán, jù běi xiàng léi shuǐ zài xǐ dōng, fěi zài xǐ xī, nán sì fěi shí yǐ guī zàn jīn jué. zhí zūn léi fěi mì zhě gè wèi yú zūn léi fěi mì zhī hòu. xiá dì yí, xiǎng rì wèi míng wǔ kè, tài miào lìng fú qí fú, bù zhāo mù zhī zuò yú hù wài. zì xī xù yǐ dōng, huáng bā dài zǔ xiàn zǔ xuān huáng dì, huáng liù dài zǔ tài zǔ jǐng huáng dì, huáng gāo zǔ gāo zǔ shén yáo huáng dì, huáng zǔ gāo zōng tiān huáng dà dì, zuò jiē běi xiāng, nán xiàng. huáng qī dài zǔ yì zǔ guāng huáng dì, huáng wǔ dài zǔ dài zǔ yuán huáng dì, huáng zēng zǔ tài zōng wén wǔ shèng huáng dì, huáng bó kǎo zhōng zōng xiào hé huáng dì, huáng kǎo ruì zōng dà shèng zhēn huáng dì, zuò yú nán xiāng, běi xiàng. měi zuò jiē shè fǔ yǐ, guǎn xí fēn chún, zǎo xí huà chún, cì xí fǔ chún, zuǒ yòu jǐ.
设御洗於东陛东南,亚献之洗又於东南,俱北向;罍水在洗东,篚在洗西,南肆;(篚实以珪瓒巾爵。)执樽罍篚幂者各位於樽罍篚幂之后。(祫禘仪,享日未明五刻,太庙令服其服,布昭穆之座於户外。自西序以东,皇八代祖献祖宣皇帝,皇六代祖太祖景皇帝,皇高祖高祖神尧皇帝,皇祖高宗天皇大帝,座皆北厢,南向。皇七代祖懿祖光皇帝,皇五代祖代祖元皇帝,皇曾祖太宗文武圣皇帝,皇伯考中宗孝和皇帝,皇考睿宗大圣真皇帝,座於南厢,北向。每座皆设黼扆,莞席纷纯,藻席画纯,次席黼纯,左右几。)
shěng shēng qì
省牲器
shěng shēng zhī rì wǔ hòu shí kè, miào suǒ jìn duàn xíng rén, tài miào lìng zhěng fú shén wò. zhù shǐ gè qǔ máo xuè, měi zuò gòng shí yī dòu, zhù shǐ yòu xǐ gān yú yù chàng, yòu qǔ lǜ liáo gòng shí yī dòu, jù zhì zhuàn suǒ. yú bìng rú yuán qiū yí. lǜ liáo, cháng jiān zhī. xiá dì zhù shǐ xǐ gān yú yù chàng, yú bìng tóng yuán qiū yí.
省牲之日午后十刻,庙所禁断行人,太庙令整拂神幄。祝史各取毛血,每座共实一豆,祝史又洗肝於郁鬯,又取膟膋共实一豆,俱置馔所。馀并如圆丘仪。(膟膋,肠间脂。祫禘祝史洗肝於郁鬯,馀并同圆丘仪。)
luán jià chū gōng
銮驾出宫
qián chū gōng sān rì, běn sī xuān shè nèi wài gè gōng qí zhí, shǒu gōng shè cóng xiǎng guān wǔ pǐn yǐ shàng cì yú chéng tiān mén dōng xī cháo táng, rú cháng yí.
前出宫三日,本司宣摄内外各供其职,守宫设从享官五品以上次於承天门东西朝堂,如常仪。
qián èr rì, tài lè lìng shè gōng xuán zhī lè yú diàn tíng, rú cháng yí. jià chū, xuán ér bù zuò.
前二日,太乐令设宫悬之乐於殿庭,如常仪。(驾出,悬而不作。)
xiǎng rì wèi míng qī kè, chuí yī gǔ wèi yī yán, sān yán shí jié, qián yī rì shì zhōng zòu cái. shì zhōng zòu kāi gōng diàn mén jí chéng mén, yú bìng yǔ yuán qiū yí tóng, wéi jì guān chēng xiǎng wèi yì ěr.
享日未明七刻,搥一鼓为一严,(三严时节,前一日侍中奏裁。)侍中奏开宫殿门及城门,馀并与圆丘仪同,唯祭官称享为异耳。
chén guàn
晨祼
xiǎng rì wèi míng sì kè, zhū xiǎng guān gè fú qí fú, tài miào lìng liáng yùn lìng gè shuài qí shǔ rù shí zūn léi, jī yí jiǎ yí jí xī zūn xiàng zūn zhe zūn hú zūn zhī shàng zūn jiē shí yǐ míng shuǐ, shān léi zhī shàng zūn shí yǐ xuán jiǔ, niǎo yí huáng yí shí yǐ yù chàng xī zūn zhe zūn shí yǐ lǐ qí, xiàng zūn hú zūn shí yǐ àng qí, shān léi shí yǐ qīng jiǔ. xiá dì zhī zūn, jiǎ yí jí wǔ qí shàng zūn jiē shí míng shuǐ, shān léi shàng zūn shí yǐ xuán jiǔ, huáng yí shí yǐ yù chàng, xī zūn shí yǐ fàn qí, xiàng zūn shí yǐ lǐ qí, zhe zūn shí yǐ àng qí, hú zūn shí yǐ tí qí, tài zūn shí yǐ shěn qí, shān léi shí yǐ qīng jiǔ. tài guān lìng shuài jìn zhuàn zhě shí zhū biān dòu guǐ fǔ.
享日未明四刻,诸享官各服其服,太庙令、良酝令各帅其属入实樽罍,(鸡彝、斝彝及牺樽、象樽、著樽、壶樽之上樽皆实以明水,山罍之上樽实以玄酒,鸟彝、黄彝实以郁鬯;牺樽、著樽实以醴齐,象樽、壶樽实以盎齐,山罍实以清酒。祫禘之樽,斝彝及五齐上樽皆实明水,山罍上樽实以玄酒,黄彝实以郁鬯,牺樽实以汎齐,象樽实以醴齐,著樽实以盎齐,壶樽实以醍齐,太樽实以沈齐,山罍实以清酒。)太官令帅进馔者实诸笾豆簋簠。
wèi míng sān kè, fèng lǐ shuài zàn zhě xiān rù wèi, zàn yǐn yǐn yù shǐ bó shì tài miào lìng tài zhù gōng wéi lìng jí lìng shǐ zhù shǐ yǔ zhí zūn léi fěi mì zhě rù zì dōng mén, dāng jiē jiān chóng xíng, běi miàn xī shàng. lì dìng, fèng lǐ yuē:" zài bài." zàn zhě chéng chuán, fán fèng lǐ yǒu cí, zàn zhě jiē chéng chuán. yù shǐ yǐ xià jiē zài bài qì, zhí zūn léi fěi mì zhě gè jiù wèi. zàn yǐn yǐn yù shǐ zhū tài zhù yì dōng bì shēng táng, xíng sǎo chú yú shàng, lìng shǐ zhù shǐ xíng sǎo chú yú xià, qì, yǐn jiù wèi. xiá dì yòu tài miào lìng shuài qí shǔ chén ruì wù yú miào tíng tài jiē zhī xī, shàng ruì wèi qián, zhōng xià xiāng cì, jí fá guó suǒ de bǎo qì, shàng cì xiān hòu yì rán, jù jiè yǐ xí. shè shì bù chén ruì wù bǎo qì.
未明三刻,奉礼帅赞者先入位,赞引引御史、博士、太庙令、太祝、宫闱令及令史、祝史与执樽罍篚幂者入自东门,当阶间重行,北面西上。立定,奉礼曰:"再拜。"赞者承传,(凡奉礼有词,赞者皆承传。)御史以下皆再拜讫,执樽罍篚幂者各就位。赞引引御史、诸太祝诣东陛升堂,行扫除於上,令史祝史行扫除於下,讫,引就位。(祫禘又太庙令帅其属陈瑞物於庙庭太阶之西,上瑞为前,中下相次,及伐国所得宝器,上次先后亦然,俱藉以席。摄事不陈瑞物宝器。)
wèi míng èr kè, zàn yǐn yǐn tài miào lìng tài zhù gōng wéi lìng yì dōng bì shēng táng, yì xiàn zǔ shì, rù kāi kǎn shì, tài zhù gōng wéi lìng fèng chū shén zhǔ zhì yú zuò. xiá dì zé wèi míng èr kè, chén yāo yú yú dōng bì zhī dōng, měi shì gè èr, jiē xī xiàng běi shàng. lì dìng, zàn yǐn yǐn tài miào lìng tài zhù gōng wéi lìng shuài nèi wài zhí shì zhě, yǐ yāo yú zì dōng bì shēng, yì xiàn zǔ shì, rù kāi kǎn shì, tài zhù gōng wéi lìng fèng chū shén zhǔ, gè zhì yú yú, chū yì zuò qián, fèng shén zhǔ zhì yú zuò qì, yǐ cì fèng chū yì zǔ yǐ xià rú xiàn zǔ yí. qì, yǐn tài miào lìng yǐ xià cì fèng chū yì zǔ, cì fèng chū tài zǔ, cì fèng chū dài zǔ, cì fèng chū gāo zǔ, cì fèng chū tài zōng, cì fèng chū gāo zōng, cì fèng chū zhōng zōng, cì fèng chū ruì zōng, shén zhǔ zhì yú zuò, rú xiàn zǔ zhī yí. huáng zǔ bǐ yǐ xià shén zhǔ jiē gōng wéi lìng fèng chū, jù bìng ér chù yòu. qì, yǐn tài miào lìng yǐ xià jiàng huán běn wèi. shè shì zàn yǐn gè yǐn xiǎng guān jù jiù mén wài wèi, wú jià jiāng zhì xià zhì cóng xiǎng guān wèi yí.
未明二刻,赞引引太庙令、太祝、宫闱令诣东陛升堂,诣献祖室,入开埳室,太祝、宫闱令奉出神主置於座。(祫禘则未明二刻,陈腰舆於东陛之东,每室各二,皆西向北上。立定,赞引引太庙令、太祝、宫闱令帅内外执事者,以腰舆自东陛升,诣献祖室,入开埳室,太祝、宫闱令奉出神主,各置於舆,出诣座前,奉神主置於座讫,以次奉出懿祖以下如献祖仪。)讫,引太庙令以下次奉出懿祖,次奉出太祖,次奉出代祖,次奉出高祖,次奉出太宗,次奉出高宗,次奉出中宗,次奉出睿宗,神主置於座,如献祖之仪。(皇祖妣以下神主皆宫闱令奉出,俱并而处右。)讫,引太庙令以下降还本位。(摄事赞引各引享官俱就门外位,无驾将至下至从享官位仪。)
jià jiāng zhì, yè zhě zàn yǐn yǐn xiǎng guān, tōng shì shè rén fēn yǐn jiǔ miào zǐ sūn cóng xiǎng qún guān zhū fāng kè shǐ xiān zhì zhě jù jiù mén wài wèi.
驾将至,谒者、赞引引享官,通事舍人分引九庙子孙、从享群官、诸方客使先置者俱就门外位。
jià zhì dà cì mén wài, huí lù nán xiàng, jiāng jūn jiàng, lì yú lù yòu. shì zhōng jìn, dāng luán jià qián guì zòu chēng:" shì zhōng chén mǒu yán, qǐng xiáng lù." fǔ fú, xìng, hái shì wèi. huáng dì jiàng lù, shèng yú zhī dà cì, sǎn shàn huá gài shì wèi rú cháng yí. tài miào lìng yǐ zhù bǎn fèng yù shǔ qì, jìn chén fèng chū, tài miào lìng shòu, gè diàn yú diàn. tōng shì shè rén yǐn wén wǔ wǔ pǐn yǐ shàng cóng xiǎng zhī guān, jiē jiù mén wài wèi. tài lè lìng shuài gōng rén èr wǔ rù jiù wèi, wén wǔ rù chén yú xuán nèi, wǔ wǔ lì yú xuán nán dào xī. qí shēng táng zuò zhě, jiē tuō jù yú xià, jiàng nà rú cháng. yè zhě yǐn sī kōng rù jiù wèi, lì dìng, fèng lǐ yuē:" zài bài." sī kōng zài bài qì, yè zhě yǐn sī kōng yì dōng bì shēng táng, xíng sǎo chú yú shàng, jiàng, xíng lè xuán yú xià qì, yǐn fù wèi. chū sī kōng xíng lè xuán, tōng shì shè rén yè zhě zàn yǐn gè yǐn xiǎng guān jí jiǔ miào zǐ sūn cóng xiǎng qún guān zhū fāng kè shǐ cì rù jiù wèi. shè shì wú jiǔ miào zǐ sūn yǐ xià zhì huáng dì zài bài yí, dàn xiǎng guān zài bài ěr.
驾至大次门外,回辂南向,将军降,立於辂右。侍中进,当銮驾前跪奏称:"侍中臣某言,请降辂。"俯伏,兴,还侍位。皇帝降辂,乘舆之大次,繖扇华盖侍卫如常仪。太庙令以祝版奉御署讫,近臣奉出,太庙令受,各奠於坫。通事舍人引文武五品以上从享之官,皆就门外位。太乐令帅工人、二舞入就位,文舞入陈於悬内,武舞立於悬南道西。(其升堂座者,皆脱屦於下,降纳如常。)谒者引司空入就位,立定,奉礼曰:"再拜。"司空再拜讫,谒者引司空诣东陛升堂,行扫除於上,降,行乐悬於下讫,引复位。初司空行乐悬,通事舍人、谒者、赞引各引享官及九庙子孙、从享群官、诸方客使次入就位。(摄事无九庙子孙以下至皇帝再拜仪,但享官再拜耳。)
huáng dì tíng dà cì bàn kè qǐng, tài cháng bó shì yǐn tài cháng qīng lì yú dà cì mén wài, dāng mén běi xiàng. shì zhōng bǎn zòu:" wài bàn." huáng dì chū cì, huá gài shì wèi rú cháng yí. shì zhōng fù bǎo péi cóng rú shì. bó shì yǐn tài cháng qīng, tài cháng qīng yǐn huáng dì, fán tài cháng qīng qián dǎo, jiē bó shì xiān yǐn. zhì miào mén wài, diàn zhōng jiān jìn zhèn guī, huáng dì zhí zhèn guī, huá gài zhàng wèi tíng yú mén wài, jìn shì zhě cóng rù rú cháng. huáng dì zhì bǎn wèi, xī xiàng lì. měi lì dìng, tài cháng qīng yǔ bó shì tuì lì yú zuǒ. tài cháng qīng qián zòu chēng:" qǐng zài bài." tuì fù wèi. huáng dì zài bài. fèng lǐ yuē:" zhòng guān zài bài." zài wèi zhě jiē zài bài. qí xiān bài zhě bù bài.
皇帝停大次半刻顷,太常博士引太常卿立於大次门外,当门北向。侍中版奏:"外办。"皇帝出次,华盖侍卫如常仪。(侍中负宝陪从如式。)博士引太常卿,太常卿引皇帝,(凡太常卿前导,皆博士先引。)至庙门外,殿中监进镇珪,皇帝执镇珪,华盖仗卫停於门外,近侍者从入如常。皇帝至版位,西向立。(每立定,太常卿与博士退立於左。)太常卿前奏称:"请再拜。"退复位。皇帝再拜。奉礼曰:"众官再拜。"在位者皆再拜。(其先拜者不拜。)
tài cháng qīng qián zòu: shè shì yè zhě jìn tài wèi zhī zuǒ bái" qǐng xíng shì". fán shè shì jiē tài wèi chū xiàn." yǒu sī jǐn jù, qǐng xíng shì". tuì fù wèi. xié lǜ láng guì, fǔ fú, jǔ huī, fán qǔ wù zhě jiē guì fǔ fú ér qǔ yǐ xìng, diàn wù zé guì diàn qì, fǔ fú ér hòu xìng. gǔ chù, zòu yǒng hé zhī lè, nǎi yǐ huáng zhōng wèi gōng, dà lǚ wèi jiǎo, tài cù wèi zhēng, yīng zhōng wèi yǔ, zuò wén wǔ zhī wǔ lè, wǔ jiǔ chéng, huáng zhōng sān zòu, dà lǚ tài cù yīng zhōng gè zài zòu. yǎn huī, jiá yǔ, lè zhǐ. fán lè jiē xié lǜ láng jǔ huī gōng gǔ chù ér hòu zuò, yǎn huī jiá yǔ ér hòu zhǐ. tài cháng qīng qián zòu chēng:" qǐng zài bài." tuì fù wèi. huáng dì zài bài. fèng lǐ yuē:" zhòng guān zài bài." zài wèi zhě jiē zài bài.
太常卿前奏:(摄事谒者进太尉之左白"请行事"。凡摄事皆太尉初献。)"有司谨具,请行事"。退复位。协律郎跪,俯伏,举麾,(凡取物者皆跪俯伏而取以兴,奠物则跪奠讫,俯伏而后兴。)鼓柷,奏永和之乐,乃以黄锺为宫,大吕为角,太蔟为徵,应锺为羽,作文舞之舞乐,舞九成,(黄锺三奏,大吕、太蔟、应锺各再奏。)偃麾,戛敔,乐止。(凡乐皆协律郎举麾、工鼓柷而后作,偃麾戛敔而后止。)太常卿前奏称:"请再拜。"退复位。皇帝再拜。奉礼曰:"众官再拜。"在位者皆再拜。
tài cháng qīng yǐn huáng dì yì léi xǐ, tài hé zhī lè zuò, huáng dì měi xíng, jiē rú cháng lè. huáng dì zhì léi xǐ, lè zhǐ. shì zhōng guì qǔ yí, xìng, wò shuǐ yòu shì zhōng guì qǔ pán, xìng, chéng shuǐ huáng dì jìn zhèn guī, fán shòu wù zé jìn guī, diàn qì, zhí guī, fǔ fú, xìng. huáng dì guàn shǒu. huáng mén shì láng guì qǔ jīn yú fěi, xìng, jìn, huáng dì shuì shǒu qì, huáng mén shì láng shòu jīn, guì diàn yú fěi. huáng mén shì láng yòu qǔ zàn yú fěi, xìng, jìn, huáng dì shòu zàn, shì zhōng zhuó léi shuǐ, yòu shì zhōng fèng pán, huáng dì shì zàn qì, shì zhōng diàn pán yí, huáng mén shì láng shòu jīn diàn yú fěi, jiē rú cháng.
太常卿引皇帝诣罍洗,太和之乐作,(皇帝每行,皆如常乐。)皇帝至罍洗,乐止。侍中跪取匜,兴,沃水;又侍中跪取盘,兴,承水;皇帝搢镇珪,(凡受物则搢珪,奠讫,执珪,俯伏,兴。)皇帝盥手。黄门侍郎跪取巾於篚,兴,进,皇帝帨手讫,黄门侍郎受巾,跪奠於篚。黄门侍郎又取瓒於篚,兴,进,皇帝受瓒,侍中酌罍水,又侍中奉盘,皇帝拭瓒讫,侍中奠盘匜,黄门侍郎受巾奠於篚,皆如常。
tài cháng qīng yǐn huáng dì, lè zuò, huáng dì shēng zì zuò jiē, lè zhǐ. shì zhōng zhōng shū lìng yǐ xià jí zuǒ yòu shì wèi liàng rén cóng shēng. yǐ xià jiē rú zhī. shè shì jiē tài wèi shēng bì, guàn xǐ zhuó xiàn. tài cháng qīng yǐn huáng dì yì xiàn zǔ zūn yí suǒ, zhí zūn zhě jǔ mì, shì zhōng zàn zhuó yù chàng qì, dēng gē, zuò sù hé zhī lè, yǐ huán zhōng zhī jūn. zì hòu dēng gē, jiē yòng huán zhōng. tài cháng qīng yǐn huáng dì rù yì xiàn zǔ shén zuò qián, běi xiàng guì, yǐ chàng guàn dì, diàn zhī, fǔ fú, xìng, tài cháng qīng yǐn huáng dì chū hù, xiá dì shǎo tuì. shè shì tóng. běi xiàng zài bài. qì, tài cháng qīng yǐn huáng dì cì guàn yì zǔ, cì guàn tài zǔ, cì guàn dài zǔ, cì guàn gāo zǔ, cì guàn tài zōng, cì guàn gāo zōng, cì guàn zhōng zōng, cì guàn ruì zōng, bìng rú shàng yí. qì, dēng gē zhǐ. tài cháng qīng yǐn huáng dì, lè zuò, huáng dì jiàng zì zuò jiē, hái bǎn wèi, xī xiàng lì, lè zhǐ.
太常卿引皇帝,乐作,皇帝升自阼阶,乐止。侍中、中书令以下及左右侍卫量人从升。(以下皆如之。摄事皆太尉升陛,盥洗酌献。)太常卿引皇帝诣献祖樽彝所,执樽者举幂,侍中赞酌郁鬯讫,登歌,作肃和之乐,以圜锺之均。(自后登歌,皆用圜钟。)太常卿引皇帝入诣献祖神座前,北向跪,以鬯祼地,奠之,俯伏,兴,太常卿引皇帝出户,(祫禘少退。摄事同。)北向再拜。讫,太常卿引皇帝次祼懿祖,次祼太祖,次祼代祖,次祼高祖,次祼太宗,次祼高宗,次祼中宗,次祼睿宗,并如上仪。讫,登歌止。太常卿引皇帝,乐作,皇帝降自阼阶,还版位,西向立,乐止。
chū qún guān bài qì, zhù shǐ gè fèng máo xuè jí gān liáo zhī dòu yú dōng mén wài, zhāi láng fèng lú tàn xiāo jì shǔ gè lì yú gān liáo zhī hòu. yú dēng gē zhǐ, zhù shǐ fèng máo xuè gān liáo yǔ fèng lú tàn xiāo jì shǔ zhě yǐ cì rù zì zhèng mén, shēng zì tài jiē, zhū tài zhù gè yíng qǔ máo xuè gān liáo yú jiē shàng, jù rù diàn yú shén zuò qián. zhù shǐ tuì lì yú zūn suǒ. zhāi láng fèng lú tàn jiē zhì yú shì hù wài zhī zuǒ, qí xiāo jì shǔ gè zhì yú lú tàn xià, jiàng zì zuò jiē yǐ chū. zhū tài zhù jù qǔ gān, chū hù, fán yú lú tàn, hái zūn suǒ.
初群官拜讫,祝史各奉毛血及肝膋之豆於东门外,斋郎奉炉炭、萧、稷黍各立於肝膋之后。於登歌止,祝史奉毛血肝膋与奉炉炭萧稷黍者以次入自正门,升自太阶,诸太祝各迎取毛血肝膋於阶上,俱入奠於神座前。祝史退立於樽所。斋郎奉炉炭皆置於室户外之左,其萧、稷黍各置於炉炭下,降自阼阶以出。诸太祝俱取肝,出户,燔於炉炭,还樽所。
kuì shí
馈食
huáng dì jì shēng guàn, tài guān lìng chū, shuài jìn kuì zhě fèng zhuàn chén yú dōng mén zhī wài, chóng xíng xī xiàng, yǐ nán wèi shàng. yè zhě yǐn sī tú chū yì zhuàn suǒ, sī tú fèng xiàn zǔ zhī zǔ. huáng dì jì zhì wèi, lè zhǐ, tài guān lìng yǐn zhuàn rù zì zhèng mén, zǔ chū rù mén, yōng hé zhī lè zuò, yǐ wú shè zhī jūn, zì hòu jiē shén zhī lè, táng xià jiē zòu wú shè. zhuàn zhì tài jiē, lè zhǐ. zhù shǐ jù jìn, chè máo xuè zhī dòu, jiàng zì zuò jiē yǐ chū. zhuàn shēng, zhū tài zhù yíng yǐn yú jiē shàng, gè shè yú shén zuò qián. biān dòu gài mì, xiān chè nǎi shēng. guǐ fǔ jì diàn, què qí gài yú xià. shè qì, yè zhě yǐn sī tú yǐ xià jiàng zì zuò jiē, fù wèi. zhū tài zhù gè qǔ xiāo jì shǔ, rú yú zhī, fán yú lú tàn, hái zūn suǒ.
皇帝既升祼,太官令出,帅进馈者奉馔陈於东门之外,重行西向,以南为上。谒者引司徒出诣馔所,司徒奉献祖之俎。皇帝既至位,乐止,太官令引馔入自正门,俎初入门,雍和之乐作,以无射之均,(自后接神之乐,堂下皆奏无射。)馔至太阶,乐止。祝史俱进,彻毛血之豆,降自阼阶以出。馔升,诸太祝迎引於阶上,各设於神座前。(笾豆盖幂,先彻乃升。簋簠既奠,卻其盖於下。)设讫,谒者引司徒以下降自阼阶,复位。诸太祝各取萧、稷黍,濡於脂,燔於炉炭,还樽所。
tài cháng qīng yǐn huáng dì yì léi xǐ, lè zuò, huáng dì zhì léi xǐ, lè zhǐ. huáng dì guàn shǒu xǐ jué, shì zhōng huáng mén shì láng zàn xǐ rú chén guàn zhī yí. qì, tài cháng qīng yǐn huáng dì, lè zuò, huáng dì shēng zì zuò jiē qì, lè zhǐ. tài cháng qīng yǐn huáng dì yì xiàn zǔ zūn yí suǒ, zhí zūn zhě jǔ mì, shì zhōng zàn zhuó lǐ qí qì, guāng dà zhī wǔ zuò, tài cháng qīng yǐn huáng dì rù yì xiàn zǔ shén zuò qián, běi miàn guì diàn jué, shǎo dōng, fǔ fú, xìng. tài cháng qīng yòu yǐn huáng dì chū, qǔ jué yú diàn, zhuó lǐ qí qì, tài cháng qīng yòu yǐn rù yì shén zuò qián, běi miàn guì diàn jué, shǎo xī, xìng. tài cháng qīng yǐn huáng dì chū hù, běi miàn lì, lè zhǐ. xiá xiǎng lè zhōng bā jié zhǐ. zhū zuò jiē rán. tài zhù chí bǎn jìn yú shì hù wài zhī yòu, dōng miàn guì dú zhù wén yuē:" wéi mǒu nián suì cì yuè shuò rì, zi xiào zēng sūn kāi yuán shén wǔ huáng dì huì, gǎn zhāo gào yú xiàn zǔ xuān huáng dì shè shì yún" jǐn qiǎn tài wèi fēng chén míng". xià fǎng cǐ. zǔ bǐ xuān zhuāng huáng hòu zhāng shì: qì xù liú mài, shí wéi mèng chūn, mèng xià, mèng qiū, mèng dōng. yǒng huái wǎng jí, fú zēng yuǎn gǎn. jǐn yǐ yī yuán dà wǔ róu máo gāng liè míng zī xiāng hé xiāng qí jiā shū jiā jiàn lǐ qí, gōng xiū shí xiǎng, yǐ shēn zhuī mù, shàng xiǎng." dú qì, xìng. yǐ xià zhū shì zhù wén yí bìng tóng. xiá xiǎng zhù yún:" guǐ dù huán zhōu, suì xù yún jí, yǒng huái zhuī mù, fú zēng yuǎn gǎn. jǐn yǐ yī yuán dà wǔ róu máo gāng liè míng zī xiāng hé xiāng qí jiā shū jiā jiàn fàn qí, sù yōng míng xiàn, gōng bèi xiá xiǎng." yú zì bìng tóng. dì xiǎng zhù yún" zhī jiàn dì shì". tài zǔ yǐ xià chēng chén. huáng dì zài bài qì, yòu zài bài. chū dú zhù wén qì lè zuò, tài zhù rù diàn bǎn yú shén zuò, chū, hái zūn suǒ, huáng dì bài qì, lè zhǐ.
太常卿引皇帝诣罍洗,乐作,皇帝至罍洗,乐止。皇帝盥手洗爵,侍中、黄门侍郎赞洗如晨祼之仪。讫,太常卿引皇帝,乐作,皇帝升自阼阶讫,乐止。太常卿引皇帝诣献祖樽彝所,执樽者举幂,侍中赞酌醴齐讫,光大之舞作,太常卿引皇帝入诣献祖神座前,北面跪奠爵,少东,俯伏,兴。太常卿又引皇帝出,取爵於坫,酌醴齐讫,太常卿又引入诣神座前,北面跪奠爵,少西,兴。太常卿引皇帝出户,北面立,乐止。(祫享乐终八节止。诸座皆然。)太祝持版进於室户外之右,东面跪读祝文曰:"维某年岁次月朔日,子孝曾孙开元神武皇帝讳,敢昭告於献祖宣皇帝、(摄事云"谨遣太尉封臣名"。下仿此。)祖妣宣庄皇后张氏:气序流迈,时惟孟春,(孟夏,孟秋,孟冬。)永怀罔极,伏增远感。谨以一元大武、柔毛、刚鬛、明粢、芗合、芗萁、嘉蔬、嘉荐、醴齐,恭修时享,以申追慕,尚飨。"读讫,兴。(以下诸室祝文仪并同。祫享祝云:"晷度环周,岁序云及,永怀追慕,伏增远感。谨以一元大武、柔毛、刚鬛、明粢、芗合、芗萁、嘉蔬、嘉荐、汎齐,肃雍明献,恭备祫享。"馀字并同。禘享祝云"祗荐禘事"。太祖以下称臣。)皇帝再拜讫,又再拜。初读祝文讫乐作,太祝入奠版於神座,出,还樽所,皇帝拜讫,乐止。
tài cháng qīng yǐn huáng dì yì yì zǔ zūn yí suǒ, zhí zūn zhě jǔ mì, shè shì tài wèi yì zūn yí suǒ, qǔ jué yú diàn, zhí zūn zhě jǔ mì, tài wèi zhuó lǐ qí. tā fǎng cǐ. shì zhōng qǔ jué yú diàn, jìn, huáng dì shòu jué, shì zhōng zàn zhuó lǐ qí qì, cháng fà zhī wǔ zuò. tài cháng qīng yǐn huáng dì rù yì yì zǔ shén zuò qián, běi xiàng guì diàn jué, shǎo dōng, fǔ fú, xìng. tài cháng qīng yòu yǐn huáng dì chū qǔ jué yú diàn, zhuó lǐ qí qì, tài cháng qīng yǐn huáng dì rù yì shén zuò qián, běi miàn guì diàn jué, shǎo xī, xìng. tài cháng qīng yǐn huáng dì chū hù, běi xiàng lì, lè zhǐ. tài zhù chí bǎn jìn yú hù zhī yòu, dōng xiàng guì dú zhù wén yuē" wéi mǒu nián suì cì yuè shuò rì, zi xiào zēng sūn kāi yuán shén wǔ huáng dì huì, gǎn zhāo gào yú yì zǔ guāng huáng dì zǔ bǐ guāng yì huáng hòu jiǎ shì". dú zhù wén qì, lè zuò, tài zhù rù diàn bǎn yú shén zuò, chū, hái zūn suǒ, huáng dì bài qì, lè zhǐ.
太常卿引皇帝诣懿祖樽彝所,执樽者举幂,(摄事太尉诣樽彝所,取爵於坫,执樽者举幂,太尉酌醴齐。他仿此。)侍中取爵於坫,进,皇帝受爵,侍中赞酌醴齐讫,长发之舞作。太常卿引皇帝入诣懿祖神座前,北向跪奠爵,少东,俯伏,兴。太常卿又引皇帝出取爵於坫,酌醴齐讫,太常卿引皇帝入诣神座前,北面跪奠爵,少西,兴。太常卿引皇帝出户,北向立,乐止。太祝持版进於户之右,东向跪读祝文曰"维某年岁次月朔日,子孝曾孙开元神武皇帝讳,敢昭告於懿祖光皇帝、祖妣光懿皇后贾氏"。读祝文讫,乐作,太祝入奠版於神座,出,还樽所,皇帝拜讫,乐止。
tài cháng qīng yǐn huáng dì yì tài zǔ zūn yí suǒ rú shàng yí, dà zhèng zhī wǔ zuò, zhù wén yuē" xiào zēng sūn kāi yuán shén wǔ huáng dì chén huì, gǎn zhāo gào yú tài zǔ jǐng huáng dì zǔ bǐ jǐng liè huáng hòu liáng shì". yú rú shàng yí. cì dài zǔ, dà chéng zhī wǔ zuò, zhù wén yuē" xiào zēng sūn kāi yuán shén wǔ huáng dì huì, gǎn zhāo gào yú dài zǔ yuán huáng dì zǔ bǐ yuán zhēn huáng hòu dú gū shì". xiàn qì, tài cháng qīng yǐn huáng dì yì zūn yí suǒ, huáng dì bài qì, lè zhǐ. tài cháng qīng yǐn huáng dì yì gāo zǔ zūn yí suǒ rú shàng yí, dà míng zhī wǔ zuò, zhù wén yuē" xiào zēng sūn kāi yuán shén wǔ huáng dì chén huì, gǎn zhāo gào yú huáng gāo zǔ shén yáo huáng dì zǔ bǐ tài mù huáng hòu dòu shì". qì, cì tài cháng qīng yǐn huáng dì yì tài zōng zūn yí suǒ rú shàng yí, chóng dé zhī wǔ zuò, zhù wén yuē" xiào zēng sūn kāi yuán shén wǔ huáng dì chén huì, gǎn zhāo gào yú huáng zēng zǔ tài zōng wén wǔ shèng huáng dì huáng zēng zǔ bǐ wén dé shèng huáng hòu zhǎng sūn shì". qì, cì tài cháng qīng yǐn huáng dì yì gāo zōng zūn yí suǒ rú shàng yí, jūn tiān zhī wǔ zuò, zhù wén yuē" xiào sūn kāi yuán shén wǔ huáng dì chén huì, gǎn zhāo gào yú huáng zǔ kǎo gāo zōng tiān huáng dà dì, huáng zǔ bǐ dà shèng tiān hòu wǔ shì". qì, cì tài cháng qīng yǐn huáng dì yì zhōng zōng zūn yí suǒ rú shàng yí, zhuó lǐ qí, wén hé zhī wǔ zuò, zhù wén yuē" xiào zhí kāi yuán shén wǔ huáng dì chén huì, gǎn zhāo gào yú huáng bó kǎo zhōng zōng xiào hé huáng dì hé sī huáng hòu zhào shì". qì, cì tài cháng qīng yǐn huáng dì yì ruì zōng zūn yí suǒ rú shàng yí, jǐng yún zhī wǔ zuò, zhù wén yuē" xiào zǐ kāi yuán shén wǔ huáng dì chén huì, gǎn zhāo gào yú huáng kǎo ruì zōng dà shèng zhēn huáng dì huáng bǐ zhāo chéng huáng hòu dòu shì". qì, xìng. huáng dì zài bài qì, yòu zài bài. chū dú zhù wén qì, lè zuò, tài zhù rù diàn bǎn yú shén zuò, chū, hái zūn suǒ, huáng dì bài qì, qū zhōng lè zhǐ.
太常卿引皇帝诣太祖樽彝所如上仪,大政之舞作,祝文曰"孝曾孙开元神武皇帝臣讳,敢昭告於太祖景皇帝、祖妣景烈皇后梁氏"。馀如上仪。次代祖,大成之舞作,祝文曰"孝曾孙开元神武皇帝讳,敢昭告於代祖元皇帝、祖妣元贞皇后独孤氏"。献讫,太常卿引皇帝诣樽彝所,皇帝拜讫,乐止。太常卿引皇帝诣高祖樽彝所如上仪,大明之舞作,祝文曰"孝曾孙开元神武皇帝臣讳,敢昭告於皇高祖神尧皇帝、祖妣太穆皇后窦氏"。讫,次太常卿引皇帝诣太宗樽彝所如上仪,崇德之舞作,祝文曰"孝曾孙开元神武皇帝臣讳,敢昭告於皇曾祖太宗文武圣皇帝、皇曾祖妣文德圣皇后长孙氏"。讫,次太常卿引皇帝诣高宗樽彝所如上仪,钧天之舞作,祝文曰"孝孙开元神武皇帝臣讳,敢昭告於皇祖考高宗天皇大帝,皇祖妣大圣天后武氏"。讫,次太常卿引皇帝诣中宗樽彝所如上仪,酌醴齐,文和之舞作,祝文曰"孝侄开元神武皇帝臣讳,敢昭告於皇伯考中宗孝和皇帝、和思皇后赵氏"。讫,次太常卿引皇帝诣睿宗樽彝所如上仪,景云之舞作,祝文曰"孝子开元神武皇帝臣讳,敢昭告於皇考睿宗大圣真皇帝、皇妣昭成皇后窦氏"。讫,兴。皇帝再拜讫,又再拜。初读祝文讫,乐作,太祝入奠版於神座,出,还樽所,皇帝拜讫,曲终乐止。
tài cháng qīng yǐn huáng dì yì dōng xù xī xiàng lì, shòu hé zhī lè zuò. huáng dì xiàn jiāng qì, yè zhě yǐn sī tú yì dōng jiē, shēng lì yú yíng jiān, běi miàn dōng shàng. huáng dì xiàn qì, zhū tài zhù gè yǐ jué zhuó shàng zūn fú jiǔ, hé zhì yī jué, yī tài zhù chí jué shòu shì zhōng, shì zhōng shòu, běi xiàng jìn, huáng dì zài bài shòu jué, guì jì jiǔ, cuì jiǔ, diàn jué, fǔ fú, xìng. zhū tài zhù gè shuài zhāi láng chí zǔ jìn, tài zhù jiǎn shén zuò qián sān shēng zuò ròu gè qǔ qián jiǎo dì èr gǔ. jiā yú zǔ, yòu yǐ biān dòu qǔ jì shǔ fàn, hái zūn suǒ. yǐ zuò ròu gè zhì yī zǔ shàng, yǐ fàn gòng zhì yī biān. yǐ fàn shòu sī tú, sī tú fèng jìn, huáng dì shòu yǐ shòu zuǒ yòu. tài zhù yòu yǐ zuò ròu shòu sī tú, sī tú shòu zǔ yǐ cì jìn, huáng dì měi shòu yǐ shòu zuǒ yòu. yè zhě yǐn sī tú jiàng fù wèi. huáng dì guì qǔ jué, suì yǐn zú jué, shì zhōng jìn shòu xū jué yǐ shòu tài zhù, tài zhù shòu jué, fù yú diàn. huáng dì fǔ fú, xìng, zài bài, lè zhǐ. tài cháng qīng yǐn huáng dì, lè zuò, huáng dì jiàng zì zuò jiē, hái bǎn wèi, xī xiàng lì, lè zhǐ.
太常卿引皇帝诣东序西向立,寿和之乐作。皇帝献将讫,谒者引司徒诣东阶,升立於楹间,北面东上。皇帝献讫,诸太祝各以爵酌上樽福酒,合置一爵,一太祝持爵授侍中,侍中受,北向进,皇帝再拜受爵,跪祭酒,啐酒,奠爵,俯伏,兴。诸太祝各帅斋郎持俎进,太祝减神座前三牲胙肉(各取前脚第二骨。)加於俎,又以笾豆取稷黍饭,还樽所。以胙肉各置一俎上,以饭共置一笾。以饭授司徒,司徒奉进,皇帝受以授左右。太祝又以胙肉授司徒,司徒受俎以次进,皇帝每受以授左右。谒者引司徒降复位。皇帝跪取爵,遂饮卒爵,侍中进受虚爵以授太祝,太祝受爵,复於坫。皇帝俯伏,兴,再拜,乐止。太常卿引皇帝,乐作,皇帝降自阼阶,还版位,西向立,乐止。
wén wǔ chū, gǔ chù, zuò shū hé zhī lè, chū qì, jiá yǔ, lè zhǐ wǔ wǔ rù, gǔ chù, zuò shū hé zhī lè, lì dìng, jiá yǔ, lè zhǐ.
文舞出,鼓柷,作舒和之乐,出讫,戛敔,乐止;武舞入,鼓柷,作舒和之乐,立定,戛敔,乐止。
chū huáng dì jiāng fù wèi, yè zhě yǐn tài wèi yì léi xǐ, guàn shǒu xǐ jué qì, yè zhě yǐn tài wèi shēng zì zuò jiē, shè shì zé tài wèi jiāng fù wèi, yè zhě yǐn tài cháng qīng. xià fǎng cǐ. yì xiàn zǔ zūn yí suǒ, zhí zūn zhě jǔ mì, tài wèi zhuó àng qí. wǔ wǔ zuò. yè zhě yǐn tài wèi rù yì xiàn zǔ shén zuò qián, běi xiàng guì diàn jué, shǎo dōng, xìng, yè zhě yǐn tài wèi chū hù, běi xiàng zài bài. yè zhě yòu yǐn tài wèi qǔ jué yú diàn, zhuó àng qí qì, yè zhě yǐn rù yì shén zuò qián, běi xiàng guì diàn jué, shǎo xī, qì, xìng, yè zhě yǐn tài wèi chū hù, běi xiàng zài bài. yè zhě yǐn tài wèi cì yì yì zǔ zūn yí suǒ, qǔ jué yú diàn, zhí zūn zhě jǔ mì, tài wèi zhuó àng qí, yè zhě yǐn tài wèi rù yì yì zǔ shén zuò qián, běi xiàng guì diàn jué, shǎo dōng, xìng, yè zhě yǐn tài wèi chū hù, běi xiàng zài bài. yè zhě yòu yǐn tài wèi qǔ jué yú diàn, zhuó àng qí qì, yè zhě yǐn rù yì shén zuò qián, běi xiàng guì diàn jué, shǎo xī, qì, xìng, yè zhě yǐn tài wèi chū hù, běi xiàng zài bài. qì, yè zhě yǐn tài wèi cì xiàn tài zǔ, cì xiàn dài zǔ, cì xiàn gāo zǔ, cì xiàn tài zōng, cì xiàn gāo zōng, cì xiàn zhōng zōng, cì xiàn ruì zōng, bìng rú shàng yí. qì, yè zhě yǐn tài wèi yì dōng xù xī xiàng lì. zhū tài zhù gè yǐ jué zhuó léi fú jiǔ, hé zhì yī jué, yī tài zhù chí jué jìn tài wèi zhī zuǒ, běi xiàng lì, tài wèi zài bài shòu jué, guì jì jiǔ, suì yǐn zú jué, tài zhù jìn shòu xū jué, fù yú diàn, tài wèi xìng, zài bài, yè zhě yǐn tài wèi jiàng fù wèi.
初皇帝将复位,谒者引太尉诣罍洗,盥手洗爵讫,谒者引太尉升自阼阶,(摄事则太尉将复位,谒者引太常卿。下仿此。)诣献祖樽彝所,执樽者举幂,太尉酌盎齐。武舞作。谒者引太尉入诣献祖神座前,北向跪奠爵,少东,兴,谒者引太尉出户,北向再拜。谒者又引太尉取爵於坫,酌盎齐讫,谒者引入诣神座前,北向跪奠爵,少西,讫,兴,谒者引太尉出户,北向再拜。谒者引太尉次诣懿祖樽彝所,取爵於坫,执樽者举幂,太尉酌盎齐,谒者引太尉入诣懿祖神座前,北向跪奠爵,少东,兴,谒者引太尉出户,北向再拜。谒者又引太尉取爵於坫,酌盎齐讫,谒者引入诣神座前,北向跪奠爵,少西,讫,兴,谒者引太尉出户,北向再拜。讫,谒者引太尉次献太祖,次献代祖,次献高祖,次献太宗,次献高宗,次献中宗,次献睿宗,并如上仪。讫,谒者引太尉诣东序西向立。诸太祝各以爵酌罍福酒,合置一爵,一太祝持爵进太尉之左,北向立,太尉再拜受爵,跪祭酒,遂饮卒爵,太祝进受虚爵,复於坫,太尉兴,再拜,谒者引太尉降复位。
chū tài wèi xiàn jiāng bì, yè zhě yǐn guāng lù qīng shè shì tóng. yì léi xǐ guàn xǐ, shēng zhuó àng qí zhōng xiàn, rú yà xiàn zhī yí. qì, yǐn guāng lù qīng jiàng fù wèi. wǔ wǔ zhǐ.
初太尉献将毕,谒者引光禄卿(摄事同。)诣罍洗盥洗,升酌盎齐终献,如亚献之仪。讫,引光禄卿降复位。武舞止。
dēng gē, zuò yōng hé zhī lè, zhū tài zhù gè rù shì chè dòu, hái zūn suǒ, chè zhě biān dòu gè yī shǎo yí yú gù chù. dēng gē zhǐ. fèng lǐ yuē:" cì zuò." zàn zhě chàng:" zhòng guān zài bài." zài wèi zhě jiē zài bài. yǐ yǐn fú zhě bù bài. yǒng hé zhī lè zuò, tài cháng qīng qián zòu chēng:" qǐng zài bài." tuì fù wèi. huáng dì zài bài. fèng lǐ yuē:" zhòng guān zài bài." zài wèi zhě jiē zài bài. lè yī chéng zhǐ.
登歌,作雍和之乐,诸太祝各入室彻豆,还樽所,(彻者笾豆各一少移於故处。)登歌止。奉礼曰:"赐胙。"赞者唱:"众官再拜。"在位者皆再拜。(已饮福者不拜。)永和之乐作,太常卿前奏称:"请再拜。"退复位。皇帝再拜。奉礼曰:"众官再拜。"在位者皆再拜。乐一成止。
tài cháng qīng qián zòu:" lǐ bì." tài cháng qīng yǐn huáng dì hái dà cì, lè zuò, huáng dì chū mén, lè zhǐ. diàn zhōng jiān shòu zhèn guī, huá gài shì wèi rú cháng yí. tōng shì shè rén yè zhě zàn yǐn gè yǐn xiǎng guān jí jiǔ miào zǐ sūn cóng xiǎng qún guān zhū fāng kè shǐ yǐ cì chū. zàn yǐn yǐn yù shǐ tài zhù yǐ xià jù fù zhí shì wèi, lì dìng, fèng lǐ yuē:" zài bài." yù shǐ yǐ xià jiē zài bài, zàn yǐn yǐn chū. gōng rén èr wǔ yǐ cì chū. tài miào lìng yǔ tài zhù gōng wéi lìng nà shén zhǔ rú cháng yí. qí zhù bǎn fán yú zhāi fāng.
太常卿前奏:"礼毕。"太常卿引皇帝还大次,乐作,皇帝出门,乐止。殿中监受镇珪,华盖侍卫如常仪。通事舍人、谒者、赞引各引享官及九庙子孙、从享群官、诸方客使以次出。赞引引御史、太祝以下俱复执事位,立定,奉礼曰:"再拜。"御史以下皆再拜,赞引引出。工人、二舞以次出。太庙令与太祝、宫闱令纳神主如常仪。其祝版燔於斋坊。
jì qī sì gè yīn shí xiǎng jì zhī, wéi zhōng liù jì xià bié jì. xiá dì zhī rì biàn jì zhī, rú là xiǎng.
祭七祀(各因时享祭之,惟中霤季夏别祭。祫禘之日遍祭之,如腊享。)
sī mìng hù yǐ chūn, zào yǐ xià, zhōng liù yǐ jì xià tǔ wáng rì, mén lì yǐ qiū, xíng yǐ dōng.
司命户以春,灶以夏,中霤以季夏土王日,门厉以秋,行以冬。
jì rì wèi míng yī kè, tài miào lìng shuài qí shǔ rù bù shén xí yú miào tíng xī mén zhī nèi dào nán, dōng xiàng, yǐ běi wèi shàng, xí jiē yǐ guǎn. shè shén wèi gè yú zuò shǒu. shè jiǔ zūn yú shén zuò dōng nán, shè xǐ yú jiǔ zūn dōng nán, jù běi xiàng. léi shuǐ zài xǐ dōng, fěi zài xǐ xī, nán sì. fěi shí yǐ jīn jué. tài miào lìng yǔ liáng yùn lìng zhī shǔ rù shí zūn léi rú cháng, qí zhí zūn léi fěi zhě, gè wèi yú zūn léi fěi zhī hòu. chū tài zhù yǐ xià rù, zhù shǐ yǔ zhí zūn léi fěi zhě cì rù jiù wèi. yú táng shàng shè zhuàn qì, tài guān chéng yǐn zhuàn rù, zhù shǐ yíng yǐn yú zuò shǒu, gè shè yú shén zuò qián.
祭日未明一刻,太庙令帅其属入布神席於庙庭西门之内道南,东向,以北为上,席皆以莞。设神位各於座首。设酒樽於神座东南,设洗於酒樽东南,俱北向。罍水在洗东,篚在洗西,南肆。(篚实以巾爵。)太庙令与良酝令之属入实樽罍如常,其执樽罍篚者,各位於樽罍篚之后。初太祝以下入,祝史与执樽罍篚者次入就位。於堂上设馔讫,太官丞引馔入,祝史迎引於座首,各设於神座前。
yú guāng lù qīng jiāng shēng xiàn, zàn yǐn yǐn xiàn guān yì léi xǐ guàn xǐ, yì jiǔ zūn suǒ, zhí zūn zhě jǔ mì, xiàn guān zhuó jiǔ, zàn yǐn yǐn xiàn guān jìn, xī miàn guì diàn yú sī mìng shén zuò, shǎo tuì, xī xiàng lì. zhù shǐ chí bǎn jìn shén zuò zhī yòu, běi xiàng guì dú zhù wén yuē:" wéi mǒu nián suì cì yuè shuò rì, zi kāi yuán shén wǔ huáng dì qiǎn jù wèi xìng míng, gǎn zhāo gào yú sī mìng: sān yáng zhào wù, sì xù wéi shǐ, shì zūn cháng lǐ, jǐn yǐ xī qí, zī shèng shù pǐn, míng jiàn yú sī mìng, shàng xiǎng." hù yún" shí wéi suì shǒu, shēng yáng zàn zhì". zào yún" shí wéi xià shǐ, shèng yáng zuò tǒng". mén yún" shí wéi mèng qiū, shēng yīn jì wù". lì yún" shí shǔ shí shěn, qì xù qīng sù". xíng yún" shí wéi dōng shǒu, shèng yīn zuò jì". dú zhù wén qì, xìng, xiàn guān zài bài, zhù shǐ jìn diàn bǎn yú shén zuò, hái zūn suǒ. qí qī sì zhù bǎn, zhù shǐ yī rén dú zhī. xiàn guān zài bài qì, zàn yǐn yǐn xiàn guān yì jiǔ zūn suǒ, zhuó xiàn bìng rú shàng yí. qì, zàn yǐn yǐn huán běn wèi. yú táng shàng chè dòu, zhù shǐ jìn chè dòu, hái zūn suǒ.
於光禄卿将升献,赞引引献官诣罍洗盥洗,诣酒樽所,执樽者举幂,献官酌酒,赞引引献官进,西面跪奠於司命神座,少退,西向立。祝史持版进神座之右,北向跪读祝文曰:"维某年岁次月朔日,子开元神武皇帝遣具位姓名,敢昭告於司命:三阳照物,四序惟始,式遵常礼,谨以牺齐,粢盛庶品,明荐於司命,尚飨。"户云"时维岁首,升阳赞滞"。灶云"时维夏始,盛阳作统"。门云"时维孟秋,升阴纪物"。厉云"时属实沈,气序清肃"。行云"时维冬首,盛阴作纪"。读祝文讫,兴,献官再拜,祝史进奠版於神座,还樽所。(其七祀祝版,祝史一人读之。)献官再拜讫,赞引引献官诣酒樽所,酌献并如上仪。讫,赞引引还本位。於堂上彻豆,祝史进彻豆,还樽所。
là xiǎng zhù wén:" wéi mǒu nián suì cì yuè shuò rì, zi xiào zēng sūn kāi yuán shén wǔ huáng dì mǒu, gǎn zhāo gào yú xiàn zǔ xuān huáng dì zǔ bǐ xuān zhuāng huáng hòu zhāng shì: sù chéng líng yòu, xī zī jiè fú, shí hé nián dēng, lǜ zūn yí diǎn, jǐn yǐ yī yuán dà wǔ róu máo gāng liè míng zī xiāng hé xiāng qí jiā shū jiā jiàn lǐ qí, qián gōng zhāi lì, bèi zī qīng sì, shàng xiǎng." yú shì zhù wén zhǔn cǐ. tài zǔ yǐ xià chēng chén.
腊享祝文:"维某年岁次月朔日,子孝曾孙开元神武皇帝某,敢昭告於献祖宣皇帝、祖妣宣庄皇后张氏:肃承灵祐,锡兹介福,时和年登,率遵彝典,谨以一元大武、柔毛、刚鬛、明粢、芗合、芗萁、嘉蔬、嘉荐、醴齐,虔恭斋栗,备兹清祀,尚飨。"(馀室祝文准此。太祖以下称臣。)
là xiǎng jì qī sì wén:" wéi mǒu nián suì cì yuè shuò rì, zi kāi yuán shén wǔ huáng dì qiǎn jù wèi xìng míng, gǎn zhāo gào yú sī mìng hù zào zhōng liù mén lì xíng: jīn shí hé nián fēng, shì zūn cháng lǐ, jǐn yǐ xī qí zī shèng shù pǐn, míng jiàn yú sī mìng hù zào zhōng liù mén lì xíng, shàng xiǎng."
腊享祭七祀文:"维某年岁次月朔日,子开元神武皇帝遣具位姓名,敢昭告於司命、户、灶、中霤、门、厉、行:今时和年丰,式遵常礼,谨以牺齐粢盛庶品,明荐於司命、户、灶、中霤、门、厉、行,尚飨。"
xiàn guān wéi xiàn sī mìng, yú zuò zhāi láng zhù diàn, yú rú shàng yí.
献官唯献司命,馀座斋郎助奠,馀如上仪。
xiá dì yǐ gōng
祫禘以功
chén pèi xiǎng
臣配享
xiǎng rì wèi míng yī kè, tài miào lìng bù gōng chén shén zuò yú tài miào zhī tíng:
享日未明一刻,太庙令布功臣神座於太庙之庭:
lì bù shàng shū zèng sī kōng yún guó gōng yīn kāi shān, guāng lù qīng yú guó gōng liú zhèng huì, kāi fǔ yí tóng sān sī huái ān jìng wáng shén tōng, lǐ bù shàng shū zèng sī kōng hé jiān yuán wáng xiào gōng.
吏部尚书、赠司空、郧国公殷开山,光禄卿、渝国公刘政会,开府仪同三司、淮安靖王神通,礼部尚书、赠司空、河间元王孝恭。
yòu pèi xiǎng gāo zǔ miào tíng tài jiē zhī dōng shǎo nán, xī xiàng, yǐ běi wèi shàng. xià bìng fàng cǐ.
右配享高祖庙庭太阶之东少南,西向,以北为上。(下并放此。)
sī kōng zèng tài wèi liáng guó wén zhāo gōng fáng xuán líng, tè jìn zèng sī kōng zhèng guó wén zhēn gōng wèi zhēng, luò zhōu dū du zèng shàng shū zuǒ pú yè jiǎng guó zhōng gōng qū tū tōng, kāi fǔ yí tóng sān sī zèng sī tú shēn guó wén xiàn gōng gāo shì lián.
司空、赠太尉、梁国文昭公房玄龄,特进、赠司空、郑国文贞公魏徵,洛州都督、赠尚书左仆射、蒋国忠公屈突通,开府仪同三司、赠司徒、申国文献公高士廉。
yòu pèi xiǎng tài zōng miào tíng, shǎo nán, xī xiàng, yǐ běi wèi shàng.
右配享太宗庙庭,少南,西向,以北为上。
sī kōng tài zǐ tài shī zèng tài wèi yīng guó zhēn wǔ gōng lǐ jī, zhōng shū lìng zèng shàng shū yòu pú yè gāo táng xiàn gōng mǎ zhōu, shàng shū zuǒ pú yè jiān tài zǐ shǎo fù běi píng xiàn gōng zhāng xíng chéng.
司空、太子太师、赠太尉、英国贞武公李勣,中书令、赠尚书右仆射、高唐县公马周,尚书左仆射兼太子少傅、北平县公张行成。
yòu pèi xiǎng gāo zōng miào tíng, shǎo nán, xī xiàng, yǐ běi wèi shàng.
右配享高宗庙庭,少南,西向,以北为上。
shì zhōng qiáo guó gōng huán yàn fàn, shì zhōng píng yáng jùn gōng jìng huī, zhōng shū lìng jiān lì bù shàng shū hàn yáng jùn gōng zhāng jiǎn zhī, tè jìn bó líng jùn gōng cuī xuán wěi, zhōng shū lìng nán yáng jùn gōng yuán shù jǐ.
侍中、谯国公桓彦范,侍中、平阳郡公敬晖,中书令兼吏部尚书、汉阳郡公张柬之,特进、博陵郡公崔玄暐,中书令、南阳郡公袁恕己。
yòu pèi xiǎng zhōng zōng miào tíng, shǎo nán, xī xiàng, yǐ běi wèi shàng.
右配享中宗庙庭,少南,西向,以北为上。
shàng shū zuǒ pú yè tài zǐ shǎo fù zèng sī kōng xǔ guó wén zhēn gōng sū guī, shàng shū zuǒ chéng xiàng tài zǐ shǎo bǎo xú guó gōng liú yōu qiú.
尚书左仆射、太子少傅、赠司空、许国文贞公苏瑰,尚书左丞相、太子少保、徐国公刘幽求。
yòu pèi xiǎng ruì zōng miào tíng, shǎo nán, xī xiàng, yǐ běi wèi shàng.
右配享睿宗庙庭,少南,西向,以北为上。
zhū zuò gè shè bǎn yú zuò shǒu. qí bǎn wén gè jù tí guān jué xìng míng měi zuò gè shè hú zūn èr yú zuǒ, běi xiàng, xuán jiǔ zài xī, jiā sháo mì, zhì jué yú zūn xià. shè xǐ yú zhōng xiàn léi xǐ dōng nán, běi xiàng. tài miào lìng yǔ liáng yùn lìng yǐ qí shí zūn rú cháng. táng shàng shè zhuàn qì, tài guān lìng shuài jìn zhuàn zhě chū, fèng zhuàn rù, zhù yíng yǐn yú zuò zuǒ, gè shè yú zuò qián, tài guān lìng yǐ xià chū, zhù hái zūn suǒ. yà xiàn jiāng bì, zàn yǐn yǐn xiàn guān yì léi xǐ, guàn shǒu xǐ jué, yì jiǔ zūn suǒ, zhí zūn zhě jǔ mì, xiàn guān zhuó jiǔ, zhū zhù diàn zhě jiē zhuó jiǔ qì, zàn yǐn yǐn xiàn guān jìn yì shǒu zuò qián, dōng miàn diàn jué, zàn yǐn yǐn huán běn wèi. yú xiàn guān jìn diàn, zhū zhù diàn zhě gè jìn diàn yú zuò, hái zūn suǒ. yú táng shàng chè dòu, zhù jìn shǒu zuò qián chè dòu, hái zūn suǒ.
诸座各设版於座首。(其版文各具题官爵姓名)每座各设壶樽二於左,北向,玄酒在西,加勺幂,置爵於樽下。设洗於终献罍洗东南,北向。太庙令与良酝令以齐实樽如常。堂上设馔讫,太官令帅进馔者出,奉馔入,祝迎引於座左,各设於座前,太官令以下出,祝还樽所。亚献将毕,赞引引献官诣罍洗,盥手洗爵,诣酒樽所,执樽者举幂,献官酌酒,诸助奠者皆酌酒讫,赞引引献官进诣首座前,东面奠爵,赞引引还本位。於献官进奠,诸助奠者各进奠於座,还樽所。於堂上彻豆,祝进首座前彻豆,还樽所。
luán jià hái gōng rú yuán qiū yí.
銮驾还宫(如圆丘仪。)