wǔ xíng èr
五行二
wǔ xíng chuán yuē:" zhì gōng shì, shì tái xiè, nèi yín luàn, fàn qīn qī, wǔ fù xiōng, zé jià sè bù chéng." wèi tǔ shī qí xìng, zé yǒu shuǐ hàn zhī zāi, cǎo mù bǎi gǔ bù shú yě. yòu yuē:' sī xīn bù ruì, shì wèi bù shèng. jué jiù wù, jué fá cháng fēng, jué jí xiōng duǎn zhé. shí zé yǒu zhī yè zhī yāo, shí zé yǒu huá niè luǒ chóng zhī niè, shí zé yǒu niú huò, shí zé yǒu xīn fù zhī ē, shí zé yǒu huáng shěng huáng xiáng, shí zé yǒu mù huǒ jīn shuǐ lì tǔ."
《五行传》曰:“治宫室,饰台榭,内淫乱,犯亲戚,侮父兄,则稼穑不成。” 谓土失其性,则有水旱之灾,草木百谷不熟也。又曰:’思心不睿,是谓不圣。厥 咎雾,厥罚常风,厥极凶短折。时则有脂夜之妖,时则有华孽、蠃虫之孽,时则有 牛祸,时则有心腹之痾,时则有黄眚黄祥,时则有木、火、金、水沴土。”
jià sè bù chéng
○稼穑不成
zhēn guān yuán nián, guān nèi jī.
贞观元年,关内饥。
zǒng zhāng èr nián, zhū zhōu sì shí yú jī, guān zhōng yóu shén.
总章二年,诸州四十余饥,关中尤甚。
yí fèng sì nián chūn, dōng dōu jī.
仪凤四年春,东都饥。
diào lù yuán nián qiū, guān zhōng jī.
调露元年秋,关中饥。
yǒng lóng yuán nián dōng, dōng dōu jī.
永隆元年冬,东都饥。
yǒng chún yuán nián, guān zhōng jí shān nán zhōu èr shí liù jī, jīng shī rén xiāng shí.
永淳元年,关中及山南州二十六饥,京师人相食。
chuí gǒng sān nián, tiān xià jī.
垂拱三年,天下饥。
dà zú yuán nián chūn, hé nán zhū zhōu jī.
大足元年春,河南诸州饥。
jǐng lóng èr nián chūn, jī. sān nián sān yuè, jī.
景龙二年春,饥。三年三月,饥。
xiān tiān èr nián dōng, jīng shī qí lǒng yōu zhōu jī.
先天二年冬,京师、岐、陇、幽州饥。
kāi yuán shí liù nián, hé běi jī.
开元十六年,河北饥。
qián yuán sān nián chūn, jī, mǐ dòu qián qiān wǔ bǎi.
乾元三年春,饥,米斗钱千五百。
guǎng dé èr nián qiū, guān fǔ jī, mǐ dòu qiān qián.
广德二年秋,关辅饥,米斗千钱。
yǒng tài yuán nián, jī, jīng shī mǐ dòu qiān qián.
永泰元年,饥,京师米斗千钱。
zhēn yuán yuán nián chūn, dà jī, dōng dōu hé nán hé běi mǐ dòu qiān qián, sǐ zhě xiāng zhěn. èr nián wǔ yuè, mài jiāng dēng ér yǔ lín, mǐ dòu qiān qián. shí sì nián, jīng shī jí hé nán jī. shí jiǔ nián qiū, guān fǔ jī.
贞元元年春,大饥,东都、河南、河北米斗千钱,死者相枕。二年五月,麦将 登而雨霖,米斗千钱。十四年,京师及河南饥。十九年秋,关辅饥。
yuán hé qī nián chūn, jī. bā nián, guǎng zhōu jī. jiǔ nián chūn, guān nèi jī. shí yī nián, dōng dōu chén xǔ zhōu jī.
元和七年春,饥。八年,广州饥。九年春,关内饥。十一年,东都、陈许州饥。
cháng qìng èr nián, jiāng huái jī.
长庆二年,江淮饥。
dà hé sì nián, hé běi jí tài yuán jī. liù nián chūn, jiàn nán jī. jiǔ nián chūn, jī, hé běi yóu shén.
大和四年,河北及太原饥。六年春,剑南饥。九年春,饥,河北尤甚。
kāi chéng sì nián, wēn tái míng děng zhōu jī.
开成四年,温、台、明等州饥。
dà zhōng wǔ nián dōng, hú nán jī. liù nián xià, huái nán jī, hǎi líng gāo yóu mín yú guān hé zhōng lù dé yì mǐ, hào " shèng mǐ". jiǔ nián qiū, huái nán jī.
大中五年冬,湖南饥。六年夏,淮南饥,海陵、高邮民于官河中漉得异米,号 “圣米”。九年秋,淮南饥。
xián tōng sān nián xià, huái nán hé nán jī. jiǔ nián qiū, jiāng zuǒ jí guān nèi jī, dōng dōu yóu shén.
咸通三年夏,淮南、河南饥。九年秋,江左及关内饥,东都尤甚。
gān fú sān nián chūn, jīng shī jī.
乾符三年春,京师饥。
zhōng hé èr nián, guān nèi dà jī. sì nián, guān nèi dà jī, rén xiāng shí.
中和二年,关内大饥。四年,关内大饥,人相食。
guāng qǐ èr nián èr yuè, jīng xiāng dà jī, mǐ dòu sān qiān qián, rén xiāng shí. sān nián, yáng zhōu dà jī, mǐ dòu wàn qián.
光启二年二月,荆、襄大饥,米斗三千钱,人相食。三年,扬州大饥,米斗万 钱。
dà shùn èr nián chūn, huái nán dà jī.
大顺二年春,淮南大饥。
tiān yòu yuán nián shí yuè, jīng shī dà jī.
天祐元年十月,京师大饥。
cháng fēng
○常风
wǔ dé èr nián shí èr yuè rén zǐ, dà fēng bá mù. yì xùn wèi fēng," zhòng xùn yǐ shēn mìng". qí jí wù yě, xiàng rén jūn gào mìng, qí gǔ dòng yú tiān dì jiān, yǒu shí fēi shā yáng chén, nù yě, fà wū bá mù zhě, nù shén yě. qí zhàn: " dà chén zhuān zì ér qì shèng, zhòng nì tóng zhì, jūn xíng méng àn, shī yú shì zé jiē shāng hài, gù cháng fēng." yòu" piāo fēng rù gōng què, yī rì zài sān, ruò fēng shēng rú léi chù dì ér qǐ, wèi bīng jiāng xìng."
武德二年十二月壬子,大风拔木。《易》巽为风,“重巽以申命”。其及物也, 象人君诰命,其鼓动于天地间,有时飞沙扬尘,怒也,发屋拔木者,怒甚也。其占: “大臣专恣而气盛,众逆同志,君行蒙暗,施于事则皆伤害,故常风。”又“飘风 入宫阙,一日再三,若风声如雷触地而起,为兵将兴。”
zhēn guān shí sì nián liù yuè yǐ yǒu, dà fēng bá mù.
贞观十四年六月乙酉,大风拔木。
xián hēng sì nián bā yuè jǐ yǒu, dà fēng luò tài miào chī wěi.
咸亨四年八月己酉,大风落太庙鸱尾。
yǒng lóng èr nián qī yuè, yōng zhōu dà fēng hài jià.
永隆二年七月,雍州大风害稼。
hóng dào yuán nián shí èr yuè rén wǔ huì, sòng zhōu dà fēng bá mù.
弘道元年十二月壬午晦,宋州大风拔木。
sì shèng yuán nián sì yuè dīng sì, níng zhōu dà fēng bá mù.
嗣圣元年四月丁巳,宁州大风拔木。
chuí gǒng sì nián shí yuè xīn hài, dà fēng bá mù.
垂拱四年十月辛亥,大风拔木。
yǒng chāng èr nián wǔ yuè dīng hài, dà fēng bá mù.
永昌二年五月丁亥,大风拔木。
shén lóng yuán nián sān yuè yǐ yǒu, mù zhōu dà fēng bá mù. cuī xuán wéi fēng bó líng jùn wáng yě, dà fēng zhé qí lù gài. èr nián liù yuè yǐ hài, huá zhōu dà fēng bá mù.
神龙元年三月乙酉,睦州大风拔木。崔玄韦封博陵郡王也,大风折其辂盖。 二年六月乙亥,滑州大风拔木。
jǐng lóng yuán nián qī yuè, chēn zhōu dà fēng, fà wū bá mù. bā yuè, sòng zhōu dà fēng bá mù, huài lú shè. èr nián shí yuè xīn hài, huá zhōu bào fēng fà wū. sān nián sān yuè xīn wèi, cáo zhōu dà fēng bá mù.
景龙元年七月,郴州大风,发屋拔木。八月,宋州大风拔木,坏庐舍。二年十 月辛亥,滑州暴风发屋。三年三月辛未,曹州大风拔木。
kāi yuán èr nián liù yuè, jīng shī dà fēng fà wū, dà mù bá zhě shí qī bā. sì nián liù yuè xīn wèi, jīng shī shǎn huá dà fēng bá mù. jiǔ nián qī yuè bǐng chén, yáng zhōu rùn zhōu bào fēng yǔ, fà wū bá mù. shí sì nián liù yuè wù wǔ, dà fēng bá mù fà wū, duān mén chī wěi jǐn luò. duān mén, hào lìng suǒ cóng chū yě. shí jiǔ nián liù yuè yǐ yǒu, dà fēng bá mù. èr shí èr nián wǔ yuè wù zǐ, dà fēng bá mù.
开元二年六月,京师大风发屋,大木拔者十七八。四年六月辛未,京师、陕、 华大风拔木。九年七月丙辰,扬州、润州暴风雨,发屋拔木。十四年六月戊午,大 风拔木发屋,端门鸱尾尽落。端门,号令所从出也。十九年六月乙酉,大风拔木。 二十二年五月戊子,大风拔木。
tiān bǎo shí yī zài wǔ yuè jiǎ zǐ, dōng jīng dà fēng bá mù. shí sān zài sān yuè xīn yǒu, dà fēng bá mù.
天宝十一载五月甲子,东京大风拔木。十三载三月辛酉,大风拔木。
yǒng tài yuán nián sān yuè xīn hài, dà fēng bá mù.
永泰元年三月辛亥,大风拔木。
dà lì qī nián wǔ yuè yǐ yǒu, dà fēng bá mù. shí nián wǔ yuè jiǎ yín, dà fēng bá mù.
大历七年五月乙酉,大风拔木。十年五月甲寅,大风拔木。
zhēn yuán yuán nián qī yuè gēng zǐ, dà fēng bá mù. liù nián sì yuè jiǎ shēn, dà fēng yǔ. bā nián wǔ yuè jǐ wèi, bào fēng fā tài miào wū wǎ, huǐ mén quē guān shǔ lú shè bù kě shèng jì. shí nián liù yuè xīn wèi, dà fēng bá mù. shí sì nián bā yuè guǐ wèi, guǎng zhōu dà fēng, huài wū fù zhōu.
贞元元年七月庚子,大风拔木。六年四月甲申,大风雨。八年五月己未,暴风 发太庙屋瓦,毁门阙、官署、庐舍不可胜纪。十年六月辛未,大风拔木。十四年八 月癸未,广州大风,坏屋覆舟。
yuán hé yuán nián liù yuè bǐng shēn, dà fēng bá mù. sān nián sì yuè rén shēn, dà fēng huǐ hán yuán diàn lán kǎn èr shí qī jiān. zhàn wèi bīng qǐ. sì nián shí yuè rén wǔ, tiān yǒu qì rú yān, chòu rú fán pí, rì dié dà fēng ér zhǐ. wǔ nián sān yuè bǐng zǐ, dà fēng huǐ chóng líng shàng gōng yá diàn chī wěi jí shén mén jǐ gān liù, huài xíng yuán sì shí jiān. bā nián liù yuè gēng yín, jīng shī dà fēng yǔ, huǐ wū piāo wǎ, rén duō yā sǐ zhě, bǐng shēn, fù píng dà fēng, bá zǎo mù qiān yú zhū. shí èr nián chūn, qīng zhōu yī xī bào fēng zì xī běi, tiān dì huì míng, kōng zhōng yǒu ruò jīng qí zhuàng, wū wǎ shàng rú róu lì shēng. yǒu rì zhě zhàn zhī yuē: " bù jí wǔ nián, zī dì dāng dà shā lù."
元和元年六月丙申,大风拔木。三年四月壬申,大风毁含元殿栏槛二十七间。 占为兵起。四年十月壬午,天有气如烟,臭如燔皮,日昳大风而止。五年三月丙子, 大风毁崇陵上宫衙殿鸱尾及神门戟竿六,坏行垣四十间。八年六月庚寅,京师大风 雨,毁屋飘瓦,人多压死者,丙申,富平大风,拔枣木千余株。十二年春,青州一 夕暴风自西北,天地晦冥,空中有若旌旗状,屋瓦上如蹂跞声。有日者占之曰: “不及五年,兹地当大杀戮。”
cháng qìng èr nián zhēng yuè jǐ yǒu, dà fēng mái. shí yuè, xià zhōu dà fēng, fēi shā wèi duī, gāo jí chéng dié. sān nián zhèng yuè dīng sì shuò, dà fēng, hūn mái zhōng rì. sì nián liù yuè gēng yín, dà fēng huǐ yán xǐ mén jí jǐng fēng mén.
长庆二年正月己酉,大风霾。十月,夏州大风,飞沙为堆,高及城堞。三年正 月丁巳朔,大风,昏霾终日。四年六月庚寅,大风毁延喜门及景风门。
dà hé bā nián liù yuè guǐ wèi, bào fēng huài cháng ān xiàn shǔ jí jīng xíng sì tǎ. jiǔ nián sì yuè xīn chǒu, dà fēng bá mù wàn zhū, duò hán yuán diàn sì chī wěi, bá diàn tíng shù sān, huài jīn wú zhàng shě, fā chéng mén lóu guān nèi wài sān shí yú suǒ, guāng huà mén xī chéng shí shù zhì huài.
大和八年六月癸未,暴风坏长安县署及经行寺塔。九年四月辛丑,大风拔木万 株,堕含元殿四鸱尾,拔殿廷树三,坏金吾仗舍,发城门楼观内外三十余所,光化 门西城十数雉坏。
kāi chéng sān nián zhēng yuè wù chén, dà fēng bá mù. wǔ nián sì yuè jiǎ zǐ, dà fēng bá mù wǔ yuè rén yín, yì rú zhī qī yuè wù yín, yì rú zhī.
开成三年正月戊辰,大风拔木。五年四月甲子,大风拔木;五月壬寅,亦如之; 七月戊寅,亦如之。
huì chāng yuán nián sān yuè, qián nán dà fēng piāo wǎ.
会昌元年三月,黔南大风飘瓦。
xián tōng liù nián zhēng yuè, jiàng zhōu dà fēng bá mù, yǒu shí wéi zhě. shí yī yuè jǐ mǎo huì, tóng guān yè zhōng dà fēng, chū rú hǒu léi, hé pēn shí míng, qún wū luàn fēi, zhòng guān qīng cè. shí èr yuè, dà fēng bá mù.
咸通六年正月,绛州大风拔木,有十围者。十一月己卯晦,潼关夜中大风,出 如吼雷,河喷石鸣,群乌乱飞,重关倾侧。十二月,大风拔木。
gān fú wǔ nián wǔ yuè dīng yǒu, dà fēng bá mù.
乾符五年五月丁酉,大风拔木。
guǎng míng yuán nián sì yuè jiǎ shēn, jīng shī jí dōng dōu rǔ zhōu yǔ báo, dà fēng bá mù. sì nián liù yuè yǐ sì, tài yuán dà fēng yǔ, bá mù qiān zhū, hài jià bǎi lǐ.
广明元年四月甲申,京师及东都、汝州雨雹,大风拔木。四年六月乙巳,太原 大风雨,拔木千株,害稼百里。
guāng huà sān nián qī yuè yǐ chǒu, míng zhōu dà fēng, bá mù fà wū.
光化三年七月乙丑,洺州大风,拔木发屋。
tiān fù èr nián, shēng zhōu dà fēng, fà wū fēi dà mù.
天复二年,升州大风,发屋飞大木。
yè yāo
○夜妖
dà hé jiǔ nián shí yī yuè wù chén, zhòu huì.
大和九年十一月戊辰,昼晦。
xián tōng qī nián jiǔ yuè xīn mǎo shuò, tiān àn.
咸通七年九月辛卯朔,天暗。
gān fú èr nián èr yuè, xuān wǔ jìng nèi hēi fēng, yǔ tǔ.
乾符二年二月,宣武境内黑风,雨土。
tiān yòu yuán nián rùn sì yuè yǐ wèi shuò, dà fēng, yǔ tǔ.
天祐元年闰四月乙未朔,大风,雨土。
huá niè
○华孽
yán zài yuán nián jiǔ yuè, nèi chū lí huá yī zhī shì zǎi xiàng. wàn mù yáo luò ér shēng huá, yīn yáng dú yě. chuán yuē: " tiān fǎn shí wéi zāi." yòu jìn cháng yù yě.
延载元年九月,内出梨华一枝示宰相。万木摇落而生华,阴阳黩也。《传》曰: “天反时为灾。”又近常燠也。
shén lóng èr nián shí yuè, chén zhōu lǐ yǒu huá, xiān mào rú chūn.
神龙二年十月,陈州李有华,鲜茂如春。
yuán hé shí yī nián shí èr yuè, táo xìng huá.
元和十一年十二月,桃杏华。
dà hé èr nián jiǔ yuè, xú zhōu huá zhōu lǐ yǒu huá, shí kě shí.
大和二年九月,徐州、滑州李有华,实可食。
huì chāng sān nián dōng, qìn yuán táo lǐ huá.
会昌三年冬,沁源桃李华。
guǎng míng yuán nián dōng, táo lǐ huá, shān huá jiē fā.
广明元年冬,桃李华,山华皆发。
zhōng hé èr nián jiǔ yuè, tài yuán zhū shān táo xìng huá, yǒu shí.
中和二年九月,太原诸山桃杏华,有实。
jǐng fú zhōng, cāng zhōu chéng qiàn zhōng bīng yǒu wén, rú huà dà shù huá yè fēn fū zhě, shí rén yǐ wéi qí dì dāng yǒu bīng nán. jìn huá niè yě.
景福中,沧州城堑中冰有文,如画大树、华叶芬敷者,时人以为其地当有兵难。 近华孽也。
yíng chóng zhī niè
○嬴虫之孽
zhēn guān èr shí yī nián bā yuè, lái zhōu míng.
贞观二十一年八月,莱州螟。
kāi yuán èr shí èr nián bā yuè, yú guān zǐ fāng chóng hài jià, rù píng zhōu jiè, yǒu qún què lái shí zhī, yī rì ér jǐn. èr shí liù nián, yú guān zǐ fāng chóng hài jià, qún què lái shí zhī. sān zài, qīng zhōu zǐ chóng shí tián, yǒu niǎo shí zhī.
开元二十二年八月,榆关虸蚄虫害稼,入平州界,有群雀来食之,一日而尽。 二十六年,榆关虸蚄虫害稼,群雀来食之。三载,青州紫虫食田,有鸟食之。
guǎng dé yuán nián qiū, zǐ fāng chóng hài jià, guān zhōng yóu shén, mǐ dòu qiān qián.
广德元年秋,虸蚄虫害稼,关中尤甚,米斗千钱。
zhēn yuán shí nián sì yuè, jiāng xī xī jiàn yú tóu jiē dài qiū yǐn.
贞元十年四月,江西溪涧鱼头皆戴蚯蚓。
cháng qìng sì nián, jiàng zhōu zǐ fāng chóng hài jià.
长庆四年,绛州虸蚄虫害稼。
dà hé yuán nián qiū, hé dōng tóng guó děng zhōu zǐ fāng chóng hài jià.
大和元年秋,河东、同虢等州虸蚄虫害稼。
kāi chéng yuán nián, jīng chéng yǒu yǐ jù, zhǎng wǔ liù shí bù, kuò wǔ chǐ zhì yī zhàng, hòu wǔ cùn zhì yī chǐ zhě. sì nián, hé nán hēi chóng shí tián.
开成元年,京城有蚁聚,长五六十步,阔五尺至一丈,厚五寸至一尺者。四年, 河南黑虫食田。
niú huò
○牛祸
diào lù yuán nián chūn, niú dà yì. jīng fáng yì zhuàn yuē" niú shǎo zhě gǔ bù chéng." yòu zhàn yuē:" jīn gé dòng."
调露元年春,牛大疫。京房《易传》曰;“牛少者谷不成。”又占曰:“金革 动。”
cháng ān zhōng, yǒu xiàn niú wú qián bó, sān zú ér xíng zhě. yòu yǒu niú bó shàng shēng shù zú, tí jiǎ jiē jù zhě. wǔ tài hòu cóng zǐ zhī zǐ sī nóng qīng zōng jìn qīng jiā niú shēng sān jiǎo.
长安中,有献牛无前膊,三足而行者。又有牛膊上生数足,蹄甲皆具者。武太 后从姊之子司农卿宗晋卿家牛生三角。
shén lóng yuán nián chūn, niú yì. èr nián dōng, niú dà yì.
神龙元年春,牛疫。二年冬,牛大疫。
xiān tiān chū, luò yáng shì yǒu niú, zuǒ xié yǒu rén shǒu, zhǎng yī chǐ, huò qiān zhī yǐ qǐ gài.
先天初,洛阳市有牛,左胁有人手,长一尺,或牵之以乞丐。
kāi yuán shí wǔ nián chūn, hé běi niú dà yì.
开元十五年春,河北牛大疫。
dà lì bā nián, wǔ gōng lì yáng mín jiā niú shēng dú, èr shǒu.
大历八年,武功、栎阳民家牛生犊,二首。
zhēn yuán èr nián, niú yì. sì nián èr yuè, jiāo niú shēng dú, liù zú, zú duō zhě, xià bù yī. jiāo suǒ yǐ fèng tiān. qī nián, guān fǔ niú dà yì, sǐ zhě shí wǔ liù.
贞元二年,牛疫。四年二月,郊牛生犊,六足,足多者,下不一。郊所以奉天。 七年,关辅牛大疫,死者十五六。
xián tōng qī nián, jīng zhōu mín jiā niú shēng dú, wǔ zú. shí wǔ nián xià, yú zhōu jiāng yáng yǒu shuǐ niú shēng luó jū, jū sǐ.
咸通七年,荆州民家牛生犊,五足。十五年夏,渝州江阳有水牛生骡驹,驹死。
guāng qǐ yuán nián, hé dōng yǒu niú rén yán, qí jiā shā ér shí zhī. èr nián, yán zhōu fū shī yǒu niú sǐ fù shēng.
光启元年,河东有牛人言,其家杀而食之。二年,延州肤施有牛死复生。
huáng shěng huáng xiáng
○黄眚黄祥
zhēn guān qī nián sān yuè dīng mǎo, yǔ tǔ. èr shí nián rùn sān yuè jǐ yǒu, yǒu huáng yún kuò yī zhàng, dōng xī jì tiān. huáng wèi tǔ gōng.
贞观七年三月丁卯,雨土。二十年闰三月己酉,有黄云阔一丈,东西际天。黄 为土功。
yǒng huī sān nián sān yuè xīn sì, yǔ tǔ.
永徽三年三月辛巳,雨土。
jǐng lóng yuán nián liù yuè gēng wǔ, shǎn zhōu yǔ tǔ. shí èr yuè dīng chǒu, yǔ tǔ.
景龙元年六月庚午,陕州雨土。十二月丁丑,雨土。
tiān bǎo shí sān zài èr yuè dīng chǒu, yǔ huáng tǔ.
天宝十三载二月丁丑,雨黄土。
dà lì qī nián shí èr yuè bǐng yín, yǔ tǔ.
大历七年十二月丙寅,雨土。
zhēn yuán èr nián sì yuè jiǎ xū, yǔ tǔ. bā nián èr yuè gēng zǐ, yǔ tǔ.
贞元二年四月甲戌,雨土。八年二月庚子,雨土。
dà hé bā nián shí yuè jiǎ zǐ, tǔ wù zhòu hūn, zhì yú shí yī yuè guǐ chǒu.
大和八年十月甲子,土雾昼昏,至于十一月癸丑。
kāi chéng yuán nián qī yuè yǐ hài, yǔ tǔ.
开成元年七月乙亥,雨土。
xián tōng shí sì nián sān yuè guǐ sì, yǔ huáng tǔ.
咸通十四年三月癸巳,雨黄土。
zhōng hé èr nián wǔ yuè xīn yǒu, dà fēng, yǔ tǔ.
中和二年五月辛酉,大风,雨土。
tiān fù sān nián èr yuè, yǔ tǔ, tiān dì hūn mái.
天复三年二月,雨土,天地昏霾。
tiān yòu yuán nián rùn sì yuè jiǎ chén, dà fēng, yǔ tǔ.
天祐元年闰四月甲辰,大风,雨土。
mù huǒ jīn shuǐ lì tǔ
○木火金水沴土
wǔ dé èr nián shí yuè yǐ wèi, jīng shī dì zhèn. yīn shèng ér fǎn cháng zé dì zhèn, gù qí zhàn wèi chén qiáng, wèi hòu fēi zhuān zì, wèi yí fàn huá, wèi xiǎo rén dào cháng, wèi kòu zhì, wèi pàn chén. qī nián qī yuè, juàn zhōu dì zhèn, shān cuī yōng jiāng, shuǐ yē liú.
武德二年十月乙未,京师地震。阴盛而反常则地震,故其占为臣强,为后妃专 恣,为夷犯华,为小人道长,为寇至,为叛臣。七年七月,隽州地震,山摧壅江, 水噎流。
zhēn guān qī nián shí yuè yǐ chǒu, jīng shī dì zhèn, shí èr nián zhēng yuè rén yín, sōng cóng èr zhōu dì zhèn, huài lú shè. èr shí nián jiǔ yuè xīn hài, líng zhōu dì zhèn, yǒu shēng rú léi. èr shí sān nián bā yuè guǐ yǒu shuò, hé dōng dì zhèn, jìn zhōu yóu qí, yā shā wǔ shí yú rén yǐ hài, yòu zhèn. shí yī yuè yǐ chǒu, yòu zhèn.
贞观七年十月乙丑,京师地震,十二年正月壬寅,松、丛二州地震,坏庐舍。 二十年九月辛亥,灵州地震,有声如雷。二十三年八月癸酉朔,河东地震,晋州尤 其,压杀五十余人;乙亥,又震。十一月乙丑,又震。
yǒng huī yuán nián sì yuè jǐ sì shuò, jìn zhōu dì zhèn jǐ mǎo, yòu zhèn. liù yuè gēng chén, yòu zhèn, yǒu shēng rú léi. èr nián shí yuè, yòu zhèn. shí yī yuè wù yín, dìng xiāng dì zhèn. dì shǐ fēng jìn wáng, chū jí wèi ér dì lǚ zhèn, tiān xià jiāng yóu dì ér dòng yáo xiàng yě.
永徽元年四月己巳朔,晋州地震;己卯,又震。六月庚辰,又震,有声如雷。 二年十月,又震。十一月戊寅,定襄地震。帝始封晋王,初即位而地屡震,天下将 由帝而动摇象也。
yí fèng èr nián zhēng yuè gēng chén, jīng shī dì zhèn.
仪凤二年正月庚辰,京师地震。
yǒng chún yuán nián shí yuè jiǎ zǐ, jīng shī dì zhèn.
永淳元年十月甲子,京师地震。
chuí gǒng sān nián qī yuè yǐ hài, jīng shī dì zhèn. sì nián qī yuè wù wǔ, yòu zhèn. bā yuè wù xū, shén dōu dì zhèn.
垂拱三年七月乙亥,京师地震。四年七月戊午,又震。八月戊戌,神都地震。
yán zài yuán nián sì yuè rén xū, cháng zhōu dì zhèn.
延载元年四月壬戌,常州地震。
dà zú yuán nián qī yuè yǐ hài, yáng chǔ cháng rùn sū wǔ zhōu dì zhèn. èr nián bā yuè xīn hài, jiàn nán liù zhōu dì zhèn.
大足元年七月乙亥,杨、楚、常、润、苏五州地震。二年八月辛亥,剑南六州 地震。
jǐng lóng sì nián wǔ yuè dīng chǒu, shàn xiàn dì zhèn.
景龙四年五月丁丑,剡县地震。
jǐng yún sān nián zhēng yuè jiǎ xū, bìng fén jiàng sān zhōu dì zhèn, huài lú shè, yā sǐ bǎi yú rén.
景云三年正月甲戌,并、汾、绛三州地震,坏庐舍,压死百余人。
kāi yuán èr shí èr nián èr yuè rén yín, qín zhōu dì zhèn, xī běi yǐn yǐn yǒu shēng, chè ér fù hé, jīng shí bù zhǐ, huài lú shè dài jìn, yā sǐ sì qiān yú rén. èr shí liù nián sān yuè guǐ sì, jīng shī dì zhèn.
开元二十二年二月壬寅,秦州地震,西北隐隐有声,坼而复合,经时不止,坏 庐舍殆尽,压死四千余人。二十六年三月癸巳,京师地震。
zhì dé yuán zài shí yī yuè xīn hài shuò, hé xī dì zhèn liè yǒu shēng, xiàn lú shè, zhāng yè jiǔ quán yóu shén, zhì èr zài sān yuè guǐ hài nǎi zhǐ.
至德元载十一月辛亥朔,河西地震裂有声,陷庐舍,张掖、酒泉尤甚,至二载 三月癸亥乃止。
dà lì èr nián shí yī yuè rén shēn, jīng shī dì zhèn, zì dōng běi lái, qí shēng rú léi zhě. sān nián wǔ yuè bǐng xū, yòu zhèn. shí èr nián, héng dìng èr zhōu dì dà zhèn, sān rì nǎi zhǐ, shù lù níng jìn dì liè shù zhàng, shā shí suí shuǐ liú chū píng dì, huài lú shè, yā sǐ zhě shù bǎi rén.
大历二年十一月壬申,京师地震,自东北来,其声如雷者。三年五月丙戌,又 震。十二年,恒、定二州地大震,三日乃止,束鹿、宁晋地裂数丈,沙石随水流出 平地,坏庐舍,压死者数百人。
jiàn zhōng yuán nián sì yuè jǐ hài, jīng shī dì zhèn. sān nián liù yuè jiǎ zǐ, yòu zhèn. sì nián sì yuè jiǎ zǐ, yòu zhèn. wǔ yuè xīn sì, yòu zhèn.
建中元年四月己亥,京师地震。三年六月甲子,又震。四年四月甲子,又震。 五月辛巳,又震。
zhēn yuán èr nián wǔ yuè jǐ yǒu, yòu zhèn. sān nián shí yī yuè dīng chǒu yè, jīng shī dōng dōu pú shǎn dì zhèn. sì nián zhēng yuè gēng xū shuò yè, jīng shī dì zhèn xīn hài rén zǐ dīng mǎo wù chén gēng wǔ guǐ yǒu jiǎ xū yǐ hài, jiē zhèn, jīn fáng èr zhōu yóu shén, jiāng yì shān liè, wū yǔ duō huài, rén jiē lù chù. èr yuè rén wǔ, jīng shī yòu zhèn jiǎ shēn yǐ yǒu, bǐng shēn, sān yuè jiǎ yín jǐ wèi gēng wǔ xīn wèi, wǔ yuè bǐng yín dīng mǎo, jiē zhèn. bā yuè jiǎ wǔ, yòu zhèn, yǒu shēng rú léi jiǎ chén, yòu zhèn. jiǔ nián sì yuè xīn yǒu, yòu zhèn, yǒu shēng rú léi, hé zhōng guān fǔ yóu shén, huài chéng bì lú shè, dì liè shuǐ yǒng. shí nián sì yuè wù shēn, jīng shī dì zhèn. guǐ chǒu, yòu zhèn, shì zhōng hún jiān dì yǒu shù yǒng chū, shù zhī jiē dài qiū yǐn. shí sān nián qī yuè yǐ wèi, yòu zhèn.
贞元二年五月己酉,又震。三年十一月丁丑夜,京师、东都、蒲、陕地震。四 年正月庚戌朔夜,京师地震;辛亥、壬子、丁卯、戊辰、庚午、癸酉、甲戌、乙亥, 皆震,金、房二州尤甚,江溢山裂,屋宇多坏,人皆露处。二月壬午,京师又震; 甲申、乙酉,丙申,三月甲寅、己未、庚午、辛未,五月丙寅、丁卯,皆震。八月 甲午,又震,有声如雷;甲辰,又震。九年四月辛酉,又震,有声如雷,河中、关 辅尤甚,坏城壁庐舍,地裂水涌。十年四月戊申,京师地震。癸丑,又震,侍中浑 瑊第有树涌出,树枝皆戴蚯蚓。十三年七月乙未,又震。
yuán hé qī nián bā yuè, jīng shī dì zhèn, cǎo shù jiē yáo. jiǔ nián sān yuè bǐng chén, juàn zhōu dì zhèn, zhòu yè bā shí, yā sǐ bǎi yú rén, dì xiàn zhě sān shí lǐ. shí nián shí yuè, jīng shī dì zhèn. shí yī nián èr yuè dīng chǒu, yòu zhèn. shí wǔ nián zhēng yuè, mù zōng jí wèi, wù chén, shǐ cháo qún chén yú xuān zhèng diàn, shì yè dì zhèn.
元和七年八月,京师地震,草树皆摇。九年三月丙辰,隽州地震,昼夜八十, 压死百余人,地陷者三十里。十年十月,京师地震。十一年二月丁丑,又震。十五 年正月,穆宗即位,戊辰,始朝群臣于宣政殿,是夜地震。
dà hé èr nián zhēng yuè rén shēn, dì zhèn qī nián liù yuè jiǎ xū, yòu zhèn. jiǔ nián sān yuè yǐ mǎo, jīng shī dì zhèn, wū wǎ jiē zhuì, hù yǒu jiān yǒu shēng kāi chéng yuán nián èr yuè yǐ hài, yòu zhèn èr nián shí yī yuè yǐ chǒu yè, yòu zhèn sì nián shí yī yuè jiǎ xū, yòu zhèn.
大和二年正月壬申,地震;七年六月甲戌,又震。九年三月乙卯,京师地震, 屋瓦皆坠,户牖间有声;开成元年二月乙亥,又震;二年十一月乙丑夜,又震;四 年十一月甲戌,又震。
huì chāng èr nián zhēng yuè guǐ hài, sòng bó èr zhōu dì zhèn. shí èr yuè guǐ wèi, jīng shī dì zhèn.
会昌二年正月癸亥,宋、亳二州地震。十二月癸未,京师地震。
dà zhōng sān nián shí yuè xīn sì, shàng dōu jí zhèn wǔ hé xī tiān dé líng wǔ yán xià děng zhōu dì zhèn, huài lú shè, yā sǐ shù shí rén. shí èr nián bā yuè dīng sì, tài yuán dì zhèn.
大中三年十月辛巳,上都及振武、河西、天德、灵武、盐夏等州地震,坏庐舍, 压死数十人。十二年八月丁巳,太原地震。
xián tōng yuán nián wǔ yuè, shàng dōu dì zhèn. liù nián shí èr yuè, jìn jiàng èr zhōu dì zhèn, huài lú shè, dì liè quán yǒng, ní chū qīng sè. bā nián zhēng yuè dīng wèi, hé zhōng jìn jiàng sān zhōu dì dà zhèn, huài lú shè, rén yǒu sǐ zhě. shí sān nián sì yuè gēng zǐ shuò, zhè dōng xī dì zhèn.
咸通元年五月,上都地震。六年十二月,晋、绛二州地震,坏庐舍,地裂泉涌, 泥出青色。八年正月丁未,河中、晋、绛三州地大震,坏庐舍,人有死者。十三年 四月庚子朔,浙东、西地震。
gān fú sān nián liù yuè yǐ chǒu, xióng zhōu dì zhèn, zhì qī yuè xīn sì zhǐ, zhōu chéng lú shè jǐn huài, dì xiàn shuǐ yǒng, shāng sǐ shén zhòng shì yuè, pú zhōu dì zhèn. shí èr yuè, jīng shī dì zhèn yǒu shēng. sì nián liù yuè gēng yín, xióng zhōu dì zhèn. liù nián èr yuè, jīng shī dì zhèn, yǒu shēng rú léi, lán tián shān liè shuǐ yǒng.
乾符三年六月乙丑,雄州地震,至七月辛巳止,州城庐舍尽坏,地陷水涌,伤 死甚众;是月,濮州地震。十二月,京师地震有声。四年六月庚寅,雄州地震。六 年二月,京师地震,有声如雷,蓝田山裂水涌。
zhōng hé sān nián qiū, jìn zhōu dì zhèn, yǒu shēng rú léi.
中和三年秋,晋州地震,有声如雷。
guāng qǐ èr nián chūn, chéng dū dì zhèn, yuè zhōng shí shù. zhàn yuē:" bīng jī." shí èr yuè, wèi zhōu dì zhèn.
光启二年春,成都地震,月中十数。占曰:“兵、饥。”十二月,魏州地震。
gān níng èr nián sān yuè gēng wǔ, hé dōng dì zhèn.
乾宁二年三月庚午,河东地震。
shān cuī
○山摧
zhēn guān bā nián qī yuè, lǒng yòu shān cuī. shān zhě gāo jùn, zì shàng ér yǔn zhī xiàng yě.
贞观八年七月,陇右山摧。山者高峻,自上而陨之象也。
chuí gǒng èr nián jiǔ yuè jǐ sì, yōng zhōu xīn fēng xiàn lù tái xiāng dà fēng yǔ, zhèn diàn, yǒu shān yǒng chū, gāo èr shí zhàng, yǒu chí zhōu sān bǎi mǔ, chí zhōng yǒu lóng fèng zhī xíng mài zhī yì, wǔ hòu yǐ wéi xiū yīng, míng yuē" qìng shān". jīng zhōu rén yú wén jùn shàng yán:" tiān qì bù hé ér hán shǔ gé, rén qì bù hé ér zhuì yóu shēng, dì qì bù hé ér duī fù chū. jīn bì xià yǐ nǚ zhǔ jū yáng wèi, fǎn yì gāng róu, gù dì qì gé sāi, shān biàn wéi zāi. bì xià yǐ wéi' qìng shān', chén yǐ wéi fēi qìng yě. yí cè shēn xiū dé yǐ dá tiān qiǎn, bù rán, kǒng zāi huò zhì." hòu nù, liú yú lǐng nán.
垂拱二年九月己巳,雍州新丰县露台乡大风雨,震电,有山涌出,高二十丈, 有池周三百亩,池中有龙凤之形、麦之异,武后以为休应,名曰“庆山”。荆州人 俞文俊上言:“天气不和而寒暑隔,人气不和而赘疣生,地气不和而堆阜出。今陛 下以女主居阳位,反易刚柔,故地气隔塞,山变为灾。陛下以为‘庆山’,臣以为 非庆也。宜侧身脩德以答天谴,不然,恐灾祸至。”后怒,流于岭南。
yǒng chāng zhōng, huá zhōu chì shuǐ nán àn dà shān, zhòu rì hū fēng hūn, yǒu shēng yǐn yǐn rú léi, qǐng zhī jiàn yí dōng shù bǎi bù, yōng chì shuǐ, yā zhāng cūn mín sān shí yú jiā, shān gāo èr bǎi yú zhàng, shuǐ shēn sān shí zhàng, pō shàng cǎo mù wǎn rán. jīn téng yuē:" shān xǐ zhě rén jūn bù yòng dào, lù qù gōng shì, shǎng fá bù yóu jūn, nìng rén zhí zhèng, zhèng zài nǚ zhǔ, bù chū wǔ nián, yǒu zǒu wáng."
永昌中,华州赤水南岸大山,昼日忽风昏,有声隐隐如雷,顷之渐移东数百步, 拥赤水,压张村民三十余家,山高二百余丈,水深三十丈,坡上草木宛然。《金滕》 曰:“山徙者人君不用道,禄去公室,赏罚不由君,佞人执政,政在女主,不出五 年,有走王。”
kāi yuán shí qī nián sì yuè yǐ hài, dà fēng zhèn diàn, lán tián shān cuī liè bǎi yú bù, jī nèi shān yě. guó zhǔ shān chuān, shān cuī chuān jié, wáng zhī zhèng yě. zhàn yuē:" rén jūn dé xiāo zhèng yì zé rán."
开元十七年四月乙亥,大风震电,蓝田山摧裂百余步,畿内山也。国主山川, 山摧川竭,亡之证也。占曰:“人君德消政易则然。”
dà lì jiǔ nián shí yī yuè wù xū, tóng zhōu xià yáng yǒu shān xǐ yú hé shàng, shēng rú léi. shí sān nián, chēn zhōu huáng qín shān cuī, yā sǐ zhě shù bǎi rén.
大历九年十一月戊戌,同州夏阳有山徙于河上,声如雷。十三年,郴州黄芩山 摧,压死者数百人。
jiàn zhōng èr nián, huò shān liè.
建中二年,霍山裂。
yuán hé bā nián wǔ yuè dīng chǒu, dà kuí shān cuī. shí wǔ nián qī yuè dīng wèi, yuàn zhōng tǔ shān cuī, yā sǐ èr shí rén.
元和八年五月丁丑,大隗山摧。十五年七月丁未,苑中土山摧,压死二十人。
guāng qǐ sān nián sì yuè, wéi zhōu shān bēng, lèi rì bù zhǐ, chén bèn gèn tiān, yōng jiāng shuǐ nì liú. zhàn yuē:" guó pò."
光启三年四月,维州山崩,累日不止,尘坌亘天,壅江水逆流。占曰:“国破。”
shān míng
○山鸣
wǔ dé èr nián sān yuè, tài háng shān shèng rén yá yǒu shēng. zhàn yuē:" yǒu kòu zhì."
武德二年三月,太行山圣人崖有声。占曰:“有寇至。”
kāi yuán èr shí bā nián liù yuè, tǔ bō wéi ān róng chéng, duàn shuǐ lù, chéng dōng shān míng shí chè, yǒng quán èr.
开元二十八年六月,吐蕃围安戎城,断水路,城东山鸣石坼,涌泉二。
tǔ wèi biàn guài
○土为变怪
chuí gǒng yuán nián jiǔ yuè, huái nán dì shēng máo, huò bái huò cāng, zhǎng zhě chǐ yú, biàn jū rén chuáng xià, yáng zhōu yóu shén, dà rú mǎ liè, fén zhī chòu rú liáo máo. zhàn yuē:" bīng qǐ, mín bù ān."
垂拱元年九月,淮南地生毛,或白或苍,长者尺余,遍居人床下,扬州尤甚, 大如马鬣,焚之臭如燎毛。占曰:“兵起,民不安。”
cháng shòu zhōng, dōng dōu tiān gōng sì ní xiàng jiē liú hàn mài xǐ.
长寿中,东都天宫寺泥像皆流汗霡葸。
tiān bǎo shí yī zài liù yuè, guó zhōu wén xiāng huáng hé zhōng nǚ wā mù yīn dà yǔ huì míng, shī qí suǒ zài, zhì qián yuán èr nián liù yuè yǐ wèi yè, bīn hé rén wén yǒu fēng léi shēng, xiǎo jiàn qí mù yǒng chū, xià yǒu jù shí, shàng yǒu shuāng liǔ, gè zhǎng zhàng yú, shí hào fēng líng duī. zhàn yuē:" zhǒng mù zì yí, tiān xià pò." shí sān zài, rǔ zhōu yè xiàn nán yǒu tǔ kuài dòu, zhōng yǒu xuè chū, shù rì bù zhǐ.
天宝十一载六月,虢州閺乡黄河中女娲墓因大雨晦冥,失其所在,至乾元二年 六月乙未夜,濒河人闻有风雷声,晓见其墓踊出,下有巨石,上有双柳,各长丈余, 时号风陵堆。占曰:“冢墓自移,天下破。”十三载,汝州叶县南有土塊斗,中 有血出,数日不止。
dà lì liù nián sì yuè wù yín, lán tián xī yuán dì xiàn.
大历六年四月戊寅,蓝田西原地陷。
jiàn zhōng chū, wèi zhōu wèi xiàn xī sì shí lǐ, dì shù mǔ hū zhǎng chóng shù chǐ. sì nián sì yuè jiǎ zǐ, jīng shī dì shēng máo, huò huáng huò bái, yǒu zhǎng chǐ yú zhě.
建中初,魏州魏县西四十里,地数亩忽长崇数尺。四年四月甲子,京师地生毛, 或黄或白,有长尺余者。
zhēn yuán sì nián sì yuè, huái nán jí hé nán dì shēng máo.
贞元四年四月,淮南及河南地生毛。
yuán hé shí èr nián sì yuè, wú yuán jì yǎn chéng shǒu jiāng dèng huái jīn yǐ chéng jiàng, chéng zì huài wǔ shí yú bù.
元和十二年四月,吴元济郾城守将邓怀金以城降,城自坏五十余步。
dà hé liù nián èr yuè, sū zhōu dì zhèn, shēng bái máo.
大和六年二月,苏州地震,生白毛。
cháng qìng zhōng, xīn dū dà dào guàn ní rén shēng xū shù cùn, bá zhī fù shēng.
长庆中,新都大道观泥人生须数寸,拔之复生。
xián tōng wǔ nián shí yuè, zhēn líng suì dào cuī xiàn. shén cè jūn yǒu fú tú xiàng, yì zōng cháng guì lǐ zhī, xiàng mò dì sì chǐ.
咸通五年十月,贞陵隧道摧陷。神策军有浮屠像,懿宗尝跪礼之,像没地四尺。
wǔ xíng chuán yuē:" hǎo gōng zhàn, qīng bǎi xìng, shì chéng guō, qīn biān jìng, zé jīn bù cóng gé." wèi jīn shī qí xìng ér wèi biàn guài yě. yòu yuē:" yán zhī bù cóng, shì wèi bù yì. jué jiù jiàn, jué fá cháng yì, jué jí yōu. shí zé yǒu shī yāo é yán, shí zé yǒu máo chóng zhī niè, shí zé yǒu quǎn huò, shí zé yǒu kǒu shé zhī ē, shí zé yǒu bái shěng bái xiáng, wéi mù lì jīn."
《五行传》曰:“好攻战,轻百姓,饰城郭,侵边境,则金不从革。”谓金失 其性而为变怪也。又曰:“言之不从,是谓不乂。厥咎僭,厥罚常晹,厥极忧。时 则有诗妖、讹言,时则有毛虫之孽,时则有犬祸,时则有口舌之痾,时则有白眚白 祥,惟木沴金。”
jīn bù cóng gé
○金不从革
yáo jūn sù wèi suí shǒu pú zhōu, bīng qì yè jiē yǒu guāng rú huǒ. huǒ shuò jīn, jīn suǒ wèi yě, bài wáng zhī xiàng. liú wǔ zhōu jù bīng zhōu, bīng shì shén shèng, chéng shàng shuò rèn yè měi yǒu huǒ guāng.
尧君素为隋守蒲州,兵器夜皆有光如火。火铄金,金所畏也,败亡之象。刘武 周据并州,兵势甚盛,城上槊刃夜每有火光。
zhēn guān shí qī nián bā yuè, liáng zhōu chāng sōng xiàn hóng chí gǔ yǒu shí wǔ, qīng zhì bái wén chéng zì yuē:" gāo huáng huǐ chū duō zi lǐ yuán wáng bā shí nián tài píng tiān zǐ lǐ shì mín nián qiān nián tài zǐ lǐ zhì shū yān shān rén shì lè dà guó zhǔ shàng wāng chǎn jiǎng wén rén mài qiān gǔ dài wáng wǔ wáng liù wáng qī wáng shí fēng máo cái zǐ qī fó bā pú sà jí shàng jiè fú tián tiān zǐ wén wǔ zhēn guān chāng dà shèng yán sì fāng shàng bù zhì shì xiào xiān gē bā wéi shàn." tài zōng qiǎn shǐ jì zhī yuē:" tiān yǒu chéng mìng, biǎo ruì zhēn shí, wén zì zhāo rán, lì shǔ wéi yǒng, jì jīng gāo miào zhī yè, yòu xī miǎo shēn zhī zuò. dài yú huáng tài zǐ zhì, yì jiàng zhēn fú, jù jì xìng shì. fǔ wéi guǎ báo, mí zēng yín jù." xī wèi yǐ tǔ dé dài hàn, liáng zhōu shí yǒu wén. shí, jīn lèi, yǐ wǔ shèng tuī zhī, gù shí rén wèi wèi wèi shì zhī yāo, ér jìn shì zhī ruì. táng yì tǔ dé wáng, shí yǒu wén, shì pō xiāng lèi. rán qí wén chū bù kě xiǎo, ér hòu rén yīn tuī yǐ shì yǐ yàn zhī. gài wǔ shì gé mìng, zì yǐ wéi jīn dé wáng, qí" fú pú sà" zhě, cí shì jīn lún zhī hào yě" lè tài guó zhǔ" zé zhèn guó tài píng gōng zhǔ ān lè gōng zhǔ, jiē yǐ nǚ luàn guó qí" wǔ wáng liù wáng qī wáng" zhě, táng shì shí bā zhī shù.
贞观十七年八月,凉州昌松县鸿池谷有石五,青质白文成字曰:“高皇悔出多 子李元王八十年太平天子李世民年千年太子李治书燕山人士乐大国主尚汪譂奖文仁 迈千古大王五王六王七王十风毛才子七佛八菩萨及上界佛田天子文武贞观昌大圣延 四方上不治示孝仙戈八为善。”太宗遣使祭之曰:“天有成命,表瑞贞石,文字昭 然,历数惟永,既旌高庙之业,又锡眇身之祚。迨于皇太子治,亦降贞符,具纪姓 氏。甫惟寡薄,弥增寅惧。”昔魏以土德代汉,凉州石有文。石,金类,以五胜推 之,故时人谓为魏氏之妖,而晋室之瑞。唐亦土德王,石有文,事颇相类。然其文 初不可晓,而后人因推已事以验之。盖武氏革命,自以为金德王,其“佛菩萨”者, 慈氏金轮之号也;“乐太国主”则镇国太平公主、安乐公主,皆以女乱国;其“五 王六王七王”者,唐世十八之数。
chuí gǒng sān nián qī yuè, wèi zhōu dì chū tiě rú chuán shù shí zhàng guǎng zhōu yǔ jīn. jīn wèi zhèng qiū, wèi xíng wèi bīng. zhàn yuē:" rén jūn duō shā wú gū. yī nián bīng zāi yú cháo."
垂拱三年七月,魏州地出铁如船数十丈;广州雨金。金位正秋,为刑、为兵。 占曰:“人君多杀无辜。一年兵灾于朝。”
kāi yuán èr shí sān nián shí èr yuè yǐ sì, lóng chí shèng dé sòng shí zì míng, qí yīn qīng yuǎn rú zhōng qìng. shí yǔ jīn tóng lèi. chūn qiū chuán:" yuàn dú dòng yú mín, zé yǒu fēi yán zhī wù yán." shí míng, jìn shí yán yě.
开元二十三年十二月乙巳,龙池《圣德颂》石自鸣,其音清远如钟磬。石与金 同类。《春秋传》:“怨讟动于民,则有非言之物言。”石鸣,近石言也。
tiān bǎo shí zài liù yuè yǐ hài, dà tóng diàn qián zhōng zì míng. zhàn yuē:" shù xióng wèi luàn."
天宝十载六月乙亥,大同殿前钟自鸣。占曰:“庶雄为乱。”
zhì dé èr zài, zhāo líng shí mǎ hàn chū. xī zhōu wǔ dì zhī kè jìn zhōu yě, qí yǒu shí xiàng, hàn liú shī dì, cǐ qí lèi yě.
至德二载,昭陵石马汗出。昔周武帝之克晋州也,齐有石像,汗流湿地,此其 类也。
qián yuán èr nián qī yuè yǐ hài zhòu, hún tiān yí yǒu yè rú hàn xià liú.
乾元二年七月乙亥昼,浑天仪有液如汗下流。
shàng yuán èr nián, chǔ zhōu xiàn bǎo yù shí sān: yuē" xuán huáng tiān fú", xíng rú hù, zhǎng bā cùn, yǒu kǒng, yún pì bīng yì yuē" yù jī máo", bái yù yě yuē" gǔ bì", yì bái yù yě, sù làn zì rán, wú diāo juān jī yuē " xī wáng mǔ bái huán" èr yuē" rú yì bǎo zhū", dà rú jī luǎn yuē" hóng mò hé", dà rú jù sù yuē " láng gān zhū" èr, xíng rú yù huán, sì fēn quē yī yuē" yù yìn", dà rú bàn shǒu, lǐ rú lù, xiàn rù yìn zhōng yuē" huáng hòu cǎi sāng gōu", rú zhù qū qí mò yuē" léi gōng dàn fǔ" wú kǒng qí yī quē. fán shí sān zhì zhī rì zhōng, bái qì lián tiān.
上元二年,楚州献宝玉十三:曰“玄黄天符”,形如笏,长八寸,有孔,云辟 兵疫;曰“玉鸡毛”,白玉也;曰“谷璧”,亦白玉也,粟烂自然,无雕镌迹;曰 “西王母白环”二;曰“如意宝珠”,大如鸡卵;曰“红靺鞨”,大如巨粟;曰 “琅玕珠”二,形如玉环,四分缺一;曰“玉印”,大如半手,理如鹿,陷入印中; 曰“皇后采桑钩”,如箸屈其末;曰“雷公石斧”无孔;其一阙。凡十三;寘之日 中,白气连天。
yuán hé zhōng, wén shuǐ wǔ shì hào bēi shī qí guī tóu. hàn lín yuàn yǒu líng, yè zhōng wén shū rù zé yǐn zhī, yǐ dài chuán hū, cháng qìng zhōng, hé běi yòng bīng, yè zhé zì míng, yǔ jūn zhōng xī hào xiāng yìng, shēng jí zé jūn shì jí, shēng huǎn zé jūn shì huǎn. zī zhōu yǒu shí fāng zhàng, zǒu xíng shù mǔ.
元和中,文水《武士皞碑》失其龟头。翰林院有铃,夜中文书入则引之,以代 传呼,长庆中,河北用兵,夜辄自鸣,与军中息耗相应,声急则军事急,声缓则军 事缓。资州有石方丈,走行数亩。
dà hé sān nián, nán mán wéi chéng dū, huǐ yù chén diàn wèi léi, yǒu hǒu shēng sān, nǎi zhǐ. sì nián wǔ yuè jǐ mǎo, tōng huà nán běi èr mén suǒ bù kě kāi, yào rù, rú yǒu chí zhī zhě, pò qí guǎn, mén nǎi qǐ yòu zhè xī guān chá shǐ wáng fán zhì rùn zhōu chéng huáng, zhōng de fāng shí, yǒu kè wén yuē:" shān yǒu shí, shí yǒu yù, yù yǒu xiá, xiá jí xiū."
大和三年,南蛮围成都,毁玉晨殿为礧,有吼声三,乃止。四年五月己卯,通 化南北二门锁不可开,钥入,如有持之者,破其管,门乃启;又浙西观察使王璠治 润州城隍,中得方石,有刻文曰:“山有石,石有玉,玉有瑕,瑕即休。”
guǎng míng yuán nián, huá yuè miào xuán zōng yù zhì bēi yǐn yǐn rán yǒu shēng, wén shù lǐ jiān, jiā xún nǎi zhǐ. jìn shí yán yě.
广明元年,华岳庙玄宗御制碑隐隐然有声,闻数里间,浃旬乃止。近石言也。
guāng huà sān nián dōng, wǔ dé diàn qián zhōng shēng hū sī á tiān fù yuán nián jiǔ yuè, shēng yòu biàn xiǎo.
光化三年冬,武德殿前钟声忽嘶嗄;天复元年九月,声又变小。
cháng yáng
○常旸
wǔ dé sān nián xià, hàn, zhì yú bā yuè nǎi yǔ. sì nián, zì chūn bù yǔ, zhì yú qī yuè. yǔ, shǎo yīn zhī qì, qí qì huǐ zé bù yǔ. shǎo yīn zhě, jīn yě, jīn wèi xíng wèi bīng, xíng bù gū, bīng bù jí, zé jīn qì huǐ, gù cháng wèi hàn. huǒ wèi shèng yáng, yáng qì qiáng hàn, gù shèng rén zhì lǐ yǐ jié zhī. lǐ shī zé jiàn ér jiāo kàng, yǐ dǎo shèng yáng, huǒ shèng zé jīn shuāi, gù yì hàn. yú wǔ xíng, tǔ shí zhì shuǐ, tǔ gōng xìng zé shuǐ qì yōng è, yòu cháng wèi hàn. tiān guān yǒu dōng jǐng, zhǔ shuǐ shì, tiān hàn tiān jiāng, yì shuǐ xiáng yě. shuǐ yǔ huǒ chóu, ér shòu zhì yú tǔ, tǔ huǒ zhé jiàn, ruò rì shí guò fèn ér wèi zhì, yǔ qī yào xún zhōng dào zhī nán, jiē hàn xiáng yě. qī nián qiū, guān nèi hé dōng hàn.
武德三年夏,旱,至于八月乃雨。四年,自春不雨,至于七月。雨,少阴之气, 其气毁则不雨。少阴者,金也,金为刑、为兵,刑不辜,兵不戢,则金气毁,故常 为旱。火为盛阳,阳气强悍,故圣人制礼以节之。礼失则僭而骄炕,以导盛阳,火 胜则金衰,故亦旱。于五行,土实制水,土功兴则水气壅阏,又常为旱。天官有东 井,主水事,天汉、天江,亦水祥也。水与火仇,而受制于土,土火谪见,若日蚀 过分而未至,与七曜循中道之南,皆旱祥也。七年秋,关内、河东旱。
zhēn guān yuán nián xià, shān dōng dà hàn. èr nián chūn, hàn. sān nián chūn xià, hàn. sì nián chūn, hàn. zì tài shàng huáng chuán wèi zhì cǐ, ér bǐ nián shuǐ hàn. jiǔ nián qiū, jiàn nán guān dōng zhōu èr shí sì hàn. shí èr nián, wú chǔ bā shǔ zhōu èr shí liù hàn dōng, bù yǔ, zhì yú míng nián wǔ yuè. shí qī nián chūn xià, hàn, èr shí yī nián qiū, shǎn jiàng pú kuí děng zhōu hàn. èr shí èr nián qiū, kāi wàn děng zhōu hàn dōng, bù yǔ, zhì yú míng nián sān yuè.
贞观元年夏,山东大旱。二年春,旱。三年春、夏,旱。四年春,旱。自太上 皇传位至此,而比年水旱。九年秋,剑南、关东州二十四旱。十二年,吴、楚、巴、 蜀州二十六旱;冬,不雨,至于明年五月。十七年春、夏,旱,二十一年秋,陕、 绛、蒲、夔等州旱。二十二年秋,开、万等州旱;冬,不雨,至于明年三月。
yǒng huī yuán nián, jīng jī yōng tóng jiàng děng zhōu shí, hàn. èr nián jiǔ yuè, bù yǔ, zhì yú míng nián èr yuè. sì nián xià qiū, hàn, guāng wù chú yǐng děng zhōu yóu shén.
永徽元年,京畿雍、同、绛等州十,旱。二年九月,不雨,至于明年二月。四 年夏、秋,旱,光、婺、滁、颍等州尤甚。
xiǎn qìng wǔ nián chūn, hé běi zhōu èr shí èr hàn.
显庆五年春,河北州二十二旱。
zǒng zhāng yuán nián, jīng shī jí shān dōng jiāng huái dà hàn. èr nián qī yuè, jiàn nán zhōu shí jiǔ hàn dōng, wú xuě.
总章元年,京师及山东、江淮大旱。二年七月,剑南州十九旱;冬,无雪。
xián xiǎng yuán nián chūn, hàn qiū, fù dà hàn.
咸享元年春,旱;秋,复大旱。
yí fèng èr nián xià, hé nán hé běi hàn. sān nián sì yuè, hàn.
仪凤二年夏,河南、河北旱。三年四月,旱。
yǒng lóng èr nián, guān zhōng hàn, shuāng, dà jī.
永隆二年,关中旱,霜,大饥。
yǒng chún yuán nián, guān zhōng dà hàn, jī. èr nián xià, hé nán hé běi hàn.
永淳元年,关中大旱,饥。二年夏,河南、河北旱。
yǒng chāng yuán nián sān yuè, hàn.
永昌元年三月,旱。
shén gōng yuán nián, huáng suí děng zhōu hàn.
神功元年,黄、隋等州旱。
jiǔ shì yuán nián xià, guān nèi hé dōng hàn.
久视元年夏,关内、河东旱。
cháng ān èr nián chūn, bù yǔ, zhì yú liù yuè. sān nián dōng, wú xuě, zhì yú míng nián èr yuè.
长安二年春,不雨,至于六月。三年冬,无雪,至于明年二月。
shén lóng èr nián dōng, bù yǔ, zhì yú míng nián wǔ yuè, jīng shī shān dōng hé běi hé nán hàn, jī.
神龙二年冬,不雨,至于明年五月,京师、山东、河北、河南旱,饥。
tài jí yuán nián chūn, hàn qī yuè fù hàn.
太极元年春,旱;七月复旱。
kāi yuán èr nián chūn, dà hàn. shí èr nián qī yuè, hé dōng hé běi hàn, dì qīn dǎo yǔ gōng zhōng, shè tán xí, bào lì sān rì. jiǔ yuè pú tóng děng zhōu hàn. shí sì nián qiū, zhū dào zhōu shí wǔ hàn. shí wǔ nián, zhū dào zhōu shí qī hàn. shí liù nián, dōng dōu hé nán sòng bó děng zhōu hàn. èr shí sì nián xià, hàn.
开元二年春,大旱。十二年七月,河东、河北旱,帝亲祷雨宫中,设坛席,暴 立三日。九月蒲、同等州旱。十四年秋,诸道州十五旱。十五年,诸道州十七旱。 十六年,东都、河南、宋亳等州旱。二十四年夏,旱。
yǒng tài yuán nián chūn xià, hàn. èr nián, guān nèi dà hàn, zì sān yuè bù yǔ, zhì yú liù yuè.
永泰元年春、夏,旱。二年,关内大旱,自三月不雨,至于六月。
dà lì liù nián chūn, hàn, zhì yú bā yuè.
大历六年春,旱,至于八月。
jiàn zhōng sān nián, zì wǔ yuè bù yǔ, zhì yú qī yuè.
建中三年,自五月不雨,至于七月。
xìng yuán yuán nián dōng, dà hàn.
兴元元年冬,大旱。
zhēn yuán yuán nián chūn, hàn, wú mài miáo, zhì yú bā yuè, hàn shén, bà chǎn jiāng jié, jǐng jiē wú shuǐ. liù nián chūn, guān fǔ dà hàn, wú mài miáo xià, huái nán zhè xī fú jiàn děng dào dà hàn, jǐng quán jié, rén hé qiě yì, sǐ zhě shén zhòng. qī nián, yáng chǔ chú shòu lǐ děng zhōu hàn. shí sì nián chūn, hàn, wú mài. shí wǔ nián xià, hàn. shí bā nián xià, shēn guāng cài zhōu hàn. shí jiǔ nián zhēng yuè, bù yǔ, zhì qī yuè jiǎ xū nǎi yǔ.
贞元元年春,旱,无麦苗,至于八月,旱甚,灞浐将竭,井皆无水。六年春, 关辅大旱,无麦苗;夏,淮南、浙西、福建等道大旱,井泉竭,人曷且疫,死者 甚众。七年,扬、楚、滁、寿、澧等州旱。十四年春,旱,无麦。十五年夏,旱。 十八年夏,申、光、蔡州旱。十九年正月,不雨,至七月甲戌乃雨。
yǒng zhēn yuán nián qiū, jiāng zhè huái nán jīng nán hú nán è yuè chén xǔ děng zhōu èr shí liù, hàn.
永贞元年秋,江浙、淮南、荆南、湖南、鄂岳陈许等州二十六,旱。
yuán hé sān nián, huái nán jiāng nán jiāng xī hú nán guǎng nán shān nán dōng xī jiē hàn. sì nián chūn xià, dà hàn qiū, huái nán zhè xī jiāng xī jiāng dōng hàn. qī nián xià, yáng rùn děng zhōu hàn. bā nián xià, tóng huá èr zhōu hàn. shí wǔ nián xià, hàn.
元和三年,淮南、江南、江西、湖南、广南、山南东西皆旱。四年春、夏,大 旱;秋,淮南、浙西、江西、江东旱。七年夏,扬、润等州旱。八年夏,同、华二 州旱。十五年夏,旱。
bǎo lì yuán nián qiū, jīng nán huái nán zhè xī jiāng xī hú nán jí xuān xiāng è děng zhōu hàn.
宝历元年秋,荆南、淮南、浙西、江西、湖南及宣、襄、鄂等州旱。
tài hé yuán nián xià, jīng jī hé zhōng tóng zhōu hàn. liù nián, hé dōng hé nán guān fǔ hàn. qī nián qiū, dà hàn. bā nián xià, jiāng huái jí shǎn huá děng zhōu hàn. jiǔ nián qiū, jīng zhào hé nán hé zhōng shǎn huá tóng děng zhōu hàn.
太和元年夏,京畿、河中、同州旱。六年,河东、河南、关辅旱。七年秋,大 旱。八年夏,江淮及陕、华等州旱。九年秋,京兆、河南、河中、陕华同等州旱。
kāi chéng èr nián chūn xià, hàn. sì nián xià, hàn, zhè dōng yóu shén.
开成二年春、夏,旱。四年夏,旱,浙东尤甚。
huì chāng wǔ nián chūn, hàn. liù nián chūn, bù yǔ dōng, yòu bù yǔ, zhì míng nián èr yuè.
会昌五年春,旱。六年春,不雨;冬,又不雨,至明年二月。
dà zhōng sì nián, dà hàn.
大中四年,大旱。
xián tōng èr nián qiū, huái nán hé nán bù yǔ, zhì yú míng nián liù yuè. jiǔ nián, jiāng huái hàn. shí nián xià, hàn. shí yī nián xià, hàn.
咸通二年秋,淮南、河南不雨,至于明年六月。九年,江淮旱。十年夏,旱。 十一年夏,旱。
guǎng míng yuán nián chūn xià, dà hàn.
广明元年春、夏,大旱。
zhōng hé sì nián, jiāng nán dà hàn, jī, rén xiāng shí.
中和四年,江南大旱,饥,人相食。
jǐng fú èr nián qiū, dà hàn.
景福二年秋,大旱。
guāng huà sān nián dōng, jīng shī hàn, zhì yú sì nián chūn.
光化三年冬,京师旱,至于四年春。
shī yāo
○诗妖
dòu jiàn dé wèi bài shí, yǒu yáo yuē:" dòu rù niú kǒu, shì bù dé jiǔ."
窦建德未败时,有谣曰:“豆入牛口,势不得久。”
zhēn guān shí sì nián, jiāo hé dào héng jūn dà zǒng guǎn hóu jūn jí fá gāo chāng. xiān shì qí guó zhōng yǒu tóng yáo yuē" gāo chāng bīng mǎ rú shuāng xuě, hàn jiā bīng mǎ rú rì yuè, rì yuè zhào shuāng xuě, huí shǒu zì xiāo miè."
贞观十四年,交河道行军大总管侯君集伐高昌。先是其国中有童谣曰;“高昌 兵马如霜雪,汉家兵马如日月,日月照霜雪,回首自消灭。”
yǒng huī hòu, mín gē wǔ mèi niáng qū.
永徽后,民歌《武媚娘曲》。
diào lù chū, jīng chéng mín yáo yǒu" cè táng táng, ráo táng táng" zhī yán. tài cháng chéng lǐ sì zhēn yuē:" cè zhě, bù zhèng ráo zhě, bù ān. zì suí yǐ lái, yuè fǔ yǒu táng táng qū, zài yán táng zhě, táng zài shòu mìng zhī xiàng."
调露初,京城民谣有“侧堂堂,桡堂堂”之言。太常丞李嗣真曰:“侧者,不 正;桡者,不安。自隋以来,乐府有《堂堂曲》,再言堂者,唐再受命之象。”
yǒng chún yuán nián qī yuè, dōng dōu dà yǔ, rén duō piǎo fǒu. xiān shì tóng yáo yuē:" xīn hé bù rù xiāng, xīn mài bù rù chǎng, dài jí bā jiǔ yuè, gǒu fèi kōng yuán qiáng."
永淳元年七月,东都大雨,人多殍殕。先是童谣曰:“新禾不入箱,新麦不入 场,迨及八九月,狗吠空垣墙。”
gāo zōng zì diào lù zhōng yù fēng sōng shān, shǔ tū jué pàn ér zhǐ hòu yòu yù fēng, yǐ tǔ bō rù kòu suì tíng. shí tóng yáo yuē:" sōng shān fán jǐ céng, bù wèi dēng bù dé, dàn kǒng bù dé dēng, sān dù zhēng bīng mǎ, bàng dào dǎ téng téng."
高宗自调露中欲封嵩山,属突厥叛而止;后又欲封,以吐蕃入寇遂停。时童谣 曰:“嵩山凡几层,不畏登不得,但恐不得登,三度徵兵马,傍道打腾腾。”
yǒng huī mò, lǐ gē yǒu sāng tiáo wéi yě nǚ shí wéi yě lè.
永徽末,里歌有《桑条韦也》、《女时韦也》乐。
lóng shuò zhōng, shí rén yǐn jiǔ lìng yuē" zǐ mǔ xiāng qù lí, lián tái ǎo dào." sú wèi bēi pán wèi zǐ mǔ, yòu míng pán wèi tái. yòu lǐ gē yǒu tū jué yán.
龙朔中,时人饮酒令曰;“子母相去离,连台拗倒。”俗谓杯盘为子母,又名 盘为台。又里歌有《突厥盐》。
yǒng chún hòu, mín gē yuē:" yáng liǔ yáng liǔ màn tóu tuó."
永淳后,民歌曰:“杨柳杨柳漫头驼。”
chuí gǒng hòu, dōng dōu yǒu qì bì ér gē, jiē yín yàn zhī cí. qì bì, zhāng yì zhī xiǎo zì yě.
垂拱后,东都有《契苾儿歌》,皆淫艳之词。契苾,张易之小字也。
rú yì chū, lǐ gē yuē:" huáng zhāng huáng zhāng cǎo lǐ cáng, wān gōng shè ěr shāng." qí hòu, wáng xiào jié bài yú huáng zhāng gǔ.
如意初,里歌曰:“黄麞黄麞草里藏,弯弓射尔伤。”其后,王孝杰败于黄麞 谷。
shén lóng yǐ hòu, mín yáo yuē:" shān nán wū què kē, shān běi jīn luò tuó, lián kē bù záo kǒng, fǔ zi bù shī kē." shān nán, táng yě, wū què kē zhě, rén jū guǎ yě shān běi, hú yě, jīn luò tuó zhě, lǔ huò ér zhòng zài yě. ān lè gōng zhǔ yú míng zhōu zào ān lè sì, tóng yáo yuē:" kě lián ān lè sì, liǎo liǎo shù tóu xuán."
神龙以后,民谣曰:“山南乌鹊窠,山北金骆驼,镰柯不凿孔,斧子不施柯。” 山南,唐也,乌鹊窠者,人居寡也;山北,胡也,金骆驼者,虏获而重载也。安乐 公主于洺州造安乐寺,童谣曰:“可怜安乐寺,了了树头悬。”
jǐng lóng zhōng, mín yáo yuē:" huáng zì dú zǐ wǎn zhèn duàn, liǎng zú tà dì xī duàn, chéng nán huáng zì dú zǐ wéi." yòu yǒu ā wěi niáng gē. shí yòu yáo yuē:" kě lián shèng shàn sì, shēn zhuó lǜ máo yī, qiān lái hé lǐ yǐn, tà shā lǐ yú ér."
景龙中,民谣曰:“黄牸犊子挽纼断,两足踏地奚断,城南黄牸犊子韦。” 又有《阿纬娘歌》。时又谣曰:“可怜圣善寺,身著绿毛衣,牵来河里饮,踏杀鲤 鱼儿。”
xuán zōng zài lù zhōu, yǒu tóng yáo yuē" yáng tóu shān běi zuò cháo táng."
玄宗在潞州,有童谣曰;“羊头山北作朝堂。”
tiān bǎo zhōng, yǒu shù shì lǐ xiá zhōu yú xuán dōu guān yuàn wǔ jiān wèi shī yuē:" yàn shì rén jiē qù, hán guān mǎ bù guī, rén féng shān xià guǐ, huán shàng xì luó yī." ér rén jiē bù wù, jìn shī yāo yě. yòu lù shān wèi fǎn shí, tóng yáo yuē " yàn yàn fēi shàng tiān, tiān shàng nǚ ér pù bái zhān, zhān shàng yǒu qiān qián." shí yōu zhōu yòu yǒu yáo yuē:" jiù lái kuā dài gān, jīn rì bù kān kàn, dàn kàn wǔ yuè lǐ, qīng shuǐ hé biān jiàn qì dān."
天宝中,有术士李遐周于玄都观院庑间为诗曰:“燕市人皆去,函关马不归, 人逢山下鬼,环上系罗衣。”而人皆不悟,近诗妖也。又禄山未反时,童谣曰; “燕燕飞上天,天上女儿铺白氈,氈上有千钱。”时幽州又有谣曰:“旧来夸戴竿, 今日不堪看,但看五月里,清水河边见契丹。”
dé zōng shí, huò wèi shī yuē" cǐ shuǐ lián jīng shuǐ, shuāng móu xuè mǎn chuān, qīng niú zhú zhū hǔ, fāng hào tài píng nián." jìn shī yāo yě. zhū cǐ wèi bài qián liǎng yuè, yǒu tóng yáo yuē:" yì zhī zhù, liǎng tóu zhū, wǔ liù yuè, huà wéi qiě."
德宗时,或为诗曰;“此水连泾水,双眸血满川,青牛逐硃虎,方号太平年。” 近诗妖也。硃泚未败前两月,有童谣曰:“一只箸,两头硃,五六月,化为且。”
yuán hé chū, tóng yáo yuē" dǎ mài dǎ mài sān sān sān." nǎi zhuǎn shēn yuē:" wǔ le yě."
元和初,童谣曰;“打麦打麦三三三。”乃转身曰:“舞了也。”
dà zhōng mò, jīng shī xiǎo ér dié bù zì shuǐ niǔ zhī xiàng rì, wèi zhī yuē" bá yūn".
大中末,京师小儿叠布渍水纽之向日,谓之曰“拔晕”。
xián tōng qī nián, tóng yáo yuē:" cǎo qīng qīng, bèi yán shuāng, què shǐ hòu, kàn diān kuáng." shí sì nián, xián dōu tóng yáo yuē" xián tōng guǐ sì, chū wú suǒ zhī, shé qù mǎ lái, dào lù shāo kāi, tóu wú piàn wǎ, dì yǒu cán huī." shì suì, suì yīn zài sì, míng nián zài wǔ. sì, shé yě wǔ, mǎ yě.
咸通七年,童谣曰:“草青青,被严霜,鹊始后,看颠狂。”十四年,咸都童 谣曰;“咸通癸巳,出无所之,蛇去马来,道路稍开,头无片瓦,地有残灰。”是 岁,岁阴在巳,明年在午。巳,蛇也;午,马也。
xī zōng shí, tóng yáo yuē:" jīn sè há ma zhēng nǔ yǎn, fān què cáo zhōu tiān xià fǎn."
僖宗时,童谣曰:“金色虾蟆争努眼,翻却曹州天下反。”
gān fú liù nián, tóng yáo yuē" bā yuè wú shuāng hán cǎo qīng, jiāng jūn qí mǎ chū kōng chéng, hàn jiā tiān zǐ xī xún shòu, yóu xiàng jiāng dōng gèng suǒ bīng."
乾符六年,童谣曰;“八月无霜寒草青,将军骑马出空城,汉家天子西巡狩, 犹向江东更索兵。”
zhōng hé chū, tóng yáo yuē:" huáng cháo zǒu, tài shān dōng, sǐ zài wēng jiā wēng."
中和初,童谣曰:“黄巢走,泰山东,死在翁家翁。”
é yán
○讹言
zhēn guān shí qī nián qī yuè, mín é yán guān qiǎn chéng chéng shā rén, yǐ jì tiān gǒu, yún: qí lái yě, shēn yī gǒu pí, tiě zhǎo, měi yú àn zhōng qǔ rén xīn gān ér qù. yú shì gèng xiāng zhèn bù, měi yè jīng rǎo, jiē yǐn gōng liǎn zì fáng, wú bīng qì zhě shàn zhú wèi zhī, jiāo wài bù gǎn dú xíng. tài zōng è zhī, lìng tōng yè kāi zhū fāng mén, xuān zhǐ wèi yù, yuè yú nǎi zhǐ.
贞观十七年七月,民讹言官遣枨枨杀人,以祭天狗,云:其来也,身衣狗皮, 铁爪,每于暗中取人心肝而去。于是更相震怖,每夜惊扰,皆引弓敛自防,无兵器 者剡竹为之,郊外不敢独行。太宗恶之,令通夜开诸坊门,宣旨慰谕,月余乃止。
wǔ hòu shí, mín yǐn jiǔ ōu gē, qū zhōng ér bù jìn zhě, wèi zhī" zú yán".
武后时,民饮酒讴歌,曲终而不尽者,谓之“族盐”。
kāi yuán èr shí qī nián shí yuè, gǎi zuò dōng dōu míng táng, é yán guān qǔ xiǎo ér mái míng táng xià, yǐ wéi yàn shèng. cūn yě ér tóng cáng yú shān gǔ, dū chéng sāo rán, huò yán bīng zhì. xuán zōng è zhī, qiǎn shǐ wèi yù, jiǔ zhī nǎi zhǐ.
开元二十七年十月,改作东都明堂,讹言官取小儿埋明堂下,以为厌胜。村野 儿童藏于山谷,都城骚然,或言兵至。玄宗恶之,遣使尉谕,久之乃止。
tiān bǎo sān zài èr yuè xīn hài, yǒu xīng rú yuè, zhuì yú dōng nán, zhuì hòu yǒu shēng, jīng shī é yán guān qiǎn chéng chéng bǔ rén, qǔ gān yǐ jì tiān gǒu, rén pō kǒng jù, jī nèi yóu shén, qiǎn shǐ ān yù zhī, yǔ zhēn guān shí qī nián zhàn tóng.
天宝三载二月辛亥,有星如月,坠于东南,坠后有声,京师讹言官遣枨枨捕人, 取肝以祭天狗,人颇恐惧,畿内尤甚,遣使安谕之,与贞观十七年占同。
tiān bǎo hòu, shī rén duō wèi yōu kǔ liú yù zhī sī, jí jì xìng yú jiāng hú sēng sì, ér yuè qǔ yì duō yǐ biān dì wéi míng, yǒu yī zhōu gān zhōu liáng zhōu děng, zhì qí qū biàn fán shēng, jiē wèi zhī" rù pò". yòu yǒu hú xuán wǔ, běn chū kāng jū, yǐ xuán zhuǎn biàn jié wèi qiǎo, shí yòu shàng zhī. pò zhě, gài pò suì yún.
天宝后,诗人多为忧苦流寓之思,及寄兴于江湖僧寺,而乐曲亦多以边地为名, 有《伊州》、《甘州》、《凉州》等,至其曲遍繁声,皆谓之“入破”。又有《胡 旋舞》,本出康居,以旋转便捷为巧,时又尚之。破者,盖破碎云。
jiàn zhōng sān nián qiū, jiāng huái é yán yǒu máo rén shí qí xīn, rén qíng dà kǒng. zhū cǐ jì jiàn hào, míng qí jiù dì yuē qián lóng gōng, yí nèi fǔ zhēn huò yǐ shí zhī. zhàn zhě yǐ wéi, yì chēng" qián lóng wù yòng", cǐ bài xiáng yě.
建中三年秋,江淮讹言有毛人食其心,人情大恐。硃泚既僭号,名其旧第曰潜 龙宫,移内府珍货以实之。占者以为,《易》称“潜龙勿用”,此败祥也。
dà hé jiǔ nián, jīng shī é yán zhèng zhù wèi shàng hé jīn dān, shēng qǔ xiǎo ér xīn gān, mì zhǐ bǔ xiǎo ér wú suàn. wǎng wǎng yīn xiāng gào yuē:" mǒu chù shī jǐ ér yǐ." fāng shì yán jīn dān kě zhì shén xiān, gài dàn wàng bù jīng zhī yǔ, huò xìn ér fú zhī, zé fā rè duō sǐ, rú yǒu suǒ jiè yún. xiǎo ér, wú gū zhě, qǔ qí xīn gān, jiāng yǒu shā lù xiàng.
大和九年,京师讹言郑注为上合金丹,生取小儿心肝,密旨捕小儿无算。往往 阴相告曰:“某处失几儿矣。”方士言金丹可致神仙,盖诞妄不经之语,或信而服 之,则发热多死,如有所戒云。小儿,无辜者,取其心肝,将有杀戮象。
liú cóng jiàn wèi sǐ shí, lù zhōu yǒu kuáng rén zhé yāo yú shì yuē" shí xióng qī qiān rén zhì yǐ." cóng jiàn bǔ zhǎn zhī.
刘从谏未死时,潞州有狂人折腰于市曰;“石雄七千人至矣。”从谏捕斩之。
xián tōng shí sì nián qiū, chéng dū é yán yǒu quǎn yí mǔ guǐ yè rù rén jiā, mín jiē kǒng, yè zé jù zuò. huò yuē mǒu jiā jiàn guǐ, yǎn huǎng rán rú dēng yàn, mín yì jù.
咸通十四年秋,成都讹言有犭夷母鬼夜入人家,民皆恐,夜则聚坐。或曰某家 见鬼,眼晃然如灯焰,民益惧。
huáng cháo wèi rù jīng shī shí, dōu rén yǐ huáng mǐ jí hēi dòu xiè zhēng shí zhī, wèi zhī" huáng zéi dǎ hēi zéi". xī zōng shí, lǐ xiàng dòu zhě jī nù, yán:" rèn jiàn yòu xiāng tiān zǐ."
黄巢未入京师时,都人以黄米及黑豆屑蒸食之,为之“黄贼打黑贼”。僖宗时, 里巷斗者激怒,言:“任见右厢天子。”
máo chóng zhī niè.
毛虫之孽。
yǒng huī zhōng, hé yuán jūn yǒu láng sān, zhòu rù jūn mén, shè zhī, bì.
永徽中,河源军有狼三,昼入军门,射之,毙。
yǒng chún zhōng, lán shèng zhōu tù hài jià, qiān wàn wèi qún, shí miáo jǐn, tù yì bù fù jiàn.
永淳中,岚、胜州兔害稼,千万为群,食苗尽,兔亦不复见。
kāi yuán sān nián, yǒu xióng zhòu rù yáng zhōu chéng.
开元三年,有熊昼入扬州城。
qián yuán èr nián shí yuè, zhào bǎi guān shàng qín zhèng lóu guān ān xī bīng fù shǎn zhōu, yǒu hú chū yú lóu shàng, huò zhī.
乾元二年十月,诏百官上勤政楼观安西兵赴陕州,有狐出于楼上,获之。
dà lì sì nián bā yuè jǐ mǎo, hǔ rù jīng shī cháng shòu fāng zǎi chén yuán zài jiā miào, shè shā zhī. hǔ, xī fāng zhī shǔ, wēi měng tūn shì, xíng lù zhī xiàng. liù nián bā yuè dīng chǒu, huò bái tù yú tài jí diàn zhī nèi láng. zhàn yuē" guó yǒu yōu. bái, sàng xiáng yě."
大历四年八月己卯,虎入京师长寿坊宰臣元载家庙,射杀之。虎,西方之属, 威猛吞噬,刑戮之象。六年八月丁丑,获白兔于太极殿之内廊。占曰;“国有忧。 白,丧祥也。”
jiàn zhōng sān nián jiǔ yuè jǐ hài yè, hǔ rù xuān yáng lǐ, shāng rén èr, jí cháo huò zhī.
建中三年九月己亥夜,虎入宣阳里,伤人二,诘朝获之。
zhēn yuán èr nián èr yuè yǐ chǒu, yǒu yě lù zhì yú hán yuán diàn qián, huò zhī rén shēn, yòu yǒu lù zhì yú hán yuán diàn qián, huò zhī. zhàn yuē:" yǒu dà sàng." sì nián sān yuè guǐ hài, yǒu lù zhì jīng shī xī shì mén, huò zhī.
贞元二年二月乙丑,有野鹿至于含元殿前,获之;壬申,又有鹿至于含元殿前, 获之。占曰:“有大丧。”四年三月癸亥,有鹿至京师西市门,获之。
kāi chéng sì nián sì yuè, yǒu zhāng chū yú tài miào, huò zhī.
开成四年四月,有麞出于太庙,获之。
quǎn huò
○犬祸
wǔ dé sān nián, tū jué chù luó kè hán jiāng rù guān, yè wén quǎn qún háo ér bú jiàn quǎn.
武德三年,突厥处罗可汗将入冠,夜闻犬群嗥而不见犬。
wǔ hòu chū, kù lì qiū shén jī jiā gǒu shēng zǐ jiē wú shǒu, dāng xiàng yǒu kǒng rú kǒu, zhòu yè míng fèi, é shī suǒ zài.
武后初,酷吏丘神勣家狗生子皆无首,当项有孔如口,昼夜鸣吠,俄失所在。
shén gōng yuán nián, ān guó xiàn liǎng shǒu quǎn. shǒu duō zhě, shàng bù yī yě.
神功元年,安国献两首犬。首多者,上不一也。
tiān bǎo shí yī zài, lǐ lín fǔ chén qǐ guàn shì jiāng cháo, qǔ shū náng shì zhī, zhōng yǒu wù rú shǔ, yuè yú dì jí biàn wéi gǒu, zhuàng dà xióng mù, zhāng yá shì lín fǔ, lín fǔ shè zhī, zhōng, shā rán yǒu shēng, suí jiàn méi.
天宝十一载,李林甫晨起盥饰将朝,取书囊视之,中有物如鼠,跃于地即变为 狗,壮大雄目,张牙视林甫,林甫射之,中,杀然有声,随箭没。
zhēn yuán qī nián, zhào zhōu bǎi xiāng mín lǐ chóng zhēn jiā huáng quǎn rǔ dú.
贞元七年,赵州柏乡民李崇贞家黄犬乳犊。
huì chāng sān nián, dìng zhōu shēn zé lìng jiā gǒu shēng jué.
会昌三年,定州深泽令家狗生角。
dà zhōng chū, gǒu shēng jué. jīng fáng yuē:" zhí zhèng shī jiāng hài zhī yīng." yòu yuē:" jūn zǐ wēi xiàn, zé gǒu shēng jiǎo."
大中初,狗生角。京房曰:“执正失将害之应。”又曰:“君子危陷,则狗生 角。”
xián tōng zhōng, kuài jī yǒu gǒu shēng ér bù néng fèi, jī zhī wú shēng. gǒu zhí fèi yǐ shǒu yù, qí bù néng zhě, xiàng zhèn shǒu zhě bù néng yù kòu zhī zhào.
咸通中,会稽有狗生而不能吠,击之无声。狗职吠以守御,其不能者,象镇守 者不能御寇之兆。
chéng ruì wèi jīng nán jié dù shǐ, chéng zhōng quǎn jiē yè fèi, rì zhě xiàng yǐn yǐ wéi chéng guō jiāng qiū xū.
成汭为荆南节度使,城中犬皆夜吠,日者向隐以为城郭将丘墟。
zhōng hé èr nián qiū, dān tú gǒu yǔ zhì jiāo. zhàn yuē" zhū hóu yǒu móu hài guó zhě."
中和二年秋,丹徒狗与彘交。占曰;“诸侯有谋害国者。”
bái shěng bái xiáng
○白眚白祥
diào lù yuán nián shí yī yuè rén wǔ, qín zhōu shén tíng zhì běi wù kāi rú rì chū yào, yǒu bái lù bái láng jiàn. jìn bái xiáng yě.
调露元年十一月壬午,秦州神亭治北雾开如日初耀,有白鹿、白狼见。近白祥 也。
shén lóng èr nián sì yuè jǐ hài, yǔ máo yú yuè zhōu zhī mào xiàn. zhàn yuē:" xié rén jìn, xián rén dùn."
神龙二年四月己亥,雨毛于越州之鄮县。占曰:“邪人进,贤人遁。”
dà lì èr nián qī yuè jiǎ xū rì rù shí, yǒu bái qì gèn tiān. jiǔ yuè wù wǔ yè, bái wù qǐ xī běi, gèn tiān. wǔ nián wǔ yuè jiǎ shēn, xī běi yǒu bái qì gèn tiān.
大历二年七月甲戌日入时,有白气亘天。九月戊午夜,白雾起西北,亘天。五 年五月甲申,西北有白气亘天。
zhēn yuán èr shí nián jiǔ yuè gēng chén jiǎ yè, yǒu bái qì bā, dōng xī jì tiān.
贞元二十年九月庚辰甲夜,有白气八,东西际天。
dà hé sān nián bā yuè, xī fāng yǒu bái qì rú zhù. qī nián shí yuè jǐ yǒu, xī fāng yòu yǒu bái qì rú zhù zhě sān.
大和三年八月,西方有白气如柱。七年十月己酉,西方又有白气如柱者三。
guāng qǐ èr nián sì yuè, yǒu bái qì tóu hēi rú fā, zì dōng nán rù yú yáng zhōu miè.
光启二年四月,有白气头黑如发,自东南入于扬州灭。
guāng huà èr nián sān yuè yǐ sì, rì zhōng yǒu bái qì gèn tiān, zì xī nán guàn yú dōng běi.
光化二年三月乙巳,日中有白气亘天,自西南贯于东北。
tiān fù yuán nián bā yuè jǐ hài, xī fāng yǒu bái yún rú lǚ dǐ, zhōng chū bái qì rú pǐ liàn, zhǎng wǔ zhàng, shàng chōng tiān, fēn wéi sān huì, tóu xià chuí. zhàn yuē:" tiān xià yǒu bīng. bái zhě, zhàn xiáng yě."
天复元年八月己亥,西方有白云如履底,中出白气如匹练,长五丈,上冲天, 分为三彗,头下垂。占曰:“天下有兵。白者,战祥也。”
mù lì jīn
○木沴金
shén lóng zhōng, dōng dōu bái mǎ sì tiě xiàng tóu wú gù zì luò yú diàn mén wài.
神龙中,东都白马寺铁像头无故自落于殿门外。
tiān bǎo wǔ zài sì yuè, zǎi chén lǐ kuò zhī cháng liè dǐng jù shàn xiū, zhōng yè, dǐng yuè chū xiāng dòu bù jiě, dǐng ěr jí zú jiē zhé.
天宝五载四月,宰臣李适之常列鼎具膳羞,中夜,鼎跃出相斗不解,鼎耳及足 皆折。