gē shū gāo fēng
哥舒高封

gē shū hàn, qí xiān gài tū qí shī qiú zhǎng gē shū bù zhī yì. fù dào yuán, wèi ān xī dōu hù jiāng jūn chì shuǐ jūn shǐ, gù réng shì jū ān xī. hàn shǎo bǔ xiào gǔ fǔ guǒ yì, jiā fù yú cái, rèn xiá zhòng rán nuò, zòng pú jiǔ zhǎng ān shì. nián sì shí yú, zāo fù sàng, bù guī. bù wèi zhǎng ān wèi suǒ lǐ, kǎi rán fā fèn, yóu hé xī, shì jié dù shǐ wáng chuí. chuí gōng xīn chéng, shǐ hàn jīng lüè, shāo zhī míng. yòu shì wáng zhōng sì, shǔ yá jiāng. hàn néng dú zuǒ shì chūn qiū hàn shū, tōng dà yì. shū cái, duō shī yǔ, gù shì guī xīn. wèi dà dǒu jūn fù shǐ, zuǒ ān sī shùn, bù xiāng xià. zhōng sì gèng shǐ tǎo tǔ bō, fù jiāng jù jiàn, hàn nù, lì shā zhī, huī xià wèi gǔ biàn. qiān zuǒ wèi láng jiāng.
哥舒翰，其先蓋突騎施酋長哥舒部之裔。父道元，為安西都護將軍、赤水軍使， 故仍世居安西。翰少補效轂府果毅，家富於財，任俠重然諾，縱蒱酒長安市。年四 十餘，遭父喪，不歸。不為長安尉所禮，慨然發憤，遊河西，事節度使王倕。倕攻 新城，使翰經略，稍知名。又事王忠嗣，署衙將。翰能讀《左氏春秋》、《漢書》， 通大義。疏財，多施予，故士歸心。為大斗軍副使，佐安思順，不相下。忠嗣更使 討吐蕃，副將倨見，翰怒，立殺之，麾下為股抃。遷左衛郎將。

tǔ bō dào biān, yǔ hàn yù kǔ bá hǎi. tǔ bō zhī qí jūn wèi sān xíng, cóng shān chā chí xià, hàn chí bàn duàn qiāng yíng jī, suǒ xiàng zhé pī mǐ, míng gài jūn zhōng. zhuó shòu yòu wǔ wèi jiāng jūn, fù lǒng yòu jié dù, wèi hé yuán jūn shǐ. xiān shì, tǔ bō hòu jī shí jūn mài shú, suì lái qǔ, mò néng jìn. hàn nǎi shǐ wáng nán dé yáng jǐng huī shè fú dōng nán gǔ. tǔ bō yǐ wǔ qiān qí rù sāi, fàng mǎ chǐ jiǎ, jiāng jiù tián, hàn zì chéng zhōng chí zhì áo dòu, lǔ hài zǒu, zhuī běi, fú qǐ, xī shā zhī, zhǐ mǎ wú hái zhě. hàn cháng zhú lǔ, mǎ jīng, xiàn yú hé, tǔ bō sān jiāng yù cì hàn, hàn dà hū, jiē yōng máo bù gǎn dòng, jiù bīng zhì, zhuī shā zhī. hàn yǒu nú yuē zuǒ chē, nián shí liù, yǐ lǚ lì wén. hàn gōng yòng qiāng, zhuī jí zéi, nǐ qiāng yú jiān, chì zhī, zéi fǎn gù, hàn cì qí hóu, tī ér téng zhī, gāo wǔ chǐ xǔ, nǎi duò, zuǒ chē jí xià mǎ zhǎn qí shǒu, yǐ wèi cháng.
吐蕃盜邊，與翰遇苦拔海。吐蕃枝其軍為三行，從山差池下，翰持半段槍迎擊， 所向輒披靡，名蓋軍中。擢授右武衛將軍，副隴右節度，為河源軍使。先是，吐蕃 候積石軍麥熟，歲來取，莫能禁。翰乃使王難得、楊景暉設伏東南谷。吐蕃以五千 騎入塞，放馬褫甲，將就田，翰自城中馳至鏖斗，虜駭走，追北，伏起，悉殺之， 只馬無還者。翰嘗逐虜，馬驚，陷於河，吐蕃三將欲刺翰，翰大呼，皆擁矛不敢動， 救兵至，追殺之。翰有奴曰左車，年十六，以膂力聞。翰工用槍，追及賊，擬槍於 肩，叱之，賊反顧，翰刺其喉，剔而騰之，高五尺許，乃墮，左車即下馬斬其首， 以為常。

huì zhōng sì bèi zuì, dì zhào hàn rù cháo, bù jiāng qǐng jī jīn bó yǐ jiù zhōng sì, hàn dàn jī pǔ zhuāng, yuē: shǐ wú jì cóng, xī qǔ yú shì? bù xíng, yòng cǐ zú yǐ. hàn zhì, dì xū xīn dài, yǔ yǔ, yì zhī, bài hóng lú qīng, wèi lǒng yòu jié dù fù dà shǐ. hàn yǐ xiè, jí jí yán zhōng sì zhī wǎng. dì qǐ rù jìn zhōng, hàn kòu tóu cóng dì, qiě qì. dì wù, wèi mò dài qí zuì, zhōng sì bù jí zhū. cháo tíng chēng qí yì.
會忠嗣被罪，帝召翰入朝，部將請齎金帛以救忠嗣，翰但齎朴裝，曰：「使吾 計從，奚取於是？不行，用此足矣。」翰至，帝虛心待，與語，異之，拜鴻臚卿， 為隴右節度副大使。翰已謝，即極言忠嗣之枉。帝起入禁中，翰叩頭從帝，且泣。 帝寤，為末貸其罪，忠嗣不及誅。朝廷稱其義。

yú nián, zhú shén wēi jūn qīng hǎi shàng, tǔ bō gōng pò zhī. gèng zhú yú lóng jū dǎo, yǒu bái lóng jiàn, yīn hào yīng lóng chéng. hàn xiāng qí chuān yuán yí xù mù, zhé zuì rén èr qiān shù zhī, yóu shì tǔ bō bù gǎn jìn qīng hǎi. tiān bǎo bā zài, zhào hàn yǐ shuò fāng hé dōng qún mù bīng shí wàn gōng tǔ bō shí bǎo chéng. shù rì wèi kè, hàn nù, zuó qí jiāng gāo xiù yán zhāng shǒu yú, jiāng zhǎn zhī. xiù yán qǐng sān rì qī, rú qī ér xià. suì yǐ chì lǐng wèi xī sāi, kāi tún tián, bèi jūn shí. jiā tè jìn, cì lài mí wò. shí yī zài, jiā kāi fǔ yí tóng sān sī.
逾年，築神威軍青海上，吐蕃攻破之。更築於龍駒島，有白龍見，因號應龍城。 翰相其川原宜畜牧，謫罪人二千戍之，由是吐蕃不敢近青海。天寶八載，詔翰以朔 方、河東群牧兵十萬攻吐蕃石堡城。數日未克，翰怒，捽其將高秀岩、張守瑜，將 斬之。秀岩請三日期，如期而下。遂以赤嶺為西塞，開屯田，備軍實。加特進，賜 賚彌渥。十一載，加開府儀同三司。

hàn sù yǔ ān lù shān ān sī shùn bù píng, dì měi yù hé jiě zhī. huì sān rén jù lái cháo, dì shǐ biāo qí dà jiāng jūn gāo lì shì yàn chéng dōng, hàn děng jiē jí. zhào shàng shí shēng jī lù, qǔ xuè yuè cháng wèi rè luò hé yǐ cì zhī. hàn mǔ, yú tián wáng nǚ yě. lù shān wèi hàn yuē: wǒ fù hú, mǔ tū jué gōng fù tū jué, mǔ hú. zú lèi běn tóng, ān dé bù qīn ài? hàn yuē: yàn yán hú xiàng kū háo, bù xiáng, yǐ wàng běn yě. xiōng jì jiàn ài, gǎn bù jǐn xīn. lù shān yǐ hàn jī qí hú, nù mà yuē: tū jué gǎn ěr! hàn yù yīng zhī, lì shì mù hàn, hàn tuō zuì qù.
翰素與安祿山、安思順不平，帝每欲和解之。會三人俱來朝，帝使驃騎大將軍 高力士宴城東，翰等皆集。詔尚食生擊鹿，取血瀹腸為熱洛河以賜之。翰母，于闐 王女也。祿山謂翰曰：「我父胡，母突厥；公父突厥，母胡。族類本同，安得不親 愛？」翰曰：「諺言『狐向窟嗥，不祥』，以忘本也。兄既見愛，敢不盡心。」祿 山以翰譏其胡，怒罵曰：「突厥敢爾！」翰欲應之，力士目翰，翰托醉去。

jiǔ zhī, jìn fēng liáng guó gōng, jiān hé xī jié dù shǐ. gōng pò tǔ bō hóng jì dà mò mén děng chéng, shōu huáng hé jiǔ qǔ, yǐ qí dì zhì táo yáng jùn, zhú shén cè wǎn xiù èr jūn. jìn fēng xī píng jùn wáng, cì yīn lè tián yuán, yòu cì yī zi wǔ pǐn guān, bì jiāng shǎng bài yǒu chà. zǎi xiàng yáng guó zhōng è lù shān, bái fà qí fǎn zhuàng, gù hòu jié hàn. é jìn tài zǐ shǎo bǎo. hàn qí jiǔ, jí shēng sè, yīn fēng bì, tǐ bù rén. jì jí fèi, suì hái jīng shī, hé mén bù cháo qǐng.
久之，進封涼國公，兼河西節度使。攻破吐蕃洪濟、大莫門等城，收黃河九曲， 以其地置洮陽郡，築神策、宛秀二軍。進封西平郡王，賜音樂、田園，又賜一子五 品官，裨將賞拜有差。宰相楊國忠惡祿山，白髮其反狀，故厚結翰。俄進太子少保。 翰耆酒，極聲色，因風痹，體不仁。既疾廢，遂還京師，闔門不朝請。

shí sì zài, lù shān fǎn, fēng cháng qīng yǐ wáng shī bài. dì nǎi zhào jiàn hàn, bài tài zǐ xiān fēng bīng mǎ yuán shuài, yǐ tián liáng qiū wèi jūn sī mǎ, xiāo xīn wèi pàn guān, wáng sī lǐ qián ěr dà fú lǐ chéng guāng gāo yuán dàng sū fǎ dǐng guǎn chóng sì wèi shǔ jiāng, huǒ bá guī rén lǐ wǔ dìng hún è qì bì níng yǐ běn bù lì huī xià, fán hé lǒng shuò fāng nú cì děng shí èr bù bīng èr shí wàn shǒu tóng guān. shī shǐ dōng, xiān qū yá qí chù mén, duò zhù máo, gān zhé, zhòng è zhī. tiān zi yù qín zhèng lóu lín sòng, zhào hàn yǐ jūn xíng, guò mén wú xià, bǎi guān jiāo jiàn, jīng qí gèn èr bǎi lǐ. hàn huáng kǒng, shù yǐ jí zì yán, dì bù tīng. rán bìng gù bù néng shì, yǐ jūn zhèng wěi liáng qiū, shǐ wáng sī lǐ zhǔ qí, lǐ chéng guāng zhǔ bù. sān rén zhēng zhǎng, zhèng lìng wú suǒ tǒng yī, zhòng xié chí, wú dòu yì. míng nián, jìn bài shàng shū zuǒ pú shè tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì. lù shān qiǎn zi qìng xù gōng guān, hàn jī zǒu zhī.
十四載，祿山反，封常清以王師敗。帝乃召見翰，拜太子先鋒兵馬元帥，以田 良丘為軍司馬，蕭昕為判官，王思禮、鉗耳大福、李承光、高元盪、蘇法鼎、管崇 嗣為屬將，火拔歸仁、李武定、渾萼、契苾寧以本部隸麾下，凡河、隴、朔方、奴 刺等十二部兵二十萬守潼關。師始東，先驅牙旗觸門，墮注旄，乾折，眾惡之。天 子御勤政樓臨送，詔翰以軍行，過門毋下，百官郊餞，旌旗亘二百里。翰惶恐，數 以疾自言，帝不聽。然病痼不能事，以軍政委良丘，使王思禮主騎，李承光主步。 三人爭長，政令無所統一，眾攜弛，無斗意。明年，進拜尚書左僕射、同中書門下 平章事。祿山遣子慶緒攻關，翰擊走之。

shǐ, ān sī shùn dù lù shān bì fǎn, cháng wèi dì yán, dé bù zuò. hàn jì è lù shān, yòu yuàn sī shùn. jí shì, zhī zhòng bīng zài jǐ, yǒu suǒ lùn qǐng, tiān zǐ zhòng wéi, yīn wěi wèi zéi shū yí sī shùn zhě, shǐ guān luó qín yǐ xiàn. hàn yīn shū qī zuì, qǐng zhū zhī. yǒu zhào sī shùn jí dì yuán zhēn jiē cì sǐ, xǐ fàng qí jiā. guó zhōng shǐ jù. huò shuō hàn yuē: lù shān běn yǐ zhū guó zhōng gù chēng bīng, jīn ruò liú zú sān wàn shǒu guān, xī jīng ruì dù chǎn shuǐ zhū jūn cè, cǐ hàn cuò qī guó jì yě. sī lǐ yì quàn hàn. hàn yóu yù wèi fā, móu pō lù. guó zhōng dà hài, rù jiàn dì yuē: bīng fǎ, ān bù wàng wēi. dà bīng zài tóng guān ér wú hòu diàn, wàn yǒu yī bù lì, jīng shī wēi yǐ. jí mù mù ér sān qiān rén, rì yè xùn liàn, yǐ jiàn nán liè jiāng fēn tǒng zhī. yòu mù wàn rén tún bà shàng, shǐ fù xīn dù gān yùn wèi shuài. hàn yí tú jǐ, biǎo qǐng gān yùn bīng lì jié xià, yīn guǐ zhào gān yùn jì shì zhě, zhì jūn, jí zhǎn shǒu xiāo yá mén, bìng qí jūn. guó zhōng yù kǒng, wèi qí zǐ yuē: wú wú sǐ suǒ yǐ! rán hàn yì bù zì ān, yòu móu jiǔ bù jué. shù zòu yán: lù shān suī qiè jù hé shuò, bù dé rén xīn, qǐng chí zhòng yǐ bì zhī, dài qí lí xì, kě bù xuè rèn ér qín. zéi jiāng cuī gān yòu shǒu shǎn jùn, pū qí gǔ, léi shī yǐ yòu zhàn. chān zhě yuē: zéi wú bèi, kě tú yě. dì xìn zhī, zhào hàn jìn tǎo. hàn bào yuē: lù shān xí yòng bīng, jīn shǐ wèi nì, bù néng wú bèi, shì yīn jì yòu wǒ. zéi yuǎn lái, lì zài sù zhàn. wáng shī jiān shǒu, wú qīng chū guān, jì zhī shàng yě. qiě sì fāng bīng wèi jí, yí guān shì shì, bù bì sù.
始，安思順度祿山必反，嘗為帝言，得不坐。翰既惡祿山，又怨思順。及是， 知重兵在己，有所論請，天子重違，因偽為賊書遺思順者，使關邏禽以獻。翰因疏 七罪，請誅之。有詔思順及弟元貞皆賜死，徙放其家。國忠始懼。或說翰曰：「祿 山本以誅國忠故稱兵，今若留卒三萬守關，悉精銳度滻水誅君側，此漢挫七國計也。」 思禮亦勸翰。翰猶豫未發，謀頗露。國忠大駭，入見帝曰：「兵法，安不忘危。大 兵在潼關而無後殿，萬有一不利，京師危矣。」即募牧兒三千人，日夜訓練，以劍 南列將分統之。又募萬人屯灞上，使腹心杜乾運為帥。翰疑圖己，表請乾運兵隸節 下，因詭召乾運計事者，至軍，即斬首梟牙門，並其軍。國忠愈恐，謂其子曰： 「吾無死所矣！」然翰亦不自安，又謀久不決。數奏言：「祿山雖竊據河朔，不得 人心，請持重以敝之，待其離隙，可不血刃而禽。」賊將崔乾祐守陝郡，仆旗鼓， 羸師以誘戰。覘者曰：「賊無備，可圖也。」帝信之，詔翰進討。翰報曰：「祿山 習用兵，今始為逆，不能無備，是陰計誘我。賊遠來，利在速戰。王師堅守，毋輕 出關，計之上也。且四方兵未集，宜觀事勢，不必速。」

dāng shì shí, lù shān suī dào hé luò, suǒ guò cán shā, rén rén yuàn zhī, yān shí yuè bù néng jìn chǐ cùn dì. yòu guō zi yí lǐ guāng bì bīng yì jìn, qǔ cháng shān shí shù jùn. lù shān shǐ huǐ fǎn yǐ, jiāng hái yōu zhōu yǐ zì gù. ér guó zhōng jì pò, miù shuō dì qù hàn chū tóng guān fù shǎn luò. shí zi yí guāng bì yáo jì yuē: hàn bìng qiě mào, zéi sù zhī zhī, zhū jūn wū hé bù zú zhàn. jīn zéi xī ruì bīng nán pò wǎn luò, ér yǐ yú zhòng shǒu yōu zhōu, wú zhí dǎo zhī, fù qí cháo kū, zhì pàn zú yǐ zhāo nì tú, lù shān zhī shǒu kě zhì. ruò shī chū tóng guān, biàn shēng jīng shī, tiān xià dài yǐ. nǎi jí yán qǐng hàn gù guān wú chū jūn. ér dì rù guó zhōng zhī yán, shǐ shǐ zhě qù zhàn, xiàng bèi xiāng wàng yě. hàn jiǒng bù zhī suǒ chū. liù yuè, yǐn ér dōng, tòng kū chū guān, cì líng bǎo xī yuán, yǔ gān yòu zhàn. yóu guān mén qī shí lǐ, dào xiǎn ài, qí nán báo shān, běi zǔ hé, zéi yǐ shù qiān rén xiān fú xiǎn. hàn fú zhōu zhōng liú yǐ guān jūn, wèi gān yòu bīng guǎ, yì zhī, cù shì zú jìn, dào qū wú háng liè. zéi chéng gāo tuí shí xià jī, shā shì shén zhòng. hàn yǔ liáng qiū dēng běi fù, yǐ jūn sān wàn jiā hé míng gǔ, sī lǐ děng yǐ jīng zú jū qián, yú jūn shí wàn cì zhī. gān yòu wèi zhèn, shí shí wǔ wǔ, huò què huò jìn, ér mò dāo wǔ qiān liè zhèn hòu. wáng shī shì qí zhèn wú fǎ, zhǐ guān chī xiào, yuē: qín zéi nǎi huì shí.
當是時，祿山雖盜河、洛，所過殘殺，人人怨之，淹時月不能進尺寸地。又郭 子儀、李光弼兵益進，取常山十數郡。祿山始悔反矣，將還幽州以自固。而國忠計 迫，謬說帝趣翰出潼關復陝、洛。時子儀、光弼遙計曰：「翰病且耄，賊素知之， 諸軍烏合不足戰。今賊悉銳兵南破宛、洛，而以餘眾守幽州，吾直搗之，覆其巢窟， 質叛族以招逆徒，祿山之首可致。若師出潼關，變生京師，天下怠矣。」乃極言請 翰固關無出軍。而帝入國忠之言，使使者趣戰，項背相望也。翰窘不知所出。六月， 引而東，慟哭出關，次靈寶西原，與乾祐戰。由關門七十里，道險隘，其南薄山， 北阻河，賊以數千人先伏險。翰浮舟中流以觀軍，謂乾祐兵寡，易之，促士卒進， 道岨無行列。賊乘高頹石下擊，殺士甚眾。翰與良丘登北阜，以軍三萬夾河鳴鼓， 思禮等以精卒居前，余軍十萬次之。乾祐為陣，十十五五，或卻或進，而陌刀五千 列陣後。王師視其陣無法，指觀嗤笑，曰：「禽賊乃會食。」

jí zhàn, gān yòu qí shǎo yǎn, rú yù dùn zhě, wáng shī xiè, bù wèi bèi. fú hū qǐ báo zhàn, jiē fèn sǐ dòu. hàn yǐ zhān méng mǎ chē, huà lóng hǔ, shì jīn yín zhǎo mù, jiāng hài zéi, jǐ gē shǐ zhú běi. zéi fù xīn sāi lù, shùn fēng huǒ qí chē, biāo yàn chì tū, téng yān rú yè, shì bù fù xiāng biàn, zì xiāng dòu shā, shī xuè láng jí, jiǔ nǎi wù. yòu qì jiǎ bēn shān gǔ jí xiàn hé sǐ zhě shí yī èr. yǒu liáng sōu bǎi yú, jūn zhēng jì, sōu zhé chén, zhì fù máo dùn chéng yǐ dù, xuān jiào zhèn tiān dì. zéi chéng zhī, bēn kuì lüè jǐn. shǐ, dòu mén yǒu sān qiàn, guǎng èr zhàng, shēn yī zhàng, shì mǎ bēn yuè xiāng yā zé, shǎo xuǎn qiàn píng, hòu zhì zhě jiàn zhī yǐ rù.
及戰，乾祐旗少偃，如欲遁者，王師懈，不為備。伏忽起薄戰，皆奮死斗。翰 以氈蒙馬車，畫龍虎，飾金銀爪目，將駭賊，掎戈矢逐北。賊負薪塞路，順風火其 車，熛焱熾突，騰煙如夜，士不復相辨，自相鬥殺，屍血狼籍，久乃悟。又棄甲奔 山谷及陷河死者十一二。有糧艘百餘，軍爭濟，艘輒沉，至縛矛盾乘以度，喧叫振 天地。賊乘之，奔潰略盡。始，斗門有三塹，廣二丈，深一丈，士馬奔籥相壓迮， 少選塹平，後至者踐之以入。

jì bài, hàn yǐn shù bǎi qí jué hé hái yíng, léi bīng cái bā qiān, zhì tóng jīn, shōu sàn zú fù shǒu guān. gān yòu jìn gōng, yú shì huǒ bá guī rén děng dài hàn chū guān, hàn yuē: hé xié? yuē: gōng yǐ èr shí wàn zhòng, yī rì fù méi, chí shì ān guī? gōng bù jiàn gāo xiān zhī děng shì hū? hàn yuē: wú níng xiào xiān zhī sǐ, rǔ shě wǒ. guī rén bù cóng, zhí yǐ jiàng zéi, xiè sòng luò yáng, jīng shī zhèn dòng, yóu shì tiān zǐ xī xìng. lù shān jiàn hàn zé yuē: rǔ cháng yì wǒ, jīn hé rú? hàn fǔ fú xiè zuì yuē: bì xià bō luàn zhǔ. jīn tiān xià wèi píng, lǐ guāng bì zài tǔ mén, lái zhèn zài hé nán, lǔ jiǒng zài nán yáng, chén wèi bì xià yǐ chǐ shū zhāo zhī, sān miàn kě píng. lù shān yuè, jí shǔ sī kōng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì. zhí huǒ bá guī rén, yuē: bèi zhǔ wàng yì, wú bù ěr róng. zhǎn zhī. hàn yǐ shū zhāo zhū jiāng, zhū jiāng jiē ràng hàn bù sǐ jié. lù shān zhī shì bù kě jiù, qiú zhī. dōng jīng píng, ān qìng xù yǐ hàn dù hé. jí bài, nǎi shā zhī.
既敗，翰引數百騎絕河還營，羸兵裁八千，至潼津，收散卒復守關。乾祐進攻， 於是火拔歸仁等紿翰出關，翰曰：「何邪？」曰：「公以二十萬眾，一日覆沒，持 是安歸？公不見高仙芝等事乎？」翰曰：「吾寧效仙芝死，汝舍我。」歸仁不從， 執以降賊，械送洛陽，京師震動，由是天子西幸。祿山見翰責曰：「汝常易我，今 何如？」翰俯伏謝罪曰：「陛下撥亂主。今天下未平，李光弼在土門，來瑱在河南， 魯炅在南陽，臣為陛下以尺書招之，三面可平。」祿山悅，即署司空、同中書門下 平章事。執火拔歸仁，曰：「背主忘義，吾不爾容。」斬之。翰以書招諸將，諸將 皆讓翰不死節。祿山知事不可就，囚之。東京平，安慶緒以翰度河。及敗，乃殺之。

hàn wèi rén yán, shǎo ēn. jūn xíng wèi cháng xù shì jī hán, yǒu dàn mín shèn zhě, tòng chī rǔ zhī. jiān jūn lǐ dà yí zài jūn zhōng, bù zhì shì, yǔ jiāng shì chū pú yǐn jiǔ dàn kōng hóu pí pá wèi lè, ér shì mǐ hé bù yàn. dì lìng zhōng rén yuán sī yì láo shī, shì jiē sù yī fú chuān kōng, dì jí chì yù fú yú zhě, zhì páo shí wàn yǐ cì qí jūn, hàn cáng kù zhōng, jí bài, fēng jué rú gù.
翰為人嚴，少恩。軍行未嘗恤士饑寒，有啗民椹者，痛笞辱之。監軍李大宜在 軍中，不治事，與將士樗蒱、飲酒、彈箜篌琵琶為樂，而士米籺不饜。帝令中人袁 思藝勞師，士皆訴衣服穿空，帝即斥御服余者，制袍十萬以賜其軍，翰藏庫中，及 敗，封鐍如故。

xiān shì, yǒu kè liáng shèn chū yí hàn shū, qǐng bì wù zhàn yǐ qū zéi, hàn shàn zhī, zòu wèi zuǒ wǔ wèi zhòu cáo cān jūn, liú mù fǔ. jí hàn yǔ guó zhōng èr, shèn chū yuē: nán jiāng zuò yǐ. nǎi dùn qù. hàn shī shǒu, huá yīn féng yì shàng luò jùn guān lì jiē kuì. dì qiǎn jiàn nán jiāng liú guāng tíng děng jiāng xīn mù bīng wàn yú rén wǎng zhù hàn, wèi zhì ér hàn bèi fù yún. qí hòu zèng tài wèi, shì yuē wǔ mǐn.
先是，有客梁慎初遺翰書，請壁勿戰以屈賊，翰善之，奏為左武衛胄曹參軍， 留幕府。及翰與國忠貳，慎初曰：「難將作矣。」乃遁去。翰失守，華陰、馮翊、 上洛郡官吏皆潰。帝遣劍南將劉光庭等將新募兵萬餘人往助翰，未至而翰被縛雲。 其後贈太尉，諡曰武愍。

zi yào, zì zǐ míng. bā suì, xuán zōng zhào jiàn huá qīng gōng, zhuó shàng niǎn fèng yù. lèi qiān guāng lù qīng. yǐ hàn xiàn zéi, āi fèn hào tòng, gù lì péi miǎn dù hóng jiàn děng jiàn zhī tàn xī. lǐ guāng bì tǎo hé běi, yào qǐng xíng, bài hóng lú qīng, wèi guāng bì fù. jiàng ān tài qīng jiù sòng zhōu yǒu gōng, gǎi diàn zhōng jiān, xí fēng, wèi dōng dōu zhèn shǒu bīng mǎ shǐ. dé zōng lì, zhào wèi zuǒ lóng wǔ dà jiāng jūn. lǐ xī liè xiàn rǔ zhōu, yǐ zhōu huǎng wèi wěi cì shǐ. zhào bài yào dōng dōu rǔ zhōu xíng yíng jié dù shǐ, jiāng fèng xiáng bīn níng jīng yuán fèng tiān hǎo qí bīng wàn rén tǎo xī liè. dì zhào jiàn, wèn yuē: qīng zhì bīng shú yǔ fù xián? duì yuē: xiān chén, ān gǎn bǐ. dàn zhǎn zhǎng shé, yì fēng shǐ, rán hòu dài zuì sī shì, chén zhī yuàn yě. dì yuē: ěr fù zài kāi yuán shí, cháo tíng wú xī yōu jīn zhèn dé qīng, yì bù dōng lǜ. jí xíng, dì zǔ tōng huà mén. shì rì, yá gān zhé. shí yǐ hàn chū shī yǐ rú cǐ, ér zhǎn chí qí zhě, zú yǐ bài, jīn yào fù ěr, rén yōu zhī. yào jī zéi, shōu rǔ zhōu, qín huǎng yǐ xiàn, zhǎn qí jiāng èr rén. xī liè tuì bǎo xǔ zhōu. zhào chéng xiāng chéng, yào yǐ pí rén bǎn zhú bù rú àn jiǎ chí zhòng yǐ cuò zhī, dì bù xǔ. yǒu zhào dū zhàn. yào jìn cì yǐng qiáo, léi zhèn jūn zhōng qī mǎ bì, yào jù, hái tún xiāng chéng. xī liè qiǎn zhòng wàn rén zòng huǒ gōng shān, yì rén yú qiàn yǐ báo lěi, yào kǔ zhàn pò zhī. jū shù yuè, xī liè zì lǜ bīng sān wàn wéi yào, zhú yǒng dào shǔ chéng, shǐ jí rú yǔ. dì qiǎn shén cè jiāng liú dé xìn yǐ bīng sān qiān yuán zhī, yòu zhào hé nán dōu tǒng lǐ miǎn chū bīng xiāng jǐ jiǎo. miǎn yǐ xī liè zài wài, xǔ shǒu bīng shǎo, chéng xū xí zhī, xī liè zì jiě, nǎi qiǎn bù jiāng yǔ dé xìn qū xǔ, wèi zhì, yǒu zhào qiè ràng, shǐ bān shī. dé xìn děng huáng huò hái, jūn wú chì hòu, zhì hù jiàn, wèi zéi shè fú guǐ jī, sǐ zhě dài bàn, qì xiè zī zhòng jiē wáng. dé xìn zǒu rǔ zhōu. miǎn kǒng dōng dōu wēi, shǐ jiāng lǐ jiān huá yǐ bīng sì qiān wǎng shǒu, zéi gěng dào, bù dé rù. biàn bīng jǔ, xiāng chéng wéi yì jí. dì nǎi zhào pǔ wáng yǐ jīng xiāng jiāng xī è miǎn zhī shī tǎo cài zhōu, zhào jīng yuán jié dù shǐ yáo lìng yán jiù xiāng chéng. wèi xíng, jīng shī luàn, dì xìng fèng tiān. xiāng chéng xiàn, yào zǒu luò yáng. huì mǔ sàng, duó wèi dōng dōu jī rǔ jié dù shǐ. qiān hé nán yǐn. yào zhuō yú tǒng yù, ér ruì shā lù, shì wèi ér bù huái. zhēn yuán yuán nián, bù jiāng pàn, yè fén hé nán mén, yào tǐng shēn miǎn. dì yǐ biàn zhōu cì shǐ xuē jué dài zhī, zhào rù wèi hóng lú qīng. zhōng yòu xiāo wèi shàng jiāng jūn, zèng yōu zhōu dà dū dū. zi qī rén, jù yǐ rú wén. huán, mào cái gāo dì, yǒu jié gài. è zī qǐ jiē míng jīng zhuó dì.
子曜，字子明。八歲，玄宗召見華清宮，擢尚輦奉御。累遷光祿卿。以翰陷賊， 哀憤號慟，故吏裴冕、杜鴻漸等見之嘆息。李光弼討河北，曜請行，拜鴻臚卿，為 光弼副。降安太清、救宋州有功，改殿中監，襲封，為東都鎮守兵馬使。德宗立， 召為左龍武大將軍。李希烈陷汝州，以周晃為偽刺史。詔拜曜東都、汝州行營節度 使，將鳳翔、邠寧、涇原、奉天、好畦兵萬人討希烈。帝召見，問曰：「卿治兵孰 與父賢？」對曰：「先臣，安敢比。但斬長蛇，殪封豕，然後待罪私室，臣之願也。」 帝曰：「爾父在開元時，朝廷無西憂；今朕得卿，亦不東慮。」及行，帝祖通化門。 是日，牙乾折。時以翰出師已如此，而斬持旗者，卒以敗，今曜復爾，人憂之。曜 擊賊，收汝州，禽晃以獻，斬其將二人。希烈退保許州。詔城襄城，曜以疲人版築 不如按甲持重以挫之，帝不許。有詔督戰。曜進次潁橋，雷震軍中七馬斃，曜懼， 還屯襄城。希烈遣眾萬人縱火攻柵，殪人於塹以薄壘，曜苦戰破之。居數月，希烈 自率兵三萬圍曜，築甬道屬城，矢集如雨。帝遣神策將劉德信以兵三千援之，又詔 河南都統李勉出兵相掎角。勉以「希烈在外，許守兵少，乘虛襲之，希烈自解」， 乃遣部將與德信趨許，未至，有詔切讓，使班師。德信等惶惑還，軍無斥候，至扈 澗，為賊設伏詭擊，死者殆半，器械輜重皆亡。德信走汝州。勉恐東都危，使將李 堅華以兵四千往守，賊梗道，不得入。汴兵沮，襄城圍益急。帝乃詔普王以荊、襄、 江西、鄂、沔之師討蔡州，詔涇原節度使姚令言救襄城。未行，京師亂，帝幸奉天。 襄城陷，曜走洛陽。會母喪，奪為東都畿、汝節度使。遷河南尹。曜拙於統御，而 銳殺戮，士畏而不懷。貞元元年，部將叛，夜焚河南門，曜挺身免。帝以汴州刺史 薛珏代之，召入為鴻臚卿。終右驍衛上將軍，贈幽州大都督。子七人，俱以儒聞。 峘，茂才高第，有節概。崿、嵫、屺皆明經擢第。

gāo xiān zhī, gāo lì rén. fù shě jī, chū yǐ jiāng jūn lì hé xī jūn, wèi sì zhèn xiào jiāng. xiān zhī nián èr shí yú, cóng zhì ān xī, yǐ fù gōng bǔ yóu jī jiāng jūn. shù nián, fù zǐ bìng bān. xiān zhī měi zī zhì, shàn qí shè, fù yóu yǐ qí rú huǎn yōu zhī. chū shì jié dù shǐ tián rén wǎn gài jiā yùn děng, bù shèn zhī míng. hòu shì fū méng líng chá, nǎi shàn yù zhī. kāi yuán mò, biǎo wèi ān xī fù dōu hù sì zhèn dōu zhī bīng mǎ shǐ.
高仙芝，高麗人。父舍雞，初以將軍隸河西軍，為四鎮校將。仙芝年二十餘， 從至安西，以父功補游擊將軍。數年，父子並班。仙芝美姿質，善騎射，父猶以其 儒緩憂之。初事節度使田仁琬、蓋嘉運等，不甚知名。後事夫蒙靈察，乃善遇之。 開元末，表為安西副都護、四鎮都知兵馬使。

xiǎo bó lǜ, qí wáng wèi tǔ bō suǒ yòu, qī yǐ nǚ, gù xī běi èr shí yú guó jiē jī shǔ tǔ bō. zì rén wǎn yǐ lái sān tǎo zhī, jiē wú gōng. tiān bǎo liù zài, zhào xiān zhī yǐ bù qí yī wàn chū tǎo. shì shí bù bīng jiē yǒu sī mǎ zì suí, xiān zhī nǎi zì ān xī guò bō huàn chéng, rù wò sè dé, jīng shū lè, dēng cōng lǐng, shè bō mì chuān, suì dùn tè lè mǎn chuān, xíng fán bǎi rì. tè lè mǎn chuān, jí wǔ shí nì guó yě. xiān zhī nǎi fēn jūn wèi sān, shǐ shū lè zhào chóng cǐ zì běi gǔ dào bō huàn jiǎ chóng guàn yòu zì chì fú dào xiān zhī yǔ jiān jūn biān lìng chéng zì hù mì jù rù, yuē huì lián yún bǎo. bǎo yǒu bīng qiān yú. chéng nán yīn shān wèi shān, bīng jiǔ qiān shǒu zhī. chéng xià jù pó lēi chuān. huì chuān zhǎng, bù de dù, xiān zhī shā shēng jì chuān, mìng shì rén jī sān rì bèi jí shuǐ yá, shì bù shèn xìn. jì shè, qí bù zhān, jiān bù rú. bīng yǐ chéng liè, xiān zhī xǐ, gào lìng chéng yuē: xiàng wú fāng shè, zéi jī wǒ, wǒ wú lèi yǐ. jīn jì jì ér zhèn, tiān yǐ zéi cì wǒ yě. suì dēng shān tiāo zhàn, rì wèi zhōng, pò zhī. bá qí chéng, zhǎn wǔ qiān jí, shēng qín qiān rén, mǎ qiān yú pǐ, yī zī qì jiǎ shù wàn jì. xiān zhī yù suì shēn rù, lìng chéng jù, bù kěn xíng. xiān zhī liú léi ruò sān qiān shǐ shǒu, suì yǐn shī xíng. sān rì, guò tǎn jū lǐng, lǐng jùn jué, xià sì shí lǐ. xiān zhī kǒng shì dàn xiǎn bù gǎn jìn, nǎi qián qiǎn èr shí qí, yī ā nǔ yuè hú fú lái yíng, xiān yǔ bù xiào yuē: ā nǔ yuè hú lái yíng, wǒ wú lǜ yǐ. jì zhì, shì bù kěn xià, yuē: gōng qū wǒ hé qù? huì èr shí rén zhì, yuē: ā nǔ yuè hú lái yíng, yǐ shù suō yí qiáo yǐ. xiān zhī jí yáng xǐ, lìng shì jǐn xià. suō yí hé, ruò shuǐ yě. jì xíng sān rì, yuè hú lái yíng. míng rì, zhì ā nǔ yuè chéng. qiǎn jiāng jūn xí yuán qìng yǐ jīng qí yī qiān xiān wǎng, wèi xiǎo bó lǜ wáng yuē: bù kuī ruò chéng, wú jiǎ dào qū dà bó lǜ ěr. chéng zhōng dà qiú lǐng jiē tǔ bō fù xīn, xiān zhī mì lìng yuán qìng yuē: ruò qiú lǐng táo zhě, dì chū zhào shū hū zhī, cì yǐ zēng cǎi, zhì, jiē fù yǐ dài wǒ.. yuán qìng rú yán. xiān zhī zhì, xī zhǎn zhī. wáng jí qī táo shān xué, bù kě dé, xiān zhī zhāo yù, nǎi chū jiàng, yīn píng qí guó. jí qiǎn yuán qìng duàn suō yí qiáo, qí mù, tǔ bō zhì, bù kè dù. qiáo zhǎng dù yī jiàn suǒ jí zhě, gōng yī suì nǎi chéng. bā yuè, xiān zhī yǐ xiǎo bó lǜ wáng jí qī zì chì fú dào hái lián yún bǎo, yǔ lìng chéng jù bān shī. yú shì fú lǐn dà shí zhū hú qī shí èr guó jiē zhèn shè jiàng fù.
小勃律，其王為吐蕃所誘，妻以女，故西北二十餘國皆羈屬吐蕃。自仁琬以來 三討之，皆無功。天寶六載，詔仙芝以步騎一萬出討。是時步兵皆有私馬自隨，仙 芝乃自安西過撥換城，入握瑟德，經疏勒，登蔥嶺，涉播密川，遂頓特勒滿川，行 凡百日。特勒滿川，即五識匿國也。仙芝乃分軍為三，使疏勒趙崇玼自北谷道、撥 換賈崇瓘祐自赤佛道、仙芝與監軍邊令誠自護蜜俱入，約會連雲堡。堡有兵千餘。 城南因山為柵，兵九千守之。城下據婆勒川。會川漲，不得度，仙芝殺牲祭川，命 士人齎三日備集水涯，士不甚信。既涉，旗不沾，韉不濡。兵已成列，仙芝喜，告 令誠曰：「向吾方涉，賊擊我，我無類矣。今既濟而陣，天以賊賜我也。」遂登山 挑戰，日未中，破之。拔其城，斬五千級，生禽千人，馬千餘匹，衣資器甲數萬計。 仙芝欲遂深入，令誠懼，不肯行。仙芝留羸弱三千使守，遂引師行。三日，過坦駒 嶺，嶺峻絕，下四十里。仙芝恐士憚險不敢進，乃潛遣二十騎，衣阿弩越胡服來迎， 先語部校曰：「阿弩越胡來迎，我無慮矣。」既至，士不肯下，曰：「公驅我何去？」 會二十人至，曰：「阿努越胡來迎，已數娑夷橋矣。」仙芝即陽喜，令士盡下。娑 夷河，弱水也。既行三日，越胡來迎。明日，至阿弩越城。遣將軍席元慶以精騎一 千先往，謂小勃律王曰：「不窺若城，吾假道趨大勃律耳。」城中大酋領皆吐蕃腹 心，仙芝密令元慶曰：「若酋領逃者，弟出詔書呼之，賜以繒彩，至，皆縛以待我。。」 元慶如言。仙芝至，悉斬之。王及妻逃山穴，不可得，仙芝招喻，乃出降，因平其 國。急遣元慶斷娑夷橋，其暮，吐蕃至，不克度。橋長度一箭所及者，功一歲乃成。 八月，仙芝以小勃律王及妻自赤佛道還連雲堡，與令誠俱班師。於是拂菻、大食諸 胡七十二國皆震懾降附。

xiān zhī qiǎn pàn guān wáng tíng fēn zòu jié jīng shī. jūn zhì hé xī, líng chá nù, bù yíng láo. jì jiàn, mà yuē: gāo lì nú, yú tián shǐ ěr hé cóng dé zhī? xiān zhī jù, qiě xiè yuē: zhōng chéng lì yě. yòu yuē: yān qí zhèn shǒu shǐ ān xī fù dōu hù dōu zhī bīng mǎ shǐ, jiē hé cóng dé zhī? dá yuē: yì zhōng chéng lì yě. líng chá yuē: shěn ruò cǐ, jié shū bù dài wǒ ér gǎn jí zòu, hé xié? nú dāng zhǎn, gù xīn lì gōng, gù dài ěr. xiān zhī bù zhī suǒ wèi. lìng chéng mì yán zhuàng yú cháo, qiě yuē: xiān zhī lì gōng ér yǐ yōu sǐ, hòu shú wèi cháo tíng yòng zhě? dì nǎi zhuó xiān zhī hóng lú qīng jiǎ yù shǐ zhōng chéng, dài líng chá wèi sì zhèn jié dù shǐ, ér zhào líng chá hái, líng chá jù. xiān zhī zhāo xī jiàn, zhé qū zǒu, líng chá yì cán. fù dōu hù chéng qiān lǐ yá jiāng bì sī chēn xíng guān wáng tāo kāng huái shùn chén fèng zhōng děng jiē cháng zèn xiān zhī yú líng chá zhě. jì shì shì, hū qiān lǐ mān mà yuē: gōng miàn suī nán ér, ér xīn shì fù nǚ, hé xié? wèi chēn yuē: ěr duó wú chéng dōng qiān dàn zhǒng tián, yì zhī hū? duì yuē: gōng jiàn cì zhě. xiān zhī yuē: ěr shí wú wèi rǔ wēi, qǐ lián rǔ ér cì xié? yòu zhào tāo, yù zuó rǔ. liáng jiǔ, jiē shì, yuē: wú bù hèn yǐ. yóu shì jǔ jūn ān zhī. é jiā zuǒ jīn wú wèi dà jiāng jūn, yǔ yī zi wǔ pǐn guān.
仙芝遣判官王庭芬奏捷京師。軍至河西，靈察怒，不迎勞。既見，罵曰：「高 麗奴，于闐使爾何從得之？」仙芝懼，且謝曰：「中丞力也。」又曰：「焉耆鎮守 使、安西副都護、都知兵馬使，皆何從得之？」答曰：「亦中丞力也。」靈察曰： 「審若此，捷書不待我而敢即奏，何邪？奴當斬，顧新立功，故貸爾。」仙芝不知 所為。令誠密言狀於朝，且曰：「仙芝立功而以憂死，後孰為朝廷用者？」帝乃擢 仙芝鴻臚卿、假御史中丞，代靈察為四鎮節度使，而詔靈察還，靈察懼。仙芝朝夕 見，輒趨走，靈察益慚。副都護程千里、衙將畢思琛、行官王滔康懷順陳奉忠等皆 嘗譖仙芝於靈察者。既視事，呼千里嫚罵曰：「公面雖男兒，而心似婦女，何邪？」 謂琛曰：「爾奪吾城東千石種田，憶之乎？」對曰：「公見賜者。」仙芝曰：「爾 時吾畏汝威，豈憐汝而賜邪？」又召滔，欲捽辱。良久，皆釋，曰：「吾不恨矣。」 由是舉軍安之。俄加左金吾衛大將軍，與一子五品官。

jiǔ zài, tǎo shí guó, qí wáng chē bí shī yuē jiàng, xiān zhī wèi fú xiàn què xià, zhǎn zhī, yóu shì xī yù bù fú. qí wáng zǐ zǒu dà shí, qǐ bīng gōng xiān zhī yú dá luó sī chéng, yǐ zhí qí yuān. xiān zhī wèi rén tān, pò shí, huò sè sè shí yú hú huáng jīn wǔ liù tuó tuó liáng mǎ bǎo yù shén zhòng, jiā zī lèi jù wàn. rán yì bù shèn ài xī, rén yǒu qiú zhé yǔ, bù wèn jǐ hé. xún chú wǔ wēi tài shǒu, dài ān sī shùn wèi hé xī jié dù shǐ, qún hú gù liú sī shùn, gèng bài yòu yǔ lín jūn dà jiāng jūn, fēng mì yún jùn gōng. lù shān fǎn, róng wáng wèi yuán shuài, xiān zhī fù zhī, lǐng fēi qí guō qí jí shuò fāng děng bīng, chū jìn cái mù guān fǔ shì wǔ wàn, jì fēng cháng qīng dōng tǎo. dì yù qín zhèng lóu, yǐn róng wáng shòu mìng, yàn xiān zhī yǐ xià. dì yòu xìng wàng chūn tíng láo qiǎn, zhào jiān mén jiāng jūn biān lìng chéng jiān jūn. cì shǎn jùn, ér cháng qīng bài hái. xiān zhī jí, nǎi kāi tài yuán cāng, xī yǐ suǒ yǒu cì shì zú, fén qí yú, yǐn bīng qū tóng guān. huì zéi zhì, jiǎ zhàng zī liáng wěi yú dào, mí shù bǎi lǐ. jì zhì guān, lè bīng shàn shǒu jù, shì qì shāo shāo fù zhèn. zéi gōng guān bù dé rù, nǎi yǐn hái.
九載，討石國，其王車鼻施約降，仙芝為俘獻闕下，斬之，由是西域不服。其 王子走大食，乞兵攻仙芝於怛邏斯城，以直其冤。仙芝為人貪，破石，獲瑟瑟十餘 斛、黃金五六橐駝、良馬寶玉甚眾，家貲累鉅萬。然亦不甚愛惜，人有求輒與，不 問幾何。尋除武威太守，代安思順為河西節度使，群胡固留思順，更拜右羽林軍大 將軍，封密雲郡公。祿山反，榮王為元帥，仙芝副之，領飛騎、彍騎及朔方等兵， 出禁財募關輔士五萬，繼封常清東討。帝御勤政樓，引榮王受命，宴仙芝以下。帝 又幸望春亭勞遣，詔監門將軍邊令誠監軍。次陝郡，而常清敗還。仙芝急，乃開太 原倉，悉以所有賜士卒，焚其餘，引兵趨潼關。會賊至，甲仗資糧委於道，彌數百 里。既至關，勒兵繕守具，士氣稍稍復振。賊攻關不得入，乃引還。

chū, lìng chéng shù sī yú xiān zhī, xiān zhī bù yīng, yīn yán qí dòu náo zhuàng yǐ jī dì, qiě yún: cháng qīng yǐ zéi yáo zhòng, ér xiān zhī qì shǎn dì shù bǎi lǐ, zuī dào bǐng cì. dì dà nù, shǐ lìng chéng jí jūn zhōng zhǎn zhī. lìng chéng yǐ zhǎn cháng qīng, chén shī yú qú guàn. xiān zhī zì wài zhì, lìng chéng yǐ mò dāo bǎi rén zì cóng, yuē: dài fū yì yǒu mìng. xiān zhī jù xià, yuē: wǒ tuì, zuì yě, sǐ bù gǎn cí. rán yǐ wǒ wèi dào xié zī liáng, wū yě. wèi lìng chéng yuē: shàng tiān xià dì, sān jūn jiē zài, jūn qǐ bù zhī? yòu gù huī xià yuē: wǒ mù ruò bèi, běn yù pò zéi qǔ zhòng shǎng, ér zéi shì fāng ruì, gù qiān yán zhì cǐ, yì yǐ gù guān yě. wǒ yǒu zuì, ruò bèi kě yán bù ěr, dāng hū wǎng. jūn zhōng xián hū yuē: wǎng! qí shēng yīn dì. xiān zhī shì cháng qīng shī yuē: gōng, wǒ suǒ yǐn bá, yòu dài wú wèi jié dù, jīn yǔ gōng tóng sǐ, qǐ mìng yú! suì jiù sǐ.
初，令誠數私於仙芝，仙芝不應，因言其逗撓狀以激帝，且云：「常清以賊搖 眾，而仙芝棄陝地數百里，朘盜稟賜。」帝大怒，使令誠即軍中斬之。令誠已斬常 清，陳屍於蘧祼。仙芝自外至，令誠以陌刀百人自從，曰：』大夫亦有命。」仙芝 遽下，曰：「我退，罪也，死不敢辭。然以我為盜頡資糧，誣也。」謂令誠曰： 「上天下地，三軍皆在，君豈不知？」又顧麾下曰：「我募若輩，本欲破賊取重賞， 而賊勢方銳，故遷延至此，亦以固關也。我有罪，若輩可言；不爾，當呼枉。」軍 中咸呼曰：「枉！」其聲殷地。仙芝視常清屍曰：「公，我所引拔，又代吾為節度， 今與公同死，豈命歟！」遂就死。

fēng cháng qīng, pú zhōu yī shì rén. wài zǔ jiào zhī dú shū, duō suǒ gāi jiū. rán gū pín, nián guò sān shí, wèi yǒu míng. fū méng líng chá wèi sì zhèn jié dù shǐ, yǐ gāo xiān zhī wèi dōu zhī bīng mǎ shǐ. cháng chū jūn, zòu qiàn cóng sān shí yú rén, yī shī xiān míng, cháng qīng kǎi rán tóu dié qǐng yù. cháng qīng sù jí, yòu jiǎo bǒ, xiān zhī lòu qí mào, bù nà. míng rì fù zhì, xiān zhī xiè yuē: qiàn yǐ zú, hé yōng fù lái? cháng qīng nù yuē: wǒ mù gōng yì, yuàn shì biān dí, gù wú méi zì qián, gōng hé jiàn jù shēn hū? yǐ mào qǔ shì, kǒng shī zhī zǐ yǔ. gōng qí niàn zhī. xiān zhī yóu wèi nà, nǎi rì hòu mén xià, xiān zhī bù dé yǐ, cuàn míng qiàn zhōng.
封常清，蒲州猗氏人。外祖教之讀書，多所該究。然孤貧，年過三十，未有名。 夫蒙靈察為四鎮節度使，以高仙芝為都知兵馬使。嘗出軍，奏傔從三十餘人，衣褷 鮮明，常清慨然投牒請豫。常清素瘠，又腳跛，仙芝陋其貌，不納。明日復至，仙 芝謝曰：「傔已足，何庸復來？」常清怒曰：「我慕公義，願事鞭靮，故無媒自前， 公何見拒深乎？以貌取士，恐失之子羽。公其念之。」仙芝猶未納，乃日候門下， 仙芝不得已，竄名傔中。

huì dá xī zhū bù pàn, zì hēi shān xī qù suì yè, yǒu zhào yāo jī. líng chá shǐ xiān zhī yǐ èr qiān qí zhuī niè. dá xī xíng yuǎn, rén mǎ pí, qín guó lüè jǐn. cháng qīng yú mù xià qián zuò jié bù, jù jì jǐng quán cì shě kè zéi xíng shì móu lüè, tiáo zuì míng shěn. xiān zhī qǔ dú zhī, jiē yì suǒ yù chū, nǎi dà hài, jí yòng zhī. jūn hái, líng chá yíng láo, xiān zhī yǐ qù nú wà dài dāo, ér pàn guān liú tiào dú gū jùn zhēng wèn: xiàng jié bù shuí zuò zhě? gōng mù xià ān dé cǐ rén? dá yuē: wú qiàn fēng cháng qīng yě. tiào děng jīng, jìn yī cháng qīng zuò, yǔ yǔ, yì zhī, suì zhī míng. yǐ gōng shòu dié zhōu shù zhǔ, réng wèi pàn guān. xiān zhī pò xiǎo bó lǜ, dài líng chá wèi ān xī jié dù shǐ, cháng qīng yǐ cóng zhàn yǒu láo, zhuó qìng wáng fǔ lù shì cān jūn shì, wèi jié dù pàn guān. xiān zhī zhēng tǎo, cháng zhī hòu wù. cháng qīng cái ér guǒ, xiōng wú yí shì. xiān zhī wěi jiā shì yú láng jiāng zhèng dé quán, qí rǔ mǔ zǐ yě, wēi dòng jūn zhōng. cháng qīng cháng zì wài hái, zhū jiāng qián yè. dé quán jiàn cháng qīng shǐ guì, yì zhī, zǒu mǎ tū cháng qīng zōu shì qù. cháng qīng mìng zuǒ yòu yǐn dé quán zhì tíng zhōng, mén zhé bì, yīn lí xí yuē: wú qǐ xì wēi, zhōng chéng gōng guò tīng, yǐ zhǔ liú shì, láng jiāng ān dé wú lǐ? yīn chì yuē: xū zàn jiǎ láng jiāng sǐ, yǐ sù wú jūn. yīn zhàng sǐ, yǐ miàn pū dì yè chū zhī. xiān zhī qī jí rǔ mǔ kū mén wài jiù qǐng, bù néng dé, jù yǐ zhuàng bái xiān zhī, xiān zhī jīng, jí jiàn cháng qīng, dàn qí gōng, bù gǎn ràng. cháng qīng yì bù xiè. huì dà jiāng yǒu zuì, yòu shā èr rén, jūn zhōng mò bù gǔ lì. xiān zhī jié dù hé xī, fù qǐng wèi pàn guān. jiǔ zhī, zhuó ān xī fù dà dū hù ān xī sì zhèn jié dù fù dà shǐ, zhī jié dù shì. wèi jǐ, gǎi běi tíng dōu hù, chí jié yī xī jié dù shǐ. cháng qīng xìng qín jiǎn, nài láo kǔ, chū jūn chéng luó, sī jiù cái èr mǎ, shǎng fá fēn míng.
會達奚諸部叛，自黑山西趣碎葉，有詔邀擊。靈察使仙芝以二千騎追躡。達奚 行遠，人馬疲，禽馘略盡。常清於幕下潛作捷布，具記井泉次舍、克賊形勢謀略， 條最明審。仙芝取讀之，皆意所欲出，乃大駭，即用之。軍還，靈察迎勞，仙芝已 去奴襪帶刀，而判官劉眺、獨孤峻爭問：「向捷布誰作者？公幕下安得此人？」答 曰：「吾傔封常清也。」眺等驚，進揖常清坐，與語，異之，遂知名。以功授疊州 戍主，仍為判官。仙芝破小勃律，代靈察為安西節度使，常清以從戰有勞，擢慶王 府錄事參軍事，為節度判官。仙芝征討，常知後務。常清才而果，胸無疑事。仙芝 委家事於郎將鄭德詮，其乳母子也，威動軍中。常清嘗自外還，諸將前謁。德詮見 常清始貴，易之，走馬突常清騶士去。常清命左右引德詮至廷中，門輒閉，因離席 曰：「吾起細微，中丞公過聽，以主留事，郎將安得無禮？」因叱曰：「須暫假郎 將死，以肅吾軍。」因杖死，以面仆地曳出之。仙芝妻及乳母哭門外救請，不能得， 遽以狀白仙芝，仙芝驚，及見常清，憚其公，不敢讓。常清亦不謝。會大將有罪， 又殺二人，軍中莫不股慄。仙芝節度河西，復請為判官。久之，擢安西副大都護、 安西四鎮節度副大使，知節度事。未幾，改北庭都護，持節伊西節度使。常清性勤 儉，耐勞苦，出軍乘騾，私廄裁二馬，賞罰分明。

tiān bǎo mò rù cháo, ér ān lù shān fǎn, dì yǐn jiàn, wèn hé cè yǐ tǎo zéi. cháng qīng jiàn dì yōu, yīn dà yán yuē: tiān xià tài píng jiǔ, rén bù zhī zhàn. rán shì yǒu nì shùn, shì yǒu qí biàn, chén qǐng chí zhì dōng jīng, xī fǔ kù mù xiāo yǒng, tiāo mǎ chuí dù hé, jì rì qǔ nì hú shǒu yǐ xiàn què xià. tiān zǐ zhuàng zhī. míng rì, yǐ cháng qīng wèi fàn yáng jié dù fù dà shǐ, chéng yì fù dōng jīng. cháng qīng mù bīng dé liù wàn rén, rán jiē shì jǐng yōng bǎo, nǎi bù fèn qí zhì, duàn hé yáng qiáo yǐ shǒu. zéi yí shū píng yuán, lìng tài shǒu yán zhēn qīng yǐ bīng qī qiān fáng hé. zhēn qīng chí shǐ sī bīng cān jūn shì lǐ píng rù zòu. cháng qīng qǔ píng biǎo fā shì, jí yǐ zhàng zuò shū yí zhēn qīng, quàn jiān shǒu, qiě chuán gòu lù shān xí shù shí hán yǔ zhī, zhēn qīng dé, yǐ fēn xiǎo zhū jùn. lù shān dù hé, xiàn xíng yáng, rù yīng zi gǔ, xiān qū zhì kuí yuán. cháng qīng shǐ xiāo qí jù zhī, shā tà jié shù shí bǎi rén. zéi dà jūn zhì, cháng qīng bù néng yù, tuì rù shàng dōng mén, zhàn bù lì. zéi gǔ ér jìn, jié guān lì. zài zhàn yú dōu tíng yì, yòu bù shèng, yǐn bīng shǒu xuān rén mén, fù bài. nǎi zì tí xiàng mén chū, fá dà mù sāi dào yǐ diàn, zhì gǔ shuǐ, xī bēn shǎn. yǔ gāo xiān zhī yuē: zéi ruì shén, nán yǔ zhēng fēng. tóng guān wú bīng, yī fū bēn tū zé jīng shī wēi, bù rú jí shǒu tóng guān. xiān zhī cóng zhī.
天寶末入朝，而安祿山反，帝引見，問何策以討賊。常清見帝憂，因大言曰： 「天下太平久，人不知戰。然事有逆順，勢有奇變，臣請馳至東京，悉府庫募驍勇， 挑馬箠度河，計日取逆胡首以獻闕下。」天子壯之。明日，以常清為范陽節度副大 使，乘驛赴東京。常清募兵得六萬人，然皆市井庸保，乃部分旗幟，斷河陽橋以守。 賊移書平原，令太守顏真卿以兵七千防河。真卿馳使司兵參軍事李平入奏。常清取 平表發視，即倚帳作書遺真卿，勸堅守，且傳購祿山檄數十函與之，真卿得，以分 曉諸郡。祿山度河，陷滎陽，入罌子谷，先驅至葵園。常清使驍騎拒之，殺拓羯數 十百人。賊大軍至，常清不能御，退入上東門，戰不利。賊鼓而進，劫官吏。再戰 於都亭驛，又不勝，引兵守宣仁門，復敗。乃自提象門出，伐大木塞道以殿，至谷 水，西奔陝。語高仙芝曰：「賊銳甚，難與爭鋒。潼關無兵，一夫奔突則京師危， 不如急守潼關。」仙芝從之。

bài shū wén, dì xuē cháng qīng guān, shǐ bái yī lì xiān zhī jūn xiào lì. xiān zhī shǐ yī hēi yī jiān zuǒ yòu bù jūn. jí biān lìng chéng yǐ zhào shū zhì, shì zhī, cháng qīng yuē: wú suǒ yǐ bù sǐ zhě, kǒng wū guó jiā jié, shòu lù zéi shǒu. jīn sǐ nǎi gān xīn.
敗書聞，帝削常清官，使白衣隸仙芝軍效力。仙芝使衣黑衣監左右部軍。及邊 令誠以詔書至，示之，常清曰：「吾所以不死者，恐污國家節，受戮賊手。今死乃 甘心。」

shǐ, cháng qīng bài, jìng rù guān, yù jiàn shàng chén tǎo zéi shì. zhì wèi nán, yǒu zhào fù tóng guān. cháng qīng yōu jù, wèi biǎo yǐ xiè, qiě yán: zì dōng jīng xiàn, sān qiǎn shǐ biǎo lùn chéng bài, bù dé duì. yòu yán: chén sǐ hòu, wàng bì xià wú qīng cǐ zéi, zé shè jì ān. zhì shì lín xíng, yǐ biǎo shòu lìng chéng ér sǐ. rén duō āi zhī.
始，常清敗，徑入關，欲見上陳討賊事。至渭南，有詔赴潼關。常清憂懼，為 表以謝，且言：「自東京陷，三遣使表論成敗，不得對。」又言：「臣死後，望陛 下無輕此賊，則社稷安。」至是臨刑，以表授令誠而死。人多哀之。

zàn yuē: lù shān póu bǎi dòu xiāo lǔ, chéng tiān xià wàng zhàn, zhǔ dé mào qín, gù tí gē nèi zào, rén qíng bēng kuì. cháng qīng nǎi qū shì rén shù wàn yǐ yīng zéi fēng, yī zhàn bù shèng, jí duó jué tǔ. yù rù guān jiàn tiān zǐ lùn chéng bài shì, shǐ zhě sān bèi shàng shū, jiē bù bào, huí zhǎn yú jūn. xiān zhī qì shǎn shǒu guān, è zéi xī shì, yǐ sàng dì bèi zhū. xuán zōng suī wèi zuǒ yòu méng gǔ, rán huāng duó qí míng yì shén yǐ. zú shǐ pàn jiāng dé jiè kǒu, zhí hàn yǐ jiàng zéi. wū hū, fēi tiān shú qí è, shǐ luàn sì hǎi, jǔ qián shǒu ér cán zhī xié! bǐ èr jiāng xī zhū yān?
贊曰：祿山裒百斗驍虜，乘天下忘戰，主德耄勤，故提戈內噪，人情崩潰。常 清乃驅市人數萬以嬰賊鋒，一戰不勝，即奪爵土。欲入關見天子論成敗事，使者三 輩上書，皆不報，回斬於軍。仙芝棄陝守關，遏賊西勢，以喪地被誅。玄宗雖為左 右蒙瞽，然荒奪其明亦甚矣。卒使叛將得藉口，執翰以降賊。嗚呼，非天熟其惡， 使亂四海，舉黔首而殘之邪！彼二將奚誅焉？