gē shū gāo fēng
哥舒高封
gē shū hàn, qí xiān gài tū qí shī qiú zhǎng gē shū bù zhī yì. fù dào yuán, wèi ān xī dū hù jiāng jūn chì shuǐ jūn shǐ, gù réng shì jū ān xī. hàn shǎo bǔ xiào gǔ fǔ guǒ yì, jiā fù yú cái, rèn xiá zhòng rán nuò, zòng pú jiǔ cháng ān shì. nián sì shí yú, zāo fù sāng, bù guī. bù wéi cháng ān wèi suǒ lǐ, kǎi rán fā fèn, yóu hé xī, shì jié dù shǐ wáng chuí. chuí gōng xīn chéng, shǐ hàn jīng lüè, shāo zhī míng. yòu shì wáng zhōng sì, shǔ yá jiāng. hàn néng dú zuǒ shì chūn qiū hàn shū, tōng dà yì. shū cái, duō shī yǔ, gù shì guī xīn. wèi dà dǒu jūn fù shǐ, zuǒ ān sī shùn, bù xiāng xià. zhōng sì gèng shǐ tǎo tǔ bō, fù jiāng jù jiàn, hàn nù, lì shā zhī, huī xià wèi gǔ biàn. qiān zuǒ wèi láng jiāng.
哥舒翰,其先盖突骑施酋长哥舒部之裔。父道元,为安西都护将军、赤水军使, 故仍世居安西。翰少补效毂府果毅,家富于财,任侠重然诺,纵蒱酒长安市。年四 十馀,遭父丧,不归。不为长安尉所礼,慨然发愤,游河西,事节度使王倕。倕攻 新城,使翰经略,稍知名。又事王忠嗣,署衙将。翰能读《左氏春秋》、《汉书》, 通大义。疏财,多施予,故士归心。为大斗军副使,佐安思顺,不相下。忠嗣更使 讨吐蕃,副将倨见,翰怒,立杀之,麾下为股抃。迁左卫郎将。
tǔ bō dào biān, yǔ hàn yù kǔ bá hǎi. tǔ bō zhī qí jūn wèi sān xíng, cóng shān chā chí xià, hàn chí bàn duàn qiāng yíng jī, suǒ xiàng zhé pī mǐ, míng gài jūn zhōng. zhuó shòu yòu wǔ wèi jiāng jūn, fù lǒng yòu jié dù, wèi hé yuán jūn shǐ. xiān shì, tǔ bō hòu jī shí jūn mài shú, suì lái qǔ, mò néng jìn. hàn nǎi shǐ wáng nán de yáng jǐng huī shè fú dōng nán gǔ. tǔ bō yǐ wǔ qiān qí rù sāi, fàng mǎ chǐ jiǎ, jiāng jiù tián, hàn zì chéng zhōng chí zhì áo dòu, lǔ hài zǒu, zhuī běi, fú qǐ, xī shā zhī, zhǐ mǎ wú hái zhě. hàn cháng zhú lǔ, mǎ jīng, xiàn yú hé, tǔ bō sān jiāng yù cì hàn, hàn dà hū, jiē yōng máo bù gǎn dòng, jiù bīng zhì, zhuī shā zhī. hàn yǒu nú yuē zuǒ chē, nián shí liù, yǐ lǚ lì wén. hàn gōng yòng qiāng, zhuī jí zéi, nǐ qiāng yú jiān, chì zhī, zéi fǎn gù, hàn cì qí hóu, tī ér téng zhī, gāo wǔ chǐ xǔ, nǎi duò, zuǒ chē jí xià mǎ zhǎn qí shǒu, yǐ wéi cháng.
吐蕃盗边,与翰遇苦拔海。吐蕃枝其军为三行,从山差池下,翰持半段枪迎击, 所向辄披靡,名盖军中。擢授右武卫将军,副陇右节度,为河源军使。先是,吐蕃 候积石军麦熟,岁来取,莫能禁。翰乃使王难得、杨景晖设伏东南谷。吐蕃以五千 骑入塞,放马褫甲,将就田,翰自城中驰至鏖斗,虏骇走,追北,伏起,悉杀之, 只马无还者。翰尝逐虏,马惊,陷于河,吐蕃三将欲刺翰,翰大呼,皆拥矛不敢动, 救兵至,追杀之。翰有奴曰左车,年十六,以膂力闻。翰工用枪,追及贼,拟枪于 肩,叱之,贼反顾,翰刺其喉,剔而腾之,高五尺许,乃堕,左车即下马斩其首, 以为常。
huì zhōng sì bèi zuì, dì zhào hàn rù cháo, bù jiàng qǐng jī jīn bó yǐ jiù zhōng sì, hàn dàn jī pǔ zhuāng, yuē:" shǐ wú jì cóng, xī qǔ yú shì? bù xíng, yòng cǐ zú yǐ." hàn zhì, dì xū xīn dài, yǔ yǔ, yì zhī, bài hóng lú qīng, wèi lǒng yòu jié dù fù dà shǐ. hàn yǐ xiè, jí jí yán zhōng sì zhī wǎng. dì qǐ rù jìn zhōng, hàn kòu tóu cóng dì, qiě qì. dì wù, wèi mò dài qí zuì, zhōng sì bù jí zhū. cháo tíng chēng qí yì.
会忠嗣被罪,帝召翰入朝,部将请赍金帛以救忠嗣,翰但赍朴装,曰:“使吾 计从,奚取于是?不行,用此足矣。”翰至,帝虚心待,与语,异之,拜鸿胪卿, 为陇右节度副大使。翰已谢,即极言忠嗣之枉。帝起入禁中,翰叩头从帝,且泣。 帝寤,为末贷其罪,忠嗣不及诛。朝廷称其义。
yú nián, zhù shén wēi jūn qīng hǎi shàng, tǔ bō gōng pò zhī. gèng zhù yú lóng jū dǎo, yǒu bái lóng jiàn, yīn hào yìng lóng chéng. hàn xiāng qí chuān yuán yí xù mù, zhé zuì rén èr qiān shù zhī, yóu shì tǔ bō bù gǎn jìn qīng hǎi. tiān bǎo bā zài, zhào hàn yǐ shuò fāng hé dōng qún mù bīng shí wàn gōng tǔ bō shí bǎo chéng. shù rì wèi kè, hàn nù, zuó qí jiāng gāo xiù yán zhāng shǒu yú, jiāng zhǎn zhī. xiù yán qǐng sān rì qī, rú qī ér xià. suì yǐ chì lǐng wèi xī sāi, kāi tún tián, bèi jūn shí. jiā tè jìn, cì lài mí wò. shí yī zài, jiā kāi fǔ yí tóng sān sī.
逾年,筑神威军青海上,吐蕃攻破之。更筑于龙驹岛,有白龙见,因号应龙城。 翰相其川原宜畜牧,谪罪人二千戍之,由是吐蕃不敢近青海。天宝八载,诏翰以朔 方、河东群牧兵十万攻吐蕃石堡城。数日未克,翰怒,捽其将高秀岩、张守瑜,将 斩之。秀岩请三日期,如期而下。遂以赤岭为西塞,开屯田,备军实。加特进,赐 赉弥渥。十一载,加开府仪同三司。
hàn sù yǔ ān lù shān ān sī shùn bù píng, dì měi yù hé jiě zhī. huì sān rén jù lái zhāo, dì shǐ piào qí dà jiàng jūn gāo lì shì yàn chéng dōng, hàn děng jiē jí. zhào shàng shí shēng jī lù, qǔ xuè yuè cháng wèi rè luò hé yǐ cì zhī. hàn mǔ, yú tián wáng nǚ yě. lù shān wèi hàn yuē:" wǒ fù hú, mǔ tū jué gōng fù tū jué, mǔ hú. zú lèi běn tóng, ān dé bù qīn ài?" hàn yuē:" yàn yán' hú xiàng kū háo, bù xiáng', yǐ wàng běn yě. xiōng jì jiàn ài, gǎn bù jìn xīn." lù shān yǐ hàn jī qí hú, nù mà yuē:" tū jué gǎn ěr!" hàn yù yīng zhī, lì shì mù hàn, hàn tuō zuì qù.
翰素与安禄山、安思顺不平,帝每欲和解之。会三人俱来朝,帝使骠骑大将军 高力士宴城东,翰等皆集。诏尚食生击鹿,取血瀹肠为热洛河以赐之。翰母,于阗 王女也。禄山谓翰曰:“我父胡,母突厥;公父突厥,母胡。族类本同,安得不亲 爱?”翰曰:“谚言‘狐向窟嗥,不祥’,以忘本也。兄既见爱,敢不尽心。”禄 山以翰讥其胡,怒骂曰:“突厥敢尔!”翰欲应之,力士目翰,翰托醉去。
jiǔ zhī, jìn fēng liáng guó gōng, jiān hé xī jié dù shǐ. gōng pò tǔ bō hóng jì dà mò mén děng chéng, shōu huáng hé jiǔ qǔ, yǐ qí dì zhì táo yáng jùn, zhù shén cè wǎn xiù èr jūn. jìn fēng xī píng jùn wáng, cì yīn yuè tián yuán, yòu cì yī zi wǔ pǐn guān, pí jiàng shǎng bài yǒu chà. zǎi xiàng yáng guó zhōng è lù shān, bái fà qí fǎn zhuàng, gù hòu jié hàn. é jìn tài zǐ shǎo bǎo. hàn qí jiǔ, jí shēng sè, yīn fēng bì, tǐ bù rén. jì jí fèi, suì hái jīng shī, hé mén bù cháo qǐng.
久之,进封凉国公,兼河西节度使。攻破吐蕃洪济、大莫门等城,收黄河九曲, 以其地置洮阳郡,筑神策、宛秀二军。进封西平郡王,赐音乐、田园,又赐一子五 品官,裨将赏拜有差。宰相杨国忠恶禄山,白发其反状,故厚结翰。俄进太子少保。 翰耆酒,极声色,因风痹,体不仁。既疾废,遂还京师,阖门不朝请。
shí sì zài, lù shān fǎn, fēng cháng qīng yǐ wáng shī bài. dì nǎi zhào jiàn hàn, bài tài zǐ xiān fēng bīng mǎ yuán shuài, yǐ tián liáng qiū wèi jūn sī mǎ, xiāo xīn wèi pàn guān, wáng sī lǐ qián ěr dà fú lǐ chéng guāng gāo yuán dàng sū fǎ dǐng guǎn chóng sì wèi shǔ jiāng, huǒ bá guī rén lǐ wǔ dìng hún è qì bì níng yǐ běn bù lì huī xià, fán hé lǒng shuò fāng nú cì děng shí èr bù bīng èr shí wàn shǒu tóng guān. shī shǐ dōng, xiān qū yá qí chù mén, duò zhù máo, gàn zhé, zhòng è zhī. tiān zi yù qín zhèng lóu lín sòng, zhào hàn yǐ jūn xíng, guò mén wú xià, bǎi guān jiāo jiàn, jīng qí gèn èr bǎi lǐ. hàn huáng kǒng, shù yǐ jí zì yán, dì bù tīng. rán bìng gù bù néng shì, yǐ jūn zhèng wěi liáng qiū, shǐ wáng sī lǐ zhǔ qí, lǐ chéng guāng zhǔ bù. sān rén zhēng zhǎng, zhèng lìng wú suǒ tǒng yī, zhòng xié chí, wú dòu yì. míng nián, jìn bài shàng shū zuǒ pú yè tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì. lù shān qiǎn zi qìng xù gōng guān, hàn jī zǒu zhī.
十四载,禄山反,封常清以王师败。帝乃召见翰,拜太子先锋兵马元帅,以田 良丘为军司马,萧昕为判官,王思礼、钳耳大福、李承光、高元荡、苏法鼎、管崇 嗣为属将,火拔归仁、李武定、浑萼、契苾宁以本部隶麾下,凡河、陇、朔方、奴 刺等十二部兵二十万守潼关。师始东,先驱牙旗触门,堕注旄,干折,众恶之。天 子御勤政楼临送,诏翰以军行,过门毋下,百官郊饯,旌旗亘二百里。翰惶恐,数 以疾自言,帝不听。然病痼不能事,以军政委良丘,使王思礼主骑,李承光主步。 三人争长,政令无所统一,众携弛,无斗意。明年,进拜尚书左仆射、同中书门下 平章事。禄山遣子庆绪攻关,翰击走之。
shǐ, ān sī shùn dù lù shān bì fǎn, cháng wèi dì yán, dé bù zuò. hàn jì è lù shān, yòu yuàn sī shùn. jí shì, zhī zhòng bīng zài jǐ, yǒu suǒ lùn qǐng, tiān zǐ zhòng wéi, yīn wěi wèi zéi shū yí sī shùn zhě, shǐ guān luó qín yǐ xiàn. hàn yīn shū qī zuì, qǐng zhū zhī. yǒu zhào sī shùn jí dì yuán zhēn jiē cì sǐ, xǐ fàng qí jiā. guó zhōng shǐ jù. huò shuō hàn yuē:" lù shān běn yǐ zhū guó zhōng gù chēng bīng, jīn ruò liú zú sān wàn shǒu guān, xī jīng ruì dù chǎn shuǐ zhū jūn cè, cǐ hàn cuò qī guó jì yě." sī lǐ yì quàn hàn. hàn yóu yù wèi fā, móu pō lù. guó zhōng dà hài, rù jiàn dì yuē:" bīng fǎ, ān bù wàng wēi. dà bīng zài tóng guān ér wú hòu diàn, wàn yǒu yī bù lì, jīng shī wēi yǐ." jí mù mù ér sān qiān rén, rì yè xùn liàn, yǐ jiàn nán liè jiāng fēn tǒng zhī. yòu mù wàn rén tún bà shàng, shǐ fù xīn dù gān yùn wèi shuài. hàn yí tú jǐ, biǎo qǐng gān yùn bīng lì jié xià, yīn guǐ zhào gān yùn jì shì zhě, zhì jūn, jí zhǎn shǒu xiāo yá mén, bìng qí jūn. guó zhōng yù kǒng, wèi qí zǐ yuē: " wú wú sǐ suǒ yǐ!" rán hàn yì bù zì ān, yòu móu jiǔ bù jué. shù zòu yán:" lù shān suī qiè jù hé shuò, bù dé rén xīn, qǐng chí zhòng yǐ bì zhī, dài qí lí xì, kě bù xuè rèn ér qín." zéi jiāng cuī gān yòu shǒu shǎn jùn, pū qí gǔ, léi shī yǐ yòu zhàn. chān zhě yuē:" zéi wú bèi, kě tú yě." dì xìn zhī, zhào hàn jìn tǎo. hàn bào yuē:" lù shān xí yòng bīng, jīn shǐ wèi nì, bù néng wú bèi, shì yīn jì yòu wǒ. zéi yuǎn lái, lì zài sù zhàn. wáng shī jiān shǒu, wú qīng chū guān, jì zhī shàng yě. qiě sì fāng bīng wèi jí, yí guān shì shì, bù bì sù."
始,安思顺度禄山必反,尝为帝言,得不坐。翰既恶禄山,又怨思顺。及是, 知重兵在己,有所论请,天子重违,因伪为贼书遗思顺者,使关逻禽以献。翰因疏 七罪,请诛之。有诏思顺及弟元贞皆赐死,徙放其家。国忠始惧。或说翰曰:“禄 山本以诛国忠故称兵,今若留卒三万守关,悉精锐度浐水诛君侧,此汉挫七国计也。” 思礼亦劝翰。翰犹豫未发,谋颇露。国忠大骇,入见帝曰:“兵法,安不忘危。大 兵在潼关而无后殿,万有一不利,京师危矣。”即募牧儿三千人,日夜训练,以剑 南列将分统之。又募万人屯灞上,使腹心杜乾运为帅。翰疑图己,表请乾运兵隶节 下,因诡召乾运计事者,至军,即斩首枭牙门,并其军。国忠愈恐,谓其子曰: “吾无死所矣!”然翰亦不自安,又谋久不决。数奏言:“禄山虽窃据河朔,不得 人心,请持重以敝之,待其离隙,可不血刃而禽。”贼将崔乾祐守陕郡,仆旗鼓, 羸师以诱战。觇者曰:“贼无备,可图也。”帝信之,诏翰进讨。翰报曰:“禄山 习用兵,今始为逆,不能无备,是阴计诱我。贼远来,利在速战。王师坚守,毋轻 出关,计之上也。且四方兵未集,宜观事势,不必速。”
dàng shì shí, lù shān suī dào hé luò, suǒ guò cán shā, rén rén yuàn zhī, yān shí yuè bù néng jìn chǐ cùn dì. yòu guō zi yí lǐ guāng bì bīng yì jìn, qǔ cháng shān shí shù jùn. lù shān shǐ huǐ fǎn yǐ, jiāng hái yōu zhōu yǐ zì gù. ér guó zhōng jì pò, miù shuō dì qù hàn chū tóng guān fù shǎn luò. shí zi yí guāng bì yáo jì yuē:" hàn bìng qiě mào, zéi sù zhī zhī, zhū jūn wū hé bù zú zhàn. jīn zéi xī ruì bīng nán pò wǎn luò, ér yǐ yú zhòng shǒu yōu zhōu, wú zhí dǎo zhī, fù qí cháo kū, zhì pàn zú yǐ zhāo nì tú, lù shān zhī shǒu kě zhì. ruò shī chū tóng guān, biàn shēng jīng shī, tiān xià dài yǐ." nǎi jí yán qǐng hàn gù guān wú chū jūn. ér dì rù guó zhōng zhī yán, shǐ shǐ zhě qù zhàn, xiàng bèi xiāng wàng yě. hàn jiǒng bù zhī suǒ chū. liù yuè, yǐn ér dōng, tòng kū chū guān, cì líng bǎo xī yuán, yǔ gān yòu zhàn. yóu guān mén qī shí lǐ, dào xiǎn ài, qí nán báo shān, běi zǔ hé, zéi yǐ shù qiān rén xiān fú xiǎn. hàn fú zhōu zhōng liú yǐ guān jūn, wèi gān yòu bīng guǎ, yì zhī, cù shì zú jìn, dào qū wú háng liè. zéi chéng gāo tuí shí xià jī, shā shì shén zhòng. hàn yǔ liáng qiū dēng běi fù, yǐ jūn sān wàn jiā hé míng gǔ, sī lǐ děng yǐ jīng zú jū qián, yú jūn shí wàn cì zhī. gān yòu wèi zhèn, shí shí wǔ wǔ, huò què huò jìn, ér mò dāo wǔ qiān liè zhèn hòu. wáng shī shì qí zhèn wú fǎ, zhǐ guān chī xiào, yuē:" qín zéi nǎi huì shí."
当是时,禄山虽盗河、洛,所过残杀,人人怨之,淹时月不能进尺寸地。又郭 子仪、李光弼兵益进,取常山十数郡。禄山始悔反矣,将还幽州以自固。而国忠计 迫,谬说帝趣翰出潼关复陕、洛。时子仪、光弼遥计曰:“翰病且耄,贼素知之, 诸军乌合不足战。今贼悉锐兵南破宛、洛,而以余众守幽州,吾直捣之,覆其巢窟, 质叛族以招逆徒,禄山之首可致。若师出潼关,变生京师,天下怠矣。”乃极言请 翰固关无出军。而帝入国忠之言,使使者趣战,项背相望也。翰窘不知所出。六月, 引而东,恸哭出关,次灵宝西原,与乾祐战。由关门七十里,道险隘,其南薄山, 北阻河,贼以数千人先伏险。翰浮舟中流以观军,谓乾祐兵寡,易之,促士卒进, 道岨无行列。贼乘高颓石下击,杀士甚众。翰与良丘登北阜,以军三万夹河鸣鼓, 思礼等以精卒居前,余军十万次之。乾祐为阵,十十五五,或却或进,而陌刀五千 列阵后。王师视其阵无法,指观嗤笑,曰:“禽贼乃会食。”
jí zhàn, gān yòu qí shǎo yǎn, rú yù dùn zhě, wáng shī xiè, bù wéi bèi. fú hū qǐ báo zhàn, jiē fèn sǐ dòu. hàn yǐ zhān méng mǎ chē, huà lóng hǔ, shì jīn yín zhǎo mù, jiāng hài zéi, jǐ gē shǐ zhú běi. zéi fù xīn sāi lù, shùn fēng huǒ qí chē, biāo yàn chì tū, téng yān rú yè, shì bù fù xiāng biàn, zì xiāng dòu shā, shī xuè láng jí, jiǔ nǎi wù. yòu qì jiǎ bēn shān gǔ jí xiàn hé sǐ zhě shí yī èr. yǒu liáng sōu bǎi yú, jūn zhēng jì, sōu zhé chén, zhì fù máo dùn chéng yǐ dù, xuān jiào zhèn tiān dì. zéi chéng zhī, bēn kuì lüè jǐn. shǐ, dǒu mén yǒu sān qiàn, guǎng èr zhàng, shēn yī zhàng, shì mǎ bēn yuè xiāng yā zé, shǎo xuǎn qiàn píng, hòu zhì zhě jiàn zhī yǐ rù.
及战,乾祐旗少偃,如欲遁者,王师懈,不为备。伏忽起薄战,皆奋死斗。翰 以氈蒙马车,画龙虎,饰金银爪目,将骇贼,掎戈矢逐北。贼负薪塞路,顺风火其 车,熛焱炽突,腾烟如夜,士不复相辨,自相斗杀,尸血狼籍,久乃悟。又弃甲奔 山谷及陷河死者十一二。有粮艘百余,军争济,艘辄沉,至缚矛盾乘以度,喧叫振 天地。贼乘之,奔溃略尽。始,斗门有三堑,广二丈,深一丈,士马奔籥相压迮, 少选堑平,后至者践之以入。
jì bài, hàn yǐn shù bǎi qí jué hé hái yíng, léi bīng cái bā qiān, zhì tóng jīn, shōu sàn zú fù shǒu guān. gān yòu jìn gōng, yú shì huǒ bá guī rén děng dài hàn chū guān, hàn yuē:" hé xié?" yuē:" gōng yǐ èr shí wàn zhòng, yī rì fù mò, chí shì ān guī? gōng bú jiàn gāo xiān zhī děng shì hū?" hàn yuē:" wú níng xiào xiān zhī sǐ, rǔ shě wǒ." guī rén bù cóng, zhí yǐ jiàng zéi, xiè sòng luò yáng, jīng shī zhèn dòng, yóu shì tiān zǐ xī xìng. lù shān jiàn hàn zé yuē:" rǔ cháng yì wǒ, jīn hé rú?" hàn fǔ fú xiè zuì yuē:" bì xià bō luàn zhǔ. jīn tiān xià wèi píng, lǐ guāng bì zài tǔ mén, lái zhèn zài hé nán, lǔ jiǒng zài nán yáng, chén wèi bì xià yǐ chǐ shū zhāo zhī, sān miàn kě píng." lù shān yuè, jí shǔ sī kōng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì. zhí huǒ bá guī rén, yuē:" bèi zhǔ wàng yì, wú bù ěr róng." zhǎn zhī. hàn yǐ shū zhāo zhū jiàng, zhū jiàng jiē ràng hàn bù sǐ jié. lù shān zhī shì bù kě jiù, qiú zhī. dōng jīng píng, ān qìng xù yǐ hàn dù hé. jí bài, nǎi shā zhī.
既败,翰引数百骑绝河还营,羸兵裁八千,至潼津,收散卒复守关。乾祐进攻, 于是火拔归仁等绐翰出关,翰曰:“何邪?”曰:“公以二十万众,一日覆没,持 是安归?公不见高仙芝等事乎?”翰曰:“吾宁效仙芝死,汝舍我。”归仁不从, 执以降贼,械送洛阳,京师震动,由是天子西幸。禄山见翰责曰:“汝常易我,今 何如?”翰俯伏谢罪曰:“陛下拨乱主。今天下未平,李光弼在土门,来瑱在河南, 鲁炅在南阳,臣为陛下以尺书招之,三面可平。”禄山悦,即署司空、同中书门下 平章事。执火拔归仁,曰:“背主忘义,吾不尔容。”斩之。翰以书招诸将,诸将 皆让翰不死节。禄山知事不可就,囚之。东京平,安庆绪以翰度河。及败,乃杀之。
hàn wéi rén yán, shǎo ēn. jūn xíng wèi cháng xù shì jī hán, yǒu dàn mín shèn zhě, tòng chī rǔ zhī. jiān jūn lǐ dà yí zài jūn zhōng, bù zhì shì, yǔ jiàng shì chū pú yǐn jiǔ dàn kōng hóu pí pá wéi lè, ér shì mǐ hé bù yàn. dì lìng zhōng rén yuán sī yì láo shī, shì jiē sù yī fú chuān kōng, dì jí chì yù fú yú zhě, zhì páo shí wàn yǐ cì qí jūn, hàn cáng kù zhōng, jí bài, fēng jué rú gù.
翰为人严,少恩。军行未尝恤士饥寒,有啗民椹者,痛笞辱之。监军李大宜在 军中,不治事,与将士樗蒱、饮酒、弹箜篌琵琶为乐,而士米籺不餍。帝令中人袁 思艺劳师,士皆诉衣服穿空,帝即斥御服余者,制袍十万以赐其军,翰藏库中,及 败,封鐍如故。
xiān shì, yǒu kè liáng shèn chū yí hàn shū, qǐng bì wù zhàn yǐ qū zéi, hàn shàn zhī, zòu wèi zuǒ wǔ wèi zhòu cáo cān jūn, liú mù fǔ. jí hàn yǔ guó zhōng èr, shèn chū yuē:" nán jiāng zuò yǐ." nǎi dùn qù. hàn shī shǒu, huá yīn féng yì shàng luò jùn guān lì jiē kuì. dì qiǎn jiàn nán jiāng liú guāng tíng děng jiāng xīn mù bīng wàn yú rén wǎng zhù hàn, wèi zhì ér hàn bèi fù yún. qí hòu zèng tài wèi, shì yuē wǔ mǐn.
先是,有客梁慎初遗翰书,请壁勿战以屈贼,翰善之,奏为左武卫胄曹参军, 留幕府。及翰与国忠贰,慎初曰:“难将作矣。”乃遁去。翰失守,华阴、冯翊、 上洛郡官吏皆溃。帝遣剑南将刘光庭等将新募兵万余人往助翰,未至而翰被缚云。 其后赠太尉,谥曰武愍。
zi yào, zì zǐ míng. bā suì, xuán zōng zhào jiàn huá qīng gōng, zhuó shàng niǎn fèng yù. lèi qiān guāng lù qīng. yǐ hàn xiàn zéi, āi fèn hào tòng, gù lì péi miǎn dù hóng jiàn děng jiàn zhī tàn xī. lǐ guāng bì tǎo hé běi, yào qǐng xíng, bài hóng lú qīng, wèi guāng bì fù. jiàng ān tài qīng jiù sòng zhōu yǒu gōng, gǎi diàn zhōng jiān, xí fēng, wèi dōng dōu zhèn shǒu bīng mǎ shǐ. dé zōng lì, zhào wèi zuǒ lóng wǔ dà jiàng jūn. lǐ xī liè xiàn rǔ zhōu, yǐ zhōu huǎng wèi wěi cì shǐ. zhào bài yào dōng dōu rǔ zhōu xíng yíng jié dù shǐ, jiāng fèng xiáng bīn níng jīng yuán fèng tiān hǎo qí bīng wàn rén tǎo xī liè. dì zhào jiàn, wèn yuē:" qīng zhì bīng shú yǔ fù xián?" duì yuē:" xiān chén, ān gǎn bǐ. dàn zhǎn cháng shé, yì fēng shǐ, rán hòu dài zuì sī shì, chén zhī yuàn yě." dì yuē:" ěr fù zài kāi yuán shí, cháo tíng wú xī yōu jīn zhèn dé qīng, yì bù dōng lǜ." jí xíng, dì zǔ tōng huà mén. shì rì, yá gàn zhé. shí yǐ hàn chū shī yǐ rú cǐ, ér zhǎn chí qí zhě, zú yǐ bài, jīn yào fù ěr, rén yōu zhī. yào jī zéi, shōu rǔ zhōu, qín huǎng yǐ xiàn, zhǎn qí jiāng èr rén. xī liè tuì bǎo xǔ zhōu. zhào chéng xiāng chéng, yào yǐ pí rén bǎn zhù bù rú àn jiǎ chí zhòng yǐ cuò zhī, dì bù xǔ. yǒu zhào dū zhàn. yào jìn cì yǐng qiáo, léi zhèn jūn zhōng qī mǎ bì, yào jù, hái tún xiāng chéng. xī liè qiǎn zhòng wàn rén zòng huǒ gōng zhà, yì rén yú qiàn yǐ báo lěi, yào kǔ zhàn pò zhī. jū shù yuè, xī liè zì lǜ bīng sān wàn wéi yào, zhù yǒng dào shǔ chéng, shǐ jí rú yǔ. dì qiǎn shén cè jiāng liú dé xìn yǐ bīng sān qiān yuán zhī, yòu zhào hé nán dū tǒng lǐ miǎn chū bīng xiāng jǐ jiǎo. miǎn yǐ" xī liè zài wài, xǔ shǒu bīng shǎo, chéng xū xí zhī, xī liè zì jiě", nǎi qiǎn bù jiàng yǔ dé xìn qū xǔ, wèi zhì, yǒu zhào qiè ràng, shǐ bān shī. dé xìn děng huáng huò hái, jūn wú chì hòu, zhì hù jiàn, wèi zéi shè fú guǐ jī, sǐ zhě dài bàn, qì xiè zī zhòng jiē wáng. dé xìn zǒu rǔ zhōu. miǎn kǒng dōng dōu wēi, shǐ jiāng lǐ jiān huá yǐ bīng sì qiān wǎng shǒu, zéi gěng dào, bù dé rù. biàn bīng jǔ, xiāng chéng wéi yì jí. dì nǎi zhào pǔ wáng yǐ jīng xiāng jiāng xī è miǎn zhī shī tǎo cài zhōu, zhào jīng yuán jié dù shǐ yáo lìng yán jiù xiāng chéng. wèi xíng, jīng shī luàn, dì xìng fèng tiān. xiāng chéng xiàn, yào zǒu luò yáng. huì mǔ sāng, duó wèi dōng dōu jī rǔ jié dù shǐ. qiān hé nán yǐn. yào zhuō yú tǒng yù, ér ruì shā lù, shì wèi ér bù huái. zhēn yuán yuán nián, bù jiàng pàn, yè fén hé nán mén, yào tǐng shēn miǎn. dì yǐ biàn zhōu cì shǐ xuē jué dài zhī, zhào rù wèi hóng lú qīng. zhōng yòu xiāo wèi shàng jiàng jūn, zèng yōu zhōu dà dū dū. zi qī rén, jù yǐ rú wén. huán, mào cái gāo dì, yǒu jié gài. è zī qǐ jiē míng jīng zhuó dì.
子曜,字子明。八岁,玄宗召见华清宫,擢尚辇奉御。累迁光禄卿。以翰陷贼, 哀愤号恸,故吏裴冕、杜鸿渐等见之叹息。李光弼讨河北,曜请行,拜鸿胪卿,为 光弼副。降安太清、救宋州有功,改殿中监,袭封,为东都镇守兵马使。德宗立, 召为左龙武大将军。李希烈陷汝州,以周晃为伪刺史。诏拜曜东都、汝州行营节度 使,将凤翔、邠宁、泾原、奉天、好畦兵万人讨希烈。帝召见,问曰:“卿治兵孰 与父贤?”对曰:“先臣,安敢比。但斩长蛇,殪封豕,然后待罪私室,臣之愿也。” 帝曰:“尔父在开元时,朝廷无西忧;今朕得卿,亦不东虑。”及行,帝祖通化门。 是日,牙干折。时以翰出师已如此,而斩持旗者,卒以败,今曜复尔,人忧之。曜 击贼,收汝州,禽晃以献,斩其将二人。希烈退保许州。诏城襄城,曜以疲人版筑 不如按甲持重以挫之,帝不许。有诏督战。曜进次颍桥,雷震军中七马毙,曜惧, 还屯襄城。希烈遣众万人纵火攻栅,殪人于堑以薄垒,曜苦战破之。居数月,希烈 自率兵三万围曜,筑甬道属城,矢集如雨。帝遣神策将刘德信以兵三千援之,又诏 河南都统李勉出兵相掎角。勉以“希烈在外,许守兵少,乘虚袭之,希烈自解”, 乃遣部将与德信趋许,未至,有诏切让,使班师。德信等惶惑还,军无斥候,至扈 涧,为贼设伏诡击,死者殆半,器械辎重皆亡。德信走汝州。勉恐东都危,使将李 坚华以兵四千往守,贼梗道,不得入。汴兵沮,襄城围益急。帝乃诏普王以荆、襄、 江西、鄂、沔之师讨蔡州,诏泾原节度使姚令言救襄城。未行,京师乱,帝幸奉天。 襄城陷,曜走洛阳。会母丧,夺为东都畿、汝节度使。迁河南尹。曜拙于统御,而 锐杀戮,士畏而不怀。贞元元年,部将叛,夜焚河南门,曜挺身免。帝以汴州刺史 薛珏代之,召入为鸿胪卿。终右骁卫上将军,赠幽州大都督。子七人,俱以儒闻。 峘,茂才高第,有节概。崿、嵫、屺皆明经擢第。
gāo xiān zhī, gāo lí rén. fù shě jī, chū yǐ jiāng jūn lì hé xī jūn, wèi sì zhèn xiào jiāng. xiān zhī nián èr shí yú, cóng zhì ān xī, yǐ fù gōng bǔ yóu jī jiāng jūn. shù nián, fù zǐ bìng bān. xiān zhī měi zī zhì, shàn qí shè, fù yóu yǐ qí rú huǎn yōu zhī. chū shì jié dù shǐ tián rén wǎn gài jiā yùn děng, bù shèn zhī míng. hòu shì fū méng líng chá, nǎi shàn yù zhī. kāi yuán mò, biǎo wèi ān xī fù dū hù sì zhèn dōu zhī bīng mǎ shǐ.
高仙芝,高丽人。父舍鸡,初以将军隶河西军,为四镇校将。仙芝年二十馀, 从至安西,以父功补游击将军。数年,父子并班。仙芝美姿质,善骑射,父犹以其 儒缓忧之。初事节度使田仁琬、盖嘉运等,不甚知名。后事夫蒙灵察,乃善遇之。 开元末,表为安西副都护、四镇都知兵马使。
xiǎo bó lǜ, qí wáng wèi tǔ bō suǒ yòu, qī yǐ nǚ, gù xī běi èr shí yú guó jiē jī shǔ tǔ bō. zì rén wǎn yǐ lái sān tǎo zhī, jiē wú gōng. tiān bǎo liù zài, zhào xiān zhī yǐ bù qí yī wàn chū tǎo. shì shí bù bīng jiē yǒu sī mǎ zì suí, xiān zhī nǎi zì ān xī guò bō huàn chéng, rù wò sè dé, jīng shū lè, dēng cōng lǐng, shè bō mì chuān, suì dùn tè lè mǎn chuān, xíng fán bǎi rì. tè lè mǎn chuān, jí wǔ shí nì guó yě. xiān zhī nǎi fēn jūn wèi sān, shǐ shū lè zhào chóng cǐ zì běi gǔ dào bō huàn jiǎ chóng guàn yòu zì chì fú dào xiān zhī yǔ jiān jūn biān lìng chéng zì hù mì jù rù, yuē huì lián yún bǎo. bǎo yǒu bīng qiān yú. chéng nán yīn shān wèi zhà, bīng jiǔ qiān shǒu zhī. chéng xià jù pó lēi chuān. huì chuān zhǎng, bù de dù, xiān zhī shā shēng jì chuān, mìng shì rén jī sān rì bèi jí shuǐ yá, shì bù shèn xìn. jì shè, qí bù zhān, jiān bù rú. bīng yǐ chéng liè, xiān zhī xǐ, gào lìng chéng yuē:" xiàng wú fāng shè, zéi jī wǒ, wǒ wú lèi yǐ. jīn jì jì ér zhèn, tiān yǐ zéi cì wǒ yě." suì dēng shān tiǎo zhàn, rì wèi zhōng, pò zhī. bá qí chéng, zhǎn wǔ qiān jí, shēng qín qiān rén, mǎ qiān yú pǐ, yī zī qì jiǎ shù wàn jì. xiān zhī yù suì shēn rù, lìng chéng jù, bù kěn xíng. xiān zhī liú léi ruò sān qiān shǐ shǒu, suì yǐn shī xíng. sān rì, guò tǎn jū lǐng, lǐng jùn jué, xià sì shí lǐ. xiān zhī kǒng shì dàn xiǎn bù gǎn jìn, nǎi qián qiǎn èr shí qí, yī ā nǔ yuè hú fú lái yíng, xiān yǔ bù xiào yuē:" ā nǔ yuè hú lái yíng, wǒ wú lǜ yǐ." jì zhì, shì bù kěn xià, yuē:" gōng qū wǒ hé qù?" huì èr shí rén zhì, yuē:" ā nǔ yuè hú lái yíng, yǐ shù suō yí qiáo yǐ." xiān zhī jí yáng xǐ, lìng shì jǐn xià. suō yí hé, ruò shuǐ yě. jì xíng sān rì, yuè hú lái yíng. míng rì, zhì ā nǔ yuè chéng. qiǎn jiàng jūn xí yuán qìng yǐ jīng qí yī qiān xiān wǎng, wèi xiǎo bó lǜ wáng yuē:" bù kuī ruò chéng, wú jiǎ dào qū dà bó lǜ ěr." chéng zhōng dà qiú lǐng jiē tǔ bō fù xīn, xiān zhī mì lìng yuán qìng yuē:" ruò qiú lǐng táo zhě, dì chū zhào shū hū zhī, cì yǐ zēng cǎi, zhì, jiē fù yǐ dài wǒ.." yuán qìng rú yán. xiān zhī zhì, xī zhǎn zhī. wáng jí qī táo shān xué, bù kě dé, xiān zhī zhāo yù, nǎi chū jiàng, yīn píng qí guó. jí qiǎn yuán qìng duàn suō yí qiáo, qí mù, tǔ bō zhì, bù kè dù. qiáo cháng dù yī jiàn suǒ jí zhě, gōng yī suì nǎi chéng. bā yuè, xiān zhī yǐ xiǎo bó lǜ wáng jí qī zì chì fú dào hái lián yún bǎo, yǔ lìng chéng jù bān shī. yú shì fú lǐn dà shí zhū hú qī shí èr guó jiē zhèn shè jiàng fù.
小勃律,其王为吐蕃所诱,妻以女,故西北二十馀国皆羁属吐蕃。自仁琬以来 三讨之,皆无功。天宝六载,诏仙芝以步骑一万出讨。是时步兵皆有私马自随,仙 芝乃自安西过拨换城,入握瑟德,经疏勒,登葱岭,涉播密川,遂顿特勒满川,行 凡百日。特勒满川,即五识匿国也。仙芝乃分军为三,使疏勒赵崇玼自北谷道、拨 换贾崇瓘祐自赤佛道、仙芝与监军边令诚自护蜜俱入,约会连云堡。堡有兵千馀。 城南因山为栅,兵九千守之。城下据婆勒川。会川涨,不得度,仙芝杀牲祭川,命 士人赍三日备集水涯,士不甚信。既涉,旗不沾,鞯不濡。兵已成列,仙芝喜,告 令诚曰:“向吾方涉,贼击我,我无类矣。今既济而阵,天以贼赐我也。”遂登山 挑战,日未中,破之。拔其城,斩五千级,生禽千人,马千馀匹,衣资器甲数万计。 仙芝欲遂深入,令诚惧,不肯行。仙芝留羸弱三千使守,遂引师行。三日,过坦驹 岭,岭峻绝,下四十里。仙芝恐士惮险不敢进,乃潜遣二十骑,衣阿弩越胡服来迎, 先语部校曰:“阿弩越胡来迎,我无虑矣。”既至,士不肯下,曰:“公驱我何去?” 会二十人至,曰:“阿努越胡来迎,已数娑夷桥矣。”仙芝即阳喜,令士尽下。娑 夷河,弱水也。既行三日,越胡来迎。明日,至阿弩越城。遣将军席元庆以精骑一 千先往,谓小勃律王曰:“不窥若城,吾假道趋大勃律耳。”城中大酋领皆吐蕃腹 心,仙芝密令元庆曰:“若酋领逃者,弟出诏书呼之,赐以缯彩,至,皆缚以待我。。” 元庆如言。仙芝至,悉斩之。王及妻逃山穴,不可得,仙芝招喻,乃出降,因平其 国。急遣元庆断娑夷桥,其暮,吐蕃至,不克度。桥长度一箭所及者,功一岁乃成。 八月,仙芝以小勃律王及妻自赤佛道还连云堡,与令诚俱班师。于是拂菻、大食诸 胡七十二国皆震慑降附。
xiān zhī qiǎn pàn guān wáng tíng fēn zòu jié jīng shī. jūn zhì hé xī, líng chá nù, bù yíng láo. jì jiàn, mà yuē:" gāo lì nú, yú tián shǐ ěr hé cóng dé zhī?" xiān zhī jù, qiě xiè yuē:" zhōng chéng lì yě." yòu yuē:" yān qí zhèn shǒu shǐ ān xī fù dū hù dōu zhī bīng mǎ shǐ, jiē hé cóng dé zhī?" dá yuē:" yì zhōng chéng lì yě." líng chá yuē: " shěn ruò cǐ, jié shū bù dài wǒ ér gǎn jí zòu, hé xié? nú dāng zhǎn, gù xīn lì gōng, gù dài ěr." xiān zhī bù zhī suǒ wéi. lìng chéng mì yán zhuàng yú cháo, qiě yuē:" xiān zhī lì gōng ér yǐ yōu sǐ, hòu shú wèi cháo tíng yòng zhě?" dì nǎi zhuó xiān zhī hóng lú qīng jiǎ yù shǐ zhōng chéng, dài líng chá wèi sì zhèn jié dù shǐ, ér zhào líng chá hái, líng chá jù. xiān zhī zhāo xī jiàn, zhé qū zǒu, líng chá yì cán. fù dū hù chéng qiān lǐ yá jiāng bì sī chēn xíng guān wáng tāo kāng huái shùn chén fèng zhōng děng jiē cháng zèn xiān zhī yú líng chá zhě. jì shì shì, hū qiān lǐ màn mà yuē:" gōng miàn suī nán ér, ér xīn shì fù nǚ, hé xié?" wèi chēn yuē:" ěr duó wú chéng dōng qiān dàn zhòng tián, yì zhī hū?" duì yuē:" gōng jiàn cì zhě." xiān zhī yuē:" ěr shí wú wèi rǔ wēi, qǐ lián rǔ ér cì xié?" yòu zhào tāo, yù zuó rǔ. liáng jiǔ, jiē shì, yuē:" wú bù hèn yǐ." yóu shì jǔ jūn ān zhī. é jiā zuǒ jīn wú wèi dà jiàng jūn, yǔ yī zi wǔ pǐn guān.
仙芝遣判官王庭芬奏捷京师。军至河西,灵察怒,不迎劳。既见,骂曰:“高 丽奴,于阗使尔何从得之?”仙芝惧,且谢曰:“中丞力也。”又曰:“焉耆镇守 使、安西副都护、都知兵马使,皆何从得之?”答曰:“亦中丞力也。”灵察曰: “审若此,捷书不待我而敢即奏,何邪?奴当斩,顾新立功,故贷尔。”仙芝不知 所为。令诚密言状于朝,且曰:“仙芝立功而以忧死,后孰为朝廷用者?”帝乃擢 仙芝鸿胪卿、假御史中丞,代灵察为四镇节度使,而诏灵察还,灵察惧。仙芝朝夕 见,辄趋走,灵察益惭。副都护程千里、衙将毕思琛、行官王滔康怀顺陈奉忠等皆 尝谮仙芝于灵察者。既视事,呼千里嫚骂曰:“公面虽男儿,而心似妇女,何邪?” 谓琛曰:“尔夺吾城东千石种田,忆之乎?”对曰:“公见赐者。”仙芝曰:“尔 时吾畏汝威,岂怜汝而赐邪?”又召滔,欲捽辱。良久,皆释,曰:“吾不恨矣。” 由是举军安之。俄加左金吾卫大将军,与一子五品官。
jiǔ zài, tǎo shí guó, qí wáng chē bí shī yuē jiàng, xiān zhī wèi fú xiàn què xià, zhǎn zhī, yóu shì xī yù bù fú. qí wáng zǐ zǒu dà shí, qǐ bīng gōng xiān zhī yú dá luó sī chéng, yǐ zhí qí yuān. xiān zhī wéi rén tān, pò shí, huò sè sè shí yú hú huáng jīn wǔ liù tuó tuó liáng mǎ bǎo yù shén zhòng, jiā zī lèi jù wàn. rán yì bù shèn ài xī, rén yǒu qiú zhé yǔ, bù wèn jǐ hé. xún chú wǔ wēi tài shǒu, dài ān sī shùn wèi hé xī jié dù shǐ, qún hú gù liú sī shùn, gèng bài yòu yǔ lín jūn dà jiāng jūn, fēng mì yún jùn gōng. lù shān fǎn, róng wáng wèi yuán shuài, xiān zhī fù zhī, lǐng fēi qí guō qí jí shuò fāng děng bīng, chū jìn cái mù guān fǔ shì wǔ wàn, jì fēng cháng qīng dōng tǎo. dì yù qín zhèng lóu, yǐn róng wáng shòu mìng, yàn xiān zhī yǐ xià. dì yòu xìng wàng chūn tíng láo qiǎn, zhào jiān mén jiāng jūn biān lìng chéng jiān jūn. cì shǎn jùn, ér cháng qīng bài hái. xiān zhī jí, nǎi kāi tài yuán cāng, xī yǐ suǒ yǒu cì shì zú, fén qí yú, yǐn bīng qū tóng guān. huì zéi zhì, jiǎ zhàng zī liáng wěi yú dào, mí shù bǎi lǐ. jì zhì guān, lè bīng shàn shǒu jù, shì qì shāo shāo fù zhèn. zéi gōng guān bù dé rù, nǎi yǐn hái.
九载,讨石国,其王车鼻施约降,仙芝为俘献阙下,斩之,由是西域不服。其 王子走大食,乞兵攻仙芝于怛逻斯城,以直其冤。仙芝为人贪,破石,获瑟瑟十馀 斛、黄金五六橐驼、良马宝玉甚众,家赀累钜万。然亦不甚爱惜,人有求辄与,不 问几何。寻除武威太守,代安思顺为河西节度使,群胡固留思顺,更拜右羽林军大 将军,封密云郡公。禄山反,荣王为元帅,仙芝副之,领飞骑、彍骑及朔方等兵, 出禁财募关辅士五万,继封常清东讨。帝御勤政楼,引荣王受命,宴仙芝以下。帝 又幸望春亭劳遣,诏监门将军边令诚监军。次陕郡,而常清败还。仙芝急,乃开太 原仓,悉以所有赐士卒,焚其馀,引兵趋潼关。会贼至,甲仗资粮委于道,弥数百 里。既至关,勒兵缮守具,士气稍稍复振。贼攻关不得入,乃引还。
chū, lìng chéng shù sī yú xiān zhī, xiān zhī bù yīng, yīn yán qí dòu náo zhuàng yǐ jī dì, qiě yún:" cháng qīng yǐ zéi yáo zhòng, ér xiān zhī qì shǎn dì shù bǎi lǐ, zuī dào bǐng cì." dì dà nù, shǐ lìng chéng jí jūn zhōng zhǎn zhī. lìng chéng yǐ zhǎn cháng qīng, chén shī yú qú guàn. xiān zhī zì wài zhì, lìng chéng yǐ mò dāo bǎi rén zì cóng, yuē:' dài fū yì yǒu mìng." xiān zhī jù xià, yuē:" wǒ tuì, zuì yě, sǐ bù gǎn cí. rán yǐ wǒ wèi dào jié zī liáng, wū yě." wèi lìng chéng yuē: " shàng tiān xià dì, sān jūn jiē zài, jūn qǐ bù zhī?" yòu gù huī xià yuē:" wǒ mù ruò bèi, běn yù pò zéi qǔ zhòng shǎng, ér zéi shì fāng ruì, gù qiān yán zhì cǐ, yì yǐ gù guān yě. wǒ yǒu zuì, ruò bèi kě yán bù ěr, dāng hū wǎng." jūn zhōng xián hū yuē:" wǎng!" qí shēng yīn dì. xiān zhī shì cháng qīng shī yuē:" gōng, wǒ suǒ yǐn bá, yòu dài wú wèi jié dù, jīn yǔ gōng tóng sǐ, qǐ mìng yú!" suì jiù sǐ.
初,令诚数私于仙芝,仙芝不应,因言其逗挠状以激帝,且云:“常清以贼摇 众,而仙芝弃陕地数百里,朘盗禀赐。”帝大怒,使令诚即军中斩之。令诚已斩常 清,陈尸于蘧祼。仙芝自外至,令诚以陌刀百人自从,曰:’大夫亦有命。”仙芝 遽下,曰:“我退,罪也,死不敢辞。然以我为盗颉资粮,诬也。”谓令诚曰: “上天下地,三军皆在,君岂不知?”又顾麾下曰:“我募若辈,本欲破贼取重赏, 而贼势方锐,故迁延至此,亦以固关也。我有罪,若辈可言;不尔,当呼枉。”军 中咸呼曰:“枉!”其声殷地。仙芝视常清尸曰:“公,我所引拔,又代吾为节度, 今与公同死,岂命欤!”遂就死。
fēng cháng qīng, pú zhōu yī shì rén. wài zǔ jiào zhī dú shū, duō suǒ gāi jiū. rán gū pín, nián guò sān shí, wèi yǒu míng. fū méng líng chá wèi sì zhèn jié dù shǐ, yǐ gāo xiān zhī wèi dōu zhī bīng mǎ shǐ. cháng chū jūn, zòu qiàn cóng sān shí yú rén, yī shī xiān míng, cháng qīng kǎi rán tóu dié qǐng yù. cháng qīng sù jí, yòu jiǎo bǒ, xiān zhī lòu qí mào, bù nà. míng rì fù zhì, xiān zhī xiè yuē:" qiàn yǐ zú, hé yōng fù lái?" cháng qīng nù yuē:" wǒ mù gōng yì, yuàn shì biān dí, gù wú méi zì qián, gōng hé jiàn jù shēn hū? yǐ mào qǔ shì, kǒng shī zhī zǐ yǔ. gōng qí niàn zhī." xiān zhī yóu wèi nà, nǎi rì hòu mén xià, xiān zhī bù dé yǐ, cuàn míng qiàn zhōng.
封常清,蒲州猗氏人。外祖教之读书,多所该究。然孤贫,年过三十,未有名。 夫蒙灵察为四镇节度使,以高仙芝为都知兵马使。尝出军,奏傔从三十馀人,衣褷 鲜明,常清慨然投牒请豫。常清素瘠,又脚跛,仙芝陋其貌,不纳。明日复至,仙 芝谢曰:“傔已足,何庸复来?”常清怒曰:“我慕公义,愿事鞭靮,故无媒自前, 公何见拒深乎?以貌取士,恐失之子羽。公其念之。”仙芝犹未纳,乃日候门下, 仙芝不得已,窜名傔中。
huì dá xī zhū bù pàn, zì hēi shān xī qù suì yè, yǒu zhào yāo jī. líng chá shǐ xiān zhī yǐ èr qiān qí zhuī niè. dá xī xíng yuǎn, rén mǎ pí, qín guó lüè jǐn. cháng qīng yú mù xià qián zuò jié bù, jù jì jǐng quán cì shě kè zéi xíng shì móu lüè, tiáo zuì míng shěn. xiān zhī qǔ dú zhī, jiē yì suǒ yù chū, nǎi dà hài, jí yòng zhī. jūn hái, líng chá yíng láo, xiān zhī yǐ qù nú wà dài dāo, ér pàn guān liú tiào dú gū jùn zhēng wèn:" xiàng jié bù shuí zuò zhě? gōng mù xià ān dé cǐ rén?" dá yuē:" wú qiàn fēng cháng qīng yě." tiào děng jīng, jìn yī cháng qīng zuò, yǔ yǔ, yì zhī, suì zhī míng. yǐ gōng shòu dié zhōu shù zhǔ, réng wèi pàn guān. xiān zhī pò xiǎo bó lǜ, dài líng chá wèi ān xī jié dù shǐ, cháng qīng yǐ cóng zhàn yǒu láo, zhuó qìng wáng fǔ lù shì cān jūn shì, wèi jié dù pàn guān. xiān zhī zhēng tǎo, cháng zhī hòu wù. cháng qīng cái ér guǒ, xiōng wú yí shì. xiān zhī wěi jiā shì yú láng jiāng zhèng dé quán, qí rǔ mǔ zǐ yě, wēi dòng jūn zhōng. cháng qīng cháng zì wài hái, zhū jiàng qián yè. dé quán jiàn cháng qīng shǐ guì, yì zhī, zǒu mǎ tū cháng qīng zōu shì qù. cháng qīng mìng zuǒ yòu yǐn dé quán zhì tíng zhōng, mén zhé bì, yīn lí xí yuē:" wú qǐ xì wēi, zhōng chéng gōng guò tīng, yǐ zhǔ liú shì, láng jiāng ān dé wú lǐ?" yīn chì yuē:" xū zàn jiǎ láng jiāng sǐ, yǐ sù wú jūn." yīn zhàng sǐ, yǐ miàn pū dì yè chū zhī. xiān zhī qī jí rǔ mǔ kū mén wài jiù qǐng, bù néng dé, jù yǐ zhuàng bái xiān zhī, xiān zhī jīng, jí jiàn cháng qīng, dàn qí gōng, bù gǎn ràng. cháng qīng yì bù xiè. huì dà jiàng yǒu zuì, yòu shā èr rén, jūn zhōng mò bù gǔ lì. xiān zhī jié dù hé xī, fù qǐng wèi pàn guān. jiǔ zhī, zhuó ān xī fù dà dū hù ān xī sì zhèn jié dù fù dà shǐ, zhī jié dù shì. wèi jǐ, gǎi běi tíng dū hù, chí jié yī xī jié dù shǐ. cháng qīng xìng qín jiǎn, nài láo kǔ, chū jūn chéng luó, sī jiù cái èr mǎ, shǎng fá fēn míng.
会达奚诸部叛,自黑山西趣碎叶,有诏邀击。灵察使仙芝以二千骑追蹑。达奚 行远,人马疲,禽馘略尽。常清于幕下潜作捷布,具记井泉次舍、克贼形势谋略, 条最明审。仙芝取读之,皆意所欲出,乃大骇,即用之。军还,灵察迎劳,仙芝已 去奴袜带刀,而判官刘眺、独孤峻争问:“向捷布谁作者?公幕下安得此人?”答 曰:“吾傔封常清也。”眺等惊,进揖常清坐,与语,异之,遂知名。以功授叠州 戍主,仍为判官。仙芝破小勃律,代灵察为安西节度使,常清以从战有劳,擢庆王 府录事参军事,为节度判官。仙芝征讨,常知后务。常清才而果,胸无疑事。仙芝 委家事于郎将郑德诠,其乳母子也,威动军中。常清尝自外还,诸将前谒。德诠见 常清始贵,易之,走马突常清驺士去。常清命左右引德诠至廷中,门辄闭,因离席 曰:“吾起细微,中丞公过听,以主留事,郎将安得无礼?”因叱曰:“须暂假郎 将死,以肃吾军。”因杖死,以面仆地曳出之。仙芝妻及乳母哭门外救请,不能得, 遽以状白仙芝,仙芝惊,及见常清,惮其公,不敢让。常清亦不谢。会大将有罪, 又杀二人,军中莫不股栗。仙芝节度河西,复请为判官。久之,擢安西副大都护、 安西四镇节度副大使,知节度事。未几,改北庭都护,持节伊西节度使。常清性勤 俭,耐劳苦,出军乘骡,私厩裁二马,赏罚分明。
tiān bǎo mò rù cháo, ér ān lù shān fǎn, dì yǐn jiàn, wèn hé cè yǐ tǎo zéi. cháng qīng jiàn dì yōu, yīn dà yán yuē: " tiān xià tài píng jiǔ, rén bù zhī zhàn. rán shì yǒu nì shùn, shì yǒu qí biàn, chén qǐng chí zhì dōng jīng, xī fǔ kù mù xiāo yǒng, tiāo mǎ chuí dù hé, jì rì qǔ nì hú shǒu yǐ xiàn què xià." tiān zǐ zhuàng zhī. míng rì, yǐ cháng qīng wèi fàn yáng jié dù fù dà shǐ, chéng yì fù dōng jīng. cháng qīng mù bīng dé liù wàn rén, rán jiē shì jǐng yōng bǎo, nǎi bù fèn qí zhì, duàn hé yáng qiáo yǐ shǒu. zéi yí shū píng yuán, lìng tài shǒu yán zhēn qīng yǐ bīng qī qiān fáng hé. zhēn qīng chí shǐ sī bīng cān jūn shì lǐ píng rù zòu. cháng qīng qǔ píng biǎo fā shì, jí yǐ zhàng zuò shū yí zhēn qīng, quàn jiān shǒu, qiě chuán gòu lù shān xí shù shí hán yǔ zhī, zhēn qīng dé, yǐ fēn xiǎo zhū jùn. lù shān dù hé, xiàn xíng yáng, rù yīng zi gǔ, xiān qū zhì kuí yuán. cháng qīng shǐ xiāo qí jù zhī, shā tà jié shù shí bǎi rén. zéi dà jūn zhì, cháng qīng bù néng yù, tuì rù shàng dōng mén, zhàn bù lì. zéi gǔ ér jìn, jié guān lì. zài zhàn yú dū tíng yì, yòu bù shèng, yǐn bīng shǒu xuān rén mén, fù bài. nǎi zì tí xiàng mén chū, fá dà mù sāi dào yǐ diàn, zhì gǔ shuǐ, xī bēn shǎn. yǔ gāo xiān zhī yuē:" zéi ruì shén, nán yǔ zhēng fēng. tóng guān wú bīng, yī fū bēn tū zé jīng shī wēi, bù rú jí shǒu tóng guān." xiān zhī cóng zhī.
天宝末入朝,而安禄山反,帝引见,问何策以讨贼。常清见帝忧,因大言曰: “天下太平久,人不知战。然事有逆顺,势有奇变,臣请驰至东京,悉府库募骁勇, 挑马箠度河,计日取逆胡首以献阙下。”天子壮之。明日,以常清为范阳节度副大 使,乘驿赴东京。常清募兵得六万人,然皆市井庸保,乃部分旗帜,断河阳桥以守。 贼移书平原,令太守颜真卿以兵七千防河。真卿驰使司兵参军事李平入奏。常清取 平表发视,即倚帐作书遗真卿,劝坚守,且传购禄山檄数十函与之,真卿得,以分 晓诸郡。禄山度河,陷荥阳,入罂子谷,先驱至葵园。常清使骁骑拒之,杀拓羯数 十百人。贼大军至,常清不能御,退入上东门,战不利。贼鼓而进,劫官吏。再战 于都亭驿,又不胜,引兵守宣仁门,复败。乃自提象门出,伐大木塞道以殿,至谷 水,西奔陕。语高仙芝曰:“贼锐甚,难与争锋。潼关无兵,一夫奔突则京师危, 不如急守潼关。”仙芝从之。
bài shū wén, dì xuē cháng qīng guān, shǐ bái yī lì xiān zhī jūn xiào lì. xiān zhī shǐ yī hēi yī jiān zuǒ yòu bù jūn. jí biān lìng chéng yǐ zhào shū zhì, shì zhī, cháng qīng yuē:" wú suǒ yǐ bù sǐ zhě, kǒng wū guó jiā jié, shòu lù zéi shǒu. jīn sǐ nǎi gān xīn."
败书闻,帝削常清官,使白衣隶仙芝军效力。仙芝使衣黑衣监左右部军。及边 令诚以诏书至,示之,常清曰:“吾所以不死者,恐污国家节,受戮贼手。今死乃 甘心。”
shǐ, cháng qīng bài, jìng rù guān, yù jiàn shàng chén tǎo zéi shì. zhì wèi nán, yǒu zhào fù tóng guān. cháng qīng yōu jù, wèi biǎo yǐ xiè, qiě yán:" zì dōng jīng xiàn, sān qiǎn shǐ biǎo lùn chéng bài, bù de duì." yòu yán:" chén sǐ hòu, wàng bì xià wú qīng cǐ zéi, zé shè jì ān." zhì shì lín xíng, yǐ biǎo shòu lìng chéng ér sǐ. rén duō āi zhī.
始,常清败,径入关,欲见上陈讨贼事。至渭南,有诏赴潼关。常清忧惧,为 表以谢,且言:“自东京陷,三遣使表论成败,不得对。”又言:“臣死后,望陛 下无轻此贼,则社稷安。”至是临刑,以表授令诚而死。人多哀之。
zàn yuē: lù shān póu bǎi dòu xiāo lǔ, chéng tiān xià wàng zhàn, zhǔ dé mào qín, gù tí gē nèi zào, rén qíng bēng kuì. cháng qīng nǎi qū shì rén shù wàn yǐ yīng zéi fēng, yī zhàn bù shèng, jí duó jué tǔ. yù rù guān jiàn tiān zǐ lùn chéng bài shì, shǐ zhě sān bèi shàng shū, jiē bù bào, huí zhǎn yú jūn. xiān zhī qì shǎn shǒu guān, è zéi xī shì, yǐ sàng dì bèi zhū. xuán zōng suī wèi zuǒ yòu méng gǔ, rán huāng duó qí míng yì shén yǐ. zú shǐ pàn jiāng dé jiè kǒu, zhí hàn yǐ jiàng zéi. wū hū, fēi tiān shú qí è, shǐ luàn sì hǎi, jǔ qián shǒu ér cán zhī xié! bǐ èr jiāng xī zhū yān?
赞曰:禄山裒百斗骁虏,乘天下忘战,主德耄勤,故提戈内噪,人情崩溃。常 清乃驱市人数万以婴贼锋,一战不胜,即夺爵土。欲入关见天子论成败事,使者三 辈上书,皆不报,回斩于军。仙芝弃陕守关,遏贼西势,以丧地被诛。玄宗虽为左 右蒙瞽,然荒夺其明亦甚矣。卒使叛将得借口,执翰以降贼。呜呼,非天熟其恶, 使乱四海,举黔首而残之邪!彼二将奚诛焉?