kāng huái yīng
○康懷英

kāng huái yīng, yǎn zhōu rén yě. shì zhū jǐn wèi yá jiāng, liáng bīng gōng jǐn, jǐn chū lüè shí fēng pèi jiān, liú huái yīng shǒu chéng, huái yīng jí yǐ chéng jiàng liáng, jǐn suì bēn yú wú. tài zǔ dé huái yīng, dà xǐ. hòu cóng shì shū cóng gōng zhào kuāng níng, xià dèng zhōu. liáng bīng gōng lǐ mào zhēn yú qí, yǐ huái yīng wèi xiān fēng, zhì wǔ gōng, jī shā qí bīng wàn yú rén, tài zǔ xǐ yuē: yì míng wǔ gōng, zhēn wǔ gōng yě. yǐ míng mǎ cì zhī. shì shí, lǐ zhōu yí yǐ fū fāng bīng jiù qí, tún yú sān yuán jiè, huái yīng jī zǒu zhī, yīn qǔ qí dí zhōu ér hái. qí bīng tún fèng tiān, huái yīng shān qí dōng běi. yè bàn, qí bīng gōng zhī, huái yīng yǐ wèi yè zhōng bù yù jīng tā jūn, dú yǐ sān qiān rén chū zhàn, chí míng, qí bīng jiě qù, shēn bèi shí yú chuāng. lǐ mào zhēn yǔ liáng hé, zhāo zōng hái jīng shī, cì huái yīng yíng luán yì yǒng gōng chén.
康懷英，兗州人也。事硃瑾為牙將，梁兵攻瑾，瑾出略食豐、沛間，留懷英守 城，懷英即以城降梁，瑾遂奔於吳。太祖得懷英，大喜。後從氏叔琮攻趙匡凝，下 鄧州。梁兵攻李茂貞於岐，以懷英為先鋒，至武功，擊殺岐兵萬餘人，太祖喜曰： 「邑名武功，真武功也。」以名馬賜之。是時，李周彝以鄜坊兵救岐，屯於三原界， 懷英擊走之，因取其翟州而還。岐兵屯奉天，懷英柵其東北。夜半，岐兵攻之，懷 英以為夜中不欲驚它軍，獨以三千人出戰，遲明，岐兵解去，身被十餘瘡。李茂貞 與梁和，昭宗還京師，賜懷英「迎鑾毅勇功臣」。

yáng xíng mì gōng sù zhōu, tài zǔ qiǎn huái yīng jī zǒu zhī, biǎo sù zhōu cì shǐ. qiān bǎo yì jūn jié dù shǐ. dīng huì yǐ lù zhōu pàn liáng jiàng jìn, tài zǔ mìng huái yīng wèi zhāo tǎo shǐ, jiāng xíng, tài zǔ jiè zhī, yǔ shén qiè, huái yīng huáng kǒng, yǐ wèi lù zhōu qī bì děi, nǎi zhú jiā chéng wéi zhī. jìn qiǎn zhōu dé wēi tún yú luàn liǔ, shù gōng jiā chéng, huái yīng bù gǎn chū zhàn, tài zǔ nǎi yǐ lǐ sī ān dài huái yīng jiāng, jiàng huái yīng wèi dōu yú hòu. jiǔ zhī, sī ān yì wú gōng, tài zǔ dà nù, bà sī ān, yǐ tóng zhōu liú zhī jùn wèi zhāo tǎo shǐ. zhī jùn wèi zhì jūn, tài zǔ zì zhì zé zhōu, wèi huái yīng děng jūn yuán, qiě dū zhī. yǐ ér jìn wáng lǐ kè yòng zú, zhuāng zōng zhào zhōu dé wēi hái. tài zǔ wén jìn yǒu sàng, dé wēi qù, yì guī luò yáng, ér zhū jiāng yì shǎo chí. zhuāng zōng wèi dé wēi yuē: jìn zhī suǒ yǐ néng dí liáng, ér bǐ suǒ dàn zhě, xiān wáng yě. jīn wén wú wáng zhī sàng, wèi wǒ xīn lì, wèi néng chū bīng, qí yì bì dài, yí chū qí bù yì yǐ jī zhī, fēi tú jiě wéi, yì zú yǐ dìng bà yě. nǎi yǔ dé wēi děng jí chí liù rì zhì běi huáng niǎn, huì tiān dà hūn wù, fú bīng sān chuí gāng, zhí qū jiā chéng, gōng pò zhī. huái yīng dà bài, wáng dà jiāng sān bǎi rén, huái yīng yǐ bǎi qí dùn guī, yì què qǐng sǐ. tài zǔ yuē: qù suì xìng bīng, tài yīn kuī shí, zhàn zhě yǐ wèi bù lì, wú dú wéi zhī ér zhì bài, fēi ěr guò yě. shì zhī, yǐ wèi yòu wèi shàng jiāng jūn.
楊行密攻宿州，太祖遣懷英擊走之，表宿州刺史。遷保義軍節度使。丁會以潞 州叛梁降晉，太祖命懷英為招討使，將行，太祖戒之，語甚切，懷英惶恐，以謂潞 州期必得，乃築夾城圍之。晉遣周德威屯於亂柳，數攻夾城，懷英不敢出戰，太祖 乃以李思安代懷英將，降懷英為都虞候。久之，思安亦無功，太祖大怒，罷思安， 以同州劉知俊為招討使。知俊未至軍，太祖自至澤州，為懷英等軍援，且督之。已 而晉王李克用卒，莊宗召周德威還。太祖聞晉有喪，德威去，亦歸洛陽，而諸將亦 少弛。莊宗謂德威曰：「晉之所以能敵梁，而彼所憚者，先王也。今聞吾王之喪， 謂我新立，未能出兵，其意必怠，宜出其不意以擊之，非徒解圍，亦足以定霸也。」 乃與德威等疾馳六日至北黃碾，會天大昏霧，伏兵三垂岡，直趨夾城，攻破之。懷 英大敗，亡大將三百人，懷英以百騎遁歸，詣闕請死。太祖曰：「去歲興兵，太陰 虧食，占者以為不利，吾獨違之而致敗，非爾過也。」釋之，以為右衛上將軍。

liú zhī jùn pàn, bēn yú qí, yǐ huái yīng wèi bǎo yì jūn jié dù shǐ xī lù fù zhāo tǎo shǐ. zhī jùn yǐ qí bīng wéi líng wǔ, tài zǔ qiǎn huái yīng gōng bīn níng yǐ qiān zhī. huái yīng qǔ níng qìng yǎn sān zhōu, hái zhì shēng píng, zhī jùn yǎn jī zhī, huái yīng dà bài. xǐ zhèn gǎn huà. qí hòu zhū yǒu qiān pàn fù yú jìn, yǐ huái yīng tǎo zhī, yǔ jìn rén zhàn bái jìng lǐng, huái yīng yòu dà bài. xǐ zhèn yǒng píng, zú yú zhèn.
劉知俊叛，奔於岐，以懷英為保義軍節度使、西路副招討使。知俊以岐兵圍靈 武，太祖遣懷英攻邠寧以牽之。懷英取寧、慶、衍三州，還至昇平，知俊掩擊之， 懷英大敗。徙鎮感化。其後硃友謙叛附於晉，以懷英討之，與晉人戰白徑嶺，懷英 又大敗。徙鎮永平，卒於鎮。

liú shàn
○劉掞

liú shàn, mì zhōu ān qiū rén yě. shǎo shì qīng zhōu wáng jìng wǔ. jìng wǔ zú, zi shī fàn lì. dì zhōu cì shǐ zhāng chán pàn, shī fàn qiǎn zhǐ huī shǐ lú hóng tǎo chán, hóng yì pàn. shī fàn wěi wèi hǎo cí zhào hóng, hóng zhì, yíng yú jiāo wài, mìng shàn zhǎn zhī zuò shàng, yīn shǐ shàn gōng zhāng chán, pò zhī. shī fàn biǎo shàn dēng zhōu cì shǐ, yǐ wèi xíng jūn sī mǎ.
劉掞，密州安丘人也。少事青州王敬武。敬武卒，子師範立。棣州刺史張蟾叛， 師範遣指揮使盧洪討蟾，洪亦叛。師範偽為好辭召洪，洪至，迎於郊外，命掞斬之 座上，因使掞攻張蟾，破之。師範表掞登州刺史，以為行軍司馬。

liáng tài zǔ xī gōng fèng xiáng, shī fàn chéng liáng xū, yīn qiǎn rén fēn xí liáng zhū zhōu xiàn, tā qiǎn zhě móu duō lòu xiè, shì bù chéng. dú shàn sù hǎo bīng shū, yǒu jī lüè. shì shí, liáng yǐ pò zhū jǐn děng, xī yǒu yǎn yùn, yǐ gé cóng zhōu wèi yǎn zhōu jié dù shǐ, cóng zhōu jiāng bīng zài wài, shàn nǎi shǐ rén fù yóu yù chéng zhōng, xī shì chéng zhōng xū shí chū rù zhī suǒ. yóu zhě dé luó chéng xià shuǐ dòu kě rù, shàn nǎi yǐ bù bīng wǔ bǎi cóng shuǐ dòu xí pò zhī, xǐ cóng zhōu jiā shǔ wài dì, qīn bài qí mǔ, fǔ zhī shén yǒu ēn lǐ.
梁太祖西攻鳳翔，師範乘梁虛，陰遣人分襲梁諸州縣，它遣者謀多漏泄，事不 成。獨掞素好兵書，有機略。是時，梁已破硃瑾等，悉有兗、鄆，以葛從周為兗州 節度使，從周將兵在外，掞乃使人負油鬻城中，悉視城中虛實出入之所。油者得羅 城下水竇可入，掞乃以步兵五百從水竇襲破之，徙從周家屬外第，親拜其母，撫之 甚有恩禮。

tài zǔ yǐ chū zhāo zōng yú fèng xiáng, yǐn bīng dōng hái, qiǎn zhū yǒu níng gōng shī fàn cóng zhōu gōng shàn. shàn yǐ bǎn yú zhì cóng zhōu mǔ chéng shàng, mǔ hū cóng zhōu yuē: liú jiāng jūn dài wǒ shén hòu, wú yì yú rǔ. rén chén gè wèi qí zhǔ, rǔ kě chá zhī! cóng zhōu wèi zhī huǎn gōng. shàn nǎi xī jiǎn fù rén jí mín zhī lǎo jí bù zú dāng dí zhě chū zhī, dú yǔ shǎo zhuàng zhě tóng xīn kǔ, fēn yī shí, jiān shǒu yǐ dài. wài yuán bù zhì, rén xīn pō lí, fù shǐ wáng yàn wēn yú chéng ér bēn, shǒu pí zhě duō yì. shàn nǎi qiǎn rén yáng yǔ yàn wēn yuē: fù shǐ wù duō yǐ rén chū, fēi wú sù qiǎn zhě, jiē wù yǐ xíng. yòu xià lìng chéng zhōng yuē: wú qiǎn cóng fù shǐ zhě dé chū, fǒu zhě jiē zú. chéng zhōng jiē huò, bēn zhě nǎi zhǐ. yǐ ér liáng bīng wén zhī, guǒ yí yàn wēn fēi shí jiàng zhě, zhǎn zhī chéng xià, yóu shì chéng shǒu yì jiān.
太祖已出昭宗於鳳翔，引兵東還，遣硃友寧攻師範、從周攻掞。掞以版輿置從 周母城上，母呼從周曰：「劉將軍待我甚厚，無異於汝。人臣各為其主，汝可察之！」 從周為之緩攻。掞乃悉簡婦人及民之老疾不足當敵者出之，獨與少壯者同辛苦，分 衣食，堅守以待。外援不至，人心頗離，副使王彥溫逾城而奔，守陴者多逸。掞乃 遣人陽語彥溫曰：「副使勿多以人出，非吾素遣者，皆勿以行。」又下令城中曰： 「吾遣從副使者得出，否者皆族。」城中皆惑，奔者乃止。已而梁兵聞之，果疑彥 溫非實降者，斬之城下，由是城守益堅。

shī fàn bīng yǐ qū, cóng zhōu yǐ huò fú yù shàn, shàn bào yuē: qí wú zhǔ jiàng, jí yǐ chéng hái liáng. shī fàn bài, jiàng liáng, shàn nǎi yì jiàng. cóng zhōu wèi jù jī zhuāng, sòng shàn guī liáng, shàn yuē: jiàng jiāng méng liáng ēn bù zhū, xìng yǐ, gǎn chéng mǎ ér yī qiú hū! nǎi sù fú chéng lǘ guī liáng. tài zǔ cì zhī guān dài, yǐn zhī yǐ jiǔ, shàn cí yǐ liàng xiǎo, tài zǔ yuē: qǔ yǎn zhōu, liàng hé dà hū? yǐ wèi yuán cóng dōu yā yá. shì shí, tài zǔ yǐ lǐng sì zhèn, jiāng lì jiē gōng chén jiù rén, shàn yī dàn yǐ jiàng jiāng jū qí shàng, jí zhū jiāng jiàn shàn, jiē yòng jūn lǐ, shàn jū zì rú, tài zǔ yì qí zhī.
師範兵已屈，從周以禍福諭掞，掞報曰：「俟吾主降，即以城還梁。」師範敗， 降梁，掞乃亦降。從周為具齎裝，送掞歸梁，掞曰：「降將蒙梁恩不誅，幸矣，敢 乘馬而衣裘乎！」乃素服乘驢歸梁。太祖賜之冠帶，飲之以酒，掞辭以量小，太祖 曰：「取兗州，量何大乎？」以為元從都押衙。是時，太祖已領四鎮，將吏皆功臣 舊人，掞一旦以降將居其上，及諸將見掞，皆用軍禮，掞居自如，太祖益奇之。

tài zǔ jí wèi, lèi qiān zuǒ lóng wǔ tǒng jūn. liú zhī jùn pàn, xiàn zhǎng ān, tài zǔ qiǎn shàn yǔ niú cún jié tǎo zhī, zhī jùn zǒu fèng xiáng, tài zǔ nǎi yǐ zhǎng ān wèi yǒng píng jūn, bài shàn jié dù shǐ. mò dì jí wèi, lǐng zhèn nán jūn jié dù shǐ, wèi kāi fēng yǐn.
太祖即位，累遷左龍武統軍。劉知俊叛，陷長安，太祖遣掞與牛存節討之，知 俊走鳳翔，太祖乃以長安為永平軍，拜掞節度使。末帝即位，領鎮南軍節度使，為 開封尹。

yáng shī hòu zú, fēn xiàng wèi wèi liǎng zhèn, mò dì kǒng wèi bīng luàn, qiǎn shàn yǐ bīng tún yú wèi xiàn. wèi bīng guǒ luàn, jié hè dé lún jiàng jìn. zhuāng zōng rù wèi, shàn yǐ wèi jìn bīng xī cóng zhuāng zōng fù wèi, ér tài yuán kě xí, nǎi jié cǎo wèi rén, zhí yǐ qí zhì, yǐ lǘ fù zhī wǎng lái chéng shàng, ér qián jūn chū huáng zé guān xí tài yuán. jìn bīng wàng liáng lěi qí zhì wǎng lái, bù zhī qí qù yě, yǐ gù bù zhuī. shàn zhì lè píng, yù yǔ, bù kè jìn ér xuán, jí qū lín qīng, zhēng wèi jī sù, ér zhōu dé wēi yǐ xiān zhì, shàn nǎi tún yú shēn xiàn, zhú yǒng dào jí hé yǐ kuì jūn.
楊師厚卒，分相、魏為兩鎮，末帝恐魏兵亂，遣掞以兵屯於魏縣。魏兵果亂， 劫賀德倫降晉。莊宗入魏，掞以謂晉兵悉從莊宗赴魏，而太原可襲，乃結草為人， 執以旗幟，以驢負之往來城上，而潛軍出黃澤關襲太原。晉兵望梁壘旗幟往來，不 知其去也，以故不追。掞至樂平，遇雨，不克進而旋，急趨臨清，爭魏積粟，而周 德威已先至，掞乃屯於莘縣，築甬道及河以饋軍。

jiǔ zhī, mò dì yǐ shū zé shàn yuē: kǔn wài zhī shì quán fù jiāng jūn, hé shuò zhū zhōu yī dàn lún méi. jīn cāng chǔ yǐ jié, fēi wǎn bù chōng, jiāng jūn yǔ guó tóng xīn, yí sī liáng huà! shàn bào yuē: jìn bīng shén ruì, wèi kě jī, yí dài zhī. mò dì fù qiǎn wèn shàn bì shèng zhī cè, shàn yuē: chén wú qí shù, qǐng rén gěi mǐ shí hú, mǐ jǐn zé dí pò yǐ! mò dì dà nù, qiào shàn yuē: jiāng jūn xù mǐ, jiāng liáo jī hū? jiāng pò dí hū? nǎi qiǎn shǐ zhě jiān dū qí jūn. shàn zhào zhū jiāng móu yuē: zhǔ shàng shēn jū jìn zhōng, yǔ bái miàn ér móu, bì bài rén shì. jīn dí shèng, wèi kě qīng dòng, zhū jūn yǐ wèi rú hé? zhū jiāng jiē yù zhàn, shàn nǎi xī zhào zhū jiāng zuò zhī jūn mén, rén yǐ hé shuǐ yī bēi yǐn zhī, zhū jiāng mò cè, huò yǐn huò cí, shàn yuē: yī bēi zhī nán yóu ruò cǐ, tāo tāo hé liú kě jǐn hū? zhū jiāng jiē shī sè.
久之，末帝以書責掞曰：「閫外之事全付將軍，河朔諸州一旦淪沒。今倉儲已 竭，飛輓不充，將軍與國同心，宜思良畫！」掞報曰：「晉兵甚銳，未可擊，宜待 之。」末帝復遣問掞必勝之策，掞曰：「臣無奇術，請人給米十斛，米盡則敵破矣！」 末帝大怒，誚掞曰：「將軍蓄米，將療飢乎？將破敵乎？」乃遣使者監督其軍。掞 召諸將謀曰：「主上深居禁中，與白面兒謀，必敗人事。今敵盛，未可輕動，諸君 以為如何？」諸將皆欲戰，掞乃悉召諸將坐之軍門，人以河水一杯飲之，諸將莫測， 或飲或辭，掞曰：「一杯之難猶若此，滔滔河流可盡乎？」諸將皆失色。

shì shí, zhuāng zōng zài wèi, shù yǐ jìn bīng yā shàn yíng, shàn bù kěn chū, ér mò dì yòu shù cù shàn, shǐ chū zhàn. zhuāng zōng yǔ zhū jiāng móu yuē: liú shàn xué liù tāo, xǐ yǐ jī biàn yòng bīng, běn yù shì ruò yǐ xí wǒ, jīn qí jiàn pò, bì qiú sù zhàn. nǎi shēng yán guī tài yuán, mìng fú cún shěn shǒu wèi, yáng wèi xī guī, ér qián bīng bèi zhōu. shàn guǒ bào mò dì yuē: jìn wáng xī guī, wèi wú bèi, kě jī. nǎi yǐ bīng wàn rén gōng wèi chéng dōng, zhuāng zōng zì bèi zhōu fǎn qū jī zhī. shàn hū jiàn jìn jūn, jīng yuē: jìn wáng zài cǐ xié! bīng shāo què, zhuī zhì gù yuán chéng, zhuāng zōng yǔ fú cún shěn wèi liǎng fāng zhèn jiā zhī, shàn wèi yuán zhèn yǐ yù jìn rén. bīng zài hé, shàn dà bài, nán bēn, zì lí yáng jì hé, bǎo huá zhōu. mò dì yǐ wèi yì chéng jūn jié dù shǐ. míng nián, hé shuò jiē rù yú jìn, jiàng shàn bó zhōu tuán liàn shǐ.
是時，莊宗在魏，數以勁兵壓掞營，掞不肯出，而末帝又數促掞，使出戰。莊 宗與諸將謀曰：「劉掞學《六韜》，喜以機變用兵，本欲示弱以襲我，今其見迫， 必求速戰。」乃聲言歸太原，命符存審守魏，陽為西歸，而潛兵貝州。掞果報末帝 曰：「晉王西歸，魏無備，可擊。」乃以兵萬人攻魏城東，莊宗自貝州返趨擊之。 掞忽見晉軍，驚曰：「晉王在此邪！」兵稍卻，追至故元城，莊宗與符存審為兩方 陣夾之，掞為圓陣以御晉人。兵再合，掞大敗，南奔，自黎陽濟河，保滑州。末帝 以為義成軍節度使。明年，河朔皆入於晉，降掞亳州團練使。

yǎn zhōu zhāng wàn jìn fǎn, bài shàn yǎn zhōu ān fǔ zhì zhì shǐ. wàn jìn bài sǐ, nǎi bài shàn tài níng jūn jié dù shǐ. zhū yǒu qiān pàn, xiàn tóng zhōu, mò dì yǐ shàn wèi hé dōng dào zhāo tǎo shǐ, xíng cì shǎn zhōu, shàn wèi shū yǐ zhāo yǒu qiān, yǒu qiān bù bào, liú yuè yú dài zhī. yǐn hào duàn níng děng sù è shàn, nǎi zèn zhī, yǐ wèi shàn yǔ yǒu qiān qīn jiā, gù qí dòu liú yǐ yǎng zéi. yǐ ér shàn bīng shù bài, nǎi bà shàn guī luò yáng, zhèn shā zhī, nián liù shí sì, zèng zhōng shū lìng.
兗州張萬進反，拜掞兗州安撫制置使。萬進敗死，乃拜掞泰寧軍節度使。硃友 謙叛，陷同州，末帝以掞為河東道招討使，行次陝州，掞為書以招友謙，友謙不報， 留月余待之。尹皓、段凝等素惡掞，乃譖之，以為掞與友謙親家，故其逗留以養賊。 已而掞兵數敗，乃罷掞歸洛陽，酖殺之，年六十四，贈中書令。

zi suì níng suì yōng, shì táng jiē wèi cì shǐ. shàn qiè wáng shì yǒu měi sè, shàn zú hòu, rù míng zōng gōng zhōng, shì wèi wáng shū fēi. míng zōng wǎn nián, shū fēi yòng shì, shàn èr zi jiē bèi ēn chǒng.
子遂凝、遂雍，事唐皆為刺史。掞妾王氏有美色，掞卒後，入明宗宮中，是為 王淑妃。明宗晚年，淑妃用事，掞二子皆被恩寵。

lù wáng cóng kē fǎn yú fèng xiáng, shí suì yōng wèi xī jīng fù liú shǒu, liú shǒu wáng sī tóng lǜ zhū zhèn bīng tǎo fèng xiáng, zhàn bài dōng guī, suì yōng bì mén bù nèi, xī fēng fǔ kù yǐ dài lù wáng. lù wáng qián jūn zhì zhě, xī yǐ jīn bó gěi zhī. lù wáng jiàn suì yōng, wò shǒu liú tì, yóu shì shì wú dà xiǎo jiē yǔ tú yì. fèi dì rù lì, bài suì yōng zī zhōu cì shǐ, yǐ shàn xiōng qí zhī zǐ suì qīng dài suì yōng wèi xī jīng fù liú shǒu.
潞王從珂反於鳳翔，時遂雍為西京副留守，留守王思同率諸鎮兵討鳳翔，戰敗 東歸，遂雍閉門不內，悉封府庫以待潞王。潞王前軍至者，悉以金帛給之。潞王見 遂雍，握手流涕，由是事無大小皆與圖議。廢帝入立，拜遂雍淄州刺史，以掞兄琪 之子遂清代遂雍為西京副留守。

suì qīng lì yì dì děng wǔ zhōu cì shǐ, jiē yǒu shàn zhèng, qiān fèng zhōu fáng yù shǐ xuān huī běi yuàn shǐ, pàn sān sī. jìn kāi yùn zhōng wèi ān zhōu fáng yù shǐ yǐ zú. suì qīng xìng zhì xiào, jū fù sàng āi huǐ, xiāng lǐ chēng zhī. cháng wèi zī zhōu cì shǐ, yíng qí mǔ, mǔ jí jiāo, suì qīng wèi mǔ zhí pèi xíng shù shí lǐ, zhōu rén xián yǐ wèi róng.
遂清歷易、棣等五州刺史，皆有善政，遷鳳州防禦使、宣徽北院使，判三司。 晉開運中為安州防禦使以卒。遂清性至孝，居父喪哀毀，鄉里稱之。嘗為淄州刺史， 迎其母，母及郊，遂清為母執轡行數十里，州人咸以為榮。

niú cún jié
○牛存節

niú cún jié, zì zàn zhèng, qīng zhōu bó chāng rén yě. chū míng lǐ, shì zhū gé shuǎng yú hé yáng, shuǎng zú, cún jié gù qí tú yuē: tiān xià xiōng xiōng, dāng dé yīng xióng shì zhī. nǎi lǜ qí tú shí yú rén guī liáng tài zǔ. cún jié wèi rén mù qiáng zhōng jǐn, tài zǔ ài zhī, cì zhī míng zì, yǐ wèi xiǎo xiào. zhāng zhì gōng biàn, cún jié pò qí èr zhài. liáng gōng pú zhōu, zhàn nán liú qiáo fàn xiàn, cún jié gōng duō. lǐ hǎn zhī wéi zhāng quán yì yú hé yáng, quán yì qǐ bīng yú liáng, tài zǔ yǐ cún jié gù shì hé yáng, zhī qí jiān dào, shǐ yǐ bīng wèi qián fēng. shì shí suì jī, bīng xíng fá shí, cún jié yǐ jīn bó jiù mín yì gàn rèn yǐ shí jūn, jī zǒu hǎn zhī. tài zǔ gōng wèi, cún jié xià wèi lí yáng lín hé, shā wèi wàn èr qiān rén, yǔ tài zǔ huì nèi huáng. qiān huá zhōu láo chéng è hòu zhǐ huī shǐ.
牛存節，字贊正，青州博昌人也。初名禮，事諸葛爽於河陽，爽卒，存節顧其 徒曰：「天下洶洶，當得英雄事之。」乃率其徒十餘人歸梁太祖。存節為人木強忠 謹，太祖愛之，賜之名字，以為小校。張晊攻汴，存節破其二寨。梁攻濮州，戰南 劉橋、范縣，存節功多。李罕之圍張全義於河陽，全義乞兵於梁，太祖以存節故事 河陽，知其間道，使以兵為前鋒。是時歲飢，兵行乏食，存節以金帛就民易干葚以 食軍，擊走罕之。太祖攻魏，存節下魏黎陽、臨河，殺魏萬二千人，與太祖會內黃。 遷滑州牢城遏後指揮使。

liáng bīng gōng yùn, cún jié shǐ dōu jiāng wáng yán cáng chuán yùn xī běi yú háo zhōng, qī yǐ rì wǔ dù bīng yú háo jí gōng zhī. huì yíng zhōng huǒ qǐ, yùn rén dēng chéng wàng huǒ, yán fú bù gǎn dòng, yǔ cún jié shī qī, cún jié dú pò yùn xī wèng chéng mén, duó qí háo qiáo, liáng bīng dé jù jìn, suì pò zhū xuān. cóng gé cóng zhōu gōng huái nán, cóng zhōu bài pì hé, cún jié shōu qí sàn zú bā qiān yǐ guī. bài bó sù èr zhōu cì shǐ. zhū jǐn zǒu wú, zhào wú bīng gōng xú sù, cún jié móu yuē: huái bīng bì bù xiān gōng sù, rán sù gōu lěi sù gù, kě yǐ yù dí. nǎi yè yǐ bīng jí qù xú zhōu, bǐ fù xú chéng xià, jǐn bīng fāng zhì, wàng qí chén qǐ, jīng yuē: liáng bīng yǐ lái, hé qí sù yě! bù néng gōng ér qù. yǐ ér tài zǔ shǐ zhě zhì, shòu cún jié jūn jī, xī yǔ cún jié yì hé, yóu shì zhū jiāng yì fú qí néng. qiān lù zhōu dōu zhǐ huī shǐ. tài zǔ gōng fèng xiáng, shǐ zhào cún jié. cún jié wèi jiāng, fǎ lìng yán zhěng ér shàn dé shì xīn, lù rén sòng zhě jiē hào qì. lèi bài xíng zhōu tuán liàn shǐ yuán shuài fǔ zuǒ dōu yā yá.
梁兵攻鄆，存節使都將王言藏船鄆西北隅濠中，期以日午渡兵逾濠急攻之。會 營中火起，鄆人登城望火，言伏不敢動，與存節失期，存節獨破鄆西甕城門，奪其 濠橋，梁兵得俱進，遂破硃宣。從葛從周攻淮南，從周敗渒河，存節收其散卒八千 以歸。拜亳、宿二州刺史。硃瑾走吳，召吳兵攻徐、宿，存節謀曰：「淮兵必不先 攻宿，然宿溝壘素固，可以禦敵。」乃夜以兵急趣徐州，比傅徐城下，瑾兵方至， 望其塵起，驚曰：「梁兵已來，何其速也！」不能攻而去。已而太祖使者至，授存 節軍機，悉與存節意合，由是諸將益服其能。遷潞州都指揮使。太祖攻鳳翔，使召 存節。存節為將，法令嚴整而善得士心，潞人送者皆號泣。累拜邢州團練使、元帥 府左都押衙。

tài zǔ jí wèi, bài yòu qiān niú wèi shàng jiāng jūn. cóng kāng huái yīng gōng lù zhōu, wèi xíng yíng pái zhèn shǐ. jìn bīng yǐ pò jiā chéng, cún jié děng yǐ yú bīng guī, xíng zhì tiān jǐng guān, wén jìn bīng gōng zé zhōu, cún jié gù zhū jiāng yuē: wú xíng suī bù shòu mìng, rán zé zhōu yào hài, bù kě shī yě. zhū jiāng jiē bù yù jiù zhī. cún jié jiè shì zú shú xī, yǐ ér wèi yuē: shì jí bù fù, qǐ yuē yǒng hū! jǔ cè ér xiān, shì zú suí zhī. bǐ zhì zé zhōu, zhōu rén yǐ fén wài chéng, jiāng jiàng jìn, wén cún jié zhì, nǎi shāo dìng. cún jié rù chéng, zhù zé rén shǒu, jìn rén xué dì dào yǐ gōng zhī, cún jié xuǎn yǒng shì shù shí, yì xué dì yǐ yīng zhī, zhàn yú suì zhōng, dí bù dé rù, jìn rén jiě qù. qiān zuǒ lóng hǔ tǒng jūn liù jūn dōu zhǐ huī shǐ jiàng zhōu cì shǐ, qiān fū zhōu liú hòu.
太祖即位，拜右千牛衛上將軍。從康懷英攻潞州，為行營排陣使。晉兵已破夾 城，存節等以余兵歸，行至天井關，聞晉兵攻澤州，存節顧諸將曰：「吾行雖不受 命，然澤州要害，不可失也。」諸將皆不欲救之。存節戒士卒熟息，已而謂曰： 「事急不赴，豈曰勇乎！」舉策而先，士卒隨之。比至澤州，州人已焚外城，將降 晉，聞存節至，乃稍定。存節入城，助澤人守，晉人穴地道以攻之，存節選勇士數 十，亦穴地以應之，戰於隧中，敵不得入，晉人解去。遷左龍虎統軍、六軍都指揮 使、絳州刺史，遷鄜州留後。

tóng zhōu liú zhī jùn pàn, bēn fèng xiáng, nǎi qiān cún jié kuāng guó jūn jié dù shǐ. yǒu guī lì, zhū yǒu qiān pàn fù yú jìn, xī lián fèng xiáng, cún jié dōng xī shòu dí. tóng zhōu shuǐ xián ér wú jǐng, zhī jùn pàn liáng, yǐ kě bù néng shǒu ér zǒu, gù yǒu qiān yǔ qí bīng hé wéi chí jiǔ, yù yǐ kě pí zhī, cún jié dǎo ér zé dì záo jǐng bā shí, shuǐ jiē gān kě shí, yǒu qiān zú bù néng xià.
同州劉知俊叛，奔鳳翔，乃遷存節匡國軍節度使。友珪立，硃友謙叛附於晉， 西連鳳翔，存節東西受敵。同州水咸而無井，知俊叛梁，以渴不能守而走，故友謙 與岐兵合圍持久，欲以渴疲之，存節禱而擇地鑿井八十，水皆甘可食，友謙卒不能 下。

mò dì lì, jiā tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì, xǐ zhèn tiān píng. jiǎng yīn fǎn xú zhōu, qiǎn cún jié gōng pò zhī, yǐ gōng jiā tài wèi. liáng jìn xiāng jù yú hé shàng, cún jié bìng xiāo, ér liáng jìn fāng kǔ zhàn, cún jié zhōng fèn mí jī, zhì jūn dū shì, wèi cháng yán bìng. bìng gé, zhào guī jīng shī, jiāng zú, yǔ qí zi zhī yè yuē: zhōng xiào, wú zi yě. bù jí qí tuó. zèng tài shī.
末帝立，加同中書門下平章事，徙鎮天平。蔣殷反徐州，遣存節攻破之，以功 加太尉。梁、晉相距於河上，存節病痟，而梁、晉方苦戰，存節忠憤彌激，治軍督 士，未嘗言病。病革，召歸京師，將卒，語其子知業曰：「忠孝，吾子也。」不及 其佗。贈太師。

zhāng guī bà dì guī hòu guī biàn
○張歸霸 弟歸厚 歸弁

zhāng guī bà, qīng hé rén yě. mò dì qǔ qí nǚ, shì wèi dé fēi. guī bà shǎo yǔ qí dì guī hòu guī biàn jù cóng huáng cháo, cháo bài dōng zǒu, guī bà xiōng dì nǎi jiàng liáng. qín zōng quán gōng biàn, guī bà zhàn shù yǒu gōng. zhāng zhì jūn chì gāng, yǐ qí bīng tiāo zhàn, shǐ zhōng guī bà, guī bà bá zhī, fǎn yǐ shè zéi, yī fā ér bì, duó qí mǎ ér guī. tài zǔ cóng gāo qiū wàng jiàn, shén zhuàng zhī, shǎng yǐ jīn bó, bìng yǐ qí mǎ cì zhī. shǐ yǐ gōng shǒu wǔ bǎi rén fú huáng zhōng, tài zǔ yǐ qí shù bǎi wèi yóu bīng, guò zhì shān, zhì chū bīng zhuī tài zǔ, guī bà fā fú, shā zhì bīng qiān rén, duó mǎ shù shí pǐ.
張歸霸，清河人也。末帝娶其女，是為德妃。歸霸少與其弟歸厚、歸弁俱從黃 巢，巢敗東走，歸霸兄弟乃降梁。秦宗權攻汴，歸霸戰數有功。張晊軍赤岡，以騎 兵挑戰，矢中歸霸，歸霸拔之，反以射賊，一發而斃，奪其馬而歸。太祖從高丘望 見，甚壯之，賞以金帛，並以其馬賜之。使以弓手五百人伏湟中，太祖以騎數百為 游兵，過晊柵，晊出兵追太祖，歸霸發伏，殺晊兵千人，奪馬數十匹。

tài zǔ gōng cài zhōu, cài jiāng xiāo hào jí jī tài zǔ yíng, guī bà bù xiá qǐng, yǔ xú huái yù fèn chū dōng nán bì mén, hé jī bài zhī, tài zǔ dé bá yíng qù. tài zǔ gōng yǎn yùn, qǔ cáo zhōu, shǐ guī bà yǐ bīng shù qiān shǒu zhī, yǔ zhū jǐn nì zhàn jīn xiāng, dà bài zhī. yòu pò pú zhōu. jìn rén gōng wèi, guī bà cóng gé cóng zhōu jiù wèi, zhàn huán shuǐ, guī bà qín kè yòng zi luò luò yǐ yǔ wèi rén. yòu pò liú rén gōng yú nèi huáng, gōng chū zhū jiāng yòu. guāng huà èr nián, quán zhī xíng zhōu. qiān lái zhōu cì shǐ, bài zuǒ wèi shàng jiāng jūn cáo zhōu cì shǐ. kāi píng yuán nián, bài yòu lóng hǔ tǒng jūn zuǒ xiāo wèi shàng jiāng jūn. èr nián, bài hé yáng jié dù shǐ, yǐ jí zú.
太祖攻蔡州，蔡將蕭顥急擊太祖營，歸霸不暇請，與徐懷玉分出東南壁門，合 擊敗之，太祖得拔營去。太祖攻兗、鄆，取曹州，使歸霸以兵數千守之，與硃瑾逆 戰金鄉，大敗之。又破濮州。晉人攻魏，歸霸從葛從周救魏，戰洹水，歸霸擒克用 子落落以與魏人。又破劉仁恭於內黃，功出諸將右。光化二年，權知邢州。遷萊州 刺史，拜左衛上將軍、曹州刺史。開平元年，拜右龍虎統軍、左驍衛上將軍。二年， 拜河陽節度使，以疾卒。

zi hàn jié, shì mò dì wèi xiǎn guān, yǐ zhāng dé fēi gù yòng shì. liáng wáng, táng zhuāng zōng rù biàn, suì zú zhū.
子漢傑，事末帝為顯官，以張德妃故用事。梁亡，唐莊宗入汴，遂族誅。

dì guī hòu, zì dé kūn. wèi jiāng shàn yòng gōng shuò, néng yǐ shǎo jī zhòng. zhāng zhì tún chì gāng, guī hòu yǔ zhì dú zhàn zhèn qián, zhì bèi ér què, zhū jiāng chéng zhī, zhì suì dà bài. tài zǔ dà yuè, yǐ wèi qí zhǎng. liáng gōng shí pǔ, guī hòu yǐ huī xià xiān jìn jiǔ lǐ shān, yù xú bīng ér zhàn, liáng gù jiāng chén fán pàn zài xú, guī hòu wàng jiàn shí zhī, chēn mù dà mà, chí qí zhí wǎng qǔ zhī, shǐ zhōng qí zuǒ mù. chēn wáng yǒu yù gōng yùn, tún pú zhōu, tài zǔ cóng hòu zhì, yǒu yù xǐ shān, yǔ tài zǔ xiāng shī. tài zǔ zú yǔ yùn bīng yù, tài zǔ dēng gāo wàng zhī, yùn bīng cái qiān rén, tài zǔ yǔ guī hòu yǐ zi jūn zhí chōng zhī, zhàn yǐ hé, yùn bīng dà zhì, guī hòu dù bù néng zhī, yǐ shù shí qí wèi tài zǔ xiān hái. guī hòu mǎ zhōng shǐ jiāng, nǎi chí shuò bù dòu. tài zǔ hái jūn zhōng, qiǎn zhāng yún chí qí dì qǔ zhī, yǐ wèi bì sǐ yǐ. guī hòu tǐ bèi shí yú jiàn, dé yún mǎ nǎi guī, tài zǔ jiàn zhī, qì yuē: ěr zài, sàng jūn hé zú jì hū! shǐ yú guī xuān wǔ. qiān yòu shén wǔ tǒng jūn, lì míng jìn jiàng sān zhōu cì shǐ. yǔ jìn rén lǚ zhàn wèi cháng qū. gān huà yuán nián, bài zhèn guó jūn jié dù shǐ, yǐ jí zú. zi hàn qīng.
弟歸厚，字德坤。為將善用弓槊，能以少擊眾。張晊屯赤岡，歸厚與晊獨戰陣 前，晊憊而卻，諸將乘之，晊遂大敗。太祖大悅，以為騎長。梁攻時溥，歸厚以麾 下先進九里山，遇徐兵而戰，梁故將陳璠叛在徐，歸厚望見識之，瞋目大罵，馳騎 直往取之，矢中其左目。郴王友裕攻鄆，屯濮州，太祖從後至，友裕徙柵，與太祖 相失。太祖卒與鄆兵遇，太祖登高望之，鄆兵才千人，太祖與歸厚以子軍直衝之， 戰已合，鄆兵大至，歸厚度不能支，以數十騎衛太祖先還。歸厚馬中矢僵，乃持槊 步斗。太祖還軍中，遣張筠馳騎第取之，以為必死矣。歸厚體被十餘箭，得筠馬乃 歸，太祖見之，泣曰：「爾在，喪軍何足計乎！」使舁歸宣武。遷右神武統軍，歷 洺、晉、絳三州刺史。與晉人屢戰未嘗屈。乾化元年，拜鎮國軍節度使，以疾卒。 子漢卿。

guī biàn, wèi jiāng yì shàn zhàn, kāi píng chū wèi huá zhōu zhǎng jiàn zhǐ huī shǐ. zi hàn róng. liáng wáng, jiē zú zhū.
歸弁，為將亦善戰，開平初為滑州長劍指揮使。子漢融。梁亡，皆族誅。

wáng zhòng shī
○王重師

wáng zhòng shī, xǔ zhōu zhǎng shè rén yě. wèi rén shěn hēi duō zhì, shàn jiàn shuò. qín zōng quán xiàn xǔ zhōu, zhòng shī tuō shēn guī liáng, cóng tài zǔ píng cài, gōng yǎn yùn, wèi bá shān jūn zhǐ huī shǐ. zhòng shī kǔ zhàn qí lǔ jiān, wēi zhèn lín dí. qiān yǐng zhōu cì shǐ. tài zǔ gōng pú zhōu, yǐ pò, pú rén jī cǎo fén zhī, liáng bīng bù dé rù. shì shí, zhòng shī fāng bìng jīn chuāng, wò zhàng zhōng, zhū jiāng qiáng zhī, zhòng shī jù qǐ, xī qǔ jūn zhōng zhān tǎn wò yǐ shuǐ, méng zhī huǒ shàng, lǜ jīng zú yǐ duǎn bīng tū rù, liáng bīng suí zhī jiē rù, suì qǔ pú zhōu. zhòng shī shēn bèi bā jiǔ chuāng, jūn shì fù zhī ér hái. tài zǔ wén zhī, jīng yuē: nài hé shǐ wǒ dé pú zhōu ér shī zhòng shī hū! shǐ yī lǐ zhī, yú yuè nǎi yù. wáng shī fàn jiàng, biǎo zhòng shī qīng zhōu liú hòu, lèi qiān yòu guó jūn jié dù shǐ tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì. jū shù nián, shén yǒu wēi huì. zhòng shī yǔ liú hàn gù yǒu xì, hàn cháng gòu zhī tài zǔ, tài zǔ yí zhī. zhòng shī qiǎn qí jiāng zhāng jūn liàn xī gōng bīn fèng ér bù xiān qǐng, jūn liàn bīng xiǎo bài, tài zǔ yǐ qí shàn fā bīng, cuò shī guó wēi, jiāng zhào ér zuì zhī, qiǎn liú hàn dài zhòng shī. zhòng shī bù zhī tài zǔ nù jǐ, hàn zhì, zhòng shī bù chū yíng, jiàn zhī qīng mén, lǐ yòu jù, hàn yīn chí bái tài zǔ, yán zhòng shī yǒu èr zhì. tài zǔ yì nù, biǎn zhòng shī xī zhōu cì shǐ, zài biǎn yá zhōu sī hù cān jūn, wèi xíng, cì sǐ.
王重師，許州長社人也。為人沈嘿多智，善劍槊。秦宗權陷許州，重師脫身歸 梁，從太祖平蔡，攻兗、鄆，為拔山軍指揮使。重師苦戰齊、魯間，威震鄰敵。遷 潁州刺史。太祖攻濮州，已破，濮人積草焚之，梁兵不得入。是時，重師方病金瘡， 臥帳中，諸將強之，重師遽起，悉取軍中氈毯沃以水，蒙之火上，率精卒以短兵突 入，梁兵隨之皆入，遂取濮州。重師身被八九瘡，軍士負之而還。太祖聞之，驚曰： 「柰何使我得濮州而失重師乎！」使醫理之，逾月乃愈。王師範降，表重師青州留 後，累遷佑國軍節度使、同中書門下平章事。居數年，甚有威惠。重師與劉捍故有 隙，捍嘗構之太祖，太祖疑之。重師遣其將張君練西攻邠、鳳而不先請，君練兵小 敗，太祖以其擅發兵，挫失國威，將召而罪之，遣劉捍代重師。重師不知太祖怒己， 捍至，重師不出迎，見之青門，禮又倨，捍因馳白太祖，言重師有二志。太祖益怒， 貶重師溪州刺史，再貶崖州司戶參軍，未行，賜死。

xú huái yù
○徐懷玉

xú huái yù, bó zhōu jiāo yí rén yě. shǎo shì liáng tài zǔ, yǔ tài zǔ jù qǐ wēi jiàn. huái yù wèi jiāng, yǐ xióng háo zì rèn, ér yǒng yú zhàn zhèn. cóng tài zǔ zhèn xuān wǔ, wèi yǒng chéng zhèn jiāng. qín zōng quán gōng liáng, bì jīn dī líng chāng suān zǎo, huái yù yǐ qīng qí lián jī pò zhī, fú shā wǔ qiān yú rén, qiān zuǒ zhǎng jiàn dōu yú hòu. yòu pò zōng quán yú bǎn qiáo chì gāng, bá qí bā shān. cóng tài zǔ dōng gōng yǎn yùn, pò xú sù. huái yù jīn chuàng bèi tǐ, zhàn bì kè jié, suǒ de shǎng lài, wǎng wǎng yǐ fēn shì zú, wèi liáng míng jiāng. běn míng cóng, tài zǔ cì míng huái yù. cóng tài zǔ gōng wèi, bài wèi bīng lí yáng, suì dōng gōng yǎn, pò zhū jǐn yú jīn xiāng. yòu cóng páng shī gǔ gōng yáng xíng mì, shī gǔ bài qīng kǒu, huái yù dú wán yī jūn, xíng shōu sàn zú wàn yú rén yǐ guī. qiān yí zhōu cì shǐ, shǔ suì lǚ fēng, nǎi shàn bīng zhì bì, wèi zhàn shǒu jù. yǐ ér wáng shī fàn pàn liáng, gōng dōng jìng, huái yù lǚ yǐ zhōu bīng jī pò zhī. qiān qí zhōu fáng yù shǐ. tiān fù sì nián, yǐ zhōu bīng liáo zhāo zōng dōu luò yáng, qiān huá zhōu guān chá liú hòu, yǐ bīng tún yōng zhōu. qiān yòu yǔ lín tǒng jūn, tún yú zé zhōu, jìn rén gōng zhī, wèi suì yǐ rù, huái yù jī zhī suì zhōng, jìn rén nǎi què. tài zǔ shí, lì cáo jìn èr zhōu cì shǐ, jìn shù gōng zhī, huái yù jiān shǒu, bài jìn bīng yú hóng dòng. bài bǎo dà jūn jié dù shǐ. tài zǔ bēng, yǒu guī zì lì, zhū yǒu qiān fù yú jìn, yǐ xí fū zhōu, zhí huái yù shā zhī.
徐懷玉，亳州焦夷人也。少事梁太祖，與太祖俱起微賤。懷玉為將，以雄豪自 任，而勇於戰陣。從太祖鎮宣武，為永城鎮將。秦宗權攻梁，壁金堤、靈昌、酸棗， 懷玉以輕騎連擊破之，俘殺五千餘人，遷左長劍都虞候。又破宗權於板橋、赤岡， 拔其八柵。從太祖東攻兗、鄆，破徐、宿。懷玉金創被體，戰必克捷，所得賞賚， 往往以分士卒，為梁名將。本名琮，太祖賜名懷玉。從太祖攻魏，敗魏兵黎陽，遂 東攻兗，破硃瑾於金鄉。又從龐師古攻楊行密，師古敗清口，懷玉獨完一軍，行收 散卒萬餘人以歸。遷沂州刺史，屬歲屢豐，乃繕兵治壁，為戰守具。已而王師範叛 梁，攻東境，懷玉屢以州兵擊破之。遷齊州防禦使。天復四年，以州兵遼昭宗都洛 陽，遷華州觀察留後，以兵屯雍州。遷右羽林統軍，屯於澤州，晉人攻之，為隧以 入，懷玉擊之隧中，晉人乃卻。太祖時，歷曹、晉二州刺史，晉數攻之，懷玉堅守， 敗晉兵於洪洞。拜保大軍節度使。太祖崩，友珪自立，硃友謙附於晉，以襲鄜州， 執懷玉殺之。