wū hū! mèng zǐ wèi chūn qiū wú yì zhàn, yǔ yì yǐ wèi wǔ dài wú quán chén. wú zhě, fēi wú yī rén, gài jǐn yǒu zhī ěr, yú de sǐ jié zhī shì sān rén yān. qí shì bù jí yú èr dài zhě, gè yǐ qí guó xì zhī, zuò liáng táng jìn hàn zhōu chén chuán. qí yú shì fēi yī dài, bù kě yǐ guó xì zhī zhě, zuò zá chuán. fū rù yú zá, chéng jūn zǐ zhī suǒ xiū, ér yī dài zhī chén, wèi bì jiē kě guì yě, lǎn zhě xiáng qí shàn è yān.
嗚呼！孟子謂「春秋無義戰」，予亦以謂五代無全臣。無者，非無一人，蓋僅 有之耳，余得死節之士三人焉。其仕不及於二代者，各以其國系之，作梁、唐、晉、 漢、周臣傳。其餘仕非一代，不可以國系之者，作《雜傳》。夫入於雜，誠君子之 所羞，而一代之臣，未必皆可貴也，覽者詳其善惡焉。

jìng xiáng
○敬翔

jìng xiáng, zì zi zhèn, tóng zhōu féng yì rén yě, zì yán táng píng yáng wáng huī zhī hòu. shǎo hǎo xué, gōng shū xí. gān fú zhōng jǔ jìn shì bù zhōng, nǎi kè dà liáng. xiáng tóng lǐ rén wáng fā wèi biàn zhōu guān chá zhī shǐ, suì wǎng yī yān. jiǔ zhī, fā wú suǒ jiàn yǐn, xiáng kè yì jiǒng, wèi rén zuò jiān cì, chuán zhī jūn zhōng. tài zǔ sù bù zhī shū, xiáng suǒ zuò jiē lǐ sú yǔ, tài zǔ ài zhī, wèi fā yuē: wén jūn yǒu gù rén, kě yǔ jù lái. xiáng jiàn tài zǔ, tài zǔ wèn yuē: wén zi dú chūn qiū, chūn qiū suǒ jì hé děng shì? xiáng yuē: zhū hóu zhēng zhàn zhī shì ěr. tài zǔ yuē: qí yòng bīng zhī fǎ kě yǐ wèi wú yòng hū? xiáng yuē: bīng zhě, yīng biàn chū qí yǐ qǔ shèng, chūn qiū gǔ fǎ, bù kě yòng yú jīn. tài zǔ dà xǐ, bǔ yǐ jūn zhí, fēi qí suǒ hǎo, nǎi yǐ wèi guǎn yì xún guān. tài zǔ yǔ cài rén zhàn biàn jiāo, xiáng shí shí wèi tài zǔ móu huà, duō zhōng, tài zǔ xīn rán, yǐ wèi dé xiáng zhī wǎn, dòng jìng zhé yǐ wèn zhī. tài zǔ fèng zhāo zōng zì qí hái zhǎng ān, zhāo zōng zhào xiáng yǔ lǐ zhèn shēng yán xǐ lóu láo zhī, bài xiáng tài fǔ qīng.
敬翔，字子振，同州馮翊人也，自言唐平陽王暉之後。少好學，工書檄。乾符 中舉進士不中，乃客大梁。翔同里人王發為汴州觀察支使，遂往依焉。久之，發無 所薦引，翔客益窘，為人作箋刺，傳之軍中。太祖素不知書，翔所作皆俚俗語，太 祖愛之，謂發曰：「聞君有故人，可與俱來。」翔見太祖，太祖問曰：「聞子讀 《春秋》，《春秋》所記何等事？」翔曰：「諸侯爭戰之事耳。」太祖曰：「其用 兵之法可以為吾用乎？」翔曰：「兵者，應變出奇以取勝，《春秋》古法，不可用 於今。」太祖大喜，補以軍職，非其所好，乃以為館驛巡官。太祖與蔡人戰汴郊， 翔時時為太祖謀畫，多中，太祖欣然，以謂得翔之晚，動靜輒以問之。太祖奉昭宗 自岐還長安，昭宗召翔與李振升延喜樓勞之，拜翔太府卿。

chū, tài zǔ cháng shì diàn shàng, zhāo zōng yì wèi bīng yǒu néng qín zhī zhě, nǎi yáng wèi xié jié jiě, yǐ gù tài zǔ, tài zǔ guì ér jié zhī, ér zuǒ yòu wú gǎn dòng zhě, tài zǔ liú hàn jiā bèi, yóu cǐ xī fù jìn jiàn. zhāo zōng qiān luò yáng, yàn chóng xūn diàn, jiǔ bàn qǐ, shǐ rén zhào tài zǔ rù nèi diàn, jiāng yǒu suǒ tuō. tài zǔ yì jù, cí yǐ jí. zhāo zōng yuē: qīng bù yù lái, kě shǐ jìng xiáng lái. tài zǔ jù huī xiáng chū, xiáng yì yáng zuì qù.
初，太祖常侍殿上，昭宗意衛兵有能擒之者，乃佯為鞋結解，以顧太祖，太祖 跪而結之，而左右無敢動者，太祖流汗浹背，由此稀復進見。昭宗遷洛陽，宴崇勛 殿，酒半起，使人召太祖入內殿，將有所託。太祖益懼，辭以疾。昭宗曰：「卿不 欲來，可使敬翔來。」太祖遽麾翔出，翔亦佯醉去。

tài zǔ yǐ pò zhào kuāng níng, qǔ jīng xiāng, suì gōng huái nán. xiáng qiè jiàn, yǐ wèi xīn shèng zhī bīng, yí chí zhòng yǐ yǎng wēi. tài zǔ bù tīng. bīng chū guāng zhōu, zāo dà yǔ, jǐ bù dé jìn, jìn gōng shòu zhōu, bù kè, ér duō suǒ wáng shī, tài zǔ shǐ dà huǐ hèn. guī ér fèn zào, shā táng dà chén jǐ jǐn, rán yì yǐ xiáng wèi kě xìn rèn. liáng zhī cuàn shì, xiáng zhī móu wèi duō. tài zǔ jí wèi, yǐ táng shū mì yuàn gù yòng huàn zhě, nǎi gǎi wèi chóng zhèng yuàn, yǐ xiáng wèi shǐ. qiān bīng bù shàng shū jīn luán diàn dà xué shì.
太祖已破趙匡凝，取荊、襄，遂攻淮南。翔切諫，以謂新勝之兵，宜持重以養 威。太祖不聽。兵出光州，遭大雨，幾不得進，進攻壽州，不克，而多所亡失，太 祖始大悔恨。歸而忿躁，殺唐大臣幾盡，然益以翔為可信任。梁之篡弒，翔之謀為 多。太祖即位，以唐樞密院故用宦者，乃改為崇政院，以翔為使。遷兵部尚書、金 鑾殿大學士。

xiáng wèi rén shēn chén yǒu dà lüè, cóng tài zǔ yòng bīng sān shí yú nián, xì dà zhī wù bì guān zhī. xiáng yì jǐn xīn qín láo, zhòu yè bù mèi, zì yán wéi mǎ shàng nǎi dé xiū xī. ér tài zǔ gāng bào nán jìn, yǒu suǒ bù kě, xiáng yì wèi cháng xiǎn yán, wēi kāi qí duān, tài zǔ yì wù, duō wèi zhī gǎi yì.
翔為人深沉有大略，從太祖用兵三十餘年，細大之務必關之。翔亦盡心勤勞， 晝夜不寐，自言惟馬上乃得休息。而太祖剛暴難近，有所不可，翔亦未嘗顯言，微 開其端，太祖意悟，多為之改易。

tài zǔ pò xú zhōu, dé shí pǔ chǒng jī liú shì, ài xìng zhī, liú shì gù shàng ràng qī yě, nǎi yǐ qī xiáng. xiáng yǐ guì, liú shì yóu shì tài zǔ, chū rù wò nèi rú píng shí, xiáng pō huàn zhī. liú shì qiào xiáng yuē: ěr yǐ wǒ cháng shī shēn yú zéi hū? shàng ràng, huáng jiā zǎi xiàng shí pǔ, guó zhī zhōng chén. yǐ qīng mén dì, yóu wèi rǔ wǒ, qǐng cóng cǐ jué yǐ! xiáng yǐ tài zǔ gù, xiè ér zhǐ zhī. liú shì chē fú jiāo chǐ, bié zhì diǎn yè, jiāo jié fān zhèn, quán guì wǎng wǎng fù zhī, chǒng xìn yán shì bù xià yú xiáng. dāng shí guì jiā, wǎng wǎng xiào zhī.
太祖破徐州，得時溥寵姬劉氏，愛幸之，劉氏故尚讓妻也，乃以妻翔。翔已貴， 劉氏猶侍太祖，出入臥內如平時，翔頗患之。劉氏誚翔曰：「爾以我嘗失身於賊乎？ 尚讓，黃家宰相；時溥，國之忠臣。以卿門地，猶為辱我，請從此決矣！」翔以太 祖故，謝而止之。劉氏車服驕侈，別置典謁，交結籓鎮，權貴往往附之，寵信言事 不下於翔。當時貴家，往往效之。

tài zǔ bēng, yǒu guī lì, yǐ xiáng xiān dì móu chén, jù qí tú jǐ, bù yù xiáng jū nèi zhí, nǎi yǐ lǐ zhèn dài xiáng wèi chóng zhèng shǐ, bài xiáng zhōng shū shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì. xiáng yǐ yǒu guī wèi jǐ, duō chēng jí, wèi cháng shěng shì.
太祖崩，友珪立，以翔先帝謀臣，懼其圖己，不欲翔居內職，乃以李振代翔為 崇政使，拜翔中書侍郎、同中書門下平章事。翔以友珪畏己，多稱疾，未嘗省事。

mò dì jí wèi, zhào yán děng yòng shì, pō lí jiān jiù chén, xiáng yù yù yù bù dé zhì. qí hòu, liáng jǐn shī hé běi, yǔ jìn xiāng jù yáng liú, xiáng yuē: gù shí hé shuò bàn zài, yǐ xiān dì zhī wǔ, yù pí hǔ zhī chén, yóu bù dé zhì yú jìn. jīn jìn rì yì qiáng, liáng rì yì xuē, bì xià chù shēn gōng zhī zhōng, suǒ yǔ jì shì zhě, fēi qí jìn xí, zé jiē qīn qī zhī sī, ér wàng chéng shì hū? chén wén jìn gōng yáng liú, lǐ yà zi fù xīn dù shuǐ, wèi shì zú xiān. bì xià wēi yí shǒu wén, yǐ rú yǎ zì xǐ, ér qiǎn hè guī wèi jiāng, qǐ zú dāng bǐ zhī yú fēng hū? chén suī bèi yǐ, shòu guó ēn shēn, ruò qí fá cái, yuàn dé zì xiào. yán děng yǐ xiáng wèi yuàn yán, suì bù yòng.
末帝即位，趙岩等用事，頗離間舊臣，翔愈鬱郁不得志。其後，梁盡失河北， 與晉相拒楊劉，翔曰：「故時河朔半在，以先帝之武，御貔虎之臣，猶不得志於晉。 今晉日益強，梁日益削，陛下處深宮之中，所與計事者，非其近習，則皆親戚之私， 而望成事乎？臣聞晉攻楊劉，李亞子負薪渡水，為士卒先。陛下委蛇守文，以儒雅 自喜，而遣賀瑰為將，豈足當彼之餘鋒乎？臣雖憊矣，受國恩深，若其乏材，願得 自效。」岩等以翔為怨言，遂不用。

qí hòu, wáng yàn zhāng bài yú zhōng dōu, mò dì jù, zhào duàn níng yú hé shàng. shì shí, liáng jīng bīng xī zài níng jūn, níng yǒu yì zhì, gù wàng bù lái. mò dì jù hū xiáng yuē: zhèn jū cháng hū qīng yán, jīn jí yǐ, wù yǐ wèi duì, qīng qí jiào wǒ dāng ān guī? xiáng yuē: chén cóng xiān dì sān shí yú nián, jīn suī wèi xiāng, shí zhū shì lǎo nú ěr, shì bì xià rú láng jūn, yǐ chén zhī xīn, gǎn yǒu suǒ yǐn? bì xià chū yòng duàn níng, chén yǐ zhēng zhī, jīn níng bù lái, dí shì yǐ jìn, yù wèi bì xià móu, zé xiǎo rén jiān zhī, bì bù jiàn tīng. qǐng xiān sǐ, bù rěn jiàn zōng miào zhī wáng! jūn chén xiāng xiàng tòng kū.
其後，王彥章敗於中都，末帝懼，召段凝於河上。是時，梁精兵悉在凝軍，凝 有異志，顧望不來。末帝遽呼翔曰：「朕居常忽卿言，今急矣，勿以為懟，卿其教 我當安歸？」翔曰：「臣從先帝三十餘年，今雖為相，實硃氏老奴爾，事陛下如郎 君，以臣之心，敢有所隱？陛下初用段凝，臣已爭之，今凝不來，敵勢已近，欲為 陛下謀，則小人間之，必不見聽。請先死，不忍見宗廟之亡！」君臣相向慟哭。

xiáng yǔ lǐ zhèn jù wèi tài zǔ suǒ xìn rèn, zhuāng zōng rù biàn, zhào shè liáng qún chén, lǐ zhèn xǐ wèi xiáng yuē: yǒu zhào xǐ dí, jiāng cháo xīn jūn. yāo xiáng yù jù rù jiàn. xiáng yè zhǐ gāo tóu chē fāng, jiāng dàn, zuǒ yòu bào yuē: chóng zhèng lǐ gōng rù cháo yǐ! xiáng tàn yuē: lǐ zhèn miù wèi zhàng fū yǐ! fù hé miàn mù rù liáng jiàn guó mén hū? nǎi zì jīng ér zú.
翔與李振俱為太祖所信任，莊宗入汴，詔赦梁群臣，李振喜謂翔曰：「有詔洗 滌，將朝新君。」邀翔欲俱入見。翔夜止高頭車坊，將旦，左右報曰：「崇政李公 入朝矣！」翔嘆曰：「李振謬為丈夫矣！復何面目入梁建國門乎？」乃自經而卒。

zhū zhēn lǐ táng bīn fù
○硃珍 李唐賓附

zhū zhēn, xú zhōu fēng rén yě. shǎo yǔ páng shī gǔ děng jù cóng liáng tài zǔ wèi dào. zhēn wèi jiāng, shàn zhì jūn xuǎn shì, tài zǔ chū zhèn xuān wǔ, zhēn wèi tài zǔ chuàng lì jūn zhì, xuǎn jiāng liàn bīng shén yǒu fǎ. tài zǔ dé zhū jiāng suǒ mù bīng jí tuó jiàng bīng, jiē yǐ shǔ zhēn, zhēn xuǎn jiāng wǔ shí yú rén, jiē kě yòng. liáng bài huáng cháo pò qín zōng quán dōng bìng yǎn yùn, wèi cháng bù zài zhàn zhōng, ér cháng yǒng chū zhū jiāng. tài zǔ yǔ jìn wáng dōng zhú huáng cháo, hái guò biàn, guǎn zhī shàng yuán yì, tài zǔ shǐ zhēn yè yǐ bīng gōng zhī, jìn wáng wáng qù, zhēn xī shā qí huī xià bīng. yì chéng jūn luàn, zhú ān shī rú, shī rú bēn liáng. tài zǔ qiǎn zhēn yǐ bīng qū huá zhōu, dào yù dà xuě, zhēn qù bīng jí chí, yī xī zhì chéng xià, suì chéng qí chéng. yì chéng jūn yǐ wèi fāng xuě, bù yì liáng bīng lái, bù wèi bèi, suì xià zhī.
硃珍，徐州豐人也。少與龐師古等俱從梁太祖為盜。珍為將，善治軍選士，太 祖初鎮宣武，珍為太祖創立軍制，選將練兵甚有法。太祖得諸將所募兵及佗降兵， 皆以屬珍，珍選將五十餘人，皆可用。梁敗黃巢、破秦宗權、東並兗鄆，未嘗不在 戰中，而常勇出諸將。太祖與晉王東逐黃巢，還過汴，館之上源驛，太祖使珍夜以 兵攻之，晉王亡去，珍悉殺其麾下兵。義成軍亂，逐安師儒，師儒奔梁。太祖遣珍 以兵趨滑州，道遇大雪，珍趣兵疾馳，一夕至城下，遂乘其城。義成軍以為方雪， 不意梁兵來，不為備，遂下之。

qín zōng quán qiǎn lú táng zhāng zhì děng gōng liáng, shì shí liáng bīng shàng shǎo, shù wèi zōng quán suǒ kùn. tài zǔ nǎi bài zhēn zī zhōu cì shǐ, mù bīng yú zī qīng. zhēn piān jiāng zhāng rén yù bái zhēn yuē: jūn zhōng yǒu fàn lìng zhě, qǐng xiān zhǎn ér hòu bái. zhēn yuē: piān jiāng yù zhuān shā xié? lì zhǎn rén yù yǐ xùn jūn, jūn zhōng jiē gǎn yuè. zhēn dé suǒ mù bīng wàn yú yǐ guī, tài zǔ dà xǐ yuē: zéi zài wú jiāo, ruò jiàn wú mài, nài hé! jīn zhēn zhì, wú shì jì yǐ! qiě zéi fāng xī bīng yǎng yǒng, dù wú bīng shǎo, ér wèi zhī zhēn lái, wèi wú bù guò jiān shǒu ér yǐ, yí chū qí bù yì yǐ jī zhī. nǎi chū bīng jī bài zhì děng, zōng quán yóu cǐ bài wáng, ér liáng jūn wēi dà zhèn, yǐ dé zhēn bīng gù yě.
秦宗權遣盧瑭、張晊等攻梁，是時梁兵尚少，數為宗權所困。太祖乃拜珍淄州 刺史，募兵於淄青。珍偏將張仁遇白珍曰：「軍中有犯令者，請先斬而後白。」珍 曰：「偏將欲專殺邪？」立斬仁遇以徇軍，軍中皆感悅。珍得所募兵萬餘以歸，太 祖大喜曰：「賊在吾郊，若踐吾麥，奈何！今珍至，吾事濟矣！且賊方息兵養勇， 度吾兵少，而未知珍來，謂吾不過堅守而已，宜出其不意以擊之。」乃出兵擊敗晊 等，宗權由此敗亡，而梁軍威大振，以得珍兵故也。

zhēn cóng tài zǔ gōng zhū xuān, qǔ cáo zhōu, zhí qí cì shǐ qiū hóng lǐ. yòu qǔ pú zhōu, cì shǐ zhū yù bēn yú yùn zhōu. tài zǔ nǎi hái biàn, liú zhēn gōng yùn zhōu. zhēn qù yùn èr shí lǐ, qiǎn jīng bīng tiāo zhī, yùn rén bù chū. zhū yù zhà wèi jiàng shū, yīn shǐ rén zhào zhēn, yuē kāi mén wèi nèi yīng. zhēn xìn zhī, yè lǜ qí bīng kòu yùn chéng mén, zhū yù dēng pí, kāi mén nèi zhēn jūn, zhēn jūn yǐ rù wèng chéng ér chuí mén fā, yùn rén cóng chéng shàng zhé shí yǐ tóu zhī, zhēn jūn jiē sǐ wèng chéng zhōng, zhēn jǐn yǐ shēn miǎn, tài zǔ bù zhī zé yě.
珍從太祖攻硃宣，取曹州，執其刺史丘弘禮。又取濮州，刺史硃裕奔於鄆州。 太祖乃還汴，留珍攻鄆州。珍去鄆二十里，遣精兵挑之，鄆人不出。硃裕詐為降書， 陰使人召珍，約開門為內應。珍信之，夜率其兵叩鄆城門，硃裕登陴，開門內珍軍， 珍軍已入甕城而垂門發，鄆人從城上磔石以投之，珍軍皆死甕城中，珍僅以身免， 太祖不之責也。

wèi bó jūn luàn, qiú lè yàn zhēn. tài zǔ qiǎn zhēn jiù wèi, zhēn pò lí yáng lín hé lǐ gù, fēn qiǎn niè jīn fàn jū shí děng lüè chán zhōu, shā wèi bào zi jūn èr qiān yú lín huáng. zhēn wēi zhèn hé shuò. wèi rén shā yàn zhēn, zhēn nǎi hái. liáng gōng xú zhōu, qiǎn zhēn xiān gōng xià fēng xiàn, yòu bài shí pǔ yú wú kāng, yǔ lǐ táng bīn děng tún xiāo xiàn.
魏博軍亂，囚樂彥貞。太祖遣珍救魏，珍破黎陽、臨河、李固，分遣聶金、范 居實等略澶州，殺魏豹子軍二千於臨黃。珍威振河朔。魏人殺彥貞，珍乃還。梁攻 徐州，遣珍先攻下豐縣，又敗時溥於吳康，與李唐賓等屯蕭縣。

táng bīn zhě, shǎn rén yě. chū wèi shàng ràng piān jiāng, yǔ tài zǔ zhàn wèi shì mén, wèi tài zǔ suǒ bài, táng bīn nǎi jiàng liáng. liáng bīng gōng lüè sì fāng, táng bīn cháng yǔ zhēn jù, yǔ zhēn wēi míng lüè děng, ér xiāo yǒng guò zhī, zhēn zhàn měi xiǎo què, táng bīn zuǒ zhī nǎi dà shèng. zhēn cháng sī yíng qí jiā zhì jūn zhōng, tài zǔ yí zhēn yǒu yì zhì, qiǎn táng bīn cì chá zhī. zhēn yǔ táng bīn bù xié, táng bīn bù néng rěn, yè zǒu hái xuān wǔ, zhēn dān qí zhuī zhī, jiāo sù tài zǔ qián. tài zǔ liǎng xī qí cái, wèi hé jiě zhī.
唐賓者，陝人也。初為尚讓偏將，與太祖戰尉氏門，為太祖所敗，唐賓乃降梁。 梁兵攻掠四方，唐賓常與珍俱，與珍威名略等，而驍勇過之，珍戰每小卻，唐賓佐 之乃大勝。珍嘗私迎其家置軍中，太祖疑珍有異志，遣唐賓伺察之。珍與唐賓不協， 唐賓不能忍，夜走還宣武，珍單騎追之，交訴太祖前。太祖兩惜其材，為和解之。

zhēn tún xiāo xiàn, wén tài zǔ jiāng zhì, jiè jūn zhōng zhì guǎn jiù yǐ dài. táng bīn bù jiāng yán jiāo zhì jiù shī qī, jūn lì dū zhī, jiāo sù yú táng bīn, táng bīn yǐ ràng zhēn, zhēn nù, bá jiàn ér qǐ, táng bīn fú yī jiù zhēn, zhēn jí zhǎn zhī, qiǎn shǐ zhě gào táng bīn fǎn. shǐ zhě chén zhì liáng, jìng xiáng kǒng tài zǔ bào nù bù kě cè, nǎi nì shǐ zhě, zhì yè ér jiàn zhī, wèi suī yǒu suǒ fā, bì xū míng dàn, jì dé shǎo huǎn qí shì ér tú zhī. jì xī, nǎi yǐn zhēn shǐ zhě rù jiàn, tài zǔ dà jīng, rán yǐ yè yǐ, bù néng yǒu suǒ fā, xiáng yīn cóng róng wèi tài zǔ huà. míng rì, yáng shōu táng bīn qī zǐ xià yù. yīn rú zhēn jūn, qù xiāo yī shè, zhēn yíng yè, tài zǔ mìng wǔ shì zhí zhī. zhū jiāng huò cún děng shí yú rén kòu tóu jiù zhēn, tài zǔ dà nù, jǔ hú chuáng zhì zhī yuē: fāng zhēn shā táng bīn shí, dú bù jiù zhī xié! cún děng tuì, zhēn suì yì sǐ.
珍屯蕭縣，聞太祖將至，戒軍中治館廄以待。唐賓部將嚴郊治廄失期，軍吏督 之，郊訴於唐賓，唐賓以讓珍，珍怒，拔劍而起，唐賓拂衣就珍，珍即斬之，遣使 者告唐賓反。使者晨至梁，敬翔恐太祖暴怒不可測，乃匿使者，至夜而見之，謂雖 有所發，必須明旦，冀得少緩其事而圖之。既夕，乃引珍使者入見，太祖大驚，然 已夜矣，不能有所發，翔因從容為太祖畫。明日，佯收唐賓妻子下獄。因如珍軍， 去蕭一舍，珍迎謁，太祖命武士執之。諸將霍存等十餘人叩頭救珍，太祖大怒，舉 胡床擲之曰：「方珍殺唐賓時，獨不救之邪！」存等退，珍遂縊死。

páng shī gǔ
○龐師古

páng shī gǔ, cáo zhōu nán huá rén yě, chū míng cóng. liáng tài zǔ zhèn xuān wǔ, chū dé mǎ wǔ bǎi pǐ wèi qí bīng, nǎi yǐ shī gǔ jiāng zhī, cóng pò huáng cháo qín zōng quán, jiē yǒu gōng. tài zǔ gōng shí pǔ wèi xià, liú bīng shǔ shī gǔ shǒu zhī, shī gǔ qǔ qí sù qiān, jìn tún lǚ liáng. pǔ yǐ bīng èr wàn chū zhàn, shī gǔ bài zhī, zhǎn shǒu èr qiān jí. sūn rú zhú yáng xíng mì, qǔ yáng zhōu, huái nán dà luàn, tài zǔ qiǎn shī gǔ dù huái gōng rú, wèi rú suǒ bài. shì shí, zhū zhēn lǐ táng bīn yǐ sǐ, shī gǔ yǔ huò cún fēn jiāng qí bīng. chēn wáng yǒu yù gōng xú zhōu, zhū jǐn yǐ bīng jiù shí pǔ, yǒu yù bài pǔ yú shí fó shān, jǐn shōu yú bīng qù. tài zǔ yǐ yǒu yù kě zhuī ér bù zhuī, duó qí bīng yǐ shǔ shī gǔ. shī gǔ gōng pò xú zhōu, zhǎn pǔ, tài zǔ biǎo shī gǔ xú zhōu liú hòu. liáng bīng gōng yùn zhōu, lín jì shuǐ, shī gǔ chè mù wèi qiáo, yè yǐ zhōng jūn xiān jì. zhū xuān zǒu zhōng dōu, jiàn shā.
龐師古，曹州南華人也，初名從。梁太祖鎮宣武，初得馬五百匹為騎兵，乃以 師古將之，從破黃巢、秦宗權，皆有功。太祖攻時溥未下，留兵屬師古守之，師古 取其宿遷，進屯呂梁。溥以兵二萬出戰，師古敗之，斬首二千級。孫儒逐楊行密， 取揚州，淮南大亂，太祖遣師古渡淮攻儒，為儒所敗。是時，硃珍、李唐賓已死， 師古與霍存分將其兵。郴王友裕攻徐州，硃瑾以兵救時溥，友裕敗溥於石佛山，瑾 收余兵去。太祖以友裕可追而不追，奪其兵以屬師古。師古攻破徐州，斬溥，太祖 表師古徐州留後。梁兵攻鄆州，臨濟水，師古徹木為橋，夜以中軍先濟。硃宣走中 都，見殺。

tài zǔ yǐ xià yǎn yùn, nǎi qiǎn shī gǔ yǔ gé cóng zhōu gōng yáng xíng mì yú huái nán, shī gǔ chū qīng kǒu, cóng zhōu chū ān fēng. shī gǔ zì qí wēi shí shì tài zǔ, wèi rén jǐn shén, wèi cháng lí zuǒ yòu, jí wèi jiāng chū bīng, bì shòu fāng lüè yǐ xíng, jūn zhōng fēi tài zǔ mìng, bù wàng dòng. shī gǔ yíng qīng kǒu, dì shì bēi, huò qǐng jiù gāo wèi shān, shī gǔ yǐ fēi tài zǔ mìng bù tīng. huái rén jué shuǐ jìn zhī, qǐng zhě gào yuē: huái rén jué hé, shàng liú shuǐ zhì yǐ! shī gǔ yǐ wèi yáo dòng shì zú, lì zhǎn zhī. yǐ ér shuǐ zhì, bīng bù néng zhàn, suì jiàn shā.
太祖已下兗、鄆，乃遣師古與葛從周攻楊行密於淮南，師古出清口，從周出安 豐。師古自其微時事太祖，為人謹甚，未嘗離左右，及為將出兵，必受方略以行， 軍中非太祖命，不妄動。師古營清口，地勢卑，或請就高為柵，師古以非太祖命不 聽。淮人決水浸之，請者告曰：「淮人決河，上流水至矣！」師古以為搖動士卒， 立斬之。已而水至，兵不能戰，遂見殺。

wū hū, bīng zhī shèng bài, qǐ yì yán zāi! liáng bīng qiáng yú tiān xià, ér wú rén hào wèi qīng ruò, rán shī gǔ zài jǔ jī wú, zhé zài bài yǐ sǐ. qí hòu tài zǔ zì jiāng chū guāng shān, gōng shòu chūn, rán yì bài yě. gài zì gāo pián sǐ, táng yǐ liáng jiān tǒng huái nán, suì yǔ sūn yáng zhēng, fán sān shí nián jiān, sān jǔ ér sān bài. yǐ zhì qiáng zāo zhì ruò ér rú cǐ, cǐ qí bù kě yǐ lǐ de yě. bīng fǎ gù yǒu yǐ guǎ ér bài zhòng yǐ ruò ér shèng qiáng zhě, gù wú qǐ zú yǐ zhī zhī zāi! qǐ fēi shì yǔ qí jī huì xié? gù yuē: bīng zhě xiōng qì, zhàn zhě wēi shì yě. kě bù shèn zāi!
嗚呼，兵之勝敗，豈易言哉！梁兵強於天下，而吳人號為輕弱，然師古再舉擊 吳，輒再敗以死。其後太祖自將出光山，攻壽春，然亦敗也。蓋自高駢死，唐以梁 兼統淮南，遂與孫、楊爭，凡三十年間，三舉而三敗。以至強遭至弱而如此，此其 不可以理得也。兵法固有以寡而敗眾、以弱而勝強者，顧吳豈足以知之哉！豈非適 與其機會邪？故曰：「兵者兇器，戰者危事也。」可不慎哉！

gé cóng zhōu
○葛從周

gé cóng zhōu, zì tōng měi, pú zhōu zhēn chéng rén yě. shǎo cóng huáng cháo, bài jiàng liáng. cóng tài zǔ gōng cài zhōu, tài zǔ zhuì mǎ, cóng zhōu fú tài zǔ fù qí, yǔ dí bù dòu shāng miàn, shēn bèi shù chuāng, piān jiāng zhāng yán shòu cóng páng jī zhī, cóng zhōu dé yǔ tài zǔ jù qù. tài zǔ jǐn chù zhū jiāng, dú yòng cóng zhōu yán shòu wèi dà jiāng.
葛從周，字通美，濮州甄城人也。少從黃巢，敗降梁。從太祖攻蔡州，太祖墜 馬，從周扶太祖復騎，與敵步斗傷面，身被數瘡，偏將張延壽從旁擊之，從周得與 太祖俱去。太祖盡黜諸將，獨用從周、延壽為大將。

qín zōng quán lüě dì yǐng bó, jí liáng bīng zhàn yú jiāo yí, cóng zhōu huò qí jiāng wáng juān yī rén. cóng zhū zhēn shōu bīng zī qīng, yù dōng bīng zhé zhàn, zhēn dé bīng guī, cóng zhōu gōng wèi duō. zhāng quán yì xí lǐ hǎn zhī yú hé yáng, hǎn zhī bēn jìn, zhào jìn bīng yǐ gōng quán yì, quán yì qǐ bīng yú liáng, tài zǔ qiǎn cóng zhōu dīng huì děng jiù zhī, bài jìn bīng yú yǎn hé. lù zhōu féng bà shā jìn shǒu jiāng lǐ kè gōng yǐ jiàng liáng, tài zǔ qiǎn cóng zhōu rù lù zhōu, jìn bīng gōng zhī, cóng zhōu bù néng shǒu, zǒu hé yáng. tài zǔ gōng wèi, cóng zhōu yǔ dīng huì xiān xià lí yáng lín hé, huì tài zǔ yú nèi huáng, bài wèi bīng yú yǒng dìng qiáo. cóng dīng huì gōng sù zhōu, yǐ shuǐ jìn qí chéng, suì pò zhī. tài zǔ gōng zhū jǐn yú yǎn zhōu, wèi xià, liú cóng zhōu wéi zhī, jǐn bì bì bù chū, cóng zhōu zhà yán jiù bīng zhì, yáng bì zhī gāo wú, yè bàn qián hái chéng xià, jǐn yǐ wèi cóng zhōu yǐ qù, nǎi chū bīng shōu wài háo, cóng zhōu yǎn jī zhī, shā qiān yú rén.
秦宗權掠地潁、亳，及梁兵戰於焦夷，從周獲其將王涓一人。從硃珍收兵淄青， 遇東兵輒戰，珍得兵歸，從周功為多。張全義襲李罕之於河陽，罕之奔晉，召晉兵 以攻全義，全義乞兵於梁，太祖遣從周、丁會等救之，敗晉兵於沇河。潞州馮霸殺 晉守將李克恭以降梁，太祖遣從周入潞州，晉兵攻之，從周不能守，走河陽。太祖 攻魏，從周與丁會先下黎陽、臨河，會太祖於內黃，敗魏兵於永定橋。從丁會攻宿 州，以水浸其城，遂破之。太祖攻硃瑾於兗州，未下，留從周圍之，瑾閉壁不出， 從周詐言救兵至，陽避之高吳，夜半潛還城下，瑾以謂從周已去，乃出兵收外壕， 從周掩擊之，殺千餘人。

jìn gōng wèi, wèi rén qiú jiù, tài zǔ qiǎn hóu yán jiù wèi, yán zhú lěi yú huán shuǐ. tài zǔ nù yán bù chū zhàn, qiǎn cóng zhōu dài yán. cóng zhōu zhì jūn, yì bì lěi bù chū, ér záo sān àn mén yǐ dài, jìn bīng gōng zhī, cóng zhōu yǐ jīng bīng zì àn mén chū jī, bài jìn wáng bīng. jìn wáng nù, zì jiāng jī cóng zhōu, cóng zhōu suī dà bài, ér liáng bīng qín qí zi luò luò, sòng yú wèi, zhǎn zhī. suì xǐ gōng yùn zhōu, qín zhū xuān yú zhōng dōu, yòu gōng yǎn zhōu, zǒu zhū jǐn. tài zǔ biǎo cóng zhōu yǎn zhōu liú hòu, yǐ yǎn yùn bīng gōng huái nán, chū ān fēng, huì páng shī gǔ yú qīng kǒu. cóng zhōu xíng zhì háo zhōu, wén shī gǔ sǐ, jù hái, zhì pì hé jiāng dù ér huái bīng zhuī zhī, cóng zhōu yì dà bài. shì shí, jìn bīng chū shān dōng gōng xiāng wèi, tài zǔ qiǎn cóng zhōu lüè dì shān dōng, xià míng zhōu, zhǎn qí cì shǐ xíng shàn yì yòu xià xíng zhōu, zǒu qí cì shǐ mǎ shī sù yòu xià cí zhōu, shā qí cì shǐ yuán fèng tāo. wǔ rì ér xià sān zhōu. tài zǔ nǎi biǎo cóng zhōu jiān xíng zhōu liú hòu.
晉攻魏，魏人求救，太祖遣侯言救魏，言築壘於洹水。太祖怒言不出戰，遣從 周代言。從周至軍，益閉壘不出，而鑿三暗門以待，晉兵攻之，從周以精兵自暗門 出擊，敗晉王兵。晉王怒，自將擊從周，從周雖大敗，而梁兵擒其子落落，送於魏， 斬之。遂徙攻鄆州，擒硃宣於中都，又攻兗州，走硃瑾。太祖表從周兗州留後，以 兗、鄆兵攻淮南，出安豐，會龐師古於清口。從周行至濠州，聞師古死，遽還，至 渒河將渡而淮兵追之，從周亦大敗。是時，晉兵出山東攻相、衛，太祖遣從周略地 山東，下洺州，斬其刺史邢善益；又下邢州，走其刺史馬師素；又下磁州，殺其刺 史袁奉滔。五日而下三州。太祖乃表從周兼邢州留後。

liú rén gōng gōng wèi, yǐ tú bèi zhōu, luó shào wēi qiú jiù yú liáng, cóng zhōu huì tài zǔ jiù wèi, rù yú wèi zhōu. yàn bīng gōng guǎn táo mén, cóng zhōu yǐ wǔ bǎi qí chū zhàn, yuē: dà dí zài qián, hé kě fǎn gù! shǐ bì mén ér hòu zhàn. pò qí bā shān, yàn bīng zǒu, zhuī zhì yú lín qīng, yōng zhī yù hé, nì sǐ zhě shén zhòng. tài zǔ yǐ cóng zhōu wèi xuān yì xíng jūn sī mǎ.
劉仁恭攻魏，已屠貝州，羅紹威求救於梁，從周會太祖救魏，入於魏州。燕兵 攻館陶門，從周以五百騎出戰，曰：「大敵在前，何可返顧！」使閉門而後戰。破 其八柵，燕兵走，追至於臨清，擁之御河，溺死者甚眾。太祖以從周為宣義行軍司 馬。

tài zǔ qiǎn cóng zhōu gōng liú shǒu wén yú cāng zhōu, yǐ jiǎng huī jiān qí jūn. shǒu wén qiú jiù yú qí fù rén gōng, rén gōng yǐ yàn bīng jiù zhī, huī yǔ zhū jiāng yuē: wú wáng yǐ wǒ jiān zhū jiāng, jīn yàn bīng lái, bù kě yíng zhàn, yí zòng qí rù chéng, jù shí cāng lǐn, shǐ liǎng kùn ér hòu qǔ zhī. zhū jiāng pō yǐ wèi rán. cóng zhōu nù yuē: bīng zài shàng jiāng, qǐ jiān jūn suǒ de yán! qiě huī zhī yán nǎi cháng tán ěr, shèng bài zhī jī zài wú xīn, huī qǐ zú yǐ zhī zhī! nǎi lè bīng nì rén gōng yú gān níng, zhàn yú lǎo yā dī, rén gōng dà bài, zhǎn shǒu sān wàn yú jí, huò qí jiāng mǎ shèn jiāo děng bǎi yú rén, mǎ sān qiān pǐ. shì shí, shǒu wén yì qiú jiù yú jìn, jìn wèi gōng xíng míng yǐ qiān zhī, cóng zhōu jù hái, bài jìn bīng yú qīng shān. suì cóng tài zǔ gōng zhèn zhōu, xià lín chéng, wáng róng qǐ méng, tài zǔ biǎo cóng zhōu tài níng jūn jié dù shǐ.
太祖遣從周攻劉守文於滄州，以蔣暉監其軍。守文求救於其父仁恭，仁恭以燕 兵救之，暉語諸將曰：「吾王以我監諸將，今燕兵來，不可迎戰，宜縱其入城，聚 食倉廩，使兩困而後取之。」諸將頗以為然。從周怒曰：「兵在上將，豈監軍所得 言！且暉之言乃常談爾，勝敗之機在吾心，暉豈足以知之！」乃勒兵逆仁恭於乾寧， 戰於老鴉堤，仁恭大敗，斬首三萬餘級，獲其將馬慎交等百餘人，馬三千匹。是時， 守文亦求救於晉，晉為攻邢、洺以牽之，從周遽還，敗晉兵於青山。遂從太祖攻鎮 州，下臨城，王熔乞盟，太祖表從周泰寧軍節度使。

cóng shì shū cóng gōng jìn tài yuán, bù kè. liáng bīng xī gōng fèng xiáng, qīng zhōu wáng shī fàn qiǎn qí jiāng liú shàn xí yǎn zhōu, cóng zhōu jiā shǔ wèi shàn suǒ de, hòu yù zhī ér bù shā. tài zǔ hái zì fèng xiáng, nǎi qiǎn cóng zhōu gōng shàn, cóng zhōu zú zhāo xiáng shàn. tài zǔ jí wèi, bài zuǒ jīn wú wèi shàng jiāng jūn, yǐ jí zhì shì, bài yòu wèi shàng jiāng jūn, jū yú yǎn shī. mò dì jí wèi, bài zhāo yì jūn jié dù shǐ chén liú jùn wáng, shí qí fèng yú jiā. zú, zèng tài wèi.
從氏叔琮攻晉太原，不克。梁兵西攻鳳翔，青州王師範遣其將劉掞襲兗州，從 周家屬為掞所得，厚遇之而不殺。太祖還自鳳翔，乃遣從周攻掞，從周卒招降掞。 太祖即位，拜左金吾衛上將軍，以疾致仕，拜右衛上將軍，居於偃師。末帝即位， 拜昭義軍節度使、陳留郡王，食其俸於家。卒，贈太尉。

huò cún
○霍存

huò cún, míng zhōu qǔ zhōu rén yě. shǎo cóng huáng cháo, cháo bài, cún nǎi jiàng liáng. cún wèi jiāng xiāo yǒng, shàn qí shè. qín zōng quán gōng biàn, cún yǐ sān qiān rén yè pò zhāng zhì shān, yòu yǐ qí bīng pò qín xián, shā sān qiān rén, bài zhì yú chì gāng. cóng zhū zhēn lüè zī qīng páng shī gǔ gōng shí pǔ, jiē yǒu gōng. zhū zhēn yǔ lǐ táng bīn jù sǐ, nǎi yǐ páng shī gǔ dài zhēn cún dài táng bīn yǐ gōng pǔ, pò dàng shān, cún huò qí jiāng shí jūn hé děng wǔ shí rén. liáng gōng sù zhōu, gé cóng zhōu yǐn shuǐ jìn zhī, dīng huì yǔ cún zhàn chéng xià, suì xià zhī. cóng gōng lù zhōu, yǔ jìn rén yù, zhàn mǎ láo chuān, cún rù zé dāng qí qián, chū zé wèi qí diàn, jìn rén què, suì dōng gōng wèi, qǔ qí mén, shā sān qiān rén. liáng dé cáo zhōu, tài zǔ yǐ cún wèi cì shǐ, jiān zhū jūn dōu zhǐ huī shǐ. liáng gōng yùn zhōu, zhū jǐn lái jiù, liáng zhū jiāng huò quàn tài zǔ zòng jǐn rù yùn, hào qí shí, jiān wéi wù zhàn, yǐ cǐ kě jù bì. tài zǔ yuē: jǐn lái bì yǔ shí pǔ jù, bù ruò qiǎn cún yāo zhī. cún fú bīng xiāo xiàn, yǐ ér jǐn guǒ yǔ pǔ jù chū mí lí, cún fā fú jī zhī, suì bài jǐn děng yú shí fó shān, cún zhōng liú shǐ zú. tài zǔ yǐ jí wèi, yuè qí bīng yú fán tái, gù zhū jiāng yuē: shǐ huò cún zài, qǐ láo wú qīn yuè xié! zhū jūn níng fù sī zhī hū? tuó rì yǔ yòu rú cǐ.
霍存，洺州曲周人也。少從黃巢，巢敗，存乃降梁。存為將驍勇，善騎射。秦 宗權攻汴，存以三千人夜破張晊柵，又以騎兵破秦賢，殺三千人，敗晊於赤岡。從 硃珍掠淄青、龐師古攻時溥，皆有功。硃珍與李唐賓俱死，乃以龐師古代珍、存代 唐賓以攻溥，破碭山，存獲其將石君和等五十人。梁攻宿州，葛從周引水浸之，丁 會與存戰城下，遂下之。從攻潞州，與晉人遇，戰馬牢川，存入則當其前，出則為 其殿，晉人卻，遂東攻魏，取淇門，殺三千人。梁得曹州，太祖以存為刺史，兼諸 軍都指揮使。梁攻鄆州，硃瑾來救，梁諸將或勸太祖縱瑾入鄆，耗其食，堅圍勿戰， 以此可俱弊。太祖曰：「瑾來必與時溥俱，不若遣存邀之。」存伏兵蕭縣，已而瑾 果與溥俱出迷離，存發伏擊之，遂敗瑾等於石佛山，存中流矢卒。太祖已即位，閱 騎兵於繁台，顧諸將曰：「使霍存在，豈勞吾親閱邪！諸君寧復思之乎？」佗日語 又如此。

zhāng cún jìng
○張存敬

zhāng cún jìng, qiào jùn rén yě. wèi rén gāng zhí yǒu dǎn yǒng, shǎo shì liáng tài zǔ wèi jiāng, shàn yīn wēi jiǒng chū qí jì. lǐ hǎn zhī yǔ jìn rén gōng zhāng quán yì yú hé yáng, tài zǔ qiǎn cún jìng yǔ dīng huì děng jiù zhī, hǎn zhī jiě wéi qù. tài zǔ yǐ cún jìng wèi zhū jūn dōu yú hòu. tài zǔ gōng xú yǎn, yǐ cún jìng wèi xíng yíng dōu zhǐ huī shǐ. cóng gé cóng zhōu gōng cāng zhōu, bài liú rén gōng yú lǎo yā dī. hái gōng wáng róng yú zhèn zhōu, rù qí chéng zhōng, qǔ qí mǎ niú wàn jì. qiān sòng zhōu cì shǐ. fù cóng zhū jiāng gōng yōu zhōu, cún jìng qǔ qí yíng mò qí jǐng sì zhōu. liáng gōng dìng zhōu, yǔ wáng chù zhí zhàn huái dé yì, dà bài zhī, zhěn shī shí yú lǐ. liáng yǐ xià zhèn dìng, nǎi qiǎn cún jìng gōng wáng kē yú hé zhōng, cún jìng chū hán shān, xià jìn jiàng èr zhōu, kē jiàng yú liáng. tài zǔ biǎo cún jìng hù guó jūn liú hòu, fù xǐ sòng zhōu cì shǐ, wèi zhì, zú yú hé zhōng, zèng tài fù.
張存敬，譙郡人也。為人剛直有膽勇，少事梁太祖為將，善因危窘出奇計。李 罕之與晉人攻張全義於河陽，太祖遣存敬與丁會等救之，罕之解圍去。太祖以存敬 為諸軍都虞候。太祖攻徐、兗，以存敬為行營都指揮使。從葛從周攻滄州，敗劉仁 恭於老鴉堤。還攻王熔於鎮州，入其城中，取其馬牛萬計。遷宋州刺史。復從諸將 攻幽州，存敬取其瀛、莫、祁、景四州。梁攻定州，與王處直戰懷德驛，大敗之， 枕屍十餘里。梁已下鎮、定，乃遣存敬攻王珂於河中，存敬出含山，下晉、絳二州， 珂降於梁。太祖表存敬護國軍留後，復徙宋州刺史，未至，卒於河中，贈太傅。

cún jìng zi rén yǐng rén yuàn. rén yuàn yǒu xiào xíng, cún jìng zú, shì qí xiōng rén yǐng, chū bì gào, fǎn bì miàn, rú shì fù zhī lǐ. rén yuàn xiǎo fǎ lìng, shì liáng táng jìn, cháng wèi dà lǐ qīng, zú, zèng mì shū jiān.
存敬子仁穎、仁願。仁願有孝行，存敬卒，事其兄仁穎，出必告，反必面，如 事父之禮。仁願曉法令，事梁、唐、晉，常為大理卿，卒，贈秘書監。

fú dào zhāo
○符道昭

fú dào zhāo, cài zhōu rén yě. wèi qín zōng quán qí jiāng, zōng quán bài, dào zhāo liú luò wú suǒ yī, hòu yī fèng xiáng lǐ mào zhēn, mào zhēn ài zhī, yǎng yǐ wèi zi, míng jì yuǎn. liáng gōng mào zhēn, dào zhāo yǔ liáng bīng zhàn, lǚ bài, nǎi guī liáng, tài zǔ biǎo dào zhāo qín zhōu jié dù shǐ, yǐ luàn bù guǒ xíng. tài zǔ wèi yuán shuài, chū kāi fǔ, ér lǐ zhōu yí yǐ fū zhōu jiàng, yǐ wèi zuǒ sī mǎ, zé yòu sī mǎ nán qí rén, jí dé dào zhāo, nǎi shòu zhī. luó shào wēi jiāng zhū qí yá bīng, è wèi bīng qiáng, wèi gǎn fā, qiú liáng wèi zhù. tài zǔ nǎi xī fā wèi bīng shǐ gōng yàn, ér qiǎn mǎ sì xūn zhù shào wēi zhū yá bīng. yá bīng yǐ zhū, wèi bīng zài wài zhě wén zhī jiē luàn, wèi jiāng zuǒ xíng qiān jù lì tíng shǐ rén yù jù gāo táng yǐ pàn, dào zhāo děng cóng tài zǔ xī pò zhī. dào zhāo wèi jiāng, yǒng yú fàn dí ér shào chéng suàn, měi zhàn xiān fā, duō bài, ér zhōu yí děng jì zhī nǎi shèng. kāi píng yuán nián yǔ kāng huái yīng děng gōng lù zhōu, zhú jiā chéng wèi yóu yán qiàn yǐ wéi zhī, yú nián bù néng xià, jìn bīng gōng pò jiā chéng, dào zhāo zhàn sǐ.
符道昭，蔡州人也。為秦宗權騎將，宗權敗，道昭流落無所依，後依鳳翔李茂 貞，茂貞愛之，養以為子，名繼遠。梁攻茂貞，道昭與梁兵戰，屢敗，乃歸梁，太 祖表道昭秦州節度使，以亂不果行。太祖為元帥，初開府，而李周彝以鄜州降，以 為左司馬，擇右司馬難其人，及得道昭，乃授之。羅紹威將誅其牙兵，惡魏兵強， 未敢發，求梁為助。太祖乃悉發魏兵使攻燕，而遣馬嗣勛助紹威誅牙兵。牙兵已誅， 魏兵在外者聞之皆亂，魏將左行遷據歷亭、史仁遇據高唐以叛，道昭等從太祖悉破 之。道昭為將，勇於犯敵而少成算，每戰先發，多敗，而周彝等繼之乃勝。開平元 年與康懷英等攻潞州，築夾城為蚰蜒塹以圍之，逾年不能下，晉兵攻破夾城，道昭 戰死。

liú hàn
○劉捍

liú hàn, kāi fēng rén yě. wèi rén míng mǐn yǒu wēi yí, shàn bìn zàn. tài zǔ chū zhèn xuān wǔ, yǐ wèi kè jiāng, shǐ cóng zhū zhēn mù bīng zī qīng. tài zǔ běi gōng zhèn zhōu, yǔ wáng róng hé, qiǎn hàn jiàn róng, róng jūn wèi zhī liáng yì, fāng yán bīng, hàn chí yī qí rù chéng zhōng, yù róng yǐ tài zǔ yì, róng nǎi tīng mìng. liáng bīng gōng dìng zhōu, jiàng wáng chù zhí, hàn fù yǐ yī qí rù wèi chéng zhōng. tài zǔ wéi fèng xiáng, qiǎn hàn rù jiàn lǐ mào zhēn jì shì. táng zhāo zōng zhào jiàn, wèn liáng jūn zhōng shì, chēng zhǐ, cì yǐ jǐn páo, bài dēng zhōu cì shǐ, cì hào yíng luán yì yǒng gōng chén. liáng bīng gōng huái nán, qiǎn hàn xiān zhī huái kǒu, zhú mǎ tóu xià fú qiáo yǐ dù liáng bīng. tài zǔ chū guāng shān gōng shòu zhōu, yòu shǐ hàn zuò fú qiáo yú huái běi, yǐ dù guī shī. bài sòng zhōu cì shǐ. tài zǔ jí wèi, qiān zuǒ tiān wǔ zhǐ huī shǐ yuán cóng qīn jūn dōu yú hòu zuǒ lóng hǔ tǒng jūn, chū wèi yòu guó jūn liú hòu. tóng zhōu liú zhī jùn fǎn, yǐ lù yòu hàn jiāng lì, zhí hàn ér qù, zhī jùn xiè zhī, sòng yú lǐ mào zhēn, jiàn shā. tài zǔ āi zhī, zèng hàn tài fù.
劉捍，開封人也。為人明敏有威儀，善擯贊。太祖初鎮宣武，以為客將，使從 硃珍募兵淄青。太祖北攻鎮州，與王鎔和，遣捍見鎔，鎔軍未知梁意，方嚴兵，捍 馳一騎入城中，諭鎔以太祖意，鎔乃聽命。梁兵攻定州，降王處直，捍復以一騎入 慰城中。太祖圍鳳翔，遣捍入見李茂貞計事。唐昭宗召見，問梁軍中事，稱旨，賜 以錦袍，拜登州刺史，賜號「迎鑾毅勇功臣。」梁兵攻淮南，遣捍先之淮口，築馬 頭下浮橋以渡梁兵。太祖出光山攻壽州，又使捍作浮橋於淮北，以渡歸師。拜宋州 刺史。太祖即位，遷左天武指揮使、元從親軍都虞候、左龍虎統軍，出為佑國軍留 後。同州劉知俊反，以賂誘捍將吏，執捍而去，知俊械之，送於李茂貞，見殺。太 祖哀之，贈捍太傅。

kòu yàn qīng
○寇彥卿

kòu yàn qīng, zì jùn chén, kāi fēng rén yě. shì shì xuān wǔ jūn wèi yá jiāng. tài zǔ chū jiù zhèn, yǐ wèi tōng yǐn guān, lèi qiān yòu zhǎng zhí dōu zhǐ huī shǐ, lǐng míng zhōu cì shǐ. luó shào wēi jiāng zhū yá jūn, tài zǔ qiǎn yàn qīng zhī wèi jì shì, yàn qīng yīn wèi shào wēi jì huà, nǎi xī zhū yá jūn.
寇彥卿，字俊臣，開封人也。世事宣武軍為牙將。太祖初就鎮，以為通引官， 累遷右長直都指揮使，領洺州刺史。羅紹威將誅牙軍，太祖遣彥卿之魏計事，彥卿 陰為紹威計畫，乃悉誅牙軍。

yàn qīng shēn zhǎng bā chǐ, lóng zhǔn fāng miàn, yǔ yīn rú zhōng, gōng qí shè, hǎo shū shǐ, shàn cì tài zǔ yì, dòng zuò jiē rú zhǐ. tài zǔ cháng yuē: jìng xiáng liú hàn kòu yàn qīng jiē tiān wèi wǒ shēng zhī. qí ài zhī rú cǐ. cì yǐ suǒ chéng ài mǎ yī zhàng wū. tài zǔ wéi fèng xiáng, yǐ yàn qīng wèi dōu pái zhèn shǐ, yàn qīng chéng wū chí tū zhèn qián, tài zǔ mù zhī yuē: zhēn shén jiāng yě!
彥卿身長八尺，隆準方面，語音如鍾，工騎射，好書史，善伺太祖意，動作皆 如旨。太祖嘗曰：「敬翔、劉捍、寇彥卿皆天為我生之。」其愛之如此。賜以所乘 愛馬「一丈烏」。太祖圍鳳翔，以彥卿為都排陣使，彥卿乘烏馳突陣前，太祖目之 曰：「真神將也！」

chū, tài zǔ yǔ cuī yìn móu, yù qiān dōu luò yáng, ér zhāo zōng bù xǔ. qí hòu zhāo zōng bēn yú fèng xiáng, tài zǔ yǐ bīng wéi zhī, zhāo zōng jì chū, míng nián, tài zǔ yǐ bīng zhì hé zhōng, qiǎn yàn qīng fèng biǎo pò qǐng qiān dōu. yàn qīng yīn xī qū xǐ zhǎng ān jū rén yǐ dōng, rén jiē chāi wū wèi fá, fú wèi ér xià, dào lù hào kū, yǎng tiān dà mà yuē: guó zéi cuī yìn zhū wēn shǐ wǒ zhì cǐ! zhāo zōng yì gù zhān líng miào, bàng huáng bù rěn qù, wèi qí zuǒ yòu wèi lǐ yǔ yún: hé gàn shān tóu dòng sǐ què, hé bù fēi qù shēng chù lè. xiāng yǔ qì xià zhān jīn. zhāo zōng xíng zhì huá zhōu, qiǎn rén gào tài zǔ yǐ hé huáng hòu yǒu shēn, yuàn liú huá zhōu dài dōng ér xíng. tài zǔ dà nù, gù yàn qīng yuē: rǔ wǎng qù guān jiā lái, bù kě yī rì liú yě. yàn qīng fù chí zhì huá, jí rì pò zhāo zōng shàng dào.
初，太祖與崔胤謀，欲遷都洛陽，而昭宗不許。其後昭宗奔於鳳翔，太祖以兵 圍之，昭宗既出，明年，太祖以兵至河中，遣彥卿奉表迫請遷都。彥卿因悉驅徙長 安居人以東，人皆拆屋為筏，浮渭而下，道路號哭，仰天大罵曰：「國賊崔胤、硃 溫使我至此！」昭宗亦顧瞻陵廟，傍徨不忍去，謂其左右為俚語云：「紇干山頭凍 死雀，何不飛去生處樂。」相與泣下沾襟。昭宗行至華州，遣人告太祖以何皇后有 娠，願留華州待冬而行。太祖大怒，顧彥卿曰：「汝往趣官家來，不可一日留也。」 彥卿復馳至華，即日迫昭宗上道。

tài zǔ jí wèi, bài yàn qīng gǎn huà jūn jié dù shǐ. suì yú, zhào wèi zuǒ jīn wú wèi dà jiāng jūn, chōng jīn wú yá zhàng shǐ. yàn qīng chén cháo zhì tiān jīn qiáo, mín liáng xiàn bù bì dào, qián qū zuó xiàn tóu qiáo shàng shí lán yǐ sǐ. yàn qīng jiàn tài zǔ zì shǒu, tài zǔ xī zhī, zhào yàn qīng yǐ qián cháng xiàn jiā yǐ shú zuì. yù shǐ sī xiàn cuī yí hé zòu yàn qīng, qǐng lùn rú fǎ, tài zǔ bù dé yǐ, zé shòu yàn qīng zuǒ wèi zhōng láng jiāng. fù bài xiāng zhōu fáng yù shǐ, qiān hé yáng jié dù shǐ.
太祖即位，拜彥卿感化軍節度使。歲余，召為左金吾衛大將軍，充金吾衙仗使。 彥卿晨朝至天津橋，民梁現不避道，前驅捽現投橋上石欄以死。彥卿見太祖自首， 太祖惜之，詔彥卿以錢償現家以贖罪。御史司憲崔沂劾奏彥卿，請論如法，太祖不 得已，責授彥卿左衛中郎將。復拜相州防禦使，遷河陽節度使。

tài zǔ yù shì, yàn qīng chū tài zǔ huà xiàng shì zhī rú shēng, cháng duì kè yǔ xiān cháo, bì tì sì jiāo xià. mò dì jí wèi, xǐ zhèn wēi shèng. yàn qīng míng mǐn shàn shì rén, ér hù chǒng zuò wēi, hǎo zhū shā, duō cāi jì. zú yú zhèn, nián wǔ shí qī.
太祖遇弒，彥卿出太祖畫像事之如生，嘗對客語先朝，必涕泗交下。末帝即位， 徙鎮威勝。彥卿明敏善事人，而怙寵作威，好誅殺，多猜忌。卒於鎮，年五十七。