shén zāi, bái mǎ zhī huò, bēi fū, kě wèi liú tì zhě yǐ! rán shì zhī shēng sǐ, qǐ qí yī shēn zhī shì zāi? chū, táng tiān yòu sān nián, liáng wáng yù yǐ bì lì zhāng tíng fàn wèi tài cháng qīng, táng zǎi xiàng péi shū yǐ wèi tài cháng qīng táng cháng yǐ qīng liú wèi zhī, tíng fàn nǎi liáng kè jiāng, bù kě. liáng wáng yóu cǐ dà nù, yuē: wú cháng yǔ péi shū chún hòu bù xiàn fú báo, jīn yì wèi cǐ xié! shì suì sì yuè, huì chū xī běi, sǎo wén chāng xuān yuán tiān shì, zǎi xiàng liǔ càn xī liáng wáng zhǐ, guī qí qiǎn yú dà chén, yú shì zuǒ pú shè péi shū dú gū sǔn yòu pú shè cuī yuǎn shǒu tài bǎo zhì shì zhào chóng bīng bù shì láng wáng zàn gōng bù shàng shū wáng pǔ lì bù shàng shū lù yǐ jiē yǐ wú zuì biǎn, tóng rì cì sǐ yú bái mǎ yì. fán jìn shēn zhī shì yǔ táng ér bù yǔ liáng zhě, jiē wū yǐ péng dǎng, zuò biǎn sǐ zhě shù bǎi rén, ér cháo tíng wèi zhī yī kōng.
甚哉，白馬之禍，悲夫，可為流涕者矣！然士之生死，豈其一身之事哉？初， 唐天祐三年，梁王欲以嬖吏張廷范為太常卿，唐宰相裴樞以謂太常卿唐常以清流為 之，廷范乃梁客將，不可。梁王由此大怒，曰：「吾常語裴樞純厚不陷浮薄，今亦 為此邪！」是歲四月，彗出西北，掃文昌、軒轅、天市，宰相柳璨希梁王旨，歸其 譴於大臣，於是左僕射裴樞、獨孤損、右僕射崔遠、守太保致仕趙崇、兵部侍郎王 贊、工部尚書王溥、吏部尚書陸扆皆以無罪貶，同日賜死於白馬驛。凡搢紳之士與 唐而不與梁者，皆誣以朋黨，坐貶死者數百人，而朝廷為之一空。

míng nián sān yuè, táng āi dì xùn wèi yú liáng, qiǎn zhōng shū shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì zhāng wén wèi wèi cè lǐ shǐ, lǐ bù shàng shū sū xún wèi fù zhōng shū shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì yáng shè wèi yā chuán guó bǎo shǐ, hàn lín xué shì zhōng shū shè rén zhāng cè wèi fù yù shǐ dài fū xuē yí jǔ wèi yā jīn bǎo shǐ, shàng shū zuǒ chéng zhào guāng féng wèi fù. sì yuè jiǎ zǐ, wén wèi děng zì shàng yuán yì fèng cè bǎo, chéng hé chē, dǎo yǐ jīn wú zhàng wèi tài cháng lǔ bù, cháo liáng yú jīn xiáng diàn. wáng gǔn miǎn nán miàn, chén wén wèi chén xún fèng cè shēng diàn, jìn dú yǐ, chén shè chén cè fèng chuán guó xǐ, chén yí jǔ chén guāng féng fèng jīn bǎo, yǐ cì shēng, jìn dú yǐ, jiàng, lǜ wén wǔ bǎi guān běi miàn wǔ dǎo zài bài hè.
明年三月，唐哀帝遜位於梁，遣中書侍郎、同中書門下平章事張文蔚為冊禮使， 禮部尚書蘇循為副；中書侍郎、同中書門下平章事楊涉為押傳國寶使，翰林學士、 中書舍人張策為副；御史大夫薛貽矩為押金寶使，尚書左丞趙光逢為副。四月甲子， 文蔚等自上源驛奉冊寶，乘輅車，導以金吾仗衛、太常鹵簿，朝梁於金祥殿。王袞 冕南面，臣文蔚、臣循奉冊升殿，進讀已，臣涉、臣策奉傳國璽，臣貽矩、臣光逢 奉金寶，以次升，進讀已，降，率文武百官北面舞蹈再拜賀。

fū yī tài cháng qīng yǔ shè jì shú wèi zhòng? shǐ shū děng bù sǐ, shàng xī yī qīng, qí kěn yǐ guó yǔ rén hū? suī shū děng zhī lì wèi bì néng cún táng, rán bì bù wáng táng ér dú cún yě. wū hū! táng zhī wáng yě, xián rén jūn zǐ jì yǔ zhī gòng jǐn, qí yú zài zhě jiē yōng nuò bù xiào qīng xiǎn kuài huá qū lì mài guó zhī tú yě. bù rán, ān néng méng chǐ rěn rǔ yú liáng tíng rú cǐ zāi! zuò táng liù chén chuán.
夫一太常卿與社稷孰為重？使樞等不死，尚惜一卿，其肯以國與人乎？雖樞等 之力未必能存唐，然必不亡唐而獨存也。嗚呼！唐之亡也，賢人君子既與之共盡， 其餘在者皆庸懦不肖、傾險獪猾、趨利賣國之徒也。不然，安能蒙恥忍辱於梁庭如 此哉！作《唐六臣傳》。

zhāng wén wèi
○張文蔚

zhāng wén wèi, zì yòu huá, hé jiān rén yě. chū yǐ wén xíng zhī míng, jǔ jìn shì jí dì. táng zhāo zōng shí, wèi hàn lín xué shì chéng zhǐ. shì shí, tiān zǐ wēi ruò, zhì dù yǐ huī, wén wèi jū hàn lín, zhì zhào sì fāng, dú shǒu dà tǐ. zhāo zōng qiān luò, bài zhōng shū shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì. liǔ càn shā péi shū děng qī rén, màn yǐn cháo shì, zhé jiā zhū shā, jìn shēn xiāng shì yǐ mù, jiē bù zì bǎo, wén wèi lì jiǎng jiě zhī, cháo shì duō lài yǐ quán huó. liáng tài zǔ lì, réng yǐ wén wèi wèi xiāng, liáng chū zhì dù jiē wén wèi suǒ cái dìng. wén wèi jū jiā yì xiào tì. kāi píng èr nián, tài zǔ běi xún, liú wén wèi xī dōu, yǐ bào jí zú, zèng yòu pú shè.
張文蔚，字右華，河間人也。初以文行知名，舉進士及第。唐昭宗時，為翰林 學士承旨。是時，天子微弱，制度已隳，文蔚居翰林，制詔四方，獨守大體。昭宗 遷洛，拜中書侍郎、同中書門下平章事。柳璨殺裴樞等七人，蔓引朝士，輒加誅殺， 縉紳相視以目，皆不自保，文蔚力講解之，朝士多賴以全活。梁太祖立，仍以文蔚 為相，梁初制度皆文蔚所裁定。文蔚居家亦孝悌。開平二年，太祖北巡，留文蔚西 都，以暴疾卒，贈右僕射。

yáng shè
○楊涉

yáng shè, zǔ shōu, táng yì zōng shí zǎi xiàng fù yán, guān zhì bīng bù shì láng. shè jǔ jìn shì, zhāo zōng shí wèi lì bù shàng shū. āi dì jí wèi, bài zhōng shū shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì. shè, táng míng jiā, shì shǒu lǐ fǎ, ér xìng tè jǐn hòu, bù xìng zāo táng zhī luàn, bài xiāng zhī rì, yǔ jiā rén xiāng duì qì xià, gù wèi qí zi níng shì yuē: wú bù néng tuō cǐ wǎng luó, huò jiāng zhì yǐ, bì lèi ěr děng. táng wáng, shì liáng wèi mén xià shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì, zài wèi sān nián, fǔ shǒu wú suǒ shī wèi, bà wèi zuǒ pú shè, zhī gòng jǔ, hòu shù nián zú.
楊涉，祖收，唐懿宗時宰相；父嚴，官至兵部侍郎。涉舉進士，昭宗時為吏部 尚書。哀帝即位，拜中書侍郎、同中書門下平章事。涉，唐名家，世守禮法，而性 特謹厚，不幸遭唐之亂，拜相之日，與家人相對泣下，顧謂其子凝式曰：「吾不能 脫此網羅，禍將至矣，必累爾等。」唐亡，事梁為門下侍郎、同中書門下平章事， 在位三年，俯首無所施為，罷為左僕射，知貢舉，後數年卒。

zi níng shì, yǒu wén cí, shàn bǐ zhá, lì shì liáng táng jìn hàn zhōu, cháng yǐ xīn jí zhì shì, jū yú luò yáng, guān zhì tài zǐ tài bǎo.
子凝式，有文詞，善筆札，歷事梁、唐、晉、漢、周，常以心疾致仕，居於洛 陽，官至太子太保。

zhāng cè
○張策

zhāng cè, zì shǎo yì, hé xī dūn huáng rén yě. fù tóng, wèi táng róng guǎn jīng lüè shǐ. cè shǎo cōng wù hǎo xué, tōng zhāng jù. fù tóng, jū luò yáng dūn huà lǐ, jùn jǐng dé gǔ dǐng, míng yuē: wèi huáng chū yuán nián chūn èr yuè, jiàng jí qiān. tóng yǐ wèi qí, cè shí nián shí sān, jū tóng cè, qǐ yuē: hàn jiàn ān èr shí wǔ nián, cáo gōng hōng, gǎi yuán yán kāng. shì suì shí yuè, wén dì shòu chán, yòu gǎi huáng chū, shì huáng chū yuán nián wú èr yuè yě, míng hé miù xié? tóng dà jīng yì zhī. cè shǎo hǎo fú tú zhī shuō, nǎi luò fà wèi sēng, jū zhǎng ān cí ēn sì. huáng cháo fàn zhǎng ān, cè nǎi fǎn chū fú, fèng fù mǔ yǐ bì luàn, jū tián lǐ shí yú nián. zhào bài guǎng wén guǎn bó shì. bīn zhōu wáng xíng yú pì guān chá zhī shǐ. jìn wáng lǐ kè yòng gōng xíng yú, cè yǔ bì jiān yú qí mǔ dōng guī, xíng jī xuě zhōng, xíng zhě lián zhī. liáng tài zǔ jiān sì zhèn, pì zhèng huá zhī shǐ, yǐ mǔ sàng jiě zhí. fú chú, rù táng wèi shàn bù yuán wài láng. huá zhōu hán jiàn pì pàn guān, jiàn xǐ xǔ zhōu, yǐ wèi zhǎng shū jì, jiàn qiǎn cè pìn yú tài zǔ, tài zǔ jiàn ér xǐ yuē: zhāng fū zǐ zhì yǐ. suì liú yǐ wèi zhǎng shū jì, jiàn zhī yú cháo, lèi bài zhōng shū shè rén hàn lín xué shì. tài zǔ jí wèi, qiān gōng bù shì láng fèng zhǐ. kāi píng èr nián, bài xíng bù shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì, qiān zhōng shū shì láng. yǐ fēng yàng bà wèi xíng bù shàng shū, zhì shì, zú yú luò yáng.
張策，字少逸，河西敦煌人也。父同，為唐容管經略使。策少聰悟好學，通章 句。父同，居洛陽敦化里，浚井得古鼎，銘曰：「魏黃初元年春二月，匠吉千。」 同以為奇，策時年十三，居同側，啟曰：「漢建安二十五年，曹公薨，改元延康。 是歲十月，文帝受禪，又改黃初，是黃初元年無二月也，銘何謬邪？」同大驚異之。 策少好浮圖之說，乃落髮為僧，居長安慈恩寺。黃巢犯長安，策乃返初服，奉父母 以避亂，居田裡十餘年。召拜廣文館博士。邠州王行瑜辟觀察支使。晉王李克用攻 行瑜，策與婢肩輿其母東歸，行積雪中，行者憐之。梁太祖兼四鎮，辟鄭、滑支使， 以母喪解職。服除，入唐為膳部員外郎。華州韓建辟判官，建徙許州，以為掌書記， 建遣策聘於太祖，太祖見而喜曰：「張夫子至矣。」遂留以為掌書記，薦之於朝， 累拜中書舍人、翰林學士。太祖即位，遷工部侍郎奉旨。開平二年，拜刑部侍郎、 同中書門下平章事，遷中書侍郎。以風恙罷為刑部尚書，致仕，卒於洛陽。

zhào guāng féng
○趙光逢

zhào guāng féng, zì yán jí, fù yǐn, táng zuǒ pú shè. guāng féng zài táng yǐ wén xíng zhī míng, shí rén chēng qí fāng zhí wēn rùn, wèi zhī yù jiè chǐ. zhāo zōng shí wèi hàn lín xué shì chéng zhǐ yù shǐ zhōng chéng, yǐ shì luàn qì guān, jū luò yáng, dù mén jué rén shì zhě wǔ liù nián. liǔ càn wèi xiāng, yǔ guāng féng yǒu jiù ēn, qǐ guāng féng wèi lì bù shì láng tài cháng qīng. táng wáng, shì liáng wèi zhōng shū shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì, lèi qiān zuǒ pú shè, yǐ tài zǐ tài bǎo zhì shì. mò dì jí wèi, qǐ wèi sī kōng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì, fù yǐ sī tú zhì shì. táng tiān chéng zhōng, jí qí jiā bài tài bǎo, fēng qí guó gōng, zú, zèng tài fù.
趙光逢，字延吉，父隱，唐左僕射。光逢在唐以文行知名，時人稱其方直溫潤， 謂之「玉界尺。」昭宗時為翰林學士承旨、御史中丞，以世亂棄官，居洛陽，杜門 絕人事者五六年。柳璨為相，與光逢有舊恩，起光逢為吏部侍郎、太常卿。唐亡， 事梁為中書侍郎、同中書門下平章事，累遷左僕射，以太子太保致仕。末帝即位， 起為司空、同中書門下平章事，復以司徒致仕。唐天成中，即其家拜太保，封齊國 公，卒，贈太傅。

xuē yí jǔ
○薛貽矩

xuē yí jǔ, zì xī yòng, hé dōng wén xǐ rén yě, shì táng wèi bīng bù shì láng hàn lín xué shì chéng zhǐ. zhāo zōng zì qí hái zhǎng ān, dà zhū huàn zhě, yí jǔ shí wèi zhōng wèi hán quán huì děng zuò huà xiàng zàn, zuò zuǒ qiān. yí jǔ nǎi zì jié yú liáng tài zǔ, tài zǔ yán zhī yú cháo, bài lì bù shàng shū, qiān yù shǐ dài fū. tiān yòu sān nián, tài zǔ zì zhǎng lú hái jūn, āi dì qiǎn yí jǔ lái láo, yí jǔ yǐ chén lǐ jiàn, tài zǔ yī zhī shēng jiē, yí jǔ yuē: diàn xià gōng dé jí rén, sān líng gǎi bo, huáng dì fāng xíng shùn yǔ zhī shì, chén ān gǎn wéi? nǎi chēng chén bài wǔ, tài zǔ cè shēn yǐ bì zhī. yí jǔ hái, suì qù āi dì xùn wèi. tài zǔ jí wèi, bài yí jǔ zhōng shū shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì, lèi bài sī kōng. yí jǔ wèi liáng xiāng wǔ nián, zú, zèng shì zhōng.
薛貽矩，字熙用，河東聞喜人也，仕唐為兵部侍郎、翰林學士承旨。昭宗自岐 還長安，大誅宦者，貽矩時為中尉韓全誨等作畫像讚，坐左遷。貽矩乃自結於梁太 祖，太祖言之於朝，拜吏部尚書，遷御史大夫。天祐三年，太祖自長蘆還軍，哀帝 遣貽矩來勞，貽矩以臣禮見，太祖揖之升階，貽矩曰：「殿下功德及人，三靈改卜， 皇帝方行舜、禹之事，臣安敢違？」乃稱臣拜舞，太祖側身以避之。貽矩還，遂趣 哀帝遜位。太祖即位，拜貽矩中書侍郎、同中書門下平章事，累拜司空。貽矩為梁 相五年，卒，贈侍中。

sū xún dù xiǎo fù
○蘇循 杜曉附

sū xún, bù zhī hé xǔ rén yě. wèi rén qiǎo nìng, ā yú wú lián chǐ, wéi lì shì qū. shì táng wèi lǐ bù shàng shū. shì shí, liáng tài zǔ yǐ shì zhāo zōng, lì āi dì, táng zhī jiù chén jiē fèn wǎn qiè chǐ, huò fǔ shǒu wèi huò, huò qù bù shì, ér xún tè fù huì liáng yǐ xī jìn yòng. liáng bīng gōng yáng xíng mì, dà bài yú xǔ hé, tài zǔ zào fèn, jí yú chán dài, yù yāo táng jiǔ xī, qún chén mò gǎn dāng qí yì, dú xún chàng yán: liáng wáng gōng dé, tiān mìng suǒ guī, yí jí shòu chán. míng nián, liáng tài zǔ jí wèi, xún wèi cè lǐ fù shǐ.
蘇循，不知何許人也。為人巧佞，阿諛無廉恥，惟利是趨。事唐為禮部尚書。 是時，梁太祖已弒昭宗，立哀帝，唐之舊臣皆憤惋切齒，或俯首畏禍，或去不仕， 而循特附會梁以希進用。梁兵攻楊行密，大敗於珝河，太祖躁忿，急於禪代，欲邀 唐九錫，群臣莫敢當其議，獨循倡言：「梁王功德，天命所歸，宜即受禪。」明年， 梁太祖即位，循為冊禮副使。

xún yǒu zi kǎi, gān níng zhōng jǔ jìn shì jí dì, zhāo zōng qiǎn xué shì lù yǐ fù luò zhī, kǎi cháng cán hèn. jí zhāo zōng yù shì, táng zhèng chū yú liáng, kǎi wèi qǐ jū láng, yǔ liǔ càn zhāng tíng fàn děng xiāng jié, yīn wèi tíng fàn yuē: fū shì zhě, suǒ yǐ yì míng ér guì xìn yě. qián yǒu sī shì xiān dì yuē zhāo, míng shí bù chēng, gōng wèi tài cháng qīng, yǔ shǐ guān yě, bù kě yǐ bù yán. nǎi shàng shū bó yì. ér tíng fàn běn liáng kè jiāng, cháng qiú tài cháng qīng bù dé zhě, tíng fàn yì yǐ cǐ yuàn táng, yīn xià kǎi shū tíng fàn, tíng fàn yì yuē: chén wén zhí shì jiān gù zhī wèi gōng, luàn ér bù sǔn zhī wèi líng, wǔ ér bù suì zhī wèi zhuāng, zài guó féng nán zhī wèi mǐn, yīn shì yǒu gōng zhī wèi xiāng, qǐng gǎi shì zhāo zōng huáng dì yuē gōng líng zhuāng mǐn huáng dì, miào hào xiāng zōng.
循有子楷，乾寧中舉進士及第，昭宗遣學士陸扆覆落之，楷常慚恨。及昭宗遇 弒，唐政出於梁，楷為起居郎，與柳璨、張廷范等相結，因謂廷范曰：「夫諡者， 所以易名而貴信也。前有司諡先帝曰『昭』，名實不稱，公為太常卿，予史官也， 不可以不言。」乃上疏駁議。而廷範本梁客將，嘗求太常卿不得者，廷范亦以此怨 唐，因下楷疏廷范，廷范議曰：「臣聞執事堅固之謂恭，亂而不損之謂靈，武而不 遂之謂莊，在國逢難之謂閔，因事有功之謂襄，請改諡昭宗皇帝曰恭靈莊閔皇帝， 廟號襄宗。」

liáng tài zǔ yǐ jí wèi, zhì jiǔ xuán dé diàn, gù qún chén zì chén dé báo bù zú yǐ dāng tiān mìng, jiē zhū gōng tuī dài zhī lì. táng zhī jiù chén yáng shè zhāng wén wèi děng jiē cán jù fǔ fú bù néng duì, dú xún yǔ zhāng yī xuē yí jǔ shèng chēng liáng wáng gōng dé, suǒ yǐ shùn tiān yīng rén zhě. xún fù zǐ jiē zì yǐ fù huì liáng dé suǒ tuō, dàn xī yǐn shǒu, xī jiàn jìn yòng, jìng xiáng yóu è zhī, wèi tài zǔ yuē: liáng shì xīn zào, yí dé duān shì yǐ hòu fēng sú, xún fù zǐ jiē wú xíng, bù kě lì yú xīn cháo. yú shì fù zǐ jiē lēi guī tián lǐ, nǎi yī zhū yǒu qiān yú hé zhōng. qí hòu, yǒu qiān pàn liáng jiàng jìn, jìn wáng jiāng jí dì wèi, qiú táng gù chén zài zhě, yǐ bèi bǎi guān zhī què, yǒu qiān qiǎn xún zhì wèi zhōu. shì shí liáng wèi miè, jìn zhū jiāng xiāng duō bù yù jìn wáng jí wèi. jìn wáng zhī yì suī ruì, jiāng xiāng dà chén wèi yǒu zàn chéng qí yì zhě. xún shǐ zhì wèi zhōu, wàng zhōu xiè tīng shì jí bài, wèi zhī bài diàn. jí rù yè, dǎo wǔ hū wàn suì ér chēng chén, jìn wáng dà yuè. míng rì yòu xiàn huà rì bǐ sān shí guǎn, jìn wáng yì xǐ, yīn yǐ xún wèi jié dù fù shǐ. yǐ ér bìng zú. zhuāng zōng jí wèi, zèng zuǒ pú shè.
梁太祖已即位，置酒玄德殿，顧群臣自陳德薄不足以當天命，皆諸公推戴之力。 唐之舊臣楊涉、張文蔚等皆慚懼俯伏不能對，獨循與張禕、薛貽矩盛稱梁王功德， 所以順天應人者。循父子皆自以附會梁得所託，旦夕引首，希見進用，敬翔尤惡之， 謂太祖曰：「梁室新造，宜得端士以厚風俗，循父子皆無行，不可立於新朝。」於 是父子皆勒歸田裡，乃依硃友謙於河中。其後，友謙叛梁降晉，晉王將即帝位，求 唐故臣在者，以備百官之闕，友謙遣循至魏州。是時梁未滅，晉諸將相多不欲晉王 即位。晉王之意雖銳，將相大臣未有贊成其議者。循始至魏州，望州廨聽事即拜， 謂之「拜殿」。及入謁，蹈舞呼萬歲而稱臣，晉王大悅。明日又獻「畫日筆」三十 管，晉王益喜，因以循為節度副使。已而病卒。莊宗即位，贈左僕射。

kǎi, tóng guāng zhōng wèi shàng shū yuán wài láng. míng zōng jí wèi, dà chén yù lǐ qí bó shì zhī zuì, yǐ yōu sǐ.
楷，同光中為尚書員外郎。明宗即位，大臣欲理其駁諡之罪，以憂死。

dāng táng zhī wáng yě, yòu yǒu dù xiǎo zhě, zì míng yuǎn. zǔ shěn quán, fù ràng néng, jiē wèi táng xiāng. zhāo zōng shí, wáng xíng yú lǐ mào zhēn bīng fàn jīng shī, zhāo zōng shā ràng néng yú lín gāo yǐ zì jiě. xiǎo yǐ fù sǐ wú zuì, jū sàng āi huǐ fú chú, bù yī fú jīn, zì fèi shí yú nián. cuī yìn pàn yán tiě, pì xún guān, chú jī xiàn wèi, zhí zhāo wén guǎn, jiē bù qǐ. cuī yuǎn pàn hù bù, yòu pì xún guān, huò wèi xiǎo yuē: jī kāng sǐ, zi shào zì fèi bù chū shì, shān tāo yǐ wù lǐ zé zhī, nǎi shì. wú zi rěn lìng dù shì suì shí pù xí jì qí xiān rén tóng pǐ shù hū? xiǎo nǎi wèi zhī qǐ. lèi qiān shàn bù láng zhōng hàn lín xué shì. liáng tài zǔ jí wèi, qiān gōng bù shì láng fèng zhǐ. kāi píng èr nián, bài zhōng shū shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì. yǒu guī lì, qiān lǐ bù shàng shū jí xián diàn dà xué shì. yuán xiàng xiān děng tǎo zéi, bīng dà lüè, xiǎo wèi luàn bīng suǒ shā, zèng yòu pú shè.
當唐之亡也，又有杜曉者，字明遠。祖審權，父讓能，皆為唐相。昭宗時，王 行瑜、李茂貞兵犯京師，昭宗殺讓能於臨皋以自解。曉以父死無罪，居喪哀毀；服 除，布衣幅巾，自廢十餘年。崔胤判鹽鐵，辟巡官，除畿縣尉，直昭文館，皆不起。 崔遠判戶部，又辟巡官，或謂曉曰：「嵇康死，子紹自廢不出仕，山濤以物理責之， 乃仕。吾子忍令杜氏歲時鋪席祭其先人同匹庶乎？」曉乃為之起。累遷膳部郎中、 翰林學士。梁太祖即位，遷工部侍郎奉旨。開平二年，拜中書侍郎、同中書門下平 章事。友珪立，遷禮部尚書、集賢殿大學士。袁象先等討賊，兵大掠，曉為亂兵所 殺，贈右僕射。

wū hū! shǐ wèi péng dǎng zhī lùn zhě shuí yú? shén hū zuò yǒng zhě yě, zhēn kě wèi bù rén zhī rén zāi! yǔ cháng zhì fán chéng, dú wèi shòu chán bēi, jiàn hàn zhī qún chén chēng wèi gōng dé, ér dà shū shēn kè, zì liè qí xìng míng, yǐ kuā yào yú shì. yòu dú liáng shí lù, jiàn wén wèi děng suǒ wèi rú cǐ, wèi cháng bù wèi zhī liú tì yě. fū yǐ guó yǔ rén ér zì kuā yào, jí suì xiāng zhī, cǐ fēi xiǎo rén, shú néng wèi yě? hàn táng zhī mò, jǔ qí cháo jiē xiǎo rén yě, ér qí jūn zǐ zhě hé zài zāi! dāng hàn zhī wáng yě, xiān yǐ péng dǎng jìn gù tiān xià xián rén jūn zǐ, ér lì qí cháo zhě, jiē xiǎo rén yě, rán hòu hàn cóng ér wáng. jí táng zhī wáng yě, yòu xiān yǐ péng dǎng jǐn shā cháo tíng zhī shì, ér qí yú cún zhě, jiē yōng nuò bù xiào qīng xiǎn zhī rén yě, rán hòu táng cóng ér wáng. fū yù kōng rén zhī guó ér qù qí jūn zǐ zhě, bì jìn péng dǎng zhī shuō yù gū rén zhǔ zhī shì ér bì qí ěr mù zhě, bì jìn péng dǎng zhī shuō yù duó guó ér yǔ rén zhě, bì jìn péng dǎng zhī shuō. fū wèi jūn zǐ zhě, gù cháng guǎ guò, xiǎo rén yù jiā zhī zuì, zé yǒu kě wū zhě, yǒu bù kě wū zhě, bù néng biàn jí yě. zhì yù jǔ tiān xià zhī shàn, qiú qí lèi ér jǐn qù zhī, wéi zhǐ yǐ wèi péng dǎng ěr. gù qí qīn qī gù jiù, wèi zhī péng dǎng kě yě jiāo yóu zhí yǒu, wèi zhī péng dǎng kě yě huàn xué xiāng tóng, wèi zhī péng dǎng kě yě mén shēng gù lì, wèi zhī péng dǎng kě yě. shì shù zhě, jiē qí lèi yě, jiē shàn rén yě. gù yuē: yù kōng rén zhī guó ér qù qí jūn zǐ zhě, wéi yǐ péng dǎng zuì zhī, zé wú miǎn zhě yǐ. fū shàn shàn zhī xiāng lè, yǐ qí lèi tóng, cǐ zì rán zhī lǐ yě. gù wén shàn zhě bì xiāng chēng yù, chēng yù zé wèi zhī péng dǎng, dé shàn zhě bì xiāng jiàn yǐn, jiàn yǐn zé wèi zhī péng dǎng, shǐ rén wén shàn bù gǎn chēng yù, rén zhǔ zhī ěr bù wén yǒu shàn yú xià yǐ, jiàn shàn bù gǎn jiàn yǐn, zé rén zhǔ zhī mù bù dé jiàn shàn rén yǐ. shàn rén rì yuǎn, ér xiǎo rén rì jìn, zé wèi rén zhǔ zhě, chāng chāng rán shuí yǔ zhī tú zhì ān zhī jì zāi? gù yuē: yù gū rén zhǔ zhī shì ér bì qí ěr mù zhě, bì yòng péng dǎng zhī shuō yě. yī jūn zǐ cún, qún xiǎo rén suī zhòng, bì yǒu suǒ jì, ér yǒu suǒ bù gǎn wèi, wéi kōng guó ér wú jūn zǐ, rán hòu xiǎo rén dé sì zhì yú wú suǒ bù wèi, zé hàn wèi táng liáng zhī jì shì yě. gù yuē: kě duó guó ér yǔ rén zhě, yóu qí guó wú jūn zǐ, kōng guó ér wú jūn zǐ, yóu yǐ péng dǎng ér qù zhī yě. wū hū, péng dǎng zhī shuō, rén zhǔ kě bù chá zāi! chuán yuē yī yán kě yǐ sàng bāng zhě, qí shì zhī wèi yǔ! kě bù jiàn zāi! kě bù jiè zāi!
嗚呼！始為朋黨之論者誰歟？甚乎作俑者也，真可謂不仁之人哉！予嘗至繁城， 讀《魏受禪碑》，見漢之群臣稱魏功德，而大書深刻，自列其姓名，以誇耀於世。 又讀《梁實錄》，見文蔚等所為如此，未嘗不為之流涕也。夫以國予人而自誇耀， 及遂相之，此非小人，孰能為也？漢、唐之末，舉其朝皆小人也，而其君子者何在 哉！當漢之亡也，先以朋黨禁錮天下賢人君子，而立其朝者，皆小人也，然後漢從 而亡。及唐之亡也，又先以朋黨盡殺朝廷之士，而其餘存者，皆庸懦不肖傾險之人 也，然後唐從而亡。夫欲空人之國而去其君子者，必進朋黨之說；欲孤人主之勢而 蔽其耳目者，必進朋黨之說；欲奪國而與人者，必進朋黨之說。夫為君子者，故嘗 寡過，小人慾加之罪，則有可誣者，有不可誣者，不能遍及也。至欲舉天下之善， 求其類而盡去之，惟指以為朋黨耳。故其親戚故舊，謂之朋黨可也；交遊執友，謂 之朋黨可也；宦學相同，謂之朋黨可也；門生故吏，謂之朋黨可也。是數者，皆其 類也，皆善人也。故曰：欲空人之國而去其君子者，惟以朋黨罪之，則無免者矣。 夫善善之相樂，以其類同，此自然之理也。故聞善者必相稱譽，稱譽則謂之朋黨， 得善者必相薦引，薦引則謂之朋黨，使人聞善不敢稱譽，人主之耳不聞有善於下矣， 見善不敢薦引，則人主之目不得見善人矣。善人日遠，而小人日進，則為人主者， 倀倀然誰與之圖治安之計哉？故曰：欲孤人主之勢而蔽其耳目者，必用朋黨之說也。 一君子存，群小人雖眾，必有所忌，而有所不敢為，惟空國而無君子，然後小人得 肆志於無所不為，則漢魏、唐梁之際是也。故曰：可奪國而予人者，由其國無君子， 空國而無君子，由以朋黨而去之也。嗚呼，朋黨之說，人主可不察哉！《傳》曰 「一言可以喪邦」者，其是之謂與！可不鑒哉！可不戒哉！