chuán yuē: lǐ yì lián chǐ, guó zhī sì wéi sì wéi bù zhāng, guó nǎi miè wáng. shàn hū, guǎn shēng zhī néng yán yě! lǐ yì, zhì rén zhī dà fǎ lián chǐ, lì rén zhī dà jié. gài bù lián, zé wú suǒ bù qǔ bù chǐ, zé wú suǒ bù wèi. rén ér rú cǐ, zé huò luàn bài wáng, yì wú suǒ bù zhì, kuàng wèi dà chén ér wú suǒ bù qǔ, wú suǒ bù wèi, zé tiān xià qí yǒu bù luàn, guó jiā qí yǒu bù wáng zhě hū! yǔ dú féng dào zhǎng lè lǎo xù, jiàn qí zì shù yǐ wèi róng, qí kě wèi wú lián chǐ zhě yǐ, zé tiān xià guó jiā kě cóng ér zhī yě.
《傳》曰：「禮義廉恥，國之四維；四維不張，國乃滅亡。」善乎，管生之能 言也！禮義，治人之大法；廉恥，立人之大節。蓋不廉，則無所不取；不恥，則無 所不為。人而如此，則禍亂敗亡，亦無所不至，況為大臣而無所不取，無所不為， 則天下其有不亂，國家其有不亡者乎！予讀馮道《長樂老敘》，見其自述以為榮， 其可謂無廉恥者矣，則天下國家可從而知也。

yǔ yú wǔ dài, dé quán jié zhī shì sān, sǐ shì zhī chén shí yǒu wǔ, ér guài shì zhī bèi fú rú zhě yǐ xué gǔ zì míng, ér xiǎng rén zhī lù rèn rén zhī guó zhě duō yǐ, rán shǐ zhōng yì zhī jié, dú chū yú wǔ fū zhàn zú, qǐ yú rú zhě guǒ wú qí rén zāi? qǐ fēi gāo jié zhī shì è shí zhī luàn, báo qí shì ér bù kěn chū yú? yì jūn tiān xià zhě bù zú gù, ér mò néng zhì zhī yú? kǒng zǐ yǐ wèi: shí shì zhī yì, bì yǒu zhōng xìn. qǐ xū yán yě zāi!
予於五代，得全節之士三，死事之臣十有五，而怪士之被服儒者以學古自名， 而享人之祿、任人之國者多矣，然使忠義之節，獨出於武夫戰卒，豈於儒者果無其 人哉？豈非高節之士惡時之亂，薄其世而不肯出歟？抑君天下者不足顧，而莫能致 之歟？孔子以謂：「十室之邑，必有忠信。」豈虛言也哉！

yǔ cháng dé wǔ dài shí xiǎo shuō yī piān, zài wáng níng qī lǐ shì shì, yǐ yī fù rén yóu néng rú cǐ, zé zhī shì gù cháng yǒu qí rén ér bù dé jiàn yě. níng jiā qīng qí zhī jiān, wèi guó zhōu sī hù cān jūn, yǐ jí zú yú guān. níng jiā sù pín, yī zi shàng yòu, lǐ shì xié qí zi, fù qí yí hái yǐ guī. dōng guò kāi fēng, zhǐ lǚ shè, lǚ shè zhǔ rén jiàn qí fù rén dú xié yī zi ér yí zhī, bù xǔ qí sù. lǐ shì gù tiān yǐ mù, bù kěn qù, zhǔ rén qiān qí bì ér chū zhī. lǐ shì yǎng tiān zhǎng tòng yuē: wǒ wèi fù rén, bù néng shǒu jié, ér cǐ shǒu wèi rén zhí xié? bù kě yǐ yī shǒu bìng wū wú shēn! jí yǐn fǔ zì duàn qí bì. lù rén jiàn zhě, huán jù ér jiē zhī, huò wèi dàn zhǐ, huò wèi zhī qì xià. kāi fēng yǐn wén zhī, bái qí shì yú cháo, guān wèi cì yào fēng chuāng, hòu xù lǐ shì, ér chī qí zhǔ rén zhě. wū hū, shì bù zì ài qí shēn ér rěn chǐ yǐ tōu shēng zhě, wén lǐ shì zhī fēng, yí shǎo zhī kuì zāi!
予嘗得五代時小說一篇，載王凝妻李氏事，以一婦人猶能如此，則知世固嘗有 其人而不得見也。凝家青、齊之間，為虢州司戶參軍，以疾卒於官。凝家素貧，一 子尚幼，李氏攜其子，負其遺骸以歸。東過開封，止旅舍，旅舍主人見其婦人獨攜 一子而疑之，不許其宿。李氏顧天已暮，不肯去，主人牽其臂而出之。李氏仰天長 慟曰：「我為婦人，不能守節，而此手為人執邪？不可以一手並污吾身！」即引斧 自斷其臂。路人見者，環聚而嗟之，或為彈指，或為之泣下。開封尹聞之，白其事 於朝，官為賜藥封瘡，厚恤李氏，而笞其主人者。嗚呼，士不自愛其身而忍恥以偷 生者，聞李氏之風，宜少知愧哉！

féng dào
○馮道

féng dào, zì kě dào, yíng zhōu jǐng chéng rén yě. shì liú shǒu guāng wèi cān jūn, shǒu guāng bài, qù shì huàn zhě zhāng chéng yè. chéng yè jiān hé dōng jūn, yǐ wèi xún guān, yǐ qí wén xué jiàn zhī jìn wáng, wèi hé dōng jié dù zhǎng shū jì. zhuāng zōng jí wèi, bài hù bù shì láng, chōng hàn lín xué shì. dào wèi rén, néng zì kè kǔ wèi jiǎn yuē. dāng jìn yǔ liáng jiā hé ér jūn, dào jū jūn zhōng, wèi yī máo ān, bù shè chuáng xí, wò yī shù chú ér yǐ. suǒ de fèng lù, yǔ pū sī tóng qì yǐn shí, yì tián rú yě. zhū jiāng yǒu lüè dé rén zhī měi nǚ zhě yǐ yí dào, dào bù néng què, zhì zhī bié shì, fǎng qí zhǔ ér hái zhī. qí jiě xué shì jū fù sàng yú jǐng chéng, yù suì jī, xī chū suǒ yǒu yǐ zhōu xiāng lǐ, ér tuì gēng yú yě, gōng zì fù xīn. yǒu huāng qí tián bù gēng zhě yǔ lì bù néng gēng zhě, dào yè wǎng, qián wèi zhī gēng. qí rén hòu lái kuì xiè, dào shū bù yǐ wèi dé. fú chú, fù zhào wèi hàn lín xué shì. xíng zhì biàn zhōu, yù zhào zài lǐ zuò luàn, míng zōng zì wèi yōng bīng hái, fàn jīng shī. kǒng xún quàn dào shǎo liú yǐ dài, dào yuē: wú fèng zhào fù què, qǐ kě zì liú! nǎi jí qū zhì jīng shī. zhuāng zōng yù shì, míng zōng jí wèi, yǎ zhī dào suǒ wèi, wèn ān zhòng huì yuē: xiān dì shí féng dào hé zài? zhòng huì yuē: wèi xué shì yě. míng zōng yuē: wú sù zhī zhī, cǐ zhēn wú zǎi xiàng yě. bài dào duān míng diàn xué shì, qiān bīng bù shì láng. suì yú, bài zhōng shū shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì.
馮道，字可道，瀛州景城人也。事劉守光為參軍，守光敗，去事宦者張承業。 承業監河東軍，以為巡官，以其文學薦之晉王，為河東節度掌書記。莊宗即位，拜 戶部侍郎，充翰林學士。道為人，能自刻苦為儉約。當晉與梁夾河而軍，道居軍中， 為一茅庵，不設床蓆，臥一束芻而已。所得俸祿，與仆廝同器飲食，意恬如也。諸 將有掠得人之美女者以遺道，道不能卻，置之別室，訪其主而還之。其解學士居父 喪於景城，遇歲飢，悉出所有以賙鄉里，而退耕於野，躬自負薪。有荒其田不耕者 與力不能耕者，道夜往，潛為之耕。其人後來愧謝，道殊不以為德。服除，復召為 翰林學士。行至汴州，遇趙在禮作亂，明宗自魏擁兵還，犯京師。孔循勸道少留以 待，道曰：「吾奉詔赴闕，豈可自留！」乃疾趨至京師。莊宗遇弒，明宗即位，雅 知道所為，問安重誨曰：「先帝時馮道何在？」重誨曰：「為學士也。」明宗曰： 「吾素知之，此真吾宰相也。」拜道端明殿學士，遷兵部侍郎。歲餘，拜中書侍郎、 同中書門下平章事。

tiān chéng zhǎng xìng zhī jiān, suì lǚ fēng shú, zhōng guó wú shì. dào cháng jiè míng zōng yuē: chén wèi hé dōng zhǎng shū jì shí, fèng shǐ zhōng shān, guò jǐng xíng zhī xiǎn, jù mǎ jué shī, bù gǎn dài yú xián pèi jí zhì píng dì, wèi wú zú lǜ, jù diē ér shāng. fán dǎo wēi zhě lǜ shēn ér huò quán, jū ān zhě huàn shēng yú suǒ hū, cǐ rén qíng zhī cháng yě. míng zōng wèn yuē: tiān xià suī fēng, bǎi xìng jì fǒu? dào yuē: gǔ guì è nóng, gǔ jiàn shāng nóng. yīn sòng wén shì niè yí zhōng tián jiā shī, qí yán jìn ér yì xiǎo. míng zōng gù zuǒ yòu lù qí shī, cháng yǐ zì sòng. shuǐ yùn jūn jiāng yú lín hé xiàn dé yī yù bēi, yǒu wén yuē chuán guó bǎo wàn suì bēi, míng zōng shén ài zhī, yǐ shì dào, dào yuē: cǐ qián shì yǒu xíng zhī bǎo ěr, wáng zhě gù yǒu wú xíng zhī bǎo yě. míng zōng wèn zhī, dào yuē: rén yì zhě, dì wáng zhī bǎo yě. gù yuē: dà bǎo yuē wèi, hé yǐ shǒu wèi yuē rén. míng zōng wǔ jūn, bù xiǎo qí yán, dào yǐ qù, zhào shì chén jiǎng shuō qí yì, jiā nà zhī.
天成、長興之間，歲屢豐熟，中國無事。道嘗戒明宗曰：「臣為河東掌書記時， 奉使中山，過井陘之險，懼馬蹶失，不敢怠於銜轡；及至平地，謂無足慮，遽跌而 傷。凡蹈危者慮深而獲全，居安者患生於所忽，此人情之常也。」明宗問曰：「天 下雖豐，百姓濟否？」道曰：「穀貴餓農，穀賤傷農。」因誦文士聶夷中《田家詩》， 其言近而易曉。明宗顧左右錄其詩，常以自誦。水運軍將於臨河縣得一玉杯，有文 曰「傳國寶萬歲杯」，明宗甚愛之，以示道，道曰：「此前世有形之寶爾，王者固 有無形之寶也。」明宗問之，道曰：「仁義者，帝王之寶也。故曰：『大寶曰位， 何以守位曰仁。』」明宗武君，不曉其言，道已去，召侍臣講說其義，嘉納之。

dào xiāng míng zōng shí yú nián, míng zōng bēng, xiāng mǐn dì. lù wáng fǎn yú fèng xiáng, mǐn dì chū bēn wèi zhōu, dào lǜ bǎi guān yíng lù wáng rù, shì wèi fèi dì, suì xiāng zhī. fèi dì jí wèi, mǐn dì yóu zài wèi zhōu, hòu sān rì, mǐn dì shǐ yù shì bēng. yǐ ér fèi dì chū dào wèi tóng zhōu jié dù shǐ, yú nián, bài sī kōng. jìn miè táng, dào yòu shì jìn, jìn gāo zǔ bài dào shǒu sī kōng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì, jiā sī tú, jiān shì zhōng, fēng lǔ guó gōng. gāo zǔ bēng, dào xiāng chū dì, jiā tài wèi, fēng yàn guó gōng, bà wèi kuāng guó jūn jié dù shǐ, xǐ zhèn wēi shèng. qì dān miè jìn, dào yòu shì qì dān, cháo yē lǜ dé guāng yú jīng shī. dé guāng zé dào shì jìn wú zhuàng, dào bù néng duì. yòu wèn yuē: hé yǐ lái cháo? duì yuē: wú chéng wú bīng, ān gǎn bù lái. dé guāng qiào zhī yuē: ěr shì hé děng lǎo zi? duì yuē: wú cái wú dé chī wán lǎo zi. dé guāng xǐ, yǐ dào wèi tài fù. dé guāng běi guī, cóng zhì cháng shān. hàn gāo zǔ lì, nǎi guī hàn, yǐ tài shī fèng cháo qǐng. zhōu miè hàn, dào yòu shì zhōu, zhōu tài zǔ bài dào tài shī, jiān zhōng shū lìng. dào shǎo néng jiǎo xíng yǐ qǔ chēng yú shì, jí wèi dà chén, yóu wù chí zhòng yǐ zhèn wù, shì sì xìng shí jūn, yì yǐ jiù dé zì chù. rán dāng shì zhī shì wú xián yú jiē yǎng dào wèi yuán lǎo, ér xǐ wèi zhī chēng yù.
道相明宗十餘年，明宗崩，相愍帝。潞王反於鳳翔，愍帝出奔衛州，道率百官 迎潞王入，是為廢帝，遂相之。廢帝即位，愍帝猶在衛州，後三日，愍帝始遇弒崩。 已而廢帝出道為同州節度使，逾年，拜司空。晉滅唐，道又事晉，晉高祖拜道守司 空、同中書門下平章事，加司徒，兼侍中，封魯國公。高祖崩，道相出帝，加太尉， 封燕國公，罷為匡國軍節度使，徙鎮威勝。契丹滅晉，道又事契丹，朝耶律德光於 京師。德光責道事晉無狀，道不能對。又問曰：「何以來朝？」對曰：「無城無兵， 安敢不來。」德光誚之曰：「爾是何等老子？」對曰：「無才無德痴頑老子。」德 光喜，以道為太傅。德光北歸，從至常山。漢高祖立，乃歸漢，以太師奉朝請。周 滅漢，道又事周，周太祖拜道太師，兼中書令。道少能矯行以取稱於世，及為大臣， 尤務持重以鎮物，事四姓十君，益以舊德自處。然當世之士無賢愚皆仰道為元老， 而喜為之稱譽。

yē lǜ dé guāng cháng wèn dào yuē: tiān xià bǎi xìng rú hé jiù dé? dào wèi pái yǔ yǐ duì yuē: cǐ shí fú chū jiù bù dé, wéi huáng dì jiù dé. rén jiē yǐ wèi qì dān bù yí miè zhōng guó zhī rén zhě, lài dào yī yán zhī shàn yě. zhōu bīng fǎn, fàn jīng shī, yǐn dì yǐ bēng, tài zǔ wèi hàn dà chén bì xíng tuī dài, jí jiàn dào, dào shū wú yì. tài zǔ sù bài dào, yīn bù dé yǐ bài zhī, dào shòu zhī rú píng shí, tài zǔ yì shǎo jǔ, zhī hàn wèi kě dài, suì yáng lì xiāng yīn gōng yūn wèi hàn sì, qiǎn dào yíng yūn yú xú zhōu. yūn wèi zhì, tài zǔ jiāng bīng běi zhì chán zhōu, yōng bīng ér fǎn, suì dài hàn. yì zhě wèi dào néng jǔ tài zǔ zhī móu ér huǎn zhī, zhōng bù yǐ jìn hàn zhī wáng zé dào yě. rán dào shì sàng jūn wáng guó yì wèi cháng yǐ xiè yì.
耶律德光嘗問道曰：「天下百姓如何救得？」道為俳語以對曰：「此時佛出救 不得，惟皇帝救得。」人皆以謂契丹不夷滅中國之人者，賴道一言之善也。周兵反， 犯京師，隱帝已崩，太祖謂漢大臣必行推戴，及見道，道殊無意。太祖素拜道，因 不得已拜之，道受之如平時，太祖意少沮，知漢未可代，遂陽立湘陰公贇為漢嗣， 遣道迎贇於徐州。贇未至，太祖將兵北至澶州，擁兵而反，遂代漢。議者謂道能沮 太祖之謀而緩之，終不以晉、漢之亡責道也。然道視喪君亡國亦未嘗以屑意。

dāng shì shí, tiān xià dà luàn, róng yí jiāo qīn, shēng mín zhī mìng, jí yú dào xuán, dào fāng zì hào zhǎng lè lǎo, zhe shū shù bǎi yán, chén jǐ gèng shì sì xìng jí qì dān suǒ de jiē xūn guān jué yǐ wèi róng. zì wèi: xiào yú jiā, zhōng yú guó, wèi zi wèi dì wèi rén chén wèi shī zhǎng wèi fū wèi fù, yǒu zi yǒu sūn. shí kāi yī juàn, shí yǐn yī bēi, shí wèi bié shēng bèi sè, lǎo ān yú dāng dài, lǎo ér zì lè, hé lè rú zhī? gài qí zì shù rú cǐ.
當是時，天下大亂，戎夷交侵，生民之命，急於倒懸，道方自號「長樂老」， 著書數百言，陳己更事四姓及契丹所得階勛官爵以為榮。自謂：「孝於家，忠於國， 為子、為弟、為人臣、為師長、為夫、為父，有子、有孫。時開一卷，時飲一杯， 食味、別聲、被色，老安於當代，老而自樂，何樂如之？」蓋其自述如此。

dào qián shì jiǔ jūn, wèi cháng jiàn zhèng. shì zōng chū jí wèi, liú mín gōng shàng dǎng, shì zōng yuē: liú mín shǎo wǒ, wèi wǒ xīn lì ér guó yǒu dà sàng, bì bù néng chū bīng yǐ zhàn. qiě shàn yòng bīng zhě chū qí bù yì, wú dāng zì jiāng jī zhī. dào nǎi qiè jiàn, yǐ wèi bù kě. shì zōng yuē: wú jiàn táng tài zōng píng dìng tiān xià, dí wú dà xiǎo jiē qīn zhēng. dào yuē: bì xià wèi kě bǐ táng tài zōng. shì zōng yuē: liú mín wū hé zhī zhòng, ruò yù wǒ shī, rú shān yā luǎn. dào yuē: bì xià zuò dé shān dìng fǒu? shì zōng nù, qǐ qù, zú zì jiāng jī mín, guǒ bài mín yú gāo píng. shì zōng qǔ huái nán, dìng sān guān, wēi wǔ zhī zhèn zì gāo píng shǐ. qí jī mín yě, bǐ dào bù yǐ cóng xíng, yǐ wèi tài zǔ shān líng shǐ. zàng bì ér dào zú, nián qī shí sān, shì yuē wén yì, zhuī fēng yíng wáng. dào jì zú, shí rén jiē gòng chēng tàn, yǐ wèi yǔ kǒng zǐ tóng shòu, qí xǐ wèi zhī chēng yù gài rú cǐ. dào yǒu zi jí.
道前事九君，未嘗諫諍。世宗初即位，劉旻攻上黨，世宗曰：「劉旻少我，謂 我新立而國有大喪，必不能出兵以戰。且善用兵者出其不意，吾當自將擊之。」道 乃切諫，以為不可。世宗曰：「吾見唐太宗平定天下，敵無大小皆親征。」道曰： 「陛下未可比唐太宗。」世宗曰：「劉旻烏合之眾，若遇我師，如山壓卵。」道曰： 「陛下作得山定否？」世宗怒，起去，卒自將擊旻，果敗旻於高平。世宗取淮南， 定三關，威武之振自高平始。其擊旻也，鄙道不以從行，以為太祖山陵使。葬畢而 道卒，年七十三，諡曰文懿，追封瀛王。道既卒，時人皆共稱嘆，以謂與孔子同壽， 其喜為之稱譽蓋如此。道有子吉。

lǐ qí xiōng shàn
○李琪 兄掞

lǐ qí, zì tái xiù, hé xī dūn huáng rén yě. qí xiōng tǐng, táng mò jǔ jìn shì jí dì, wèi jiān chá yù shǐ. dīng nèi jiān, pín wú yǐ zàng, qǐ shí ér hòu zàng. tǐng jī wò lú zhōng, wén zhě āi lián zhī. fú chú, hái bài yù shǐ. jīng nán chéng ruì pì zhǎng shū jì. wú bīng wéi dù hóng, liáng tài zǔ qiǎn ruì yǔ mǎ yīn děng jiù hóng. ruì yǐ dà zhōu zài bīng shù wàn, tǐng wèi ruì móu yuē: jīn yī zhōu róng jiǎ shì qiān rén, qiǔ liáng bèi zhī, huǎn jí bù kě dòng, ruò wèi dí rén mí zhī, zé wǔ líng wǔ ān bì wèi gōng zhī hòu huàn. bù ruò yǐ jìn bīng tún bā líng, bì bù yǔ zhàn, wú bīng liáng jǐn, zé wéi jiě yǐ. ruì bù tīng, ruì guǒ bài, nì sǐ. zhào kuāng níng zhèn xiāng yáng, yòu pì zhǎng shū jì. tài zǔ pò kuāng níng, dé tǐng, xǐ yuē: cǐ zhēn shū jì yě. tài zǔ jí wèi, chú kǎo gōng yuán wài láng zhī zhì gào. tǐng dù tài zǔ bù yù xiān yòng gù lì, gù cí bù bài, chū zhī cáo zhōu. cáo zhōu sù jù nán lǐ, qián cì shǐ shí yú bèi, jiē zuò fèi, tǐng zhì, yǐ zhì wén. qiān bīng bù láng zhōng chóng zhèng yuàn zhí xué shì. xǔ zhōu féng xíng xí bìng, xíng xí yǒu yá bīng èr qiān, jiē gù cài zú, tài zǔ jù wèi biàn. xíng xí wèi rén yán kù, cóng shì wèi jùn qiè jiàn, xíng xí nù, wū yǐ zāng xià yù, yù zhū zhī. nǎi qiǎn tǐng dài xíng xí wèi liú hòu. tǐng zhì xǔ zhōu, zhǐ chuán shě, wèi qí jiāng lì, xíng xí bìng shén, yù shǐ rén dài shòu zhào, tǐng yuē: dōng shǒu jiā cháo fú, lǐ yě. nǎi jí wò nèi jiàn xíng xí, dào tài zǔ yǔ, xíng xí gǎn qì, jiě yìn yǐ shòu tǐng. tǐng nǎi lǐ jùn yuān, lì chū zhī, hái bào tài zǔ, tài zǔ xǐ yuē: tǐng guǒ bàn wú shì. huì suì jī, dào jié biàn sòng jiān, cáo zhōu yóu shén, tài zǔ fù qiǎn tǐng zhì zhī. tǐng zhì suǒ zéi, dé dà xiào zhāng yàn kē tǐng shēng lǐ jiāo děng, jí yá bīng bǎi yú rén, xī zhū zhī. zhào bài zuǒ jiàn yì dài fū. tài zǔ xìng hé běi, zhì nèi huáng, gù tǐng yuē: hé wèi nèi huáng? tǐng yuē: hé nán yǒu wài huáng xià huáng, gù cǐ míng nèi huáng. tài zǔ yuē: wài huáng xià huáng hé zài? tǐng yuē: qín yǒu wài huáng dū wèi, jīn zài yōng qiū xià huáng wèi běi qí suǒ fèi, jīn zài chén liú. tài zǔ píng shēng bù ài rú zhě, wén tǐng yǔ dà xǐ. yǒu guī lì, chú yòu sàn qí cháng shì, shì jiǎng. yuán xiàng xiān tǎo zéi, tǐng wèi luàn bīng suǒ shā.
李琪，字台秀，河西敦煌人也。其兄珽，唐末舉進士及第，為監察御史。丁內 艱，貧無以葬，乞食而後葬。珽飢臥廬中，聞者哀憐之。服除，還拜御史。荊南成 汭辟掌書記。吳兵圍杜洪，梁太祖遣汭與馬殷等救洪。汭以大舟載兵數萬，珽為汭 謀曰：「今一舟容甲士千人，糗糧倍之，緩急不可動，若為敵人縻之，則武陵、武 安必為公之後患。不若以勁兵屯巴陵，壁不與戰，吳兵糧盡，則圍解矣。」汭不聽， 汭果敗，溺死。趙匡凝鎮襄陽，又辟掌書記。太祖破匡凝，得珽，喜曰：「此真書 記也。」太祖即位，除考功員外郎、知制誥。珽度太祖不欲先用故吏，固辭不拜， 出知曹州。曹州素劇難理，前刺史十餘輩，皆坐廢，珽至，以治聞。遷兵部郎中、 崇政院直學士。許州馮行襲病，行襲有牙兵二千，皆故蔡卒，太祖懼為變。行襲為 人嚴酷，從事魏峻切諫，行襲怒，誣以贓下獄，欲誅之。乃遣珽代行襲為留後。珽 至許州，止傳舍，慰其將吏，行襲病甚，欲使人代受詔，珽曰：「東首加朝服，禮 也。」乃即臥內見行襲，道太祖語，行襲感泣，解印以授珽。珽乃理峻冤，立出之， 還報太祖，太祖喜曰：「珽果辦吾事。」會歲飢，盜劫汴、宋間，曹州尤甚，太祖 復遣珽治之。珽至索賊，得大校張彥珂、珽甥李郊等，及牙兵百餘人，悉誅之。召 拜左諫議大夫。太祖幸河北，至內黃，顧珽曰：「何謂內黃？」珽曰：「河南有外 黃、下黃，故此名內黃。」太祖曰：「外黃、下黃何在？」珽曰：「秦有外黃都尉， 今在雍丘；下黃為北齊所廢，今在陳留。」太祖平生不愛儒者，聞珽語大喜。友珪 立，除右散騎常侍，侍講。袁象先討賊，珽為亂兵所殺。

qí shǎo jǔ jìn shì bó xué hóng cí, lèi qiān diàn zhōng shì yù shǐ, yǔ qí xiōng tǐng jiē yǐ wén zhāng zhī míng. táng wáng, shì liáng tài zǔ wèi hàn lín xué shì. liáng bīng zhēng fá sì fāng, suǒ xià zhào shū, jiē qí suǒ wèi, xià bǐ zhé dé tài zǔ yì. mò dì shí, wèi yù shǐ zhōng chéng shàng shū zuǒ chéng, bài tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì, yǔ xiāo qǐng tóng wèi zǎi xiàng. qǐng xìng wèi shèn zhōu mì, qí tì tǎng fù qì, bù jū xiǎo jié, èr rén duō suǒ yì tóng. qí nèi jié zhào yán zhāng hàn jié děng wèi zhù, yǐ gù qǐng yán duō jǔ. qǐng cháng jǐ zhí qí guò. qí suǒ sī lì dāng dé shì guān, qí gǎi shì wèi shǒu, wèi qǐng suǒ fā, mò dì dà nù, yù cuàn zhú zhī, ér yán děng jiù jiě, nǎi dé bà wèi tài zǐ shǎo bǎo.
琪少舉進士、博學宏辭，累遷殿中侍御史，與其兄珽皆以文章知名。唐亡，事 梁太祖為翰林學士。梁兵征伐四方，所下詔書，皆琪所為，下筆輒得太祖意。末帝 時，為御史中丞、尚書左丞，拜同中書門下平章事，與蕭頃同為宰相。頃性畏慎周 密，琪倜儻負氣，不拘小節，二人多所異同。琪內結趙岩、張漢傑等為助，以故頃 言多沮。頃嘗掎摭其過。琪所私吏當得試官，琪改試為守，為頃所發，末帝大怒， 欲竄逐之，而岩等救解，乃得罷為太子少保。

táng zhuāng zōng miè liáng, dé qí, yù yǐ wèi xiāng, ér liáng zhī jiù chén duō jí jì zhī, nǎi yǐ wèi tài cháng qīng. qiān lì bù shàng shū. tóng guāng sān nián qiū, tiān xià dà shuǐ, jīng shī fá shí yóu shén, zhuāng zōng yǐ zhū shū yù zhá zhào bǎi liáo shàng fēng shì. qí shàng shū shù qiān yán, qí shuō màn rán wú zú qǔ, ér zhuāng zōng dú chēng zhòng zhī, suì yǐ wèi guó jì shǐ. fāng yù yǐ wèi xiāng, ér zhuāng zōng bēng. míng zōng rù luò yáng, qún chén quàn jìn, yǒu sī jù yí, yòng jiù qián jí wèi gù shì. huò yàn wēi kǒng xún děng qǐng gǎi guó hào, jué tǔ dé. míng zōng wǔ jūn, bù xiǎo qí shuō, wèn hé wèi gǎi hào, duì yuē: zhuāng zōng shòu táng xī xìng wèi zōng shǔ, jì zhāo zōng yǐ lì, ér hào guó yuē táng. jīn táng tiān mìng yǐ jué, yí gǎi hào yǐ zì xīn. míng zōng yí zhī, xià qí shì qún chén, qún chén yī wéi bù jué. qí yì yuē: diàn xià zōng shì zhī xián, lì gōng sān shì, jīn xìng bīng xiàng què, yǐ fù nán wèi míng, ér yù gēng yì tǒng hào, shǐ xiān dì biàn wèi lù rén, zé qióng rán zǐ gōng, hé suǒ yī wǎng! míng zōng yǐ wèi rán, nǎi fā sàng chéng fú, ér hòu jí wèi. yǐ qí wèi yù shǐ zhōng chéng.
唐莊宗滅梁，得琪，欲以為相，而梁之舊臣多嫉忌之，乃以為太常卿。遷吏部 尚書。同光三年秋，天下大水，京師乏食尤甚，莊宗以硃書御札詔百僚上封事。琪 上書數千言，其說漫然無足取，而莊宗獨稱重之，遂以為國計使。方欲以為相，而 莊宗崩。明宗入洛陽，群臣勸進，有司具儀，用柩前即位故事。霍彥威、孔循等請 改國號，絕土德。明宗武君，不曉其說，問何謂改號，對曰：「莊宗受唐錫姓為宗 屬，繼昭宗以立，而號國曰唐。今唐天命已絕，宜改號以自新。」明宗疑之，下其 事群臣，群臣依違不決。琪議曰：「殿下宗室之賢，立功三世，今興兵向闕，以赴 難為名，而欲更易統號，使先帝便為路人，則煢然梓宮，何所依往！」明宗以為然， 乃發喪成服，而後即位。以琪為御史中丞。

zì táng mò sàng luàn, cháo tíng zhī lǐ huài, tiān zǐ wèi cháng shì cháo, ér rù gé zhī zhì yì fèi. cháng cān zhī guān rì zhì zhèng yá zhě, chuán wén bù zuò jí tuì, dú dà chén zòu shì, rì yī jiàn biàn diàn, ér shì cóng nèi zhū sī, rì zài cháo ér yǐ. míng zōng chū jí wèi, nǎi zhào qún chén, wǔ rì yī suí zǎi xiàng rù jiàn nèi diàn, wèi zhī qǐ jū. qí yǐ wèi fēi táng gù shì, qǐng bà wǔ rì qǐ jū, ér fù shuò wàng rù gé. míng zōng yuē: wǔ rì qǐ jū, wú sī suǒ yǐ shù jiàn qún chén yě, bù kě bà. ér shuò wàng rù gé kě fù. rán táng gù shì, tiān zǐ rì yù diàn jiàn qún chén, yuē cháng cān shuò wàng jiàn shí zhū líng qǐn, yǒu sī mù zhī xīn, bù néng lín qián diàn, zé yù biàn diàn jiàn qún chén, yuē rù gé. xuān zhèng, qián diàn yě, wèi zhī yá, yá yǒu zhàng. zǐ chén, biàn diàn yě, wèi zhī gé. qí bù yù qián diàn ér yù zǐ chén yě, nǎi zì zhèng yá huàn zhàng, yóu gé mén ér rù, bǎi guān qí cháo yú yá zhě, yīn suí yǐ rù jiàn, gù wèi zhī rù gé. rán yá, cháo yě, qí lǐ zūn gé, yàn jiàn yě, qí shì shā. zì gān fú yǐ hòu, yīn luàn lǐ què, tiān zǐ bù néng rì jiàn qún chén ér jiàn shuò wàng, gù zhèng yá cháng rì fèi zhàng, ér shuò wàng rù gé yǒu zhàng, qí hòu xí jiàn, suì yǐ rù gé wèi zhòng. zhì chū yù qián diàn, yóu wèi zhī rù gé, qí hòu yì fèi, zhì shì ér fù. rán yǒu sī bù néng jiǎng zhèng qí shì. fán qún chén wǔ rì yī rù jiàn zhōng xìng diàn, biàn diàn yě, cǐ rù gé zhī yí zhì, ér wèi zhī qǐ jū, shuò wàng yī chū yù wén míng diàn, qián diàn yě, fǎn wèi zhī rù gé, qí jiē bù néng zhèng yě. qí yòu jiàn yán: rù gé yǒu dài zhì cì duì guān lùn shì, ér nèi diàn qǐ jū, yī jiàn ér tuì, yù yǒu yán zhě, wú yóu zì chén, fēi suǒ yǐ shù jiàn qún chén zhī yì yě. míng zōng nǎi zhào qǐ jū rì yǒu yán shì zhě, xǔ chū xíng zì chén. yòu zhào bǎi guān yǐ cì zhuǎn duì.
自唐末喪亂，朝廷之禮壞，天子未嘗視朝，而入閣之制亦廢。常參之官日至正 衙者，傳聞不坐即退，獨大臣奏事，日一見便殿，而侍從內諸司，日再朝而已。明 宗初即位，乃詔群臣，五日一隨宰相入見內殿，謂之起居。琪以謂非唐故事，請罷 五日起居，而復朔望入閣。明宗曰：「五日起居，吾思所以數見群臣也，不可罷。 而朔望入閣可復。」然唐故事，天子日御殿見群臣，曰常參；朔望薦食諸陵寢，有 思慕之心，不能臨前殿，則御便殿見群臣，曰入閣。宣政，前殿也，謂之衙，衙有 仗。紫宸，便殿也，謂之閣。其不御前殿而御紫宸也，乃自正衙喚仗，由閣門而入， 百官俟朝於衙者，因隨以入見，故謂之入閣。然衙，朝也，其禮尊；閣，宴見也， 其事殺。自乾符已後，因亂禮闕，天子不能日見群臣而見朔望，故正衙常日廢仗， 而朔望入閣有仗，其後習見，遂以入閣為重。至出御前殿，猶謂之入閣，其後亦廢， 至是而復。然有司不能講正其事。凡群臣五日一入見中興殿，便殿也，此入閣之遺 制，而謂之起居，朔望一出御文明殿，前殿也，反謂之入閣，琪皆不能正也。琪又 建言：「入閤有待制、次對官論事，而內殿起居，一見而退，欲有言者，無由自陳， 非所以數見群臣之意也。」明宗乃詔起居日有言事者，許出行自陳。又詔百官以次 轉對。

shì shí, shū mì shǐ ān zhòng huì zhuān quán yòng shì, zhòng huì qián qū guò yù shǐ tái mén, diàn zhí mǎ yán wù chōng zhī, zhòng huì jí tái mén zhǎn yán ér hòu zòu. qí wèi zhōng chéng, wèi zhòng huì bù gǎn dàn jiū, yòu jù jiàn guān lùn liè, nǎi tuō zǎi xiàng rèn huán xiān bái zhòng huì ér hòu jiū, rán yóu yī wéi bù gǎn zhèng yán qí shì. dòu lú gé děng bà xiāng, zhù huán yì yù yǐ qí wèi xiāng, ér kǒng xún zhèng jué jǔ zhī, nǎi zhǐ. qiān shàng shū yòu pú shè. qí yǐ zhuàng shēn zhōng shū, yán kāi yuán lǐ pú shè shàng shì rì, zhōng shū mén xià lǜ bǎi guān sòng shàng. zhōng shū xià tài cháng, lǐ yuàn yán wú sòng shàng zhī wén, ér qí yǐ luò xīn shòu, fù jǔ shàng yí, jiē bù kě.
是時，樞密使安重誨專權用事，重誨前驅過御史台門，殿直馬延誤沖之，重誨 即台門斬延而後奏。琪為中丞，畏重誨不敢彈糾，又懼諫官論列，乃托宰相任圜先 白重誨而後糾，然猶依違不敢正言其事。豆盧革等罷相，住圜議欲以琪為相，而孔 循、鄭珏沮之，乃止。遷尚書右僕射。琪以狀申中書，言《開元禮》「僕射上事日， 中書、門下率百官送上。」中書下太常，禮院言無送上之文，而琪已落新授，復舉 上儀，皆不可。

míng zōng tǎo wáng dōu, yǐ pò dìng zhōu, zì biàn hái luò, qí dāng lǜ bǎi guān zhì shàng dōng mén, ér qǐng zhì yǎn shī fèng yíng. qí zòu zhāng yán bài qì dān zhī xiōng dǎng, pò zhēn dìng zhī nì chéng, zuò wù yǐ dìng zhōu wèi zhēn dìng, fá fèng yī yuè. huò yàn wēi zú, zhào qí zhuàn shén dào bēi wén. yàn wēi gù liáng jiāng, ér qí gù liáng xiāng yě, xù yàn wēi zài liáng shì bù yuē wěi, wèi féng dào suǒ bó.
明宗討王都，已破定州，自汴還洛，琪當率百官至上東門，而請至偃師奉迎。 其奏章言「敗契丹之凶黨，破真定之逆城」，坐誤以定州為真定，罰俸一月。霍彥 威卒，詔琪撰神道碑文。彥威故梁將，而琪故梁相也，敘彥威在梁事不曰偽，為馮 道所駁。

qí wèi rén zhòng rán nuò, xǐ chēng rén shàn. shǎo yǐ wén zhāng zhī míng, yì yǐ cǐ zì fù. jì guì, nǎi kè yá bǎn wèi jīn zì yuē qián xiāng gòng jìn shì lǐ qí, cháng zhì zhī zuò cè. wèi rén shǎo chí zhòng, bù zhī jìn tuì, gù shù wèi dāng shí suǒ jǔ. yǐ tài zǐ tài fù zhì shì, zú, nián liù shí.
琪為人重然諾，喜稱人善。少以文章知名，亦以此自負。既貴，乃刻牙版為金 字曰「前鄉貢進士李琪」，常置之坐側。為人少持重，不知進退，故數為當時所沮。 以太子太傅致仕，卒，年六十。

zhèng jué
○鄭珏

zhèng jué, táng zǎi xiàng qǐ zhī zhū sūn yě. qí fù huī, wèi hé nán yǐn zhāng quán yì pàn guān. jué shǎo yī quán yì jū hé nán, jǔ jìn shì shù bù zhōng, quán yì yǐ jué shǔ yǒu sī, nǎi dé jí dì. zhāo zōng shí, wèi jiān chá yù shǐ. liáng tài zǔ jí wèi, bài zuǒ bǔ què. liáng zhū dà chén yǐ quán yì gù shù jiàn zhī, lèi bài zhōng shū shè rén hàn lín xué shì fèng zhǐ. mò dì shí, bài zhōng shū shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì.
鄭珏，唐宰相綮之諸孫也。其父徽，為河南尹張全義判官。珏少依全義居河南， 舉進士數不中，全義以珏屬有司，乃得及第。昭宗時，為監察御史。梁太祖即位， 拜左補闕。梁諸大臣以全義故數薦之，累拜中書舍人、翰林學士奉旨。末帝時，拜 中書侍郎、同中書門下平章事。

táng zhuāng zōng zì yùn zhōu rù biàn, mò dì wén táng bīng qiě zhì, huáng kǒng bù zhī suǒ wèi, yǔ lǐ zhèn jìng xiáng děng xiāng chí tòng kū, yīn zhào jué wèn jì ān chū, jué yuē: chén yǒu yī cè, bù zhī bì xià néng xíng fǒu? mò dì wèn qí cè rú hé, jué yuē: yuàn dé bì xià chuán guó bǎo chí rù táng jūn, yǐ huǎn qí xíng, ér dài jiù bīng zhī zhì. dì yuē: shì jí yǐ, bǎo gù bù zú xī, gù qīng zhī xíng, néng liǎo shì fǒu? jué fǔ shǒu xú sī yuē: dàn kǒng bù yì le. yú shì zuǒ yòu jiē dà xiào. zhuāng zōng rù biàn, jué lǜ bǎi guān yíng yè dào zuǒ. biǎn lái zhōu sī hù cān jūn, liàng yí cáo zhōu sī mǎ. zhāng quán yì wèi yán yú guō chóng tāo, fù zhào wèi tài zǐ bīn kè. míng zōng jí wèi, yù yòng rèn huán wèi xiāng, ér ān zhòng huì yǐ huán xīn jìn, bù yù dú xiāng zhī, yǐ wèn shū mì shǐ kǒng xún. xún cháng shì liáng, yǔ jué shàn, yīn yán jué gù liáng xiāng, xìng jǐn shèn ér zhǎng zhě, nǎi bài jué píng zhāng shì.
唐莊宗自鄆州入汴，末帝聞唐兵且至，惶恐不知所為，與李振、敬翔等相持慟 哭，因召珏問計安出，珏曰：「臣有一策，不知陛下能行否？」末帝問其策如何， 珏曰：「願得陛下傳國寶馳入唐軍，以緩其行，而待救兵之至。」帝曰：「事急矣， 寶固不足惜，顧卿之行，能了事否？」珏俯首徐思曰：「但恐不易了。」於是左右 皆大笑。莊宗入汴，珏率百官迎謁道左。貶萊州司戶參軍，量移曹州司馬。張全義 為言於郭崇韜，復召為太子賓客。明宗即位，欲用任圜為相，而安重誨以圜新進， 不欲獨相之，以問樞密使孔循。循嘗事梁，與珏善，因言珏故梁相，性謹慎而長者， 乃拜珏平章事。

míng zōng xìng biàn zhōu, liù jūn jiā shǔ zì luò qiān biàn, ér míng zōng yòu yù xìng yè dōu, jūn shì chóu yuàn, dà chén pō yǐ wèi yán. míng zōng bù xǐng, shàng xià xiōng xiōng, zhuǎn xiāng dòng yáo, dú jué chēng zàn, yǐ wèi dāng xíng. zhào fèng jí yán yú ān zhòng huì, zhòng huì jīng jù, rù jiàn míng zōng qiè jiàn, nǎi zhào bà qí xíng. ér jué yòu chēng zàn zhī, yǐ wèi yí bà. jué zài xiàng wèi jì lù lù wú suǒ wèi, yòu bìng lóng, kǒng xún bà shū mì shǐ, jué bù zì ān, jí yǐ jí qiú qù zhí. míng zōng shù liú zhī, jué zhāng sì shàng, nǎi bài zuǒ pú shè zhì shì, cì zhèng zhōu zhuāng yī qū. zú, zèng sī kōng.
明宗幸汴州，六軍家屬自洛遷汴，而明宗又欲幸鄴都，軍士愁怨，大臣頗以為 言。明宗不省，上下洶洶，轉相動搖，獨珏稱讚，以為當行。趙鳳極言於安重誨， 重誨驚懼，入見明宗切諫，乃詔罷其行。而珏又稱讚之，以為宜罷。珏在相位既碌 碌無所為，又病聾，孔循罷樞密使，珏不自安，亟以疾求去職。明宗數留之，珏章 四上，乃拜左僕射致仕，賜鄭州莊一區。卒，贈司空。

lǐ yú
○李愚

lǐ yú, zì zi huì, bó hǎi wú dì rén yě. yú wèi rén jǐn zhòng guǎ yán, hǎo xué, wèi gǔ wén. cāng zhōu jié dù shǐ lú yàn wēi yǐ yú wèi ān líng zhǔ bù, dīng mǔ yōu jiě qù. hòu yóu guān zhōng, liú jì shù yōu zhāo zōng yú dōng nèi, yú yǐ shū shuō hán jiàn, shǐ tú xìng fù, qí yán shén zhuàng. jiàn bù néng yòng, nǎi qù zhī luò yáng. jǔ jìn shì hóng cí, wèi hé nán fǔ cān jūn. bái mǎ zhī huò, yú fù qù zhī shān dōng, yǔ lǐ yán guāng xiāng shàn, yán guāng yǐ jīng shù shì liáng mò dì wèi shì jiǎng, shù chēng jiàn yú, yú yóu cǐ dé zhào. jiǔ zhī, bài zuǒ shí yí chóng zhèng yuàn zhí xué shì.
李愚，字子晦，渤海無棣人也。愚為人謹重寡言，好學，為古文。滄州節度使 盧彥威以愚為安陵主簿，丁母憂解去。後游關中，劉季述幽昭宗於東內，愚以書說 韓建，使圖興復，其言甚壯。建不能用，乃去之洛陽。舉進士、宏詞，為河南府參 軍。白馬之禍，愚復去之山東，與李延光相善，延光以經術事梁末帝為侍講，數稱 薦愚，愚由此得召。久之，拜左拾遺、崇政院直學士。

héng wáng yǒu liàng, mò dì xiōng yě, liáng dà chén lǐ zhèn děng jiē bài zhī, dú yú zhǎng yī, mò dì yǐ zé yú yuē: héng wáng zhèn bài zhī, qīng dú yī, kě hū? yú yuē: bì xià yǐ jiā rén lǐ jiàn zhī, zé bài yí yě. chén yú wáng wú suǒ sī, qǐ yí wàng yǒu suǒ qū? zuò yán shì wǔ zhǐ, bà wèi dèng zhōu guān chá pàn guān.
衡王友諒，末帝兄也，梁大臣李振等皆拜之，獨愚長揖，末帝以責愚曰：「衡 王朕拜之，卿獨揖，可乎？」愚曰：「陛下以家人禮見之，則拜宜也。臣於王無所 私，豈宜妄有所屈？」坐言事忤旨，罷為鄧州觀察判官。

táng zhuāng zōng miè liáng, yú cháo jīng shī, táng zhū gōng qīng sù wén yú xué gǔ, zhòng zhī, bài zhǔ kè láng zhōng hàn lín xué shì. wèi wáng jì jí fá shǔ, pì yú dōu tǒng pàn guān. shǔ dào zǔ xiǎn, yì zhě yǐ wèi yí huǎn shī dài biàn ér jìn, zhāo tǎo shǐ guō chóng tāo yǐ jué yú yú, yú yuē: wáng yǎn huāng dài, luàn guó zhī zhèng, qí rén yàn zhī. chéng qí cāng zú, jī qí wú bèi, qí lì zài sù, bù kě huǎn yě. chóng tāo yǐ wèi rán, ér suǒ zhì yíng jiàng, suì yǐ miè shǔ. chū, jūn xíng zhì bǎo jī, zhāo tǎo pàn guān chén yì chēng jí qǐng liú, yú lì shēng yuē: chén yì jiàn lì zé jìn, zhī nán zé zhǐ. jīn dà jūn shè xiǎn, rén xīn yì yáo, zhèng kě zhǎn zhī yǐ xùn. yóu shì jūn zhōng wú gǎn yán liú zhě.
唐莊宗滅梁，愚朝京師，唐諸公卿素聞愚學古，重之，拜主客郎中、翰林學士。 魏王繼岌伐蜀，辟愚都統判官。蜀道阻險，議者以謂宜緩師待變而進，招討使郭崇 韜以決於愚，愚曰：「王衍荒怠，亂國之政，其人厭之。乘其倉卒，擊其無備，其 利在速，不可緩也。」崇韜以為然，而所至迎降，遂以滅蜀。初，軍行至寶雞，招 討判官陳乂稱疾請留，愚厲聲曰：「陳乂見利則進，知難則止。今大軍涉險，人心 易搖，正可斬之以徇。」由是軍中無敢言留者。

míng zōng jí wèi, lèi qiān bīng bù shì láng chéng zhǐ. míng zōng sì tiān nán jiāo, yú wèi zǎi xiàng féng dào zhào fèng cǎo jiā ēn zhì, dào bǐ qí cí, bà wèi tài cháng qīng. rèn huán bà xiāng, nǎi bài yú zhōng shū shì láng tóng píng zhāng shì. yú wèi xiāng, bù zhì dì zhái, jiè yán bīn guǎn yǐ jū. yú yǒu jí, míng zōng qiǎn huàn guān shì zhī, jiàn qí bài tǎn bì xí, sì bì xiāo rán, míng zōng jiē tàn, mìng yǐ gōng zhàng wù cì zhī.
明宗即位，累遷兵部侍郎承旨。明宗祀天南郊，愚為宰相馮道、趙鳳草加恩制， 道鄙其辭，罷為太常卿。任圜罷相，乃拜愚中書侍郎、同平章事。愚為相，不治第 宅，借延賓館以居。愚有疾，明宗遣宦官視之，見其敗毯敝席，四壁蕭然，明宗嗟 嘆，命以供帳物賜之。

lù wáng fǎn, fàn jīng shī, mǐn dì yè chū bēn. míng rì, yú yǔ féng dào zhì duān mén, wén dì yǐ chū, ér zhū hóng zhāo féng yūn jiē yǐ sǐ, yú yù zhì zhōng shū hòu tài hòu jìn zhǐ, dào yuē: lù wáng yǐ chù chù zhāng bǎng zhāo ān, jīn jí zhì yǐ, hé kě qí tài hòu zhǐ yě? nǎi xiāng yǔ chū yíng. fèi dì rù lì, bà dào chū zhèn tóng zhōu, yǐ liú xù wèi xiāng. xù xìng biǎn jí, ér yú sù gāng jiè, dòng zhé wéi lì. xù yǔ féng dào yīn jiā, yú shù yǐ cǐ qiào xù, liǎng rén suì xiāng yì gòu, nǎi jù bà. yú shǒu zuǒ pú shè.
潞王反，犯京師，愍帝夜出奔。明日，愚與馮道至端門，聞帝已出，而硃弘昭、 馮贇皆已死，愚欲至中書候太后進止，道曰：「潞王已處處張榜招安，今即至矣， 何可俟太后旨也？」乃相與出迎。廢帝入立，罷道出鎮同州，以劉昫為相。昫性褊 急，而愚素剛介，動輒違戾。昫與馮道姻家，愚數以此誚昫，兩人遂相誼詬，乃俱 罷。愚守左僕射。

shì shí, bīng gé fāng xìng, tiān xià duō shì, ér yú wèi xiāng, yù yī gǔ yǐ chuàng lǐ, nǎi qǐng bān táng liù diǎn shì bǎi sī, shǐ gè jǔ qí zhí, zhōu xiàn gòng shì, zuò xiāng yǐn jiǔ lǐ, shí yǐ qí yū kuò bù yòng. mǐn dì jí wèi, yǒu yì yú zhì, shù zhào xué shì, wèn yǐ shí shì, ér yǐ yú wèi yū, wèi cháng yǒu suǒ wèn. fèi dì yì wèi yú děng wú suǒ shì, cháng mù zǎi xiàng yuē: cǐ zhōu fàn sēng ěr! yǐ wèi bǎo shí zhōng rì, ér wú suǒ yòng xīn yě. qīng tài èr nián, yǐ jí zú.
是時，兵革方興，天下多事，而愚為相，欲依古以創理，乃請頒《唐六典》示 百司，使各舉其職，州縣貢士，作鄉飲酒禮，時以其迂闊不用。愍帝即位，有意於 治，數召學士，問以時事，而以愚為迂，未嘗有所問。廢帝亦謂愚等無所事，常目 宰相曰：「此粥飯僧爾！」以謂飽食終日，而無所用心也。清泰二年，以疾卒。

lú dǎo
○盧導

lú dǎo, zì xī huà, fàn yáng rén yě. táng mò jǔ jìn shì, wèi jiān chá yù shǐ. táng wáng shì liáng, lèi qiān zuǒ sī láng zhōng shì yù shǐ zhī zá shì, yǐ bìng miǎn. táng míng zōng shí, zhào bài yòu jiàn yì dài fū, qiān zhōng shū shè rén. lù wáng cóng kē zì fèng xiáng yǐ bīng fàn jīng shī, mǐn dì chū bēn yú wèi zhōu. zǎi xiàng féng dào lǐ yú jí bǎi guān yú tiān gōng sì, jiāng chū yíng lù wáng yú jiāo, jīng shī dà kǒng, dōu rén cáng cuàn, bǎi guān jiǔ ér bù jí, wéi dǎo yǔ shè rén zhāng zhāo xiān zhì. féng dào qǐng dǎo cǎo jiān quàn jìn, dǎo yuē: lù wáng rù cháo, jiāo yíng kě yě, ruò quàn jìn zhī shì, qǐ kě qīng yì zāi! dào yuē: quàn jìn qí kě yǐ hū? dǎo yuē: jīn tiān zǐ méng chén yú wài, jù yǐ dà wèi quàn rén, ruò lù wáng shǒu jié bù huí, yǐ zhōng yì jiàn zé, qí jiāng hé cí yǐ duì? qiě shàng yǔ lù wáng, jiē tài hòu zi yě, bù rú lǜ bǎi guān yì gōng mén, qǔ tài hòu jìn zhǐ. yǔ wèi zhōng, yǒu bào yuē: lù wáng zhì yǐ. jīng chéng xún jiǎn shǐ ān cóng jìn cuī bǎi guān bān yíng, bǎi guān fēn rán ér qù. lù wáng zhǐ yú zhèng yáng mén wài, dào yòu cù dǎo cǎo jiān, dǎo duì rú chū. lǐ yú yuē: wú bèi zuì rén, lú shě rén yán shì yě. dǎo zhōng bù cǎo jiān. dǎo hòu shì jìn wèi lì bù shì láng. tiān fú liù nián zú, nián qī shí liù.
盧導，字熙化，范陽人也。唐末舉進士，為監察御史。唐亡事梁，累遷左司郎 中、侍御史知雜事，以病免。唐明宗時，召拜右諫議大夫，遷中書舍人。潞王從珂 自鳳翔以兵犯京師，愍帝出奔於衛州。宰相馮道、李愚集百官於天宮寺，將出迎潞 王於郊，京師大恐，都人藏竄，百官久而不集，惟導與舍人張昭先至。馮道請導草 箋勸進，導曰：「潞王入朝，郊迎可也，若勸進之事，豈可輕議哉！」道曰：「勸 進其可已乎？」導曰：「今天子蒙塵於外，遽以大位勸人，若潞王守節不回，以忠 義見責，其將何辭以對？且上與潞王，皆太后子也，不如率百官詣宮門，取太后進 止。」語未終，有報曰：「潞王至矣。」京城巡檢使安從進催百官班迎，百官紛然 而去。潞王止於正陽門外，道又促導草箋，導對如初。李愚曰：「吾輩罪人，盧舍 人言是也。」導終不草箋。導後事晉為吏部侍郎。天福六年卒，年七十六。

sī kōng tǐng
○司空頲

sī kōng tǐng, bèi zhōu qīng yáng rén yě. táng xī zōng shí, jǔ jìn shì bù zhōng, hòu qù wèi luó shào wēi zhǎng shū jì. shào wēi zú, rù liáng wèi tài fǔ shǎo qīng. yáng shī hòu zhèn tiān xióng, tǐng jiě guān wǎng yī zhī. shī hòu zú, hè dé lún dài zhī. zhāng yàn zhī luàn, mìng pàn guān wáng zhèng yán cǎo zòu dǐ chì liáng jūn chén, zhèng yán sù bù néng wén cí, yòu wèi bīng rèn suǒ pò, liú hàn jiā bèi, bù néng xià bǐ. yàn nù, tuī zhèng yán xià tà, gòu yuē: dùn hàn rǔ wǒ! gù shū lì wèn shuí kě cǎo zòu zhě, lì jí yán tǐng luó wáng shí shū jì, nǎi chí qí zhào zhī. tǐng wèi luàn bīng jié qí yī, yǐ bì fú bì xíng ér zhì, jiàn yàn zhǎng yī, shén qì zì ruò, huī bǐ chéng wén, ér yán shén qiǎn bǐ, yàn yǐ qí yì xiǎo, shén xǐ, jí gěi yǐ yī fú pū mǎ, suì yǐ wèi dé lún pàn guān. dé lún yǐ wèi bó jiàng jìn, jìn wáng jiān lǐng tiān xióng, réng yǐ tǐng wèi pàn guān. liáng jìn xiāng jù hé shàng, cháng yǐ tǐng quán jūn fǔ shì. tǐng wèi guō chóng tāo suǒ è, chóng tāo shù yán qí shòu lù. dōu yú hòu zhāng yù duō guò shī, tǐng lǚ yǐ fǎ shéng zhī. tǐng yǒu zhí zài liáng, qiǎn jiā nú zhào zhī, yù qín qí jiā nú, yǐ wèi tōng shū yú liáng. zhuāng zōng zú shā zhī.
司空頲，貝州清陽人也。唐僖宗時，舉進士不中，後去為羅紹威掌書記。紹威 卒，入梁為太府少卿。楊師厚鎮天雄，頲解官往依之。師厚卒，賀德倫代之。張彥 之亂，命判官王正言草奏詆斥梁君臣，正言素不能文辭，又為兵刃所迫，流汗浹背， 不能下筆。彥怒，推正言下榻，詬曰：「鈍漢辱我！」顧書吏問誰可草奏者，吏即 言頲羅王時書記，乃馳騎召之。頲為亂兵劫其衣，以敝服蔽形而至，見彥長揖，神 氣自若，揮筆成文，而言甚淺鄙，彥以其易曉，甚喜，即給以衣服仆馬，遂以為德 倫判官。德倫以魏博降晉，晉王兼領天雄，仍以頲為判官。梁、晉相距河上，常以 頲權軍府事。頲為郭崇韜所惡，崇韜數言其受賂。都虞候張裕多過失，頲屢以法繩 之。頲有侄在梁，遣家奴召之，裕擒其家奴，以謂通書於梁。莊宗族殺之。