hé níng
○和凝

hé níng, zì chéng jī, yùn zhōu xū chāng rén yě. qí jiǔ shì zǔ féng yáo wèi táng jiān chá yù shǐ, qí hòu shì suì bù fù huàn xué. níng fù jǔ, xìng shì jiǔ, bù jū xiǎo jié, rán dú hǎo lǐ wén shì, měi qīng zī yǐ jiāo zhī, yǐ gù níng dé yǔ zhī yóu. ér níng yòu cōng mǐn, xíng shén xiù fà. jǔ jìn shì, liáng yì chéng jūn jié dù shǐ hè guī pì wèi cóng shì. guī yǔ táng zhuāng zōng zhàn yú hú liǔ, guī zhàn bài, tuō shēn zǒu, dú níng suí zhī, fǎn gù jiàn níng, huī zhī shǐ qù. níng yuē: zhàng fū dāng wèi zhī jǐ sǐ, wú hèn wèi de sǐ suǒ ěr, qǐ kě qù yě! yǐ ér yī qí zhuī guī jǐ jí, níng chì zhī bù zhǐ, jí yǐn gōng shè shā zhī, guī yóu cǐ dé miǎn. guī guī, jiè qí zhū zǐ yuē: hé shēng, zhì yì zhī shì yě, hòu bì fù guì, ěr qí jǐn shì zhī! yīn qī zhī yǐ nǚ. tiān chéng zhōng, bài diàn zhōng shì yù shǐ, lèi qiān zhǔ kè yuán wài láng, zhī zhì gào, hàn lín xué shì, zhī gòng jǔ. shì shí, jìn shì fú báo, xǐ wèi xuān huá yǐ dòng zhǔ sī. zhǔ sī měi fàng bǎng, zé wéi zhī yǐ jí, bì shěng mén, jué rén chū rù yǐ wèi cháng. níng chè jí kāi mén, ér shì jiē sù rán wú huā, suǒ qǔ jiē yī shí zhī xiù, chēng wèi dé rén. jìn chū, bài duān míng diàn xué shì, jiān pàn dù zhī, wèi hàn lín xué shì chéng zhǐ. gāo zǔ shù zhào zhī, wèn yǐ shí shì, níng suǒ duì jiē chēng zhǐ. tiān fú wǔ nián, bài zhōng shū shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì.
和凝，字成績，鄆州須昌人也。其九世祖逢堯為唐監察御史，其後世遂不復宦 學。凝父矩，性嗜酒，不拘小節，然獨好禮文士，每傾貲以交之，以故凝得與之游。 而凝幼聰敏，形神秀髮。舉進士，梁義成軍節度使賀瑰闢為從事。瑰與唐莊宗戰於 胡柳，瑰戰敗，脫身走，獨凝隨之，反顧見凝，麾之使去。凝曰：「丈夫當為知己 死，吾恨未得死所爾，豈可去也！」已而一騎追瑰幾及，凝叱之不止，即引弓射殺 之，瑰由此得免。瑰歸，戒其諸子曰：「和生，志義之士也，後必富貴，爾其謹事 之！」因妻之以女。天成中，拜殿中侍御史，累遷主客員外郎，知制誥，翰林學士， 知貢舉。是時，進士浮薄，喜為喧譁以動主司。主司每放榜，則圍之以棘，閉省門， 絕人出入以為常。凝徹棘開門，而士皆肅然無嘩，所取皆一時之秀，稱為得人。晉 初，拜端明殿學士，兼判度支，為翰林學士承旨。高祖數召之，問以時事，凝所對 皆稱旨。天福五年，拜中書侍郎、同中書門下平章事。

gāo zǔ jiāng xìng yè, ér xiāng zhōu ān cóng jìn fǎn jī yǐ jiàn. níng yuē: bì xià xìng yè, cóng jìn bì yīn cǐ shí fǎn, zé jiāng nài hé? gāo zǔ yuē: qīng jiāng hé yǐ dài zhī? níng yuē: xiān rén zhě, suǒ yǐ duó rén yě. qǐng wèi xuān chì shí yú tōng, shòu zhī zhèng wáng, yǒu jí zé mìng jiāng jī zhī. gāo zǔ yǐ wèi rán. shì shí, zhèng wáng wèi kāi fēng yǐn, liú bù cóng xìng, nǎi shòu yǐ xuān chì. gāo zǔ zhì yè, cóng jìn guǒ fǎn, zhèng wáng jí yǐ xuān chì mìng qí jiāng lǐ jiàn chóng jiāo jì xūn děng tǎo zhī. cóng jìn wèi gāo zǔ fāng xìng yè, bù yì jìn bīng zhī sù yě, xíng zhì huā shān, yù jiàn chóng děng bīng, yǐ wèi shén, suì bài zǒu. chū dì jí wèi, jiā yòu pú shè, suì yú, bà píng zhāng shì, qiān zuǒ pú shè. hàn gāo zǔ shí, bài tài zǐ tài fù, fēng lǔ guó gōng. xiǎn dé èr nián zú, nián wǔ shí bā, zèng shì zhōng.
高祖將幸鄴，而襄州安從進反跡已見。凝曰：「陛下幸鄴，從進必因此時反， 則將奈何？」高祖曰：「卿將何以待之？」凝曰：「先人者，所以奪人也。請為宣 敕十餘通，授之鄭王，有急則命將擊之。」高祖以為然。是時，鄭王為開封尹，留 不從幸，乃授以宣敕。高祖至鄴，從進果反，鄭王即以宣敕命騎將李建崇、焦繼勛 等討之。從進謂高祖方幸鄴，不意晉兵之速也，行至花山，遇建崇等兵，以為神， 遂敗走。出帝即位，加右僕射，歲餘，罷平章事，遷左僕射。漢高祖時，拜太子太 傅，封魯國公。顯德二年卒，年五十八，贈侍中。

níng hǎo shì chē fú, wèi wén zhāng yǐ duō wèi fù, yǒu jí bǎi yú juǎn, cháng zì lòu bǎn yǐ xíng yú shì, shí zhě duō fēi zhī. rán xìng lè shàn, hǎo chēng dào hòu jìn zhī shì. táng gù shì, zhī gòng jǔ zhě suǒ fàng jìn shì, yǐ jǐ jí dì shí míng cì wèi zhòng. níng jǔ jìn shì jí dì shí dì wǔ, hòu zhī jǔ, xuǎn fàn zhì wèi dì wǔ. hòu zhì wèi zhì zǎi xiàng, fēng lǔ guó gōng, guān zhì tài zi tài fù, jiē yǔ níng tóng, dāng shí yǐ wèi róng yān.
凝好飾車服，為文章以多為富，有集百餘卷，嘗自鏤板以行於世，識者多非之。 然性樂善，好稱道後進之士。唐故事，知貢舉者所放進士，以己及第時名次為重。 凝舉進士及第時第五，後知舉，選范質為第五。後質位至宰相，封魯國公，官至太 子太傅，皆與凝同，當時以為榮焉。

zhào yíng
○趙瑩

zhào yíng, zì xuán huī, huá zhōu huá yīn rén yě. wèi rén chún hòu, měi fēng yí. shì liáng jiāng kāng yán xiào wèi cóng shì. jìn gāo zǔ wèi bǎo yì jūn jié dù shǐ, yǐ yíng zhǎng shū jì, zì shì xǐ zhèn cháng yǐ yíng cóng. gāo zǔ jiāng qǐ bīng tài yuán, yǐ wèn zhū jiāng lì, jiāng lì huò zàn chéng zhī, yíng dú jù xíng yú sè, quàn gāo zǔ wú fǎn. gāo zǔ suī bù yòng qí yán, xīn shén ài zhī. gāo zǔ jí wèi, bài hàn lín xué shì chéng zhǐ hù bù shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì. lèi bài zhōng shū lìng. chū wèi jìn chāng jūn jié dù shǐ kāi fēng yǐn. shì shí, chū dì tóng hūn, féng yù lǐ yàn tāo děng yòng shì, yǔ sāng wéi hàn zhēng quán, nǎi gòng zèn qù zhī, yǐ yíng róu ér yì zhì, gù fù yǐn yǐ wèi xiāng. qì dān miè jìn, yíng cóng chū dì běi xǐ lǔ zhōng, yíng shì wù yù wèi tài zǐ tài bǎo. zhōu tài zǔ shí, yǔ qì dān tōng hǎo, qiǎn shàng shū zuǒ chéng tián mǐn shǐ yú qì dān, yù yíng yú yōu zhōu, yíng jiàn mǐn bēi bù zì shèng. yíng zi yì zé yì cóng. dāng qí xǐ ér běi yě, yǔ yì cóng jù, ér yì zé liú shì hàn, guān zhì xíng bù láng zhōng. hòu yíng bìng jiāng zú, gào yú qì dān, yuàn yǐ shī hái zhōng guó, qì dān xǔ zhī. jí zú, qiǎn yì cóng hù qí sàng nán guī. tài zǔ lián zhī, zèng yíng tài fù, zàng yú huá yīn.
趙瑩，字玄輝，華州華陰人也。為人純厚，美風儀。事梁將康延孝為從事。晉 高祖為保義軍節度使，以瑩掌書記，自是徙鎮常以瑩從。高祖將起兵太原，以問諸 將吏，將吏或贊成之，瑩獨懼形於色，勸高祖毋反。高祖雖不用其言，心甚愛之。 高祖即位，拜翰林學士承旨、戶部侍郎、同中書門下平章事。累拜中書令。出為晉 昌軍節度使、開封尹。是時，出帝童昏，馮玉、李彥韜等用事，與桑維翰爭權，乃 共譖去之，以瑩柔而易制，故復引以為相。契丹滅晉，瑩從出帝北徙虜中，瑩事兀 欲為太子太保。周太祖時，與契丹通好，遣尚書左丞田敏使於契丹，遇瑩於幽州， 瑩見敏悲不自勝。瑩子易則、易從。當其徙而北也，與易從俱，而易則留事漢，官 至刑部郎中。後瑩病將卒，告於契丹，願以屍還中國，契丹許之。及卒，遣易從護 其喪南歸。太祖憐之，贈瑩太傅，葬於華陰。

féng yù
○馮玉

féng yù, zì jǐng chén, dìng zhōu rén yě. shǎo jǔ jìn shì bù zhōng. féng yūn wèi hé dōng jié dù shǐ, pì wèi tuī guān. rù bài jiān chá yù shǐ, lèi qiān lǐ bù láng zhōng, wèi yán tiě pàn guān. jìn chū dì nà yù zǐ wèi hòu, yù yǐ hòu qī zhī zhì gào, bài zhōng shū shè rén. yù bù zhī shū, ér yǔ yīn péng tóng wèi shè rén, zhì gào cháng qiǎn péng dài zuò. qǐng zhī, yù chū wèi yǐng zhōu tuán liàn shǐ, bài duān míng diàn xué shì hù bù shì láng, qiān shū mì shǐ zhōng shū shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì. shì shí, chū dì tóng hūn, féng huáng hòu yòng shì, jūn guó dà wù, yī jué yú yù. yù cháng yǒu jí zài gào, zì cì shǐ yǐ shàng, zǎi xiàng bù gǎn chú shòu, yǐ qí yù jué. yù chú zhōng shū shè rén lú jià wèi gōng bù shì láng, sāng wéi hàn yǐ jià zī wàng qiǎn wèi bù kě, yóu shì yǔ wéi hàn yǒu xì, wéi hàn yóu cǐ bà xiāng. yù wèi xiāng, sì fāng huì, jī zī jù wàn. qì dān miè jìn, zhāng yàn zé xiān yǐ bīng rù jīng shī, bīng shì zhēng xiān rù yù jiā, qí zī yī xī ér jǐn. míng rì jiàn yàn zé, yóu chǎn xiào, zì yán yuàn dé chí jìn yù xǐ xiàn qì dān, yǐ jì ēn jiǎng. yàn zé bù nà. chū dì zhī běi, yù cóng rù qì dān, qì dān yǐ wèi tài zi tài bǎo. zhōu guǎng shùn sān nián, qí zi jié zì qì dān táo guī, yù jù, yǐ yōu zú.
馮玉，字璟臣，定州人也。少舉進士不中。馮贇為河東節度使，闢為推官。入 拜監察御史，累遷禮部郎中，為鹽鐵判官。晉出帝納玉姊為後，玉以後戚知制誥， 拜中書舍人。玉不知書，而與殷鵬同為舍人，制誥常遣鵬代作。頃之，玉出為潁州 團練使，拜端明殿學士、戶部侍郎，遷樞密使、中書侍郎、同中書門下平章事。是 時，出帝童昏，馮皇后用事，軍國大務，一決於玉。玉嘗有疾在告，自刺史已上， 宰相不敢除授，以俟玉決。玉除中書舍人盧價為工部侍郎，桑維翰以價資望淺為不 可，由是與維翰有隙，維翰由此罷相。玉為相，四方賄，積貲巨萬。契丹滅晉，張 彥澤先以兵入京師，兵士爭先入玉家，其貲一夕而盡。明日見彥澤，猶諂笑，自言 願得持晉玉璽獻契丹，以冀恩獎。彥澤不納。出帝之北，玉從入契丹，契丹以為太 子太保。周廣順三年，其子傑自契丹逃歸，玉懼，以憂卒。

lú zhì
○盧質

lú zhì, zì zi zhēng, hé nán rén yě. fù wàng, táng sī xūn láng zhōng. zhì yòu cōng huì, shàn shǔ wén. shì táng wèi mì shū láng, dīng mǔ yōu, jiě zhí. hòu qù yóu tài yuán, jìn wáng yǐ wèi hé dōng jié dù zhǎng shū jì. zhì yǔ zhāng chéng yè děng dìng yì lì zhuāng zōng wèi sì. zhuāng zōng jiāng jí wèi, yǐ zhì wèi dà lǐ shǐ, bài xíng tái lǐ bù shàng shū. zhuāng zōng jí wèi, yù yǐ zhì wèi xiāng. zhì xìng shū yì, bù yù rèn zé, yīn gù cí bù shòu. bài tài yuán yǐn běi jīng liú shǒu, qiān hù bù shàng shū hàn lín xué shì. cóng píng liáng, quán pàn zū yōng, qiān bīng bù shàng shū, hòu wèi xué shì chéng zhǐ, réng cì lùn sī kuāng zuǒ gōng chén. tiān chéng yuán nián, bài kuāng guó jūn jié dù shǐ. sān nián, bài bīng bù shàng shū, pàn tài cháng qīng shì. lì zhèn hé yáng héng hǎi.
盧質，字子徵，河南人也。父望，唐司勛郎中。質幼聰惠，善屬文。事唐為秘 書郎，丁母憂，解職。後去游太原，晉王以為河東節度掌書記。質與張承業等定議 立莊宗為嗣。莊宗將即位，以質為大禮使，拜行台禮部尚書。莊宗即位，欲以質為 相。質性疏逸，不欲任責，因固辭不受。拜太原尹、北京留守，遷戶部尚書、翰林 學士。從平梁，權判租庸，遷兵部尚書，後為學士承旨，仍賜「論思匡佐功臣」。 天成元年，拜匡國軍節度使。三年，拜兵部尚書，判太常卿事。歷鎮河陽、橫海。

chū, liáng yǐ cuàn táng, fēng āi dì wèi jì yīn wáng, jì ér shā zhī, yì yú cáo zhōu. tóng guāng sān nián, zhuāng zōng jiāng yì gǎi zàng, ér cáo tài hòu bēng, nǎi zhǐ. yīn qí gù lǒng, shāo guǎng qí fēng, yǐ shí jiàn xiǎng ér yǐ. zhì nǎi jiàn yì lì miào zhuī shì, shì yuē zhāo xuān guāng liè xiào huáng dì, miào hào jǐng zōng. tiān chéng sì nián bā yuè shù shēn, míng zōng yù wén míng diàn, qiǎn zhì fèng cè lì miào yú cáo zhōu. ér yì zhě yǐ wèi huī wáng bù xìng wèi zéi chén suǒ lì, ér zhāo zōng hé huáng hòu jiē wèi liáng suǒ shì, suì yǐ wáng guó, ér zhāo xuān guāng liè fēi suǒ yí chēng, qiě lì miào chēng zōng ér bù rù tài miào, jiē fēi shì. gòng yǐ cǐ fēi zhì, dà chén yì zhī qí bù kě, nǎi zòu qù miào hào.
初，梁已篡唐，封哀帝為濟陰王，既而ＣＧ殺之，瘞於曹州。同光三年，莊宗 將議改葬，而曹太后崩，乃止。因其故壠，稍廣其封，以時薦饗而已。質乃建議立 廟追諡，諡曰昭宣光烈孝皇帝，廟號景宗。天成四年八月戍申，明宗御文明殿，遣 質奉冊立廟於曹州。而議者以謂輝王不幸為賊臣所立，而昭宗、何皇后皆為梁所弒， 遂以亡國，而「昭宣光烈」非所宜稱，且立廟稱宗而不入太廟，皆非是。共以此非 質，大臣亦知其不可，乃奏去廟號。

qín wáng cóng róng zuò móu fǎn zhū, zhì yǐ yòu pú shè quán zhī hé nán fǔ shì. fèi dì fǎn fèng xiáng, mǐn dì fā bīng zhū zhī, jié tǎng zàng yǐ hòu shǎng, ér bīng zhì fèng xiáng jiē pàn jiàng. fèi dì xī jiāng ér dōng, shì chéng xǔ yǐ zhòng shǎng, ér jūn shì jiē guò wàng. fèi dì rù lì, yǒu sī xiàn jí shù shén shǎo, fèi dì bào nù. zì zhū zhèn zhì cì shǐ, jiē jìn qián bó zhù guó yòng, yóu bù zú, sān sī shǐ wáng méi qǐng lǜ mín cái yǐ zuǒ yòng. nǎi shǐ zhì yǔ méi děng gòng yì pèi lǜ, ér pín fù bù jūn, yuàn sòng bìng qǐ, qiú xì mǎn yù. liù qī rì jiān, suǒ de bù mǎn shí wàn. fèi dì huàn zhī, nǎi mìng zhì děng jiè mín wū kè wǔ yuè, yóu shì mín dà zī yuàn. jìn gāo zǔ rù lì, zhì yǐ jí fēn sī xī jīng, bài tài zǐ tài bǎo. zú, nián qī shí liù, zèng tài zǐ tài shī, shì yuē wén zhōng.
秦王從榮坐謀反誅，質以右僕射權知河南府事。廢帝反鳳翔，愍帝發兵誅之， 竭帑藏以厚賞，而兵至鳳翔皆叛降。廢帝悉將而東，事成許以重賞，而軍士皆過望。 廢帝入立，有司獻籍數甚少，廢帝暴怒。自諸鎮至刺史，皆進錢帛助國用，猶不足， 三司使王玫請率民財以佐用。乃使質與玫等共議配率，而貧富不均，怨訟並起，囚 系滿獄。六七日間，所得不滿十萬。廢帝患之，乃命質等借民屋課五月，由是民大 咨怨。晉高祖入立，質以疾分司西京，拜太子太保。卒，年七十六，贈太子太師， 諡曰文忠。

lǚ qí
○呂琦

lǚ qí, zì huī shān, yōu zhōu ān cì rén yě. fù yǎn, wèi héng hǎi jūn jié dù pàn guān. jié dù shǐ liú shǒu wén yǔ qí dì shǒu guāng yǐ bīng xiāng gōng, shǒu wén bài sǐ, qí lì mín lì qí zi yán zuò ér shì zhī, yǐ yǎn wèi móu zhǔ. yǐ ér yán zuò yòu wèi shǒu guāng suǒ bài, yǎn jiàn shā. shǒu guāng nù yǎn, bìng zú qí jiā. qí nián shí wǔ, jiàn zhí, jiāng jiù xíng, yǎn gù kè zhào yù dài qí jiān zhě yuē: cǐ wú dì yě. jiān zhě xìn zhī, zòng qí qù. yù yǔ qí dé jù zǒu, qí zú ruò bù néng xíng, yù fù zhī ér xíng, yú shù bǎi lǐ, biàn xìng míng, qǐ shí yú dào, yǐ miǎn.
呂琦，字輝山，幽州安次人也。父兗，為橫海軍節度判官。節度使劉守文與其 弟守光以兵相攻，守文敗死，其吏民立其子延祚而事之，以兗為謀主。已而延祚又 為守光所敗，兗見殺。守光怒兗，並族其家。琦年十五，見執，將就刑，兗故客趙 玉紿其監者曰：「此吾弟也。」監者信之，縱琦去。玉與琦得俱走，琦足弱不能行， 玉負之而行，逾數百里，變姓名，乞食於道，以免。

qí wèi rén měi fēng yí, zhòng jié gài, shǎo sàng qí jiā, yóu xué fén jìn zhī jiān. táng zhuāng zōng zhèn tài yuán, yǐ wèi dài zhōu jūn shì tuī guān. hòu wèi héng hǎi zhào dé jūn jié dù tuī guān, rù wèi diàn zhōng shì yù shǐ. míng zōng shí, wèi jià bù yuán wài láng, jiān shì yù shǐ zhī zá shì. hé yáng zhǔ cáng lì dào suǒ jiān wù, xià jūn xún yù, yù lì yǐn xùn nà lù fǎn qí yù, qí yuān jiā sù yú cháo, xià yù shǐ tái àn yàn, dé xùn zāng zhuàng, zòu shè xùn fù tái. xùn wèi ān zhòng huì suǒ bì, bù yǔ, qí qǐng bù yǐ, xùn jù zì shā, yù nǎi biàn, méng huó zhě shén zhòng. suì yú, qiān lǐ bù láng zhōng shǐ guǎn xiū zhuàn.
琦為人美風儀，重節概，少喪其家，遊學汾、晉之間。唐莊宗鎮太原，以為代 州軍事推官。後為橫海趙德鈞節度推官，入為殿中侍御史。明宗時，為駕部員外郎， 兼侍御史知雜事。河陽主藏吏盜所監物，下軍巡獄，獄吏尹訓納賂反其獄，其冤家 訴於朝，下御史台按驗，得訓贓狀，奏攝訓赴台。訓為安重誨所庇，不與，琦請不 已，訓懼自殺，獄乃辨，蒙活者甚眾。歲餘，遷禮部郎中、史館修撰。

zhǎng xìng zhōng, fèi dì shī shǒu hé zhōng, bà jū qīng huà fāng, yǔ qí tóng xiàng, qí shù wǎng guò zhī. hòu fèi dì rù lì, dài qí shén hòu, bài zhī zhì gào gěi shì zhōng shū mì yuàn zhí xué shì duān míng diàn xué shì. shì shí, jìn gāo zǔ zhèn hé dōng, yǒu èr zhì, fèi dì huàn zhī, qí yǔ lǐ sōng jù bèi gù wèn, duō suǒ bì huà. qí yán: tài yuán zhī huàn, bì yǐn qì dān wèi zhù, bù rú xiān shì zhì zhī. zì míng zōng shí wáng dōu fǎn dìng zhōu, qì dān qiǎn tū něi cè lá děng zhù dōu, ér wèi zhào dé jūn wáng yàn qiú suǒ bài, tū něi jiàn shā, cè lá děng jiē sòng jīng shī. qí hòu qì dān shù qiǎn shǐ zhě qiú cè lá děng, qí cí shén bēi gōng, míng zōng zhé zhǎn qí shǐ zhě bù bào. ér dōng dān wáng yòu wáng rù zhōng guó, qì dān yóu cǐ shù yù qiú hé. qí yīn yán: fāng jīn zhī shì, bù rú yǔ qì dān tōng hé, rú hàn gù shì, suì gěi jīn bó, qī zhī yǐ nǚ, shǐ qiáng fān dà zhèn gù wài wú suǒ yǐn yuán, kě mǐ qí luàn xīn. sōng yǐ qí yǔ yǔ sān sī shǐ zhāng yán lǎng, yán lǎng xīn rán yuē: gǒu néng shū guó huàn, suì fèi xiàn guān shí shù wàn mín, zé wú qǔ zú kě yě! yīn gòng jiàn qí shì. fèi dì dà xǐ, tuó rì yǐ qí děng yǔ wèn shū mì zhí xué shì xuē wén yù, wén yù dà yǐ wèi fēi, yīn sòng róng yù shè jì yī míng zhǔ, ān wēi tuō fù rén zhī shī, yǐ qiào qí děng. fèi dì dà nù, jí zhào sōng qí děng wèn hé róng jì rú hé. qí děng chá dì sè nù, jí yuē: chén děng wèi guó jì, fēi yǔ qì dān qiú lì yú zhōng guó yě. dì jí fā nù yuē: qīng děng zuǒ zhèn yù zhì tài píng ér ruò shì xié? zhèn yī nǚ shàng yòu, yù qì zhī yí dí, jīn bó suǒ yǐ yǎng shì ér hàn guó yě, yòu shū yǐ zī lǔ, kě hū? sōng děng huáng kǒng bài xiè, bài wú shù, qí zú lì fá bù néng bài ér xiān zhǐ. dì yuē: lǚ qí qiáng xiàng, kěn yǐ rén zhǔ shì wǒ xié! qí yuē: chén sù bìng léi, bài duō ér fá, róng chén shǎo xī. qǐng zhī chuǎn dìng, zòu yuē: bì xià yǐ chén děng yán fēi, zuì zhī kě yě, suī bài hé yì? dì yì shāo jiě, yuē: wù bài. cì jiǔ yī zhī ér qiǎn zhī, qí yì suì qǐn. yīn qiān qí yù shǐ zhōng chéng, jū shù yuè, fù wèi duān míng diàn xué shì. qí hòu jìn gāo zǔ qǐ tài yuán, guǒ yǐn qì dān wèi zhù, suì yǐ wáng táng. qí shì jìn wèi mì shū jiān, lèi qiān bīng bù shì láng. tiān fú bā nián zú.
長興中，廢帝失守河中，罷居清化坊，與琦同巷，琦數往過之。後廢帝入立， 待琦甚厚，拜知制誥、給事中、樞密院直學士、端明殿學士。是時，晉高祖鎮河東， 有二志，廢帝患之，琦與李崧俱備顧問，多所裨畫。琦言：「太原之患，必引契丹 為助，不如先事制之。」自明宗時王都反定州，契丹遣禿餒、萴剌等助都，而為趙 德鈞、王晏球所敗，禿餒見殺，萴剌等皆送京師。其後契丹數遣使者求萴剌等，其 辭甚卑恭，明宗輒斬其使者不報。而東丹王又亡入中國，契丹由此數欲求和。琦因 言：「方今之勢，不如與契丹通和，如漢故事，歲給金帛，妻之以女，使強籓大鎮 顧外無所引援，可弭其亂心。」崧以琦語語三司使張延朗，延朗欣然曰：「苟能紓 國患，歲費縣官十數萬緡，責吾取足可也！」因共建其事。廢帝大喜，佗日以琦等 語問樞密直學士薛文遇，文遇大以為非，因誦戎昱「社稷依明主，安危托婦人」之 詩，以誚琦等。廢帝大怒，急召崧、琦等問和戎計如何。琦等察帝色怒，亟曰： 「臣等為國計，非與契丹求利於中國也。」帝即發怒曰：「卿等佐朕欲致太平而若 是邪？朕一女尚幼，欲棄之夷狄，金帛所以養士而捍國也，又輸以資虜，可乎？」 崧等惶恐拜謝，拜無數，琦足力乏不能拜而先止。帝曰：「呂琦強項，肯以人主視 我邪！」琦曰：「臣素病羸，拜多而乏，容臣少息。」頃之喘定，奏曰：「陛下以 臣等言非，罪之可也，雖拜何益？」帝意稍解，曰：「勿拜。」賜酒一卮而遣之， 其議遂寢。因遷琦御史中丞，居數月，復為端明殿學士。其後晉高祖起太原，果引 契丹為助，遂以亡唐。琦事晉為秘書監，累遷兵部侍郎。天福八年卒。

zhào yù shì zhì zhí fāng yuán wài láng, qí shì zhī rú fù, yù jí, qīn cháng yào fú shì, jí zú, wèi qí jiā zhǔ bàn sàng zàng. yù zǐ wén dù yòu gū, qí jiào yǐ xué, rú jǐ zi, hòu jǔ jìn shì jí dì yún. qí yǒu zi yú qìng duān.
趙玉仕至職方員外郎，琦事之如父，玉疾，親嘗藥扶侍，及卒，為其家主辦喪 葬。玉子文度幼孤，琦教以學，如己子，後舉進士及第雲。琦有子餘慶、端。

xuē róng
○薛融

xuē róng, fén zhōu píng yáo rén yě. shǎo yǐ rú xué zhī míng, táng míng zōng shí wèi yòu bǔ què, zhí hóng wén guǎn. jìn gāo zǔ zhèn tài yuán, róng wèi guān chá pàn guān. gāo zǔ xǐ yùn, yù jù tài yuán jù mìng, yán jiàn bīn zuǒ, wèn yǐ kě fǒu, ér zuò zhōng huò zàn chéng zhī, huò kǒng jù bù gǎn yán, róng dú cóng róng duì yuē: róng běn rú shēng ěr, jūn lǚ zhī shì, wèi cháng xué yě, jìn tuì cún wáng zhī lǐ, qǐ yì yán zāi! gāo zǔ bù zhī zé yě. gāo zǔ rù lì, bài lì bù láng zhōng, jiān shì yù shǐ zhī zá shì. lèi bài zuǒ jiàn yì dài fū, qiān zhōng shū shè rén. róng yuē: wén cí fēi chén suǒ zhǎng yě. suì cí bù bài. shí zhào xiū luò yáng dà nèi, róng shàng shū qiè jiàn, gāo zǔ bāo nà qí yán, jí zhào bà qí yì. qiān yù shǐ zhōng chéng, gǎi shàng shū yòu chéng, fēn sī xī jīng. zú, nián liù shí.
薛融，汾州平遙人也。少以儒學知名，唐明宗時為右補闕，直弘文館。晉高祖 鎮太原，融為觀察判官。高祖徙鄆，欲據太原拒命，延見賓佐，問以可否，而坐中 或贊成之，或恐懼不敢言，融獨從容對曰：「融本儒生爾，軍旅之事，未嘗學也， 進退存亡之理，豈易言哉！」高祖不之責也。高祖入立，拜吏部郎中，兼侍御史知 雜事。累拜左諫議大夫，遷中書舍人。融曰：「文辭非臣所長也。」遂辭不拜。時 詔修洛陽大內，融上疏切諫，高祖褒納其言，即詔罷其役。遷御史中丞，改尚書右 丞，分司西京。卒，年六十。

hé zé
○何澤

hé zé, guǎng zhōu rén yě. fù dǐng, táng mò wèi róng guǎn jīng lüè shǐ. zé shǎo hǎo xué, zhǎng yú gē shī. jǔ jìn shì, wèi luò yáng lìng. táng zhuāng zōng hǎo tián liè, shù jiàn mín tián, zé nǎi qián shēn fú cǎo jiān cì zhuāng zōng, dāng mǎ jiàn yuē: bì xià wèi néng yì tiān xià yǐ xiū bīng, ér bào liǎn pí mín yǐ gěi jūn shí. jīn tián jiāng shú, nài hé zì tián yóu yǐ hài duō jià? shǐ mín hé yǐ chū zū zéi, lì yǐ hé dū mín gēng? bì xià bù tīng chén yán, yuàn cì chén sǐ yú mǎ qián, shǐ hòu shì zhī bì xià zhī guò. zhuāng zōng dà xiào, wèi zhī zhǐ liè. bài cāng bù láng zhōng. míng zōng shí, shù shàng shū yán shì. míng zōng xìng biàn zhōu, yòu yù xìng yè, ér rén qíng bù biàn, dà chén lǚ yán bù tīng zé fú gé qiè jiàn, míng zōng jiā zhī, bài lì bù láng zhōng shǐ guǎn xiū zhuàn. zé wài suī zhí yán, ér nèi shí xié nìng, cháng yú nèi diàn qǐ jū, bān tuì, dú liú, yǐ hù kòu sǎng, běi wàng ér hū yuē: míng zhǔ, míng zhǔ! wén zhě jiē shěn zhī.
何澤，廣州人也。父鼎，唐末為容管經略使。澤少好學，長於歌詩。舉進士， 為洛陽令。唐莊宗好畋獵，數踐民田，澤乃潛身伏草間伺莊宗，當馬諫曰：「陛下 未能一天下以休兵，而暴斂疲民以給軍食。今田將熟，奈何恣畋游以害多稼？使民 何以出租賊，吏以何督民耕？陛下不聽臣言，願賜臣死於馬前，使後世知陛下之過。」 莊宗大笑，為之止獵。拜倉部郎中。明宗時，數上書言事。明宗幸汴州，又欲幸鄴， 而人情不便，大臣屢言不聽；澤伏閤切諫，明宗嘉之，拜吏部郎中、史館修撰。澤 外雖直言，而內實邪佞，嘗於內殿起居，班退，獨留，以笏叩顙，北望而呼曰： 「明主，明主！」聞者皆哂之。

wǔ dài zhī jì, mín kǔ yú bīng, wǎng wǎng yīn qīn jí yǐ gē gǔ, huò jì sàng ér gē rǔ lú mù, yǐ guī miǎn zhōu xiàn fù yì. hù bù suì gěi juān fú, bù kě shèng shù, ér kè zhōu xiàn chū zhǐ, hào wèi juān zhǐ. zé shàng shū yán qí bì, míng zōng xià zhào xī fèi hù bù juān zhǐ.
五代之際，民苦於兵，往往因親疾以割股，或既喪而割乳廬墓，以規免州縣賦 役。戶部歲給蠲符，不可勝數，而課州縣出紙，號為「蠲紙」。澤上書言其敝，明 宗下詔悉廢戶部蠲紙。

zé yǔ zǎi xiàng zhào fèng yǒu jiù, shù sī yú fèng, qiú wèi gěi jiàn. fèng báo qí wèi rén, yǐ wèi tài cháng shǎo qīng. chì wèi chū ér zé xiān zhī zhī, jí chēng xīn guān shàng zhāng zì sù. zhāng xià zhōng shū, fèng děng yán: zé wèi bài mìng ér chēng xīn guān, qīng wǔ cháo tíng, qǐng zuò yǐ fǎ. nǎi yǐ tài pú shǎo qīng zhì shì, jū yú hé yáng. zé shí nián yǐ qī shí, shàng xī shì jìn, jí qiǎn bì yí zi yì guǐ shàng zhāng yán shì, qǐng lì qín wáng wèi huáng tài zǐ. qín wáng sù jiāo, duō bù guǐ, suì chéng qí huò, yóu zé ér shǐ. jìn gāo zǔ rù lì, zhào wèi tài cháng shǎo qīng, yǐ jí zú yú jiā.
澤與宰相趙鳳有舊，數私於鳳，求為給諫。鳳薄其為人，以為太常少卿。敕未 出而澤先知之，即稱新官上章自訴。章下中書，鳳等言：「澤未拜命而稱新官，輕 侮朝廷，請坐以法。」乃以太僕少卿致仕，居於河陽。澤時年已七十，尚希仕進， 即遣婢宜子詣匭上章言事，請立秦王為皇太子。秦王素驕，多不軌，遂成其禍，由 澤而始。晉高祖入立，召為太常少卿，以疾卒於家。

wáng quán
○王權

wáng quán, zì xiù shān, tài yuán rén yě. táng zuǒ pú shè qǐ zhī céng sūn. fù ráo, guān zhì yòu sī láng zhōng. quán jǔ jìn shì, wèi yòu bǔ què. táng wáng, shì liáng wèi zhí fāng yuán wài láng zhī zhì gào hàn lín xué shì, lèi qiān yù shǐ zhōng chéng. táng zhuāng zōng miè liáng, biǎn quán suí zhōu sī mǎ. qǐ wèi yòu shù zǐ, lèi qiān hù bù shàng shū. jìn gāo zǔ shí wèi bīng bù shàng shū. shì shí, gāo zǔ yǐ fù shì qì dān, quán dāng fèng shǐ, tàn yuē: wǒ suī bù cái, ān néng jī sǎng yú qióng lú hū? yīn cí bù xíng, zuò shì tíng rèn. yú nián yǐ tài zǐ shǎo fù zhì shì. zú, nián qī shí rù, zèng zuǒ pú shè.
王權，字秀山，太原人也。唐左僕射起之曾孫。父蕘，官至右司郎中。權舉進 士，為右補闕。唐亡，事梁為職方員外郎、知制誥、翰林學士，累遷御史中丞。唐 莊宗滅梁，貶權隨州司馬。起為右庶子，累遷戶部尚書。晉高祖時為兵部尚書。是 時，高祖以父事契丹，權當奉使，嘆曰：「我雖不才，安能稽顙於穹廬乎？」因辭 不行，坐是停任。逾年以太子少傅致仕。卒，年七十入，贈左僕射。

shǐ guī
○史圭

shǐ guī, cháng shān shí yì rén yě. wèi rén míng mǐn hǎo xué. wèi níng jìn lè shòu xiàn lìng, yǒu shàn zhèng, xiàn rén lì bēi yǐ sòng zhī. guō chóng tāo zhèn chéng dé, pì wèi cóng shì. míng zōng shí, wèi shàng shū láng. ān zhòng huì wèi shū mì shǐ, jiàn guī zhí xué shì. gù shì, zhí xué shì zhí suī qīng, ér chéng lǐng wén shū, cān zhǎng shù wù, yǔ pàn guān wú yì. zhòng huì sù bù zhī shū, yǐ guī yǐ bèi gù wèn, shǐ bái xǔ guī shēng diàn shì lì. shū mì zhí xué shì shēng diàn zì guī shǐ. gǎi shàng shū yòu chéng, pàn lì bù quán shì. zhòng huì bài sǐ, guī chū wèi bèi zhōu cì shǐ. bà guī cháng shān, bì mén jué rén shì, chū rù lǘ lǐ chéng zī píng chē. jìn gāo zǔ lì, zhào bài xíng bù shì láng yán tiě fù shǐ, qiān lì bù shì láng, fēn zhī quán shì, yǒu néng míng. yǐ jí bà, zú yú cháng shān.
史圭，常山石邑人也。為人明敏好學。為寧晉、樂壽縣令，有善政，縣人立碑 以頌之。郭崇韜鎮成德，闢為從事。明宗時，為尚書郎。安重誨為樞密使，薦圭直 學士。故事，直學士職雖清，而承領文書，參掌庶務，與判官無異。重誨素不知書， 倚圭以備顧問，始白許圭升殿侍立。樞密直學士升殿自圭始。改尚書右丞，判吏部 銓事。重誨敗死，圭出為貝州刺史。罷歸常山，閉門絕人事，出入閭里乘輜軿車。 晉高祖立，召拜刑部侍郎、鹽鐵副使，遷吏部侍郎，分知銓事，有能名。以疾罷， 卒於常山。

lóng mǐn
○龍敏

lóng mǐn, zì yù nè, yōu zhōu yǒng qīng rén yě. shǎo shì zhōu, shè cān jūn. liú shǒu guāng luàn, mǐn bì zhī cāng zhōu, suì kè yú liáng, jiǔ bù diào. mǐn sù shàn féng dào, dào wèi táng zhuāng zōng cóng shì, nǎi qián wǎng yī zhī. jiān jūn zhāng chéng yè wèi dào yuē: wén zi yǒu kè, kě yǔ jù lái. dào yǐ mǐn jiàn chéng yè, chéng yè pì mǐn jiān jūn xún guān, shǐ zhǎng zòu jì. zhuāng zōng jí wèi, zhào bài sī mén yuán wài láng. mǐn fù xián shì, nián qī shí yú, ér qí zǔ fù nián jiǔ shí yú, jiē zài yè, mǐn nǎi qiú wèi xìng táng yǐn, shì zǔ fù yǐ xiào wén. dīng mǔ yōu, qù zhí. zhào zài lǐ fǎn, bī mǐn qǐ shì shì. míng zōng jí wèi, zài lǐ zhèn cāng zhōu, mǐn nǎi fù dé jū sàng. fú chú, lèi bài bīng bù shì láng. féng yūn liú shǒu běi jīng, pì mǐn fù liú shǒu. yūn rù wèi shū mì shǐ, mǐn bài lì bù shì láng. shì shí, jìn gāo zǔ qǐ tài yuán, qǐ bīng qì dān. táng fèi dì zài huái zhōu, zhào dé jūn fù zǐ yǒu yì zhì, zhāng jìng dá tún yú jìn ān, shì shén wēi jí. fèi dì wèn jì cóng chén, mǐn yuē: jìn suǒ shì zhě qì dān yě. dōng dān wáng shī guó zhī jūn, jīn zài jīng shī, ruò yǐ bīng sòng dōng dān zì yōu zhōu ér rù xī lóu, qì dān qiě yǒu nèi gù zhī yōu, hé xiá zhù jìn? jìn shī qì dān, dà shì qù yǐ. yòu wèi lǐ yì yuē: mǐn, yàn rén yě, néng zhī dé jūn. dé jūn wèi jiāng, shǒu chéng yīng qiàn, dǔ lì jiàn ér ér yǐ. shǐ qí dāng dà dí, fèn bù gù shēn, fēi qí néng yě. kuàng yǒu yì zhì hū? jīn wén jià qián zhī mǎ, yóu yǒu wǔ qiān, yuàn dé zhuàng zhě qiān pǐ, jiàn bīng qiān rén, yǔ yǒng jiāng láng wàn jīn, zì píng yáo yán shān mào lǔ zhōng ér qū guān zhài, qiě zhàn qiě xíng, dé qí bàn dá, zé shì jì yǐ! yì wèi yán zhī fèi dì, fèi dì mò néng yòng. rán rén jiē zhuàng qí dà yán. lì jìn wèi tài cháng qīng, shǐ yú wú yuè. shì shí, shǐ wú yuè zhě, jiàn wú yuè wáng jiē xià bài, mǐn dú yī zhī. hái, qiān gōng bù shì láng. gān yòu yuán nián, yáng fā yú shǒu zú, zèng yòu pú shè.
龍敏，字欲訥，幽州永清人也。少仕州，攝參軍。劉守光亂，敏避之滄州，遂 客於梁，久不調。敏素善馮道，道為唐莊宗從事，乃潛往依之。監軍張承業謂道曰： 「聞子有客，可與俱來。」道以敏見承業，承業辟敏監軍巡官，使掌奏記。莊宗即 位，召拜司門員外郎。敏父咸式，年七十餘，而其祖父年九十餘，皆在鄴，敏乃求 為興唐尹，事祖、父以孝聞。丁母憂，去職。趙在禮反，逼敏起視事。明宗即位， 在禮鎮滄州，敏乃復得居喪。服除，累拜兵部侍郎。馮贇留守北京，辟敏副留守。 贇入為樞密使，敏拜吏部侍郎。是時，晉高祖起太原，乞兵契丹。唐廢帝在懷州， 趙德鈞父子有異志，張敬達屯於晉安，勢甚危急。廢帝問計從臣，敏曰：「晉所恃 者契丹也。東丹王失國之君，今在京師，若以兵送東丹自幽州而入西樓，契丹且有 內顧之憂，何暇助晉？晉失契丹，大事去矣。」又謂李懿曰：「敏，燕人也，能知 德鈞。德鈞為將，守城嬰塹，篤勵健兒而已。使其當大敵，奮不顧身，非其能也。 況有異志乎？今聞駕前之馬，猶有五千，願得壯者千匹，健兵千人，與勇將郎萬金， 自平遙沿山冒虜中而趨官砦，且戰且行，得其半達，則事濟矣！」懿為言之廢帝， 廢帝莫能用。然人皆壯其大言。歷晉為太常卿，使於吳越。是時，使吳越者，見吳 越王皆下拜，敏獨揖之。還，遷工部侍郎。乾祐元年，瘍發於首卒，贈右僕射。