lǐ sōng
○李崧
lǐ sōng, shēn zhōu ráo yáng rén yě. sōng yòu cōng mǐn, néng wén zhāng, wèi zhèn zhōu cān jūn. táng wèi wáng jì jí wèi xìng shèng gōng shǐ, lǐng zhèn zhōu jié dù shǐ, yǐ tuī guān lǐ ráo zhǎng shū jì. sōng wèi zhǎng shū lǚ róu yuē: wèi wáng huáng zǐ, tiān xià zhī wàng, shū zòu zhī zhí, fēi ráo suǒ dāng. róu sī shǐ sōng dài wèi zhī, yǐ shì lú zhì féng dào, dào děng jiē yǐ wèi shàn. nǎi yǐ sōng wèi xìng shèng gōng xún guān, bài xié lǜ láng. jì jí yǔ guō chóng tāo dài shǔ, yǐ sōng zhǎng shū jì. jì jí yǐ pò shǔ, liú huáng hòu cōng chán zhě yán, yīn qiǎn rén zhī shǔ, jiào jì jí shā chóng tāo, rén qíng bù ān. sōng rù jiàn jì jí yuē: wáng hé wèi zuò cǐ wēi shì? chéng bù néng róng chóng tāo, zhì luò zhū zhī hé wǎn? jīn yuǎn jūn wǔ qiān lǐ, bù jiàn zhǐ chǐ zhī zhào shā dà chén, dòng yáo rén qíng, shì zhào luàn yě. jì jí yuē: wú yì huǐ zhī, nài hé? sōng nǎi zhào shū lì sān sì rén, dēng lóu qù tī, yè yǐ huáng zhǐ zuò zhào shū, dào yòng dōu tǒng yìn, míng dàn gào yù zhū jūn, rén xīn nǎi dìng.
李崧,深州饒陽人也。崧幼聰敏,能文章,為鎮州參軍。唐魏王繼岌為興聖宮 使,領鎮州節度使,以推官李蕘掌書記。崧謂掌書呂柔曰:「魏王皇子,天下之望, 書奏之職,非蕘所當。」柔私使崧代為之,以示盧質、馮道,道等皆以為善。乃以 崧為興聖宮巡官,拜協律郎。繼岌與郭崇韜代蜀,以崧掌書記。繼岌已破蜀,劉皇 後聰讒者言,陰遣人之蜀,教繼岌殺崇韜,人情不安。崧入見繼岌曰:「王何為作 此危事?誠不能容崇韜,至洛誅之何晚?今遠軍五千里,不見咫尺之詔殺大臣,動 搖人情,是召亂也。」繼岌曰:「吾亦悔之,奈何?」崧乃召書吏三四人,登樓去 梯,夜以黃紙作詔書,倒用都統印,明旦告諭諸軍,人心乃定。
shī hái, jì jí sǐ yú dào. sōng zhì jīng shī, rèn huán pàn sān sī, yòng sōng wèi yán tiě pàn guān, yǐ nèi yōu qù zhí hái xiāng lǐ. fú chú, fàn yán guāng jū zhèn zhōu, pì sōng zhǎng shū jì. yán guāng wèi shū mì shǐ, sōng bài shí yí, zhí shū mì yuàn. lèi qiān hù bù shì láng duān míng diàn xué shì. zhǎng xìng zhōng, míng zōng chūn qiū gāo, qín wáng cóng róng duō bù fǎ, jìn gāo zǔ wèi liù jūn fù shǐ, jù huò jí, qiú chū wài fān. shì shí, qì dān rù yàn mén, míng zōng xuǎn jiāng yǐ hàn tài yuán, jìn gāo zǔ yù zhī. shū mì shǐ fàn yán guāng zhào yán shòu děng yì jiāng, jiǔ bù jué, míng zōng nù shén, zé yán shòu děng, yán shòu děng huáng kǒng, yù yǐ kāng yì chéng yīng xuǎn, sōng dú yuē: tài yuán, guó zhī běi mén, yí dé zhòng chén, fēi shí jìng táng bù kě yě! yóu shì cóng sōng yì. jìn gāo zǔ shēn dé zhī, yīn qiǎn rén xiè sōng yuē: wèi fú tú zhě, bì hé qí jiān. gài yù shǐ sōng zhōng shǐ chéng jǐ shì yě. qí hòu jìn gāo zǔ yǐ bīng rù jīng shī, sōng cuàn nì yī què mín jiā, jìn gāo zǔ zhào wèi hù bù shì láng, bài zhōng shū shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì jiān shū mì shǐ. dīng nèi jiān, qǐ fù.
師還,繼岌死於道。崧至京師,任圜判三司,用崧為鹽鐵判官,以內憂去職還 鄉里。服除,范延光居鎮州,辟崧掌書記。延光為樞密使,崧拜拾遺,直樞密院。 累遷戶部侍郎、端明殿學士。長興中,明宗春秋高,秦王從榮多不法,晉高祖為六 軍副使,懼禍及,求出外籓。是時,契丹入雁門,明宗選將以捍太原,晉高祖欲之。 樞密使范延光、趙延壽等議將,久不決,明宗怒甚,責延壽等,延壽等惶恐,欲以 康義誠應選,崧獨曰:「太原,國之北門,宜得重臣,非石敬瑭不可也!」由是從 崧議。晉高祖深德之,陰遣人謝崧曰:「為浮屠者,必合其尖。」蓋欲使崧終始成 己事也。其後晉高祖以兵入京師,崧竄匿伊闕民家,晉高祖召為戶部侍郎,拜中書 侍郎、同中書門下平章事兼樞密使。丁內艱,起復。
gāo zǔ bēng, chū dì jí wèi, yǐ sōng jiān pàn sān sī, yǔ féng yù duì zhǎng shū mì. shì shí, jìn bīng bài qì dān yú yáng chéng, zhào yán shòu zài yōu zhōu, zhà yán sī guī yǐ yòu jìn bīng, sōng děng xìn zhī. chū, hàn gāo zǔ zài jìn, zhǎng qīn jūn, wèi shì wèi dōu zhǐ huī shǐ, yǔ dù zhòng wēi tóng zhì jiā píng zhāng shì, hàn gāo zǔ chǐ zhī, nù bù kěn xiè, jìn gāo zǔ qiǎn hé níng yù zhī, nǎi xiè. qí hòu hàn gāo zǔ chū jū tài yuán, zhòng wēi dài wèi shì wèi shǐ, sōng yì shù chēng zhòng wēi zhī cái, yú shì hàn gāo zǔ yǐ sōng wèi pái jǐ, shēn hèn zhī. sōng yòu xìn yán shòu zhī zhà yǐ wèi rán, zú yǐ zhòng wēi jiāng dà bīng, qí hòu bài yú zhōng dù, jìn suì yǐ wáng.
高祖崩,出帝即位,以崧兼判三司,與馮玉對掌樞密。是時,晉兵敗契丹於陽 城,趙延壽在幽州,詐言思歸以誘晉兵,崧等信之。初,漢高祖在晉,掌親軍,為 侍衛都指揮使,與杜重威同制加平章事,漢高祖恥之,怒不肯謝,晉高祖遣和凝諭 之,乃謝。其後漢高祖出居太原,重威代為侍衛使,崧亦數稱重威之材,於是漢高 祖以崧為排己,深恨之。崧又信延壽之詐以為然,卒以重威將大兵,其後敗於中渡, 晉遂以亡。
qì dān yē lǜ dé guāng fàn jīng shī, dé guāng sù wén yán shòu děng chēng sōng wèi rén, jí rù jīng shī, wèi rén yuē: wú pò nán cháo, dé sōng yī rén ér yǐ! nǎi bài sōng tài zǐ tài shī. qì dān běi hái, mìng sōng yǐ zú jù xíng, liú zhī zhèn zhōu. qí hòu má dā qì zhèn zhōu, sōng yǔ féng dào děng de hái. gāo zǔ sù bù yuè sōng, yòu wèi yuàn zhě zèn zhī, yán sōng wèi qì dān suǒ hòu, gù sōng yù hàn quán chén, cháng tì tì wèi qiān jǐn, mò gǎn yǒu suǒ wǔ.
契丹耶律德光犯京師,德光素聞延壽等稱崧為人,及入京師,謂人曰:「吾破 南朝,得崧一人而已!」乃拜崧太子太師。契丹北還,命崧以族俱行,留之鎮州。 其後麻荅棄鎮州,崧與馮道等得還。高祖素不悅崧,又為怨者譖之,言崧為契丹所 厚,故崧遇漢權臣,常惕惕為謙謹,莫敢有所忤。
hàn gāo zǔ rù jīng shī, yǐ sōng dì cì sū féng jí, sōng jiā zāo luàn, duō mái jīn bǎo, féng jí xī yǒu zhī. ér sōng dì yǔ yǔ féng jí zǐ dì tóng shě, jiǔ hān, chū yuàn yán, yǐ wèi duó wǒ dì. sōng yòu yǐ zhái quàn xiàn féng jí, féng jí yóu bù xǐ. hàn fǎ sù yán, yáng bīn shǐ hóng zhào duō làn nòng fǎ. yǔ pū gé yán yù wèi yǔ shāng jiǎ, duō gān méi qí zī, yǔ chī zé zhī. yán yù yè sù féng jí bù qǔ lǐ chéng jiā, yǐ qíng gào chéng. shì shí, gāo zǔ jiāng zàng ruì líng, hé zhōng lǐ shǒu zhēn fǎn. chéng nǎi jiào yán yù gào biàn, yán sōng yǔ qí shēng wáng níng móu yīn shān líng fàng huǒ fén jīng shī, yòu yǐ là wán shū tōng shǒu zhēn. féng jí qiǎn rén zhào sōng zhì dì, cóng róng gào zhī, sōng zhī bù miǎn, nǎi yǐ yòu nǚ tuō féng jí. féng jí sòng sōng shì wèi yù. sōng chū chéng mǎ, cóng zhě qù, wú yī rén, sōng huì yuē: zì gǔ qǐ yǒu bù sǐ zhī rén, rán yì qǐ yǒu bù wáng zhī guó hū! nǎi zì wū fú, zú zhū.
漢高祖入京師,以崧第賜蘇逢吉,崧家遭亂,多埋金寶,逢吉悉有之。而崧弟 嶼、HX與逢吉子弟同舍,酒酣,出怨言,以為奪我第。崧又以宅券獻逢吉,逢吉 尤不喜。漢法素嚴,楊邠、史弘肇多濫弄法。嶼仆葛延遇為嶼商賈,多乾沒其貲, 嶼笞責之。延遇夜宿逢吉部曲李澄家,以情告澄。是時,高祖將葬睿陵,河中李守 貞反。澄乃教延遇告變,言崧與其甥王凝謀因山陵放火焚京師,又以蠟丸書通守貞。 逢吉遣人召崧至第,從容告之,崧知不免,乃以幼女托逢吉。逢吉送崧侍衛獄。崧 出乘馬,從者去,無一人,崧恚曰:「自古豈有不死之人,然亦豈有不亡之國乎!」 乃自誣伏,族誅。
sōng sù yǔ hàn lín xué shì xú tái fú xiāng shàn, hòu zhōu tài zǔ rù lì, tái fú gào zǎi xiàng féng dào, qǐng zhū gé yán yù, dào yǐ yán yù shù jīng shè yòu, nán zhī. shū mì shǐ wáng jùn wén zhī, duō tái fú yǒu yì, nǎi zòu zhū yán yù.
崧素與翰林學士徐台符相善,後周太祖入立,台符告宰相馮道,請誅葛延遇, 道以延遇數經赦宥,難之。樞密使王峻聞之,多台符有義,乃奏誅延遇。
lǐ lín
○李鏻
lǐ lín, táng zōng shì zi yě. qí bó fù yáng shì táng, xián tōng jiān wèi gěi shì zhōng. lín shǎo jǔ jìn shì, lèi bù zhōng, kè hé shuò jiān, zì chēng qīng hǎi jūn zhǎng shū jì, yè dìng zhōu wáng chù zhí, chù zhí bù wèi lǐ. nǎi yì qí lǜ yī, gèng wèi fēi yī, yè cháng shān lǐ hóng guī, hóng guī jìn zhī zhào wáng wáng róng, róng liú wèi cóng shì. qí hòu zhāng wén lǐ shì róng zì lì, qiǎn lín pìn táng zhuāng zōng yú tài yuán. lín wèi rén lì kǒu gǎn yán, nǎi yīn wèi zhuāng zōng huà wén lǐ kě pò zhī cè. hòu wén lǐ bài, zhuāng zōng yǐ lín wèi zhī shǐ.
李鏻,唐宗室子也。其伯父陽事唐,咸通間為給事中。鏻少舉進士,累不中, 客河朔間,自稱清海軍掌書記,謁定州王處直,處直不為禮。乃易其綠衣,更為緋 衣,謁常山李弘規,弘規進之趙王王鎔,鎔留為從事。其後張文禮弒鎔自立,遣鏻 聘唐莊宗於太原。鏻為人利口敢言,乃陰為莊宗畫文禮可破之策。後文禮敗,莊宗 以鏻為支使。
zhuāng zōng jí wèi, bài lín zōng zhèng qīng, yǐ lǐ qióng wèi shǎo qīng. xiàn zǔ yì zǔ mù zài zhào zhōu zhāo qìng xiàn, táng guó chū jiàn, lín qióng shàng yán: xiàn zǔ xuān huáng dì jiàn chū líng, yì zǔ guāng huáng dì qǐ yùn líng, qǐng zhì tái lìng. xiàn zhōng wú lài zi zì chēng zōng zi zhě bǎi yú rén, zōng zhèng wú pǔ dié, mò néng kǎo àn. yǒu mín yì sì zì yán shì wèi dān yáng jìng líng tái lìng, hòu lù zōng zhèng lì, lín qióng bù fù xiáng kǎo, suì bǔ wèi lìng. mín jí chí jiàng fān zhāo zhì bù qǔ, qīn duó mín tián bǎi yú qǐng, yǐ wèi líng yuán xū dì. mín sù yú guān, bù néng jué, yǐ wén. zhuāng zōng xià gōng qīng bó shì, wèn gù táng zhū dì líng qǐn suǒ zài. gōng qīng bó shì yán: dān yáng zài jīn rùn zhōu, ér jìng líng fēi táng shì. lín bù xué wú zhī, bù zú yǐ bèi jiǔ qīng. zuò biǎn sī nóng shǎo qīng, chū wèi hé zhōng jié dù fù shǐ.
莊宗即位,拜鏻宗正卿,以李瓊為少卿。獻祖、懿祖墓在趙州昭慶縣,唐國初 建,鏻、瓊上言:「獻祖宣皇帝建初陵,懿祖光皇帝啟運陵,請置台令。」縣中無 賴子自稱宗子者百餘人,宗正無譜牒,莫能考按。有民詣寺自言世為丹陽竟陵台令, 厚賂宗正吏,鏻、瓊不復詳考,遂補為令。民即持絳幡招置部曲,侵奪民田百餘頃, 以謂陵園需地。民訴於官,不能決,以聞。莊宗下公卿博士,問故唐諸帝陵寢所 在。公卿博士言:「丹陽在今潤州,而竟陵非唐事。鏻不學無知,不足以備九卿。」 坐貶司農少卿,出為河中節度副使。
míng zōng jí wèi, yǐ lín gù rén, zhào hái, lèi qiān hù bù shàng shū. lín yì pō xī dà yòng, cháng wèi féng dào zhào fèng yuē: táng jiā gù shì, zōng shì jiē wèi zǎi xiàng. jīn tiān zuò zhōng xìng, yí àn jiù diǎn, lín suī bù cái, cháng shì zhuāng zōng bà fǔ, shí jīn tiān zǐ yú fān dǐ, lùn cái jiào yè, hé hòu zhòng rén? ér jiǔ zhì bān xíng, yú zhū jūn ān hū? dào děng è qí yán. hòu yáng pǔ dié zhě jiàn lín yán shì, lín wèi ān zhòng huì yuē: yáng pǔ yù guī guó jiǔ yǐ, ruò cháo tíng qiǎn shǐ yù zhī, kě yǐ zhào yě. zhòng huì xìn zhī, yǐ yù dài yǔ dié zhě shǐ wèi xìn, jiǔ ér wú xiào, yóu shì biǎn lín yǎn zhōu xíng jūn sī mǎ.
明宗即位,以鏻故人,召還,累遷戶部尚書。鏻意頗希大用,嘗謂馮道、趙鳳 曰:「唐家故事,宗室皆為宰相。今天祚中興,宜按舊典,鏻雖不才,嘗事莊宗霸 府,識今天子於籓邸,論才較業,何後眾人?而久置班行,於諸君安乎?」道等惡 其言。後楊溥諜者見鏻言事,鏻謂安重誨曰:「楊溥欲歸國久矣,若朝廷遣使諭之, 可以召也。」重誨信之,以玉帶與諜者使為信,久而無效,由是貶鏻兗州行軍司馬。
lín yǔ fèi dì yǒu jiù, mǐn dì shí, wèi bīng bù shàng shū, fèng shǐ hú nán, wén fèi dì lì, xǐ, yǐ wèi bì yòng jǐ wèi xiāng. hái guò jīng nán, wèi gāo cóng huì yuē: shì gù yǒu fǒu tài, wú bù wèi shí yòng jiǔ yǐ. jīn xīn tiān zǐ jí wèi, wǒ jiāng yòng yǐ! nǎi jiù cóng huì qiú bǎo huò rù xiàn yǐ wèi hè, cóng huì yǔ mǎ hóng zhuāng fú èr guǒ quǎn rán pí yī, yīn wèi lín zhì jiǔ, wèn qí fù shǐ mǎ chéng hàn: jīn zhāo tíng zhī chén, shú yǒu gōng fǔ zhī wàng? chéng hàn yuē: shàng shū cuī jū jiǎn zuǒ chéng yáo yǐ, qí cì tài cháng lú wén jì yě. cóng huì xiào gù zuǒ yòu, qǔ jìn zòu guān bào zhuàng shì lín yǐ yǔ wén jì jiē bài píng zhāng shì yǐ. lín cán shī sè. hái, suì xiàn qí pí fú, fèi dì zhōng bù yòng.
鏻與廢帝有舊,愍帝時,為兵部尚書,奉使湖南,聞廢帝立,喜,以謂必用己 為相。還過荊南,謂高從誨曰:「士固有否泰,吾不為時用久矣。今新天子即位, 我將用矣!」乃就從誨求寶貨入獻以為賀,從誨與馬紅裝拂二、猓犭然皮一,因為 鏻置酒,問其副使馬承翰:「今朝廷之臣,孰有公輔之望?」承翰曰:「尚書崔居 儉、左丞姚顗,其次太常盧文紀也。」從誨笑顧左右,取進奏官報狀示鏻顗與文紀 皆拜平章事矣。鏻慚失色。還,遂獻其皮、拂,廢帝終不用。
chū, lǐ yú zì tài cháng qīng zuò xiāng, ér lú wén jì dài zhī, jí wén jì zuò xiāng, lín nǎi qiú wèi tài cháng qīng. jí bài mìng, zhōng xiè yuē: chén dāo rù xiàng zhī zī. cháo shì chuán yǐ wèi xiào.
初,李愚自太常卿作相,而盧文紀代之,及文紀作相,鏻乃求為太常卿。及拜 命,中謝曰:「臣叨入相之資。」朝士傳以為笑。
lín shì jìn lèi qiān tài zǐ tài bǎo. hàn gāo zǔ jí wèi, bài lín sī tú, jū shù yuè zú, nián bā shí bā, zèng tài fù.
鏻事晉累遷太子太保。漢高祖即位,拜鏻司徒,居數月卒,年八十八,贈太傅。
jiǎ wěi
○賈緯
jiǎ wěi, zhèn zhōu huò lù rén yě. shǎo jǔ jìn shì bù zhōng, zhōu pì cān jūn. táng tiān chéng zhōng, fàn yán guāng zhèn chéng dé, pì zhào zhōu jūn shì pàn guān, qiān shí yì lìng. wěi zhǎng yú shǐ xué. táng zì wǔ zōng yǐ hòu wú shí lù, shǐ guān zhī zhí fèi, wěi cǎi cì chuán wén, wèi táng nián bǔ lù liù shí wǔ juǎn. dāng táng zhī mò, wáng shì wēi ruò, zhū hóu qiáng shèng, zhēng fá shàn chū, tiān xià duō shì, gù wěi suǒ lùn cì duō suǒ què wù. ér sàng luàn zhī jì, shì jī cū cún, yì yǒu bǔ yú shǐ shì. jìn tiān fú zhōng, wèi tài cháng bó shì, fēi qí hǎo yě, shù qiú wèi shǐ zhí, gǎi tún tián yuán wài láng qǐ jū láng shǐ guǎn xiū zhuàn, yǔ xiū táng shū. dīng nèi jiān, fú chú, zhī zhì gào. lèi qiān zhōng shū shè rén jiàn yì dài fū gěi shì zhōng, fù wèi xiū zhuàn. hàn yǐn dì shí, zhào yǔ wáng shēn dòu yǎn děng tóng xiū jìn gāo zǔ chū dì hàn gāo zǔ shí lù. chū, sāng wéi hàn wèi xiāng, cháng è wěi wèi rén, dài zhī shén báo. wěi wèi wéi hàn chuán, yán jì hàn sǐ, yǒu yín bā qiān dìng. hàn lín xué shì xú tái fú yǐ wèi bù kě, shù yǐ fēi wěi, wěi bù dé yǐ, gèng wèi shù qiān dìng. guǎng shùn yuán nián, shí lù chéng, wěi qiú qiān guān bù dé, yóu shì yuàn wàng. shì shí, zǎi xiàng wáng jùn jiān xiū guó shǐ, wěi shū rì lì, duō yán dāng shí dà chén guò shī, jùn jiàn zhī, nù yuē: jiǎ gěi shì zǐ dì shì huàn yì yào mén fá, nài hé lì dǐ dāng cháo zhī shì, shǐ qí zi sūn hé yǐ shì jìn? yán zhī tài zǔ, biǎn píng lú jūn xíng jūn sī mǎ. míng nián zú yú qīng zhōu.
賈緯,鎮州獲鹿人也。少舉進士不中,州辟參軍。唐天成中,范延光鎮成德, 辟趙州軍事判官,遷石邑令。緯長於史學。唐自武宗已後無實錄,史官之職廢,緯 采次傳聞,為《唐年補錄》六十五卷。當唐之末,王室微弱,諸侯強盛,征伐擅出, 天下多事,故緯所論次多所闕誤。而喪亂之際,事跡粗存,亦有補於史氏。晉天福 中,為太常博士,非其好也,數求為史職,改屯田員外郎、起居郎、史館修撰,與 修《唐書》。丁內艱,服除,知制誥。累遷中書舍人、諫議大夫、給事中,復為修 撰。漢隱帝時,詔與王伸、竇儼等同修晉高祖、出帝、漢高祖實錄。初,桑維翰為 相,常惡緯為人,待之甚薄。緯為維翰傳,言「繼翰死,有銀八千鋌。」翰林學士 徐台符以為不可,數以非緯,緯不得已,更為數千鋌。廣順元年,實錄成,緯求遷 官不得,由是怨望。是時,宰相王峻監修國史,緯書日曆,多言當時大臣過失,峻 見之,怒曰:「賈給事子弟仕宦亦要門閥,奈何歷詆當朝之士,使其子孫何以仕進?」 言之太祖,貶平盧軍行軍司馬。明年卒於青州。
duàn xī yáo
○段希堯
duàn xī yáo, hé nèi rén yě. jìn gāo zǔ wèi hé dōng jié dù shǐ, yǐ xī yáo wèi pàn guān. gāo zǔ jūn tún xīn zhōu, jūn zhōng yǒu yōng gāo zǔ hū wàn suì zhě, gāo zǔ huáng huò, bù zhī suǒ wèi. xī yáo quàn gāo zǔ zhǎn qí luàn shǒu, nǎi zhǐ. gāo zǔ jiāng jǔ bīng tài yuán, yǔ qí bīn zuǒ móu, xī yáo yǐ wèi bù kě, gāo zǔ suī bù tīng, rán zhòng qí wèi rén, bù zé zhī yě. gāo zǔ rù lì, xī yáo bǐ zhū jiāng lì, ēn zé zuì báo. jiǔ zhī, shāo qiān jiàn yì dài fū, shǐ yú wú yuè. shì shí, jiāng huái bù tōng, fán shǐ wú yuè zhě jiē fàn hǎi, ér duō fēng bō zhī huàn. xī yáo guò hǎi, zāo dà fēng, zuǒ yòu jiē kǒng jù, xī yáo yuē: wú píng shēng bù qī, rǔ děng shì wú, kě wú kǒng yě. yǐ ér fēng yì zhǐ. lì lái huái dì sān zhōu cì shǐ. chū dì shí, wèi lì bù shì láng, pàn dōng xī quán shì, lèi qiān lǐ bù shàng shū. zú, nián qī shí jiǔ, zèng tài zǐ shǎo bǎo.
段希堯,河內人也。晉高祖為河東節度使,以希堯為判官。高祖軍屯忻州,軍 中有擁高祖呼萬歲者,高祖惶惑,不知所為。希堯勸高祖斬其亂首,乃止。高祖將 舉兵太原,與其賓佐謀,希堯以為不可,高祖雖不聽,然重其為人,不責之也。高 祖入立,希堯比諸將吏,恩澤最薄。久之,稍遷諫議大夫,使於吳越。是時,江、 淮不通,凡使吳越者皆泛海,而多風波之患。希堯過海,遭大風,左右皆恐懼,希 堯曰:「吾平生不欺,汝等恃吾,可無恐也。」已而風亦止。歷萊、懷、棣三州刺 史。出帝時,為吏部侍郎,判東、西銓事,累遷禮部尚書。卒,年七十九,贈太子 少保。
zhāng yǔn
○張允
zhāng yǔn, zhèn zhōu rén yě. shǎo shì zhèn zhōu wèi zhāng wén lǐ cān jūn. táng zhuāng zōng tǎo zhāng wén lǐ, yǔn tuō shēn jiàng, zhuāng zōng xì zhī yù, wén lǐ bài, nǎi chū zhī wèi wèi zhōu gōng cáo. zhào zài lǐ pì jié dù tuī guān, lì cāng yǎn èr zhèn zhǎng shū jì. rù wèi jiān chá yù shǐ, lèi qiān shuǐ bù yuán wài láng, zhī zhì gào. fèi dì huáng zǐ zhòng měi wèi hé nán yǐn, zhǎng liù jūn, yǐ yǔn gāng jiè, nǎi bài yǔn gěi shì zhōng, wèi liù jūn pàn guān. bà, qiān zuǒ sàn qí cháng shì. jìn gāo zǔ jí wèi, lǚ shè tiān xià, yǔn wèi bó shè lùn yǐ xiàn yuē: guǎn zǐ yuē: fán shè zhě xiǎo lì ér dà hài, jiǔ ér bù shèng qí huò wú shè zhě xiǎo hài ér dà lì, jiǔ ér bù shèng qí fú. yòu hàn zhī wú hàn jí dǔ, dì wèn hàn suǒ yù yán. hàn yuē: wéi yuàn bì xià wú shè ěr! gài xíng shè bù yǐ wèi ēn, bù xíng shè bù yǐ wèi wú ēn, fá yǒu zuì gù yě. zì gǔ jiē yǐ shuǐ hàn zé jiàng dé yīn ér yòu guò, kāi bì láo ér chū qiú, jì gǎn tiān xīn yǐ jiù qí zāi zhě, fēi yě. jiǎ yǒu èr rén zhī sòng zhě, yī yǒu zuì ér yī wú zuì, ruò yǒu zuì zhě jiàn shě, zé wú zuì zhě xián yuān. cǐ nǎi zhì zāi zhī dào, fēi jiù zāi zhī shù yě. zhì shǐ xiǎo rén yù tiān zāi, zé jiē xǐ ér xiāng quàn yǐ wèi è, yuē: guó jiāng shè yǐ, bì shě wǒ yǐ jiù zāi. rú cǐ, zé shì jiào mín wèi è yě. fū tiān zhī wèi dào, fú shàn ér huò yín. ruò shě è rén ér biàn zāi wèi fú, zé shì tiān yòu xǐ rén wèi è yě. fán tiān zhī jiàng zāi, suǒ yǐ jǐng jiè rén zhǔ jié shì yù, wù qín jiǎn, xù guān guǎ, zhèng xíng fá ér yǐ. shì shí, jìn gāo zǔ fāng hǎo chén xià yǒu yán, lǎn zhī dà xǐ. yǔn shì hàn wèi lì bù shì láng, yǐn dì zhū lù dà chén, jīng shī jiē kǒng, yǔn cháng tuì cháo bù gǎn hái jiā, zhǐ yú xiāng guó sì. zhōu tài zǔ yǐ bīng rù jīng shī, yǔn nì yú fó diàn chéng chén, zhuì ér zú, nián liù shí wǔ.
張允,鎮州人也。少事鎮州為張文禮參軍。唐莊宗討張文禮,允脫身降,莊宗 系之獄,文禮敗,乃出之為魏州功曹。趙在禮辟節度推官,歷滄、兗二鎮掌書記。 入為監察御史,累遷水部員外郎,知制誥。廢帝皇子重美為河南尹,掌六軍,以允 剛介,乃拜允給事中,為六軍判官。罷,遷左散騎常侍。晉高祖即位,屢赦天下, 允為《駁赦論》以獻曰:「管子曰:『凡赦者小利而大害,久而不勝其禍;無赦者 小害而大利,久而不勝其福。』又漢之吳漢疾篤,帝問漢所欲言。漢曰:『惟願陛 下無赦爾!』蓋行赦不以為恩,不行赦不以為無恩,罰有罪故也。自古皆以水旱則 降德音而宥過,開狴牢而出囚,冀感天心以救其災者,非也。假有二人之訟者,一 有罪而一無罪,若有罪者見舍,則無罪者銜冤。此乃致災之道,非救災之術也。至 使小人遇天災,則皆喜而相勸以為惡,曰:『國將赦矣,必舍我以救災。』如此, 則是教民為惡也。夫天之為道,福善而禍淫。若舍惡人而變災為福,則是天又喜人 為惡也。凡天之降災,所以警戒人主節嗜欲,務勤儉,恤鰥寡,正刑罰而已。」是 時,晉高祖方好臣下有言,覽之大喜。允事漢為吏部侍郎,隱帝誅戮大臣,京師皆 恐,允常退朝不敢還家,止於相國寺。周太祖以兵入京師,允匿於佛殿承塵,墜而 卒,年六十五。
wáng sōng
○王松
wáng sōng, fù huī, wèi táng xī zōng zǎi xiàng. sōng jǔ jìn shì, hòu táng shí, lì xíng bù láng zhōng, táng mò, cóng shì fāng zhèn. jìn gāo zǔ zhèn tài yuán, pì sōng jié dù pàn guān. jìn gāo zǔ jí wèi, bài yòu jiàn yì dài fū, lèi bài gōng bù shàng shū. chū dì běi qiān, xiāo hàn lì xǔ wáng cóng yì yú jīng shī, yǐ sōng wèi zuǒ chéng xiàng. hàn gāo zǔ rù luò, xiān qiǎn rén chí zhào dōng jīng bǎi guān cháng shòu wěi mìng zhě jiē fén zhī, shǐ wù zì yí, yóu shì yù shǐ tái xī liǎn bǎi guān wěi chì fén zhī. sōng yǐ shǒu zhǐ qí xiōng, yǐn guō zi yí zì qiào, yǐ yǔ rén yuē: cǐ nǎi èr shí sì kǎo zhōng shū lìng yě. wén zhě xiào zhī. hòu sōng zǐ rén bǎo wèi lǐ shǒu zhēn hé zhōng zhī shǐ, shǒu zhēn fǎn, sōng yǐ zi gù shàng shū zì chén, gāo zǔ lián zhī, dàn shǐ jiě zhí ér yǐ. sōng yǒu tián chéng dōng, suì shí wǎng lái jīng shī, yǐ jí zú.
王松,父徽,為唐僖宗宰相。松舉進士,後唐時,歷刑部郎中,唐末,從事方 鎮。晉高祖鎮太原,辟松節度判官。晉高祖即位,拜右諫議大夫,累拜工部尚書。 出帝北遷,蕭翰立許王從益於京師,以松為左丞相。漢高祖入洛,先遣人馳詔東京 百官嘗授偽命者皆焚之,使勿自疑,由是御史台悉斂百官偽敕焚之。松以手指其胸, 引郭子儀自誚,以語人曰:「此乃二十四考中書令也。」聞者笑之。後松子仁寶為 李守貞河中支使,守貞反,松以子故上書自陳,高祖憐之,但使解職而已。松有田 城東,歲時往來京師,以疾卒。
péi hào
○裴皞
péi hào, zì sī dōng, hé dōng rén yě. péi shì zì jìn wèi yǐ lái, shì wèi míng zú, jū yàn zhě hào dōng juàn, jū liáng zhě hào xī juàn, jū hé dōng zhě hào zhōng juàn. hào chū yú míng jiā, ér róng zhǐ duān xiù, xìng gāng jí, zhí ér wú yǐn. shǎo hǎo xué, táng guāng huà zhōng jǔ jìn shì, bài xiào shū láng shí yí bǔ què. shì liáng wèi hàn lín xué shì zhōng shū shè rén. shì hòu táng wèi lǐ bù shì láng. hào xǐ lùn yì, měi chén cháo tíng què shī, duō chì quán chén. gǎi tài zǐ bīn kè, yǐ lǎo bài bīng bù shàng shū zhì shì. jìn gāo zǔ qǐ wèi gōng bù shàng shū, fù yǐ lǎo gào, bài yòu pú shè zhì shì. zú, nián bā shí wǔ, zèng tài zǐ tài bǎo.
裴皞,字司東,河東人也。裴氏自晉、魏以來,世為名族,居燕者號「東眷」, 居涼者號「西眷」,居河東者號「中眷」。皞出於名家,而容止端秀,性剛急,直 而無隱。少好學,唐光化中舉進士,拜校書郎、拾遺、補闕。事梁為翰林學士、中 書舍人。事後唐為禮部侍郎。皞喜論議,每陳朝廷闕失,多斥權臣。改太子賓客, 以老拜兵部尚書致仕。晉高祖起為工部尚書,復以老告,拜右僕射致仕。卒,年八 十五,贈太子太保。
hào yǐ wén xué zài cháo tíng jiǔ, zǎi xiàng mǎ yìn sūn sāng wéi hàn, jiē hào lǐ bù suǒ fàng jìn shì yě. hòu yìn sūn zhī jǔ, fàng bǎng, yǐn xīn jìn shì yì hào, hào xǐ zuò shī yuē: mén shēng mén xià jiàn mén shēng. shì chuán yǐ wèi róng. wéi hàn yǐ zuò xiāng, cháng guò hào, hào bù yíng bù sòng. rén huò wèn zhī, hào yuē: wǒ jiàn sāng gōng yú zhōng shū, shù liáo yě sāng gōng jiàn wǒ yú sī dì, mén shēng yě. hé sòng yíng zhī yǒu? rén yì yǐ wèi dāng.
皞以文學在朝廷久,宰相馬胤孫、桑維翰,皆皞禮部所放進士也。後胤孫知舉, 放榜,引新進士詣皞,皞喜作詩曰:「門生門下見門生。」世傳以為榮。維翰已作 相,嘗過皞,皞不迎不送。人或問之,皞曰:「我見桑公於中書,庶寮也;桑公見 我於私第,門生也。何送迎之有?」人亦以為當。
wáng rén yù
○王仁裕
wáng rén yù, zì dé niǎn, tiān shuǐ rén yě. shǎo bù zhī shū, yǐ gǒu mǎ dàn shè wèi lè, nián èr shí wǔ shǐ jiù xué, ér wèi rén jùn xiù, yǐ wén cí zhī míng qín lǒng jiān. qín shuài pì wèi qín zhōu jié dù pàn guān. qín zhōu rù yú shǔ, rén yù yīn shì shǔ wèi zhōng shū shè rén hàn lín xué shì. táng zhuāng zōng píng shǔ, rén yù shì táng, fù wèi qín zhōu jié dù pàn guān. wáng sī tóng zhèn xìng yuán, pì wèi cóng shì. sī tóng liú shǒu xī jīng, yǐ wèi pàn guān. fèi dì jǔ bīng fèng xiáng, sī tóng zhàn bài, fèi dì dé rén yù, wén qí míng bù shā, zhì zhī jūn zhōng. zì fèi dì qǐ shì, zhì qí rù lì, chí xí zhū zhèn, zhào shū gào mìng jiē rén yù wèi zhī. jiǔ zhī, yǐ dōu guān láng zhōng chōng hàn lín xué shì. jìn gāo zǔ rù lì, bà zhí wèi láng zhōng, lì sī fēng zuǒ sī láng zhōng jiàn yì dài fū. hàn gāo zǔ shí, fù wèi hàn lín xué shì chéng zhǐ, lèi qiān hù bù shàng shū, bà wèi bīng bù shàng shū tài zǐ shǎo bǎo. xiǎn dé sān nián zú, nián qī shí qī, zèng tài zǐ shǎo shī.
王仁裕,字德輦,天水人也。少不知書,以狗馬彈射為樂,年二十五始就學, 而為人俊秀,以文辭知名秦、隴間。秦帥闢為秦州節度判官。秦州入於蜀,仁裕因 事蜀為中書舍人、翰林學士。唐莊宗平蜀,仁裕事唐,復為秦州節度判官。王思同 鎮興元,闢為從事。思同留守西京,以為判官。廢帝舉兵鳳翔,思同戰敗,廢帝得 仁裕,聞其名不殺,置之軍中。自廢帝起事,至其入立,馳檄諸鎮,詔書、告命皆 仁裕為之。久之,以都官郎中充翰林學士。晉高祖入立,罷職為郎中,歷司封左司 郎中、諫議大夫。漢高祖時,復為翰林學士承旨,累遷戶部尚書,罷為兵部尚書、 太子少保。顯德三年卒,年七十七,贈太子少師。
rén yù xìng xiǎo yīn lǜ, jìn gāo zǔ chū dìng yǎ lè, yàn qún chén yú yǒng fú diàn, zòu huáng zhōng, rén yù wén zhī yuē: yīn bù chún sù ér wú hé shēng, dāng yǒu zhēng zhě qǐ yú jìn zhōng. yǐ ér liǎng jūn xiào dòu shēng lóng mén wài, shēng wén yú nèi, rén yǐ wèi shén. xǐ wèi shī. qí shǎo yě, cháng mèng pōu qí cháng wèi, yǐ xī jiāng shuǐ dí zhī, gù jiàn jiāng zhōng shā shí jiē wèi zhuàn zhòu zhī wén, yóu shì wén sī yì jìn. nǎi jí qí píng shēng suǒ zuò shī wàn yú shǒu wèi bǎi juǎn, hào xī jiāng jí. rén yù yǔ hé níng yú wǔ dài shí jiē yǐ wén zhāng zhī míng, yòu cháng zhī gòng jǔ, rén yù mén shēng wáng pǔ níng mén shēng fàn zhì, jiē zhì zǎi xiàng, shí chēng qí dé rén.
仁裕性曉音律,晉高祖初定雅樂,宴群臣於永福殿,奏黃鐘,仁裕聞之曰: 「音不純肅而無和聲,當有爭者起于禁中。」已而兩軍校斗升龍門外,聲聞於內, 人以為神。喜為詩。其少也,嘗夢剖其腸胃,以西江水滌之,顧見江中沙石皆為篆 籀之文,由是文思益進。乃集其平生所作詩萬餘首為百卷,號《西江集》。仁裕與 和凝於五代時皆以文章知名,又嘗知貢舉,仁裕門生王溥、凝門生范質,皆至宰相, 時稱其得人。
péi yǔ
○裴羽
péi yǔ, zì yòng huà, qí fù zhì, xiāng táng xī zōng, guān zhì sī kōng. yǔ yǐ yī pǐn zi wèi hé nán shòu ān wèi. shì liáng wèi yù shǐ tái zhǔ bù, gǎi jiān chá yù shǐ. táng míng zōng shí, wèi lì bù láng zhōng, yǔ yòu sàn qí cháng shì lù chóng shǐ yú mǐn, wèi hǎi fēng suǒ piāo zhì qián táng. shì shí, wú yuè wáng qián liú yǔ ān zhòng huì yǒu xì, táng fāng jué liú cháo gòng, yǔ děng bèi liú jīng suì, ér chóng yǐ jí zú. hòu liú qiǎn yǔ hái, yǔ qiú zài chóng shī yǔ jù guī. liú chū bù xǔ, yǔ yǐ yǔ gǎn dòng liú, liú cè rán xǔ zhī, yīn fù yǔ biǎo zì guī. míng zōng dé liú biǎo dà xǐ, yóu shì wú yuè fù tōng yú zhōng guó. yǔ hù chóng sàng zhì jīng shī, jí qí tuó zhuāng hái qí jiā, shì rén jiē duō yǔ zhī yì. yǔ, zhōu tài zǔ shí wèi zuǒ sàn qí cháng shì, zú, zèng hù bù shàng shū.
裴羽,字用化,其父贄,相唐僖宗,官至司空。羽以一品子為河南壽安尉。事 梁為御史台主簿,改監察御史。唐明宗時,為吏部郎中,與右散騎常侍陸崇使於閩, 為海風所飄至錢塘。是時,吳越王錢鏐與安重誨有隙,唐方絕鏐朝貢,羽等被留經 歲,而崇以疾卒。後鏐遣羽還,羽求載崇屍與俱歸。鏐初不許,羽以語感動鏐,鏐 惻然許之,因附羽表自歸。明宗得鏐表大喜,由是吳越復通於中國。羽護崇喪至京 師,及其橐裝還其家,士人皆多羽之義。羽,周太祖時為左散騎常侍,卒,贈戶部 尚書。
wáng yán
○王延
wáng yán, zì shì měi, zhèng zhōu zhǎng fēng rén yě. shǎo hǎo xué, cháng yǐ fù yè liáng xiāng lǐ qí, qí wèi zhī chēng yù, jiàn wèi jí mò xiàn lìng. féng dào zuò xiāng, yǔ yán gù rén, zhào bài zuǒ bǔ què. qiān shuǐ bù yuán wài láng, zhī zhì gào. bài zhōng shū shè rén, quán zhī gòng jǔ. lì bù shàng shū lú wén jì yǔ gù xiāng cuī xié yǒu xì. shì shí, xié zi qí fāng jǔ jìn shì, wén jì wèi yán yuē: wú cháng yù zi yú cháo, gòng jǔ xuǎn shì, dāng qiú shí xiào, wú yǐ xū míng qǔ rén. xī yǒu yuè rén shàn qiú, shēng zǐ fāng zuì, qí mǔ fú zhī shuǐ shàng. rén guài ér wèn zhī, zé yuē: qí fù shàn qiú, zi bì néng zhī. ruò shì kě hū? yán tuì ér xiào yuē: lú gōng zhī yán, wèi cuī xié yě, hèn qí fù suì jí qí zi xié! míng nián, xuǎn qí jiǎ kē, rén jiē chēng qí gōng. lèi qiān xíng bù shàng shū, yǐ tài zǐ shǎo bǎo zhì shì. zú, nián qī shí sān.
王延,字世美,鄭州長豐人也。少好學,嘗以賦謁梁相李琪,琪為之稱譽,薦 為即墨縣令。馮道作相,與延故人,召拜左補闕。遷水部員外郎,知制誥。拜中書 舍人,權知貢舉。吏部尚書盧文紀與故相崔協有隙。是時,協子頎方舉進士,文紀 謂延曰:「吾嘗譽子於朝,貢舉選士,當求實效,無以虛名取人。昔有越人善泅, 生子方晬,其母浮之水上。人怪而問之,則曰:『其父善泅,子必能之。』若是可 乎?」延退而笑曰:「盧公之言,為崔協也,恨其父遂及其子邪!」明年,選頎甲 科,人皆稱其公。累遷刑部尚書,以太子少保致仕。卒,年七十三。
yán wèi rén zhòng rán nuò, yǔ qí dì guī xiāng yǒu ài, wǔ dài zhī jì, chēng qí jiā fǎ yān.
延為人重然諾,與其弟規相友愛,五代之際,稱其家法焉。
mǎ zhòng jī
○馬重績
mǎ zhòng jī, zì dòng wēi, qí xiān chū yú běi dí, ér shì shì jūn zhōng. zhòng jī shǎo xué shù shù, míng tài yī wǔ jì bā xiàng sān tǒng dà lì, jū yú tài yuán. táng zhuāng zōng zhèn tài yuán, měi yòng bīng zhēng fá, bì yǐ wèn zhī, zhòng jī suǒ yán wú bù zhōng, bài dà lǐ sī zhí. míng zōng shí, fèi bù yòng. jìn gāo zǔ yǐ tài yuán jù mìng, fèi dì qiǎn bīng wéi zhī, shì shén wēi jí, mìng zhòng jī shì zhī, yù tóng rén, yuē: tiān huǒ zhī xiàng, gān jiàn ér lí míng. jiàn zhě jūn zhī dé yě, míng zhě nán miàn ér xiàng zhī, suǒ yǐ zhì tiān xià yě. tóng rén zhě rén suǒ tóng yě, bì yǒu tóng wǒ zhě yān. yì yuē: zhàn hū gān. gān, xī běi yě. yòu yuē: xiāng jiàn hū lí. lí, nán fāng yě. qí tóng wǒ zhě zì běi ér nán hū? gān, xī běi yě, zhàn ér shèng, qí jiǔ yuè shí yuè zhī jiāo hū? shì suì jiǔ yuè, qì dān zhù jìn jī bài táng jūn, jìn suì yǒu tiān xià. bài zhòng jī tài zǐ yòu zàn shàn dài fū, qiān sī tiān jiān. míng nián, zhāng cóng bīn fǎn, mìng zhòng jī shì zhī, yù suí, yuē: nán zhān xī mù, mù bù zì xù, xū ér dòng zhī, dòng suí qí fù. suì jiāng qiū yǐ, wú néng wèi yě! qī yuè ér cóng bīn bài. gāo zǔ dà xǐ, cì yǐ liáng mǎ qì bì.
馬重績,字洞微,其先出於北狄,而世事軍中。重績少學數術,明太一、五紀、 八象、《三統大曆》,居於太原。唐莊宗鎮太原,每用兵征伐,必以問之,重績所 言無不中,拜大理司直。明宗時,廢不用。晉高祖以太原拒命,廢帝遣兵圍之,勢 甚危急,命重績筮之,遇《同人》,曰:「天火之象,乾建而離明。健者君之德也, 明者南面而向之,所以治天下也。同人者人所同也,必有同我者焉。《易》曰: 『戰乎乾。』乾,西北也。又曰:『相見乎離。』離,南方也。其同我者自北而南 乎?乾,西北也,戰而勝,其九月十月之交乎?」是歲九月,契丹助晉擊敗唐軍, 晉遂有天下。拜重績太子右贊善大夫,遷司天監。明年,張從賓反,命重績筮之, 遇《隨》,曰:「南瞻析木,木不自續,虛而動之,動隨其覆。歲將秋矣,無能為 也!」七月而從賓敗。高祖大喜,賜以良馬、器幣。
tiān fú sān nián, zhòng jī shàng yán: lì xiàng, wáng zhě suǒ yǐ zhèng yī qì zhī yuán, xuān wàn bāng zhī mìng. ér gǔ jīn suǒ jì, kǎo shěn duō chà, xuān míng qì shuò zhèng ér xīng dù bù yàn, chóng xuán wǔ xīng dé ér suì chà yī rì, yǐ xuān míng zhī qì shuò, hé chóng xuán zhī wǔ xīng, èr lì xiāng cān, rán hòu fú hé. zì qián shì zhū lì, jiē qǐ tiān zhèng shí yī yuè wèi suì shǒu, yòng tài gǔ jiǎ zǐ wèi shàng yuán, jī suì yù duō, chà kuò yù shén. chén zhé hé èr lì, chuàng wèi xīn fǎ, yǐ táng tiān bǎo shí sì zài yǐ wèi wèi shàng yuán, yǔ shuǐ zhēng yuè zhōng qì wèi qì shǒu. zhào xià sī tiān jiān zhào rén qí zhāng wén hào děng kǎo hé dé shī. rén qí děng yán: míng nián gēng zǐ zhēng yuè shuò, yòng zhòng jī lì kǎo zhī, jiē hé wú chuǎn. nǎi xià zhào bān xíng zhī, hào diào yuán lì. xíng zhī shù suì zhé chà, suì bù yòng. zhòng jī yòu yán: lòu kè zhī fǎ, yǐ zhōng xīng kǎo zhòu yè wèi yī bǎi kè, bā kè liù shí fēn kè zhī èr shí wèi yī shí, shí yǐ sì kè shí fēn wèi zhèng, cǐ zì gǔ suǒ yòng yě. jīn shī qí chuán, yǐ wǔ zhèng wèi shí shǐ, xià qīn wèi sì kè shí fēn ér wèi wǔ. yóu shì zhòu yè hūn xiǎo, jiē shī qí zhèng, qǐng yī gǔ gǎi zhèng. cóng zhī. zhòng jī zú nián liù shí sì.
天福三年,重績上言:「曆象,王者所以正一氣之元,宣萬邦之命。而古今所 紀,考審多差,《宣明》氣朔正而星度不驗,《崇玄》五星得而歲差一日,以《宣 明》之氣朔,合《崇玄》之五星,二歷相參,然後符合。自前世諸歷,皆起天正十 一月為歲首,用太古甲子為上元,積歲愈多,差闊愈甚。臣輒合二歷,創為新法, 以唐天寶十四載乙未為上元,雨水正月中氣為氣首。」詔下司天監趙仁錡、張文皓 等考覈得失。仁錡等言:「明年庚子正月朔,用重績歷考之,皆合無舛。」乃下詔 班行之,號《調元歷》。行之數歲輒差,遂不用。重績又言:「漏刻之法,以中星 考晝夜為一百刻,八刻六十分刻之二十為一時,時以四刻十分為正,此自古所用也。 今失其傳,以午正為時始,下侵未四刻十分而為午。由是晝夜昏曉,皆失其正,請 依古改正。」從之。重績卒年六十四。
zhào yán yì
○趙延義
zhào yán yì, zì zi yīng, qín zhōu rén yě. zēng zǔ shěng gōng tōng shù shù, bì luàn yú shǔ. fù wēn guī, shì shǔ wáng jiàn wèi sī tiān jiān, měi wèi jiàn zhàn jí xiōng, xiǎo bù zhōng, zhé jiā jié zé. wēn guī lín zú, jiè qí zi sūn yuē: shù shù, wú shì yè, rán wú shì luàn guó, dé zuì ér jǐ sǐ zhě shù yǐ! zi sūn néng yǐ tuó dào shì jìn zhě, bù bì wèi yě. rán yán yì shǎo yì yǐ cǐ shì shǔ wèi sī tiān jiān. shǔ wáng, shì táng wèi xīng guān. yán yì jiān tōng sān shì, pō shàn xiāng rén. qì dān miè jìn, yán yì suí lǔ zhì zhèn zhōu. lǐ yún bái zài róng móu zhú má dá guī hàn, yóu yù wèi jué, yán yì jiǎ shù shù shù zàn chéng zhī. zhōu tài zǔ zì wèi yǐ bīng rù jīng shī, tài zǔ zhào yán yì wèn: hàn zuò duǎn cù zhě, tiān shù xié? yán yì yán: wáng zhě fǔ tiān xià, dāng yǐ rén ēn dé zé, ér hàn fǎ shēn kù, xíng fá wǎng làn, tiān xià chēng yuān, cǐ qí suǒ yǐ wáng yě! shì shí, tài zǔ fāng yǐ bīng wéi sū féng jí liú zhū dì, yù zhū qí zú, wén yán yì yán sǒng rán, yīn dài qí zú, èr jiā huò quán. yán yì shì zhōu wèi tài fǔ qīng pàn sī tiān jiān, yǐ jí zú.
趙延義,字子英,秦州人也。曾祖省躬通數術,避亂於蜀。父溫珪,事蜀王建 為司天監,每為建占吉凶,小不中,輒加詰責。溫珪臨卒,戒其子孫曰:「數術, 吾世業,然吾仕亂國,得罪而幾死者數矣!子孫能以佗道仕進者,不必為也。」然 延義少亦以此仕蜀為司天監。蜀亡,仕唐為星官。延義兼通三式,頗善相人。契丹 滅晉,延義隨虜至鎮州。李筠、白再榮謀逐麻答歸漢,猶豫未決,延義假述數術贊 成之。周太祖自魏以兵入京師,太祖召延義問:「漢祚短促者,天數邪?」延義言: 「王者撫天下,當以仁恩德澤,而漢法深酷,刑罰枉濫,天下稱冤,此其所以亡也!」 是時,太祖方以兵圍蘇逢吉、劉銖第,欲誅其族,聞延義言悚然,因貸其族,二家 獲全。延義事周為太府卿、判司天監,以疾卒。