strong fù nǚ táo nán tuō rǔ mǔ　 qióng hàn yǒu xìng pèi shū nǚ strong
富女逃難托乳母　窮漢有幸配淑女

shī yuē:
詩曰：

běn lái qián shì dìng liáng yuán, jīn rì xiāng féng fēi ǒu rán
本來前世定良緣，今日相逢非偶然；

suī shì pò yáo duō kǔ chǔ, guǎn xū fù guì zài tā nián.
雖是破窯多苦楚，管須富貴在他年。

nà yuán wài yī shí duǒ shǎn bù jí, dǎo diē le yī jiāo, pā qǐ shēn jiào shēng: yā huán men, yǔ wǒ bǎ zhè zuò zào tóu zhé xià lái tián shí le! zhòng yā huán yī shēng dá yīng. zhè bān yā huán chāi xiè de zhé xiè, tián jǐng de tián jǐng, bǎ zhè yī gè jǐng qǐng kè jiān tián mǎn le. tián shì dà niáng jiǎ yì jiào shēng: gū niáng sǐ dé hǎo kǔ. kāi lèi huí jìn zì jǐ fáng zhōng qù le. dà hóng jiào shēng: diē diē, hé kǔ rú cǐ bǎ mèi zǐ bī sǐ, yú xīn hé rěn? shuō bà yě wǎng wài biān zǒu le qù. nà yuàn jūn shuō: lǎo zéi a! nǐ tài kè dú le xiē, nǚ ér jì bèi bī sǐ, yě gāi lāo qǐ shī hái mái zàng guān mù. zěn me shī shǒu dū bù róng jiàn, jiāng tā tián zài ní tǔ nèi le? zhè děng dú è, wǒ yǔ nǐ jīn shì fū qī zuò bù chéng le! zhè yuàn jūn jiǎ yì kū jìn nèi fáng. yuán wài yě jué wú qù, huí dào shū fáng mèn mèn bù lè.
那員外一時躲閃不及，倒跌了一跤，趴起身叫聲：「丫環們，與我把這座灶頭折下來填實了！」眾丫環一聲答應。這班丫環拆卸的折卸，填井的填井，把這一個井頃刻間填滿了。田氏大娘假意叫聲：「姑娘死得好苦。」揩淚回進自己房中去了。大洪叫聲：「爹爹，何苦如此把妹子逼死，於心何忍？」說罷也往外邊走了去。那院君說：「老賊啊！你太刻毒了些，女兒既被逼死，也該撈起屍骸埋葬棺木。怎麼屍首都不容見，將她填在泥土內了？這等毒惡，我與你今世夫妻做不成了！」這院君假意哭進內房。員外也覺無趣，回到書房悶悶不樂。

qiě diū xià liǔ jiā zhī shì, zài biǎo nà xuē rén guì xīn jīng dǎn zhàn, kǒng pà yǒu rén zhuī gǎn, zài xuě nèi bēn zǒu gè bú zhù. yī kǒu qì pǎo dé qì chuǎn xū xū, lí liǔ jiā zhuāng yǒu èr shí lǐ, jiàn qián yǒu gè gǔ miào, xīn xià xiǎng dào: bù miǎn zǒu jìn qù xiē xī xiē xī zài zǒu. rén guì zǒu jìn miào zhōng, zuò yú bài dān shàng miàn xiū xī.
且丟下柳家之事，再表那薛仁貴心驚膽戰，恐怕有人追趕，在雪內奔走個不住。一口氣跑得氣喘吁吁，離柳家莊有二十里，見前有個古廟，心下想道：「不免走進去歇息歇息再走。」仁貴走進廟中，坐於拜單上面休息。

zài jiǎng zhè liǔ jīn huā xiǎo jiě bèi rǔ mǔ tuō zhù pǎo xià lái bù dǎ jǐn, kě lián yī wèi xiǎo jiě pǎo dé mǎn miàn tōng hóng, sān cùn jīn lián zài xuě dì shàng zǒu dé lái hǎo bù téng tòng, jiào shēng: rǔ mǔ, nǚ ér shí shì zǒu bù dòng le, nǎ lǐ qù zuò yī zuò cái hǎo. gù mā mā shuō: gū niáng, qián miàn yǒu zuò gǔ miào, bù miǎn dào lǐ biān qù zuò yī zuò zài zǒu. èr rén zǎn shàng qián lái. nǎ zhī rén guì yě zài lǐ biān zuò le yī huí, zhèng yào chū miào, zhǐ jiàn nà biān liǎng gè fù rén yuǎn yuǎn ér lái, biàn xīn zhōng àn xiǎng dào: bù hǎo a! mò fēi shì liǔ jiā zhuāng lái ná wǒ de me? bù miǎn réng duǒ zài lǐ miàn, děng tā guò qù zài zǒu. liè wèi, nà rén guì wèi zēng jiāo yùn, zuì dǎn xiǎo de, tā shǎn jìn gǔ miào xiǎng: zhè liǎng gè fù rén, tǎng huò yě jìn miào zhōng lái, biàn zěn me chù? a! yǒu le, bù miǎn duǒ zài fú guì lǐ biān, jiù jìn lái yě bù jiàn de. rén guì lián máng zuān rù guì zhōng, dào yě lái dé kuān sōng, shuì zài lǐ biān le. qiě biǎo nà xiǎo jiě tóng le rǔ mǔ jìn rù miào zhōng, shuō: gū niáng, jiù zài bài dān shàng zuò yī zuò ba. xiǎo jiě jiāng shēn zuò xià. gù mā mā tái yǎn tuán tuán yī kàn, bìng wú xián rén, kāi yán shuō dào: gū niáng, nǐ shì yī piàn cí xīn, dào zhè xuē lǐ hán lěng, cì tā hóng yī. zài bù dào nǐ diē diē xìng zi bù hǎo, jiàn le hóng yī, guài bù dé fā nù. wǒ suī lǐng nǐ chū mén, táo guò yǎn qián zhī hài, dàn rú jīn nǎ lǐ qù hǎo? yòu wú qīn qī, yòu wú juàn shǔ, kàn lái dào yào sǐ yī kuài le. xiǎo jiě jiào shēng: rǔ mǔ, zǒng shì nǚ ér bù hǎo, hài nǐ lù tú xīn kǔ. wǒ sǐ bù zú xī, zhǐ kě xī yī gè xuē lǐ, tā yě suàn mìng bó, wú jiā wú shì, lěng hán bù zhī shòu le duō shǎo. sī liang huó mìng, dào cǐ kàn mù liào, wǒ yǔ tā yī jiàn hóng yī, fēn míng hài le tā le. wǒ men táo le xìng mìng, zhè xuē lǐ bì rán bèi diē diē dǎ sǐ le. rǔ mǔ dào: zhè yě bù zhī qí xì.
再講這柳金花小姐被乳母拖住跑下來不打緊，可憐一位小姐跑得滿面通紅，三寸金蓮在雪地上走得來好不疼痛，叫聲：「乳母，女兒實是走不動了，哪裡去坐一坐才好。」顧媽媽說：「姑娘，前面有座古廟，不免到裡邊去坐一坐再走。」二人趲上前來。哪知仁貴也在裡邊坐了一回，正要出廟，只見那邊兩個婦人遠遠而來，便心中暗想道：「不好啊！莫非是柳家莊來拿我的麼？不免仍躲在裡面，等她過去再走。」列位，那仁貴未曾交運，最膽小的，他閃進古廟想：「這兩個婦人，倘或也進廟中來，便怎麼處？啊！有了，不免躲在佛櫃裡邊，就進來也不見的。」仁貴連忙鑽入櫃中，到也來得寬鬆，睡在裡邊了。且表那小姐同了乳母進入廟中，說：「姑娘，就在拜單上坐一坐吧。」小姐將身坐下。顧媽媽抬眼團團一看，並無閒人，開言說道：「姑娘，你是一片慈心，道這薛禮寒冷，賜他紅衣。再不道你爹爹性子不好，見了紅衣，怪不得發怒。我雖領你出門，逃過眼前之害，但如今哪裡去好？又無親戚，又無眷屬，看來倒要死一塊了。」小姐叫聲：「乳母，總是女兒不好，害你路途辛苦。我死不足惜，只可惜一個薛禮，他也算命薄，無家無室，冷寒不知受了多少。思量活命，到此看木料，我與他一件紅衣，分明害了他了。我們逃了性命，這薛禮必然被爹爹打死了。」乳母道：「這也不知其細。」

èr rén zhèng zài cǐ jiǎng lùn, jīng dòng le fú guì lǐ miàn dí xuē rén guì. tā tīng jiàn zhè fān shuō huà, cái míng bái, shuō: a! yuán lái rú cǐ! zhè jiàn hóng yī què shì xiǎo jiě niàn wǒ shēn shàng hán lěng sòng wǒ de, wǒ nǎ lǐ zhī dào nèi qíng, zhī dào shì tiān cì hóng yī. bèi yuán wài kàn jiàn, dào hài zhè wèi xiǎo jiě lí bié jiā xiāng, shòu cǐ xīn kǔ, jiē fāng shàng chū guāi lù chǒu. āi! xuē lǐ a, nǐ shòu xiǎo jiě zhè yàng dà ēn bù sī qù bào, fǎn hài tā táo shēng shòu kǔ, xìng xǐ tā lái dào miào zhōng xiē zú, bù miǎn dài wǒ chū qù xiè tā, jiù sǐ yě gān xīn le. xiǎng bà, jí zuān chū fú guì, lái dào xiǎo jiě miàn qián, shuāng xī guì xià jiào shēng: méng xiǎo jiě suǒ cì hóng yī, xiǎo zi shí shì bù zhī, zhī dào tiān cì yǔ wǒ, gù ěr jiāng lái chuān zài shēn shàng. shuí xiǎng bèi yuán wài jiàn le, fǎn hài xiǎo jiě shòu cǐ qū dǎ, yòu táo mìng chū mén. xiǎo zi duǒ bì zài cǐ, yī tīng qí yán, xīn zhōng wàn fēn bù rěn, yīn cǐ chū lái xiè yī xiè xiǎo jiě dà ēn, píng xiǎo jiě chù zhì xiǎo zi biàn liǎo.
二人正在此講論，驚動了佛櫃裡面的薛仁貴。他聽見這番說話，才明白，說：「啊！原來如此！這件紅衣卻是小姐念我身上寒冷送我的，我哪裡知道內情，只道是天賜紅衣。被員外看見，倒害這位小姐離別家鄉，受此辛苦，街坊上出乖露醜。哎！薛禮啊，你受小姐這樣大恩不思去報，反害她逃生受苦，幸喜她來到廟中歇足，不免待我出去謝她，就死也甘心了。」想罷，即鑽出佛櫃，來到小姐面前，雙膝跪下叫聲：「蒙小姐所賜紅衣，小子實是不知，只道天賜與我，故爾將來穿在身上。誰想被員外見了，反害小姐受此屈打，又逃命出門。小子躲避在此，一聽其言，心中萬分不忍，因此出來謝一謝小姐大恩，憑小姐處治小子便了。」

xuē rén guì hū dì lǐ guì zài dì xià shuō cǐ fān yán yǔ, dào xià dé xiǎo jiě hún bù fù tǐ, mǎn miàn tōng hóng, duǒ yòu duǒ bù jí. rǔ mǔ dào yě guāi qiǎo, lián máng yī bǎ fú qǐ shuō: zuì guò zuì guò, yì bān nián jì, hé bì rú cǐ. qǐng wèn xiǎo guān rén xiàng zhù hé fāng, nián gēng duō shǎo? rén guì shuō: mā mā, xiǎo zi xiàng zài xuē jiā zhuāng, yǒu míng de xuē yīng yuán wài jiù shì jiā fù, bù xìng shēn gù, jiā yè diāo líng, tián yuán wū yǔ jǐn jiē hào sàn, mù xià zhù zài pò yáo lǐ miàn, qióng kǔ bù kān. gù cǐ zài yuán wài fǔ shàng zuò xiē xiǎo gōng móu shí. bù xiǎng yǒu cǐ yì biàn, wǒ zhī zuì yě! gù mā mā jiào shēng: xuē lǐ, wǒ kàn nǐ suī zài nán zhōng, xiōng zhōng zhì lüè cái gāo jué bù là mò. wǒ jiā xiǎo jiě cái nián èr shí, guī gé qiān jīn, jiàn nǐ shēn shàng hán lěng, cì nǐ hóng yī, fǎn hài le zì jiā chī kǔ, rú jīn suī rán táo tuō xìng mìng, zhǐ yīn shǎo yǒu qīn juàn, wú chù qī shēn. nǐ ruò gǎn xiǎo jiě ēn dé, lǐng wǒ men dào yáo nèi quán qiě zhù xià, děng nǐ fā dá zhī shí zài bào jīn rì zhī ēn, yě jiù shì nǐ de liáng xīn le. xuē lǐ jiào shēng: mā mā, wǒ shòu xiǎo jiě dà ēn, wú yǐ tú bào. rú ruò xuē lǐ jiā zhōng yǒu gāo táng dà wū, fēng yī zú shí, hé xiāo mā mā shuō dé, zhèng dāng gōng yǎng xiǎo jiě. dàn jīn zhù zài pò yáo, bìng wú nèi wài, yòu wú shí wù jiàn, jiào huā yì bān, zhǐ yǒu shā guàn yī gè, chuáng zhàng jù wú, dào cǎo ér shuì. xiǎo jiě nǎi qiān jīn guì tǐ, nǎ lǐ zhù dé guàn? bù dàn shòu kǔ chǔ, gèng jiān wǎn lái wú chù qī shēn, xiǎo jiě qīng nián guì tǐ zěn shēng ān shuì? wài rén jiàn le, yòu shì yī fān cāi yí. bù dàn bù néng bào xiǎo jiě ēn dé, fǎn shì de zuì xiǎo jiě le, shǐ xiǎo zi yú xīn hé rěn? qǐ fēi zuì gēng shēn yǐ! rǔ mǔ shuō: xuē lǐ, nǐ yán yǔ suī rán bù chà, dàn xiǎo jiě rú jīn wú chù qī shēn, zěn me chù? xīn zhōng yī xiǎng, qīng qīng duì gū niáng shuō dào: ruò bú zhù pò yáo, nǎ lǐ qù hǎo? jīn huā dào: rǔ mǔ, jiào wǒ yě wú zhǔ yì, zhǐ de tóng xuē lǐ dào yáo, sù xún ān shēn zhī chù, zài zuò dào lǐ. rǔ mǔ shuō: qù biàn qù le, dàn xuē lǐ zhè fān yán yǔ shí shì zhēn de. bù fēn nèi wài yǎn duì yǎn, jiù shì gū niáng nǐ yě nán yǐ ān shuì. wǒ kàn xuē lǐ zhè rén suī rán qióng kǔ, hòu lái dìng yǒu hǎo chù. gū niáng, jì shì dào qí jiān, wèi rǔ mǔ zuò gè zhǔ zhāng, bǎ nǐ zhōng shēn xǔ le tā bà.
薛仁貴忽地里跪在地下說此番言語，倒嚇得小姐魂不附體，滿面通紅，躲又躲不及。乳母倒也乖巧，連忙一把扶起說：「罪過罪過，一般年紀，何必如此。請問小官人向住何方，年庚多少？」仁貴說：「媽媽，小子向在薛家莊，有名的薛英員外就是家父，不幸身故，家業凋零，田園屋宇盡皆耗散，目下住在破窯裡面，窮苦不堪。故此在員外府上做些小工謀食。不想有此異變，我之罪也！」顧媽媽叫聲：「薛禮，我看你雖在難中，胸中志略才高決不落寞。我家小姐才年二十，閨閣千金，見你身上寒冷，賜你紅衣，反害了自家吃苦，如今雖然逃脫性命，只因少有親眷，無處棲身。你若感小姐恩德，領我們到窯內權且住下，等你發達之時再報今日之恩，也就是你的良心了。」薛禮叫聲：「媽媽，我受小姐大恩，無以圖報。如若薛禮家中有高堂大屋，豐衣足食，何消媽媽說得，正當供養小姐。但今住在破窯，並無內外，又無什物件，叫花一般，只有沙罐一個，床帳俱無，稻草而睡。小姐乃千金貴體，哪裡住得慣？不但受苦楚，更兼晚來無處棲身，小姐青年貴體怎生安睡？外人見了，又是一番猜疑。不但不能報小姐恩德，反是得罪小姐了，使小子於心何忍？豈非罪更深矣！」乳母說：「薛禮，你言語雖然不差，但小姐如今無處棲身，怎麼處？」心中一想，輕輕對姑娘說道：「若不住破窯，哪裡去好？」金花道：「乳母，叫我也無主意，只得同薛禮到窯，速尋安身之處，再作道理。」乳母說：「去便去了，但薛禮這番言語實是真的。不分內外眼對眼，就是姑娘你也難以安睡。我看薛禮這人雖然窮苦，後來定有好處。姑娘，既事到其間，為乳母做個主張，把你終身許了他罷。」

nà liǔ xiǎo jiě tīng jiàn cǐ yán, xīn zhōng yī xiǎng: wǒ qián rì zèng tā yī fú, jiù yǒu zhè gè xīn cháng. jīn wén rǔ mǔ zhī yán, zhèng hé qí yì, biàn mǎn xīn huān xǐ dī tóu bù kāi kǒu. rǔ mǔ jué zhe le tā de xīn yì, shuō dào: xuē dà guān, nǐ dào pò yáo zhōng bù fēn nèi wài, yè lái bù hǎo shuì, wǒ rú jīn bǎ xiǎo jiě zhōng shēn xǔ nǐ rú hé? xuē lǐ tīng yán dà jīng, shuō: mā mā xiū jiǎng cǐ huà, duō méng xiǎo jiě cì wǒ hóng yī, cóng méi yǒu bàn diǎn xié xīn. lǎo yuán wài shàng rán rú cǐ, mā mā ruò shuō xiǎo jiě jīn rì zhōng shēn xǔ wǒ, jiào xuē lǐ liáng xīn hé zài? rì hòu yǒu kǒu nán fēn zhēn jiǎ. cǐ shì duàn rán shǐ bù dé de. rǔ mǔ dào: xuē lǐ guān rén, nǐ yán zhī chà yǐ! yīn yuán nǎi wǔ bǎi nián qián zhī shì, qǐ kě jīn rì qiáng pèi de? xiǎo jiě suī wú xié xīn, què yě bìng wú yì jiàn. dàn tiān shén zuò fá, yǒu hóng yī wèi jì, shuō shén me yǒu kǒu nán fēn zhēn jiǎ? rén guì shuō: mā mā! suī rán rú cǐ, dàn xiǎo zi shí shuāi luò nán, zhè děng qióng kǔ, cháng cháng yuàn mìng. xiǎo jiě shēng yú fù jiā guī gé, nǎ lǐ zhù dé pò yáo? qǐ fēi hài le xiǎo jiě shòu kǔ yī shēng yī shì? wǒ xuē lǐ yī fā zuì dà le! kuàng xiǎo jiě tiān shēng huā róng yuè mào, pà méi yǒu dà fù dà guì cái zǐ duì qīn? zěn néng pèi wǒ luò nán zhī rén. cǐ shì duàn rán shǐ bù dé! rǔ mǔ jiàn tā zài sān tuī cí, biàn dà nù dào: nǐ zhè méi liáng xīn de, wǒ jiā xiǎo jiě rú cǐ dà ēn, zèng nǐ hóng yī fǎn hài zì shēn, xìng kuī mǔ xiōng xīn hǎo, gù fàng táo shēng. jīn wú qī shēn zhī dì, yào zhù nǐ pò yáo, nǐ què yǒu xǔ duō tuī sān zǔ sì, fēn míng bù xǔ wǒ men dào yáo zhōng qù le! xuē lǐ shuō: mā mā, zhè gè xiǎo zi zěn gǎn? wǒ ruò yǒu cǐ xīn, yǒng wú hǎo rì! jì rán mā mā dà nù jiàn zé, wǒ jiù yī yǔn cǐ shì biàn liǎo. rǔ mǔ shuō: xuē dà guān rén, zhè jù cái shuō dé shì. nǐ jì yīng chéng. nà bāo guǒ zài cǐ, nǐ ná qù lǐng xiǎo jiě dào pò yáo zhōng qù. rén guì dá yīng, bǎ bāo fú bèi zài bó zi shàng, biàn shuō: zhè gè xuě dì xià bù hǎo zǒu de, cǐ qù hái yǒu shí lǐ zhī yáo, liàng xiǎo jiě jué zǒu bù dòng, bù rú dài wǒ tuó le qù ba. rǔ mǔ shuō: yě hǎo.
那柳小姐聽見此言，心中一想：「我前日贈他衣服，就有這個心腸。」今聞乳母之言，正合其意，便滿心歡喜低頭不開口。乳母覺着了她的心意，說道：「薛大官，你道破窯中不分內外，夜來不好睡，我如今把小姐終身許你如何？」薛禮聽言大驚，說：「媽媽休講此話，多蒙小姐賜我紅衣，從沒有半點邪心。老員外尚然如此，媽媽若說小姐今日終身許我，叫薛禮良心何在？日後有口難分真假。此事斷然使不得的。」乳母道：「薛禮官人，你言之差矣！姻緣乃五百年前之事，豈可今日強配的？小姐雖無邪心，卻也並無異見。但天神作伐，有紅衣為記，說什麼有口難分真假？」仁貴說：「媽媽！雖然如此，但小子時衰落難，這等窮苦，常常怨命。小姐生於富家閨閣，哪裡住得破窯？豈非害了小姐受苦一生一世？我薛禮一發罪大了！況小姐天生花容月貌，怕沒有大富大貴才子對親？怎能配我落難之人。此事斷然使不得！」乳母見他再三推辭，便大怒道：「你這沒良心的，我家小姐如此大恩，贈你紅衣反害自身，幸虧母兄心好，故放逃生。今無棲身之地，要住你破窯，你卻有許多推三阻四，分明不許我們到窯中去了！」薛禮說：「媽媽，這個小子怎敢？我若有此心，永無好日！既然媽媽大怒見責，我就依允此事便了。」乳母說：「薛大官人，這句才說得是。你既應承。那包裹在此，你拿去領小姐到破窯中去。」仁貴答應，把包袱背在膊子上，便說：「這個雪地下不好走的，此去還有十里之遙，諒小姐決走不動，不如待我馱了去吧。」乳母說：「也好。」

liǔ jīn huā fāng cái zǒu le èr shí yú lǐ, liǎng zú tòng dé liǎo bù dé, rú jīn xuē lǐ tuó tā zǒu, xīn nèi hǎo bù huān xǐ, jì xǔ zhōng shēn, yě gù bù dé xiū chǒu le. xuē rén guì lì dà wú qióng, tuó zhè xiǎo jiě yóu rú dēng cǎo yì bān qīng de, tuó le jìng wàng xuě dì pǎo le qù le. rǔ mǔ luò zài hòu miàn, gǎn bù shàng lái. rén guì chóng yòu zhuǎn huí, yī bǎ wǎn le rǔ mǔ de shǒu biàn zǒu. bù yī huí gōng fū, dào le dīng shān jiǎo xià, zǒu jìn pò yáo, fàng xià xiǎo jiě, rǔ mǔ biàn shuō dào: nǐ kàn zhè yàng yī gè xíng xiāng, xiǎo jiě zài cǐ rú hé zhù dé? jīn huā jiào shēng: rǔ mǔ, kàn tā zhè yàng qióng kǔ, liàng lái rú jīn fàn mǐ jù méi yǒu de. kě jiāng cǐ bāo guǒ dǎ kāi, ná yī kuài líng suì yín zi yǔ tā, dào jiē fāng qù mǎi xiē yú ròu chái mǐ děng lèi, qiě shāo qǐ lái chī le zài chù. rǔ mǔ jiù bǎ yī kuài yín zi fù yǔ rén guì shuō: xíng zào yào mǎi yī zhī huí lái de. rén guì shuō: xiǎo dé. jiē le yín zi, mǎn xīn huān xǐ, àn xiǎng: rú jīn è bù sǐ le.
柳金花方才走了二十餘里，兩足痛得了不得，如今薛禮馱她走，心內好不歡喜，既許終身，也顧不得羞丑了。薛仁貴力大無窮，馱這小姐猶如燈草一般輕的，馱了竟望雪地跑了去了。乳母落在後面，趕不上來。仁貴重又轉回，一把挽了乳母的手便走。不一回工夫，到了丁山腳下，走進破窯，放下小姐，乳母便說道：「你看這樣一個形相，小姐在此如何住得？」金花叫聲：「乳母，看他這樣窮苦，諒來如今飯米俱沒有的。可將此包裹打開，拿一塊零碎銀子與他，到街坊去買些魚肉柴米等類，且燒起來吃了再處。」乳母就把一塊銀子付與仁貴說：「行灶要買一隻回來的。」仁貴說：「曉得。」接了銀子，滿心歡喜，暗想：「如今餓不死了。」

àn xià xuē rén guì máng máng lù lù wài biān mǎi dōng xī. qiě zài jiǎng wáng mào shēng, tā shǎo le xuē rén guì chī fàn, lüè jué kuān sōng jǐ rì. zhè yī rì, nà wáng mào shēng mǎi xiǎo cài huí lái. ǒu cóng dīng shān jiǎo xià pò yáo qián jīng guò. tái tóu wǎng nèi biān yī kàn, zhǐ jiàn liǎng gè fù rén zài lǐ biān, xīn xià xiǎng: zhè yáo nèi nǎi shì xuē xiōng suǒ jū zhī dì, wèi hé yǒu zhè liǎng gè táng kè zài nèi? zhèng lì dìng zài yáo qián chóu chú bù jué, hū jiàn xuē rén guì mǎi le xǔ duō xiǎo cài yú ròu guī lái. wáng mào shēng shuō: xiōng dì, nǐ zài liǔ jiā zhuāng jǐ shí huí lái de? wèi shén bú dào wǒ jiā qù, què zài zhè lǐ máng lù? qǐng wèn lǐ miàn èr wèi shì hé rén? xuē lǐ shuō: gē ge, nǐ qiě xiē le dān zi, qǐng dào lǐ miàn, wǒ yǒu xì huà duì nǐ jiǎng. mào shēng lián máng xiē le dān zi, zǒu jìn pò yáo. rén guì fàng le mǐ ròu shí wù, jiào shēng: xiǎo jiě, zhè wèi shì wǒ jié yì gē ge, jiào wáng mào shēng, nǎi shì wǒ de dà ēn rén, kuài guò lái jiàn le lǐ. mào shēng mù bù shí dīng, zhǐ de zuò le liǎng gè yī. rén guì bǎ cì hóng yī zhī shì duì mào shēng rú cǐ zhǎng duǎn xì xì shuō le yī biàn. mào shēng bù jué dà xǐ shuō: jì rú cǐ, jiǎng qǐ lái shì wǒ dì fù le. xiōng dì, nǐ de yùn yǐ jiāo, fú xīng zhuǎn zhù. jīn rì shì shàng hǎo jí rì, bù miǎn jīn wǎn chéng qīn hǎo. rén guì shuō: gē ge, zhè gè shǐ bù dé! kuàng pò yáo nèi yī wú suǒ yǒu, zěn hǎo chéng qīn? mào shēng shuō: yī diǎn yě bù nán, tái tiáo yǐ dèng, bèi rù jiā huǒ děng wù dài wǒ ná lái. xǐ bīn shì nǐ sǎo sǎo, zhǎng lǐ jiù shì wǒ. kě shǐ de ma? rǔ mǔ dào: dào yě shǐ de. yǒu yín èr liǎng, fán ná qù zhì bàn dōng xī. wáng mào shēng jiē le yín zi chū yáo shuō: xiōng dì, wǒ xiān qù dǎ fā sǎo sǎo xiān lái. rén guì shuō: jì rú cǐ, shén miào. biàn zài yáo nèi máng máng lù lù zhǔn bèi.
按下薛仁貴忙忙碌碌外邊買東西。且再講王茂生，他少了薛仁貴吃飯，略覺寬鬆幾日。這一日，那王茂生買小菜回來。偶從丁山腳下破窯前經過。抬頭往內邊一看，只見兩個婦人在裡邊，心下想：「這窯內乃是薛兄所居之地，為何有這兩個堂客在內？」正立定在窯前躊躇不決，忽見薛仁貴買了許多小菜魚肉歸來。王茂生說：「兄弟，你在柳家莊幾時回來的？為甚不到我家去，卻在這裡忙碌？請問裡面二位是何人？」薛禮說：「哥哥，你且歇了擔子，請到裡面，我有細話對你講。」茂生連忙歇了擔子，走進破窯。仁貴放了米肉什物，叫聲：「小姐，這位是我結義哥哥，叫王茂生，乃是我的大恩人，快過來見了禮。」茂生目不識丁，只得作了兩個揖。仁貴把賜紅衣之事對茂生如此長短細細說了一遍。茂生不覺大喜說：「既如此，講起來是我弟婦了。兄弟，你的運已交，福星轉助。今日是上好吉日，不免今晚成親好。」仁貴說：「哥哥，這個使不得！況破窯內一無所有，怎好成親？」茂生說：「一點也不難，抬條椅凳，被褥傢伙等物待我拿來。喜儐是你嫂嫂，掌禮就是我。可使得嗎？」乳母道：「倒也使得。有銀二兩，煩拿去置辦東西。」王茂生接了銀子出窯說：「兄弟，我先去打發嫂嫂先來。」仁貴說：「既如此，甚妙。」便在窯內忙忙碌碌準備。

dān jiǎng wáng mào shēng tiāo dān yí lù kuài huó, lái dào jiā nèi duì máo shì qī zǐ xì xì shuō le yī huí. dà niáng xīn zhōng de yì, shuō: jì yǒu cǐ shì, wǒ xiān wǎng yáo zhōng qù, nǐ kuài wǎng jiē fāng mǎi xiē yào jǐn dōng xī jí yòng shí wù, zuò sù huí lái. mào shēng dào: zhè gè wǒ xiǎo dé de. fū qī èr rén lí le zì jiā mén shǒu, máo shì jìng dào pò yáo zhōng. rén guì bài jiàn le sǎo sǎo, xiǎo jiě rǔ mǔ èr rén yě xiāng jiàn le lǐ. máo shì dà niáng tā shì zuò mài pó de, xǐ bīn dào yě zài háng, jiù yǔ gū niáng kāi miàn. liào lǐ zhū shì yǐ bì, què hǎo wáng mào shēng lái le, mǎi le yī fú bèi rù pù gài yī tào nán yī yī gè mǎ tǒng, yǔ tā dǎ hǎo chuáng pù. yòu huí dào jiā zhōng bān le xiē tiáo zhuō yǐ dèng fàn zhǎn zhù zi děng lèi, shuō: xiōng dì, wèi xiōng wú wù hè jìng, bái yín yī liǎng, nǐ ná qù shè jǐ wèi zhòng yì yè fàn chī le huā zhú. xuē lǐ shuō: yòu yào gē ge fèi xīn. mào shēng hǎo bù máng lù, tiāo mǐ táo mǐ, rǔ mǔ shāo qǐ yú ròu lái. chà bù duō tiān sè hūn àn, rén guì huàn le yī fú, máo shì fú guò xiǎo jiě, mào shēng fú shì rén guì, cān tiān bài dì fū qī jiāo bài yǐ bì, yóu rú rén jiā tǎo xīn fù yì bān zuò le qīn. mào shēng ān pái yī zhāng zhuō zi, bǎi sì wèi yè fàn, shuō: xiōng dì zuò xià lái, wèi xiōng fèng jìng yī dà bēi. xuē lǐ shuō: bù xiāo gē ge fèi xīn, yú dì zì huì yǐn de. mào shēng jìng le yī bēi, jiào shēng: niáng zǐ, wǒ yǔ nǐ huí qù bà. xiōng dì, nǐ zì màn yǐn jǐ bēi, wèi xiōng de míng rì lái wàng nǐ. rén guì shuō: gē ge, yòu lái kè qì le. qiě zài cǐ, děng yú dì chī wán huā zhú, hái yào péi gē ge sǎo sǎo yǐn bēi xǐ jiǔ qù. mào shēng dào: xiōng dì, zhè dào bù xiāo fèi xīn le. mào shēng fū qī chū le yáo mén, jìng zì huí jiā.
單講王茂生挑擔一路快活，來到家內對毛氏妻子細細說了一回。大娘心中得意，說：「既有此事，我先往窯中去，你快往街坊買些要緊東西、急用什物，作速回來。」茂生道：「這個我曉得的。」夫妻二人離了自家門首，毛氏竟到破窯中。仁貴拜見了嫂嫂，小姐、乳母二人也相見了禮。毛氏大娘他是做賣婆的，喜儐倒也在行，就與姑娘開面。料理諸事已畢，卻好王茂生來了，買了一幅被褥鋪蓋、一套男衣、一個馬桶，與他打好床鋪。又回到家中搬了些條桌、椅凳、飯盞、箸子等類，說：「兄弟，為兄無物賀敬，白銀一兩，你拿去設幾味中意夜飯吃了花燭。」薛禮說：「又要哥哥費心。」茂生好不忙碌，挑米淘米，乳母燒起魚肉來。差不多天色昏暗，仁貴換了衣服，毛氏扶過小姐，茂生服侍仁貴，參天拜地、夫妻交拜已畢，猶如人家討新婦一般做了親。茂生安排一張桌子，擺四味夜飯，說：「兄弟坐下來，為兄奉敬一大杯。」薛禮說：「不消哥哥費心，愚弟自會飲的。」茂生敬了一杯，叫聲：「娘子，我與你回去罷。兄弟，你自慢飲幾杯，為兄的明日來望你。」仁貴說：「哥哥，又來客氣了。且在此，等愚弟吃完花燭，還要陪哥哥、嫂嫂飲杯喜酒去。」茂生道：「兄弟，這倒不消費心了。」茂生夫妻出了窯門，徑自回家。

zài shuō rén guì yǐn wán huā zhú, rǔ mǔ yě chī le yè fàn, rú jīn dà jiā shuì jué. gù mā mā zài dì xià dǎ yī dào cǎo chái pù, fēn tiáo rù zi lái dāng bèi gài le. rén guì luò le hǎo chù, yòu bù dòng è, zhè yī yè fū qī shuō bù jǐn xǔ duō ēn ài, yī xiāo wǎn jǐng bù bì xì biǎo.
再說仁貴飲完花燭，乳母也吃了夜飯，如今大家睡覺。顧媽媽在地下打一稻草柴鋪，分條褥子來當被蓋了。仁貴落了好處，又不凍餓，這一夜夫妻說不盡許多恩愛，一宵晚景不必細表。

cì rì qīng chén, mào shēng fū qī zǎo lái wèn hòu, chá bà huí qù. rú jīn xuē rén guì jiāo le yùn le, yǒu le niáng zǐ, zhè sān bǎi liǎng tóu, fàng dà dǎn zi chī gè bǎo zú, sān gè rén měi rì chà bù duō yào chī èr dòu mǐ.
次日清晨，茂生夫妻早來問候，茶罷回去。如今薛仁貴交了運了，有了娘子，這三百兩頭，放大膽子吃個飽足，三個人每日差不多要吃二斗米。

shuí xiǎng guāng yīn xùn sù, guò le yī yuè, yín zi jiàn jiàn shǎo qǐ lái le. liǔ jīn huā jiào shēng: guān rén, nǐ zhè děng chī dé, jiù shì jīn shān yě yào zuò chī shān kōng le. rú jīn suí biàn zuò xiē shì yè, zǎn còu jǐ fēn yě hǎo. rén guì shuō: niáng zǐ, zhè dào fán nán, shǒu yì shēng yì bù céng xué dé, jiào wǒ zuò shén me shì yè zǎn còu qǐ lái? xiǎng qǐ lái zhēn zhèng méi fǎ. zì cǐ rén guì tiān tiān sī xiǎng, hū yī rì xiǎng zhe le yī gè niàn tóu, xún xiē máo zhú, zài yáo nèi jiāng dāo zuò qǐ yī jiàn wù shì lái le. xiǎo jiě jiào shēng: guān rén, nǐ zuò zhè xiē máo zhú hé yòng? rén guì shuō: niáng zǐ, nǐ bù zhī dào, rú jīn dīng shān jiǎo xià yàn é rì rì fēi lái, wǒ xué dé zhè yàng wǔ yì hǎo gōng jiàn, bù rú shè xiē xià lái, yě yǒu de chī le, gù ér zài cǐ zuò gōng jiàn, yào qù shè yàn. xiǎo jiě shuō: guān rén, yòu lái le, jì yào shè yàn, ná yín zi qù mǎi xiē zhēn gōng jiàn shè dé xià. zhè xiē zhú de yòu wú jiàn tóu, nǎ lǐ shè dé xià? rén guì shuō: niáng zǐ, yào yòng zhēn gōng jiàn fēi wèi běn shì, wǒ rú jīn zhǐ zhǐ yào shè dì shì kāi kǒu yàn, ruò shāng chū xuè lái fēi wèi shǒu duàn, gù yòng zhè máo zhú de gōng jiàn. yàn é jiào yī shēng jiù yào shè yī jiàn shǎng qù, tiē zhōng xià bàn yān hóu, qǐ bú shì zhè yàn jiào kǒu kāi hái bù céng bì, zhè jiàn yòu shāng bù shāng tòng, kǒu jiù hé bù lǒng, diē xià lái biàn shì kāi kǒu yàn le. xiǎo jiě shuō: guān rén, guǒ yǒu zhè děng shì? hòu shè xià yàn lái biàn zhī míng bái le. nà rén guì zuò wán, dào dīng shān jiǎo xià hòu děng. zhǐ jiàn liǎng zhī yàn é fēi guò lái, rén guì bān gōng dā jiàn, tīng dé yàn é yī shēng jiào, sōu de yī jiàn shè shǎng qù, zhèng zhōng zài yān hóu, yàn é zhuì dì guǒ rán kǒu zhāng kāi de. rén guì zhǐ zhǐ duō shè kāi kǒu yàn, yī rì dào yǒu sì wǔ shí zhī ná huí jiā lái, xiǎo jiě jiàn le mǎn xīn huān xǐ, rén guì ná dào jiē fāng mài le èr sān bǎi wén yī rì dòng yòng jǐn zú gòu le.
誰想光陰迅速，過了一月，銀子漸漸少起來了。柳金花叫聲：「官人，你這等吃得，就是金山也要坐吃山空了。如今隨便做些事業，攢湊幾分也好。」仁貴說：「娘子，這倒煩難，手藝生意不曾學得，叫我做什麼事業攢湊起來？想起來真正沒法。」自此仁貴天天思想，忽一日想着了一個念頭，尋些毛竹，在窯內將刀做起一件物事來了。小姐叫聲：「官人，你做這些毛竹何用？」仁貴說：「娘子，你不知道，如今丁山腳下雁鵝日日飛來，我學得這樣武藝好弓箭，不如射些下來，也有得吃了，故而在此做弓箭，要去射雁。」小姐說：「官人，又來了，既要射雁，拿銀子去買些真弓箭射得下。這些竹的又無箭頭，哪裡射得下？」仁貴說：「娘子，要用真弓箭非為本事，我如今只只要射的是開口雁，若傷出血來非為手段，故用這毛竹的弓箭。雁鵝叫一聲就要射一箭上去，貼中下瓣咽喉，豈不是這雁叫口開還不曾閉，這箭又傷不傷痛，口就合不攏，跌下來便是開口雁了。」小姐說：「官人，果有這等事？候射下雁來便知明白了。」那仁貴做完，到丁山腳下候等。只見兩隻雁鵝飛過來，仁貴扳弓搭箭，聽得雁鵝一聲叫，嗖的一箭射上去，正中在咽喉，雁鵝墜地果然口張開的。仁貴只只多射開口雁，一日倒有四五十隻拿回家來，小姐見了滿心歡喜，仁貴拿到街坊賣了二三百文；一日動用盡足夠了。

zì cǐ tiān tiān shè yàn, yòu guò le sì wǔ gè yuè, hū yī rì zài shān jiǎo xià cái jiàn liǎng zhī yàn é fēi guò, zhèng yù pān gōng, zhǐ tīng jiàn nà yī biān dà jiào: dāi! xuē rén guì, nǐ shè dì kāi kǒu yàn bù zú wèi qí, wǒ hái yào shè huó yàn. rén guì tīng jiàn cǐ yán, lián máng zhù le gōng, huí zhuǎn tóu yī kàn, zhǐ jiàn nà biān lái le yī rén, tóu shàng zǐ bāo jīn, chuān yī jiàn wū duàn mǎ yī, yāo shuān yī tiáo pí dài, dà hóng wán kù, jiǎo tà wū xuē, miàn rú zhòng zǎo, bào yǎn nóng méi, shī zi quǎn bí, zhāo fēng dà ěr, shēn zhǎng yī zhàng, wēi fēng lǐn lǐn. qí rén xìng zhōu míng qīng, yě shì lóng mén xiàn rén, cóng yòu yǔ xuē rén guì tóng shī xué wǔ, jié yì dì xiōng, běn shì gāo qiáng, wǔ yì jīng tōng, cái nián shí bā, zhèng shì xiǎo yīng xióng, shàn yòng liǎng tiáo bīn tiě jiān, yǒu wàn fū bù dāng zhī yǒng. zhǐ yīn lí bié shù zài, gù rén guì bù rèn dé le. yīn jiàn zhōu qīng shuō le dà huà, máng wèn dào: zhè wèi gē, huó yàn zěn shēng shè fǎ, nǐ dào shè yī zhī wǒ kàn kàn. zhōu qīng shuō: xuē dà gē, xiǎo dì yǔ nǐ zuò shuǎ, nǐ nán dào bù rèn dé xiǎo dì le ma? rén guì xīn zhōng yī xiǎng, shuō: yǒu xiē miàn shàn, yī shí xiǎng bù qǐ le. qǐng wèn gē zūn xìng, yīn hé rèn dé xiǎo dì. zhōu qīng shuō: xuē dà gē, xiǎo dì jiù shì zhōu qīng. rén guì dào: ā ya! yuán lái shì zhōu xiōng dì. lián máng piē xià gōng, èr rén jiàn lǐ yǐ bì, shuō: xiōng dì, zì cóng nà yī nián bié hòu, dào jīn shù zài yǒu yú, suǒ yǐ wèi xiōng de zhèng bù rèn dé xián dì. qǐng wèn xián dì, yī xiàng zài yú hé chù, jǐ shí huí lái de? zhōu qīng shuō: gē ge yǒu suǒ bù zhī, xiǎo dì zài jiāng nán, fù jiā tè qǐng zài jiā nèi wèi jiào shī, sān bǎi liǎng yī nián, dào yě guò le hǎo jǐ nián. zì sī wú yǒu chū tóu rì zi. jīn wén zhè lǐ lóng mén xiàn fèng zhǐ zhāo bīng, gù cǐ shōu shí xíng náng fēi xīng gǎn lái. gē ge yǒu zhè yī shēn běn lǐng, wèi hé bù qù tóu jūn, fǎn zài zhè lǐ shè yàn? rén guì shuō: xiōng dì, bú yào shuō qǐ, zì cóng nǐ qù hòu, wèi xiōng kǔ dé bù kān zhī jí, nǎ lǐ yǒu pán chán dào lóng mén xiàn tóu jūn. xiōng dì ěr duǒ zhǎng, yuǎn kè jiāng nán, wén zhī huí lái, móu gàn gōng míng, rú jīn bù zhī zài hé chù zuò yù. zhōu qīng shuō: wǒ zhù zài jì mǔ wāng mā mā jiā nèi. bù xiǎng gē ge rú cǐ qióng kǔ. wǒ shēn suī zài jiāng nán, què xīn zài shān xī, hé rì bù sī? hé rì bù xiǎng? jīn suàn tiān yùn xún huán, shǐ wǒ men dì xiōng xiāng huì. gē ge, shè yàn zhōng wú chū xī, bù rú tóng qù tóu jūn gàn gōng lì yè, yǒu le zhè yī shēn wǔ yì, pà méi yǒu qián chéng dào shǒu? gē ge, nǐ dào rú hé? rén guì shuō: xiōng dì zhī yán, suī shì huái yīn hóu zhī yù, dàn wèi xiōng yǒu qī zǐ zài jiā, yī zé méi yǒu pán fèi, èr lái qī zǐ wú kào, nán yǐ qǐ shēn, gù ěr bù gǎn yīng chéng. xiōng dì yī gè qù gàn gōng lì yè bà. zhōu qīng shuō: gē ge yǒu le sǎo sǎo, kě xǐ! gē ge, suī rán rú cǐ, dào dǐ gōng míng wèi dà. zhè zhèng shì:
自此天天射雁，又過了四五個月，忽一日在山腳下才見兩隻雁鵝飛過，正欲攀弓，只聽見那一邊大叫：「呔！薛仁貴，你射的開口雁不足為奇，我還要射活雁。」仁貴聽見此言，連忙住了弓，迴轉頭一看，只見那邊來了一人，頭上紫包巾，穿一件烏緞馬衣，腰拴一條皮帶，大紅紈褲，腳踏烏靴，面如重棗，豹眼濃眉，獅子犬鼻，招風大耳，身長一丈，威風凜凜。其人姓周名青，也是龍門縣人，從幼與薛仁貴同師學武，結義弟兄，本事高強，武藝精通，才年十八，正是小英雄，善用兩條鑌鐵鐧，有萬夫不當之勇。只因離別數載，故仁貴不認得了。因見周青說了大話，忙問道：「這位哥，活雁怎生射法，你倒射一隻我看看。」周青說：「薛大哥，小弟與你作耍，你難道不認得小弟了嗎？」仁貴心中一想，說：「有些面善，一時想不起了。請問哥尊姓，因何認得小弟。」周青說：「薛大哥，小弟就是周青。」仁貴道：「阿呀！原來是周兄弟。」連忙撇下弓，二人見禮已畢，說：「兄弟，自從那一年別後，到今數載有餘，所以為兄的正不認得賢弟。請問賢弟，一向在於何處，幾時回來的？」周青說：「哥哥有所不知，小弟在江南，傅家特請在家內為教師，三百兩一年，倒也過了好幾年。自思無有出頭日子。今聞這裡龍門縣奉旨招兵，故此收拾行囊飛星趕來。哥哥有這一身本領，為何不去投軍，反在這裡射雁？」仁貴說：「兄弟，不要說起，自從你去後，為兄苦得不堪之極，哪裡有盤纏到龍門縣投軍。兄弟耳朵長，遠客江南，聞知回來，謀幹功名，如今不知在何處作寓。」周青說：「我住在繼母汪媽媽家內。不想哥哥如此窮苦。我身雖在江南，卻心在山西，何日不思？何日不想？今算天運循環，使我們弟兄相會。哥哥，射雁終無出息，不如同去投軍干功立業，有了這一身武藝，怕沒有前程到手？哥哥，你道如何？」仁貴說：「兄弟之言，雖是淮陰侯之諭，但為兄有妻子在家，一則沒有盤費，二來妻子無靠，難以起身，故爾不敢應承。兄弟一個去干功立業罷。」周青說：「哥哥有了嫂嫂，可喜！哥哥，雖然如此，到底功名為大。」這正是：

qǐ yǒu gàn gōng lì shì yè, bù gòng táo yuán jié yì rén?
豈有干功立事業，不共桃園結義人？

bì jìng xuē rén guì zěn yàng qián qù tóu jūn, qiě tīng xià huí fēn jiě.
畢竟薛仁貴怎樣前去投軍，且聽下回分解。