èr shí sān rì bì kōng qíng lǎng, yù chū nán jiāo, xiān chū tiě lóu mén. guò ài xíng kě jiā, dēng táng jiàn qí mǔ, zé xíng kě shī yǐ mì dé liǎng rì yǐ, gài zài yù nán zhī dì xià liú shí lǐ zhī yún jí tán yě. qí mǔ yán: zuó qīn zhì qí dì, fǔ shī yī hū, hū yǎn zhōng xuè bèng ér jiàn wǒ. wū hū, sǐ zhě yóu ruò cǐ, shēng hé yǐ kān! xún qí suǒ shāng, yún miàn yǒu liǎng qiāng. gài shí wèi yáng hóu zhù nüè, suǒ yún zhī jiě wèi sì, jiē é chuán yě. shí qí guān tíng yú chéng nán hóng jūn jiàn shān fáng zhī cè. hóng nǎi qí yǒu, bìng qí qīn. bì jūn fǔ shì xié qīng wū zhì, gài jiāng yíng zàng yě, suì yǔ xié xíng. xún huí yàn xī lù, nán yuè gāng wù, sì lǐ ér zhì qí dì. qí chù luàn gāng liáo rào, jiān yǒu yǎn guān xí fàn zhī shì, yì rú táo huā chōng rán, bù néng rú qí lián fēi jiē zhǐ, ér qiáng jì guò zhī. hóng jūn zhī shì, lǜ zhú dāng qián. wēi gāng huán hòu, nèi yǒu sān yíng, zhōng zhì fó xiàng, zuǒ wèi dú shū zhī suǒ, yòu wèi sēng biāo cu n zhī chù, ér qián hòu jù yǒu xuān kě qì, tíng zhōng pén huā fēn liè, yì yōu qī jìng jiè yě. ài guān tíng yú lǐng cè, jí tóng jìng wén pī jīng bài zhī. yú sòng tóng shì tiān yá yù nán rén, yī shēng hé kān duì yī sǐ zhī jù, hóng bì jiē wèi shì lèi. fǎn dǐ huí yàn zhī nán, yǒu gōng yì rán yú xiāng jiāng zhī shàng, nǎi shuǐ fǔ diàn yě. xiān shì ài xíng kě zhī dì wèi yǔ yán, shǐ qiú xiōng shī bù dé, yī qí qiān ér huò zhī yún jí tán, wén zhī xīn dòng. zhì shì nǎi rù yè zhī, yǐ cóng jīng cóng yuè liǎng dào qǐng jué yú shén, ér cóng yuè dà jí. shí yú yù cóng yuè xī rù diān, bèi jié hòu, cuò zī wú suǒ, huò quàn cóng jīng zhōu, qiú zī yú kuí zhī shū zhě. shí kuí zhī wèi jīng zhōu bié jià, cóng cǐ zhì jīng zhōu, yì xū bàn yuè chéng, ér shí shì bù kě zhī, gù jué zhī shén. yǐ liǎng chù dài jīn qǐng jué yú shén, ér jiē bù néng quán. liǎng chù wèi jīn yǔ liú. yú yì qīn fú shén jiàn. gài cǐ diàn yì fān fǔ xīn gòu, qí shén jí líng yě. nǎi mì dào zhě, jù lù qí cí yǐ cáng zhī. fù běi dēng huí yàn fēng, fàn yú qiān shǒu guān yīn gé dōng liáo, jí cóng gé xī xiǎo jìng xià, fù xī rù huā yào sì, zài tóng jué kōng fàn yú fāng zhàng. bó mù, yóu nán mén rù. shì rì fēng hé rì lì, wèi rù chūn dì yī rì yún.
二十三日 碧空晴朗,欲出南郊,先出鐵樓門。過艾行可家,登堂見其母,則行可屍已覓得兩日矣,蓋在遇難之地下流十里之雲集潭也。其母言:「昨親至其地,撫屍一呼,忽眼中血迸而濺我。」嗚呼,死者猶若此,生何以堪!詢其所傷,雲「面有兩槍」。蓋實為陽侯助虐,所云支解為四,皆訛傳也。時其棺停於城南洪君鑒山房之側。洪乃其友,並其親。畢君甫適挾青烏至,蓋將營葬也,遂與偕行。循回雁西麓,南越岡塢,四里而至其地。其處亂岡繚繞,間有掩關習梵之室,亦如桃花衝然,不能如其連扉接趾,而嬙寂過之。洪君之室,綠竹當前。危岡環後,內有三楹,中置佛像,左為讀書之所,右為僧爂cuān之處,而前後俱有軒可憩,庭中盆花紛列,亦幽棲淨界也。艾棺停於嶺側,亟同靜聞披荊拜之。余誦「同是天涯遇難人,一生何堪對一死」之句,洪、畢皆為拭淚。返抵回雁之南,有宮翼然於湘江之上,乃水府殿也。先是艾行可之弟為予言,始求兄屍不得,依其簽而獲之雲集潭,聞之心動。至是乃入謁之,以從荊、從粵兩道請決於神,而從粵大吉。時余欲從粵西入滇,被劫後,措資無所,或勸從荊州,求資於奎之叔者。時奎之為荊州別駕,從此至荊州,亦須半月程,而時事不可知,故決之神。以兩處貸金請決於神,而皆不能全。兩處謂金與劉。余益欽服神鑒。蓋此殿亦藩府新構,其神極靈也。乃覓道者,俱錄其詞以藏之。復北登回雁峰,飯於千手觀音閣東寮,即從閣西小徑下,復西入花葯寺,再同覺空飯於方丈。薄暮,由南門入。是日風和日麗,為入春第一日雲。
èr shí sì rì zài jīn yù, jué kōng lái gù. xià wǔ dú chū chái bù mén, shì zhēng sū, yóu tiě lóu rù. shì yè èr gǔ, wén chéng shàng yáo nà shēng, míng chén zhī dào xué xī chéng, jǐ bèi yú rù, dé xún zhě hǎn jiù jí zhòng, shǐ sàn qù.
二十四日 在金寓,覺空來顧。下午獨出柴埠門,市蒸酥,由鐵樓入。是夜二鼓,聞城上遙吶聲,明晨知盜穴西城,幾被逾入,得巡者喊救集眾,始散去。
èr shí wǔ rì chū xiǎo xī mén, guān xī chéng bèi xué chù. gài héng chéng shén bēi, ér xī yóu bì shén, qí dōng chéng zé hé jiē shì fáng jù jiù chéng jià zhù, kě pān ér rù, bù dài xué yě. nǎi rào xī huá mén, xún wáng qiáng hòu mén hòu zǎi mén wài sì, yǒu bái shí sān kuài yù shòu. qí yī sān fēng jiān xuē rú zhǐ, zhǎng èr chǐ, jié bái kě ài qí yī fāng jìng chǐ, zhōng yǒu gōu chí tián chéng kě chù shuǐ, dàn shǎo jiǎ rén gōng, cì zhī qí yī yì fēng rǔ yě, yòu cì zhī. fǎn jīn yù.
二十五日 出小西門,觀西城被穴處。蓋衡城甚卑,而西尤敝甚,其東城則河街市房俱就城架柱,可攀而入,不待穴也。乃繞西華門,循王牆後門後宰門外肆,有白石三塊欲售。其一三峰尖削如指,長二尺,潔白可愛;其一方竟尺,中有溝池田塍可畜水,但少假人工,次之;其一亦峰乳也,又次之。返金寓。
shì shí héng jùn yǒu chàng wèi shén nóng zhī yán zhě, wèi shén nóng huáng dì dāng chū shì, xiǎo mín xī x hé shùn rán xìn zhī, chū yóu yǐ fǎ lún sì wèi kū, hòu suì jiā chuán ér hù fèng zhī. yǐ shì rì xià jiè, chá mín shàn è, mín jiē shì zhǐ fén xiàn, yī shí téng hōng, shì wèi zhī kōng. yú mín zhī yì huò rú cǐ.
是時衡郡有倡為神農之言者,謂神農、黃帝當出世,小民翕xī和順然信之,初猶以法輪寺為窟,後遂家傳而戶奉之。以是日下界,察民善惡,民皆市紙焚獻,一時騰哄,市為之空。愚民之易惑如此。
èr shí liù rì jīn xiáng fǔ chū wèi yǔ cuò zī, zhǎn zhuǎn bù jiù. shì rì hū jiū ji huì yī zhǒng mín jiān jí zī fāng fǎ, dé bǎi yú jīn, yǔ zài yù zhī zhī, jīn nán zài cí, xǔ jiǎ èr shí jīn, yǔ yǐ tián zū èr shí mǔ lì quàn fù zhī.
二十六日 金祥甫初為予措資,展轉不就。是日忽鬮jiǖ會一種民間集資方法,得百餘金,予在寓知之,金難再辭,許假二十金,予以田租二十畝立券付之。
èr shí qī èr shí bā èr shí jiǔ rì jù zài jīn yù hòu yín, bù chū.
二十七、二十八、二十九日 俱在金寓候銀,不出。