chū wǔ chū liù liǎng rì qì huì zhēn lóu.
初五、初六兩日憩會真樓。

chū qī rì shǎn zhī yuàn lái gù, xiè yú wǎng kòu líng jǐ, lǐ yě. zhī yuàn kuì bǐng èr sè.
初七日閃知願來顧，謝余往叩靈幾，禮也。知願饋餅二色。

chū bā rì zhī yuàn yòu kuì zhū yáng ròu bìng jiǔ mǐ shén tiǎn fēng shèng.
初八日知願又饋豬羊肉並酒米甚腆豐盛。

chū jiǔ rì shǎn tài shǐ zhāo yóu mǎ yuán.
初九日閃太史招游馬園。

yuán zài lóng quán mén wài, qī yú chén wǎng.
園在龍泉門外，期余晨往。

yú xiān cóng fǎ míng sì nán, guò xīn jiàn tài wēng cí.
余先從法明寺南，過新建太翁祠。

cí shàng wèi luò chéng, yǐ shān dōng xiàng, yǔ fǎ míng tóng. qí nán jí fāng zhōng mǐn gōng cí, míng zhèng, zhēng lù chuān, sǐ yú jiāng shàng zhě. yì dōng xiàng.
祠尚未落成，倚山東向，與法明同。其南即方忠愍公祠，名政，征麓川，死於江上者。亦東向。

zhèng shì sān yíng, jù shǒu zhě qī zhǐ yú qí zhōng, liǎng wǔ sì tóng nán zhě jù qīng dào, wéi xiàng lù zuò yān. chū cí, suì nán chū lóng quán, yóu chí dōng dī shàng dǐ chí nán, jí zhé ér xī rù xiá. bàn lǐ, yuán lín xiá xī pō shàng, yǔ lóng quán sì xiāng bìng. yuán zhī běi, jí xiá dǐ yě, xī zì jiǔ lóng shān hòu huán xiá ér lái. yǒu xiǎo shuǐ cóng xiá dǐ dōng chū, jǐn rú xiàn bù jué. ér yuán zhōng zé bēi chí céng huì. qí běi yī chí, dì gèng gāo, shuǐ cóng qí dǐ fàn zhū shàng yì, qí chí qiǎn ér shuǐ dú chéng yìng yǒu guāng, cóng cǐ suì chán chán xiè wài chí. wài chí zhōng mǎn jì hé. dōng àn jiù yǒu cài gēn tíng, nǎi mǎ yù lù suǒ jiàn zhě, bìng yuán zhōng zhū xiè jù tuí pǐ. tài shǐ gōng xīn dé ér jīng shǐ zhī, jiàn yī tíng yú wài chí nán àn, běi xiàng lín liú. gé chí zé lóng quán sì zhī diàn gé cān chà, gāng shàng fú tú, dào jìn bō xīn. qí dì jiào jiǔ lóng chí yù gāo, ér pò chí yǎn yǎn yìng, quán yuán fèi yàng, wèi gèng qí yě. gài hòu xiá huán jiā shén shēn, qí shuǐ běn dà, jí zhì xiá kǒu, cǐ yuán dāng zhī, xiá zhōng zhī shuǐ, suì bù yóu xī ér qìn shèn rù rù dì zhōng. gù xī liú rú xiàn, ér cóng dì páng yì rú cǐ chí yǔ jiǔ lóng chí, qí tāo tāo bù shě zhě, jí hòu xiá xī zhōng zhī liú yě.
正室三楹，俱守者棲止於其中，兩廡祀同難者俱傾倒，惟像露坐焉。出祠，遂南出龍泉，由池東堤上抵池南，即折而西入峽。半里，園臨峽西坡上，與龍泉寺相併。園之北，即峽底也，西自九隆山後環峽而來。有小水從峽底東出，僅如線不絕。而園中則陂池層匯。其北一池，地更高，水從其底泛珠上溢，其池淺而水獨澄映有光，從此遂潺潺瀉外池。外池中滿芰荷。東岸舊有菜根亭，乃馬玉麓所建者，並園中諸榭俱頹圮。太史公新得而經始之，建一亭於外池南岸，北向臨流。隔池則龍泉寺之殿閣參差，岡上浮屠，倒浸波心。其地較九龍池愈高，而破池罨掩映，泉源沸漾，為更奇也。蓋後峽環夾甚深，其水本大，及至峽口，此園當之，峽中之水，遂不由溪而沁滲入入地中。故溪流如線，而從地旁溢如此池與九龍池，其滔滔不舍者，即後峽溪中之流也。

yú zhì, tài shǐ yǐ zhāo qí dì zhī yuàn xiāng dài. xiān tóng guān hòu chí yì quán, suì fàn yú chí nán xīn tíng.
余至，太史已招其弟知願相待。先同觀後池溢泉，遂飯於池南新亭。

kāi yàn tíng zhōng, jìng rì huān yǐn, xǐ zhǎn gèng zhuó, dǐ mù nǎi sàn.
開宴亭中，竟日歡飲，洗盞更酌，抵暮乃散。

shì rì shǐ wén huáng shí wēng qù nián qī yuè zhào duì dà tíng, yǔ huáng shàng miàn zhé tíng zhèng cǐ jù wèi zài cháo tíng shàng dāng miàn zhǐ chū huáng dì guò shī, bìng zhí yán guī quàn, hòu suì xuē jiāng xī jùn mù. xiàng shuǐ xīn yǐ shòu shū pà, yì jiàng mù. liú tóng shēng zhào shì chūn yì yǐ shàng shū jiàng mù. hàn yuàn zhōng zhèng rén yī kōng. dōng shěng shān dōng shěng zhī pò, chuán yán yǐ zhēng yuè chū èr, qí shěng zhōng zhū liáo, wú bù gēng yì zhě. suī wèi jiàn de bào, ér yán tóng lán zhī bèi zāo yù nán kě zhī yǐ.
是日始聞黃石翁去年七月召對大廷，與皇上面折廷諍ｚｈèｎｇ此句謂在朝廷上當面指出皇帝過失，並直言規勸，後遂削江西郡幕。項水心以受書帕，亦降幕。劉同升、趙士春亦以上疏降幕。翰苑中正人一空。東省山東省之破，傳言以正月初二，其省中諸寮，無不更易者。雖未見的報，而顏同蘭之被遭遇難可知矣。

chū shí rì mǎ yuán zhōng liú běi yǒu xiāng jì lái bài, jiē bù yù, yú wǎng yù gōng jiā gù yě. fǎn lóu zhī zhī, suí bài mǎ yuán zhōng, bìng bài yú yǔ xī. èr jūn jīn lián yě, jiē shǎn tài wēng zhī xù, qián yú zhī yuàn xí xiāng huì ér wèi jí bài. qiě yǔ xī yuán jí sū zhōu, qí zǔ huì yàn, zhōng xīn chǒu gōng yuán nián jìn shì, zhōng shí yóu lǐ shí yàn, hòu fù yú xìng, míng yàn. yí jū jīn líng dà gōng fāng hòu. qí zǔ fù nián jù zhuàng, shǎn tài wēng yù jīn líng shí, yù yí jiā nán lái, suì yǐ jì nǚ zì xǔ jià yú. qián nián tài wēng méi, yú lái jiù hūn, nǐ míng chūn xié fǎn yún. shí yǔ xī bù zài, suì fǎn huì zhēn. shǎn tài shǐ yǐ zhào duì bào cháo tíng de nèi bù tōng bào lái shì.
初十日馬元中、劉北有相繼來拜，皆不遇，余往玉工家故也。返樓知之，隨拜馬元中，並拜俞禹錫。二君襟連也，皆閃太翁之婿，前於知願席相會而未及拜。且禹錫原籍蘇州，其祖諱彥，中辛丑公元１６０１年進士，中時猶李時彥，後復俞姓，名彥。移居金陵大功坊後。其祖父年俱壯，閃太翁寓金陵時，欲移家南來，遂以季女字許嫁俞。前年太翁沒，俞來就婚，擬明春偕返雲。時禹錫不在，遂返會真。閃太史以召對報朝廷的內部通報來示。

shí yī rì yǔ xī zhāo yàn. hòu mǎ yuán zhōng bìng qí nèi shū shǎn hái shí hái xīn děng tóng yǐn, yuē tóng yóu wò fú.
十一日禹錫招宴。候馬元中並其內叔閃孩識、孩心等同飲，約同游臥佛。

shí èr rì yǔ xī kuì jiān jīn. xià wǔ, yuán zhōng yí zhuó huì zhēn lóu, lā yǔ xī tóng zhì. léi fēng dà zuò, jì mù nǎi bié.
十二日禹錫饋兼金。下午，元中移酌會真樓，拉禹錫同至。雷風大作，既暮乃別。

shí sān rì yǔ xī yǐ tā shì bù jí wǎng wò fú, yú suì dú xíng. dōng xún tài bǎo shān lù, bàn lǐ, chū rén shòu mén. rén shòu xī běi yǐ tài bǎo shān běi lù, chéng suí shān xī dié ér shàng, yǔ lóng quán tóng. chū chéng, jí yǒu shēn jiàn cóng xī shān xuán kēng ér xià, jí tài bǎo shān dǐng chéng hòu dù jí suǒ fēn zhī shuǐ yě. yú qiáo xún xī shān zhí běi bàn lǐ, yǒu qí dōng běi xíng píng chuān zhōng, wèi zhǐ fáng cūn jiān dào qí xún shān zhí běi zhě, nǎi yú lǐng ér xī, xiàng qīng hāo bà tōng gàn hǎi zǐ zhě. yú nǎi yóu jiān dào èr lǐ, běi guò zhǐ fáng cūn, yòu dōng yī lǐ yú, chū dà dào, shǐ wèi gǒng běi mén zhí xiàng wò fó sì zhě. yòu běi yī lǐ, yuè yī dōng chū xiǎo jiàn, qí běi yǒu miào jù gāng tóu, nǎi lí chéng wǔ lǐ zhī shě yě. dà dào zhōng chuān ér xíng, shàng zài bǎn qiáo kǒng dào zhī xī. yòu běi wǔ lǐ, zài guò yī miào, zài lù zhī xī. qí xī yòu yǒu jù miào yǐ xī shān, cūn luò yǐ zhī, suǒ wèi hóng miào cūn yě. yòu běi bā lǐ, yǒu yī jiàn zì xī shān dōng chū, yú zhī ér běi, shì wèi láng yì cūn. cūn lú lián luò, jiā dào shén zhǎng, zhí běi èr lǐ, cūn shǐ jǐn. yuán cūn xī zhuǎn, yǒu shuǐ zì běi yàn zhōng lái, jí lóng wáng táng zhī xià liú yě. sù liú yán pō xī běi xíng, sān lǐ, yǒu yī juàn mén dōng xiàng liè lù páng, qí běi jí shēn jiàn yuán pō xià, nǎi yóu juǎn mén xī rù, yuán nán pō fǔ běi jiàn xī rù. bàn lǐ, wén hè běi shuǐ shēng shén fèi, qí zhōng shēn shuǐ cóng qìng, kuī bì shàng xià, ér lù nǎi yuán hè běi zhuǎn. bù bàn lǐ, chuān mén běi shàng, zé lóng wáng cí wēi rán dōng xiàng liè, qí qián yǔ zuǒ, jiē pán hè méng róng, quán shēng fèi xiǎng. nǎi yóu diàn zuǒ tóu qìng ér xià, bù bǎi bù, ér hóng quán yóu xué zhōng yì, dōng xiàng zhuì kēng. qí běi kēng zhōng, yòu yǒu shuǐ xiè shù gēn ér chū, yì zhuì hè tóng qù. qí xià xuán zhuì shén shēn, ér téng luó mì màn.
十三日禹錫以他事不及往臥佛，余遂獨行。東循太保山麓，半里，出仁壽門。仁壽西北倚太保山北麓，城隨山西疊而上，與龍泉同。出城，即有深澗從西山懸坑而下，即太保山頂城後度脊所分之水也。逾橋循西山直北半里，有岐東北行平川中，為紙房村間道；其循山直北者，乃逾嶺而西，向青蒿壩通干海子者。余乃由間道二里，北過紙房村，又東一里余，出大道，始為拱北門直向臥佛寺者。又北一里，越一東出小澗，其北有廟踞岡頭，乃離城五里之舍也。大道中川而行，尚在板橋孔道之西。又北五里，再過一廟，在路之西。其西又有巨廟倚西山，村落倚之，所謂紅廟村也。又北八里，有一澗自西山東出，逾之而北，是為郎義村。村廬聯絡，夾道甚長，直北二里，村始盡。緣村西轉，有水自北堰中來，即龍王塘之下流也。溯流沿坡西北行，三里，有一卷門東向列路旁，其北即深澗緣坡下，乃由卷門西入，緣南坡俯北澗西入。半里，聞壑北水聲甚沸，其中深水叢箐，虧蔽上下，而路乃緣壑北轉。不半里，穿門北上，則龍王祠巍然東向列，其前與左，皆盤壑蒙茸，泉聲沸響。乃由殿左投箐而下，不百步，而泓泉由穴中溢，東向墜坑。其北坑中，又有水瀉樹根而出，亦墜壑同去。其下懸墜甚深，而藤蘿密蔓。

yú pī màn shè hè qiú zhī, dǐ xià xiá zé gé yú shàng, líng shàng xiá zé gé yú xià, gài cóng zhī xuán kōng, mì màn dié mù, zhǐ chǐ bù néng kuī, wéi fèi shēng zhèn ěr ér yǐ. yǐ nǎi yú qí shàng, cóng jí màn zhōng pān xī běi yá ér shàng. àn tǒng zhì wèi lóng wáng yán duàn yá zhōng pī, wù lì wàn rèn. yú wàng shuāng yán shàng yǐ shān dǐng, wèi cǐ yǒu lù kě dá, wǎn zhuǎn shàng xià, zhōng bù kě dé, nǎi fǎn diàn qián ér fàn.
余披蔓涉壑求之，抵下峽則隔於上，凌上峽則隔於下，蓋叢枝懸空，密蔓疊幕，咫尺不能窺，惟沸聲震耳而已。已乃逾其上，從棘蔓中攀西北崖而上。按《統志》謂龍王岩斷崖中劈，兀立萬仞。余望雙岩上倚山頂，謂此有路可達，宛轉上下，終不可得，乃返殿前而飯。

réng chū juǎn mén, suì běi xià dù jiàn qiáo, jiàn qiáo běi yǒu qí yuán jiàn xī rù, ér shān dǐng shuāng yán zhèng zhì qí xī, yú suì cóng zhī.
仍出卷門，遂北下度澗橋，見橋北有岐緣澗西入，而山頂雙岩正峙其西，余遂從之。

shǐ yuán jiàn běi, bàn lǐ suì dēng pō xī shàng.
始緣澗北，半里遂登坡西上。

zhí shàng zhě sān lǐ, dǐ shuāng yán zhī xià, lù nǎi líng běi yán zhī dōng, yú ào ér xī běi qù.
直上者三里，抵雙岩之下，路乃凌北岩之東，逾坳而西北去。

yú kàn zhī fēng dōng běi chuí, yì wò fú dāng zài qí xī běi fēng xià, suì xī běi yú zhī fēng, xià kēng pán xiá, zūn běi pō dōng xíng. èr lǐ, jiàn yǒu lù zì běi pō dōng lái, fù xī běi pán ào shàng, yí yǐ wèi cǐ jí wò fú lù, dāng cóng shān xià xíng, bù dēng shān yě, yù dōng xià.
余瞰支峰東北垂，意臥佛當在其西北峰下，遂西北逾支峰，下坑盤峽，遵北坡東行。二里，見有路自北坡東來，復西北盤坳上，疑以為此即臥佛路，當從山下行，不登山也，欲東下。

tǔ rén yán: dōng xià jiē kēng yá, mò kě xíng xū réng zhuǎn ér nán, suí lù nǎi xià. cóng zhī zhuǎn nán, yòu èr lǐ, suí qián dōng lái zhī lù xià pō. èr lǐ, cóng pō lù dé yī cūn, cūn zhī qián jí yán lù běi xíng zhī dà dào.
土人言：「東下皆坑崖，莫可行；須仍轉而南，隨路乃下。」從之轉南，又二里，隨前東來之路下坡。二里，從坡麓得一村，村之前即沿麓北行之大道。

yán zhī běi, yòu wǔ lǐ, shāo xī xiàng rù gǔ, zé wò fó sì huán xī gǔ zhōng, ér gǔ qián dà lù, zé xī běi shàng pō yǐ.
沿之北，又五里，稍西向入谷，則臥佛寺環西谷中，而谷前大路，則西北上坡矣。

gài xī shān yī zhī, zhì shì dōng chuí ér chū, běi xiá wèi qīng shuǐ guān, nán bào wèi wò fú yán, dàn qīng shuǐ shēn rù, ér wò fú qián huán ěr. rù gǔ jí yǒu chí yī wéi dāng sì qián, qí dà bù jí jiǔ lóng chí, ér huí hé gèng jǐn. chí dōng yǒu yī tíng wǎn gǔ kǒu. yóu chí běi yán chí rù, chí jǐn, qí xī yǒu guān fáng sān yíng lín qí shàng. běi yíng zhī xià, quán gǔ gǔ cóng ào shí jiān yì rù chí zhōng, chí shén qīng qiǎn. guān fáng zhī xī lì qì shàng, jí sì mén yě, yì dōng xiàng lín zhī. qí nèi gāo méng yǐ yán, mén wèi sān juǎn, yì dōng xiàng. juǎn zhōng bù yíng ér zhuān yì héng gǒng rú qiáo, juǎn wài wèi yán, yǐ wǎ fù shí lián shǔ yú dòng mén zhī shàng bì.
蓋西山一支，至是東垂而出，北峽為清水關，南抱為臥佛岩，但清水深入，而臥佛前環耳。入谷即有池一圍當寺前，其大不及九隆池，而回合更緊。池東有一亭綰谷口。由池北沿池入，池盡，其西有官房三楹臨其上。北楹之下，泉汩汩從坳石間溢入池中，池甚清淺。官房之西曆砌上，即寺門也，亦東向臨之。其內高甍倚岩，門為三卷，亦東向。卷中不楹而磚亦橫鞏如橋，卷外為檐，以瓦覆石連屬於洞門之上壁。

dòng yǔ gǒng lián wèi yī shì, gǒng gāo ér dòng dī, gǒng bù yǎn dòng, zé cǐ zhōng zhī qí yě. qí dòng gāo zhàng yú, ér shēn rù zhě èr zhàng, héng kuò sān zhàng, qí shàng fù zhī shí shén píng. xī jǐn chù, běi yǒu mén, xià qiàn ér rù nán yǒu tái, gāo sì chǐ, qí shàng wān ér rù. tái rú hú chuáng tǎng yǐ héng liè, ér wān yǒu shí xiàng, qū gōng wò tái shàng, zhǎng sān zhàng, tóu běi ér zú nán. gài cǐ dòng héng kuò zhǐ sān zhàng, běi yī zhàng qiàn wèi nèi dòng zhī mén, nán èr zhàng yóu bù zú yǐ róng zhī, zì xī yǐ xià, zé nán xué dòng bì ér róng qí zú. qí xiàng nǎi xī zì tiān chéng zhě, zì zhèn shǒu nèi guān gǒng qí qián xuān, yòu jiā fǔ zuó ér tiē zhī jīn, jīn zé wǎn rán sù xiàng, shī qí zhēn yǐ.
洞與鞏連為一室，鞏高而洞低，鞏不掩洞，則此中之奇也。其洞高丈余，而深入者二丈，橫闊三丈，其上覆之石甚平。西盡處，北有門，下嵌而入；南有台，高四尺，其上剜而入。台如胡床躺椅橫列，而剜有石像，曲肱臥台上，長三丈，頭北而足南。蓋此洞橫闊止三丈，北一丈嵌為內洞之門，南二丈猶不足以容之，自膝以下，則南穴洞壁而容其足。其像乃昔自天成者，自鎮守內官鞏其前軒，又加斧琢而貼之金，今則宛然塑像，失其真矣。

nèi dòng mén yóu xī běi yú tòu bì rù, mén āo ér xià, qí nèi jiàn gāo, yǐ mì jù wèi rù. shí gǒng diàn yǒu xié jiǔ sān sì shēng, xié jì hū sēng, tuán yǐn qí zhōng, yú gū chū diàn, cóng běi wǔ xiāng lóu xià mì shuì chù, qiě mǎi mǐ ér chuī yān.
內洞門由西北隅透壁入，門凹而下，其內漸高，以覓炬未入。時鞏殿有攜酒三四生，挾妓呼僧，團飲其中，余姑出殿，從北廡廂樓下覓睡處，且買米而炊焉。

běi wǔ zhī xī yì yǒu dòng, gāo shēn jù zhàng wǔ chǐ, yì juǎn qí mén, ér nán xiàng yú zhèng dòng zhī běi yú, qí zhōng zé xiàng shān shén yǐ wèi hù fǎ zhě. shì yè wò sì zhōng, yuè pō míng, nài dòng zhōng yǒu niǎo zi wěi xiè de jiā huǒ, sì zhōng wú hǎo sēng, yān yān ér wò.
北廡之西亦有洞，高深俱丈五尺，亦卷其門，而南向於正洞之北隅，其中則像山神以為護法者。是夜臥寺中，月頗明，奈洞中有嬲ｎｉǎｏ子猥褻的傢伙，寺中無好僧，懨懨而臥。

shí sì rì zǎo fàn yú sēng shè, mì huǒ jù rù nèi dòng. chū yóu dòng mén xī xiàng zhí rù, qí zhōng gāo sì wǔ zhàng, kuò èr zhàng, shēn shù zhàng, shāo fēn qí zhé qióng, wú shén qí yě.
十四日早飯於僧舍，覓火炬入內洞。初由洞門西向直入，其中高四五丈，闊二丈，深數丈，稍分岐輒窮，無甚奇也。

réng chū, cóng mén nèi nán xiàng mì páng dòu ér shàng.
仍出，從門內南向覓旁竇而上。

rù èr zhàng, yì qióng ér chū, xiào cǐ dòng zhī yì qióng. yǒu tóng zǐ yǔ yú mén wài yuē: céng rù shàng dòng hū? yú jīn zǎo àn zhōng rù, jǐ zhuì wēi dòu. ruò chuān dòng ér shàng, xū cóng nán, bù kě cóng běi yě. yú yì qí yán, nǎi yì mì jù zài rù. cóng nán xiàng páng dòu dé yī xiǎo xué, fǎn dōng xiàng shàng, qí xué yuán rú zèng. jì shàng, qí xué shù ér qǐ, yì yuán rú jǐng. cóng jǐng zhōng pān nán àn, zé gāo ér huá, bù kě shàng, nǎi chū, qǔ bǎn dèng wèi tī yǐ shēng. jì shàng, qí kǒu rú jǐng lán, shàng yǒu xì héng yú jǐng kǒu zhī xī. fù pán xì ér běi, zài tòu chū yī kǒu, zé yǒu xiá dōng xī héng zhì. běi xiàng chū xiá, zé yuān rán xià zhuì, qí shēn bù kě dǔ, jí qián nèi dòng zhí rù zhī dǐ yě, wú jí kě tī, gù cóng qí dōng dào céng xué ér shàng ěr. nán xiàng xià xiá zhàng yú, yǒu dòng réng xī xiàng rù, qí xià shén píng, qí shàng gāo sān sì zhàng, kuò yuē zhàng wǔ, xī rù yì wǔ liù zhàng, shāo fēn wèi qí ér zhǐ, rú běi dòng zhī zhí rù zhě yān. cǐ dòng zhī qí, zài nán chuān zèng xué, céng shàng jǐng kǒu, ér fù dé zhí rù zhī dòng. gài yī dòng ér fēn nèi wài liǎng zhòng, yòu fēn shàng xià èr chóng, yòu fēn nán běi èr chóng, shǐ jué qí qí shén yě.
入二丈，亦窮而出，笑此洞之易窮。有童子語於門外曰：「曾入上洞乎？余今早暗中入，幾墜危竇。若穿洞而上，須從南，不可從北也。」余異其言，乃益覓炬再入。從南向旁竇得一小穴，反東向上，其穴圓如甑。既上，其穴豎而起，亦圓如井。從井中攀南岸，則高而滑，不可上，乃出，取板凳為梯以升。既上，其口如井欄，上有隙橫於井口之西。復盤隙而北，再透出一口，則有峽東西橫峙。北向出峽，則淵然下墜，其深不可睹，即前內洞直入之底也，無級可梯，故從其東道層穴而上耳。南向下峽丈余，有洞仍西向入，其下甚平，其上高三四丈，闊約丈五，西入亦五六丈，稍分為岐而止，如北洞之直入者焉。此洞之奇，在南穿甑穴，層上井口，而復得直入之洞。蓋一洞而分內外兩重，又分上下二重，又分南北二重，始覺其奇甚也。

jì chū, réng cóng chí zuǒ zhì gǔ kǒu dà lù. yú shí yù dōng fǎng jīn jī wēn quán, dāng jié dà chuān dōng nán xiàng bǎn qiáo, gū suí dà lù běi kàn zhī, bàn lǐ, shāo xī běi shàng pō, jiàn qí lù yù xī shàng, nǎi zhé ér dōng, suí páng qí xià pō. gài xī běi shàng zhě wèi qīng shuǐ guān dào, nǎi tōng běi chōng zhě chuān zhōng zhí běi wǔ lǐ, wèi zhāng bǎn cūn, wèi yún lóng zhōu dào chuān dōng niè guān pō ér shàng, wèi tiān jǐng pù dào, cóng cǐ yáo wàng jiē xiāng duì yě. xià pō yī lǐ, qí lù yǒu yī cūn. cóng cǐ yóu tián chéng suí xiǎo xī dōng nán xíng, èr lǐ, shǐ yù qīng shuǐ guān dà xī, zì běi ér nán liú chuān zhōng. suí zhī nán xíng bàn lǐ, dù héng mù píng qiáo, yóu xī dōng àn yòu dōng bàn lǐ, guò yī tún, suì cóng tián chéng zhōng xiǎo jìng nán xíng. bàn lǐ, shāo zhé ér xī, fù nán jiù yī xiǎo shuǐ.
既出，仍從池左至谷口大路。余時欲東訪金雞溫泉，當截大川東南向板橋，姑隨大路北瞰之，半里，稍西北上坡，見其路愈西上，乃折而東，隨旁岐下坡。蓋西北上者為清水關道，乃通北沖者；川中直北五里，為章板村，為雲龍州道；川東躡關坡而上，為天井鋪道，從此遙望皆相對也。下坡一里，其麓有一村。從此由田塍隨小溪東南行，二里，始遇清水關大溪，自北而南流川中。隨之南行半里，渡橫木平橋，由溪東岸又東半里，過一屯，遂從田塍中小徑南行。半里，稍折而西，復南就一小水。

suí zhī dōng xià, suì wú lù.
隨之東下，遂無路。

mǎng cāng xíng cǎo qí jiān, dōng nán yī lǐ bàn, shǐ dé běi lái xiǎo lù.
莽蒼行草畦間，東南一里半，始得北來小路。

suí zhī nán, yòu dé xī lái dà lù, xún zhī.
隨之南，又得西來大路，循之。

qí dōng nán yī lǐ, yòu yǒu xī zì běi ér nán, qí dà yǔ qīng shuǐ xī xiāng sì, yǒu dà mù qiáo jià qí shàng. dù qiáo dōng, suì nán xíng. èr shuǐ jù xī qǔ ér hé, shòu lóng wáng táng zhī shuǐ, dōng zhé yú bǎn qiáo zhī nán yān.
其東南一里，又有溪自北而南，其大與清水溪相似，有大木橋架其上。度橋東，遂南行。二水俱西曲而合，受龍王塘之水，東折於板橋之南焉。

lù nán xíng chéng zhōng, yòu èr lǐ bàn ér chū bǎn qiáo jiē zhī zhōng.
路南行塍中，又二里半而出板橋街之中。

yóu jiē shāo nán guò yī xiǎo qiáo, zé yán xiǎo xī dōng shàng. bàn lǐ, yuè xī shàng gěng, dōng nán èr lǐ bàn, jiàn bī dōng shān. guò yī cūn, shāo nán yòu dōng, bàn lǐ, yǒu xiǎo xī zì dōng běi liú xī nán, shè zhī. cóng xī dōng àn, yòu dōng nán èr lǐ, zhí bī dōng shān xià, fù yǒu cūn yǐ zhī. cóng cūn nán dōng xiàng rù, yǒu shuǐ chōng jù gāng shàng. gāng zhī nán, jí yǒu jiàn zì mù gǔ shān běi xiá lái, rào gāng nán xī qù, yǒu tíng qiáo kuà qí shàng, cǐ dà dào yě xiǎo jìng jí yóu běi jí rù xiá, pán gāng dōng xià. suì sù xī àn dōng xíng. yī lǐ, yǒu xiǎo mù qiáo píng kuà shàng liú, nǎi nán dù zhī. yòu dōng shàng pō, yī lǐ ér zhì jīn jī cūn. qí cūn jū lú lián jiā shén shèng, dāng mù gǔ shān zhī dōng nán lù. cūn dōng yǒu quán èr chí, chū shí xué zhōng, yī wēn yī hán. jū rén yǐn wēn zhě huì yú jiē zhōng wèi chí, shàng fù yǐ wū. yòu yǒu zhèng wū sān yíng lín chí zhī nán, tíng zhōng zǐ wēi èr dà shù shén yàn, qián yǒu mén ruò gōng guǎn rán.
由街稍南過一小橋，則沿小溪東上。半里，越溪上梗，東南二里半，漸逼東山。過一村，稍南又東，半里，有小溪自東北流西南，涉之。從溪東岸，又東南二里，直逼東山下，復有村倚之。從村南東向入，有水舂踞岡上。岡之南，即有澗自木鼓山北峽來，繞岡南西去，有亭橋跨其上，此大道也；小徑即由北脊入峽，盤岡東下。遂溯溪岸東行。一里，有小木橋平跨上流，乃南度之。又東上坡，一里而至金雞村。其村居廬連夾甚盛，當木鼓山之東南麓。村東有泉二池，出石穴中，一溫一寒。居人引溫者匯於街中為池，上覆以屋。又有正屋三楹臨池之南，庭中紫薇二大樹甚艷，前有門若公館然。

nǎi shì jiǔ cān yú shì, ér hòu yù yú chí.
乃市酒餐於市，而後浴於池。

chí sì páng shí zhòu, shuǐ zhǐ ér bù shèn liú, yì bù shèn rè, bù shèn qīng, shàng zài yǒng píng wēn quán zhī xià, ér yǒu guǎn yǒu mén zé tóng yě.
池四旁石甃，水止而不甚流，亦不甚熱，不甚清，尚在永平溫泉之下，而有館有門則同也。

cóng cūn hòu dōng nán xún xiá shàng lǐng shù lǐ, zì jīn jī cūn yú lǐng dōng xià, tōng dà zhài wǎ dù zhī lù yě cóng cūn hòu zhí dōng, shàng mù gǔ xī nán fēng, èr shí lǐ, yǒu xīn jiàn bǎo dǐng sì. yú bù jí dēng, suì cóng cūn xī nán xià.
從村後東南循峽上嶺數里，自金雞村逾嶺東下，通大寨、瓦渡之路也；從村後直東，上木鼓西南峰，二十里，有新建寶頂寺。余不及登，遂從村西南下。

sān lǐ, běi zhé, dù tíng qiáo běi, suí xī xī nán xíng chéng zhōng. wǔ lǐ, xī zhí dà xī, xī zhī dōng yǒu cūn bàng zhī, nǎi shāo sù zhī běi, dù dà mù qiáo ér xī xíng chéng zhōng.
三里，北折，度亭橋北，隨溪西南行塍中。五里，西值大溪，溪之東有村傍之，乃稍溯之北，度大木橋而西行塍中。

yòu sì lǐ ér zhì jiàn lóng lǐ. qí nán yǒu bào gōng cí shèn jù, mén xī xiàng, ér cí lóu zé nán miàn. rù qí zhōng, cí kōng ér lóu yì kōng, lóu shàng zhǐ wén chāng yī zuò dāng qí zhōng. sì sēng yún, xī yǒu wáng jìng yuǎn zhū gōng shén wèi, mì zhī bù jiàn yě. yóu cǐ yòu shí lǐ, rù gǒng běi mén. yòu èr lǐ ér fǎn huì zhēn. lìng rén wǎng xùn dǎ tīng ān rén, yǐ xī wǎng téng yuè yǐ.
又四里而至見龍里。其南有報功祠甚巨，門西向，而祠樓則南面。入其中，祠空而樓亦空，樓上止文昌一座當其中。寺僧雲，昔有王靖遠諸公神位，覓之不見也。由此又十里，入拱北門。又二里而返會真。令人往訊打聽安仁，已西往騰越矣。

shí wǔ rì qì huì zhēn lóu.
十五日憩會真樓。

shí liù rì wǎng wù shǎn zhī yuàn. hái bài liú běi yǒu, liú fàn, jí tóng wǎng tài bǎo shān lù shū guǎn. guǎn zhōng huā mù cóng shēn, pō jué yōu xián. zuò jiǔ zhī, yǔ guò, shì shǎn zhī yuàn sòng nán yuán lù bìng yǒng chāng zhì zhì, jí liú guǎn zhōng. běi yǒu liú yú qiān yù qí nèi, yú lǚ cí zhī, zhì shì jiàn qí yōu yǎ, jí xǔ zhī, yuē yǐ míng rì.
十六日往晤閃知願。還拜劉北有，留飯，即同往太保山麓書館。館中花木叢深，頗覺幽閒。坐久之，雨過，適閃知願送《南園錄》並《永昌志》至，即留館中。北有留余遷寓其內，余屢辭之，至是見其幽雅，即許之，約以明日。

yǔ zhǐ, liú yǐ yào shi fù yú, yǐ liú jiāng fù qiū wéi kē jǔ, bù xiá zài zhì yě.
雨止，劉以鑰匙付余，以劉將赴秋闈ｗěｉ科舉，不暇再至也。

yú nǎi bié, hái huì zhēn.
余乃別，還會真。

shí liù rì shǎn zhī yuàn zài hòu yàn, bìng hòu qí xiōng tài shǐ jí qí zú shū hái shí tóng yàn. shēn yè nǎi bié.
十六日閃知願再候宴，並候其兄太史及其族叔孩識同宴。深夜乃別。

shí bā rì qiān guǎn yú shān lù xī nán dǎ suǒ jiē, jí liú běi yǒu shū guǎn yě.
十八日遷館於山麓西南打索街，即劉北有書館也。

qí guǎn wài yǒu lìn jū zhě zū fáng zi zhù de rén, yǐ rì yòng qì jìn zuò wèi zū jīn, yì liú mìng yě. yú dú zuò guǎn zhōng, wèi chāo nán yuán màn lù. jì ér mǎ yuán zhōng yòu mì xù lù zhì, yú yīn xiān chāo xù lù. chéng yǔ zhé tíng zhōng huā shàng huā, chā mù qiú yāo kǒng jiān zhé huó, ruǐ yì tǔ huā.
其館外有賃居者租房子住的人，以日用器進作為租金，亦劉命也。余獨坐館中，為抄《南園漫錄》。既而馬元中又覓《續錄》至，余因先抄《續錄》。乘雨折庭中花上花，插木球腰孔間輒活，蕊亦吐花。

huā shàng huā zhě, yè yǔ zhī shì wú dì mù jǐn, ér huā zhèng hóng, shì mǐn zhōng fú sāng, dàn fú sāng liù qī duǒ bìng zǎn wèi yī huā, cǐ huā zé yī duǒ sì bàn, cóng xīn zhōng yòu chōu chū dié qí shàng, yīn hóng ér kāi jiǔ, zì chūn zhì qiū yóu kāi. suī chā dì zhé huó, rú liú rán, rán zhí tíng zuǒ zé huó, yòu zé gǎo kū gān, yì shén qí yě. yòu yǐ dù juān yú zi lán lán rú zhēn zhū lán ér wú màn, jīng duǎn yè yuán, yǒu guāng, chōu suì, xì huáng, zi cóng qí shàng rú yú zi, bù kāi ér luò, yōu yùn tóng lán. xiǎo shān chá fēn zhí qí kǒng, wú bù huó zhě. jì wǔ, yú yǔ xī yǔ zhōng lái kàn, qiě xié cān shì jiǔ, zèng yú shī yǒu xià qiáo zhī jù. wèi huì zhēn lóu gāo shuǎng, kě jǐn shōu yī chuān yīn qíng yě. yú dá yǐ yōu qī jiě cháo wǔ lǜ.
花上花者，葉與枝似吾地木槿，而花正紅，似閩中扶桑，但扶桑六七朵並攢為一花，此花則一朵四瓣，從心中又抽出疊其上，殷紅而開久，自春至秋猶開。雖插地輒活，如榴然，然植庭左則活，右則槁（枯乾），亦甚奇也。又以杜鵑、魚子蘭、蘭如真珠蘭而無蔓，莖短葉圓，有光，抽穗，細黃，子叢其上如魚子，不開而落，幽韻同蘭。小山茶分植其孔，無不活者。既午，俞禹錫雨中來看，且攜餐貰酒，贈余詩有「下喬」之句。謂會真樓高爽，可盡收一川陰晴也。余答以「幽棲解嘲」五律。

wèi biàn yú chāo shū yě.
謂便於抄書也。

shí jiǔ rì chāo shū shū guǎn. shǎn zhī yuàn yǐ zhú zhǐ hú bǐ kuì, yǐ cǐ dì wú zhǐ bǐ, jù bù kān shū yě.
十九日抄書書館。閃知願以竹紙湖筆饋，以此地無紙筆，俱不堪書也。

èr shí rì chāo shū lù guǎn.
二十日抄書麓館。

èr shí yī rì hái shí lái gù.
二十一日孩識來顧。

èr shí èr rì chāo shū lù guǎn.
二十二日抄書麓館。

èr shí sān rì chén, dà yǔ. shāo jì, hái bài hái shí, bìng xiè liú běi yǒu.
二十三日晨，大雨。稍霽，還拜孩識，並謝劉北有。

xià wǔ, fù hái shí zhī zhāo zhāo dài, shǎn yú jù tóng yàn. shēn yè nǎi bié.
下午，赴孩識之招招待，閃、俞俱同宴。深夜乃別。

èr shí sì rì jué liáng.
二十四日絕糧。

zhī liú běi yǒu jiāng fù shěng wéi, yù shè zhuó zhāo yú, yú nǎi zuò shū wèi: bǎi bēi zhī zhāo, bù ruò yī dòu zhī sù, kě yǐ bǎo shù rì yě.
知劉北有將赴省闈，欲設酌招余，余乃作書謂：「百杯之招，不若一斗之粟，可以飽數日也。」

èr shí wǔ rì xīn tiān qiū shù shì xié yī liú xìng zhě zhì, qiū zì wèi zhū shēng, ér yǐ qǐng xiān xíng. zhāo yóu jiǔ lóng chí, suì fàn chí zhōng tíng zi.
二十五日新添邱術士挾一劉姓者至，邱自謂諸生，而以請仙行。招游九龍池，遂泛池中亭子。

hòu liú xié zhuó bù zhì, yú fǎn yù chāo shū.
候劉攜酌不至，余返寓抄書。

běi lín huā hóng zhèng shú, zhī yā qiáng nán, hóng yàn kě ài. zhāi ér shí zhī, yǐ dāng jǐng lǐ.
北鄰花紅正熟，枝壓牆南，紅艷可愛。摘而食之，以當井李。

cǐ jiān huā hóng jié zi shén fán, shēng qīng shú hóng, bù shì yú xiāng zhī shú zhé huáng yě. yú xiāng wú hóng sè zhě, huā hóng zhī míng, jù cóng cǐ dì yě. xià wǔ, běi yǒu yǐ niú ròu dòu mǐ kuì, liú shǎn mǎ jù jiào mén, bù shí zhū ér shí niú.
此間花紅結子甚繁，生青熟紅，不似余鄉之熟輒黃也。余鄉無紅色者，「花紅」之名，俱從此地也。下午，北有以牛肉斗米饋，劉、閃、馬俱教門，不食豬而食牛。

liú yǐ sù yáo sì pǐn kuì.
劉以素餚四品饋。

èr shí liù zhì èr shí jiǔ rì jù chāo shū lù guǎn.
二十六至二十九日俱抄書麓館。

jù yǒu yǔ, shí zhǐ shí zuò, wú yī rì qíng yě.
俱有雨，時止時作，無一日晴也。