chū wǔ chū liù liǎng rì qì huì zhēn lóu.
初五、初六两日憩会真楼。
chū qī rì shǎn zhī yuàn lái gù, xiè yú wǎng kòu líng jǐ, lǐ yě. zhī yuàn kuì bǐng èr sè.
初七日闪知愿来顾,谢余往叩灵几,礼也。知愿馈饼二色。
chū bā rì zhī yuàn yòu kuì zhū yáng ròu bìng jiǔ mǐ shén tiǎn fēng shèng.
初八日知愿又馈猪羊肉并酒米甚腆丰盛。
chū jiǔ rì shǎn tài shǐ zhāo yóu mǎ yuán.
初九日闪太史招游马园。
yuán zài lóng quán mén wài, qī yú chén wǎng.
园在龙泉门外,期余晨往。
yú xiān cóng fǎ míng sì nán, guò xīn jiàn tài wēng cí.
余先从法明寺南,过新建太翁祠。
cí shàng wèi luò chéng, yǐ shān dōng xiàng, yǔ fǎ míng tóng. qí nán jí fāng zhōng mǐn gōng cí, míng zhèng, zhēng lù chuān, sǐ yú jiāng shàng zhě. yì dōng xiàng.
祠尚未落成,倚山东向,与法明同。其南即方忠愍公祠,名政,征麓川,死于江上者。亦东向。
zhèng shì sān yíng, jù shǒu zhě qī zhǐ yú qí zhōng, liǎng wǔ sì tóng nán zhě jù qīng dǎo, wéi xiàng lù zuò yān. chū cí, suì nán chū lóng quán, yóu chí dōng dī shàng dǐ chí nán, jí zhé ér xī rù xiá. bàn lǐ, yuán lín xiá xī pō shàng, yǔ lóng quán sì xiāng bìng. yuán zhī běi, jí xiá dǐ yě, xī zì jiǔ lóng shān hòu huán xiá ér lái. yǒu xiǎo shuǐ cóng xiá dǐ dōng chū, jǐn rú xiàn bù jué. ér yuán zhōng zé bēi chí céng huì. qí běi yī chí, dì gèng gāo, shuǐ cóng qí dǐ fàn zhū shàng yì, qí chí qiǎn ér shuǐ dú chéng yìng yǒu guāng, cóng cǐ suì chán chán xiè wài chí. wài chí zhōng mǎn jì hé. dōng àn jiù yǒu cài gēn tíng, nǎi mǎ yù lù suǒ jiàn zhě, bìng yuán zhōng zhū xiè jù tuí pǐ. tài shǐ gōng xīn dé ér jīng shǐ zhī, jiàn yī tíng yú wài chí nán àn, běi xiàng lín liú. gé chí zé lóng quán sì zhī diàn gé cēn cī, gāng shàng fú tú, dào jìn bō xīn. qí dì jiào jiǔ lóng chí yù gāo, ér pò chí yǎn yǎn yìng, quán yuán fèi yàng, wèi gèng qí yě. gài hòu xiá huán jiā shén shēn, qí shuǐ běn dà, jí zhì xiá kǒu, cǐ yuán dāng zhī, xiá zhōng zhī shuǐ, suì bù yóu xī ér qìn shèn rù rù dì zhōng. gù xī liú rú xiàn, ér cóng dì páng yì rú cǐ chí yǔ jiǔ lóng chí, qí tāo tāo bù shě zhě, jí hòu xiá xī zhōng zhī liú yě.
正室三楹,俱守者栖止于其中,两庑祀同难者俱倾倒,惟像露坐焉。出祠,遂南出龙泉,由池东堤上抵池南,即折而西入峡。半里,园临峡西坡上,与龙泉寺相并。园之北,即峡底也,西自九隆山后环峡而来。有小水从峡底东出,仅如线不绝。而园中则陂池层汇。其北一池,地更高,水从其底泛珠上溢,其池浅而水独澄映有光,从此遂潺潺泻外池。外池中满芰荷。东岸旧有菜根亭,乃马玉麓所建者,并园中诸榭俱颓圮。太史公新得而经始之,建一亭于外池南岸,北向临流。隔池则龙泉寺之殿阁参差,冈上浮屠,倒浸波心。其地较九龙池愈高,而破池罨掩映,泉源沸漾,为更奇也。盖后峡环夹甚深,其水本大,及至峡口,此园当之,峡中之水,遂不由溪而沁渗入入地中。故溪流如线,而从地旁溢如此池与九龙池,其滔滔不舍者,即后峡溪中之流也。
yú zhì, tài shǐ yǐ zhāo qí dì zhī yuàn xiāng dài. xiān tóng guān hòu chí yì quán, suì fàn yú chí nán xīn tíng.
余至,太史已招其弟知愿相待。先同观后池溢泉,遂饭于池南新亭。
kāi yàn tíng zhōng, jìng rì huān yǐn, xǐ zhǎn gèng zhuó, dǐ mù nǎi sàn.
开宴亭中,竟日欢饮,洗盏更酌,抵暮乃散。
shì rì shǐ wén huáng shí wēng qù nián qī yuè zhào duì dà tíng, yǔ huáng shàng miàn zhé tíng zhēng cǐ jù wèi zài cháo tíng shàng dàng miàn zhǐ chū huáng dì guò shī, bìng zhí yán guī quàn, hòu suì xuē jiāng xī jùn mù. xiàng shuǐ xīn yǐ shòu shū pà, yì jiàng mù. liú tóng shēng zhào shì chūn yì yǐ shàng shū jiàng mù. hàn yuàn zhōng zhèng rén yī kōng. dōng shěng shān dōng shěng zhī pò, chuán yán yǐ zhēng yuè chū èr, qí shěng zhōng zhū liáo, wú bù gēng yì zhě. suī wèi jiàn de bào, ér yán tóng lán zhī bèi zāo yù nàn kě zhī yǐ.
是日始闻黄石翁去年七月召对大廷,与皇上面折廷诤zhèng此句谓在朝廷上当面指出皇帝过失,并直言规劝,后遂削江西郡幕。项水心以受书帕,亦降幕。刘同升、赵士春亦以上疏降幕。翰苑中正人一空。东省山东省之破,传言以正月初二,其省中诸寮,无不更易者。虽未见的报,而颜同兰之被遭遇难可知矣。
chū shí rì mǎ yuán zhōng liú běi yǒu xiāng jì lái bài, jiē bù yù, yú wǎng yù gōng jiā gù yě. fǎn lóu zhī zhī, suí bài mǎ yuán zhōng, bìng bài yú yǔ xī. èr jūn jīn lián yě, jiē shǎn tài wēng zhī xù, qián yú zhī yuàn xí xiāng huì ér wèi jí bài. qiě yǔ xī yuán jí sū zhōu, qí zǔ huì yàn, zhōng xīn chǒu gōng yuán nián jìn shì, zhōng shí yóu lǐ shí yàn, hòu fù yú xìng, míng yàn. yí jū jīn líng dà gōng fāng hòu. qí zǔ fù nián jù zhuàng, shǎn tài wēng yù jīn líng shí, yù yí jiā nán lái, suì yǐ jì nǚ zì xǔ jià yú. qián nián tài wēng méi, yú lái jiù hūn, nǐ míng chūn xié fǎn yún. shí yǔ xī bù zài, suì fǎn huì zhēn. shǎn tài shǐ yǐ zhào duì bào cháo tíng de nèi bù tōng bào lái shì.
初十日马元中、刘北有相继来拜,皆不遇,余往玉工家故也。返楼知之,随拜马元中,并拜俞禹锡。二君襟连也,皆闪太翁之婿,前于知愿席相会而未及拜。且禹锡原籍苏州,其祖讳彦,中辛丑公元1601年进士,中时犹李时彦,后复俞姓,名彦。移居金陵大功坊后。其祖父年俱壮,闪太翁寓金陵时,欲移家南来,遂以季女字许嫁俞。前年太翁没,俞来就婚,拟明春偕返云。时禹锡不在,遂返会真。闪太史以召对报朝廷的内部通报来示。
shí yī rì yǔ xī zhāo yàn. hòu mǎ yuán zhōng bìng qí nèi shū shǎn hái shí hái xīn děng tóng yǐn, yuē tóng yóu wò fó.
十一日禹锡招宴。候马元中并其内叔闪孩识、孩心等同饮,约同游卧佛。
shí èr rì yǔ xī kuì jiān jīn. xià wǔ, yuán zhōng yí zhuó huì zhēn lóu, lā yǔ xī tóng zhì. léi fēng dà zuò, jì mù nǎi bié.
十二日禹锡馈兼金。下午,元中移酌会真楼,拉禹锡同至。雷风大作,既暮乃别。
shí sān rì yǔ xī yǐ tā shì bù jí wǎng wò fó, yú suì dú xíng. dōng xún tài bǎo shān lù, bàn lǐ, chū rén shòu mén. rén shòu xī běi yǐ tài bǎo shān běi lù, chéng suí shān xī dié ér shàng, yǔ lóng quán tóng. chū chéng, jí yǒu shēn jiàn cóng xī shān xuán kēng ér xià, jí tài bǎo shān dǐng chéng hòu dù jí suǒ fēn zhī shuǐ yě. yú qiáo xún xī shān zhí běi bàn lǐ, yǒu qí dōng běi xíng píng chuān zhōng, wèi zhǐ fáng cūn jiān dào qí xún shān zhí běi zhě, nǎi yú lǐng ér xī, xiàng qīng hāo bà tōng gàn hǎi zǐ zhě. yú nǎi yóu jiān dào èr lǐ, běi guò zhǐ fáng cūn, yòu dōng yī lǐ yú, chū dà dào, shǐ wèi gǒng běi mén zhí xiàng wò fó sì zhě. yòu běi yī lǐ, yuè yī dōng chū xiǎo jiàn, qí běi yǒu miào jù gāng tóu, nǎi lí chéng wǔ lǐ zhī shě yě. dà dào zhōng chuān ér xíng, shàng zài bǎn qiáo kǒng dào zhī xī. yòu běi wǔ lǐ, zài guò yī miào, zài lù zhī xī. qí xī yòu yǒu jù miào yǐ xī shān, cūn luò yǐ zhī, suǒ wèi hóng miào cūn yě. yòu běi bā lǐ, yǒu yī jiàn zì xī shān dōng chū, yú zhī ér běi, shì wèi láng yì cūn. cūn lú lián luò, jiā dào shén zhǎng, zhí běi èr lǐ, cūn shǐ jǐn. yuán cūn xī zhuǎn, yǒu shuǐ zì běi yàn zhōng lái, jí lóng wáng táng zhī xià liú yě. sù liú yán pō xī běi xíng, sān lǐ, yǒu yī juàn mén dōng xiàng liè lù páng, qí běi jí shēn jiàn yuán pō xià, nǎi yóu juǎn mén xī rù, yuán nán pō fǔ běi jiàn xī rù. bàn lǐ, wén hè běi shuǐ shēng shén fèi, qí zhōng shēn shuǐ cóng qìng, kuī bì shàng xià, ér lù nǎi yuán hè běi zhuǎn. bù bàn lǐ, chuān mén běi shàng, zé lóng wáng cí wēi rán dōng xiàng liè, qí qián yǔ zuǒ, jiē pán hè méng róng, quán shēng fèi xiǎng. nǎi yóu diàn zuǒ tóu qìng ér xià, bù bǎi bù, ér hóng quán yóu xué zhōng yì, dōng xiàng zhuì kēng. qí běi kēng zhōng, yòu yǒu shuǐ xiè shù gēn ér chū, yì zhuì hè tóng qù. qí xià xuán zhuì shén shēn, ér téng luó mì màn.
十三日禹锡以他事不及往卧佛,余遂独行。东循太保山麓,半里,出仁寿门。仁寿西北倚太保山北麓,城随山西叠而上,与龙泉同。出城,即有深涧从西山悬坑而下,即太保山顶城后度脊所分之水也。逾桥循西山直北半里,有岐东北行平川中,为纸房村间道;其循山直北者,乃逾岭而西,向青蒿坝通干海子者。余乃由间道二里,北过纸房村,又东一里余,出大道,始为拱北门直向卧佛寺者。又北一里,越一东出小涧,其北有庙踞冈头,乃离城五里之舍也。大道中川而行,尚在板桥孔道之西。又北五里,再过一庙,在路之西。其西又有巨庙倚西山,村落倚之,所谓红庙村也。又北八里,有一涧自西山东出,逾之而北,是为郎义村。村庐联络,夹道甚长,直北二里,村始尽。缘村西转,有水自北堰中来,即龙王塘之下流也。溯流沿坡西北行,三里,有一卷门东向列路旁,其北即深涧缘坡下,乃由卷门西入,缘南坡俯北涧西入。半里,闻壑北水声甚沸,其中深水丛箐,亏蔽上下,而路乃缘壑北转。不半里,穿门北上,则龙王祠巍然东向列,其前与左,皆盘壑蒙茸,泉声沸响。乃由殿左投箐而下,不百步,而泓泉由穴中溢,东向坠坑。其北坑中,又有水泻树根而出,亦坠壑同去。其下悬坠甚深,而藤萝密蔓。
yú pī màn shè hè qiú zhī, dǐ xià xiá zé gé yú shàng, líng shàng xiá zé gé yú xià, gài cóng zhī xuán kōng, mì màn dié mù, zhǐ chǐ bù néng kuī, wéi fèi shēng zhèn ěr ér yǐ. yǐ nǎi yú qí shàng, cóng jí màn zhōng pān xī běi yá ér shàng. àn tǒng zhì wèi lóng wáng yán duàn yá zhōng pī, wù lì wàn rèn. yú wàng shuāng yán shàng yǐ shān dǐng, wèi cǐ yǒu lù kě dá, wǎn zhuǎn shàng xià, zhōng bù kě dé, nǎi fǎn diàn qián ér fàn.
余披蔓涉壑求之,抵下峡则隔于上,凌上峡则隔于下,盖丛枝悬空,密蔓叠幕,咫尺不能窥,惟沸声震耳而已。已乃逾其上,从棘蔓中攀西北崖而上。按《统志》谓龙王岩断崖中劈,兀立万仞。余望双岩上倚山顶,谓此有路可达,宛转上下,终不可得,乃返殿前而饭。
réng chū juǎn mén, suì běi xià dù jiàn qiáo, jiàn qiáo běi yǒu qí yuán jiàn xī rù, ér shān dǐng shuāng yán zhèng zhì qí xī, yú suì cóng zhī.
仍出卷门,遂北下度涧桥,见桥北有岐缘涧西入,而山顶双岩正峙其西,余遂从之。
shǐ yuán jiàn běi, bàn lǐ suì dēng pō xī shàng.
始缘涧北,半里遂登坡西上。
zhí shàng zhě sān lǐ, dǐ shuāng yán zhī xià, lù nǎi líng běi yán zhī dōng, yú ào ér xī běi qù.
直上者三里,抵双岩之下,路乃凌北岩之东,逾坳而西北去。
yú kàn zhī fēng dōng běi chuí, yì wò fó dāng zài qí xī běi fēng xià, suì xī běi yú zhī fēng, xià kēng pán xiá, zūn běi pō dōng xíng. èr lǐ, jiàn yǒu lù zì běi pō dōng lái, fù xī běi pán ào shàng, yí yǐ wéi cǐ jí wò fó lù, dāng cóng shān xià xíng, bù dēng shān yě, yù dōng xià.
余瞰支峰东北垂,意卧佛当在其西北峰下,遂西北逾支峰,下坑盘峡,遵北坡东行。二里,见有路自北坡东来,复西北盘坳上,疑以为此即卧佛路,当从山下行,不登山也,欲东下。
tǔ rén yán:" dōng xià jiē kēng yá, mò kě xíng xū réng zhuǎn ér nán, suí lù nǎi xià." cóng zhī zhuǎn nán, yòu èr lǐ, suí qián dōng lái zhī lù xià pō. èr lǐ, cóng pō lù dé yī cūn, cūn zhī qián jí yán lù běi xíng zhī dà dào.
土人言:“东下皆坑崖,莫可行;须仍转而南,随路乃下。”从之转南,又二里,随前东来之路下坡。二里,从坡麓得一村,村之前即沿麓北行之大道。
yán zhī běi, yòu wǔ lǐ, shāo xī xiàng rù gǔ, zé wò fó sì huán xī gǔ zhōng, ér gǔ qián dà lù, zé xī běi shàng pō yǐ.
沿之北,又五里,稍西向入谷,则卧佛寺环西谷中,而谷前大路,则西北上坡矣。
gài xī shān yī zhī, zhì shì dōng chuí ér chū, běi xiá wèi qīng shuǐ guān, nán bào wèi wò fó yán, dàn qīng shuǐ shēn rù, ér wò fó qián huán ěr. rù gǔ jí yǒu chí yī wéi dāng sì qián, qí dà bù jí jiǔ lóng chí, ér huí hé gèng jǐn. chí dōng yǒu yī tíng wǎn gǔ kǒu. yóu chí běi yán chí rù, chí jǐn, qí xī yǒu guān fáng sān yíng lín qí shàng. běi yíng zhī xià, quán gǔ gǔ cóng ào shí jiān yì rù chí zhōng, chí shén qīng qiǎn. guān fáng zhī xī lì qì shàng, jí sì mén yě, yì dōng xiàng lín zhī. qí nèi gāo méng yǐ yán, mén wèi sān juǎn, yì dōng xiàng. juǎn zhōng bù yíng ér zhuān yì héng gǒng rú qiáo, juǎn wài wèi yán, yǐ wǎ fù shí lián shǔ yú dòng mén zhī shàng bì.
盖西山一支,至是东垂而出,北峡为清水关,南抱为卧佛岩,但清水深入,而卧佛前环耳。入谷即有池一围当寺前,其大不及九隆池,而回合更紧。池东有一亭绾谷口。由池北沿池入,池尽,其西有官房三楹临其上。北楹之下,泉汩汩从坳石间溢入池中,池甚清浅。官房之西历砌上,即寺门也,亦东向临之。其内高甍倚岩,门为三卷,亦东向。卷中不楹而砖亦横巩如桥,卷外为檐,以瓦覆石连属于洞门之上壁。
dòng yǔ gǒng lián wèi yī shì, gǒng gāo ér dòng dī, gǒng bù yǎn dòng, zé cǐ zhōng zhī qí yě. qí dòng gāo zhàng yú, ér shēn rù zhě èr zhàng, héng kuò sān zhàng, qí shàng fù zhī shí shén píng. xī jǐn chù, běi yǒu mén, xià qiàn ér rù nán yǒu tái, gāo sì chǐ, qí shàng wān ér rù. tái rú hú chuáng tǎng yǐ héng liè, ér wān yǒu shí xiàng, qū gōng wò tái shàng, zhǎng sān zhàng, tóu běi ér zú nán. gài cǐ dòng héng kuò zhǐ sān zhàng, běi yī zhàng qiàn wèi nèi dòng zhī mén, nán èr zhàng yóu bù zú yǐ róng zhī, zì xī yǐ xià, zé nán xué dòng bì ér róng qí zú. qí xiàng nǎi xī zì tiān chéng zhě, zì zhèn shǒu nèi guān gǒng qí qián xuān, yòu jiā fǔ zuó ér tiē zhī jīn, jīn zé wǎn rán sù xiàng, shī qí zhēn yǐ.
洞与巩连为一室,巩高而洞低,巩不掩洞,则此中之奇也。其洞高丈余,而深入者二丈,横阔三丈,其上覆之石甚平。西尽处,北有门,下嵌而入;南有台,高四尺,其上剜而入。台如胡床躺椅横列,而剜有石像,曲肱卧台上,长三丈,头北而足南。盖此洞横阔止三丈,北一丈嵌为内洞之门,南二丈犹不足以容之,自膝以下,则南穴洞壁而容其足。其像乃昔自天成者,自镇守内官巩其前轩,又加斧琢而贴之金,今则宛然塑像,失其真矣。
nèi dòng mén yóu xī běi yú tòu bì rù, mén āo ér xià, qí nèi jiàn gāo, yǐ mì jù wèi rù. shí gǒng diàn yǒu xié jiǔ sān sì shēng, xié jì hū sēng, tuán yǐn qí zhōng, yú gū chū diàn, cóng běi wǔ xiāng lóu xià mì shuì chù, qiě mǎi mǐ ér chuī yān.
内洞门由西北隅透壁入,门凹而下,其内渐高,以觅炬未入。时巩殿有携酒三四生,挟妓呼僧,团饮其中,余姑出殿,从北庑厢楼下觅睡处,且买米而炊焉。
běi wǔ zhī xī yì yǒu dòng, gāo shēn jù zhàng wǔ chǐ, yì juǎn qí mén, ér nán xiàng yú zhèng dòng zhī běi yú, qí zhōng zé xiàng shān shén yǐ wéi hù fǎ zhě. shì yè wò sì zhōng, yuè pō míng, nài dòng zhōng yǒu niǎo zi wěi xiè de jiā huo, sì zhōng wú hǎo sēng, yān yān ér wò.
北庑之西亦有洞,高深俱丈五尺,亦卷其门,而南向于正洞之北隅,其中则像山神以为护法者。是夜卧寺中,月颇明,奈洞中有嬲niǎo子猥亵的家伙,寺中无好僧,恹恹而卧。
shí sì rì zǎo fàn yú sēng shè, mì huǒ jù rù nèi dòng. chū yóu dòng mén xī xiàng zhí rù, qí zhōng gāo sì wǔ zhàng, kuò èr zhàng, shēn shù zhàng, shāo fēn qí zhé qióng, wú shén qí yě.
十四日早饭于僧舍,觅火炬入内洞。初由洞门西向直入,其中高四五丈,阔二丈,深数丈,稍分岐辄穷,无甚奇也。
réng chū, cóng mén nèi nán xiàng mì páng dòu ér shàng.
仍出,从门内南向觅旁窦而上。
rù èr zhàng, yì qióng ér chū, xiào cǐ dòng zhī yì qióng. yǒu tóng zǐ yǔ yú mén wài yuē:" céng rù shàng dòng hū? yú jīn zǎo àn zhōng rù, jǐ zhuì wēi dòu. ruò chuān dòng ér shàng, xū cóng nán, bù kě cóng běi yě." yú yì qí yán, nǎi yì mì jù zài rù. cóng nán xiàng páng dòu dé yī xiǎo xué, fǎn dōng xiàng shàng, qí xué yuán rú zèng. jì shàng, qí xué shù ér qǐ, yì yuán rú jǐng. cóng jǐng zhōng pān nán àn, zé gāo ér huá, bù kě shàng, nǎi chū, qǔ bǎn dèng wèi tī yǐ shēng. jì shàng, qí kǒu rú jǐng lán, shàng yǒu xì héng yú jǐng kǒu zhī xī. fù pán xì ér běi, zài tòu chū yī kǒu, zé yǒu xiá dōng xī héng zhì. běi xiàng chū xiá, zé yuān rán xià zhuì, qí shēn bù kě dǔ, jí qián nèi dòng zhí rù zhī dǐ yě, wú jí kě tī, gù cóng qí dōng dào céng xué ér shàng ěr. nán xiàng xià xiá zhàng yú, yǒu dòng réng xī xiàng rù, qí xià shén píng, qí shàng gāo sān sì zhàng, kuò yuē zhàng wǔ, xī rù yì wǔ liù zhàng, shāo fēn wéi qí ér zhǐ, rú běi dòng zhī zhí rù zhě yān. cǐ dòng zhī qí, zài nán chuān zèng xué, céng shàng jǐng kǒu, ér fù dé zhí rù zhī dòng. gài yī dòng ér fèn nèi wài liǎng chóng, yòu fēn shàng xià èr chóng, yòu fēn nán běi èr chóng, shǐ jué qí qí shén yě.
入二丈,亦穷而出,笑此洞之易穷。有童子语于门外曰:“曾入上洞乎?余今早暗中入,几坠危窦。若穿洞而上,须从南,不可从北也。”余异其言,乃益觅炬再入。从南向旁窦得一小穴,反东向上,其穴圆如甑。既上,其穴竖而起,亦圆如井。从井中攀南岸,则高而滑,不可上,乃出,取板凳为梯以升。既上,其口如井栏,上有隙横于井口之西。复盘隙而北,再透出一口,则有峡东西横峙。北向出峡,则渊然下坠,其深不可睹,即前内洞直入之底也,无级可梯,故从其东道层穴而上耳。南向下峡丈余,有洞仍西向入,其下甚平,其上高三四丈,阔约丈五,西入亦五六丈,稍分为岐而止,如北洞之直入者焉。此洞之奇,在南穿甑穴,层上井口,而复得直入之洞。盖一洞而分内外两重,又分上下二重,又分南北二重,始觉其奇甚也。
jì chū, réng cóng chí zuǒ zhì gǔ kǒu dà lù. yú shí yù dōng fǎng jīn jī wēn quán, dāng jié dà chuān dōng nán xiàng bǎn qiáo, gū suí dà lù běi kàn zhī, bàn lǐ, shāo xī běi shàng pō, jiàn qí lù yù xī shàng, nǎi zhé ér dōng, suí páng qí xià pō. gài xī běi shàng zhě wèi qīng shuǐ guān dào, nǎi tōng běi chōng zhě chuān zhōng zhí běi wǔ lǐ, wèi zhāng bǎn cūn, wèi yún lóng zhōu dào chuān dōng niè guān pō ér shàng, wèi tiān jǐng pù dào, cóng cǐ yáo wàng jiē xiāng duì yě. xià pō yī lǐ, qí lù yǒu yī cūn. cóng cǐ yóu tián chéng suí xiǎo xī dōng nán xíng, èr lǐ, shǐ yù qīng shuǐ guān dà xī, zì běi ér nán liú chuān zhōng. suí zhī nán xíng bàn lǐ, dù héng mù píng qiáo, yóu xī dōng àn yòu dōng bàn lǐ, guò yī tún, suì cóng tián chéng zhōng xiǎo jìng nán xíng. bàn lǐ, shāo zhé ér xī, fù nán jiù yī xiǎo shuǐ.
既出,仍从池左至谷口大路。余时欲东访金鸡温泉,当截大川东南向板桥,姑随大路北瞰之,半里,稍西北上坡,见其路愈西上,乃折而东,随旁岐下坡。盖西北上者为清水关道,乃通北冲者;川中直北五里,为章板村,为云龙州道;川东蹑关坡而上,为天井铺道,从此遥望皆相对也。下坡一里,其麓有一村。从此由田塍随小溪东南行,二里,始遇清水关大溪,自北而南流川中。随之南行半里,渡横木平桥,由溪东岸又东半里,过一屯,遂从田塍中小径南行。半里,稍折而西,复南就一小水。
suí zhī dōng xià, suì wú lù.
随之东下,遂无路。
mǎng cāng xíng cǎo qí jiān, dōng nán yī lǐ bàn, shǐ dé běi lái xiǎo lù.
莽苍行草畦间,东南一里半,始得北来小路。
suí zhī nán, yòu dé xī lái dà lù, xún zhī.
随之南,又得西来大路,循之。
qí dōng nán yī lǐ, yòu yǒu xī zì běi ér nán, qí dà yǔ qīng shuǐ xī xiāng sì, yǒu dà mù qiáo jià qí shàng. dù qiáo dōng, suì nán xíng. èr shuǐ jù xī qǔ ér hé, shòu lóng wáng táng zhī shuǐ, dōng zhé yú bǎn qiáo zhī nán yān.
其东南一里,又有溪自北而南,其大与清水溪相似,有大木桥架其上。度桥东,遂南行。二水俱西曲而合,受龙王塘之水,东折于板桥之南焉。
lù nán xíng chéng zhōng, yòu èr lǐ bàn ér chū bǎn qiáo jiē zhī zhōng.
路南行塍中,又二里半而出板桥街之中。
yóu jiē shāo nán guò yī xiǎo qiáo, zé yán xiǎo xī dōng shàng. bàn lǐ, yuè xī shàng gěng, dōng nán èr lǐ bàn, jiàn bī dōng shān. guò yī cūn, shāo nán yòu dōng, bàn lǐ, yǒu xiǎo xī zì dōng běi liú xī nán, shè zhī. cóng xī dōng àn, yòu dōng nán èr lǐ, zhí bī dōng shān xià, fù yǒu cūn yǐ zhī. cóng cūn nán dōng xiàng rù, yǒu shuǐ chōng jù gāng shàng. gāng zhī nán, jí yǒu jiàn zì mù gǔ shān běi xiá lái, rào gāng nán xī qù, yǒu tíng qiáo kuà qí shàng, cǐ dà dào yě xiǎo jìng jí yóu běi jí rù xiá, pán gāng dōng xià. suì sù xī àn dōng xíng. yī lǐ, yǒu xiǎo mù qiáo píng kuà shàng liú, nǎi nán dù zhī. yòu dōng shàng pō, yī lǐ ér zhì jīn jī cūn. qí cūn jū lú lián jiā shén shèng, dāng mù gǔ shān zhī dōng nán lù. cūn dōng yǒu quán èr chí, chū shí xué zhōng, yī wēn yī hán. jū rén yǐn wēn zhě huì yú jiē zhōng wèi chí, shàng fù yǐ wū. yòu yǒu zhèng wū sān yíng lín chí zhī nán, tíng zhōng zǐ wēi èr dà shù shén yàn, qián yǒu mén ruò gōng guǎn rán.
由街稍南过一小桥,则沿小溪东上。半里,越溪上梗,东南二里半,渐逼东山。过一村,稍南又东,半里,有小溪自东北流西南,涉之。从溪东岸,又东南二里,直逼东山下,复有村倚之。从村南东向入,有水舂踞冈上。冈之南,即有涧自木鼓山北峡来,绕冈南西去,有亭桥跨其上,此大道也;小径即由北脊入峡,盘冈东下。遂溯溪岸东行。一里,有小木桥平跨上流,乃南度之。又东上坡,一里而至金鸡村。其村居庐连夹甚盛,当木鼓山之东南麓。村东有泉二池,出石穴中,一温一寒。居人引温者汇于街中为池,上覆以屋。又有正屋三楹临池之南,庭中紫薇二大树甚艳,前有门若公馆然。
nǎi shì jiǔ cān yú shì, ér hòu yù yú chí.
乃市酒餐于市,而后浴于池。
chí sì páng shí zhòu, shuǐ zhǐ ér bù shèn liú, yì bù shèn rè, bù shèn qīng, shàng zài yǒng píng wēn quán zhī xià, ér yǒu guǎn yǒu mén zé tóng yě.
池四旁石甃,水止而不甚流,亦不甚热,不甚清,尚在永平温泉之下,而有馆有门则同也。
cóng cūn hòu dōng nán xún xiá shàng lǐng shù lǐ, zì jīn jī cūn yú lǐng dōng xià, tōng dà zhài wǎ dù zhī lù yě cóng cūn hòu zhí dōng, shàng mù gǔ xī nán fēng, èr shí lǐ, yǒu xīn jiàn bǎo dǐng sì. yú bù jí dēng, suì cóng cūn xī nán xià.
从村后东南循峡上岭数里,自金鸡村逾岭东下,通大寨、瓦渡之路也;从村后直东,上木鼓西南峰,二十里,有新建宝顶寺。余不及登,遂从村西南下。
sān lǐ, běi zhé, dù tíng qiáo běi, suí xī xī nán xíng chéng zhōng. wǔ lǐ, xī zhí dà xī, xī zhī dōng yǒu cūn bàng zhī, nǎi shāo sù zhī běi, dù dà mù qiáo ér xī xíng chéng zhōng.
三里,北折,度亭桥北,随溪西南行塍中。五里,西值大溪,溪之东有村傍之,乃稍溯之北,度大木桥而西行塍中。
yòu sì lǐ ér zhì jiàn lóng lǐ. qí nán yǒu bào gōng cí shèn jù, mén xī xiàng, ér cí lóu zé nán miàn. rù qí zhōng, cí kōng ér lóu yì kōng, lóu shàng zhǐ wén chāng yī zuò dāng qí zhōng. sì sēng yún, xī yǒu wáng jìng yuǎn zhū gōng shén wèi, mì zhī bú jiàn yě. yóu cǐ yòu shí lǐ, rù gǒng běi mén. yòu èr lǐ ér fǎn huì zhēn. lìng rén wǎng xùn dǎ tīng ān rén, yǐ xī wǎng téng yuè yǐ.
又四里而至见龙里。其南有报功祠甚巨,门西向,而祠楼则南面。入其中,祠空而楼亦空,楼上止文昌一座当其中。寺僧云,昔有王靖远诸公神位,觅之不见也。由此又十里,入拱北门。又二里而返会真。令人往讯打听安仁,已西往腾越矣。
shí wǔ rì qì huì zhēn lóu.
十五日憩会真楼。
shí liù rì wǎng wù shǎn zhī yuàn. hái bài liú běi yǒu, liú fàn, jí tóng wǎng tài bǎo shān lù shū guǎn. guǎn zhōng huā mù cóng shēn, pō jué yōu xián. zuò jiǔ zhī, yǔ guò, shì shǎn zhī yuàn sòng nán yuán lù bìng yǒng chāng zhì zhì, jí liú guǎn zhōng. běi yǒu liú yú qiān yù qí nèi, yú lǚ cí zhī, zhì shì jiàn qí yōu yǎ, jí xǔ zhī, yuē yǐ míng rì.
十六日往晤闪知愿。还拜刘北有,留饭,即同往太保山麓书馆。馆中花木丛深,颇觉幽闲。坐久之,雨过,适闪知愿送《南园录》并《永昌志》至,即留馆中。北有留余迁寓其内,余屡辞之,至是见其幽雅,即许之,约以明日。
yǔ zhǐ, liú yǐ yào shi fù yú, yǐ liú jiāng fù qiū wéi kē jǔ, bù xiá zài zhì yě.
雨止,刘以钥匙付余,以刘将赴秋闱wěi科举,不暇再至也。
yú nǎi bié, hái huì zhēn.
余乃别,还会真。
shí liù rì shǎn zhī yuàn zài hòu yàn, bìng hòu qí xiōng tài shǐ jí qí zú shū hái shí tóng yàn. shēn yè nǎi bié.
十六日闪知愿再候宴,并候其兄太史及其族叔孩识同宴。深夜乃别。
shí bā rì qiān guǎn yú shān lù xī nán dǎ suǒ jiē, jí liú běi yǒu shū guǎn yě.
十八日迁馆于山麓西南打索街,即刘北有书馆也。
qí guǎn wài yǒu lìn jū zhě zū fáng zi zhù de rén, yǐ rì yòng qì jìn zuò wéi zū jīn, yì liú mìng yě. yú dú zuò guǎn zhōng, wèi chāo nán yuán màn lù. jì ér mǎ yuán zhōng yòu mì xù lù zhì, yú yīn xiān chāo xù lù. chéng yǔ zhé tíng zhōng huā shàng huā, chā mù qiú yāo kǒng jiān zhé huó, ruǐ yì tǔ huā.
其馆外有赁居者租房子住的人,以日用器进作为租金,亦刘命也。余独坐馆中,为抄《南园漫录》。既而马元中又觅《续录》至,余因先抄《续录》。乘雨折庭中花上花,插木球腰孔间辄活,蕊亦吐花。
huā shàng huā zhě, yè yǔ zhī shì wú dì mù jǐn, ér huā zhèng hóng, shì mǐn zhōng fú sāng, dàn fú sāng liù qī duǒ bìng zǎn wèi yī huā, cǐ huā zé yī duǒ sì bàn, cóng xīn zhōng yòu chōu chū dié qí shàng, yān hóng ér kāi jiǔ, zì chūn zhì qiū yóu kāi. suī chā dì zhé huó, rú liú rán, rán zhí tíng zuǒ zé huó, yòu zé gǎo kū gān, yì shén qí yě. yòu yǐ dù juān yú zǐ lán lán rú zhēn zhū lán ér wú màn, jīng duǎn yè yuán, yǒu guāng, chōu suì, xì huáng, zi cóng qí shàng rú yú zǐ, bù kāi ér luò, yōu yùn tóng lán. xiǎo shān chá fēn zhí qí kǒng, wú bù huó zhě. jì wǔ, yú yǔ xī yǔ zhōng lái kàn, qiě xié cān shì jiǔ, zèng yú shī yǒu" xià qiáo" zhī jù. wèi huì zhēn lóu gāo shuǎng, kě jǐn shōu yī chuān yīn qíng yě. yú dá yǐ" yōu qī jiě cháo" wǔ lǜ.
花上花者,叶与枝似吾地木槿,而花正红,似闽中扶桑,但扶桑六七朵并攒为一花,此花则一朵四瓣,从心中又抽出叠其上,殷红而开久,自春至秋犹开。虽插地辄活,如榴然,然植庭左则活,右则槁(枯干),亦甚奇也。又以杜鹃、鱼子兰、兰如真珠兰而无蔓,茎短叶圆,有光,抽穗,细黄,子丛其上如鱼子,不开而落,幽韵同兰。小山茶分植其孔,无不活者。既午,俞禹锡雨中来看,且携餐贳酒,赠余诗有“下乔”之句。谓会真楼高爽,可尽收一川阴晴也。余答以“幽栖解嘲”五律。
wèi biàn yú chāo shū yě.
谓便于抄书也。
shí jiǔ rì chāo shū shū guǎn. shǎn zhī yuàn yǐ zhú zhǐ hú bǐ kuì, yǐ cǐ dì wú zhǐ bǐ, jù bù kān shū yě.
十九日抄书书馆。闪知愿以竹纸湖笔馈,以此地无纸笔,俱不堪书也。
èr shí rì chāo shū lù guǎn.
二十日抄书麓馆。
èr shí yī rì hái shí lái gù.
二十一日孩识来顾。
èr shí èr rì chāo shū lù guǎn.
二十二日抄书麓馆。
èr shí sān rì chén, dà yǔ. shāo jì, hái bài hái shí, bìng xiè liú běi yǒu.
二十三日晨,大雨。稍霁,还拜孩识,并谢刘北有。
xià wǔ, fù hái shí zhī zhāo zhāo dài, shǎn yú jù tóng yàn. shēn yè nǎi bié.
下午,赴孩识之招招待,闪、俞俱同宴。深夜乃别。
èr shí sì rì jué liáng.
二十四日绝粮。
zhī liú běi yǒu jiāng fù shěng wéi, yù shè zhuó zhāo yú, yú nǎi zuò shū wèi:" bǎi bēi zhī zhāo, bù ruò yī dòu zhī sù, kě yǐ bǎo shù rì yě."
知刘北有将赴省闱,欲设酌招余,余乃作书谓:“百杯之招,不若一斗之粟,可以饱数日也。”
èr shí wǔ rì xīn tiān qiū shù shì xié yī liú xìng zhě zhì, qiū zì wèi zhū shēng, ér yǐ qǐng xiān xíng. zhāo yóu jiǔ lóng chí, suì fàn chí zhōng tíng zi.
二十五日新添邱术士挟一刘姓者至,邱自谓诸生,而以请仙行。招游九龙池,遂泛池中亭子。
hòu liú xié zhuó bù zhì, yú fǎn yù chāo shū.
候刘携酌不至,余返寓抄书。
běi lín huā hóng zhèng shú, zhī yā qiáng nán, hóng yàn kě ài. zhāi ér shí zhī, yǐ dāng jǐng lǐ.
北邻花红正熟,枝压墙南,红艳可爱。摘而食之,以当井李。
cǐ jiān huā hóng jié zǐ shén fán, shēng qīng shú hóng, bù shì yú xiāng zhī shú zhé huáng yě. yú xiāng wú hóng sè zhě," huā hóng" zhī míng, jù cóng cǐ dì yě. xià wǔ, běi yǒu yǐ niú ròu dòu mǐ kuì, liú shǎn mǎ jù jiào mén, bù shí zhū ér shí niú.
此间花红结子甚繁,生青熟红,不似余乡之熟辄黄也。余乡无红色者,“花红”之名,俱从此地也。下午,北有以牛肉斗米馈,刘、闪、马俱教门,不食猪而食牛。
liú yǐ sù yáo sì pǐn kuì.
刘以素肴四品馈。
èr shí liù zhì èr shí jiǔ rì jù chāo shū lù guǎn.
二十六至二十九日俱抄书麓馆。
jù yǒu yǔ, shí zhǐ shí zuò, wú yī rì qíng yě.
俱有雨,时止时作,无一日晴也。