shí bā rì bié diào yù zhū jūn. shí wǔ lǐ, wǔ zhì má gū tán. yòu xī èr lǐ, wù qióng. xún nán shān shàng, yòu èr lǐ zhuǎn chū wǔ lǎo xī nán, shì wèi wǔ lǎo ào. yú shì xún běi shān shàng, yòu èr lǐ wèi miè zhú lǐng, yuè lǐng èr lǐ wèi dān xiá dòng, yòu xī shàng yī lǐ wèi wáng xiān lǐng, yuè lǐng yòu xī yī lǐ wèi zhāng cūn, jiē qián suǒ lì zhī dào yě. yú shì yòu xī píng xíng shān bàn, sì lǐ, yú zhū jūn lǐng, fù yán shān bàn xíng. shēn zhú mì shù, mí shān huì gǔ, hóng yè zhū yīng, zhuì yìng chén lǜ zhōng, yuē xié shān. wǔ lǐ, shí píng. shān huán yī gǔ, suí shuǐ xiá ér rù, zhōng shén yuán zhěng, wàn shān zhī shàng, dé cǐ yī kān, yì yǐn jū zhī suǒ, xī wèi háng dào tà pò yún wéi ěr. jū mín shù shí jiā, yǐ zào zhǐ wèi yè. zì shí píng fù dēng lǐng, lǐng jùn ér zhǎng, gòng wǔ lǐ shǐ dá lǐng tóu, jí fú róng dōng guò zhī jí yě. jí èr chóng, jù xiá ruò dǔ qiáng, dōng xī lián shǔ. jí nán wèi nán chéng shǔ, xià yǒu lóng tán gǔ chà zài shēn kēng zhōng, dào xiǎo bù jí xià. jí běi wèi lín chuān shǔ. dù jí ér xī jí fú róng shān, zì nán ér běi gāo gèn yú zhòng shān zhī shàng. qí shān zhī dōng zé lín chuān nán chéng zhī jiè. xī zé yí huáng shǔ yǐ. xún shān zhī dōng běi yòu shàng lǐ xǔ, shān kāi yī qián qi n jí qián dōng běi xiàng, shì wèi fú róng ān, xī cí sān xiān, qí jīn sēng xī ān qì wèi fú yǔ, suì sù qí zhōng.
十八日 别调御诸君。十五里,午至麻姑坛。又西二里,坞穷。循南山上,又二里转出五老西南,是为五老坳。于是循北山上,又二里为篾竹岭,越岭二里为丹霞洞,又西上一里为王仙岭,越岭又西一里为张村,皆前所历之道也。于是又西平行山半,四里,逾朱君岭,复沿山半行。深竹密树,弥山绘谷,〔红叶朱英,缀映沉绿中,曰鞋山。〕五里,石坪。山环一谷,随水峡而入,中甚圆整,万山之上,得此一龛,亦隐居之所,惜为行道踏破云帏耳。居民数十家,以造纸为业。自石坪复登岭,岭峻而长,共五里始达岭头,即芙蓉东过之脊也。脊二重,俱狭若堵墙,东西连属。脊南为南城属,下有龙潭古刹〔在深坑中,道小不及下。〕脊北为临川属。度脊而西即芙蓉山,自南而北高亘于众山之上。其山之东则临川、南城之界。西则宜黄属矣。循山之东北又上里许,山开一箝qián即钳东北向,是为芙蓉庵,昔祠三仙,其今僧西庵葺为佛宇,遂宿其中。
shí jiǔ rì cóng ān cè zuǒ dēng, jiē xiǎo jìng, zhí jī yī lǐ, chū fēng shàng. yòu píng xíng fēng dǐng, běi zuì gāo chù wèi sān xiān shí. dēng qí shàng, dōng tiào huáng xiān fēng, yǐ bù néng bǐ jiān nán tiào jūn fēng, zhí yù jìng jùn fú róng zhī nán, yǒu chén fēng shān zài shí lǐ nèi, gāo shā yú fú róng, ér xuē qiào xíng sì, gài fú róng zhī lái mài yě. píng tiào jiǔ zhī, cóng fēng běi xiǎo jìng xī xià lǐ xǔ, yǔ shí píng xī lái zhī dà dào hé. yòu xià wǔ lǐ, hū lù fēn nán běi. shǐ yù cóng nán, jì niàn dà lù zài běi, yí cóng běi xíng, suì zhuǎn ér běi, shǐ yǒu gāo huáng hu ng zhú zi cóng mù. yòu xī xià yī lǐ, shǐ yǒu hè jū chéng lǒng, míng yuē làn ní tián. fù yú lǐng xī xià yī lǐ, gèng xún lǐng ér dēng èr lǐ, zhí niè fēng tóu, míng yuē jiē zhú jiān. yòu míng bì shǔ yíng. cóng jiān xī nán xià èr lǐ, shì wèi nán kēng. yǒu jiàn zì dōng nán lái, sì shān huán rào, zhōng kāi yī hè, shuǐ kǒu jǐn shù, wān huán běi qù. yǒu pān wú èr xìng wǎn w n chù cǐ zhǐ jié jí kòng è shuǐ kǒu ér jū, dú yī gāo mén bèi shuǐ cháo jiān, xióng cuō yī wù zhī shèng. suí shuǐ chū qí hòu, shù zhuǎn ér chū, yī lǐ, yǒu shuǐ zì běi ér lái, èr shuǐ hé ér nán, lù suí zhī. yī lǐ, zhuǎn ér xī, gòng bā lǐ, xī bī gāo fēng, yǒu shuǐ zì nán lái huì, hé ér běi qù, yǒu qiáo kuà zhī, yuē gǎng kǒu qiáo. xún zuǒ lù ér běi, yòu zhuǎn xī xíng, běi dù xī, gòng wǔ lǐ, dé dà wù, yuē shàng píng. guò shàng píng shí liáng, shuǐ zhù ér běi, lù xī zhé dēng shān, yǐ lǐ ér shàng, wǔ lǐ zhì shā mù lǐng. yú lǐng xià èr lǐ, shān wù jǐn bī, yǒu gù jiā zhái, qí zhōng yuē jūn shān, jiē huáng shì yě. fàn ér chū ài, wǔ lǐng shàng ǎi lǐng. yú lǐng gòng wǔ lǐ, chū yáng fāng, nán xíng wéi kēng yīn, nǎi yí yì jù tóng" jù" jù. xī xíng qī lǐ, sù chē shàng.
十九日 从庵侧左登,皆小径,直跻一里,出峰上。又平行峰顶,北最高处为三仙石。登其上,东眺黄仙峰,已不能比肩;南眺军峰,直欲竞峻;芙蓉之南,有陈峰山在十里内,高杀于芙蓉,而削峭形似,盖芙蓉之来脉也。凭眺久之,从峰北小径西下里许,与石坪西来之大道合。又下五里,忽路分南北。始欲从南,既念大路在北,宜从北行,遂转而北,始有高篁huáng竹子丛木。又西下一里,始有壑居塍垅,名曰烂泥田。复逾岭西下一里,更循岭而登二里,直蹑峰头,名曰揭烛尖。又名避暑营。从尖西南下二里,是为南坑。有涧自东南来,四山环绕,中开一壑,水口紧束,湾环北去。有潘、吴二姓绾wǎn处此指结集控扼水口而居,独一高门背水朝尖,雄撮一坞之胜。随水出其后,数转而出,一里,有水自北而来,二水合而南,路随之。一里,转而西,共八里,西逼高峰,有水自南来会,合而北去,有桥跨之,曰港口桥。循左麓而北,又转西行,北渡溪,共五里,得大坞,曰上坪。过上坪石梁,水注而北,路西折登山,迤逦而上,五里至杉木岭。逾岭下二里,山坞紧逼,有故家宅,其中曰君山,皆黄氏也。饭而出隘,五岭上矮岭。逾岭共五里,出杨坊,南行为坑阴,乃宜邑钜同“巨”聚。西行七里,宿车上。
èr shí rì jī zài míng, zì chē shàng zài yuè xī xíng, jí yǔ dà xī yù. xiǎng jí xū shàng zhī xī, zì nán ér běi zhě, fā yuán jūn fēng, jīng kēng yīn zhì cǐ. yǐ ér xī zhí nán xià, lù xī rù shān. yòu wǔ lǐ, dēng lǐng. yòu sān lǐ, wēi yí zhì lǐng ài, yǒu wū kuà qí jiān, yuē huáng lǐng. xià lǐng èr lǐ, dà xī fù zì nán lái. dù xī, tiān shǐ míng, shān shǐ dà kāi. suí xī xī běi xíng wǔ lǐ, yǒu tǎ lì xī kǒu xiǎo shān shàng, tǎ zhī xī běi jí yí huáng chéng yě. yòu yǒu yī dà xī xī nán zì dōng bì xún sī lái, zhí dǐ chéng dōng, yǒu zhǎng mù qiáo zhī shuǐ suì běi yǔ dōng xī hé, yǒu dà shí qiáo jià qí shàng, yuē guàn hóng zài běi, zé yī xiǎo xī xún chéng xī běi ér dōng rù dà xī, yì yǒu qiáo kuà qí shàng, yuē fēng lè.
二十日 鸡再鸣,自车上载月西行,即与大溪遇。〔想即墟上之溪,自南而北者,发源军峰,经坑阴至此。〕已而溪直南下,路西入山。又五里,登岭。又三里,逶迤至岭隘,有屋跨其间,曰黄岭。下岭二里,大溪复自南来。渡溪,天始明,山始大开。随溪西北行五里,有塔立溪口小山上,塔之西北即宜黄城也。又有一大溪西南自东壁巡司来,直抵城东,有长木桥之;水遂北与东溪合,有大石桥架其上,曰贯虹;再北,则一小溪循城西北而东入大溪,亦有桥跨其上,曰丰乐。
shì rì dǐ yí huáng dōng mén guàn hóng qiáo zhī lǚ yì, mì dé jìng wén, shǐ chū, jí hū fàn fàn jìng wén, yǔ zhī běi guò fēng lè qiáo, shàng shī zi yán. yán huí pán liǎng céng, wù lì sān xī huì hé zhī běi chōng, dà xī yóu cǐ běi xià fǔ zhōu zhě yě. yǐ ér xī jīng chéng běi, zhì xīn chéng běi mén. běi yī lǐ, guò huáng bèi qiáo. yòu xī běi yī lǐ, běi rù shān, dé xiān yán. yán gāo zhì ruò liè jǐn céng, shàng qióng xià bī, qí xī chuí hū tòu bì wèi mén, chuān shí ér rù, zé zhòng shān nèi bì b bì, ruò lìng yī shì jiè. ér shì yán shén báo, bù tè nán miàn bì lì, ér běi miàn qióng fù gèng qí, qí chuān tòu zhī xì, zhèng rú dù zhī tōng tiān yán, yì jǐng zhī zuì qí zhě yě. sān lǐ, réng rù chéng zhī běi mén. gài shì chéng dōng bīn xī wèi jiù chéng, ér xī chéng xīn pì, yī chéng fù qí wài, liáo rào zhū fēng, yīn zhī gāo xià. jīng chéng sān lǐ, chū nán mén. xún dōng bì nán lái zhī xī xī nán xíng, wǔ lǐ, guò sì yīng shān zhī dōng lù. yòu shí wǔ lǐ, yǒu xiǎo fēng wù lì xī shàng zuò zhēng níng zhī zhuàng, qí nèi yǒu tán xiāng mǐn cǐ rén céng yǔ qī jì guāng dà pò wō kòu mù yān. yòu èr lǐ, guò yù quán shān xià, shān píng lì lù yòu ruò fù yǐ, yǎng zhān qiào bá, yǒu xiǎo lú jià yá bàn. yù cóng zhī, shí xī yǐ zǎo xíng, hū zhǒng tòng bù néng shēng. yòu suí dà xī nán xíng sān lǐ, yǒu xiǎo xī zì xī lái zhù, jí shí qióng jí gǒng zhī xià liú yě, shǐ shě dà xī sù xiǎo xī, zhé ér xī rù sān lǐ ér dé shí qióng sì. sì xīn chuàng, pō hóng zhěng. sì běi yǒu chù yá lì xī shàng, bàn zì shān dǐng píng pōu ér xià, qí nán tū wù zhī fēng yóu duō, yǔ zhī duì zhì wèi mén, ér shí qióng zhī lǐng zhèng zhōng xuán qí jiān, ér sì yǐ qí dōng lù. yǎng wàng zhī, zhī jiàn fēng dǐng lì shí hōng rán, bù zhī qí zhōng kōng yě. shì wǎn sù sì zhōng, yǐ zú tòng bù jí dēng qióng.
是日抵宜黄东门贯虹桥之旅肄,觅得静闻,始出,亟呼饭饭静闻,与之北过丰乐桥,上狮子岩。岩回盘两层,兀立三溪会合之北冲,大溪由此北下抚州者也。已而西经城北,至新城北门。北一里,过黄备桥。又西北一里,北入山,得仙岩。岩高峙若列锦层,上穹下逼,其西垂忽透壁为门,穿石而入,则众山内閟bì闭,若另一世界。而是岩甚薄,不特南面壁立,而北面穹覆更奇,其穿透之隙,正如度之通天岩,亦景之最奇者也。三里,仍入城之北门。盖是城东濒溪为旧城,而西城新辟,一城附其外,缭绕诸峰,因之高下。经城三里,出南门。循东壁南来之溪西南行,五里,过四应山之东麓。又十五里,有小峰兀立溪上作狰狞之状,其内有谭襄敏此人曾与戚继光大破倭寇墓焉。又二里,过玉泉山下,山屏立路右若负扆,仰瞻峭拔,有小庐架崖半。欲从之,时膝以早行,忽肿痛不能升。又随大溪南行三里,有小溪自西来注,即石蛩即拱之下流也,始舍大溪溯小溪,折而西入三里而得石蛩寺。寺新创,颇宏整。寺北有矗崖立溪上,半自山顶平剖而下,其南突兀之峰犹多,与之对峙为门,而石蛩之岭正中悬其间,而寺倚其东麓。仰望之,只见峰顶立石轰然,不知其中空也。是晚宿寺中,以足痛不及登蛩。
èr shí yī rì chén cān hòu, jí dēng qióng. shì fēng dōng xī héng kuà, ruò fēi liáng tiān bàn, jiào guì xī zhī xiān qiáo, gāo yǔ dà jù bèi zhī, ér cóng cǐ xī tiào, zhǐ de qí duān. cóng sì běi zhuǎn rù xiá zhōng, shì wèi wàn rén yuán. tán xiāng mǐn chū dé cǐ sì, yù fèi wèi mù, gǎn qí mèng ér zhǐ. jīn tán mù zài yù quán shān dōng běi, zhái jī zhū fāng yī shí jù dào, hòu sì yì bù zhèn. sì shǐ wèi sēng shú ér xīng fù yān. sēng yǐ qí dì shèng, gù yǐ wéi wàn rén jù zhǒng, zhòu shí shén zhuàng. dì zài sì běi, zuǒ zé yá, yòu zé sì yě. yóu wàn rén yuán nán xiàng ér dēng, yǎng jiàn zhú yǐng fú yáng, yī fēng zhōng chuān gāo jiǒng. tòu shí rù, nán kàn luàn fēng wù tū, xī shēng shān sè, lìng zuò guāng xiǎng, fēi fù rén shì. yú shì chū qiáo nán, hái tiào fēi liáng zhī shàng, shí hén héng dié, yǒu zhuì lú qiàn shì, wú lù kě dēng. pái huái jiǔ zhī, yī shān hè chōng fēi ér qù, xiǎng chuán shū zhú jiān, lìng rén bù néng qù. gài shì qiáo zhī nán, qí nèi shí yuán liè liǎng céng, zì xià ér shàng, bù lí bù hé, xì jù chǐ xǔ. yóu xì pān jī ér shàng, kě dá qí shàng céng, ér xì jiā bī zè, zhuǎn shēn bù néng shēn qū, shǒu zú wú kě pān niè, qiě yǐ zú tòng wèi quán, chàng chàng hái sì. wèn dào sì sēng, sēng yún:" cóng qiáo nèi liè xì ér dēng niè shén nán. bì qù yī tuō lǚ, zhǐ kě jí qí shàng céng, ér cóng shàng chuí gěng, shǐ kě yǐn rù zhōng céng." sēng yán rú cǐ, yú shí bù néng cóng yě, nǎi yú shí qióng fàn ér xíng. wǔ lǐ, yóu xiǎo lù dǐ yù quán shān xià, suì lì jí zhí dēng. qí shān shén jùn, píng lì xī zhī xī běi, shàng bàn jù qióng yá xuē bì, sēng shǒu yuán dié jí záo yá, jià lú fēng cè yī xuán fēng shàng. sān miàn píng kōng, hòu fù lí dà shān shí yá zhě zhàng xǔ, xià gé shēn yá xiá. shí lú xīn gòu, sān miàn jù bàn bì, ér jì bú jiàn rén. yú fāng shǎng qí xū yuán wú ài, píng bàn bì ér kàn hòu yá. jiǔ zhī, yī rén yùn tǔ zhì, xún zhī, yuē:" sēng yǐ hòu bì wèi quán, jiāng zhòu ér sāi zhī yě." wèn sēng hé zài, yuē:" yè cóng shān xià jī jí dēng yǐ!" yīn zuò hòu qí zhì, wèi zhī huà jí huà cè huà zhī yì yuē:" rǔ lǜ běi fēng chuī shén xiàng, hé bù yǐ mù wèi kān zuò, hù zhì shì zhōng, ér kōng qí hòu bì, zhèng kě tòu yǐn shān sè. zào wù zhī xuán shè cǐ fēng, yǔ ěr zhī wǎn jià cǐ wū, jiē cǐ yì yě. bì zhòu ér sāi zhī, shī cǐ chū xīn yǐ." sēng hàn zhī, yǐn yú guān suǒ wèi yù quán zhě. yǒu tíng hóng yī xué, zài lú cè shí zào zhī pàn, yún sān xiān zhuō xī ér chū zhě, ér bù zhī xiān zhī bù zhàng xī yě. xià yù quán, sān lǐ, chū xiāng mǐn mù qián. yòu suí xī yī lǐ, yóu xiǎo lù cóng shān běi xíng, gài rào chū yù quán shān zhī dōng běi yě. zuì běi yòu yǒu mǎ tóu shān, tū wù dú shén, zài lù zuǒ. guò bái shā lǐng, wàng xī fēng jiān gèn tè shén, zhé ér dōng zhī, shì wèi běi huà shān. shān dǐng fú yǔ bèi zāi, yǒu sēng mù fàn zhì, suǒ ér shí zhī. xià shān èr lǐ, rù nán mén, běi dēng fèng huáng shān. qí shān wù lì chéng zhī dōng běi, chéng jí yīn zhī, běi ér qiào xuē, bù fán zhì dié yě. xià shān, chū běi shuǐ guān, dǐ nì lǚ yǐ hūn hēi yǐ.
二十一日 晨餐后,亟登蛩。是峰东西横跨,若飞梁天半,较贵溪之仙桥,高与大俱倍之,而从此西眺,只得其端。从寺北转入峡中,是为万人缘。谭襄敏初得此寺,欲废为墓,感奇梦而止。今谭墓在玉泉山东北,宅基诸坊一时俱倒,后嗣亦不振。寺始为僧赎而兴复焉。僧以其地胜,故以为万人巨冢,甃石甚壮。地在寺北,左则崖,右则寺也。由万人缘南向而登,仰见〔竹影浮飏,〕一峰中〔穿〕高迥。〔透石入,〕南瞰乱峰兀突,〔溪声山色,另作光响,非复人世。〕于是出桥南,还眺飞梁之上,石痕横叠,有缀庐嵌室,无路可登。徘徊久之,〔一山鹤冲飞而去,响传疏竹间,〕令人不能去。盖是桥之南,其内石原裂两层,自下而上,不离不合,隙俱尺许。由隙攀跻而上,可达其上层,而隙夹逼仄,转身不能伸曲,手足无可攀蹑,且以足痛未痊,怅怅还寺。问道寺僧,僧云:“从桥内裂隙而登蹑甚难。必去衣脱履,止可及其上层,而从上垂绠,始可引入中层。”僧言如此,余实不能从也,乃于石蛩饭而行。五里,由小路抵玉泉山下,遂历级直登。其山甚峻,屏立溪之西北,上半俱穹崖削壁,僧守原叠级凿崖,架庐峰侧一悬峰上。三面凭空,后复离大山石崖者丈许,下隔深崖峡。时庐新构,三面俱半壁,而寂不见人。余方赏其虚圆无碍,凭半壁而看后崖。久之,一人运土至,询之,曰:“僧以后壁未全,将甃而塞之也。”问僧何在,曰:“业从山下跻级登矣!”因坐候其至,为之画即划、策划之意曰:“汝虑北风吹神像,何不以木为龛坐,护置室中,而空其后壁,正可透引山色。造物之悬设此峰,与尔之绾架此屋,皆此意也。必甃而塞之,失此初心矣。”僧颔之,引余观所谓玉泉者。有停泓一穴,在庐侧石灶之畔,云三仙卓锡而出者,而不知仙之不杖锡也。下玉泉,三里,出襄敏墓前。又随溪一里,由小路从山北行,盖绕出玉泉山之东北也。最北又有马头山,突兀独甚,在路左。过白沙岭,望西峰尖亘特甚,折而东之,是为北华山。山顶佛宇被灾,有僧募饭至,索而食之。下山二里,入南门,北登凤凰山。其山兀立城之东北,城即因之,北而峭削,不烦雉堞也。下山,出北水关,抵逆旅已昏黑矣。