shí bā rì fàn yú qí yuǎn chù. shàng wǔ qǐ shēn, yóu xià lǎng zhī xī xī huà shān zhī dōng xiǎo jìng běi yū, wǔ lǐ xī zhuǎn, xún xī huá zhī běi xī xíng, shí lǐ, fù yuán. qí xī yǒu sān shī suǒ shuǐ kǒu. yòu xī èr lǐ wèi lóng tóu, péng dà kuí jiào fā jī chù yě, xī zhì cǐ zhé ér nán rù shān. yòu wǔ lǐ wèi xiāo lóng, xī shù liǎng shān jiān, rú chōng yá pò xiá, liǎng àn shí gǔ bì lì, yǒu tū chū xī zhōng zhě, wèi" ruì shí fēi xiá", xiá zhōng yǒu bā jǐng yān. yóu lóng xī sān lǐ, chū bǎi lǐ xián guān, wèi yáng jiù pín yún" bǎi lǐ yǒu xián rén chū yě". yòu xī běi èr lǐ wèi dì èr guān, yì yǒu yá shí wēi gèn xī zuǒ. yòu xī běi sān lǐ, chū luó tán, wèi dì sān guān. guò shì shān shǐ kāi, qí xī běi qù, shì wèi chá bù. yòu xī běi wǔ lǐ hòu yǔ xī yù, dù ér běi, sù yú luó jiā bù.
十八日 饭于其远处。上午起身,由夏朗之西、西华山之东小径北迂,五里西转,循西华之北西行,十里,富源。其西有三狮锁水口。又西二里为泷头,彭大魁教发迹处也,溪至此折而南入山。又五里为潇泷,溪束两山间,如冲崖破峡,两岸石骨壁立,有突出溪中者,为“瑞石飞霞”,峡中有八景焉。由泷溪三里,出百里贤关,谓杨救贫云“百里有贤人出也”。又西北二里为第二关,亦有崖石危亘溪左。又西北三里,出罗潭,为第三关。过是山始开,其溪北去,是为查埠。又西北五里后与溪遇,渡而北,宿于罗家埠。
shí jiǔ rì mèi shuǎng xíng. shí lǐ, fù xún xī yán shān zhī nán ér xíng, sān lǐ wèi zhí xià. xī bā lǐ, yú mèng táng ào, zé gàn jiāng nán lái, wèi jiāo yáng rù chù. yòu èr lǐ, zhāng jiā dù, nǎi chèn xiǎo zhōu shùn liú běi xià. shí lǐ, yǒu shì zài jiāng zuǒ, yuē yǒng hé, qí běi yá yǒu dào, kě jìng wǎng qīng yuán. nǎi lìng zhāng shì sòng zhě yī rén, míng qí yuǎn, zhāng hóu zhī jìn zhī. suí zhōu jìng wǎng bái lù ér yú tóng zhāng èr wū jí jìng wén, dēng běi yá suí shān dōng běi xíng. wǔ lǐ, rù liǎng shān zhī jiān. yòu yī lǐ, yǒu xī zhuǎn xiá ér chū. dù xī nán zhuǎn, shí shān dàng hù, qīng jiàn bào hè, qīng yuán sì xī xiàng ér zhì. zhǔ sēng běn jì liú fàn yú qí hán, yì shén yōu jìng. gài sì wèi qī zǔ jiù shā, ér hòu lún yú shū yuàn, běn jì yǐ lì chán huī fù, jǐn qiān zhū shū yuàn yú shān wài, ér zhōng gòu jié gé, yóu wèi bì gōng yě. sì hòu wèi qī zǔ tǎ, qián yǒu huáng jīng shù shén gǔ, nǎi qī zǔ shì ér wèi jì zhě. chū rù shān, bù guò dōng xī liǎng shān zhī jiā ěr zhì běi wù zhuǎn rù ér nán, yì dàn jué shuǐ shí qīng yì, jiàn hè yíng huí jí dēng tǎ yuàn, xià kàn sì jī, gèng jué zhōng yáng kāi zhěng, sì shān còu hé xiàng zhōng kào lǒng. qí wù nèi wài liǎng chóng, nèi wù kuān ér mì, wài wù qū ér zhǎng, wài yǐ yí shū yuàn, nèi yǐ gòng fó yǔ, ruò tiān zào dì shè zhě. yú yǐ wéi cóng lái yǐ jiǔ, ér běn jì yī wù, zhé yán qí xīng fù zhī yóu, shǐ zì bǐng yín dīng mǎo zhī jiān. gài shì sì jiǔ wèi shū yuàn, ér zōu nán gāo guō qīng luó èr lǎo yù liǎng cún zhī, yíng běn jì zhǔ qí shì. běn jì lì yán, chán shā yǔ shū yuàn bì bù liǎng lì, chí shuō shén jiān, shǐ dé qiān shū yuàn yú wài, ér sì tián zhī fù suì rú pò zhú yǐ. sì qián yǒu xī, yóu sì dōng nán shēn hè zhōng lái, zhì sì qián huì yú cuì píng zhī xià. cuì píng wèi shuǐ suǒ shí, shān gǔ lín xún, céng dié sǒng chū, lǎo shù xuán zhuì qí shàng, xià yìng qīng liú, jǐng sè wàn zhuàng. sì zuǒ xún liú ér shàng, shān jiā shén jùn, ér wù qū shén zhǎng, qū zhé ér rù shí lǐ, dǐ huáng nián lǐng. wù zhōng zhī tián, jiē sì sēng suǒ gēng ér yǒu zhě. rù kǒu wèi sì zhī lóng hǔ liǎng shā, huí suǒ ài shén, dàn zhī yǒu sì, bù fù rú sì hòu fù yǒu cǐ wù yě. yú zì cuì píng xià xún liú pān jiàn, wǎn zhuǎn qí jiān, jìn jìn bù yǐ, jué shuǐ chōng cài pǔ, zhǒng zhǒng bù fù rén jiān. jiǔ zhī, rì jiàn xī, nǎi dēng shān yú lǐng, réng yóu wǔ xiào tíng rù sì. bié lì chán jí běn jì chū shān, dù xī qiáo, xún wài zhòng àn shān zhī nán wǔ lǐ, yuè ér xī, suì xī běi xíng shí lǐ, dù gàn jiāng, yǐ mù yān héng zhǔ shuǐ zhōng zhī xiǎo kuài lù dì, bù biàn jiāng chéng dēng huǒ yǐ. yòu sān lǐ, tóng èr zhāng sù yú bái lù zhōu.
十九日 昧爽行。十里,复循西岩山之南而行,三里为值夏。西八里,逾孟堂坳,〔则赣江南来,为浇洋入处。〕又二里,张家渡,乃趁小舟顺流北下。十里,有市在江左,曰永和,其北涯有道,可径往青原。乃令张氏送者一人,名其远,张侯之近支。随舟竟往白鹭;而余同张二巫及静闻,登北涯随山东北行。五里,入两山之间。又一里,有溪转峡而出。渡溪南转,石山当户,清涧抱壑,青原寺西向而峙。主僧本寂留饭于其寒,亦甚幽静。盖寺为七祖旧刹,而后沦于书院,本寂以立禅恢复,尽迁诸书院于山外,而中构杰阁,犹未毕工也。寺后为七祖塔,前有黄荆树甚古,乃七祖誓而为记者。初入山,不过东西两山之夹耳;至北坞转入而南,亦但觉水石清异,涧壑潆回;及登塔院,下瞰寺基,更觉中洋开整,四山凑合向中靠拢。其坞内外两重,内坞宽而密,外坞曲而长,外以移书院,内以供佛宇,若天造地设者。余以为从来已久,而本寂一晤,辄言其兴复之由,始自丙寅、丁卯之间。盖是寺久为书院,而〔邹〕南皋、〔郭〕青螺二老欲两存之,迎本寂主其事。本寂力言,禅刹与书院必不两立,持说甚坚,始得迁书院于外,而寺田之复遂如破竹矣。寺前有溪,由寺东南深壑中来,至寺前汇于翠屏之下。〔翠屏为水所蚀,山骨嶙峋,层叠耸出,老树悬缀其上,下映清流,景色万状。〕寺左循流而上,山夹甚峻,而坞曲甚长,曲折而入十里,抵黄鲇岭。坞中之田,皆寺僧所耕而有者。入口为寺之龙虎两砂,回锁隘甚,但知有寺,不复如寺后复有此坞也。余自翠屏下循流攀涧,宛转其间,进进不已,觉水舂菜圃,种种不复人间。久之,日渐西,乃登山逾岭,仍由五笑亭入寺。别立禅即本寂出山,渡溪桥,循外重案山之南五里,越而西,遂西北行十里,渡赣江,已暮烟横渚水中之小块陆地,不辨江城灯火矣。又三里,同二张宿于白鹭洲。
èr shí rì tóng zhāng èr wū jìng wén guò chéng xī běi èr lǐ, rù bái yān shān. shān běn xiǎo lǒng, nǎi tiān huá zhī yú zhī, sì sēng jiàn shù, shì qià féng yǒu bái yàn lái xiáng, gù yǐ wéi míng. hái yóu xī mén rù, zhì běi mén, guò huáng yù shǐ yuán, mén jiōng ji ng guān bì bù rù. huáng míng xiàn qīng, wèi dāng shì fèi. yòu běi rù tián zhōng chéng yuán. tián míng yǎng. yuán wài jiù fāng wēi rán, jí wén xiāng zhōu gōng jí yǒng lè jìn shì zhōu chén zhī suǒ jū yě, lǔ líng guāng shàng fù jiàn cǐ, lìng rén yǒu shān dòu jí tài shān běi dǒu, yì zhǐ yǎng mù zhī rén zhī xiǎng. rì mù hán yān, píng diào jiǔ zhī, nǎi chū chāng fù mén, rù bái lù sù.
二十日 同张二巫、静闻过城西北二里,入白燕山。山本小垅,乃天华之余支,寺僧建竖,适恰逢有白燕来翔,故以为名。还由西门入,至北门,过黄御史园,门扃jiōng关闭不入。黄名宪卿,魏珰事废。又北入田中丞园。田名仰。园外旧坊巍然,即文襄周公即永乐进士周忱之所居也,鲁灵光尚复见此,令人有山斗即泰山北斗,意指仰慕之人之想。日暮寒烟,凭吊久之,乃出昌富门,入白鹭宿。
èr shí yī rì zhāng shì zi yǒu shū bàn yú jùn shàng, fáng zhě yuē qǐ wén, gū jiǔ yāo zhuó. suì yǔ èr wū jìng wén yóu xī chéng wài nán guò tiě fú qiáo, bā lǐ, nán dēng shén gāng shān dǐng. qí shān zài jí ān chéng nán shí wǔ lǐ, ān fú yǒng xīn zhī jiāng suǒ yóu rù dà jiāng chù. shān zhī nán jiù yǒu liú fǔ jūn miào, liú míng zhú, chén liáng shí yǐ qǔ jiāng hóu wèi jí ān jùn shǒu, bǎo liáng jí jiān, chuò yǒu shén zhèng, méi ér wèi shén, gù zūn qí miào yuē shén gāng, sòng fēng wèi lì huì wáng. xià lín ān yǒng xiǎo jiāng. suì yóu miào zuǒ zhuǎn shén gāng dōng lù, běi suí gàn jiāng shí wǔ lǐ, zhì jí ān nán chéng zhī luó chuān yì. yòu sān lǐ, mù, rù bái lù.
二十一日 张氏子有书办于郡上,房者曰启文,沽酒邀酌。遂与二巫、静闻由西城外南过铁佛桥,八里,南登神冈山顶。其山在吉安城南十五里,安福、永新之江所由入大江处。山之南旧有刘府君庙,刘名竺,陈、梁时以曲江侯为吉安郡守,保良疾奸,绰有神政,没而为神,故尊其庙曰神冈,宋封为利惠王。下临安、永小江。遂由庙左转神冈东麓,北随赣江十五里,至吉安南城之螺川驿。又三里,暮,入白鹭。
bái lù zhōu, shǒu zì nán guān zhī xī, wěi jìng dōng guān, héng gèn jiāng zhōng, shǒu fú ér wěi gāo. shū yuàn chuàng yú gāo chù, qián zhù dà tiě xī yǐ yā shuǐ, lián jiàn sān fāng, yī yuē míng chén, èr yuē zhōng jié, sān yuē lǐ xué. fāng nèi liǎng páng pái liè hào guǎn, wèi zhū shēng yì yè zhī suǒ. jiǔ xiàn yǔ jùn xué gòng shí suǒ, měi suǒ lóu liù yíng. qí nèi yóu qiáo mén ér jìn, zhèng táng yuē zhèng xué táng, zhōng lóu yuē míng dé táng hòu gé sān céng, xià liè zhū xián shén wèi, zhōng yuē" tiān kāi zǐ qì", shàng yuē" yún zhāng". gé lóu huí huán, ér gé jié sǒng, jiào zhī bái lù, jiǒng rán dà guān yě. shì yuàn chuàng yú sòng, zhì shì miào shí jùn shǒu wāng wéi shòu shǐ kuò ér dà zhī. xī miào míng xī zōng zhū yóu xiào shí wéi wèi dāng zhǐ wèi zhōng xián suǒ huǐ, wéi lóu gé wèi jǐn chè. zhì chóng zhēn chū, jùn shǒu lín yī wéi réng dǐng fù jiù guān yān.
白鹭洲,首自南关之西,尾径东关,横亘江中,首伏而尾高。书院创于高处,前铸大铁犀以压水,连建三坊,一曰名臣,二曰忠节,三曰理学。坊内两旁排列号馆,为诸生肄业之所。九县与郡学共十所,每所楼六楹。其内由桥门而进,正堂曰正学堂,中楼曰明德堂;后阁三层,下列诸贤神位,中曰“天开紫气”,上曰“云章”。阁楼回环,而阁杰耸,较之白鹿,迥然大观也。是院创于宋,至世庙时郡守汪囗受始扩而大之。熹庙明熹宗朱由校时为魏珰指魏忠贤所毁,惟楼阁未尽撤。至崇祯初,郡守林一囗仍鼎复旧观焉。
èr shí sān rì zài fù shēng shǔ zhōng zì yàn.
二十三日 在复生署中自宴。
èr shí sì rì fù shēng xù wú jī měi shè yàn. jī měi jí yú shēng. .
二十四日 复生婿吴基美设宴。基美即余甥。 。
èr shí wǔ rì zhāng hóu hòu yì yǐ èr xiàng rù shǔ. shàng wǔ, bié fù shēng, yǐ yú chē sòng rù yǒng xīn zhōu, jí wǎng mì jìng wén, yǐ wǎng dà jué sì. jí zhì yǐ mù, suì pō luó chuān yì qián.
二十五日 张侯后裔以二像入署。上午,别复生,以舆车送入永新舟,即往觅静闻,已往大觉寺。及至已暮,遂泊螺川驿前。
èr shí liù rì zhōu rén shì mǎi cài, chén cān shǐ xíng. shí lǐ, zhì shén gāng shān xià, nǎi xī rù xiǎo jiāng. fēng sè pō shùn, yòu xī èr shí wǔ lǐ, sān jiāng kǒu. yī jiāng zì xī běi lái zhě, wèi ān fú jiāng yī jiāng zì xī nán lái zhě, wèi yǒng xīn jiāng. zhōu sù yǒng xīn jiāng xī nán xíng, zhì shì shǐ yǒu tān. yòu shí wǔ lǐ, pō yú héng jiāng dù. shì rì xíng wǔ shí lǐ.
二十六日 舟人市买菜,晨餐始行。十里,至神冈山下,乃西入小江。风色颇顺,又西二十五里,三江口。一江自西北来者,为安福江;一江自西南来者,为永新江。舟溯永新江西南行,至是始有滩。又十五里,泊于横江渡。是日行五十里。
èr shí qī rì mèi shuǎng fā zhōu. èr shí lǐ, liào xiān yán. yǒu shí yá kàn jiāng, nán miàn yǐ wèi tài hé jiè, qí běi jù lú líng jìng yě. zì shì zhōu shí zhuǎn běi xiàng xíng, gài shān xī suī zì xī lái, ér qū qǔ nán běi yě. shí lǐ, yǒng yáng, lú líng dà shì yě, zài jiāng zhī běi rán jiāng zhī nán àn, yóu shí lǐ ér shǐ shǔ tài hé, yǐ zhōu qǔ ér běi ěr. yòu shí wǔ lǐ, běi guò láng hú, nǎi shān wù cūn jū, fēi hú yě. jū mín yǐn xìng, yǒu chuán bǎi sōu, jù bǔ yú hú xiāng jiān wèi yè. yòu shí wǔ lǐ, pō yú zhǐ yáng dù, yǒu cūn zài jiāng zhī běi àn. shì rì xíng liù shí lǐ, liǎng rì gòng xíng bǎi lǐ, yǒng xīn zhī zhōng yě. xiān shì fù shēng yǐ shān xī duō qū, yù yǐ èr qí èr dān fū sòng zhì chá líng jiè yú zì rù shǔ, jiàn tiān zhé niàng xuě, yì yù cóng zhōu, fù shēng nǎi suǒ zhōu, bìng yǐ èr fū wèi cāo zhōu zhù. zhì shì shuò fēng jìn shén, èr fū xiān hé lǚ cóng shuǐ zhōng duō cì xià shuǐ lā qiàn, yú shén mǐn qí hán, zhé kào yǐ jiǔ zī. xià wǔ, nóng yún jiàn kāi, rì sè yì lǎng, fēng zhī lì yě.
二十七日 昧爽发舟。二十里,廖仙岩。有石崖瞰江,南面已为泰和界,其北俱庐陵境也。自是舟时转北向行,盖山溪虽自西来,而屈曲南北也。十里,永阳,庐陵大市也,在江之北;〔然江之南岸,犹十里而始属泰和,以舟曲而北耳。〕又十五里,北过狼湖,乃山坞村居,非湖也。居民尹姓,有舡百艘,俱捕鱼湖襄间为业。又十五里,泊于止阳渡,有村在江之北岸。是日行六十里,两日共行百里,永新之中也。先是复生以山溪多曲,欲以二骑、二担夫送至茶陵界;余自入署,见天辄酿雪,意欲从舟,复生乃索舟,并以二夫为操舟助。至是朔风劲甚,二夫纤荷屡从水中多次下水拉纤,余甚悯其寒,辄犒以酒资。下午,浓云渐开,日色亦朗,风之力也。
èr shí bā rì mèi shuǎng, qiān ér xíng, hán shén. èr shí lǐ, áo chéng, shǐ zhuǎn ér nán. guà péng wǔ lǐ, shàng huáng bà tān. fù běi zhé, suì rù liǎng shān xiá jiān. wǔ lǐ, zhěn tou shí. zhuǎn ér xī, réng guà fān xíng, sān lǐ, shàng huáng niú tān, shí bā tān cóng cǐ shǐ yǐ. tān zhī shàng wèi fēn sī tán, tán shuǐ shēn bì, liǎng yá tū shù rú mén, zhì cǐ shǐ yǒu jiā zhì zhī yá, jī tuān zhī shí. yòu qī lǐ, shàng èr tān, wèi zhōu yuán, shān zhōng yáng hè shǎo kāi, cūn luò yǐ zhī, jiē yǐ huò jí mài xīn wèi yè zhě yě. yòu wǔ lǐ wèi huà jiǎo tān, shí bā tān zhōng zhī zuì zhǎng zhě. yòu wǔ lǐ wèi píng shàng, zé lú líng yǒng xīn zhī jiè yě. liǎng xiàn fēn jiè zài píng shàng zhī dōng, zhōu pō yú píng shàng zhī xī.
二十八日 昧爽,牵而行,寒甚。二十里,敖城,始转而南。挂篷五里,上黄坝滩。复北折,遂入两山峡间。五里,枕头石。转而西,仍挂帆行,三里,上黄牛滩,十八滩从此始矣。滩之上为纷丝潭,潭水深碧,两崖突束如门,至此始有夹峙之崖,激湍之石。又七里,上二滩,为周原,山中洋壑少开,村落倚之,皆以货即卖薪为业者也。又五里为画角滩,十八滩中之最长者。又五里为坪上,则庐陵、永新之界也。两县分界在坪上之东,舟泊于坪上之西。
èr shí jiǔ rì mèi shuǎng xíng. èr shí lǐ, qiáo miàn shàng jiù yǒu qiáo kuà xī nán běi, jīn yǐ pǐ, wéi luàn shí duī jié xī liú. yòu wǔ lǐ wèi hái gǔ. wàng xī nán dà shān héng gèn, xià yǒu èr xiǎo fēng bá dì wù lì, xīn jué qí qí. wèn zhī, zhōu rén yuē:" gāo shān míng yì shān, tǔ rén suǒ wèi shàng tiān liáng yě, suī dà ér wú qí xiǎo fēng yuē méi tián dòng, dòng jí zài shān zhī lù." yú sù mù méi tián zhī shèng, jí suǒ fàn dēng yá, lìng zhōu zǐ suí zhōu hòu yú yǒng xīn. yú yòng jìng wén yóu hái gǔ nán xíng wǔ lǐ, zhì méi tián shān xià, zé fēng jiē cóng shí sǒng dié, wú xiān tǔ méng yì qí jiān, zhēn tíng tíng chū shuǐ lián yě. shān lù yǒu lóng xìng zhě jū zhī. dōng xiàng zhě sān dòng, běi xiàng zhě yī dòng, wéi dōng běi yī jiǎo shān shí wán hǎo, ér dōng nán dòng jǐn chù yǔ xī běi zhū miàn, jù wèi shāo huī zhě. tiě xuē huǒ cuì, líng lóng zhī zhì, shí qù qí qī yǐ.
二十九日 昧爽行。二十里,桥面上旧有桥跨溪南北,今已圮,惟乱石堆截溪流。又五里为还古。望溪南大山横亘,下有二小峰拔地兀立,心觉其奇。问之,舟人曰:“高山名义山,土人所谓上天梁也,虽大而无奇;小峰曰梅田洞,洞即在山之麓。”余夙慕梅田之胜,亟索饭登涯,令舟子随舟候于永新。余用静闻由还古南行五里,至梅田山下,则峰皆丛石耸叠,〔无纤土蒙翳其间,真亭亭出水莲也。〕山麓有龙姓者居之。东向者三洞,北向者一洞,惟东北一角山石完好,而东南洞尽处与西北诸面,俱为烧灰者。铁削火淬,玲珑之质,十去其七矣。
dōng xiàng dì yī dòng zài qióng yá xià, dòng zuǒ yī tū shí zhàng qí cè. yóu dòng mén rù, qióng rán ér gāo, shí shù zhàng hòu, dòng dǐng hū pán kōng ér qǐ, sì wéi jù xuē bì xià chuí, rú xuán bó wàn zhàng, qiān xiāo huí wò xíng róng shí bì xiàng qiān lā chán rào de bù màn yì bān, cóng tiān ér xià zhě. qí shàng fù xū dòu qiàn kōng yǒu dòng xué zài bàn bì chǎng kāi, jié shèn chéng gé, zhōng yǒu yī qiào zhí tòu shān dǐng, tiān guāng zhí luò dòng dǐ, rì yǐng xié shè shàng céng, yǎng ér wàng zhī, ruò yǒu xiān líng yóu xì qí shàng zhě, hèn wú shí zhàng tī, líng kōng zhì shēn qí jiān yě. yóu cǐ běi rù, zuǒ yòu jù yǒu xuán luó zhī shì, tòu bàn zhī mén, fú shòu chuí chuáng, bù kě méi jǔ. ér zhèng dòng chuí mén wǔ zhòng, dì sān chóng yǒu zhù zhōng qíng, pōu mén wèi èr: zhèng mén zài zuǒ, zhí tòu dòng guāng páng mén zài yòu, àn zhōng yóu bié dòu rù, zhì dì sì mén zhī nèi ér hé. zài rù zhì dì wǔ mén, yuē yǐ bàn lǐ, ér dòng mén qióng zhí, guāng yóu yáo shè. zhì cǐ lù hū zhuǎn zuǒ, zài rù yī mén, hēi àn yī wú suǒ dǔ, dàn jué kōng dòng zhī shēng, bǐ míng chù gèng hóng yuǎn ěr. yù chū suǒ jù zài rù, jì hái bù, suǒ dǔ bǐ rù shí gèng xiǎn, chuí rǔ liè zhù, zhǒng zhǒng mǎn qián, yìng jiē bù xiá, bù zì jué qí zú zhī bù qián yě. dòng zhī nán bù shí bù, yòu dé yī dòng, yì zhí běi ér rù, zuì hòu yì zhuǎn ér zuǒ, jí hūn hēi bù kě biàn, jiào zhī dì yī dòng, zhèng jù tǐ ér wēi, rán dòng zhōng guī yì hóng lì zhī zhuàng, shí bù jí yī èr yě. jì chū, jiàn dòng zhī yòu bì, yī xì yá rán ruò mén. cè shēn ér rù, qí mén gāo wǔ liù chǐ, ér kuò jǐn chǐ wǔ, shàng xià èr páng, fāng zhèng rú cóng shéng qiè jǔ zhǐ hé guī jǔ, ér kǎn jú zhǐ dòng mén kǎn lán zhī xíng, wǎn rán zhuó xuē ér chéng zhě. qí nèi shí sè yì yǔ wài dòng shū yì, yuán dòu rú yuè, cè xì rú guī, líng lóng qū zhé, zhǐ kě shé yóu yuán dào ér rù. yǒu fēng péng péng rán cóng yuán dòu chū, ér hū hūn hēi yī wú suǒ jiàn, nǎi shé tuì ér fǎn. chū dòng ér nán bù shí bù, zài dé dì sān dòng, zé qióng rán liǎng mén, yī dōng xiàng, yī nán xiàng, míng hé zhǎng dòng. zhōng yì qióng rán míng lǎng. chū zhí běi rù, jì ér zhuǎn yòu. zhuǎn chù yǒu shí zhù jié bái rú xuē yù, shàng chuí ér wèi bǎo gài, xiāo wéi zhū luò, xíng shén guī yì. cóng cǐ dōng zhé jiàn hūn hēi, liǎng páng bì yì jiàn xiá, ér qí shàng shén gāo, yì yǐ wú huǒ gù, bù néng zhú qí shàng céng, ér xià zé xiá zhě fù jiàn dī, bù néng róng shēn ér chū. zì shì ér nán, líng kōng fēi yún zhī shí, jù shòu dà fǔ liè yàn zhī bō fū yǐ.
东向第一洞在穹崖下,洞左一突石障其侧。由洞门入,穹然而高,十数丈后,洞顶忽盘空而起,四围俱削壁下垂,如悬帛万丈,牵绡回幄形容石壁像牵拉缠绕的布慢一般,从天而下者。其上复嘘窦嵌空有洞穴在半壁敞开,结蜃成阁,中有一窍直透山顶,天光直落洞底,日影斜射上层,仰而望之,若有仙灵游戏其上者,恨无十丈梯,凌空置身其间也。由此北入,左右俱有旋螺之室,透瓣之门,伏兽垂幢,不可枚举。而正洞垂门五重,第三重有柱中擎,剖门为二:正门在左,直透洞光;旁门在右,暗中由别窦入,至第四门之内而合。再入至第五门,约已半里,而洞门穹直,光犹遥射。至此路忽转左,再入一门,黑暗一无所睹,但觉空洞之声,比明处更宏远耳。欲出索炬再入,既还步,所睹比入时更显,垂乳列柱,种种满前,应接不暇,不自觉其足之不前也。洞之南不十步,又得一洞,亦直北而入,最后亦转而左,即昏黑不可辨,较之第一洞,正具体而微,然洞中瑰异宏丽之状,十不及一二也。既出,见洞之右壁,一隙岈然若门。侧身而入,其门高五六尺,而阔仅尺五,上下二旁,方正如从绳挈矩指合规矩,而槛桔指洞门槛栏之形,宛然斫削而成者。其内石色亦与外洞殊异,圆窦如月,侧隙如圭,玲珑曲折,止可蛇游猿倒而入。有风蓬蓬然从圆窦出,而忽昏黑一无所见,乃蛇退而返。出洞而南不十步,再得第三洞,则穹然两门,一东向,一南向,名合掌洞。中亦穹然明朗。初直北入,既而转右。转处有石柱洁白如削玉,上垂而为宝盖,绡围珠络,形甚瑰异。从此东折渐昏黑,两旁壁亦渐狭,而其上甚高,亦以无火故,不能烛其上层,而下则狭者复渐低,不能容身而出。自是而南,凌空飞云之石,俱受大斧烈焰之剥肤矣。
réng cóng shān xià zhuǎn ér běi, jiàn qí sǒng qiào zhī shèng, ér sì gù jù wú jìng lù. réng guò dōng běi lóng shì jū, zhé ér xī, yù yī rén yǐn rù hòu dòng. shì dòng zài shān zhī běi, fǔ rù dòng, yì yǒu yī dòng qiào shàng tòu shān dǐng, qí nèi zhí nán rù, yì gāo qióng míng chǎng. dāng dòng zhī zhōng, yī shí zhù xié qiān yú nèi, zuò qǔ zhé zhī zhuàng, yuē shí shù. qí xià yǒu shí qí pán, shàng yǒu shù yuán zǐ rú wèi shōu zhě. sú wèi" qí cán zi wèi shōu". hòu gèng yǒu píng tū rú niú xīn rú mǎ fèi zhě, yǒu xià áng shǒu ér shàng shàng chuí rǔ ér xià zhě, yù jiē ér yòu bù jiē zhě. qí nèi xī zhuǎn, yún kě tōng qián dòng ér chū, yǐ hēi àn wú dēng, qiě wú dǎo zhě, gū chū dòng wài.
仍从山下转而北,见其耸峭之胜,而四顾俱无径路。仍过东北龙氏居,折而西,遇一人引入后洞。是洞在山之北,甫入洞,亦有一洞窍上透山顶,其内直南入,亦高穹明敞。当洞之中,一石柱斜骞于内,作曲折之状,曰石树。其下有石棋盘,上有数圆子如未收者。俗谓“棋残子未收”。后更有平突如牛心、如马肺者,有下昂首而上、上垂乳而下者,欲接而又不接者。其内西转,云可通前洞而出,以黑暗无灯,且无导者,姑出洞外。
shí lián yóu sì dòng, rì yǐ xià chōng, jì bù jí mì jù zài rù, ér dòng wài shí piàn lín xún, yòu jué kōng zhōng fú dòng, yì wú xiá fǔ yōu jué bì b bì yǐ cǐ jù yì jí wú xiá lǎn nèi xiē yōu bì de jǐng sè. suì yǔ jìng wén yóu shí bàn zhōng pān yá dǎo xì ér shàng, xià kàn zhū xuán shí, ruò xuē ruò zhuì, jìng wén xīn dòng bù néng cóng, ér shān xià jū rén yì qún hū wú lù bù kě dēng yú yóu wǎn zhuǎn fēng tóu, yǔ jìng wén gè jù yī shí, chū suǒ xié hú bǐng dàn zhī, dù yǐ rì mù, bù jí mì chuī suǒ yě. jì ér xià shān, zé shān zhī xī běi yú, qí fén xuē zhī cǎn, yǔ dōng nā mó yì yǐ. nǎi xī guò yī jiàn, wǔ lǐ, rù xī shān. xún shuǐ kǒu ér rù, yòu èr lǐ dēng jiāng jūn ào, yòu èr lǐ xià zhì xī lǐng jiǎo, suì cóng dà dào xī nán xíng. wǔ lǐ, zé dà xī zì nán ér lái, rào yǒng xīn chéng dōng běi ér qù, yǒu fú qiáo héng jià qí shàng, guò qiáo jí yǒng xīn zhī dōng guān yǐ. shí yú zhōu zì hái gǔ zhuǎn ér běi qù, nǎi zhé ér nán, yū qū shén duō, qiě sù liú nì shàng, shàng bù néng zhì, nǎi rù yóu chéng zhōng, dǐ mù nǎi chū, zhōu yǐ pō fú qiáo xià yǐ.
时连游四洞,日已下舂,既不及觅炬再入,而洞外石片嶙峋,又觉空中浮动,益无暇俯幽抉閟bì闭矣此句意即无暇览那些幽闭的景色。遂与静闻由石瓣中攀崖蹈隙而上,下瞰诸悬石,若削若缀,静闻心动不能从,而山下居人亦群呼无路不可登;余犹宛转峰头,与静闻各踞一石,出所携胡饼啖之,度已日暮,不及觅炊所也。既而下山,则山之西北隅,其焚削之惨,与东南无异矣。乃西过一涧,五里,入西山。循水口而入,又二里登将军坳,又二里下至西岭角,遂从大道西南行。五里,则大溪自南而来,绕永新城东北而去,有浮桥横架其上,过桥即永新之东关矣。时余舟自还古转而北去,乃折而南,迂曲甚多,且溯流逆上,尚不能至,乃入游城中,抵暮乃出,舟已泊浮桥下矣。
yǒng xīn dōng èr shí lǐ gāo shān yuē yì shān, héng gèn ér nán, wèi tài hé lóng quán jiè. xī sì shí lǐ gāo shān yuē hé shān, wèi chá líng zhōu jiè. nán lǐng zuì gāo zhě yuē lǐng bèi, míng qī jī lǐng, qù chéng wǔ shí lǐ, nǎi tōng yǒng níng lóng quán dào yě. yǒng xīn zhī xī xī zì má tián lái, zhì chéng xià, rào chéng zhī nán, zhuǎn rào qí dōng ér běi qù. má tián qù chéng èr shí lǐ, yī shuǐ zì lù jiāng dōng xiàng lái, yī shuǐ zì yǒng níng běi xiàng lái, hé yú má tián.
永新东二十里高山曰义山,横亘而南,为泰和、龙泉界。西四十里高山曰禾山,为茶陵州界。南岭最高者曰岭背,名七姬岭,去城五十里,乃通永宁、龙泉道也。永新之溪西自麻田来,至城下,绕城之南,转绕其东而北去。麻田去城二十里,一水自路江东向来,一水自永宁北向来,〔合于麻田。〕
sān shí rì yǒng xīn lìng mǐn jí shēn yǐ è dí jìn zhǐ mǎi mǐ bì fú qiáo, qiě yǐ fēng yìn mán xǔ jiǎ zhuāng chéng nuò kāi guān, ér jìng bù zhì. shàng wǔ, zhōu rén dài wéi mì jiào bù dé, suì wú zhì yǒng níng, ér móu jìng qū lù jiāng. nǎi yǐ èr fū yī zhōu rén fēn dān xíng lǐ, rù dōng mén, chū nán mén, sù xī ér xī. qī lǐ, yǒu xiǎo xī nán zì qī jī lǐng lái rén. yòu xī sān lǐ, dà xī zì xī nán pò bì ér chū, lù zì xī běi yán shān ér rù. yòu sān lǐ, xī shàng cǎo shù lǐng. sān lǐ, yuè lǐng ér xià wèi fēng shù, fù yǔ dà xī yù. lù yóu fēng shù xī běi yuè hé kǒu lǐng, bā lǐ zhì huáng yáng. sù xī ér xī, shān jìng shǐ dà kāi, yòu qī lǐ, lǐ tián. qù lù jiāng shàng èr shí lǐ. rì cái xià wǔ, yǐ chú xī kǒng jū tíng bù biàn, jí zǎo mì tuō sù chù, ér lǚ diàn jù bù néng róng. yǔ fāng páng huáng lù kǒu, yǒu rú fú zhě guò ér wèn yuē:" jūn qiě nán dōu rén yé? yú yì jiāng nán wǎng liú dū, qǐ kě shǐ xián zhě lù chǔ yú wǒ tǔ dì!" yī qí zú rén, zhǔ wéi qí jiā. yú wèn qí xìng, yuē" liú." qiě yuē:" wú xiōng yì zài nán dōu, gù wú yù wǎng." gài zhǐ jiān wú liú lǐ bù yě, míng yuán zhèn. shǐ zhī liú wèi yǒng xīn rén, ér zī qí lǐ h n xiāng lǐ yún. yú yǐ xíng lǐ qián wǎng, suì tóng fù qí zú liú huái sù jiā. qí jū shén kuān zhěng, nǎi cūn jū zhī yǐn zhě, ér fēi lǚ sì yě. wèn jiān wú suǒ jū, xiāng qù shàng wǔ lǐ, suì bù jí yǔ qián suǒ yù zhě wù. shì rì zhǐ xíng sān shí wǔ lǐ, yīn shì jiǔ ròu kào suǒ cóng sān fū, ér zhǔ rén yǐ cūn láo l o nóng cūn zhì de jiǔ yǐn yú, jìng wàng nì lǚ zhī kǔ. dàn chè yè bù wén yī pào bào zhú shēng, shān xiāng zhī liáo jì, zhēn lìng yì tiān dì yě. wǎn kàn luò rì, běi wàng gāo shān shén jìn, wèn zhī, jí hé shān yě.
三十日 永新令闵及申以遏籴禁止买米闭浮桥,且以封印谩许假装承诺开关,而竟不至。上午,舟人代为觅轿不得,遂无志永宁,而谋迳趋路江。乃以二夫、一舟人分担行李,入东门,出南门,溯溪而西。七里,有小溪南自七姬岭来人。又西三里,大溪自西南破壁而出,路自西北沿山而入。又三里,西上草墅岭。三里,越岭而下为枫树,复与大溪遇。路由枫树西北越合口岭,八里至黄杨。溯溪而西,山径始大开,又七里,李田。去路江尚二十里。日才下午,以除夕恐居停不便,即早觅托宿处,而旅店俱不能容。予方徬徨路口,有儒服者过而问曰:“君且南都人耶?余亦将南往留都,岂可使贤者露处于我土地!”揖其族人,主囗其家。余问其姓,曰“刘。”且曰:“吾兄亦在南都,故吾欲往。”盖指肩吾刘礼部也,名元震。始知刘为永新人,而兹其里hàn乡里云。余以行李前往,遂同赴其族刘怀素家。其居甚宽整,乃村居之隐者,而非旅肆也。问肩吾所居,相去尚五里,遂不及与前所遇者晤。是日止行三十五里,因市酒肉犒所从三夫,而主人以村醪láo农村制的酒饮余,竟忘逆旅之苦。但彻夜不闻一炮爆竹声,山乡之寥寂,真另一天地也。晚看落日,北望高山甚近,问之,即禾山也。