chū liù rì chén qǐ, wù réng mì yì. chén cān bì, bié sēng bǎo lín chū, ér yǔ hū zhì réng fǎn ān zhōng, zuò jiǔ zhī, yǔ zhǐ nǎi xíng. yóu dòng mén nán yuè yī lǐng, wǔ lǐ, qí chù xī wèi xī yún shān, dōng wèi fó zǐ lǐng zhī xī chuí, wàng jiàn dōng miàn yī shān zhōng pōu ruò mén, yì lù qiě nán xiàng, wú yóu yī jìn guān. yòu èr lǐ zhì shù lín, hū dù qiáo, lù zhuǎn ér dōng. yòu yī lǐ, zhèng qǔ dào duàn shān jiān, nǎi jí dōng xiàng yáng xī dà dào yě. gài zì zhù gāo lǐng ér nán, shān fēn dōng xī èr jiè, zhōng kāi dà yáng, zhí nán dǐ tāng dù. qí zì duàn shān zhī dōng, shān yòu fēn nán běi èr jiè, zhōng jǐng dà yáng, dōng dǐ yáng xī. ér wǔ gōng nán miàn yǔ shí mén shān zhī běi, bǐ cǐ xiāng duì, zhōng yòu héng jià zhù gāo zhì ér pō yī céng, suì fēn nán běi èr dà yáng. běi yáng xī zì shàng bēi hé chén qián kǒu zhī shuǐ, yóu qián shān píng tián huì yú yáng xī nán yáng xī zì duàn shān zhì lù kǒu, shuǐ shǐ dōng xià, hé shí mén dōng lù lú zi lǒng zhī shuǐ, yóu táng qián ér huì yú yáng xī. èr xī hé liú yuē yáng chà, shǐ shèng zhōu ér rù ān fú. chū wàng duàn shān shén bī xuē, jí rù zhī, píng píng wú qí, shì míng cuò le ào, qí nán jí lù kǒu xī xià zhī shuǐ suǒ chū. yóu ào rù jí dōng nán xíng, sān lǐ wèi wǔ kǒu. nán shàng lǐng, shān xiá piàn shí sēn lì, sè hēi zhì xiù rú yīng shí yī zhǒng zhì zuò pén jǐng, jiǎ shān zhī tè shū shí tou. yòu èr lǐ, yī xiǎo fēng jiān yuán tè lì, tǔ rén hào wèi tiān zǐ dì. nǎi dōng yú yī lǐng, gòng wǔ lǐ, wèi tóng kēng. nóng wù fù mái, kēng zhī shàng, jí lù kǒu nán lái chū qǐ zhī jí yě. yóu cǐ nán xiàng hēi wù zhōng wǔ lǐ, hū jiān xī shēng rú fèi, yǐ xún wēi yá qiào bì shàng xíng, shǐ jué zhuǎn rù shān xiá zhōng yě. wù zhōng xià kàn, qiào shí píng lì xī shàng, chén hēi bī zè, rán bù néng xiáng yě. yǐ ér zhú yǐng dāng qián, quǎn shēng chū hù, suì dé shí mén sì, nǎi rù ér chuī. wèn shí mén zhī qí, shàng zài shān dǐng wǔ lǐ ér yáo, shí wù mái shén, sì gù yī wú suǒ jiàn, niàn wèi jí kāi wù, yú yù cān hòu jí xíng. jiàn qiān bǎn zài àn, yīn jué zhī dà shì. dé qī qiān, qí yóu yún:" shè ēn tiān xià biàn xíng zhōu, chì zhǐ yuán yuán chū zuì yóu, hǎo xiàng cǐ zhōng qiú shàn guǒ, mò jiāng xīn jìng bié móu qiú." yú yuē:" dà shì zhī wǒ qiě liú wǒ, qíng bì yǐ." suì liú sì zhōng. yǐ ér yǔ dà zuò, jiàn yī xíng chōng ní ér rù sì zhě, yī lǚ lín lí, gài jí lù kǒu zhī liú, yǐ shì rì fù guǎn yú cǐ, cǐ ān nǎi qí suǒ hù chí kāi chuàng zhě. chū jiàn yú, shén luò luò gū dú ér bù hé, jì ér tóng xiàng huǒ, yǔ cì dà hé. shī míng liú zhòng yù, hào èr yù dì míng liú gǔ xīn, zì ruò hái. dài mù, èr yù yǐ tà ràng yú, yú nǎi lā ruò hái tóng tà yān. ruò hái nián fǔ guān, qiě hūn wèi bàn yuè, zhé rù shān cóng shī, yì kě jiā yě.
初六日 晨起,雾仍密翳。晨餐毕,别僧宝林出,而雨忽至;仍返庵中,坐久之,雨止乃行。由洞门南越一岭,五里,〔其处西为西云山,东为佛子岭之西垂,〕望见东面一山中剖若门,意路且南向,无由一近观。又二里至树林,忽渡桥,路转而东。又一里,正取道断山间,乃即东向洋溪大道也。〔盖自祝高岭而南,山分东西二界,中开大洋,直南抵汤渡。其自断山之东,山又分南北二界,中井大洋,东抵洋溪。而武功南面与石门山之北,彼此相对,中又横架祝高至儿坡一层,遂分南北二大洋。北洋西自上陂合陈钱口之水,由钱山平田会于洋溪;南洋西自断山至路口,水始东下,合石门东麓卢子垅之水,由塘前而会于洋溪。二溪合流曰洋岔,始胜舟而入安福。〕初望断山甚逼削,及入之,平平无奇,是名错了坳,其南即路口西下之水所出。由坳入即东南行,三里为午口。南上岭,山峡片石森立,色黑质秀如英石一种制作盆景,假山之特殊石头。又二里,一小峰尖圆特立,土人号为天子地。乃东逾一岭,共五里,为铜坑。浓雾复霾,坑之上,即路口南来初起之脊也。由此南向黑雾中五里,忽间溪声如沸,已循危崖峭壁上行,始觉转入山峡中也。雾中下瞰,峭石屏立溪上,沉黑逼仄,然不能详也。已而竹影当前,犬声出户,遂得石门〔寺〕,乃入而炊。问石门之奇,尚在山顶五里而遥,时雾霾甚,四顾一无所见,念未即开雾,余欲餐后即行。见签板在案,因诀之大士。得七签,其由云:“赦恩天下遍行周,敕旨源源出罪尤,好向此中求善果,莫将心境别谋求。”余曰:“大士知我且留我,晴必矣。”遂留寺中。已而雨大作,见一行冲泥而入寺者,衣履淋璃,盖即路口之刘,以是日赴馆于此,此庵乃其所护持开创者。初见余,甚落落孤独而不合,既而同向火,语次大合。师名刘仲钰,号二玉;弟名刘古心,字若孩。迨暮,二玉以榻让余,余乃拉若孩同榻焉。若孩年甫冠,且婚未半月,辄入山从师,亦可嘉也。
chū qī rì píng míng, wén yán tiān sè dà jì zhě, yú yóu yí zhū rén gù yǐ cǐ cháo yú, jí qǐ guǒ rán. jí suǒ fàn, kǒng wù shī wèi xī x gàn, hòu rì gāo nǎi xíng. sēng qīng xiāng xié huǒ jù, ér liú èr yù qiè hú yǐ xíng. dài xià shān, rì sè yǐ guò xià wǔ yǐ. yǔ yù xíng, èr yù yuē:" cóng cǐ nán yú lǐng, xià bái shā wǔ lǐ, yòu shí wǔ lǐ ér zhì liáng shàng, shǐ yǒu jiù sù chù. rì sè rú cǐ, wàn wàn bù néng jí." bì yù lā yú zhì qí jiā. yú cóng zhī, suì yóu jiù lù xià, wèi jí tóng kēng jí běi xiàng qù, gòng shí lǐ ér dǐ qí jiā, zhèng zài lù kǒu miào bèi guò jí zhī zhōng. rù mén yǐ hūn hēi, hū jiǔ tòng yǐn, gèng yú nǎi jiù qǐn. qí fù hào wǔ yú, qí xiōng dì sì rén.
初七日 平明,闻言天色大霁者,余犹疑诸人故以此嘲余,及起果然。亟索饭,恐雾湿未晞xī干,候日高乃行。僧青香携火具,而刘二玉挈壶以行。迨下山,日色已过下午矣。予欲行,二玉曰:“从此南逾岭,下白沙五里,又十五里而至梁上,始有就宿处。日色如此,万万不能及。”必欲拉余至其家。余从之,遂由旧路下,未及铜坑即北向去,共十里而抵其家,正在路口庙背过脊之中。入门已昏黑,呼酒痛饮,更余乃就寝。其父号舞雩,其兄弟四人。
chū bā rì èr yù fù zǐ gē shēng shè lǐ, bì yù zài liú yī rì, qí qí dì shū xuán guī, shí wǎng qián shān yuè jiā. yǐ qí sòng yú. yú kǔ qiú bié, dài wǔ nǎi xíng. xī nán xiàng shí mén běi lù xíng, jí xiàng suǒ rù tiān zǐ dì chǔ yě. wǔ lǐ, yǒu xiǎo liú zì tóng kēng běi lù xī běi zhù shān xiá jiān, hū yǒu luàn shí wān yán. dé yī shí héng wò jiàn shàng, liú cóng cóng tòu qí xià, fěi zhí kuà liú zhī shí, yì qí shí líng lóng ruò yún piàn yǎn wò, dàn liú wēi liáng fú, ruò yuán tíng zhōng wù, qiǎo ér bù jù jí shēng yìng ěr. guò cǐ, shí cuò lì shān tóu, jù yǒu rán qí sè, yá rán qí xíng, qí dì zài tiān zǐ dì zhī páng, yǔ xiàng rù shān suǒ jīng piàn zhì zhī shí lián fēng gòng mài yě. yòu wǔ lǐ, yú gāng ér dé dà jiàn, jí tóng kēng xià liú, shì wèi nán cūn. yǒu yī fēng wù lì jiàn běi, shì wèi dòng xiān yán. yú jiàn nán xún xī lù xíng, qí xī wèi zhú gāo nán xià zhī dà yáng, nán cūn zhī nán jí wéi yǒng xīn jiè. yòu wǔ lǐ suì yǔ dà lù hé. yòu wǔ lǐ, yī dà jiàn dōng zì láo fāng ào lái, ào zài hé shān jué dǐng xī, běi yǔ shí mén nán lái zhī fēng lián liè zhě. dù zhī ér nán, jí wéi liáng shàng. fù nán wǔ lǐ, lián yú dōng lái èr jiàn, guò qīng táng shù. yòu èr lǐ mù, sù yú xī táng zhī wáng xìng jiā.
初八日 二玉父子割牲设醴,必欲再留一日,俟其弟叔璿归,时往钱山岳家。以骑送余。余苦求别,迨午乃行。西南向石门北麓行,即向所入天子地处也。五里,有小流自铜坑北麓西北注山峡间,忽有乱石蜿蜒。得一石横卧涧上,流淙淙透其下,匪直跨流之石,抑其石玲珑若云片偃卧,但流微梁伏,若园亭中物,巧而不钜即生硬耳。过此,石错立山头,俱黝然其色,岈然其形,其地在天子地之旁,与向入山所经片峙之石连峰共脉也。又五里,逾冈而得大涧,即铜坑下流,是为南村。有一峰兀立涧北,是为洞仙岩。逾涧南循西麓行,其西为竺高南下之大洋,南村之南即为永新界。又五里遂与大路合。又五里,一〔大〕涧东自牢芳坳来,〔坳在禾山绝顶西,北与石门南来之峰连列者。〕渡之而南,即为梁上。复南五里,连逾东来二涧,过青塘墅。又二里暮,宿于西塘之王姓家。
chū jiǔ rì chén cān hòu, nán xíng. xī yú yī běi lái zhī jiàn, jí qián dōng lái zhī jiàn zhuǎn ér nán zhě. gòng liù qī lǐ, zhì tāng jiā dù, shǐ yǔ dà xī yù. cǐ xī fā yuán yú zhù gāo nán, hé nán xià suǒ jīng zhū jiàn, pán xuán xī shān lù, zhì cǐ dōng zhuǎn shǐ shèng zhōu. dù xī nán xíng, yòu wǔ lǐ wèi qiáo shàng. qí chù yǒu yuán yáng guān yuán yáng dòng, dòng wài liè sān mén, nèi kě shēn rù, yǐ bù zhī jìng qù. qián xī fù zì běi ér nán. réng dù xī dōng, nǎi dōng xiàng yú shān, sì lǐ wèi tài hé, yòu sì lǐ yú yī lǐng, yǐ zhuǎn háng gāo shí ào zhī nán yǐ. xiǎo lǐng xī wèi dōng gé píng, dōng wèi kēng tóu chōng, yóu kēng nán xià èr lǐ, zé dà xī xī zì zhōng fāng dōng lái. lù suí zhī dōng rù shān xiá, yòu èr lǐ wèi lóng shān, shù jiā yǐ xī shàng. xún xī dōng qù, yá shí fēi tū, rú dūn shī fèn hǔ, gāo kàn xī shàng. lù chū qí xià, tān shí yǒng jī, shàng wēi yá ér fēi mò, shū wèi zhuàng guān. sān lǐ, shān xiá jiàn kāi, xī lù chū xiá, nán běi kuò rán. yòu èr lǐ, xī zhuǎn ér nán, yǒu dà lù yú gāng ér dōng zhě, yóu lǐ tián rù yì zhī lù yě suí xī nán xià zhě, lù jiāng dào yě. yú shì běi wàng huò rán wú ài, jiàn hé shān gāo qióng qí běi, yǔ lǐ tián zhī wàng hé shān wú yì yě. shǐ zhī láo fāng lǐng zhī dōng, yòu fēn yī zhī qǐ wèi hé shān cóng láo fāng pái liè nán zhì gāo shí ào zhě, hé shān xī huán zhī zhī, fēi jí yī shān yě. hé shān xī nán yǒu xī nán xià, zhì cǐ yǔ lóng shān dà xī hé ér nán qù, lù yì suí zhī. wǔ lǐ zhì lóng tián xī, zhuǎn dōng xíng xī shàng, jū sì jiào duō tā chǔ. dù xī, xún xī nán àn dōng xiàng xíng. sān lǐ, xī huán dōng běi, lù zhé dōng nán, yòu sān lǐ, xī zì běi lái fù yǔ lù yù, shì wèi lù jiāng. xiān shì yǔ jìng wén yuē, jū tíng yú hè dōng xī jiā, zhì lù jiāng wèn zhī, zé qián yī lǐ wài suǒ guò zhě shì nǎi fù dǐ hè, zé chū yī rì jìng wén xiān zhì lù jiāng, suì zhǐ yú liú xīn chuān chǔ yú shì fù zhuǎn lù jiāng. cǐ lǐ yú zhī jiān, fán sān wǎng fǎn ér yǔ jìng wén yù.
初九日 晨餐后,南行。西逾一北来之涧,〔即前东来之涧转而南者。〕共六、七里,至汤家渡,始与大溪遇。〔此溪发源于祝高南,合南下所经诸涧,盘旋西山麓,至此东转始胜舟。〕渡溪南行,又五里为桥上。〔其处有元阳观、元阳洞,洞外列三门,内可深入,以不知竟去。〕前溪复自北而南。仍渡溪东,乃东向逾山,四里为太和,又四里逾一岭,已转行高石坳之南矣。小岭西为东阁坪,东为坑头冲,由坑南下二里,则大溪西自中坊东来。路随之东入山峡,又二里为龙山,数家倚溪上。循溪东去,崖石飞突,如蹲狮奋虎,高瞰溪上。路出其下,滩石涌激,上危崖而飞沫,殊为壮观。三里,山峡渐开,溪路出峡,南北廓然。又二里,溪转而南,有大路逾冈而东者,由李田入邑之路也;随溪南下者,路江道也。于是北望豁然无碍,见禾山高穹其北,与李田之望禾山无异也。始知牢芳岭之东,又分一支起为禾山;从牢芳排列南至高石坳者,禾山西环之支,非即一山也。〔禾山西南有溪南下,至此与龙山大溪合而南去,路亦随之。〕五里至龙田溪,转东行溪上,居肆较多他处。渡溪,循溪南岸东向行。三里,溪环东北,路折东南,又三里,溪自北来复与路遇,是为路江。先是与静闻约,居停于贺东溪家,至路江问之,则前一里外所过者是;乃复抵贺,则初一日静闻先至路江,遂止于刘心川处;于是复转路江。此里余之间,凡三往返而与静闻遇。
chū shí rì mèi shuǎng, yóu lù jiāng yǐ èr yú fū èr dān fū xī xíng. xún xī lái xiǎo shuǐ, chū jué shān jìng āo huō, nán yǒu gāo fēng yuē shí ní ào, yǒng níng zhī jiè shān yě běi yǒu gāo fēng yuē lóng fèng shān, jí zuó suǒ guò lóng shān xī nán zhī fēng yě, jīn yòu chū qí yáng yǐ. gòng shí lǐ wéi wén zhú, jū chán ch n zhù fáng dì pō shèng, yī shuǐ zì nán lái, yī shuǐ zì xī xià, hé yú cūn nán ér dōng xià lù jiāng zhě yě. lù yòu sù xī xī ér shàng, sān lǐ rén yán bì kǒu, nán běi liǎng shān shén ài, shuǐ chū qí jiān ruò mén. èr lǐ jiàn kuò, yòu wǔ lǐ wèi qiáo tóu, wú qiáo ér yǒu shì, yǒng xīn zhī gōng guǎn zài yān. fēn liǎng dào: yí lù zhí xī xiàng chá líng, yí lù dù xī xī nán xiàng lēi j zi shù xià. yú shì cóng xī nán dào, xī liú jiàn wēi, qī lǐ, guò táng shí, jiàn shàng pō tuó. sān lǐ, dēng yī gāng, shì wèi jiè tóu lǐng, hú guǎng jiāng xī fēn jiè chù yě. gài chóng shān nán zì yá zi lǒng, dōng zhì wèi wǔ jiā shān. dōng xíng zhě fēn yǒng níng yǒng xīn zhī nán běi jiè, běi zhuǎn zhě zhì yuè lǐng xià fú wèi táng shě, wèi chá líng yǒng xīn jiè. xià gāng, shuǐ jí xī liú, wén huáng yú r xiān zài qí nán, suì mìng yú rén yū dào yóu pí táng nán rù pí nán, qù jiè tóu wǔ lǐ yǐ. yú shì rù shān, yòu wǔ lǐ, nán yuè yī xī, jí huáng yú xià liú yě. suì nán dēng xiān gōng lǐng, wǔ lǐ, yú lǐng ér xià. wàng nán shān gāo chā tiān jì zhě, yì wèi zhī jiè shān, jí suǒ chēng shí niú fēng, nǎi yǒng níng chá líng jiè yě, běi yǔ xiān gōng jiā ér chéng wù. wù zhōng yī fēng zì xī ér lái, zhì cǐ zhuō lì, xià yǒu miào yǔ, jí huáng yú yě. zhì miào, jiàn miào nán yǒu jiàn bēn yǒng, ér bú jiàn shàng liú. wǎng chá zhī, zé zhuō fēng zhī xià, yī qiào shén bì b i dī ǎi, luàn bō yóu qiào zhōng liú chū, suì chéng tāo tāo zhī shì. suǒ chēng huáng yú zhě, wèi yú zhù qí yǔ zhī jì sì zhī suǒ rùn jì yī fāng shén yá yě. suǒ fàn yú dào shì, fù yóu jiù lù dēng xiān gōng lǐng. wǔ lǐ, yú lǐng běi xià, yòu běi shí lǐ, yǔ táng shě jiè tóu zhī dào hé. xià lǐng shì wèi guāng qián, yòu yǒu xī zì xī ér dōng zhě, fā yuán yá zi lǒng, zài huáng yú xī běi chóng shān zhōng. dù xī yòu běi xíng sān lǐ, guò chóng gāng. dì míng. yòu èr lǐ, fù dé yī xī yì dōng xiàng qù, shì míng zhī shuǐ, yǒu shí liáng kuà qí shàng. dù liáng jí wéi lè zǐ shù xià, shǐ jiàn dà xī zì dōng nán zhù xī běi, ér xiǎo zhōu lín cì qí xià yǐ. zì jiè lǐng zhī xī lǐng xià, yī xiǎo xī wèi dì yī zhòng, huáng yú zhī xī wèi dì èr chóng, yá zi lǒng xī wèi dì sān chóng, zhī shuǐ qiáo zhī xī wèi dì sì zhòng. wéi huáng yú zhī shuǐ zuì dà, jù cóng dōng zhuǎn xī, hé yú xiǎo guān zhōu zhī xià, xī zhì lè zǐ shù xià ér shèng zhōu, zhì gāo lǒng ér gèng dà yún." lè zǐ", shù míng, xī yǒu zhī, jīn wú yǐ.
初十日 昧爽,由路江以二舆夫、二担夫西行。循西来小水,初觉山径凹豁,南有高峰曰石泥坳,永宁之界山也;北有高峰曰龙凤山,即昨所过龙山溪南之峰也,今又出其阳矣。共十里为文竺,居廛chán住房地颇盛,一水自南来,一水自西下,合于村南而东下路江者也。路又溯西溪而上,三里人岩壁口,南北两山甚隘,水出其间若门。二里渐扩,又五里为桥头,无桥而有市,永新之公馆在焉。〔分两道:〕一路直西向茶陵,一路渡溪西南向勒jí子树下。于是〔从西南道,〕溪流渐微,七里,过塘石,渐上陂陀。三里,登一冈,是为界头岭,湖广、江西分界处也。盖崇山南自崖子垅,东峙为午家山。东行者分永宁、永新之南北界,北转者至月岭下伏为唐舍,为茶陵、永新界。下冈,水即西流,闻黄雩rú仙在其南,遂命舆人迂道由皮唐南入皮南,去界头五里矣。于是入山,又五里,〔南越一溪,即黄雩下流也。〕遂南登仙宫岭,五里,逾岭而下。望南山高插天际者,亦谓之界山,即所称石牛峰,乃永宁、茶陵界也,北与仙宫夹而成坞。坞中一峰自西而来,至此卓立,下有庙宇,即黄雩也。至庙,见庙南有涧奔涌,而不见上流。往察之,则卓峰之下,一窍甚庳bēi低矮,乱波由窍中流出,遂成滔滔之势。所称黄雩者,谓雩祝祈雨之祭祀之所润济一方甚涯也。索饭于道士,复由旧路登仙宫岭。五里,逾岭北下,又北十里,与唐舍、界头之道合。下岭是为光前,又有溪自西而东者,发源崖子垅,〔在黄雩西北重山中。〕渡溪又北行三里,过崇冈。地名。又二里,复得一溪亦东向去,是名芝水,有石梁跨其上。渡梁即为勒子树下,始见大溪自东南注西北,而小舟鳞次其下矣。自界岭之西岭下,一小溪为第一重,黄雩之溪为第二重,崖子垅溪为第三重,芝水桥之溪为第四重。惟黄雩之水最大,俱从东转西,合于小关洲之下,西至勒子树下而胜舟,至高陇而更大云。“勒子”,树名,昔有之,今无矣。