wù wǔ 1618 nián, yú tóng xiōng léi mén bái fū, yǐ bā yuè shí bā rì zhì jiǔ jiāng. yì xiǎo zhōu, yán jiāng nán rù lóng kāi hé, èr shí lǐ, pō lǐ cái fèng yàn. dēng lù, wǔ lǐ, guò xī lín sì, zhì dōng lín sì. sì dāng lú shān zhī yīn, nán miàn lú shān, běi yǐ dōng lín shān. shān bù shèn gāo, wèi lú zhī wài láng. zhōng yǒu dà xī, zì dōng ér xī, yì lù jiè qí jiān, wèi jiǔ jiāng zhī jiàn chāng kǒng dào. sì qián lín xī, rù mén wèi hǔ xī qiáo, guī mó shén dà, zhèng diàn yí huǐ, yòu wèi sān xiào táng.
戊午(1618年),余同兄雷門、白夫,以八月十八日至九江。易小舟,沿江南入龍開河,二十里,泊李裁縫堰。登陸,五里,過西林寺,至東林寺。寺當廬山之陰,南面廬山,北倚東林山。山不甚高,為廬之外廊。中有大溪,自東而西,驛路界其間,為九江之建昌孔道。寺前臨溪,入門為虎溪橋,規模甚大,正殿夷毀,右為三笑堂。
shí jiǔ rì chū sì, xún shān lù xī nán xíng. wǔ lǐ, yuè guǎng jì qiáo, shǐ shě guān dào, yán xī dōng xiàng xíng. yòu èr lǐ, xī huí shān hé, wù sè fēi fēi rú yǔ. yī rén lì xī kǒu, wèn zhī, yóu cǐ dōng shàng wèi tiān chí dà dào, nán zhuǎn dēng shí mén, wèi tiān chí sì zhī cè jìng. yú rěn zhī shí mén zhī qí, lù xiǎn mò néng shàng, suì qiàn qǐng gù qí rén wèi dǎo, yuē èr xiōng jìng zhì tiān chí xiāng dài. suì nán dù xiǎo xī èr chóng, guò bào guó sì, cóng bì tiáo xiāng ǎi lǜ shù xiāng wù zhōng pān zhì wǔ lǐ, yǎng jiàn nóng wù zhōng shuāng shí wù lì, jí shí mén yě. yí lù yóu shí xì ér rù, fù yǒu èr shí fēng duì zhì. lù wǎn zhuǎn fēng xià, xià kàn jué jiàn zhū fēng, zài tiě chuán fēng páng, jù cóng jiàn dǐ chù sǒng zhí shàng, lí lì zhǐ chǐ, zhēng xióng jìng xiù, ér céng yān dié cuì, chéng yìng sì wài. qí xià pēn xuě bēn léi. téng kōng zhèn dàng, ěr mù wèi zhī kuáng xǐ. mén nèi duì fēng yǐ bì, dōu jié céng lóu wēi què. huī rén zōu chāng míng bì guàn zhī xīn jiàn jīng lú shū zhāi, sēng róng chéng fén xiū qí jiān. cóng ān hòu xiǎo jìng, fù chū shí mén yī zhòng, jù cóng shí yá shàng, shàng pān xià niè, dèng qióng zé wǎn téng, téng jué zhì mù tī yǐ shàng. rú shì èr lǐ, zhì shī zi yán. yán xià yǒu jìng shì. yuè lǐng, lù pō píng. zài shàng lǐ xǔ, dé dà dào, jí zì jùn chéng nán lái zhě. lì jí ér dēng, diàn yǐ dāng qián, yǐ wù gù bù biàn. bī zhī zǒu jìn tā, ér zhū yíng cǎi dòng, zé tiān chí sì yě, gài huǐ ér xīn jiàn zhě. yóu yòu wǔ w láng wū cè dēng jù xiān tíng, tíng qián yī yá tū chū, xià lín wú dì, yuē wén shū tái. chū sì, yóu dà dào zuǒ dēng pī xiá tíng. tíng cè qí lù dōng shàng shān jǐ, xíng sān lǐ. yóu cǐ zài dōng èr lǐ, wèi dà lín sì yóu cǐ běi zhé ér xī, yuē bái lù shēng xiān tái běi zhé ér dōng, yuē fó shǒu yán. shēng xiān tái sān miàn bì lì, sì páng duō qiáo sōng, gāo dì yù zhì zhōu diān xiān miào bēi zài qí dǐng, shí tíng fù zhī, zhì shén gǔ zhǐ zhì zuò gōng yì hé gé shì dōu hěn gǔ yǎ kǎo jiū. fó shǒu yán qióng rán xuān zhì, shēn kě wǔ liù zhàng, yán jìng shí qí héng chū, gù chēng fó shǒu. xún yán cè ān yòu xíng, yá shí liǎng céng, tū chū shēn wù, shàng píng xià zè xiá zhǎi, fǎng xiān tái yí zhǐ yě. tái hòu shí shàng shū zhú lín sì sān zì. zhú lín wèi kuāng lú jí lú shān huàn jìng, kě wàng bù kě jí tái qián fēng yǔ zhōng, shí shí wén zhōng fàn shēng fó sì qiāo zhōng hé sòng jīng zhī yīn, gù yǐ cǐ dāng zhī, shí fāng yún wù mí màn, jí wù zhōng jǐng yì rú hǎi shàng sān shān jí péng lái fāng zhàng yíng zhōu sān shén shān, hé lùn zhú lín? hái chū fó shǒu yán, yóu dà lù dōng dǐ dà lín sì. sì sì miàn fēng huán, qián bào yī xī. xī shàng shù dà sān rén wéi, fēi guì fēi shān, zhī tóu zhe zi lěi lěi, chuán wèi bǎo shù, lái zì xī yù, xiàng yuán lái yǒu èr zhū, wèi fēng yǔ bá qù qí yī yǐ.
十九日 出寺,循山麓西南行。五里,越廣濟橋,始舍官道,沿溪東向行。又二里,溪回山合,霧色霏霏如雨。一人立溪口,問之,由此東上為天池大道,南轉登石門,為天池寺之側徑。余稔知石門之奇,路險莫能上,遂倩請、雇其人為導,約二兄徑至天池相待。遂南渡小溪二重,過報國寺,從碧條香藹綠樹香霧中攀陟五里,仰見濃霧中雙石屼立,即石門也。一路由石隙而入,復有二石峰對峙。路宛轉峰罅,下瞰絕澗諸峰,在鐵船峰旁,俱從澗底矗聳直上,離立咫尺,爭雄競秀,而層煙疊翠,澄映四外。其下噴雪奔雷。騰空震盪,耳目為之狂喜。門內對峰倚壁,都結層樓危闕。徽人鄒昌明、畢貫之新建精廬書齋,僧容成焚修其間。從庵後小徑,復出石門一重,俱從石崖上,上攀下躡,磴窮則挽藤,藤絕置木梯以上。如是二里,至獅子岩。岩下有靜室。越嶺,路頗平。再上里許,得大道,即自郡城南來者。歷級而登,殿已當前,以霧故不辨。逼之走近它,而朱楹彩棟,則天池寺也,蓋毀而新建者。由右廡wǔ廊屋側登聚仙亭,亭前一崖突出,下臨無地,曰文殊台。出寺,由大道左登披霞亭。亭側岐路東上山脊,行三里。由此再東二里,為大林寺;由此北折而西,曰白鹿升仙台;北折而東,曰佛手岩。升仙台三面壁立,四旁多喬松,高帝御製周顛仙廟碑在其頂,石亭覆之,制甚古指製作工藝和格式都很古雅考究。佛手岩穹然軒峙,深可五六丈,岩靖石岐橫出,故稱「佛手」。循岩側庵右行,崖石兩層,突出深塢,上平下仄狹窄,訪仙台遺址也。台後石上書「竹林寺」三字。竹林為匡廬即廬山幻境,可望不可即;台前風雨中,時時聞鍾梵聲佛寺敲鐘和誦經之音,故以此當之,時方雲霧迷漫,即塢中景亦如海上三山即蓬萊、方丈、瀛洲三神山,何論竹林?還出佛手岩,由大路東抵大林寺。寺四面峰環,前抱一溪。溪上樹大三人圍,非檜非杉,枝頭着子累累,傳為寶樹,來自西域,向原來有二株,為風雨拔去其一矣。
èr shí rì chén wù jǐn shōu. chū tiān chí, qū wén shū tái. sì bì wàn rèn, fǔ shì tiě chuán fēng, zhèng kě fēi xì x shén xiān lái qù. shān běi zhū shān, fú rú jù yǐ y yǐ zhī běn zì. kuāng hú yáng yáng shān lù pó yáng hú zài shān xià yī piàn wāng yáng, zhǎng jiāng dài zhī, yuǎn jí tiān jì. yīn zài wèi shí mén yóu, sān lǐ, dù zuó suǒ guò xiǎn chù, zhì zé róng chéng fāng chí bèi yè fú jīng chū yíng, xǐ shén, dǎo yú lì lǎn zhū fēng. shàng zhì shén lóng gōng yòu, zhé ér xià, rù shén lóng gōng. bēn jiàn míng léi, sōng zhú yīn yìng, shān xiá zhōng ào jì jìng yě. xún jiù lù dǐ tiān chí xià, cóng qí jìng dōng nán xíng shí lǐ, shēng jiàng yú céng fēng yōu jiàn wú jìng bù zhú, wú yīn bù sōng, zé jīn zhú píng yě. zhū fēng yǐn hù, yōu bèi tiān chí, kuàng zé xùn zhī. fù nán sān lǐ, dēng lián huā fēng cè, wù fù dà zuò. shì fēng wèi tiān chí àn shān, zài jīn zhú píng zé zuǒ yì yě. fēng dǐng cóng shí lín xún, wù xì zhōng shí zuò kuī rén tài, yǐ wù bù jí dēng.
二十日 晨霧盡收。出天池,趨文殊台。四壁萬仞,俯視鐵船峰,正可飛舄xì神仙來去。山北諸山,伏如聚螘yǐ蟻之本字。匡湖洋洋山麓鄱陽湖在山下一片汪洋,長江帶之,遠及天際。因再為石門游,三里,度昨所過險處,至則容成方持貝葉佛經出迎,喜甚,導余歷覽諸峰。上至神龍宮右,折而下,入神龍宮。奔澗鳴雷,松竹蔭映,山峽中奧寂境也。循舊路抵天池下,從岐徑東南行十里,升降於層峰幽澗;無徑不竹,無陰不松,則金竹坪也。諸峰隱護,幽倍天池,曠則遜之。復南三里,登蓮花峰側,霧復大作。是峰為天池案山,在金竹坪則左翼也。峰頂叢石嶙峋,霧隙中時作窺人態,以霧不及登。
yuè lǐng dōng xiàng èr lǐ, zhì yǎng tiān píng, yīn móu jǐn hàn yáng zhī shèng. hàn yáng wèi lú shān zuì gāo dǐng, cǐ píng zé wèi sēng lú zhī zuì gāo zhě. píng zhī yīn běi, shuǐ jù běi liú cóng jiǔ jiāng qí yáng nán, shuǐ jù nán xià shǔ nán kāng. yú yí píng qù hàn yáng dāng bù yuǎn, sēng yán zhōng gé táo huā fēng, shàng yǒu shí lǐ yáo. chū sì, wù jiàn jiě. cóng shān wù xī nán xíng, xún táo huā fēng dōng zhuǎn, guò shài gǔ shí, yuè lǐng nán xià, fù shàng zé hàn yáng fēng yě. xiān shì yù yī sēng, wèi fēng dǐng wú kě tuō sù, yí tóu huì dēng sēng shè, yīn zhǐ yǐ lù. wèi zhì fēng dǐng èr lǐ, luò zhào yíng shān, suì rú sēng yán, dōng xiàng yuè lǐng, zhuǎn ér xī nán, jí hàn yáng fēng zhī yáng yě. yī jìng xún shān, zhòng zhàng yōu jì, fēi fù rén shì. lǐ xǔ, wěng rán zhú cóng zhōng de yī kān, yǒu sēng duǎn fà fù é, pò nà sēng yī chì zú zhě, jí huì dēng yě, fāng tiāo shuǐ mó fǔ. zhú nèi sēng sān sì rén, yī lǚ yī kè, jiē mù dēng yuǎn lái zhě. fù yǒu chì jiǎo duǎn fà sēng cóng yá jiān xià, wèn zhī, nǎi yún nán jī zú shān sēng. dēng yǒu tú, jié máo yú nèi, qí sēng lì xuán yá fǎng zhī, fāng fǎn ěr. yú jí lā yī sēng wèi dǎo, pān yuán bàn lǐ, zhì qí suǒ. shí bì qiào xuē, xuán tī yǐ dù, yī máo rú huì dēng kān. sēng běn shān xià mín jiā, yì yǐ mù dēng jū cǐ. zhì shì ér shàng yǎng hàn yáng, xià fǔ jué bì, yǔ shì xiòng xi ng yuǎn gé yǐ. míng sè yǐ hé, guī sù dēng kān. dēng zhǔ fǔ xiāng xiǎng, qián zhǐ lù sēng yì zhì. dēng bàn yī fǔ, bì zì jǐ chū, bì biàn jí qí tú. tú yì zì zhì, lái sēng qí yī yě.
越嶺東向二里,至仰天坪,因謀盡漢陽之勝。漢陽為廬山最高頂,此坪則為僧廬之最高者。坪之陰北,水俱北流從九江;其陽南,水俱南下屬南康。余疑坪去漢陽當不遠,僧言中隔桃花峰,尚有十里遙。出寺,霧漸解。從山塢西南行,循桃花峰東轉,過曬穀石,越嶺南下,復上則漢陽峰也。先是遇一僧,謂峰頂無可托宿,宜投慧燈僧舍,因指以路。未至峰頂二里,落照盈山,遂如僧言,東向越嶺,轉而西南,即漢陽峰之陽也。一徑循山,重嶂幽寂,非復人世。里許,蓊然竹叢中得一龕,有僧短髮覆額,破衲僧衣赤足者,即慧燈也,方挑水磨腐。竹內僧三四人,衣履揖客,皆慕燈遠來者。復有赤腳短髮僧從崖間下,問之,乃雲南雞足山僧。燈有徒,結茅於內,其僧歷懸崖訪之,方返耳。余即拉一僧為導,攀援半里,至其所。石壁峭削,懸梯以度,一茅如慧燈龕。僧本山下民家,亦以慕燈居此。至是而上仰漢陽,下俯絕壁,與世夐xiòng遠隔矣。暝色已合,歸宿燈龕。燈煮腐相餉,前指路僧亦至。燈半一腐,必自己出,必遍及其徒。徒亦自至,來僧其一也。
èr shí yī rì bié dēng, cóng kān hòu xiǎo jìng zhí jī hàn yáng fēng. pān máo lā jí, èr lǐ, zhì fēng dǐng. nán kàn pó hú, shuǐ tiān hào dàng. dōng zhān hú kǒu, xī pàn jiàn chāng, zhū shān lì lì, wú bù fǔ shǒu shī shì zhǐ yǎn jiàn zhī shān dōu bǐ hàn yáng fēng dī, yīn ér wú fǎ yǔ zhī kàng héng. wéi běi miàn zhī táo huā fēng, zhēng zhēng bǐ jiān, rán áng xiāo bī hàn, cǐ qí zuì yǐ. xià shān èr lǐ, xún jiù lù, xiàng wǔ lǎo fēng. hàn yáng wǔ lǎo, jù kuāng lú nán miàn zhī shān, rú liǎng jiǎo xiāng xiàng, ér lí tóu jiān jiè yú zhōng, tuì yú hòu, gù liǎng fēng xiāng wàng shén jìn. ér lù bì réng zhì jīn zhú píng, rào lí tóu jiān hòu, chū qí zuǒ xié, běi zhuǎn shǐ dá wǔ lǎo fēng, zì hàn yáng jì zhī, qiě sān shí lǐ. yú shǐ zhì lǐng jiǎo, wàng fēng dǐng tǎn yí, mò xiáng wǔ lǎo miàn mù. jí zhì fēng dǐng, fēng gāo shuǐ jué, jì wú jū zhě. yīn biàn lì wǔ lǎo fēng, shǐ zhī shì shān zhī yīn, yī gāng lián shǔ yáng zé shān cóng jué dǐng píng pōu, liè wèi wǔ zhī, píng kōng xià zhuì zhě wàn rèn, wài wú zhòng gāng dié zhàng zhī bì, jì mù shì yě shén kuān. rán bǐ cǐ xiāng wàng, zé wǔ fēng pái liè zì yǎn, yī lǎn bù néng jiān shōu wéi dēng yī fēng, zé liǎng páng wú dǐ. fēng fēng gè qí bù shǎo shāo ràng, zhēn xióng kuàng zhī jí guān yě!
二十一日 別燈,從龕後小徑直躋漢陽峰。攀茅拉棘,二里,至峰頂。南瞰鄱湖,水天浩蕩。東瞻湖口,西盼建昌,諸山歷歷,無不俯首失恃指眼見之山都比漢陽峰低,因而無法與之抗衡。惟北面之桃花峰,錚錚比肩,然昂霄逼漢,此其最矣。下山二里,循舊路,向五老峰。漢陽、五老,俱匡廬南面之山,如兩角相向,而犁頭尖界於中,退於後,故兩峰相望甚近。而路必仍至金竹坪,繞犁頭尖後,出其左脅,北轉始達五老峰,自漢陽計之,且三十里。余始至嶺角,望峰頂坦夷,莫詳五老面目。及至峰頂,風高水絕,寂無居者。因遍歷五老峰,始知是山之陰,一岡連屬;陽則山從絕頂平剖,列為五枝,憑空下墜者萬仞,外無重岡疊嶂之蔽,際目視野甚寬。然彼此相望,則五峰排列自掩,一覽不能兼收;惟登一峰,則兩旁無底。峰峰各奇不少稍讓,真雄曠之極觀也!
réng xià èr lǐ, zhì lǐng jiǎo. běi xíng shān wù zhōng, lǐ xǔ, rù fāng guǎng sì, wèi wǔ lǎo xīn shā. sēng zhī jué shén rěn shú xī sān dié zhī shèng, yán dào lù jí jiān, cù yú sù xíng. běi xíng yī lǐ, lù qióng, dù jiàn. suí jiàn dōng xī xíng, míng liú xià zhù luàn shí, liǎng shān jiā zhī, cóng zhú xiū zhī, yù cōng shàng xià, shí shí yǎng jiàn fēi shí, tū zhuì qí jiān, zhuǎn rù zhuǎn jiā. jì ér jiàn páng lù yì qióng, cóng jiàn zhōng luàn shí xíng, yuán zhě huá zú, jiān zhě cì lǚ. rú shì sān lǐ, dé lǜ shuǐ tán. yī hóng shēn bì, nù liú qīng xiè zhī shàng, liú zhě pēn xuě, tíng zhě yù dài yù tóng yù, shēng chū zhī yì, zhěng jù yì wèi zhù liú xià lái de shuǐ jī xù qǐ lái, zé biàn chéng shēn qīng sè. yòu lǐ xǔ, wèi dà lǜ shuǐ tán. shuǐ shì zhì cǐ jiāng duò, dà bèi zhī, nù yì yì shén. tán yǒu qiào bì luàn sǒng, huí hù bī lì, xià kàn wú dǐ, dàn wén hōng léi dào xiá zhī shēng, xīn bù mù xuàn, quán bù zhī cóng hé zhuì qù yě. yú shì jiàn zhōng lù yì qióng, nǎi xī xiàng dēng fēng. fēng qián shí tái què qǐ, sì kàn céng bì, yīn sēn bī cè. quán wèi suǒ bì, bù dé jiàn, bì zhì duì miàn qiào bì jiān, fāng néng quán shōu qí shèng. nǎi xún shān gāng, cóng běi dōng zhuǎn. èr lǐ, chū duì yá, xià kàn, zé yī jí èr jí sān jí zhī quán, shǐ yī cì xī jiàn. qí wù zhōng yī bì, yǒu dòng rú mén zhě èr, sēng zhé zhǐ wèi zhú lín sì mén yún. qǐng zhī, běi fēng zì hú kǒu chuī shàng, hán shēng sù qǐ, jí fǎn jiù lù, zhì lǜ shuǐ tán. xiáng guān zhī, shàng yǒu dòng xī rán liǎn suō de yàng zi xià zhuì. sēng yǐn rù qí zhōng, yuē: cǐ yì zhú lín sì sān mén zhī yī. rán dòng běn shí xià jiā qǐ, nèi héng tōng rú shí zì, nán běi tōng míng, xī rù shì wú dǐ zhǐ. chū, sù xī ér xíng, dǐ fāng guǎng, yǐ hūn hēi.
仍下二里,至嶺角。北行山塢中,里許,入方廣寺,為五老新剎。僧知覺甚稔熟悉三疊之勝,言道路極艱,促余速行。北行一里,路窮,渡澗。隨澗東西行,鳴流下注亂石,兩山夾之,叢竹修枝,郁蔥上下,時時仰見飛石,突綴其間,轉入轉佳。既而澗旁路亦窮,從澗中亂石行,圓者滑足,尖者刺履。如是三里,得綠水潭。一泓深碧,怒流傾瀉之上,流者噴雪,停者毓黛毓同「育」,生出之意,整句意為駐留下來的水積蓄起來,則變成深青色。又里許,為大綠水潭。水勢至此將墮,大倍之,怒亦益甚。潭有峭壁亂聳,回互逼立,下瞰無底,但聞轟雷倒峽之聲,心怖目眩,泉不知從何墜去也。於是澗中路亦窮,乃西向登峰。峰前石台鵲起,四瞰層壁,陰森逼側。泉為所蔽,不得見,必至對面峭壁間,方能全收其勝。乃循山岡,從北東轉。二里,出對崖,下瞰,則一級、二級、三級之泉,始依次悉見。其塢中一壁,有洞如門者二,僧輒指為竹林寺門雲。頃之,北風自湖口吹上,寒生粟起,急返舊路,至綠水潭。詳觀之,上有洞翕然斂縮的樣子下墜。僧引入其中,曰:「此亦竹林寺三門之一。」然洞本石罅夾起,內橫通如「十」字,南北通明,西入似無底止。出,溯溪而行,抵方廣,已昏黑。
èr shí èr rì chū sì, nán dù xī, dǐ lí tóu jiān zhī yáng. dōng zhuǎn xià shān, shí lǐ, zhì léng jiā yuàn cè. yáo wàng shān zuǒ xié, yī pù cóng kōng fēi zhuì, huán yìng qīng zǐ, yāo jiǎo qū qǔ huàng yàng shuǐ shì dà ér fēi jiàn, yì yī xióng guān. wǔ lǐ, guò qī xián sì, shān shì zhì cǐ shǐ jiù píng. yǐ jí yú sān xiá jiàn, wèi zhī rù. lǐ xǔ, zhì sān xiá jiàn. jiàn shí jiā lì chéng xiá, nù liú chōng jī ér lái, wèi xiá suǒ shù, huí bēn dào yǒng, hōng zhèn shān gǔ. qiáo xuán liǎng yán shí shàng, fǔ kàn shēn xiá zhōng, jìn zhū jiá yù xíng rú zhū jiàn, shēng rú jī yù. guò qiáo, cóng qí lù dōng xiàng, yuè lǐng qū bái lù dòng. lù jiē chū wǔ lǎo fēng zhī yáng, shān tián gāo xià, diǎn cuò mín jū. héng lì pō tuó bù píng de shān pō, yǎng wàng pái zhàng zhě sān lǐ, zhí rù fēng xià, wèi bái hè guān. yòu dōng běi xíng sān lǐ, dǐ bái lù dòng táng dài jiāng zhōu cì shǐ lǐ bó céng zài cǐ dú shū, bìng suí shēn yǎng yī bái lù, yīn cǐ dé míng, yì wǔ lǎo fēng qián yī shān wù yě. huán shān dài xī, qiáo sōng cuò luò. chū dòng, yóu dà dào héng, wèi kāi xiān dào. gài lú shān xíng shì, lí tóu jiān jū zhōng ér shǎo xùn, qī xián sì shí zhōng chù yān wǔ lǎo zuǒ tū, xià jí bái lù dòng yòu zhì zhě, zé hè míng fēng yě, kāi xiān sì dāng qí qián. yú shì xī xiàng xún shān, héng guò bái lù qī xián zhī dà dào, shí wǔ lǐ, jīng wàn sōng sì, zhì yī lǐng ér xià, shān sì wēi rán nán xiàng zhě, zé kāi xiān sì yě. cóng diàn hòu dēng lóu tiào pù, yī lǚ chuí chuí, shàng zài wǔ lǐ wài, bàn wèi shān shù suǒ yì y zhē yǎn, qīng xiè zhī shì, bù jí léng jiā dào zhōng suǒ jiàn. wéi shuāng jiàn zhǎn zhǎn zhòng fēng jiān, yǒu fú róng chā tiān zhī tài xiāng lú yī fēng, zhí shān tóu yuán fù ěr. cóng lóu cè xī xià hè, jiàn liú kēng rán xiè chū xiá shí, jí pù bù xià liú yě. pù bù zhì cǐ, fǎn yǐn bù fù jiàn, ér xiá shuǐ huì wèi lóng tán, chéng yìng xīn mù. zuò shí jiǔ zhī, sì shān míng sè, fǎn sù yú diàn xī zhī hè fēng táng.
二十二日 出寺,南渡溪,抵犁頭尖之陽。東轉下山,十里,至楞伽院側。遙望山左脅,一瀑從空飛墜,環映青紫,夭矯屈曲滉漾水勢大而飛濺,亦一雄觀。五里,過棲賢寺,山勢至此始就平。以急於三峽澗,未之入。里許,至三峽澗。澗石夾立成峽,怒流衝激而來,為峽所束,回奔倒涌,轟振山谷。橋懸兩岩石上,俯瞰深峽中,進珠戛玉形如珠濺,聲如擊玉。過橋,從岐路東向,越嶺趨白鹿洞。路皆出五老峰之陽,山田高下,點錯民居。橫歷坡陀不平的山坡,仰望排嶂者三里,直入峰下,為白鶴觀。又東北行三里,抵白鹿洞唐代江州刺史李渤曾在此讀書,並隨身養一白鹿,因此得名,亦五老峰前一山塢也。環山帶溪,喬松錯落。出洞,由大道行,為開先道。蓋廬山形勢,犁頭尖居中而少遜,棲賢寺實中處焉;五老左突,下即白鹿洞;右峙者,則鶴鳴峰也,開先寺當其前。於是西向循山,橫過白鹿、棲賢之大道,十五里,經萬松寺,陟一嶺而下,山寺巍然南向者,則開先寺也。從殿後登樓眺瀑,一縷垂垂,尚在五里外,半為山樹所翳yì遮掩,傾瀉之勢,不及楞伽道中所見。惟雙劍嶄嶄眾峰間,有芙蓉插天之態;香爐一峰,直山頭圓阜耳。從樓側西下壑,澗流鏗然瀉出峽石,即瀑布下流也。瀑布至此,反隱不復見,而峽水匯為龍潭,澄映心目。坐石久之,四山暝色,返宿於殿西之鶴峰堂。
èr shí sān rì yóu sì hòu cè jìng dēng shān. yuè jiàn pán lǐng, wǎn zhuǎn shān bàn. gé fēng fù jiàn yī pù, bìng guà pù bù zhī dōng, jí mǎ wěi quán yě. wǔ lǐ, pān yī jiān fēng, jué dǐng wèi wén shū tái. gū fēng bá qǐ, sì wàng wú yǐ, dǐng yǒu wén shū tǎ. duì yá xuē lì wàn rèn, pù bù hōng hōng xià zhuì, yǔ tái jǐn gé yī jiàn, zì diān zhì dǐ, yī mù dài wú bù jǐn. bù dēng cǐ tái, bù xī cǐ pù zhī shèng. xià tái, xún shān gāng xī běi sù xī, jí pù bù shàng liú yě. yī jìng hū rù, shān huí gǔ bào, zé huáng yán sì jù shuāng jiàn fēng xià. yuè jiàn zài shàng, dé huáng shí yán. yán shí fēi tū, píng fù rú dǐ. yán cè máo gé fāng zhàng, yōu yǎ chū chén. gé wài xiū zhú shù gān, fú qún fēng ér shàng, yǔ shān huā shuāng yè, yìng pèi fēng jì. pó hú yī diǎn, zhèng dāng chuāng yǒu. zòng bù xī shí jiān, guān duàn yá jiā bì zhī shèng. réng fàn kāi xiān, suì bié qù.
二十三日 由寺後側徑登山。越澗盤嶺,宛轉山半。隔峰復見一瀑,並掛瀑布之東,即馬尾泉也。五里,攀一尖峰,絕頂為文殊台。孤峰拔起,四望無倚,頂有文殊塔。對崖削立萬仞,瀑布轟轟下墜,與台僅隔一澗,自巔至底,一目殆無不盡。不登此台,不悉此瀑之勝。下台,循山岡西北溯溪,即瀑布上流也。一徑忽入,山回谷抱,則黃岩寺據雙劍峰下。越澗再上,得黃石岩。岩石飛突,平覆如砥。岩側茅閣方丈,幽雅出塵。閣外修竹數竿,拂群峰而上,與山花霜葉,映配峰際。鄱湖一點,正當窗牖。縱步溪石間,觀斷崖夾壁之勝。仍飯開先,遂別去。