shí yī rì dēng xiān yuán lǐng. shí yú lǐ, yǒu kū xī xiǎo qiáo, wèi yún xiàn jìng, nǎi hé nán hú guǎng jiè. dōng wǔ lǐ, yǒu chí yī hóng, yuē qīng quán, shàng yuán bù jiàn suǒ zì lái, ér xià liú cóng cóng, dì yòu shǔ xī chuān. gài èr xiàn jiè zhǐ xiāng cuò, yī shān xī qū zhé, lù jīng qí jiān gù yě. wǔ lǐ, yuè yī xiǎo lǐng, réng wèi yún xiàn jìng. lǐng xià yǒu yù huáng guān lóng tán sì. yī xī tāo tāo zì xī nán zǒu dōng běi, gài zì yún zhōng lái zhě. dù xī, nán shàng jiǔ lǐ gāng, jīng qí jí ér xià, wèi pán táo lǐng, sù xī xíng wù zhōng shí lǐ, wèi gé jiǔ gōu. yòu shí lǐ, dēng tǔ dì lǐng, lǐng nán zé jūn zhōu jìng. zì cǐ lián yú shān lǐng, táo lǐ bīn fēn, shān huā jiā dào, yōu yàn yì cháng. shān wù zhī zhōng, jū lú xiāng wàng, yán liú dào qí, gāo xià lín cì, bù shì shān shǎn jiān yǐ. dàn tú zhōng qī jìng xiá, xíng rén xī, qiě wén hǔ bào jiào, rì fāng xià chōng, jìng zhǐ wù zhōng cáo jiā diàn.
十一日 登仙猿嶺。十餘里,有枯溪小橋,為鄖縣境,乃河南、湖廣界。東五里,有池一泓,曰青泉,上源不見所自來,而下流淙淙,地又屬淅川。蓋二縣界址相錯,依山溪曲折,路經其間故也。五里,越一小嶺,仍為鄖縣境。嶺下有玉皇觀、龍潭寺。一溪滔滔自西南走東北,蓋自鄖中來者。渡溪,南上九里岡,經其脊而下,為蟠桃嶺,溯溪行塢中十里,為葛九溝。又十里,登土地嶺,嶺南則均州境。自此連逾山嶺,桃李繽紛,山花夾道,幽艷異常。山塢之中,居廬相望,沿流稻畦,高下鱗次,不似山、陝間矣。但途中蹊徑狹,行人稀,且聞虎暴叫,日方下舂,竟止塢中曹家店。
shí èr rì xíng wǔ lǐ, shàng huǒ lóng lǐng. xià lǐng suí liú chū xiá, sì shí lǐ, xià xíng tóu gāng. shí wǔ lǐ, dǐ hóng fěn dù, hàn shuǐ wāng rán xī lái, yá xià cāng bì xuán kōng, qīng liú rào miàn. xún hàn dōng xíng, dǐ jūn zhōu. jìng lè gōng dāng zhōu zhī zhōng, jù chéng zhī bàn, guī zhì hóng zhěng. tíng xíng lǐ yú nán chéng wài, dìng jì míng chén dēng shān.
十二日 行五里,上火龍嶺。下嶺隨流出峽,四十里,下行頭岡。十五里,抵紅粉渡,漢水汪然西來,涯下蒼壁懸空,清流繞面。循漢東行,抵均州。靜樂宮當州之中,踞城之半,規制宏整。停行李於南城外,定計明晨登山。
shí sān rì qí ér nán qū, shí dào píng chǎng. sān shí lǐ, yuè yī shí liáng, yǒu xī zì xī dōng zhù, jí tài hé xià liú rù hàn zhě. yuè qiáo wèi yíng ēn gōng, xī xiàng. qián yǒu bēi dà shū dì yī shān sān zì, nǎi mǐ xiāng yáng jí sòng dài zhù míng shū huà jiā mǐ fú bǐ, shū fǎ fēi dòng, dāng yì dì yī. yòu shí lǐ, guò cǎo diàn, xiāng yáng lái dào, yì zhì cǐ hé. lù jiàn xī xiàng, guò yù zhēn gōng, yuè liǎng ài xià, rù wù zhōng. cóng cǐ xī xíng shù lǐ, wèi qū yù xū dào nán jī shàng lǐng, zé zǒu zǐ xiāo jiān dào yě. dēng lǐng. zì cǎo diàn zhì cǐ, gòng shí lǐ, wèi huí lóng guān. wàng yuè dǐng qīng zǐ chā tiān, rán xiāng qù shàng wǔ shí lǐ. mǎn shān qiáo mù jiā dào, mì bù shàng xià, rú xíng lǜ mù zhōng.
十三日 騎而南趨,石道平敞。三十里,越一石樑,有溪自西東注,即太和下流入漢者。越橋為迎恩宮,西向。前有碑大書「第一山」三字,乃米襄陽即宋代著名書畫家米芾筆,書法飛動,當亦第一。又十里,過草店,襄陽來道,亦至此合。路漸西向,過遇真宮,越兩隘下,入塢中。從此西行數里,為趨玉虛道;南躋上嶺,則走紫霄間道也。登嶺。自草店至此,共十里,為回龍觀。望岳頂青紫插天,然相去尚五十里。滿山喬木夾道,密布上下,如行綠慕中。
cóng cǐ yán shān xíng, xià ér fù shàng, gòng èr shí lǐ, guò tài zǐ pō. yòu xià rù wù zhōng, yǒu shí liáng kuà xī, shì wèi jiǔ dù jiàn xià liú. shàng wèi píng tái shí bā pán, jí zǒu zǐ xiāo dēng tài hé dà dào zuǒ rù xī, jí sù jiǔ dù jiàn, xiàng qióng tái guān jí bā xiān luó gōng yuàn zhū lù yě. jùn dēng shí lǐ, zé zǐ xiāo gōng zài yān. zǐ xiāo qián lín yǔ jī chí, bèi yǐ zhǎn qí fēng, céng tái jié diàn, gāo chǎng tè yì. rù diàn zhān yè. yóu diàn yòu shàng jī, zhí zào zhǎn qí fēng zhī xī. fēng pàn yǒu tài zǐ dòng qī xīng yán, jù bù xiá wèn. gòng wǔ lǐ, guò nán yán zhī nán tiān mén. shě zhī xī, dù lǐng, yè láng xiān cí. cí yǔ nán yán duì zhì, qián yǒu láng shù tè dà, wú cùn fū, chì gàn sǒng lì, xiān yá wèi fā. páng duō láng méi shù, yì gāo sǒng, huā sè shēn qiǎn rú táo xìng, dì chuí sī zuò hǎi táng zhuàng. méi yǔ láng běn shān zhōng liǎng zhǒng, xiāng chuán xuán dì chā méi jì láng jiāng méi jià jiē yú láng, chéng cǐ yì zhǒng yún.
從此沿山行,下而復上,共二十里,過太子坡。又下入塢中,有石樑跨溪,是為九渡澗下流。上為平台十八盤,即走紫霄登太和大道;左入溪,即溯九渡澗,向瓊台觀及八仙羅公院諸路也。峻登十里,則紫霄宮在焉。紫霄前臨禹跡池,背倚展旗峰,層台傑殿,高敞特異。入殿瞻謁。由殿右上躋,直造展旗峰之西。峰畔有太子洞、七星岩,俱不暇問。共五里,過南岩之南天門。舍之西,度嶺,謁榔仙祠。祠與南岩對峙,前有榔樹特大,無寸膚,赤干聳立,纖芽未發。旁多榔梅樹,亦高聳,花色深淺如桃杏,蒂垂絲作海棠狀。梅與榔本山中兩種,相傳玄帝插梅寄榔將梅嫁接於榔,成此異種雲。
gòng wǔ lǐ, guò hǔ tóu yán. yòu sān lǐ, dǐ xié qiáo. tū fēng xuán yá, lǚ lǚ ér shì, jìng duō xún fēng xì shàng. wǔ lǐ, zhì sān tiān mén, guò cháo tiān gōng, jiē shí jí qū zhé shàng jī, liǎng páng yǐ tiě zhù xuán suǒ. yóu sān tiān mén ér èr tiān mén yì tiān mén, lǜ qǔ jìng fēng ào jiān, xuán jí zhí shàng. lù suī dǒu jùn, ér shí jí jì zhěng, lán suǒ gōu lián, bù shì huá shān xuán kōng fēi dù yě. tài hé gōng zài sān tiān mén nèi. rì jiāng bū b huáng hūn, jié lì zào jīn dǐng, suǒ wèi tiān zhù fēng yě. shān dǐng zhòng fēng, jiē rú fù zhōng zhì dǐng, lí lí zǎn lì tiān zhù zhōng xuán, dú chū zhòng fēng zhī biǎo, sì páng zhǎn jué. fēng dǐng píng chù, zòng héng zhǐ jí xún zhàng. jīn diàn zhì qí shàng, zhōng fèng xuán dì jí sì jiāng, lú àn jù jù, xī yǐ jīn wèi zhī. dū yǐ yī qiān hù yī tí diǎn, xū suǒ xiāng jīn, bù chì yù duó. yú rù kòu cōng cōng, ér mén yǐ hé, suì xià sù tài hé gōng.
共五里,過虎頭岩。又三里,抵斜橋。突峰懸崖,屢屢而是,徑多循峰隙上。五里,至三天門,過朝天宮,皆石級曲折上躋,兩旁以鐵柱懸索。由三天門而二天門、一天門,率取徑峰坳間,懸級直上。路雖陡峻,而石級既整,欄索鈎連,不似華山懸空飛度也。太和宮在三天門內。日將晡bū黃昏,竭力造金頂,所謂天柱峰也。山頂眾峰,皆如覆鍾峙鼎,離離攢立;天柱中懸,獨出眾峰之表,四旁嶄絕。峰頂平處,縱橫止及尋丈。金殿峙其上,中奉玄帝及四將,爐案俱具,悉以金為之。督以一千戶、一提點,需索香金,不啻御奪。余入叩匆匆,而門已闔,遂下宿太和宮。
shí sì rì gēng yī shàng jīn dǐng. zhān kòu bì, tiān yǔ chéng lǎng, xià kàn zhū fēng, jìn zhě hú h tiān é zhì, yuǎn zhě luó liè, chéng tiān zhēn ào qū yě shí zài shì wèi shòu rén shì lǐ sú yǐng xiǎng de zhōng xīn fù dì! suì cóng sān tiān mén zhī yòu xiǎo jìng xià xiá zhōng. cǐ jìng wú jí wú suǒ, luàn fēng lí lì, lù chuān qí jiān, jiǒng jué yōu shèng. sān lǐ yú, dǐ là zhú fēng yòu, quán juān juān yì chū lù páng, xià wèi là zhú jiàn. xún jiàn yòu xíng sān lǐ yú, fēng suí shān zhuǎn, xià jiàn píng qiū zhōng kāi, wèi shàng qióng tái guān. qí páng láng méi shù zhū, dà jiē hé bào, huā sè fú kōng yìng shān, xuàn làn yán jì. dì jì yōu jué, jǐng fù shū yì. yú qiú láng méi shí, guān zhōng dào shì jìn bù gǎn dá. jì ér yuē: cǐ xì jìn wù. qián yǒu rén xié chū sān sì méi, dào liú jí dào shì zhū lián pò jiā zhě shù rén. yú bù xìn, qiú zhī yì lì, chū shù méi bì b gěi yǔ yú, jiē yǐ yǒu làn, qiě dìng yuē dìng wú lìng rén zhī. jí qū zhōng qióng tái, yú fù qiú zhī, zhǔ guān réng cí xiè fú yǒu. yīn niàn yóu xià qióng tái ér chū, kě wǎng yù xū yán, biàn shī nán yán zǐ xiāo, nài hé dé yī shī èr, bù ruò réng yóu jiù jìng shàng, zhì lù páng quán yì chù, zuǒ yuè là zhú fēng, qù nán yán yīng jiào jìn. hū hòu yǒu zhuī hū zhě, zé zhōng qióng tái xiǎo huáng guān jí xiǎo dào shì yǐ shī mìng cù yú fǎn. guān zhǔ wò shǒu yuē: gōng kě qiú zhēn zhí, xìng de liǎng méi, shǎo wèi gōng huái. dàn yī xiè yú rén, zuì lì zhì yǐ. chū ér shì zhī, xíng móu m u xiāng tóng jīn jú, lù l shèn yǐ fēng yè, jīn xiàng yù zhì, fēi fán pǐn yě. zhēn xiè bié qù. fù shàng sān lǐ yú, zhí zào là zhú fēng ào zhōng. fēng cān chà lián lì léng jiǎo fēng lì, rén yǐng zhōng dù, wù wù yù dòng. jì dù, xún yá wǎn zhuǎn, lián yuè shù zhòng. fēng tóu tǔ shí, wǎng wǎng suí dì yì sè. jì ér wén fàn sòng shēng, zé yǎng jiàn fēng dǐng yáo yáo shàng xuán, yǐ chū cháo tiān gōng yòu yǐ. réng shàng bā lǐ, zào nán yán zhī nán tiān mén, qū yè zhèng diàn, yòu zhuǎn rù diàn hòu, chóng yá qiàn kōng, rú xuán láng fù dào, wān yán shān bàn, xià lín wú jì, shì míng nán yán, yì míng zǐ xiāo yán, wèi sān shí liù yán zhī zuì, tiān zhù fēng zhèng dāng qí miàn. zì yán hái zhì diàn zuǒ, lì jí wù zhōng, shù bào sōng shān, lián yīn tǐng xiù. céng tái gū xuán, gāo fēng sì tiào, shì míng fēi shēng tái. mù fǎn gōng, huì qí xiǎo tú, fù dé láng méi liù méi. míng rì zài suǒ zhī, bù kě dé yǐ.
十四日 更衣上金頂。瞻叩畢,天宇澄朗,下瞰諸峰,近者鵠hú天鵝峙,遠者羅列,誠天真奧區也實在是未受人世禮俗影響的中心腹地!遂從三天門之右小徑下峽中。此徑無級無索,亂峰離立,路穿其間,迥覺幽勝。三里余,抵蠟燭峰右,泉涓涓溢出路旁,下為蠟燭澗。循澗右行三里余,峰隨山轉,下見平丘中開,為上瓊台觀。其旁榔梅數株,大皆合抱,花色浮空映山,絢爛岩際。地既幽絕,景復殊異。余求榔梅實,觀中道士噤不敢答。既而曰:「此系禁物。前有人攜出三四枚,道流即道士株連破家者數人。」余不信,求之益力,出數枚畀bì給予余,皆已黝爛,且訂約定無令人知。及趨中瓊台,余復求之,主觀仍辭謝弗有。因念由下瓊台而出,可往玉虛岩,便失南岩紫霄,奈何得一失二,不若仍由舊徑上,至路旁泉溢處,左越蠟燭峰,去南岩應較近。忽後有追呼者,則中瓊台小黃冠即小道士以師命促余返。觀主握手曰:「公渴求珍植,幸得兩枚,少慰公懷。但一泄於人,罪立至矣。」出而視之,形侔móu相同金橘,漉lù滲以蜂液,金相玉質,非凡品也。珍謝別去。復上三里余,直造蠟燭峰坳中。峰參差廉利稜角鋒利,人影中度,兀兀欲動。既度,循崖宛轉,連越數重。峰頭土石,往往隨地異色。既而聞梵頌聲,則仰見峰頂遙遙上懸,已出朝天宮右矣。仍上八里,造南岩之南天門,趨謁正殿,右轉入殿後,崇崖嵌空,如懸廊復道,蜿蜒山半,下臨無際,是名南岩,亦名紫霄岩,為三十六岩之最,天柱峰正當其面。自岩還至殿左,歷級塢中,數抱松杉,連陰挺秀。層台孤懸,高峰四眺,是名飛昇台。暮返宮,賄其小徒,復得榔梅六枚。明日再索之,不可得矣。
shí wǔ rì cóng nán tiān mén gōng zuǒ qū léi gōng dòng. dòng zài xuán yá jiān. yú yù fǎn zǐ xiāo, yóu tài zǐ yán lì bù èr ān, dǐ wǔ lóng. yú zhě jiào fū wèi yū qū bù biàn, bù ruò yóu nán yán xià zhú bā qiáo, kě lǎn dī shuǐ yán xiān lǚ yán zhū shèng. nǎi cóng běi tiān mén xià, yī jìng yīn sēn, dī shuǐ xiān lǚ èr yán, jù zài lù zuǒ, fēi yá shàng tū, quán dī lì yú zhōng, zhōng kě róng shì, jiē cí zhēn wǔ. zhì zhú bā qiáo, shǐ yǒu liú quán shēng, rán bù suí jiàn xíng. nǎi yī shān yuè lǐng, yí lù duō tū shí wēi yán, jiān cuò yú luàn qiàn qi n yě cǎo cóng cuì zhōng, shí shí fàng láng méi huā, yìng yào yuǎn jìn.
十五日 從南天門宮左趨雷公洞。洞在懸崖間。余欲返紫霄,由太子岩歷不二庵,抵五龍。輿者轎夫謂迂曲不便,不若由南岩下竹笆橋,可覽滴水岩、仙侶岩諸勝。乃從北天門下,一徑陰森,滴水、仙侶二岩,俱在路左,飛崖上突,泉滴瀝於中,中可容室,皆祠真武。至竹笆橋,始有流泉聲,然不隨澗行。乃依山越嶺,一路多突石危岩,間錯於亂蒨qiàn野草叢翠中,時時放榔梅花,映耀遠近。
guò bái yún xiān guī zhū yán, gòng èr shí yú lǐ, xún jí zhí xià jiàn dǐ, zé qīng yáng qiáo yě. jiàn jí zhú bā qiáo xià liú, liǎng yá wěng cōng bì rì, qīng liú yán huí, qiáo kuà qí shàng, bù zhī liú zhī suǒ yún. yǎng shì bì luò, wǎn ruò wèng kǒu. dù qiáo, zhí shàng zǎn tiān lǐng. wǔ lǐ, dǐ wǔ lóng gōng, guī zhì yǔ zǐ xiāo nán yán xiāng bó zhòng. diàn hòu dēng shān lǐ xǔ, zhuǎn rù wù zhōng, dé zì rán ān. yǐ hái zhì diàn yòu, zhé xià wù zhōng, èr lǐ, dé líng xū yán. yán yǐ zhòng luán, lín jué hè, miàn duì táo yuán dòng zhū shān, jiā mù yóu shēn mì, zǐ cuì zhī sè hù yìng rú tú huà, wèi xī yí jí táng mò yǐn shì chén tuán, hào xī yí xiān shēng xí jìng chù. qián yǒu chuán jīng tái, gū kàn hè zhōng, kě yǔ fēi qiàn zuò pǐ. hái guò diàn zuǒ, dēng láng méi tái, jí xià shān zhì cǎo diàn.
過白雲、仙龜諸岩,共二十餘里,循級直下澗底,則青羊橋也。澗即竹笆橋下流,兩崖蓊蔥蔽日,清流延回,橋跨其上,不知流之所云。仰視碧落,宛若瓮口。度橋,直上攢天嶺。五里,抵五龍宮,規制與紫霄南岩相伯仲。殿後登山里許,轉入塢中,得自然庵。已還至殿右,折下塢中,二里,得凌虛岩。岩倚重巒,臨絕壑,面對桃源洞諸山,嘉木尤深密,紫翠之色互映如圖畫,為希夷即唐末隱士陳摶,號希夷先生習靜處。前有傳經台,孤瞰壑中,可與飛蒨作匹。還過殿左,登榔梅台,即下山至草店。
huá shān sì miàn jiē shí bì, gù fēng lù wú qiáo zhī yì gàn zhí zhì fēng dǐng, zé sōng bǎi duō hé sān rén wéi zhě sōng xī wǔ liè, shí dà rú lián, jiān yǒu wèi duò zhě, cǎi shí zhī, xiān xiāng shū jué. tài hé zé sì shān huán bào, bǎi lǐ nèi mì shù sēn luó, bì rì cān tiān zhì jìn shān shù shí lǐ nèi, zé yì shān lǎo bǎi hé sān rén bào zhě, lián luò shān wù, gài guó jìn yě. sōng shǎo zhī jiān, píng lù shàng zhì jué dǐng, qiáo fá wú yí, dú sān jiāng jūn shù wēi rán jié chū ěr. shān gǔ chuān yuán, hòu tóng qì yì. yú chū sōng shǎo, shǐ jiàn mài qí qīng zhì shǎn zhōu, xìng shǐ huā, liǔ sè yī yī xiàng rén rù tóng guān, zé yì lù jì píng, chuí yáng jiā dào, lí lǐ cān chà yǐ jí zhuǎn rù hóng yù, ér céng bīng jī xuě, yóu mǎn jiàn gǔ, zhēn chūn fēng suǒ bù dù yě. guò wù dǐ chà, fù jiàn xìng huā chū lóng jū zhài, táo yǔ liǔ yān, suǒ zài dōu yǒu. hū yì rì yǐ qīng míng, bù shèng jǐng wù cuì yōu shāng qíng. suì zì cǎo diàn, yuè èr shí sì rì, yù fó hòu yī rì dǐ jiā. yǐ tài hé láng méi wèi lǎo mǔ shòu.
華山四面皆石壁,故峰麓無喬枝異干;直至峰頂,則松柏多合三人圍者;松悉五鬣,實大如蓮,間有未墮者,採食之,鮮香殊絕。太和則四山環抱,百里內密樹森羅,蔽日參天;至近山數十里內,則異杉老柏合三人抱者,連絡山塢,蓋國禁也。嵩、少之間,平麓上至絕頂,樵伐無遺,獨三將軍樹巍然傑出耳。山谷川原,候同氣異。余出嵩、少,始見麥畦青;至陝州,杏始花,柳色依依向人;入潼關,則驛路既平,垂楊夾道,梨李參差矣;及轉入泓峪,而層冰積雪,猶滿澗谷,真春風所不度也。過塢底岔,復見杏花;出龍駒寨,桃雨柳煙,所在都有。忽憶日已清明,不勝景物悴憂傷情。遂自草店,越二十四日,浴佛後一日抵家。以太和榔梅為老母壽。