èr yuè huì rù tóng guān, sān shí wǔ lǐ, nǎi shuì jià tíng sù, shuì tōng tuō xī yuè miào. huáng hé cóng shuò mò běi fāng shā mò zhī dì nán xià, zhì tóng guān, zhé ér dōng. guān zhèng dāng hé shān ài kǒu, běi kàn hé liú, nán lián huá yuè, wéi cǐ yī xiàn wèi dōng xī dà dào, yǐ bǎi zhì zhǎng ér gāo dà zhī chéng qiáng suǒ zhī. shě cǐ ér běi, bì dù huáng hé, nán bì qū wǔ guān, ér huá yuè yǐ nán, qiào bì céng yá, wú kě dù zhě. wèi rù guān, bǎi lǐ wài jí jiàn tài huá wù chū yún biǎo jí rù guān, fǎn wèi gāng lǒng suǒ bì. xíng èr shí lǐ, hū yǎng jiàn fú róng piàn piàn, yǐ zhí zào qí xià, bù tè sān fēng xiù jué, ér dōng xī yōng zǎn zhū fēng, jù piàn xuē céng xuán. wéi běi miàn shí yǒu tǔ gāng, zhì cǐ jǐn tuō shān gǔ, jìng fā wèi jí shèng chù.
二月晦 入潼關,三十五里,乃稅駕停宿,稅通「脫」西嶽廟。黃河從朔漠北方沙漠之地南下,至潼關,折而東。關正當河、山隘口,北瞰河流,南連華岳,惟此一線為東西大道,以百雉長而高大之城牆鎖之。舍此而北,必渡黃河,南必趨武關,而華岳以南,峭壁層崖,無可度者。未入關,百里外即見太華屼出雲表;及入關,反為岡隴所蔽。行二十里,忽仰見芙蓉片片,已直造其下,不特三峰秀絕,而東西擁攢諸峰,俱片削層懸。惟北面時有土岡,至此盡脫山骨,競發為極勝處。
sān yuè chū yī rì rù yè xī yuè shén, dēng wàn shòu gé. xiàng yuè nán qū shí wǔ lǐ, rù yún tái guān. mì dǎo yú shí fāng ān. yóu yù y shān gǔ kǒu rù, liǎng yá bì lì, yī xī zhōng chū, yù quán yuàn dāng qí zuǒ. xún xī suí yù xíng shí lǐ, wèi shā luó gōng, lù shǐ jùn. yòu shí lǐ. wèi qīng kē píng, lù shǎo tǎn. wǔ lǐ, guò liáo yáng qiáo, lù suì jué. pān suǒ tiě liàn shàng qiān chǐ chuáng, zài shàng bǎi chǐ xiá. cóng yá zuǒ zhuǎn, shàng lǎo jūn lí gōu, guò hú sūn lǐng. qù qīng kē wǔ lǐ, yǒu fēng běi xuán shēn yá zhōng, sān miàn jué bì, zé bái yún fēng yě. shě zhī nán, shàng cāng lóng lǐng, guò rì yuè yán. qù lí gōu yòu wǔ lǐ, shǐ shàng sān fēng zú. wàng dōng fēng cè ér shàng, yè yù nǚ cí, rù yíng yáng dòng. dào shì lǐ xìng zhě, liú yú sù. nǎi yǐ yú guǐ gu rì yǐng, cǐ jí shèng yú shí jiān shàng dōng fēng, hūn fǎn dòng.
三月初一日 入謁西嶽神,登萬壽閣。向岳南趨十五里,入雲台觀。覓導於十方庵。由峪yǘ山谷口入,兩崖壁立,一溪中出,玉泉院當其左。循溪隨峪行十里,為莎蘿宮,路始峻。又十里。為青柯坪,路少坦。五里,過寥陽橋,路遂絕。攀鎖鐵鏈上千尺幢,再上百尺峽。從崖左轉,上老君犁溝,過猢猻嶺。去青柯五里,有峰北懸深崖中,三面絕壁,則白雲峰也。舍之南,上蒼龍嶺,過日月岩。去犁溝又五里,始上三峰足。望東峰側而上,謁玉女祠,入迎陽洞。道士李姓者,留余宿。乃以余晷guǐ日影,此即剩餘時間上東峰,昏返洞。
chū èr rì cóng nán fēng běi lù shàng fēng dǐng, xuán nán yá ér xià, guān bì jìng chù. fù shàng, zhí jī fēng jué dǐng. shàng yǒu xiǎo kǒng, dào shì zhǐ wèi yǎng tiān chí. páng yǒu hēi lóng tán. cóng xī xià, fù shàng xī fēng. fēng shàng shí sǒng qǐ, yǒu shí piàn fù qí shàng rú hé yè. páng yǒu yù jǐng shén shēn, yǐ gé yǎn qí shàng, bù zhī hé gù. hái fàn yú yíng yáng. shàng dōng fēng, xuán nán yá ér xià, yī xiǎo tái zhì jué hè zhōng, shì wèi qí pán tái. jì shàng, bié dào shì, cóng jiù jìng xià, guān bái yún fēng, shèng mǔ diàn zài yān. xià dào shā luó píng, mù sè bī rén, jí chū gǔ, hēi xíng sān lǐ, sù shí fāng ān. chū qīng kē píng zuǒ shàng, yǒu pēi p i dù ān máo nǚ dòng chū shā luó píng yòu shàng, yǒu shàng fāng fēng jiē huá zhī zhī fēng yě. lù jù qiào xuē, yǐ rì mù bù jí dēng.
初二日 從南峰北麓上峰頂,懸南崖而下,觀避靜處。復上,直躋峰絕頂。上有小孔,道士指為仰天池。旁有黑龍潭。從西下,復上西峰。峰上石聳起,有石片覆其上如荷葉。旁有玉井甚深,以閣掩其上,不知何故。還飯於迎陽。上東峰,懸南崖而下,一小台峙絕壑中,是為棋盤台。既上,別道士,從舊徑下,觀白雲峰,聖母殿在焉。下到莎蘿坪,暮色逼人,急出谷,黑行三里,宿十方庵。出青柯坪左上,有柸pēi渡庵、毛女洞;出莎蘿坪右上,有上方峰;皆華之支峰也。路俱峭削,以日暮不及登。
chū sān rì xíng shí wǔ lǐ, rù yuè miào. xī wǔ lǐ, chū huá yīn xī mén, cóng xiǎo jìng xī nán èr shí lǐ chū hóng yù, jí huá shān zhī xī dì sān yù yě. liǎng yá cān tiān ér qǐ, jiā lì shén ài, shuǐ bēn liú qí jiān. xún jiàn nán xíng shū ér dōng zhé, shū ér xī zhuǎn. gài shān bì piàn xuē, jù quǎn yá cuò rù, xíng cóng yá xià zhōng, wǎn zhuǎn rú jiāng xíng diào cāng rán. èr shí lǐ, sù yú mù pēi. zì yuè miào lái, sì shí wǔ lǐ yǐ.
初三日 行十五里,入岳廟。西五里,出華陰西門,從小徑西南二十里、出泓峪,即華山之西第三峪也。兩崖參天而起,夾立甚隘,水奔流其間。循澗南行、倏而東折,倏而西轉。蓋山壁片削,俱犬牙錯入,行從牙罅中,宛轉如江行調艙然。二十里,宿於木柸。自岳廟來,四十五里矣。
chū sì rì xíng shí lǐ, shān yù jì qióng, suì shàng hóng lǐng. shí lǐ, niè qí diān. běi wàng tài huá, wù lì tiān biǎo. dōng zhān yī fēng, cuó é tè yì, tǔ rén yún sài huá shān. shǐ wù xī nán sān shí lǐ yǒu shǎo huá, jí cǐ shān yǐ. nán xià shí lǐ, yǒu xī cóng dōng nán zhù xī běi, shì wèi huá yáng chuān. sù chuān dōng xíng shí lǐ, nán dēng qín lǐng, wèi huá yīn luò nán jiè. shàng xià gòng wǔ lǐ. yòu shí lǐ wèi huáng luó pù. xún xī dōng nán xià, sān shí lǐ, dǐ yáng shì chéng.
初四日 行十里,山峪既窮,遂上泓嶺。十里,躡其巔。北望太華,兀立天表。東瞻一峰,嵯峨特異,土人云賽華山。始悟西南三十里有少華,即此山矣。南下十里,有溪從東南注西北,是為華陽川。溯川東行十里,南登秦嶺,為華陰、洛南界。上下共五里。又十里為黃螺鋪。循溪東南下,三十里,抵楊氏城。
chū wǔ rì xíng èr shí lǐ, chū shí mén, shān shǐ kāi. yòu qī lǐ, zhé ér dōng nán, rù gé fán yù. xī nán èr shí lǐ, jí luò nán xiàn yù. dōng nán sān lǐ, yuè lǐng, xíng yù zhōng. shí lǐ chū shān, zé luò shuǐ zì xī ér dōng, jí hé nán suǒ dù zhī shàng liú yě. dù luò fù shàng lǐng, yuē tián jiā yuán. wǔ lǐ, xià yù zhōng, yǒu shuǐ zì nán lái rù luò. sù zhī rù, shí wǔ lǐ, wèi jǐng cūn. shān fù kāi, shǐ jiàn dào qí. guò cǐ réng sù liú rù nán yù, nán xíng wǔ lǐ, zhì cǎo shù gōu. shān kōng rì mù, jiè sù shān jiā.
初五日 行二十里,出石門,山始開。又七里,折而東南,入隔凡峪。西南二十里,即洛南縣峪。東南三里,越嶺,行峪中。十里、出山,則洛水自西而東,即河南所渡之上流也。渡洛復上嶺,曰田家原。五里,下峪中,有水自南來入洛。溯之入,十五里,為景村。山復開,始見稻畦。過此仍溯流入南峪,南行五里,至草樹溝。山空日暮,借宿山家。
zì yuè miào zhì mù pēi, jù xī nán xíng, guò huá yáng chuān zé dōng nán yǐ. huá yáng ér nán, xī jiàn dà, shān jiàn kāi, rán duì miàn zhī fēng zhēng zhēng gāo jùn tǐng bá yě. xià qín lǐng, zhì yáng shì chéng. liǎng yá hū kāi hū hé, yī shí hù jiàn, yòu bù bǐ mù pēi yù zhōng, liǎng yá bì lì, yǒu huí qū wú kāi hé yě.
自岳廟至木柸,俱西南行,過華陽川則東南矣。華陽而南,溪漸大,山漸開,然對面之峰崢崢高峻挺拔也。下秦嶺,至楊氏城。兩崖忽開忽合,一時互見,又不比木柸峪中,兩崖壁立,有回曲無開合也。
chū liù rì yuè lǐng liǎng zhòng, fán èr shí wǔ lǐ, fàn wù dǐ chà. qí xī háng dào, jí xiàng luò nán zhě. yòu dōng nán shí lǐ, rù shāng zhōu jiè, qù luò nán qī shí yú lǐ yǐ. yòu èr shí wǔ lǐ, shàng cāng lóng lǐng. wān yán xíng lǐng shàng, liǎng xī qū qǔ jiā zhī. wǔ lǐ, xià lǐng, liǎng xī shì hé. suí xī xíng lǎo jūn yù zhōng, shí lǐ, mù yǔ hū zhì, tóu sù yú yù kǒu.
初六日 越嶺兩重,凡二十五里,飯塢底岔。其西行道,即向洛南者。又東南十里,入商州界,去洛南七十餘里矣。又二十五里,上倉龍嶺。蜿蜒行嶺上,兩溪屈曲夾之。五里,下嶺,兩溪適合。隨溪行老君峪中,十里,暮雨忽至,投宿於峪口。
chū qī rì xíng wǔ lǐ, chū yù. dà xī zì xī zhù yú dōng, xún zhī xíng shí lǐ, lóng jū zhài. zhài dōng qù wǔ guān jiǔ shí lǐ, xī xiàng shāng zhōu, jí shǎn shěng jiān dào piān pì zhī jié lù, mǎ luó shāng huò, bù ràng tóng guān dào zhòng yì jí bù bǐ tóng guān dào zhōng shǎo. xī xià bǎn chuán, kě shèng wǔ shí zhōu. shuǐ zì shāng zhōu xī zhì cǐ, jīng wǔ guān zhī nán, lì hú cūn. zhì xiǎo jiāng kǒu rù hàn zhě yě. suì qū mì zhōu. fǔ dìng, yǔ dà zhù, zhōng rì bù xiū, zhōu bù xíng.
初七日 行五里,出峪。大溪自西注於東,循之行十里,龍駒寨。寨東去武關九十里,西向商州,即陝省間道偏僻之捷路,馬騾商貨,不讓潼關道中意即不比潼關道中少。溪下板船,可勝五石舟。水自商州西至此,經武關之南,歷胡村。至小江口入漢者也。遂趨覓舟。甫定,雨大注,終日不休,舟不行。
chū bā rì zhōu zǐ yǐ fàn yán gù, jiǔ nǎi xíng, yǔ hòu, nù xī rú bēn mǎ, liǎng shān jiā zhī, qū zhé yíng huí, hōng léi rù dì zhī xiǎn, yǔ jiàn xī wú yì. yǐ ér yǔ fù zhì. wǔ dǐ yǐng shí tān, yǔ dà zuò, suì pō yú xiǎo yǐng shí tān.
初八日 舟子以販鹽故,久乃行,雨後,怒溪如奔馬,兩山夾之,曲折縈迴,轟雷入地之險,與建溪無異。已而雨復至。午抵影石灘,雨大作,遂泊於小影石灘。
chū jiǔ rì xíng sì shí lǐ, guò lóng guān. wǔ shí lǐ, běi yī xī lái zhù, zé wǔ guān zhī liú yě. qí dì běi qù wǔ guān sì shí lǐ, gài shāng zhōu nán jìng yǐ. shí fú yún yǐ jǐn, lì rì chéng kōng, shān lán zhòng dié jìng xiù. nù liú sòng zhōu, liǎng àn nóng táo yàn lǐ, fàn guāng yù wǔ, chū zuò chuán tóu, bù jué yù xiān yě. yòu bā shí lǐ, rì cái xià wǔ, bǎng rén yáo chuán de rén yǐ suǒ dài yán huà qiān chái zhú, lǚ zhǐ bù jìn. yè sù yú shān yá zhī xià.
初九日 行四十里,過龍關。五十里,北一溪來注,則武關之流也。其地北去武關四十里,蓋商州南境矣。時浮雲已盡,麗日乘空,山嵐重疊競秀。怒流送舟,兩岸濃桃艷李,泛光欲舞,出坐船頭,不覺欲仙也。又八十里,日才下午,榜人搖船的人以所帶鹽化遷柴竹,屢止不進。夜宿於山涯之下。
chū shí rì wǔ shí lǐ, xià lián tān. dà làng pū rù zhōu zhōng, qīng náng dào qiè, wú bù zhān rú. èr shí lǐ, guò bǎi xìng tān, yǒu fēng tū lì xī yòu, yá wèi shuǐ suǒ cuī, jí jí yù duò. chū shǔ xī lóu, shān xiá shǎo kāi, yǐ rù nán yáng xī chuān jìng, wèi qín yù jiè. sān shí lǐ, guò hú cūn. sì shí lǐ, dǐ shí miào wān, dēng yá tóu diàn. dōng nán qù jūn zhōu, shàng tài hé, gài yī bǎi sān shí lǐ yún.
初十日 五十里,下蓮灘。大浪撲入舟中,傾囊倒篋,無不沾濡。二十里,過百姓灘,有峰突立溪右,崖為水所摧,岌岌欲墮。出蜀西樓,山峽少開,已入南陽淅川境,為秦、豫界。三十里,過胡村。四十里,抵石廟灣,登涯投店。東南去均州,上太和,蓋一百三十里雲。