wù wǔ gōng yuán 1618 nián jiǔ yuè chū sān rì　 chū bái yuè láng méi ān, zhì táo yuán qiáo. cóng xiǎo qiáo yòu xià, dǒu shén, jí jiù xiàng huáng shān lù yě. qī shí lǐ, sù jiāng cūn.
戊午（公元1618年）九月初三日　出白岳榔梅庵，至桃源橋。從小橋右下，陡甚，即舊向黃山路也。七十里，宿江村。

chū sì rì　 shí wǔ lǐ, zhì tāng kǒu. wǔ lǐ, zhì tāng sì, yù yú tāng chí. fú zhàng wàng zhū shā ān ér dēng. shí lǐ, shàng huáng ní gāng. xiàng shí yún lǐ zhū fēng, jiàn jiàn tòu chū, yì jiàn jiàn luò wú zhàng dǐ. zhuǎn rù shí mén, yuè tiān dū zhī xié ér xià, zé tiān dū lián huā èr dǐng, jù xiù chū tiān bàn, lù páng yī qí dōng shàng, nǎi xī suǒ wèi zhì zhě, suì qián qū zhí shàng, jǐ dá tiān dū cè. fù běi shàng, xíng shí xià zhōng. shí fēng piàn piàn jiā qǐ lù wǎn zhuǎn shí jiān, sāi zhě záo zhī, dǒu zhě jí zhī, duàn zhě jià mù tōng zhī, xuán zhě zhí tī jiē zhī. xià kàn qiào hè yīn sēn, fēng sōng xiāng jiān, wǔ sè fēn pī, càn ruò tú xiù. yīn niàn huáng shān dāng shēng píng qí lǎn, ér yǒu qí ruò cǐ, qián wèi yī tàn, zī yóu kuài qiě kuì yǐ!
初四日　十五里，至湯口。五里，至湯寺，浴於湯池。扶杖望硃砂庵而登。十里，上黃泥岡。向時雲里諸峰，漸漸透出，亦漸漸落吾杖底。轉入石門，越天都之脅而下，則天都、蓮花二頂，俱秀出天半，路旁一岐東上，乃昔所未至者，遂前趨直上，幾達天都側。復北上，行石罅中。石峰片片夾起；路宛轉石間，塞者鑿之，陡者級之，斷者架木通之，懸者植梯接之。下瞰峭壑陰森，楓松相間，五色紛披，燦若圖繡。因念黃山當生平奇覽，而有奇若此，前未一探，茲游快且愧矣！

shí fū pū jù zǔ xiǎn xíng hòu, yú yì tíng fú shàng nǎi yí lù qí jǐng, bù jué yǐn yú dú wǎng. jì dēng fēng tóu, yī ān yì rán, wèi wén shū yuàn, yì yú xī nián yù dēng wèi dēng zhě. zuǒ tiān dū, yòu lián huā, bèi yǐ yù píng fēng, liǎng fēng xiù sè, jù kě shǒu lǎn l n tóng lǎn. sì gù qí fēng cuò liè, zhòng hè zòng héng, zhí huáng shān jué shèng chù! fēi zài zhì, yān zhī qí qí ruò cǐ? yù yóu sēng chéng yuán zhì, xìng shén yǒng. shí yǐ guò wǔ, nú bèi shì zhì. lì ān qián, zhǐ diǎn liǎng fēng. ān sēng wèi: tiān dū suī jìn ér wú lù, lián huā kě dēng ér lù yáo. zhǐ yí jìn pàn tiān dū, míng rì dēng lián dǐng. yú bù cóng, jué yì yóu tiān dū. xié chéng yuán nú zi réng xià xiá lù. zhì tiān dū cè, cóng liú shí shé xíng ér shàng. pān cǎo qiān jí, shí kuài cóng qǐ zé lì kuài, shí yá cè xuē zé yuán yá. měi zhì shǒu zú wú kě zhe chù, chéng yuán bì xiān dēng chuí jiē. měi niàn shàng jì rú cǐ, xià hé yǐ kān? zhōng yì bù gù. lì xiǎn shù cì, suì dá fēng dǐng. wéi yī shí dǐng bì qǐ yóu shù shí zhàng, chéng yuán xún shì qí cè, dé jí, xié yǔ yǐ dēng. wàn fēng wú bù xià fú, dú lián huā yǔ kàng ěr. shí nóng wù bàn zuò bàn zhǐ, dì yī zhèn zhì, zé duì miàn bù jiàn. tiào lián huā zhū fēng, duō zài wù zhōng. dú shàng tiān dū, yǔ zhì qí qián, zé wù xǐ yú hòu yǔ yuè qí yòu, zé wù chū yú zuǒ. qí sōng yóu yǒu qū tǐng zòng héng zhě bǎi suī dà yú rú bì, wú bù píng tiē shí shàng rú tái xiǎn rán. shān gāo fēng jù, wù qì qù lái wú dìng. xià pàn zhū fēng, shí chū wèi bì jiào jiān ér gāo de shān, shí méi wèi yín hǎi. zài tiào shān xià, zé rì guāng jīng jīng, bié yī qū yǔ yě. rì jiàn mù, suì qián qí zú, shǒu xiàng hòu jù dì, zuò ér xià tuō. zhì xiǎn jué chù, chéng yuán bìng jiān shǒu xiàng jiē. dù xiǎn, xià zhì shān ào, míng sè yǐ hé. fù cóng xiá dù zhàn yǐ shàng, zhǐ wén shū yuàn.
時夫仆俱阻險行後，余亦停弗上；乃一路奇景，不覺引余獨往。既登峰頭，一庵翼然，為文殊院，亦余昔年欲登未登者。左天都，右蓮花，背倚玉屏風，兩峰秀色，俱可手擥lǎn同攬。四顧奇峰錯列，眾壑縱橫，直黃山絕勝處！非再至，焉知其奇若此？遇游僧澄源至，興甚勇。時已過午，奴輩適至。立庵前，指點兩峰。庵僧謂：「天都雖近而無路，蓮花可登而路遙。只宜近盼天都，明日登蓮頂。」余不從，決意游天都。挾澄源、奴子仍下峽路。至天都側，從流石蛇行而上。攀草牽棘，石塊叢起則歷塊，石崖側削則援崖。每至手足無可着處，澄源必先登垂接。每念上既如此，下何以堪？終亦不顧。歷險數次，遂達峰頂。惟一石頂壁起猶數十丈，澄源尋視其側，得級，挾予以登。萬峰無不下伏，獨蓮花與抗耳。時濃霧半作半止，第一陣至，則對面不見。眺蓮花諸峰，多在霧中。獨上天都，予至其前，則霧徙於後；予越其右，則霧出於左。其松猶有曲挺縱橫者；柏雖大於如臂，無不平貼石上、如苔蘚然。山高風巨，霧氣去來無定。下盼諸峰，時出為碧嶠尖而高的山，時沒為銀海。再眺山下，則日光晶晶，別一區宇也。日漸暮，遂前其足，手向後據地，坐而下脫。至險絕處，澄源並肩手相接。度險，下至山坳，暝色已合。復從峽度棧以上，止文殊院。

chū wǔ rì　 píng míng, cóng tiān dū fēng ào zhōng běi xià èr lǐ, shí bì yá rán. qí xià lián huā dòng zhèng yǔ qián kēng shí sǔn duì zhì, yī wù yōu rán. bié chéng yuán, xià shān zhì qián qí lù cè, xiàng lián huā fēng ér qū. yí lù yán wēi bì xī xíng, fán zài jiàng shēng, jiāng xià bǎi bù yún tī, yǒu lù kě zhí jī lián huā fēng. jì zhì ér dèng jué, yí ér fù xià. gé fēng yī sēng gāo hū yuē: cǐ zhèng lián huā dào yě! nǎi cóng shí bō cè dù shí xì. jìng xiǎo ér jùn, fēng dǐng jiē jù shí dǐng zhì, zhōng kōng rú shì. cóng qí zhōng dié jí zhí shàng, jí qióng dòng zhuǎn, qū qǔ qí guǐ, rú xià shàng lóu gé zhōng, wàng qí jùn chū tiān biǎo yě. yī lǐ dé máo lú, yǐ shí xià zhōng. pái huái yù kāi, zé qián hū dào zhī sēng zhì yǐ, sēng hào líng xū, jié máo yú cǐ zhě, suì yǔ bǎ bì zhì dǐng. dǐng shàng yī shí, xuán gé èr zhàng, sēng qǔ tī yǐ dù. qí diān kuò rán kāi kuò shū lǎng, sì wàng kōng bì, jí tiān dū yì fǔ shǒu yǐ. gài shì fēng jū huáng shān zhī zhōng, dú chū zhū fēng shàng, sì miàn yán bì huán sǒng, yù cháo yáng jì sè, xiān yìng céng fā, lìng rén kuáng jiào yù wǔ.
初五日　平明，從天都峰坳中北下二里，石壁岈然。其下蓮花洞正與前坑石筍對峙，一塢幽然。別澄源，下山至前岐路側，向蓮花峰而趨。一路沿危壁西行，凡再降升，將下百步雲梯，有路可直躋蓮花峰。既陟而磴絕，疑而復下。隔峰一僧高呼曰：「此正蓮花道也！」乃從石玻側度石隙。徑小而峻，峰頂皆巨石鼎峙，中空如室。從其中疊級直上，級窮洞轉，屈曲奇詭，如下上樓閣中，忘其峻出天表也。一里得茅廬，倚石罅中。徘徊欲開，則前呼道之僧至矣，僧號凌虛，結茅於此者，遂與把臂陟頂。頂上一石，懸隔二丈，僧取梯以度。其巔廓然開闊舒朗，四望空碧，即天都亦俯首矣。蓋是峰居黃山之中，獨出諸峰上，四面岩壁環聳，遇朝陽霽色，鮮映層發，令人狂叫欲舞。

jiǔ zhī, fǎn máo ān, líng xū chū zhōu xiāng xiǎng, chuài yī yú, nǎi xià. zhì qí lù cè, guò dà bēi dǐng, shàng tiān mén. sān lǐ, zhì liàn dān tái. xún tái zuǐ ér xià, guān yù píng fēng sān hǎi mén zhū fēng, xī cóng shēn wù zhōng bì lì qǐ. qí dān tái yī gāng zhōng chuí, pō wú qí jùn, wéi kàn cuì wēi zhī bèi, wù zhōng fēng luán cuò sǒng, shàng xià zhōu yìng, fēi cǐ bù jǐn zhān tiào zhī qí ěr. hái guò píng tiān gāng, xià hòu hǎi, rù zhì kōng ān, bié yān. sān lǐ, xià shī zi lín, qū shí sǔn gāng, zhì xiàng nián suǒ dēng jiān fēng shàng. yǐ sōng ér zuò, kàn wù zhōng fēng shí huí zǎn, zǎo huì mǎn yǎn rú huà de jǐng sè mǎn yǎn, shǐ jué kuāng lú shí mén, huò jù yī tǐ, huò quē yī miàn, bù ruò cǐ zhī hóng bó hóng dà fēng fù fù lì yě! jiǔ zhī, shàng jiē yǐn yá, xià tiào wù zhōng, yīn yīn jué yǒu yì. fù zhì gāng shàng jiān fēng cè, jiàn liú shí, yuán jí cǎo, suí kēng ér xià, yù xià yù shēn, zhū fēng zì xiāng yǎn bì, bù néng yī mù jǐn yě. rì mù, fǎn shī zi lín.
久之，返茅庵，凌虛出粥相餉，啜一盂，乃下。至岐路側，過大悲頂，上天門。三里，至煉丹台。循台嘴而下，觀玉屏風、三海門諸峰，悉從深塢中壁立起。其丹台一岡中垂，頗無奇峻，惟瞰翠微之背，塢中峰巒錯聳，上下周映，非此不盡瞻眺之奇耳。還過平天矼，下後海，入智空庵，別焉。三里，下獅子林，趨石筍矼，至向年所登尖峰上。倚松而坐，瞰塢中峰石回攢，澡繢滿眼如畫的景色滿眼，始覺匡廬、石門，或具一體，或缺一面，不若此之閎博宏大豐富富麗也！久之，上接引崖，下眺塢中，陰陰覺有異。復至岡上尖峰側，踐流石，援棘草，隨坑而下，愈下愈深，諸峰自相掩蔽，不能一目盡也。日暮，返獅子林。

chū liù rì　 bié xiá guāng xiá kè zhī dì, cóng shān kēng xiàng chéng xiàng yuán xià qī lǐ, zhì bái shā lǐng, xiá guāng fù zhì. yīn yú yù guān pái lóu shí, kǒng bái shā ān wú zhǐ zhě, zhuī lái wèi dǎo. suì tóng shàng lǐng, zhǐ lǐng yòu gé pō, yǒu shí cóng lì, xià fēn shàng bìng, jí pái lóu shí yě. yú yù yú kēng sù jiàn, zhí zào qí xià. sēng wèi: jí mí lù jué, bì bù néng xíng. ruò cóng kēng zhí xià chéng xiàng yuán, bù bì fù shàng cǐ lǐng ruò yù cóng xiān dēng ér wǎng, bù ruò jí yóu cǐ lǐng dōng xiàng. yú cóng zhī, xún lǐng jí xíng. lǐng héng gèn tiān dū lián huā zhī běi, xiá shén, páng bù róng zú, nán běi jiē chóng fēng jiā yìng. lǐng jǐn běi xià, yǎng zhān yòu fēng luó hàn shí, yuán tóu tū dǐng, yǎn rán èr sēng yě. xià zhì kēng zhōng, yú jiàn yǐ shàng, gòng sì lǐ, dēng xiān dēng dòng. dòng nán xiàng, zhèng duì tiān dū zhī yīn. sēng jià gé lián bǎn yú wài, ér nèi yóu qióng rán, tiān qù wèi jǐn kān xuē chú yě. fù nán xià sān lǐ, guò chéng xiàng yuán, shān jiān yī lái dì ěr. qí ān pō zhěng, sì gù wú qí, jìng bù rù. fù nán xiàng xún shān yāo xíng, wǔ lǐ, jiàn xià. jiàn zhōng quán shēng fèi rán, cóng shí jiān jiǔ jí xià xiè, měi jí yī xià yǒu tán yuān bì, suǒ wèi jiǔ lóng tán yě. huáng shān wú xuán liú fēi pù, wéi cǐ ěr. yòu xià wǔ lǐ, guò kǔ zhú tān, zhuǎn xún tài píng xiàn lù, xiàng dōng běi xíng.
初六日　別霞光霞客之弟，從山坑向丞相原下七里，至白沙嶺，霞光復至。因余欲觀牌樓石，恐白沙庵無指者，追來為導。遂同上嶺，指嶺右隔坡，有石叢立，下分上並，即牌樓石也。余欲逾坑溯澗，直造其下。僧謂：「棘迷路絕，必不能行。若從坑直下丞相原，不必復上此嶺；若欲從仙燈而往，不若即由此嶺東向。」余從之，循嶺脊行。嶺橫亘天都、蓮花之北，狹甚，旁不容足，南北皆崇峰夾映。嶺盡北下，仰瞻右峰羅漢石，圓頭禿頂，儼然二僧也。下至坑中，逾澗以上，共四里，登仙燈洞。洞南向，正對天都之陰。僧架閣連板於外，而內猶穹然，天趣未盡刊削除也。復南下三里，過丞相原，山間一來地耳。其庵頗整，四顧無奇，竟不入。復南向循山腰行，五里，漸下。澗中泉聲沸然，從石間九級下瀉，每級一下有潭淵碧，所謂九龍潭也。黃山無懸流飛瀑，惟此耳。又下五里，過苦竹灘，轉循太平縣路，向東北行。