èr shí wǔ rì píng míng qǐ fàn, lù shì zi réng wèi jiān náng sòng xíng. xiān gé wǎn, wàng qí běi shān, yǒu yán dòng huō hu rán shàng xià céng dié. yú wǎn yù hòu yù dú wǎng yī tàn, ér dào qí shuǐ yì, bù biàn yú xíng, jí shì dǎo zhě yù qǔ jìng dào héng, lù chū yú qí xià, yú nǎi cóng tián jiān shuǐ dào yuè qí ér dēng zhī. yán yǒu èr mén, jù nán xiàng. dōng xī bìng liè, xiāng qù shù zhàng, tǔ rén míng wèi dú xué yán. wài zhàng pián yá, zhōng tōng héng xué, ruò fù dào héng kōng, shèn lóu nèi lǎng, chuí lián dào zhù, gōu lián páng yìng, xuān shuǎng líng lóng, kě lú kě qì, bù yǐ ài pò wèi bìng yě. qí xī yòu yǒu xiǎo shí fēng tè qǐ tián jiān. páng wú yán fù, yì yǒu mén dōng xiàng, suì bìng yuè shuǐ qí rù zhī. chū rù jué xiá bī wú qí, chuān mén xī jìn, xià bèng shí zì, xī jì tòu míng, nán běi jù liè qiào, tǔ rén jià mù qiào jiān, ruò yù wèi xuán gé yǐ jū zhě, dàn wǎn zhuǎn xuān jiǒng, bù ruò qián yán zhī yuǎn kě shū tiào ér jìn kě tuì cáng yě. fǔ chū dòng, dǎo zhě yán: xī qù yī èr lǐ, yǒu chì lóng yán qí shén, shèng dāng yǔ lǎo jūn dòng děng, xī wú zhī zhě, jūn hào qí, hé bù yà dào guān zhī! yú zuó cóng hé mù xū jí lǚ wèn róng zhōng qí shèng, zì lǎo jūn dòng wài gèng yǒu hé jǐng, dǎo zhě yǔ zhū tǔ rén jù yún wú yǒu, gài bǐ jiē yǐ ān qī wèi shèng, ér bù fù zhī yǒu shān shí zhī yì yě. zhì shì, qí rén jiàn yú suǒ hǎo zài cǐ, shǐ yǐ qí shuō jìn. yú jiǎng láo zhī, lìng jí qū chì lóng. yú shì bù běi xiàng shān ào, ér xī xún xī chéng, lǐ yú suì dǐ yán xià. qí yán běi xiàng, gāo qióng shān bàn, suǒ yǐ zhī shān, jí lù shì suǒ jū zhī hòu lǐng, zì xī héng liè zhì cǐ, ér dōng xià lù cūn zhě yě. dòng qián běi tū liǎng fēng, ruò lóng hǔ rán, ér dòng dāng qí zhōng, gāo kuàng hóng yuǎn, dǐ píng ér shàng qióng, mén zhī zhōng yǒu shí tái liǎng zhòng jiè qí jiān, dòng hòu liè zhù fēn léng, bié chéng guī mén xuán shì. dòng zhōng zhí rù shù zhàng, jí shāo lóng qǐ, suì chéng xiān tián měi měi, zhōng zhù shuǐ yān. gèng rù zé jiàn wā jiàn hēi, dǎo zhě yún: qí nèi mén shù rú dòu, zhǐ píng shēn rù, jì rù nǎi fù kuò rán tòu bié qiào yān. hèn bù cóng jiā xié jù, dé yī qióng qí ào yě. shān qián yǒu xī zì xī lái, fēn liǎng pài, ér dōng yíng lù shì zhī jū, yòu dōng dǐ dōng liáng, ér běi huì ān líng tán, wèi líng shòu xī zhī shàng liú yún. xià shān, yuè xī ér běi xiàng, wàng běi shān yǒu dòng huō rán pián liè. shè shuǐ wā ér pān qí shàng, qí dòng mén nán xiàng, suī gāo qióng cè liè, ér zhōng nǎi xià xuán rú zhuì luó. yóu mén wài yòu jī, fù fēi qiàn xuán yá, píng jù zé yǒu yú, shēn qī zé bù zú, nǎi xià. gài cǐ shān zhèng yǔ chì lóng yán nán běi xiāng xiàng, qí yǔ dú xué yán zé dōng xī jiān liè zhě yě. běi qū jiān dào, zhèng yóu cǐ shān dú xué liǎng fēng zhōng. cǐ shān zhī dōng yú, fù kāi liǎng yán, qí mén jiē dōng xiàng, míng zhōng dòng yán: zài běi zhě, qí yán bù shēn jùn, ruò shù zhōng ér pōu qí bàn, zhōng liè shén xiàng zài nán zhě, xiá mén shén gāo, céng dòu dié jiàn, ér nèi rù bù shēn, shàng tòu wú jí. suǒ rù xià céng zhī dòng, dāng mén jí jù zhù zhōng xuán, huán zhuǎn ér chū, wú yú dì yǐ. nǎi xià, zhí běi qū, gòng èr lǐ, yuè yī jí. jí zhī běi wèi bǎi bù táng, sì miàn jiān fēng huán liè, zhōng kāi píng hè yī wéi, guǎng mò dī wā, xià yǒu nì shuǐ. táng zhī xī běi wèi gǔ dǐng, dōng běi wèi yáng gé shān, dōng nán wèi dōng liáng, xī nán wèi cǐ jí. yuè jí, xún yán zhuǎn yòu yī lǐ, qí shān fēn tū sān fēng, běi xiàng bǎi bù ér liè. xī yī fēng, shān bàn dòng mén xī xiàng, yǒu mù zhě qì gē yú zhōng, yú bù jí dēng zhōng yǔ dōng èr fēng qián bào zhōng huán, yǒu lù shì zhǒng yān, běi xiàng gǔ dǐng yǐ wèi àn zhě yě. zhōng fēng yǒu dòng dōng xiàng, dòng mén céng yǐ ruò zhòng lóu dōng fēng yǒu dòng xī xiàng, yán shí xià chā rú xiàng bí. yú xiān dēng dōng fēng xī xiàng zhī dòng. qí dòng běi bèng héng xiá, nán qiān xié dòu, ér yǒu shí shàng zì shān diān, xià qiàn xiá dǐ, sì miàn kě rào ér chū, suǒ yún xiàng bí zhě yě. dàn qí nèi qiǎn ér bù shēn, bù kān wèi qī tuō zhī suǒ. cì dēng zhōng fēng dōng xiàng zhī dòng. qí dòng běi qiào xià liè, nán yǒu shàng xuán, yǒu shí fēi jià qí jiān, wài ruò chuí léng, zhōng kě tòu jiōng, shàng yǒu yǒu shí tái qián tū, qì wò shén shì, wéi jùn bù rú xiàng bí, ér jiā qū guò zhī, suǒ hèn zhě yì bù shēn guǎng ěr. jì xià, nǎi zhí běi jìng bǎi bù táng. èr lǐ yuè táng zhī běi, xiān yǒu yī xiǎo xī zì xī ér běi, zì gǔ dǐng lái, héng shè ér guò yòu yǒu yī dà xī zì nán ér běi, jí chì lóng yán qián shuǐ, dōng guò dōng liáng zhì běi. èr shuǐ hé ér běi xíng, yǒu shí liáng héng dù, yú shì dōng xī jù pián fēng chéng xiá, xī liú qí zhōng, shì wèi líng shòu xī. yòu běi yī lǐ, xī huì wèi tán, shì wèi ān líng tán, shén lóng zhī suǒ kū yě. yòu běi yī lǐ, dāng miàn yǒu shān héng liè, fēng bàn huō rán kāi zhāng dòng mén, yú yǐ wèi zhēn xiān yán yǐ. zhì zé lù zhuǎn xī lù, suì dōng xíng huán rào qí běi, zé cǐ shān zhī hòu fù yǒu dòng yān, bù zhī yǔ nán xiàng kāi zhāng zhě zhōng tōng fǒu yě? shí wàng zhēn xiān yán zhī shān shàng zài qí běi, běi jí ān líng xī shuǐ liú rù zhēn xiān hòu dòng chù. suì jié jué dōng xún qí lù, gū liú cǐ dòng yǐ qí hòu tàn yān. dōng chū shān, yòu běi zhuǎn yī lǐ, zé yǔ dōng liáng zhī dà dào huì. fēng zhuǎn xī huí, shǐ jiàn zhēn xiān dòng mén, qióng rán dōng běi gāo xuán, xī liú cóng zhōng běi chū, qián yǒu dà shí liáng èr dào pián quān xī shàng. yuè liáng ér xī, nǎi nán xiàng rù dòng yān. dòng mén yuán jiǒng, rú bàn yuè gāo qióng, zhōng wān yī shān zhī bàn. qí nèi shuǐ lù píng fēn, běi bàn gāo yá píng chǎng, nán bàn huí liú zhōng guàn. yóu běi pàn lù yá rù shù zhàng, yá dié ér qǐ, zhōng bì héng tà, fù fēn èr dào. bì zhī xī yǒu qiào nán rù, ér sēng qī yǐ zhī bì zhī dōng nán, sù xī àn rù qí ào jiōng, zé jù zhù zhōng xuán, shàng zhuì zhū liú bǎo luò, xià huán bái xiàng qīng niú, shāo hòu zé lǎo jūn wēi rán, xū méi hào jié, yàn zuò ér duì zhī, jiē yù rǔ zhī suǒ róng jié, ér dòng zhī suǒ yǐ dé míng yě. qí hòu zé táng huáng hū qiáng, qū hù xuán fēn, qiān mén wàn yǒu, rǔ tài yù jí bīn fēn, yǐ wú jù wèi jí rù. qí xià zé xī huì wèi yuān, qián qū xiá bì, jī shí hōng léi. qí gé xī dōng yá, nán yǔ lǎo jūn duì zhě, xī shàng píng sǒng wèi tái, hòu yǐ wēi bì, wèi xià céng běi yǔ sēng qī duì zhě, céng gé gāo xuán, wài fù shū míng, wèi shàng céng, dàn fēi què qiáo bù néng dù. hòu fù zhòng yá, chuān yún dòu rì, yí qí nèi bié yǒu tiān dì.
二十五日 平明起飯,陸氏子仍為肩囊送行。先隔晚,望其北山,有岩洞剨huò然上下層疊。余晚浴後欲獨往一探,而稻畦水溢,不便於行,及是導者欲取徑道行,路出於其下,余乃從田間水道越畦而登之。岩有二門,俱南向。東西並列,相去數丈,土人名為讀學岩。外幛駢崖,中通橫穴,〔若復道行空,蜃樓內朗,垂蓮倒柱,鈎連旁映,〕軒爽玲瓏,可廬可憩,不以隘迫為病也。其西又有小石峰特起田間。旁無延附,亦有門東向,遂並越水畦入之。初入覺峽逼無奇,穿門西進,罅迸「十」字,西既透明,南北俱裂竅,土人架木竅間,若欲為懸閣以居者,但宛轉軒迥,不若前岩之遠可舒眺而近可退藏也。甫出洞,導者言:「西去一二里,有赤龍巖奇甚,勝當與老君洞等,惜無知者,君好奇,何不迓道觀之!」余昨從和睦墟即屢問融中奇勝,自老君洞外更有何景,導者與諸土人俱雲無有,蓋彼皆以庵棲為勝,而不復知有山石之異也。至是,其人見余所好在此,始以其說進。余獎勞之,令即趨赤龍。於是不北向山坳,而西循溪塍,里余遂抵岩下。其岩北向,高穹山半,所倚之山,即陸氏所居之後嶺,自西橫列至此,而東下陸村者也。洞前北突兩峰,若龍虎然,而洞當其中,高曠宏遠,底平而上穹,門之中有石台兩重界其間,洞後列柱分楞,別成圭門璇室。洞中直入數丈,脊稍隆起,遂成仙田每每,中貯水焉。更入則漸窪漸黑,導者云:「其內門束如竇,只平身入,既入乃復廓然透別竅焉。」恨不從家攜炬,得一窮其奧也。山前有溪自西來,分兩派,而東縈陸氏之居,又東抵東梁,而北匯安靈潭,為靈壽溪之上流雲。下山,越溪而北向,望北山有洞剨然駢列。涉水蛙而攀其上,其洞門南向,雖高穹側裂,而中乃下旋如墜螺。由門外右躋,復飛嵌懸崖,憑踞則有餘,深棲則不足,乃下。蓋此山正與赤龍巖南北相向,其與讀學岩則東西肩列者也。〔北趨間道,正由此山、讀學兩峰中。〕此山之東隅,復開兩岩,其門皆東向,名鍾洞岩:在北者,其岩不深峻,若豎鍾而剖其半,中列神像;在南者,峽門甚高,層竇疊見,而內入不深,上透無級。所入下層之洞,當門即巨柱中懸,環轉而出,無餘地矣。乃下,直北趨,共二里,越一脊。脊之北為百步塘,四面尖峰環列,中開平壑一圍,廣漠低洼,下有溺水。塘之西北為古鼎,東北為羊膈山,東南為東梁,西南為此脊。越脊,循岩轉又一里,其山分突三峰,北向百步而列。西一峰,山半洞門西向,有牧者憩歌於中,余不及登;中與東二峰前抱中環,有陸氏冢焉,北向古鼎以為案者也。中峰有洞東向,洞門層倚若重樓;東峰有洞西向,岩石下插如象鼻。余先登東峰西向之洞。其洞北迸橫峽,南騫斜竇,而有石上自山巔,下嵌峽底,四面可繞而出,所云象鼻者也。但其內淺而不深,不堪為棲托之所。次登中峰東向之洞。其洞北竅下裂,南牖上懸,有石飛架其間,外若垂楞,中可透扃,上牖有石台前突,憩臥甚適,唯峻不如象鼻,而夾曲過之,所恨者亦不深廣耳。既下,乃直北徑百步塘。二里越塘之北,先有一小溪自西而北,〔自古鼎來,〕橫涉而過;又有一大溪自南而北,〔即赤龍巖前水,東過東梁至北。〕二水合而北行,有石樑橫渡,於是東西俱駢峰成峽,溪流其中,是為靈壽溪。又北一里,溪匯為潭,是為安靈潭,神龍之所窟也。又北一里,當面有山橫列,峰半剨然開張洞門,余以為真仙岩矣。至則路轉西麓,遂東行環繞其北,則此山之後復有洞焉,不知與南向開張者中通否也?時望真仙岩之山尚在其北,〔北即安靈溪水流入真仙后洞處。〕遂竭蹶東循其麓,姑留此洞以俟後探焉。東出山,又北轉一里,則與東梁之大道會。峰轉溪回,始見真仙洞門,穹然東北高懸,溪流從中北出,前有大石樑二道駢圈溪上。越梁而西,乃南向入洞焉。洞門圓迥,如半月高穹,中剜一山之半。其內水陸平分,北半高崖平敞,南半回流中貫。由北畔陸崖入數丈,崖疊而起,中壁橫拓,復分二道。壁之西有竅南入,而僧棲倚之;壁之東南,溯溪岸入其奧扃,則巨柱中懸,上綴珠旒寶絡,下環白象、青牛,稍後則老君危然,鬚眉皓潔,晏坐而對之,皆玉乳之所融結,而洞之所以得名也。其後則堂皇忽嬙,曲戶旋分,千門萬牖,乳態愈極繽紛,以無炬未及入。其下則溪匯為淵,前趨峽壁,激石轟雷。〔其隔溪東崖,南與老君對者,溪上平聳為台,後倚危壁,為下層;北與僧棲對者,層閣高懸,外復疏明,為上層,但非鵲橋不能度。〕後覆重崖,穿雲逗日,疑其內別有天地。
fāng pái huái yán zhù, ér sēng qī zhōng yǒu èr kè jiàn yú dú rù ér jiǔ bù chū, tóng sēng cān huì rù ér wèn yān. suì chū qì qí qī, jiāng yǐ guò wǔ, cān huì yǐ fàn xiǎng yú jí lù. jì ér èr kè yǔ lù jù bié qù, cān huì yì yù rù shì, yú nǎi suí zhī. běi yī lǐ, guò xià kuò, shǎo qì guǎng huà sì. sì gǔ ér bàn pǐ. yòu běi, zé dà jiāng zài dōng, zì běi ér nán, jí tán jiāng, běi zì huái yuǎn dà róng nán lái zhě xiǎo jiāng zài xī, zì xī ér dōng, jí cài yōng jiāng, xī zì dān jiāng qiáo rào lǎo rén yán, zhì cǐ dōng rù jiāng., èr shuǐ jiāo liú xià kuò liǎng páng, dào dāng qí zhōng. yòu yī lǐ, dù cài yōng qiáo, yòu běi bàn lǐ, rù róng zhī nán guān yān. nán guān zhī wài, yǔ xià kuò yóu jū shì xiāng wàng, ér chéng yǐ nèi zé liáo luò zhuǎn shén. dà jiāng běi lái, rào chéng dōng ér nán, zhì xià kuò suì dōng nán qù. qí shuǐ bù huí gǒng, suǒ yǐ xiāo tiáo rì shén hán? jì wèn lǎo rén yán dào, fù cóng xià kuò zhī běi, xún xiǎo jiāng xī nán xíng. jì xī dǐ yī fēng, jiàn qí shí shì dié sǒng, suì pī jí dēng zhī. zhì shí yá xià, nǎi huí xuē qiān rèn, wú chí páng dòu, nǎi xià. lù dāng běi sù xī àn, yú wù ér nán rù shān xiá, qí xiá nǎi lǎo rén yán zhī nán zhī, yòu yǔ nán shān jiā ér chéng zhě. nán shān běi lù, yǒu shí dèng pán shān ér shàng. qí xià yǒu shí dòu yī yuán, zhū shuǐ hóng rán, yǒu sēng fāng jí. jí qū ér wèn zhī, shǐ zhī qí shàng wèi dú shèng yán, ér fēi lǎo rén yán yě, qù xià kuò xī nán yī lǐ yǐ. yú shǐ shàng tàn dú shèng. qí yán běi xiàng, gāo zhuì fēng tóu, sēng lú sāi qí mén, rù qí xià, bù zhī wèi yán yě. shí shǔ qì rú zhuó, yǒu sān shì rén bì shǔ qí jiān, liú yú shǎo qì. chān qí lú hòu yǒu xiǎo xué yān, yīn chuān xué rù. qí nèi fù kāi qiào yī kān, shāo wā ér xià, wài liè chuí zhàng, yì yǒu liè xì chéng léng zhě, dàn wèi sēng lú yǎn yìng, bù dé míng guāng ěr. dú shèng běi yǒu lǐ yú yán, jí gǔ dàn zi yán. wén rǔ zhù shén fēng, bù jí wǎng. xià shān, rì sè yóu wèi báo yān zī, nǎi fù dōng běi yī lǐ, chū xià kuò, yòu xī běi sù xiǎo xī yī lǐ, dǐ lǎo rén yán shān xià. qí xià yǒu dòng dōng xiàng, yú jí yú shàng jī, gū zhì zhī. suì xī xiàng shí jí shàng, liǎng yá duì shù, dèng xuán qí jiān, qǔ dào shén shèng. yǐ tòu rù yī ài mén, shàng juān shòu xīng yán sān zì, shén gǔ. mén zhī shàng, zhuǎn ér běi shàng, zé yán zhī qián mén yě, gài qí yán yī dòng liǎng mén, qián mén dōng nán xiàng, xià kàn xià kuò, hòu mén dōng běi xiàng, xià kàn róng chéng, nǎi shí yá gāo kuà ér dōng tū, dòng tòu qí xià, qián hòu xiāng qù bù yáo, yì chuān yán zhī lèi, ér qián hòu jù zhì fú kān zhàng zhī, suì lìng kōng míng dùn shī. shí qián fā sēng fāng pōu guā, suì yǐ xiāng xiǎng. jí cóng lú cè zhuǎn rù hòu yán, shǐ yǎng jiàn pán kōng zhī dǐng, ér hòu yán sēng fāng qiáo ér wèi fǎn, mén bì wú yóu rù. shí rì mù léi yīn, gū yǔ qián yán sēng qī wèi hòu yóu, suì xià shān zé hòu yán sēng yì guī, yú bù néng fù shàng yǐ. zhǐ xiǎo jìng, réng cóng dú shèng dōng fēng pī màn cǎo xíng, èr lǐ nǎi mù, dǐ zhēn xiān. yè yǔ shì lái, cān huì wèi chuī zhōu yǐ gōng. sù yán zhōng, wén jù rú léi, yǔ xī shēng tóng chè yè yān.
方徘徊延佇,而僧棲中有二客見余獨入而久不出,同僧參慧入而問焉。遂出憩其棲,將已過午,參慧以飯餉余及陸。既而二客與陸俱別去,參慧亦欲入市,余乃隨之。北一里,過下廓,少憩廣化寺。寺古而半圮。又北,則大江在東,自北而南,〔即潭江,北自懷遠、大融南來者;〕小江在西,自西而東,(即)〔菜邕江,西自丹江橋繞老人岩,至此東入江。〕,二水交流下廓兩旁,道當其中。又一里,渡菜邕橋,又北半里,入融之南關焉。南關之外,與下廓猶居市相望,而城以內則寥落轉甚。大江北來,繞城東而南,至下廓遂東南去。其水不回拱,所以蕭條日甚邯?既問老人岩道,復從下廓之北,循小江西南行。既西抵一峰,見其石勢疊聳,遂披棘登之。至石崖下,乃回削千仞,無池旁竇,乃下。路當北溯溪岸,余誤而南入山峽,其峽乃老人岩之南枝,又與南山夾而成者。南山北麓,有石磴盤山而上。其下有石竇一圓,瀦水泓然,有僧方汲。急趨而問之,始知其上為獨勝岩,而非老人岩也,去下廓西南一里矣。余始上探獨勝。其岩北向,高綴峰頭,僧廬塞其門,入其下,不知為岩也。時暑氣如灼,有三士人避暑其間,留余少憩。覘其廬後有小穴焉,因穿穴入。其內復開竅一龕,稍窪而下,外列垂幛,亦有裂隙成楞者,但為僧廬掩映,不得明光耳。〔獨勝北有鯉魚岩,即古彈子岩。聞乳柱甚豐,不及往。〕下山,日色猶未薄崦嵫,乃復東北一里,出下廓,又西北溯小溪一里,抵老人岩山下。其下有洞東向,余急於上躋,姑置之。遂西向拾級上,兩崖對束,磴懸其間,取道甚勝。已透入一隘門,上鐫「壽星岩」三字,甚古。門之上,轉而北上,則岩之前門也,蓋其岩一洞兩門,前門東南向,下瞰下廓,後門東北向,下瞰融城,乃石崖高跨而東突,洞透其下,前後相去不遙,亦穿岩之類,而前後俱置佛龕障之,遂令空明頓失。時前發僧方剖瓜,遂以相餉。急從廬側轉入後岩,始仰見盤空之頂,而後岩僧方樵而未返,門閉無由入。時日暮雷殷,姑與前岩僧期為後游,遂下山;則後岩僧亦歸,余不能復上矣。指小徑,仍從獨勝東峰披蔓草行,二里乃幕,抵真仙。夜雨適來,參慧為炊粥以供。宿岩中,蚊聚如雷,與溪聲同徹夜焉。
èr shí liù rì qì xī zhēn shàn dòng zhōng zhě jìng rì. cān huì chū shì zhōng. yú fú yán zhōng tí shí dú zhī, wèi lù qí yī èr kě bèi kǎo zhě.
二十六日 憩息真汕洞中者竟日。參慧出市中。余拂岩中題識讀之,為錄其一二可備考者。
zhēn xiān yán jì yóu jiā xī wù xū zhēng yuè èr shí yǒu sān rì, líng líng táng róng yuē yán píng huáng yí qīng jiàn ān tián chuán zhèn děng shù rén, zǎo zì píng zhài mén chū xíng. qún shān yǎo ǎi jiān, jiā dào méi huā shèng kāi, qīng xiāng xí rén. èr lǐ xǔ, zhì yù huá yán. yán zòng kě shí zhàng, héng bàn zhī, wú tā qí guī, ér míng jié kě ài. dōng nán zhū fēng dāng qí qián, jiān jiàn céng chū, bù yí xí ér kě yǐ yuǎn tiào wàng. nǎi jù fàn. fàn yǐ, xún jiù jìng guò xiāng shān, lì lǎo rén yán xià. shāo zhé ér xī, dù zhōu jiāng qiáo, qǐng zhī zhì dàn zi yán. dòng kǒu píng yí, zuò bǎi kè bù chì. shǎo qì, jiǔ sān xíng, shǐ bǐng jù yǐ jìn, guò ruò táng diàn zhě sān sì. huǒ suǒ zhào yào, shàng xià sì fāng, jiē dī rǔ liú zhù, qiān qí wàn guài, dòng xīn hài mù, bù kě zhèng shì. yǒu rú rén lì, rú shòu dūn, rú jiāo shé jié pán, rú bō tāo xiōng yǒng, yòu yǒu rú xiān fó zhī duān yán, guǐ shén zhī níng è, rú zhù, rú jiàn, rú qí jú, rú zhōng gǔ líng duó, kǎo jī zhī yǒu shēng. bù dì jiē xiǎo shí, zhèng yuán rú dàn wán, cǐ yán zhī suǒ yǐ dé míng yě. qí jiān líng lóng chuān xué, dà shuài quán shān jiē kōng, bù kě qióng jí, xiāng yǔ jīng tàn, dé wèi zēng yǒu. suì chū zhì xī fēng yán, suǒ jiàn bǐ dàn zi tóng, yóu jiā qí ér yán shāo zhǎi. pán báo jiǔ zhī, nǎi zhuǎn ér dōng nán, chí zhì zhēn xiān yán ér tǐ yān. yǎng zhān cāng yá, shàng yǔ yún qì jiē, huà rè tiān kāi, gāo lǎng xuān huō, xī liú guàn qí jiān, chán chán yǒu shēng, dōng xī shí bì qiào bá, guǎng mào shù shí mǔ, dàn zi xī fēng suǒ jiàn, wǎng wǎng jiē jù. lǎo jūn yàn zuò qí ào, xū méi hào jié, rú sù rú huà, dài zào wù zhě zhī suǒ shè shī, qǐ ǒu rán yě yé! huí shì xiān suǒ kuā xǔ shuō dà huà zhě, huǎng rán zì shī yǐ. zhèng rú chū rù fù shāng jù jiǎ zhī jiā, zhū jī bǎo bèi, chōng dòng yíng shì, bǎ wán liàn lào l o liú liàn, dài bù néng qù. ér hū dēng wáng gōng dà rén zhī jū, gōng shì guǎng dà, wèi zhì sēn rán, ér zhēn tái yì guǎn, dòng fáng qū hù, bǎi hǎo bèi zú, ér fù shāng jù jiǎ zhī suǒ yǒu. gù yì zài qí jiān yě. rén zhī yán yuē: guān yú hǎi zhě nán wèi shuǐ. yǔ yì yuē: yóu yú zhēn xiān zhě nán wèi yán. yú shì shū yú yán kǒu, yǐ shí zī yóu zhī shèng.
《真仙岩記游》 嘉熙戊戌正月二十有三日,零陵唐容約延平黃宜卿、建安田傳震等數人,早自平寨門出行。群山杳藹間,夾道梅花盛開,清香襲人。二里許,至玉華岩。岩縱可十丈,橫半之,無他奇瑰,而明潔可愛。東南諸峰當其前,間見層出,不移席而可以遠眺望。乃具飯。飯已,循舊徑過香山,歷老人岩下。稍折而西,渡舟江橋,頃之至彈子岩。洞口平夷,坐百客不啻。少憩,酒三行,始秉炬以進,過若堂殿者三四。火所照耀,上下四方,皆滴乳流注,千奇萬怪,恫心駭目,不可正視。有如人立,如獸蹲,如蛟蛇結蟠,如波濤洶湧,又有如仙佛之端嚴,鬼神之獰惡,如柱,如劍,如棋局,如鐘鼓鈴鐸,考擊之有聲。布地皆小石,正圓如彈丸,此岩之所以得名也。其間玲瓏穿穴,大率全山皆空,不可窮極,相與驚嘆,得未曾有。遂出至西峰岩,所見比彈子同,尤加奇而岩稍窄。盤薄久之,乃轉而東南,馳至真仙岩而體焉。仰瞻蒼崖,上與雲氣接,劃熱天開,高朗軒豁,溪流貫其間,潺潺有聲,東西石壁峭拔,廣袤數十畝,彈子、西峰所見,往往皆具。老君晏坐其奧,鬚眉皓潔,如塑如畫,迨造物者之所設施,豈偶然也耶!回視先所誇詡說大話者,恍然自失矣。正如初入富商巨賈之家,珠璣寶貝,充棟盈室,把玩戀嫪lào留戀,殆不能去。而忽登王公大人之居,宮室廣大,位置森然,而珍台異館,洞房曲戶,百好備足,而富商巨賈之所有。固亦在其間也。人之言曰:「觀於海者難為水。」予亦曰:「游於真仙者難為岩。」於是書於岩口,以識茲游之盛。
dòng jiān lēi jì shén duō, ér cǐ wén jì zhū shèng wèi xiáng, lù zhī.
洞間勒記甚多,而此文紀諸勝為詳,錄之。
sòng shào xìng dīng sì 1137 nián róng shǒu hú bāng yòng zhēn xiān yán shī xù
宋紹興丁巳1137年融守胡邦用《真仙岩詩敘》
róng zhōu zhēn xiān yán, qí jiù xiāng chuán, lǎo jūn zhǐ dào jiào suǒ xìn fèng de zǔ lǎo zi. nán yóu zhì róng lǐng, yǔ rén yuē: cǐ dòng tiān zhī jué shèng yě. shān shí huò pèi, xī liú qīng suì, bù fù xī dù liú shā, wǒ dāng yǐn yān. yī xī shēn huà wèi shí, fěi diāo fěi juān, tài zhì jù yān. fěi è fěi huò h o cǎi sè bù shuā ní tǔ, bù shī cǎi shì, tài sù xíng chéng tiān rán sù zhì zhe yān. dān zào lǚ jī, bǐng rán shí fēn xiǎn zhe zài yān. ní jīng yún chuáng, jiāo xiāng yìng yān. yǒu quán tuān jī, kōng shān quē cháng yǐ jīn dān tóu yú qí zhōng, shǐ yǐn zhī zhě xián dé yán shòu, gù hào shòu xī. dōng liú shí yú lǐ, rù yī cūn yuē líng shòu, qí mín jiē xiǎng gāo nián, jiān yǒu sān jiàn jiǎ zǐ huó 180 suì zhě. yú bèi mìng chū shǒu, qióng wén kǎo gǔ, xún fǎng tǔ sú, suì dé xiān jī zhī xiáng, jiē fēi tú jīng suǒ zài, gù zuò shī yǐ jì zhī, shū qí shǐ mò, lè shí yǐ shì lái zhě. shī yuē: lǐng nán dì shì fù shān chuān, bù shì yīng gǎi shuí shì. xiān yán shèng gài quán, shí pú hún chéng chén wài xiàng, shòu xī zhí chè dòng zhōng tiān, jiào tán sēng dào wèi qū chú zāi huò ér shè de dào chǎng fēng xì yíng qiū yuè, dān zào yún qīng yā zhàng yān sàn bù shǐ rén míng lì mǐn, yù qiú wēi miào yǎng sān tián dān tián.
融州真仙岩,耆舊相傳,老君(指道教所信奉的祖老子。)南遊至融嶺,語人曰:「此洞天之絕勝也。山石藿珮,溪流清邃,不復西度流沙,我當隱焉。」一夕身化為石,匪雕匪鐫,太質具焉。匪堊匪艧hùo彩色不刷泥土,不施彩飾,太素形成天然素質著焉。丹灶履跡,炳然十分顯著在焉。霓旌雲幢,交相映焉。有泉湍激,空山(缺)嘗以金丹投於其中,使飲之者鹹得延壽,故號壽溪。東流十餘里,入一村曰靈壽,其民皆享高年,間有三見甲子活180歲者。余被命出守,窮文考古,詢訪土俗,遂得仙跡之詳,皆非圖經所載,故作詩以紀之,書其始末,勒石以示來者。詩曰:嶺南地勢富山川,不似應改「誰似」。仙岩勝概全,石璞渾成塵外像,壽溪直徹洞中天,醮壇僧道為祛除災禍而設的道場風細迎秋月,丹灶雲輕壓瘴煙;散步使人名利泯,欲求微妙養三田丹田。
jīng nán gōng dà qì chūn tí zhēn xiān dòng bā jǐng
荊南龔大器《春題真仙洞八景》
tiān zhù shí xīng cuó é pán dì zhóu, cuò luò bù qióng jiǔ fēng chuī zǐ xiá sàn, yíng yíng càn xīng dǒu.
天柱石星嵯峨盤地軸,錯落布瓊玖;風吹紫霞散,熒熒燦星斗。
lóng quán zhū yuè bīng lún niǎn bì tiān, liú guāng xià dān jǐng jīng qǐ lí lóng yǎn, téng xiāng nòng sāi yǐng. sāi yǐng.
龍泉珠月冰輪碾碧天,流光下丹井;驚起驪龍眼,騰驤弄塞影。塞影。
hè yán xù rì xiān rén kuà bái hè, piāo yáo xià jiǔ gāi jiǎo yǔ fú sāng shàng, wàn lǐ rì biān lái.
鶴岩旭日仙人跨白鶴,飄颻下九垓;矯羽扶桑上,萬里日邊來。
niú zhǔ míng yān cháo fā hán guān dào, mù rù xiāng shuǐ biān yī shēng tiě dí qǐ, chuī luò wàn fēng yān.
牛渚暝煙朝發函關道,暮入湘水邊;一聲鐵笛起,吹落萬峰煙。
hán cóng fēi yù xuán yá sān qiān chǐ, hán quán shù yù fēi bēn liú xià cāng hǎi, qún shān duàn cuì wēi.
寒淙飛玉懸崖三千尺,寒泉漱玉飛;奔流下滄海,群山斷翠微。
bì dòng liú hóng dān dòng lián hǎi mén, liú shuǐ shù qiān lǐ shí liáng wò bō xīn, yǐn yǐn dì dōng d d ng hóng qǐ.
碧洞流虹丹洞連海門,流水數千里;石樑臥波心,隱隱螮蝀dì dōng虹起。
qún fēng lái xiù qīng shān wàng bù jí, bái yún miǎo hé chù yù yù xiù sè lái, yáo kàn fēng tóu shù.
群峰來秀青山望不極,白雲渺何處;鬱郁秀色來,遙看峰頭樹。
wàn xiàng cháo zhēn zhēn xiàng liǎng wú yán, wù qíng rú yǐng xiǎng huí kàn dà shǐ qián, wú zhēn yì wú xiàng.
萬象朝真真象兩無言,物情如影響;回看大始前,無真亦無象。
èr shí qī rì qì xī zhēn xiān dòng zhōng. yǒu tà bēi zhě, yǐ sī dào mìng lái tà dǎng jí bēi. wǔ yǒu yì zuǒ tóng qí xiāng rén lái yàn. yú mó shì zhū bēi bù zhé, dé hán zhōng xiàn wáng suǒ shū huà gú xíng, bìng huáng shān gǔ shū èr fāng, jiē qí hòu rén shì cǐ ér lēi zhī zhě.
二十七日 憩息真仙洞中。有拓碑者,以司道命來拓《黨籍碑》。午有邑佐同其鄉人來宴。余摩拭諸碑不輒,得韓忠獻王所書《畫鶻行》,並黃山谷書二方,皆其後人室此而勒之者。