èr shí wǔ rì píng míng qǐ fàn, lù shì zi réng wèi jiān náng sòng xíng. xiān gé wǎn, wàng qí běi shān, yǒu yán dòng huō hu rán shàng xià céng dié. yú wǎn yù hòu yù dú wǎng yī tàn, ér dào qí shuǐ yì, bù biàn yú xíng, jí shì dǎo zhě yù qǔ jìng dào héng, lù chū yú qí xià, yú nǎi cóng tián jiān shuǐ dào yuè qí ér dēng zhī. yán yǒu èr mén, jù nán xiàng. dōng xī bìng liè, xiāng qù shù zhàng, tǔ rén míng wéi dú xué yán. wài zhàng pián yá, zhōng tōng héng xué, ruò fù dào héng kōng, shèn lóu nèi lǎng, chuí lián dào zhù, gōu lián páng yìng, xuān shuǎng líng lóng, kě lú kě qì, bù yǐ ài pò wèi bìng yě. qí xī yòu yǒu xiǎo shí fēng tè qǐ tián jiān. páng wú yán fù, yì yǒu mén dōng xiàng, suì bìng yuè shuǐ qí rù zhī. chū rù jué xiá bī wú qí, chuān mén xī jìn, xià bèng" shí" zì, xī jì tòu míng, nán běi jù liè qiào, tǔ rén jià mù qiào jiān, ruò yù wèi xuán gé yǐ jū zhě, dàn wǎn zhuǎn xuān jiǒng, bù ruò qián yán zhī yuǎn kě shū tiào ér jìn kě tuì cáng yě. fǔ chū dòng, dǎo zhě yán:" xī qù yī èr lǐ, yǒu chì lóng yán qí shén, shèng dāng yǔ lǎo jūn dòng děng, xī wú zhī zhě, jūn hào qí, hé bù yà dào guàn zhī!" yú zuó cóng hé mù xū jí lǚ wèn róng zhōng qí shèng, zì lǎo jūn dòng wài gèng yǒu hé jǐng, dǎo zhě yǔ zhū tǔ rén jù yún wú yǒu, gài bǐ jiē yǐ ān qī wèi shèng, ér bù fù zhī yǒu shān shí zhī yì yě. zhì shì, qí rén jiàn yú suǒ hǎo zài cǐ, shǐ yǐ qí shuō jìn. yú jiǎng láo zhī, lìng jí qū chì lóng. yú shì bù běi xiàng shān ào, ér xī xún xī chéng, lǐ yú suì dǐ yán xià. qí yán běi xiàng, gāo qióng shān bàn, suǒ yǐ zhī shān, jí lù shì suǒ jū zhī hòu lǐng, zì xī héng liè zhì cǐ, ér dōng xià lù cūn zhě yě. dòng qián běi tū liǎng fēng, ruò lóng hǔ rán, ér dòng dāng qí zhōng, gāo kuàng hóng yuǎn, dǐ píng ér shàng qióng, mén zhī zhōng yǒu shí tái liǎng chóng jiè qí jiān, dòng hòu liè zhù fēn léng, bié chéng guī mén xuán shì. dòng zhōng zhí rù shù zhàng, jí shāo lóng qǐ, suì chéng xiān tián měi měi, zhōng zhù shuǐ yān. gèng rù zé jiàn wā jiàn hēi, dǎo zhě yún:" qí nèi mén shù rú dòu, zhǐ píng shēn rù, jì rù nǎi fù kuò rán tòu bié qiào yān." hèn bù cóng jiā xié jù, dé yī qióng qí ào yě. shān qián yǒu xī zì xī lái, fēn liǎng pài, ér dōng yíng lù shì zhī jū, yòu dōng dǐ dōng liáng, ér běi huì ān líng tán, wèi líng shòu xī zhī shàng liú yún. xià shān, yuè xī ér běi xiàng, wàng běi shān yǒu dòng huō rán pián liè. shè shuǐ wā ér pān qí shàng, qí dòng mén nán xiàng, suī gāo qióng cè liè, ér zhōng nǎi xià xuán rú zhuì luó. yóu mén wài yòu jī, fù fēi qiàn xuán yá, píng jù zé yǒu yú, shēn qī zé bù zú, nǎi xià. gài cǐ shān zhèng yǔ chì lóng yán nán běi xiāng xiàng, qí yǔ dú xué yán zé dōng xī jiān liè zhě yě. běi qū jiān dào, zhèng yóu cǐ shān dú xué liǎng fēng zhōng. cǐ shān zhī dōng yú, fù kāi liǎng yán, qí mén jiē dōng xiàng, míng zhōng dòng yán: zài běi zhě, qí yán bù shēn jùn, ruò shù zhōng ér pōu qí bàn, zhōng liè shén xiàng zài nán zhě, xiá mén shén gāo, céng dòu dié jiàn, ér nèi rù bù shēn, shàng tòu wú jí. suǒ rù xià céng zhī dòng, dāng mén jí jù zhù zhōng xuán, huán zhuǎn ér chū, wú yú dì yǐ. nǎi xià, zhí běi qū, gòng èr lǐ, yuè yī jí. jí zhī běi wèi bǎi bù táng, sì miàn jiān fēng huán liè, zhōng kāi píng hè yī wéi, guǎng mò dī wā, xià yǒu nì shuǐ. táng zhī xī běi wèi gǔ dǐng, dōng běi wèi yáng gé shān, dōng nán wèi dōng liáng, xī nán wèi cǐ jí. yuè jí, xún yán zhuǎn yòu yī lǐ, qí shān fēn tū sān fēng, běi xiàng bǎi bù ér liè. xī yī fēng, shān bàn dòng mén xī xiàng, yǒu mù zhě qì gē yú zhōng, yú bù jí dēng zhōng yǔ dōng èr fēng qián bào zhōng huán, yǒu lù shì zhǒng yān, běi xiàng gǔ dǐng yǐ wéi àn zhě yě. zhōng fēng yǒu dòng dōng xiàng, dòng mén céng yǐ ruò chóng lóu dōng fēng yǒu dòng xī xiàng, yán shí xià chā rú xiàng bí. yú xiān dēng dōng fēng xī xiàng zhī dòng. qí dòng běi bèng héng xiá, nán qiān xié dòu, ér yǒu shí shàng zì shān diān, xià qiàn xiá dǐ, sì miàn kě rào ér chū, suǒ yún xiàng bí zhě yě. dàn qí nèi qiǎn ér bù shēn, bù kān wèi qī tuō zhī suǒ. cì dēng zhōng fēng dōng xiàng zhī dòng. qí dòng běi qiào xià liè, nán yǒu shàng xuán, yǒu shí fēi jià qí jiān, wài ruò chuí léng, zhōng kě tòu jiōng, shàng yǒu yǒu shí tái qián tū, qì wò shén shì, wéi jùn bù rú xiàng bí, ér jiā qū guò zhī, suǒ hèn zhě yì bù shēn guǎng ěr. jì xià, nǎi zhí běi jìng bǎi bù táng. èr lǐ yuè táng zhī běi, xiān yǒu yī xiǎo xī zì xī ér běi, zì gǔ dǐng lái, héng shè ér guò yòu yǒu yī dà xī zì nán ér běi, jí chì lóng yán qián shuǐ, dōng guò dōng liáng zhì běi. èr shuǐ hé ér běi xíng, yǒu shí liáng héng dù, yú shì dōng xī jù pián fēng chéng xiá, xī liú qí zhōng, shì wèi líng shòu xī. yòu běi yī lǐ, xī huì wèi tán, shì wèi ān líng tán, shén lóng zhī suǒ kū yě. yòu běi yī lǐ, dāng miàn yǒu shān héng liè, fēng bàn huō rán kāi zhāng dòng mén, yú yǐ wéi zhēn xiān yán yǐ. zhì zé lù zhuǎn xī lù, suì dōng xíng huán rào qí běi, zé cǐ shān zhī hòu fù yǒu dòng yān, bù zhī yǔ nán xiàng kāi zhāng zhě zhōng tōng fǒu yě? shí wàng zhēn xiān yán zhī shān shàng zài qí běi, běi jí ān líng xī shuǐ liú rù zhēn xiān hòu dòng chù. suì jié jué dōng xún qí lù, gū liú cǐ dòng yǐ qí hòu tàn yān. dōng chū shān, yòu běi zhuǎn yī lǐ, zé yǔ dōng liáng zhī dà dào huì. fēng zhuǎn xī huí, shǐ jiàn zhēn xiān dòng mén, qióng rán dōng běi gāo xuán, xī liú cóng zhōng běi chū, qián yǒu dà shí liáng èr dào pián quān xī shàng. yuè liáng ér xī, nǎi nán xiàng rù dòng yān. dòng mén yuán jiǒng, rú bàn yuè gāo qióng, zhōng wān yī shān zhī bàn. qí nèi shuǐ lù píng fēn, běi bàn gāo yá píng chǎng, nán bàn huí liú zhōng guàn. yóu běi pàn lù yá rù shù zhàng, yá dié ér qǐ, zhōng bì héng tà, fù fēn èr dào. bì zhī xī yǒu qiào nán rù, ér sēng qī yǐ zhī bì zhī dōng nán, sù xī àn rù qí ào jiōng, zé jù zhù zhōng xuán, shàng zhuì zhū liú bǎo luò, xià huán bái xiàng qīng niú, shāo hòu zé lǎo jūn wēi rán, xū méi hào jié, yàn zuò ér duì zhī, jiē yù rǔ zhī suǒ róng jié, ér dòng zhī suǒ yǐ dé míng yě. qí hòu zé táng huáng hū qiáng, qū hù xuán fēn, qiān mén wàn yǒu, rǔ tài yù jí bīn fēn, yǐ wú jù wèi jí rù. qí xià zé xī huì wèi yuān, qián qū xiá bì, jī shí hōng léi. qí gé xī dōng yá, nán yǔ lǎo jūn duì zhě, xī shàng píng sǒng wèi tái, hòu yǐ wēi bì, wéi xià céng běi yǔ sēng qī duì zhě, céng gé gāo xuán, wài fù shū míng, wèi shàng céng, dàn fēi què qiáo bù néng dù. hòu fù zhòng yá, chuān yún dòu rì, yí qí nèi bié yǒu tiān dì.
二十五日 平明起饭,陆氏子仍为肩囊送行。先隔晚,望其北山,有岩洞剨huò然上下层叠。余晚浴后欲独往一探,而稻畦水溢,不便于行,及是导者欲取径道行,路出于其下,余乃从田间水道越畦而登之。岩有二门,俱南向。东西并列,相去数丈,土人名为读学岩。外幛骈崖,中通横穴,〔若复道行空,蜃楼内朗,垂莲倒柱,钩连旁映,〕轩爽玲珑,可庐可憩,不以隘迫为病也。其西又有小石峰特起田间。旁无延附,亦有门东向,遂并越水畦入之。初入觉峡逼无奇,穿门西进,罅迸“十”字,西既透明,南北俱裂窍,土人架木窍间,若欲为悬阁以居者,但宛转轩迥,不若前岩之远可舒眺而近可退藏也。甫出洞,导者言:“西去一二里,有赤龙岩奇甚,胜当与老君洞等,惜无知者,君好奇,何不迓道观之!”余昨从和睦墟即屡问融中奇胜,自老君洞外更有何景,导者与诸土人俱云无有,盖彼皆以庵栖为胜,而不复知有山石之异也。至是,其人见余所好在此,始以其说进。余奖劳之,令即趋赤龙。于是不北向山坳,而西循溪塍,里余遂抵岩下。其岩北向,高穹山半,所倚之山,即陆氏所居之后岭,自西横列至此,而东下陆村者也。洞前北突两峰,若龙虎然,而洞当其中,高旷宏远,底平而上穹,门之中有石台两重界其间,洞后列柱分楞,别成圭门璇室。洞中直入数丈,脊稍隆起,遂成仙田每每,中贮水焉。更入则渐洼渐黑,导者云:“其内门束如窦,只平身入,既入乃复廓然透别窍焉。”恨不从家携炬,得一穷其奥也。山前有溪自西来,分两派,而东萦陆氏之居,又东抵东梁,而北汇安灵潭,为灵寿溪之上流云。下山,越溪而北向,望北山有洞剨然骈列。涉水蛙而攀其上,其洞门南向,虽高穹侧裂,而中乃下旋如坠螺。由门外右跻,复飞嵌悬崖,凭踞则有余,深栖则不足,乃下。盖此山正与赤龙岩南北相向,其与读学岩则东西肩列者也。〔北趋间道,正由此山、读学两峰中。〕此山之东隅,复开两岩,其门皆东向,名钟洞岩:在北者,其岩不深峻,若竖钟而剖其半,中列神像;在南者,峡门甚高,层窦叠见,而内入不深,上透无级。所入下层之洞,当门即巨柱中悬,环转而出,无余地矣。乃下,直北趋,共二里,越一脊。脊之北为百步塘,四面尖峰环列,中开平壑一围,广漠低洼,下有溺水。塘之西北为古鼎,东北为羊膈山,东南为东梁,西南为此脊。越脊,循岩转又一里,其山分突三峰,北向百步而列。西一峰,山半洞门西向,有牧者憩歌于中,余不及登;中与东二峰前抱中环,有陆氏冢焉,北向古鼎以为案者也。中峰有洞东向,洞门层倚若重楼;东峰有洞西向,岩石下插如象鼻。余先登东峰西向之洞。其洞北迸横峡,南骞斜窦,而有石上自山巅,下嵌峡底,四面可绕而出,所云象鼻者也。但其内浅而不深,不堪为栖托之所。次登中峰东向之洞。其洞北窍下裂,南牖上悬,有石飞架其间,外若垂楞,中可透扃,上牖有石台前突,憩卧甚适,唯峻不如象鼻,而夹曲过之,所恨者亦不深广耳。既下,乃直北径百步塘。二里越塘之北,先有一小溪自西而北,〔自古鼎来,〕横涉而过;又有一大溪自南而北,〔即赤龙岩前水,东过东梁至北。〕二水合而北行,有石梁横渡,于是东西俱骈峰成峡,溪流其中,是为灵寿溪。又北一里,溪汇为潭,是为安灵潭,神龙之所窟也。又北一里,当面有山横列,峰半剨然开张洞门,余以为真仙岩矣。至则路转西麓,遂东行环绕其北,则此山之后复有洞焉,不知与南向开张者中通否也?时望真仙岩之山尚在其北,〔北即安灵溪水流入真仙后洞处。〕遂竭蹶东循其麓,姑留此洞以俟后探焉。东出山,又北转一里,则与东梁之大道会。峰转溪回,始见真仙洞门,穹然东北高悬,溪流从中北出,前有大石梁二道骈圈溪上。越梁而西,乃南向入洞焉。洞门圆迥,如半月高穹,中剜一山之半。其内水陆平分,北半高崖平敞,南半回流中贯。由北畔陆崖入数丈,崖叠而起,中壁横拓,复分二道。壁之西有窍南入,而僧栖倚之;壁之东南,溯溪岸入其奥扃,则巨柱中悬,上缀珠旒宝络,下环白象、青牛,稍后则老君危然,须眉皓洁,晏坐而对之,皆玉乳之所融结,而洞之所以得名也。其后则堂皇忽嫱,曲户旋分,千门万牖,乳态愈极缤纷,以无炬未及入。其下则溪汇为渊,前趋峡壁,激石轰雷。〔其隔溪东崖,南与老君对者,溪上平耸为台,后倚危壁,为下层;北与僧栖对者,层阁高悬,外复疏明,为上层,但非鹊桥不能度。〕后覆重崖,穿云逗日,疑其内别有天地。
fāng pái huái yán zhù, ér sēng qī zhōng yǒu èr kè jiàn yú dú rù ér jiǔ bù chū, tóng sēng cān huì rù ér wèn yān. suì chū qì qí qī, jiāng yǐ guò wǔ, cān huì yǐ fàn xiǎng yú jí lù. jì ér èr kè yǔ lù jù bié qù, cān huì yì yù rù shì, yú nǎi suí zhī. běi yī lǐ, guò xià kuò, shǎo qì guǎng huà sì. sì gǔ ér bàn pǐ. yòu běi, zé dà jiāng zài dōng, zì běi ér nán, jí tán jiāng, běi zì huái yuǎn dà róng nán lái zhě xiǎo jiāng zài xī, zì xī ér dōng, jí cài yōng jiāng, xī zì dān jiāng qiáo rào lǎo rén yán, zhì cǐ dōng rù jiāng., èr shuǐ jiāo liú xià kuò liǎng páng, dào dāng qí zhōng. yòu yī lǐ, dù cài yōng qiáo, yòu běi bàn lǐ, rù róng zhī nán guān yān. nán guān zhī wài, yǔ xià kuò yóu jū shì xiāng wàng, ér chéng yǐ nèi zé liáo luò zhuǎn shén. dà jiāng běi lái, rào chéng dōng ér nán, zhì xià kuò suì dōng nán qù. qí shuǐ bù huí gǒng, suǒ yǐ xiāo tiáo rì shén hán? jì wèn lǎo rén yán dào, fù cóng xià kuò zhī běi, xún xiǎo jiāng xī nán xíng. jì xī dǐ yī fēng, jiàn qí shí shì dié sǒng, suì pī jí dēng zhī. zhì shí yá xià, nǎi huí xuē qiān rèn, wú chí páng dòu, nǎi xià. lù dāng běi sù xī àn, yú wù ér nán rù shān xiá, qí xiá nǎi lǎo rén yán zhī nán zhī, yòu yǔ nán shān jiā ér chéng zhě. nán shān běi lù, yǒu shí dèng pán shān ér shàng. qí xià yǒu shí dòu yī yuán, zhū shuǐ hóng rán, yǒu sēng fāng jí. jí qū ér wèn zhī, shǐ zhī qí shàng wèi dú shèng yán, ér fēi lǎo rén yán yě, qù xià kuò xī nán yī lǐ yǐ. yú shǐ shàng tàn dú shèng. qí yán běi xiàng, gāo zhuì fēng tóu, sēng lú sāi qí mén, rù qí xià, bù zhī wèi yán yě. shí shǔ qì rú zhuó, yǒu sān shì rén bì shǔ qí jiān, liú yú shǎo qì. chān qí lú hòu yǒu xiǎo xué yān, yīn chuān xué rù. qí nèi fù kāi qiào yī kān, shāo wā ér xià, wài liè chuí zhàng, yì yǒu liè xì chéng léng zhě, dàn wèi sēng lú yǎn yìng, bù dé míng guāng ěr. dú shèng běi yǒu lǐ yú yán, jí gǔ dàn zǐ yán. wén rǔ zhù shén fēng, bù jí wǎng. xià shān, rì sè yóu wèi báo yān zī, nǎi fù dōng běi yī lǐ, chū xià kuò, yòu xī běi sù xiǎo xī yī lǐ, dǐ lǎo rén yán shān xià. qí xià yǒu dòng dōng xiàng, yú jí yú shàng jī, gū zhì zhī. suì xī xiàng shè jí shàng, liǎng yá duì shù, dèng xuán qí jiān, qǔ dào shén shèng. yǐ tòu rù yī ài mén, shàng juān" shòu xīng yán" sān zì, shén gǔ. mén zhī shàng, zhuǎn ér běi shàng, zé yán zhī qián mén yě, gài qí yán yī dòng liǎng mén, qián mén dōng nán xiàng, xià kàn xià kuò, hòu mén dōng běi xiàng, xià kàn róng chéng, nǎi shí yá gāo kuà ér dōng tū, dòng tòu qí xià, qián hòu xiāng qù bù yáo, yì chuān yán zhī lèi, ér qián hòu jù zhì fó kān zhàng zhī, suì lìng kōng míng dùn shī. shí qián fā sēng fāng pōu guā, suì yǐ xiāng xiǎng. jí cóng lú cè zhuǎn rù hòu yán, shǐ yǎng jiàn pán kōng zhī dǐng, ér hòu yán sēng fāng qiáo ér wèi fǎn, mén bì wú yóu rù. shí rì mù léi yīn, gū yǔ qián yán sēng qī wèi hòu yóu, suì xià shān zé hòu yán sēng yì guī, yú bù néng fù shàng yǐ. zhǐ xiǎo jìng, réng cóng dú shèng dōng fēng pī màn cǎo xíng, èr lǐ nǎi mù, dǐ zhēn xiān. yè yǔ shì lái, cān huì wèi chuī zhōu yǐ gōng. sù yán zhōng, wén jù rú léi, yǔ xī shēng tóng chè yè yān.
方徘徊延伫,而僧栖中有二客见余独入而久不出,同僧参慧入而问焉。遂出憩其栖,将已过午,参慧以饭饷余及陆。既而二客与陆俱别去,参慧亦欲入市,余乃随之。北一里,过下廓,少憩广化寺。寺古而半圮。又北,则大江在东,自北而南,〔即潭江,北自怀远、大融南来者;〕小江在西,自西而东,(即)〔菜邕江,西自丹江桥绕老人岩,至此东入江。〕,二水交流下廓两旁,道当其中。又一里,渡菜邕桥,又北半里,入融之南关焉。南关之外,与下廓犹居市相望,而城以内则寥落转甚。大江北来,绕城东而南,至下廓遂东南去。其水不回拱,所以萧条日甚邯?既问老人岩道,复从下廓之北,循小江西南行。既西抵一峰,见其石势叠耸,遂披棘登之。至石崖下,乃回削千仞,无池旁窦,乃下。路当北溯溪岸,余误而南入山峡,其峡乃老人岩之南枝,又与南山夹而成者。南山北麓,有石磴盘山而上。其下有石窦一圆,潴水泓然,有僧方汲。急趋而问之,始知其上为独胜岩,而非老人岩也,去下廓西南一里矣。余始上探独胜。其岩北向,高缀峰头,僧庐塞其门,入其下,不知为岩也。时暑气如灼,有三士人避暑其间,留余少憩。觇其庐后有小穴焉,因穿穴入。其内复开窍一龛,稍洼而下,外列垂幛,亦有裂隙成楞者,但为僧庐掩映,不得明光耳。〔独胜北有鲤鱼岩,即古弹子岩。闻乳柱甚丰,不及往。〕下山,日色犹未薄崦嵫,乃复东北一里,出下廓,又西北溯小溪一里,抵老人岩山下。其下有洞东向,余急于上跻,姑置之。遂西向拾级上,两崖对束,磴悬其间,取道甚胜。已透入一隘门,上镌“寿星岩”三字,甚古。门之上,转而北上,则岩之前门也,盖其岩一洞两门,前门东南向,下瞰下廓,后门东北向,下瞰融城,乃石崖高跨而东突,洞透其下,前后相去不遥,亦穿岩之类,而前后俱置佛龛障之,遂令空明顿失。时前发僧方剖瓜,遂以相饷。急从庐侧转入后岩,始仰见盘空之顶,而后岩僧方樵而未返,门闭无由入。时日暮雷殷,姑与前岩僧期为后游,遂下山;则后岩僧亦归,余不能复上矣。指小径,仍从独胜东峰披蔓草行,二里乃幕,抵真仙。夜雨适来,参慧为炊粥以供。宿岩中,蚊聚如雷,与溪声同彻夜焉。
èr shí liù rì qì xī zhēn shàn dòng zhōng zhě jìng rì. cān huì chū shì zhōng. yú fú yán zhōng tí shí dú zhī, wèi lù qí yī èr kě bèi kǎo zhě.
二十六日 憩息真汕洞中者竟日。参慧出市中。余拂岩中题识读之,为录其一二可备考者。
zhēn xiān yán jì yóu jiā xī wù xū zhēng yuè èr shí yǒu sān rì, líng líng táng róng yuē yán píng huáng yí qīng jiàn ān tián chuán zhèn děng shù rén, zǎo zì píng zhài mén chū xíng. qún shān yǎo ǎi jiān, jiā dào méi huā shèng kāi, qīng xiāng xí rén. èr lǐ xǔ, zhì yù huá yán. yán zòng kě shí zhàng, héng bàn zhī, wú tā qí guī, ér míng jié kě ài. dōng nán zhū fēng dāng qí qián, jiàn xiàn céng chū, bù yí xí ér kě yǐ yuǎn tiào wàng. nǎi jù fàn. fàn yǐ, xún jiù jìng guò xiāng shān, lì lǎo rén yán xià. shāo zhé ér xī, dù zhōu jiāng qiáo, qǐng zhī zhì dàn zǐ yán. dòng kǒu píng yí, zuò bǎi kè bù chì. shǎo qì, jiǔ sān xíng, shǐ bǐng jù yǐ jìn, guò ruò táng diàn zhě sān sì. huǒ suǒ zhào yào, shàng xià sì fāng, jiē dī rǔ liú zhù, qiān qí wàn guài, dòng xīn hài mù, bù kě zhèng shì. yǒu rú rén lì, rú shòu dūn, rú jiāo shé jié pán, rú bō tāo xiōng yǒng, yòu yǒu rú xiān fó zhī duān yán, guǐ shén zhī níng è, rú zhù, rú jiàn, rú qí jú, rú zhōng gǔ líng duó, kǎo jī zhī yǒu shēng. bù dì jiē xiǎo shí, zhèng yuán rú dàn wán, cǐ yán zhī suǒ yǐ dé míng yě. qí jiān líng lóng chuān xué, dà shuài quán shān jiē kōng, bù kě qióng jí, xiāng yǔ jīng tàn, dé wèi zēng yǒu. suì chū zhì xī fēng yán, suǒ jiàn bǐ dàn zǐ tóng, yóu jiā qí ér yán shāo zhǎi. pán báo jiǔ zhī, nǎi zhuǎn ér dōng nán, chí zhì zhēn xiān yán ér tǐ yān. yǎng zhān cāng yá, shàng yǔ yún qì jiē, huà rè tiān kāi, gāo lǎng xuān huō, xī liú guàn qí jiān, chán chán yǒu shēng, dōng xī shí bì qiào bá, guǎng mào shù shí mǔ, dàn zǐ xī fēng suǒ jiàn, wǎng wǎng jiē jù. lǎo jūn yàn zuò qí ào, xū méi hào jié, rú sù rú huà, dài zào wù zhě zhī suǒ shè shī, qǐ ǒu rán yě yé! huí shì xiān suǒ kuā xǔ shuō dà huà zhě, huǎng rán zì shī yǐ. zhèng rú chū rù fù shāng jù gǔ zhī jiā, zhū jī bǎo bèi, chōng dòng yíng shì, bǎ wán liàn lào l o liú liàn, dài bù néng qù. ér hū dēng wáng gōng dà rén zhī jū, gōng shì guǎng dà, wèi zhì sēn rán, ér zhēn tái yì guǎn, dòng fáng qū hù, bǎi hǎo bèi zú, ér fù shāng jù gǔ zhī suǒ yǒu. gù yì zài qí jiān yě. rén zhī yán yuē:" guān yú hǎi zhě nán wéi shuǐ." yǔ yì yuē:" yóu yú zhēn xiān zhě nán wéi yán." yú shì shū yú yán kǒu, yǐ shí zī yóu zhī shèng.
《真仙岩记游》 嘉熙戊戌正月二十有三日,零陵唐容约延平黄宜卿、建安田传震等数人,早自平寨门出行。群山杳蔼间,夹道梅花盛开,清香袭人。二里许,至玉华岩。岩纵可十丈,横半之,无他奇瑰,而明洁可爱。东南诸峰当其前,间见层出,不移席而可以远眺望。乃具饭。饭已,循旧径过香山,历老人岩下。稍折而西,渡舟江桥,顷之至弹子岩。洞口平夷,坐百客不啻。少憩,酒三行,始秉炬以进,过若堂殿者三四。火所照耀,上下四方,皆滴乳流注,千奇万怪,恫心骇目,不可正视。有如人立,如兽蹲,如蛟蛇结蟠,如波涛汹涌,又有如仙佛之端严,鬼神之狞恶,如柱,如剑,如棋局,如钟鼓铃铎,考击之有声。布地皆小石,正圆如弹丸,此岩之所以得名也。其间玲珑穿穴,大率全山皆空,不可穷极,相与惊叹,得未曾有。遂出至西峰岩,所见比弹子同,尤加奇而岩稍窄。盘薄久之,乃转而东南,驰至真仙岩而体焉。仰瞻苍崖,上与云气接,划热天开,高朗轩豁,溪流贯其间,潺潺有声,东西石壁峭拔,广袤数十亩,弹子、西峰所见,往往皆具。老君晏坐其奥,须眉皓洁,如塑如画,迨造物者之所设施,岂偶然也耶!回视先所夸诩说大话者,恍然自失矣。正如初入富商巨贾之家,珠玑宝贝,充栋盈室,把玩恋嫪lào留恋,殆不能去。而忽登王公大人之居,宫室广大,位置森然,而珍台异馆,洞房曲户,百好备足,而富商巨贾之所有。固亦在其间也。人之言曰:“观于海者难为水。”予亦曰:“游于真仙者难为岩。”于是书于岩口,以识兹游之盛。
dòng jiān lēi jì shén duō, ér cǐ wén jì zhū shèng wèi xiáng, lù zhī.
洞间勒记甚多,而此文纪诸胜为详,录之。
sòng shào xīng dīng sì 1137 nián róng shǒu hú bāng yòng zhēn xiān yán shī xù
宋绍兴丁巳1137年融守胡邦用《真仙岩诗叙》
róng zhōu zhēn xiān yán, qí jiù xiāng chuán, lǎo jūn zhǐ dào jiào suǒ xìn fèng de zǔ lǎo zi. nán yóu zhì róng lǐng, yǔ rén yuē:" cǐ dòng tiān zhī jué shèng yě. shān shí huò pèi, xī liú qīng suì, bù fù xī dù liú shā, wǒ dāng yǐn yān." yī xī shēn huà wéi shí, fěi diāo fěi juān, tài zhì jù yān. fěi è fěi huò h o cǎi sè bù shuā ní tǔ, bù shī cǎi shì, tài sù xíng chéng tiān rán sù zhì zhe yān. dān zào lǚ jī, bǐng rán shí fēn xiǎn zhù zài yān. ní jīng yún chuáng, jiāo xiāng yìng yān. yǒu quán tuān jī, kōng shān quē cháng yǐ jīn dān tóu yú qí zhōng, shǐ yǐn zhī zhě xián dé yán shòu, gù hào shòu xī. dōng liú shí yú lǐ, rù yī cūn yuē líng shòu, qí mín jiē xiǎng gāo nián, jiān yǒu sān jiàn jiǎ zǐ huó 180 suì zhě. yú bèi mìng chū shǒu, qióng wén kǎo gǔ, xún fǎng tǔ sú, suì dé xiān jī zhī xiáng, jiē fēi tú jīng suǒ zài, gù zuò shī yǐ jì zhī, shū qí shǐ mò, lè shí yǐ shì lái zhě. shī yuē: lǐng nán dì shì fù shān chuān, bù shì yīng gǎi" shuí shì". xiān yán shèng gài quán, shí pú hún chéng chén wài xiàng, shòu xī zhí chè dòng zhōng tiān, jiào tán sēng dào wèi qū chú zāi huò ér shè de dào chǎng fēng xì yíng qiū yuè, dān zào yún qīng yā zhàng yān sàn bù shǐ rén míng lì mǐn, yù qiú wēi miào yǎng sān tián dān tián.
融州真仙岩,耆旧相传,老君(指道教所信奉的祖老子。)南游至融岭,语人曰:“此洞天之绝胜也。山石藿珮,溪流清邃,不复西度流沙,我当隐焉。”一夕身化为石,匪雕匪镌,太质具焉。匪垩匪艧hùo彩色不刷泥土,不施彩饰,太素形成天然素质著焉。丹灶履迹,炳然十分显著在焉。霓旌云幢,交相映焉。有泉湍激,空山(缺)尝以金丹投于其中,使饮之者咸得延寿,故号寿溪。东流十余里,入一村曰灵寿,其民皆享高年,间有三见甲子活180岁者。余被命出守,穷文考古,询访土俗,遂得仙迹之详,皆非图经所载,故作诗以纪之,书其始末,勒石以示来者。诗曰:岭南地势富山川,不似应改“谁似”。仙岩胜概全,石璞浑成尘外像,寿溪直彻洞中天,醮坛僧道为祛除灾祸而设的道场风细迎秋月,丹灶云轻压瘴烟;散步使人名利泯,欲求微妙养三田丹田。
jīng nán gōng dà qì chūn tí zhēn xiān dòng bā jǐng
荆南龚大器《春题真仙洞八景》
tiān zhù shí xīng cuó é pán dì zhóu, cuò luò bù qióng jiǔ fēng chuī zǐ xiá sàn, yíng yíng càn xīng dǒu.
天柱石星嵯峨盘地轴,错落布琼玖;风吹紫霞散,荧荧灿星斗。
lóng quán zhū yuè bīng lún niǎn bì tiān, liú guāng xià dān jǐng jīng qǐ lí lóng yǎn, téng xiāng nòng sāi yǐng. sāi yǐng.
龙泉珠月冰轮碾碧天,流光下丹井;惊起骊龙眼,腾骧弄塞影。塞影。
hè yán xù rì xiān rén kuà bái hè, piāo yáo xià jiǔ gāi jiǎo yǔ fú sāng shàng, wàn lǐ rì biān lái.
鹤岩旭日仙人跨白鹤,飘飖下九垓;矫羽扶桑上,万里日边来。
niú zhǔ míng yān cháo fā hán guān dào, mù rù xiāng shuǐ biān yī shēng tiě dí qǐ, chuī luò wàn fēng yān.
牛渚暝烟朝发函关道,暮入湘水边;一声铁笛起,吹落万峰烟。
hán cóng fēi yù xuán yá sān qiān chǐ, hán quán shù yù fēi bēn liú xià cāng hǎi, qún shān duàn cuì wēi.
寒淙飞玉悬崖三千尺,寒泉漱玉飞;奔流下沧海,群山断翠微。
bì dòng liú hóng dān dòng lián hǎi mén, liú shuǐ shù qiān lǐ shí liáng wò bō xīn, yǐn yǐn dì dōng d d ng hóng qǐ.
碧洞流虹丹洞连海门,流水数千里;石梁卧波心,隐隐螮蝀dì dōng虹起。
qún fēng lái xiù qīng shān wàng bù jí, bái yún miǎo hé chǔ yù yù xiù sè lái, yáo kàn fēng tóu shù.
群峰来秀青山望不极,白云渺何处;郁郁秀色来,遥看峰头树。
wàn xiàng cháo zhēn zhēn xiàng liǎng wú yán, wù qíng rú yǐng xiǎng huí kàn dà shǐ qián, wú zhēn yì wú xiàng.
万象朝真真象两无言,物情如影响;回看大始前,无真亦无象。
èr shí qī rì qì xī zhēn xiān dòng zhōng. yǒu tà bēi zhě, yǐ sī dào mìng lái tà dǎng jí bēi. wǔ yǒu yì zuǒ tóng qí xiāng rén lái yàn. yú mó shì zhū bēi bù zhé, dé hán zhōng xiàn wáng suǒ shū huà gǔ xíng, bìng huáng shān gǔ shū èr fāng, jiē qí hòu rén shì cǐ ér lēi zhī zhě.
二十七日 憩息真仙洞中。有拓碑者,以司道命来拓《党籍碑》。午有邑佐同其乡人来宴。余摩拭诸碑不辄,得韩忠献王所书《画鹘行》,并黄山谷书二方,皆其后人室此而勒之者。